�

佛山* Buddha Mountain * Ph�̣t Sơn

Calgary Alberta Canada

[中文|�ENGLISH]

[ TRANG CHỦ |�KINH ĐI�̉N�|�ĐẠI TẠNG KINH | TH�̀N CHÚ | HÌNH ẢNH�|�LI�N LẠC�]

Quy�̉n 1��� Quy�̉n 2��� Quy�̉n 3

LUẬN KINH KIM CƯƠNG B�T NH�
BA LA MẬT

T�c giả: Bồ t�t V� Trước.

H�n dịch: Đời T�y, Đại sư Đạt Ma Ngập Đa.

Vi�̣t Dịch: Nguy�n Hu�̣

QUYỂN 2

* Kinh viết:�Nầy Tu-bồ-đề! � của T�n giả thế n�o? Vị Tu-đ�-ho�n c� thể khởi niệm: Ta đ� đắc quả Tu-đ�-ho�n chăng? Tu-bồ-đề thưa: Kh�ng thể, bạch Đức Thế T�n! V� sao? V� thật kh�ng c� ph�p gọi l� Tu-đ�-ho�n. Kh�ng nhập nơi sắc, thanh, hương, vị, x�c, ph�p, đ� gọi l� Tu-đ�-ho�n.

Đức Phật bảo: Nầy Tu-bồ-đề! � của T�n giả thế n�o? Vị Tư-đ�-h�m c� thể khởi niệm: Ta đ� đắc quả Tư-đ�-h�m chăng? Tu-bồ-đề thưa: Kh�ng thể, bạch Đức Thế T�n! V� sao? V� thật kh�ng c� ph�p gọi l� Tư-đ�-h�m, đ� gọi l� Tư-đ�-h�m.

Nầy Tu-bồ-đề! � của T�n giả thế n�o? Vị A-na-h�m c� thể khởi niệm: Ta đ� đắc quả A-na-h�m chăng? Tu-bồ-đề thưa: Kh�ng thể, bạch Đức Thế T�n! V� sao? V� thật kh�ng c� ph�p gọi l� A-na-h�m, đ� gọi l� A-na-h�m.

Nầy Tu-bồ-đề! � của T�n giả thế n�o? Vị A-la-h�n c� thể khởi niệm: Ta đ� đắc quả A-la-h�n chăng? Tu-bồ-đề thưa: Kh�ng thể, bạch Đức Thế T�n! V� sao? V� thật kh�ng c� ph�p gọi l� A-la-h�n. Thế T�n! Nếu vị A-la-h�n khởi niệm: Ta đ� chứng đắc A-la-h�n, tức l� chấp trước nơi ng�, nh�n, ch�ng sinh, thọ giả. Thế T�n! Phật n�i con l� vị đạt được Tam-muội v� tr�nh bậc nhất. Đức Thế T�n n�i con l� A-la-h�n l�a dục. Thế T�n! Con kh�ng khởi niệm: Ta l� A-la-h�n l�a dục. Thế T�n! Nếu con khởi niệm: Ta chứng đắc A-la-h�n th� Đức Thế T�n tức kh�ng ghi nhận con l� người h�nh v� tr�nh bậc nhất. Do Tu-bồ-đề thật sự kh�ng chỗ h�nh n�n gọi l� Tu-bồ-đề h�nh v� tr�nh�.

* Luận n�u: Từ đ�y trở xuống l� Trụ xứ thứ năm: Trong tu đạo, đạt được ph�p th� thắng, kh�ng ki�u mạn.

Như trước đ� t�m lược 18 trụ xứ l�m 8 thứ trụ xứ, từ trụ xứ nầy trở xuống gồm 12 thứ được gọi chung l� Trụ xứ l�a chướng ngại, c� sự đối trị, n�n biết.

Những g� l� 12 thứ chướng ngại? Đ� l�:

1. Ki�u mạn.

2. Kh�ng mạn nhưng �t hiểu biết.

3. Đa văn nhưng �t duy�n hợp tạo niệm để tu đạo.

4. C� duy�n hợp tạo niệm tu đạo nhưng bỏ ch�ng sinh.

5. Kh�ng bỏ ch�ng sinh, nhưng vui th�ch nẻo t�n động của ngoại luận.

6. Tuy kh�ng t�n động, nhưng trong việc dứt bỏ tướng ảnh tượng, kh�ng c� phương tiện thiện xảo.

7. Tuy c� phương tiện thiện xảo, nhưng tư lương phước kh�ng đủ.

8. Tuy tư lương phước c� đủ, nhưng ưa th�ch vị biếng trễ, c�ng lợi dưỡng.

9. D� đ� l�a biếng trễ, lợi dưỡng, nhưng kh�ng thể nhẫn chịu khổ.

10. D� c� thể nhẫn chịu khổ, nhưng tư lương tr� kh�ng đủ.

11. Tuy c� đủ tư lương tr� m� kh�ng tự th�u giữ.

12. Tuy c� thể tự th�u giữ m� kh�ng chỉ dạy, trao truyền.

Ở đ�y, v� nhằm l�a ki�u mạn, n�n kinh viết: Vị Tu-đ�-ho�n c� thể khởi niệm: Ta đ� đắc quả Tu-đ�-ho�n chăng? v.v�: Đ�y l� dựa nơi nghĩa, hiển thị việc đối trị ki�u mạn: Ng� chứng đắc.

Lại nữa, vị Tu-đ�-ho�n c� thể khởi niệm như thế: Đ�y l� n�i về tướng, hiển thị về kh�ng mạn, cũng tức l� dục nguyện đ� th�u giữ.

Kinh n�i: Thế T�n! Thật kh�ng c� ph�p�, kh�ng nhập nơi sắc, thanh, hương, vị, x�c: Đ�y l� an lập đệ nhất nghĩa.

Nếu vị Tu-đ�-ho�n khởi niệm: Ta đ� đắc quả Tu-đ�-ho�n, tức l� c� tưởng ng�. Nếu c� tưởng ng� tức l� c� mạn. N�n biết như thế, cho đến A-la-h�n cũng vậy.

Thượng tọa Tu-bồ-đề tự hiển b�y m�nh l� người h�nh v� tr�nh bậc nhất, c�ng l� vị A-la-h�n l�a dục, c�ng c� c�ng đức, do m�nh đ� chứng đắc để khiến tin. Do kh�ng c� ph�p đắc A-la-h�n c�ng kh�ng chốn h�nh, n�n n�i h�nh v� tr�nh, v� tr�nh: Ở đ�y tức l� an lập đệ nhất nghĩa.

* Kinh viết:�Đức Phật bảo Tu-bồ-đề: � của T�n giả thế n�o? Như Lai từ xa xưa, tại trụ xứ của Phật Nhi�n Đăng c� đắc ph�p thuộc đạo quả Bồ-đề V� thượng chăng? Tu-bồ-đề thưa: Kh�ng c�, bạch Đức Thế T�n! Như Lai tại trụ xứ của Phật Nhi�n Đăng, đối với ph�p thật kh�ng c� đắc ph�p thuộc đạo quả Bồ-đề V� thượng�.

* Luận n�u: Từ đ�y trở xuống l� Trụ xứ thứ s�u: Kh�ng l�a l�c Phật xuất hiện ở đời. Ở trong mười hai thứ chướng ngại cần xa l�a, đ�y l� l�a việc �t hiểu biết.

Kinh n�i: Như Lai, thời xa xưa, tại trụ xứ của Phật Nhi�n Đăng, c� đắc ph�p thuộc đạo quả Bồ-đề V� thượng chăng? v.v�: Nghĩa l� l�c Đức Phật Nhi�n Đăng xuất hiện ở đời, Như Lai l�c ấy đ� thừa sự, c�ng dường, tức c� ph�p c� thể chấp giữ. V� để l�a ph�n biệt ấy, n�n phần dựa nơi nghĩa c�ng đối trị v.v� đều theo nghĩa tương ưng, n�n biết.

* Kinh viết:�Đức Phật n�i với Tu-bồ-đề: Nếu Bồ-t�t khởi niệm nầy: Ta đ� trang nghi�m quốc độ của Phật, th� Bồ-t�t ấy kh�ng n�i thật. V� sao? Nầy Tu-bồ-đề! Như Lai đ� n�i trang nghi�m c�i Phật, tức phi trang nghi�m, đ� gọi l� trang nghi�m c�i Phật. Do đ�, nầy Tu-bồ-đề! C�c Đại Bồ-t�t n�n sinh t�m thanh tịnh như thế, m� kh�ng chỗ trụ. Kh�ng trụ nơi sắc để sinh t�m, kh�ng trụ nơi thanh hương vị x�c ph�p để sinh t�m, n�n kh�ng chỗ trụ m� sinh t�m�.

* Luận n�u: Từ đ�y trở xuống l� Trụ xứ thứ bảy: Nguyện l�m thanh tịnh c�i Phật. So với mười hai chướng ngại cần l�a, đ�y l� l�a �t duy�n hợp tạo n�n niệm để tu đạo.

Kinh n�i: Tu-bồ-đề! Nếu Bồ-t�t khởi niệm: Ta đ� trang nghi�m quốc độ của Phật v.v� Nếu khởi niệm l�m nghi�m tịnh c�i nước: Tức ở nơi c�c sự như sắc v.v� ph�n biệt, sinh chấp trước nơi vị. V� nhằm l�a điều ấy, n�n kinh viết: Do đ�, nầy Tu-bồ-đề! C�c Đại Bồ-t�t n�n sinh t�m thanh tịnh như thế m� kh�ng chỗ trụ. Kh�ng trụ nơi sắc, thanh, hương, vị, x�c, ph�p v.v�

* Kinh viết: �Nầy Tu-bồ-đề! V� như c� người th�n như n�i ch�a Tu-di. Theo � của T�n giả th� sao? Th�n ấy l� lớn chăng? Tu-bồ-đề thưa: Hết sức lớn, bạch Đức Thế T�n! V� sao? V� như Phật n�i phi th�n, đ� gọi l� th�n lớn. Th�n kia l� phi th�n, đ� gọi l� th�n lớn�.

* Luận n�u: Từ đ�y trở xuống l� Trụ xứ thứ t�m: Th�nh thục ch�ng sinh. Đối chiếu với mười hai thứ chướng ngại cần l�a, đ�y l�a l�a: xả bỏ ch�ng sinh.

Kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! V� như c� người th�n như n�i ch�a Tu-di v.v�: Đ�y l� nhằm hiển thị điều g�? L� để th�nh thục ch�ng sinh c�i Dục. Vua A-tu-la La-hầu kia, tất cả th�n lớn, lượng như n�i Tu-di, h�y c�n kh�ng thể thấy được tự thể, huống chi l� c�c vị kh�c.

Kinh n�i: Như Lai n�i l� phi thể: L� hiển thị ph�p v� ng�. Thể kia l� phi thể: L� hiển thị thể của ph�p kh�ng sinh, kh�ng tạo t�c. Đ�y tức hiển b�y tự t�nh v� tướng c�ng c� sai biệt.

* Kinh viết: �Đức Phật n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Như số lượng c�t hiện c� trong s�ng Hằng, số c�t như thế lại bằng với số s�ng Hằng, � của T�n giả nghĩ sao? Số lượng c�t như thế nơi những con s�ng Hằng ấy l� nhiều chăng? Tu-bồ-đề thưa: Rất nhiều, bạch Đức Thế T�n! Chỉ số lượng những con s�ng Hằng đ� h�y c�n l� nhiều v� số, huống chi l� số c�t của ch�ng.

Đức Phật bảo: Nầy Tu-bồ-đề! Ta nay d�ng lời thật để n�i với T�n giả: Nếu c� c�c thiện nam, thiện nữ, d�ng bảy thứ b�u đầy khắp trong Hằng h� sa số thế giới như vậy, để d�ng th� cho chư Phật Như Lai. � của T�n giả thế n�o? C�c thiện nam, thiện nữ kia được phước nhiều chăng? Tu-bồ-đề thưa: Rất nhiều, bạch Đức Thế T�n! C�c thiện nam, thiện nữ ấy được phước rất nhiều.

Đức Phật n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Nếu c� c�c thiện nam, thiện nữ, đối với ph�p m�n nầy, cho đến chỉ thọ tr� một b�i kệ bốn c�u, v� kẻ kh�c thuyết giảng, th� phước đức đạt được ở đ�y hơn hẳn trường hợp trước v� lượng, v� bi�n.

Lại nữa, nầy Tu-bồ-đề! T�y nơi chốn hiện c� để thuyết giảng ph�p m�n nầy, cho đến chỉ một b�i bệ bốn c�u, n�n biết nơi chốn ấy, tất cả h�ng trời, người, A-tu-la nơi thế gian đều n�n c�ng dường như Th�p miếu của Phật. Huống chi l� c� người đều c� thể thọ tr� đọc tụng kinh nầy. Tu-bồ-đề n�n biết người ấy đ� th�nh tựu ph�p hy hữu bậc nhất, tối thượng. Nếu kinh điển nầy c� tại nơi chốn n�o, tức nơi chốn ấy l� c� Phật, hoặc t�n k�nh như Phật.

Bấy giờ, T�n giả Tu-bồ-đề bạch Phật: Thế T�n! Ph�p m�n nầy n�n gọi l� g�, ch�ng con l�m thế n�o để phụng tr�?

Đức Phật bảo Tu-bồ-đề: Ph�p m�n nầy gọi l� Kim Cương B�t-nh� Ba-la-mật, theo danh tự ấy, c�c vị n�n phụng tr�. V� sao? Nầy Tu-bồ-đề! Phật n�i B�t-nh� Ba-la-mật tức phi B�t-nh� Ba-la-mật. Nầy Tu-bồ-đề! � của T�n giả thế n�o? Như Lai c� thuyết ph�p chăng? Tu-bồ-đề thưa: Thế T�n! Như Lai kh�ng c� thuyết ph�p�.

* Luận n�u: Từ đ�y trở xuống l� Trụ xứ thứ ch�n: Xa l�a việc thuận theo nẻo t�n động của ngoại luận. So với mười hai thứ chướng ngại cần l�a bỏ, đ�y l� l�a sự vui th�ch b�n ngo�i, l�a t�n loạn.

Kinh n�i 4 thứ nh�n duy�n để hiển thị ph�p nầy l� th� thắng:

1. Th�u giữ phước đức.

2. Chư Thi�n v.v� c�ng dường.

3. Kh� h�nh tr�.

4. Khởi niệm về Như Lai v.v�

Kinh viết: Nầy Tu-bồ-đề! Như số lượng c�t hiện c� trong s�ng Hằng v.v�: L� th�u giữ phước đức.

Kinh viết: Nầy Tu-bồ-đề! Theo nơi chốn hiện c� thuyết giảng ph�p m�n nầy v.v�: L� chư Thi�n v.v� c�ng dường.

Kinh viết: Nầy Tu-bồ-đề! N�n biết l� người ấy đ� th�nh tựu ph�p hy hữu bậc nhất, tối thượng v.v�: L� kh� h�nh tr�.

Kinh viết: Nếu kinh điển ấy c� tại nơi chốn n�o v.v�: L� khởi niệm về Như Lai v.v�

Ở đ�y, giảng n�i l� v� người kh�c n�u b�y trực tiếp. Trao truyền l� chỉ dạy trao truyền cho người kh�c. Hiển thị ph�p đối trị việc ưa th�ch nẻo t�n động của ngoại luận, ph�p ấy l� th� thắng. Sau đấy, ở trong ph�p như thế, hoặc khởi theo như ng�n từ chấp nghĩa. V� nhằm đối trị tội vị lai ấy, kinh viết: Phật n�i B�t-nh� Ba-la-mật tức phi B�t-nh� Ba-la-mật.

Như B�t-nh� Ba-la-mật phi Ba-la-mật, như vậy cũng kh�ng c� ph�p n�o kh�c để Như Lai thuyết giảng. Nhằm hiển b�y nghĩa nầy, n�n kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! � của T�n giả thế n�o? Như Lai c� thuyết ph�p chăng?: Đ�y l� hiển thị tự tướng c�ng tướng b�nh đẳng nơi ph�p m�n đệ nhất nghĩa.

* Kinh viết: �Nầy Tu-bồ-đề! � của T�n giả thế n�o? Số lượng vi trần hiện c� trong Tam thi�n đại thi�n thế giới l� nhiều chăng? Tu-bồ-đề thưa: Hết sức nhiều, bạch Đức Thế T�n! Nầy Tu-bồ-đề! C�c vi trần ấy, Như Lai n�i l� phi vi trần, đ� gọi l� vi trần. Như Lai n�i thế giới tức phi thế giới, đ� gọi l� thế giới�.

* Luận n�u: Từ đ�y trở xuống l� Trụ xứ thứ mười: N�u r� về Sắc th�n c�ng Th�n ch�ng sinh, nắm giữ hợp với qu�n, l�m s�ng tỏ h�nh tương ưng. Dựa theo mười hai thứ chướng ngại cần xa l�a, th� đ�y l� l�a tướng ảnh tượng, trong tự tại kh�ng c� phương tiện thiện xảo.

Kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! � của T�n giả thế n�o? Số lượng vi trần hiện c� trong Tam thi�n đại thi�n thế giới v.v�

Sự duy�n hợp t�c � kia kh�ng c� hạn lượng. Bồ-t�t lu�n ở nơi thế giới duy�n hợp, t�c � để tu tập, n�n n�i Tam thi�n đại thi�n thế giới. Ở đ�y l� ph� bỏ tướng ảnh tượng của sắc th�n, hiển b�y 2 thứ phương tiện:

1. Phương tiện tế t�c: Như kinh n�i: Số lượng vi trần hiện c� trong Tam thi�n đại thi�n thế giới l� nhiều chăng?

2. Phương tiện kh�ng niệm: Như kinh n�i: C�c vi trần ấy, Như Lai n�i l� phi vi trần, đ� gọi l� vi trần. V� nhằm ph� bỏ tượng ảnh tượng của th�n ch�ng sinh, n�n kinh n�i: Như Lai n�i thế giới l� phi thế giới, đ� gọi l� thế giới. Ở đ�y, thế giới l� hiển b�y thế giới của ch�ng sinh, chỉ do danh th�n n�n gọi l� thế giới của ch�ng sinh. Phương tiện kh�ng niệm về danh th�n, tức l� điều đ� hiển thị. Tướng ảnh tượng kia kh�ng n�i nữa, l� phương tiện tế t�c.

* Kinh viết: �Đức Phật n�i: Nầy Tu-bồ-đề! � của T�n giả thế n�o? C� thể d�ng ba mươi hai tướng của bậc Đại nh�n để thấy Như Lai chăng? Tu-bồ-đề thưa: Kh�ng thể! Bạch Đức Thế T�n! V� sao? V� Như Lai n�i ba mươi hai tướng của bậc Đại nh�n tức l� phi tướng, đ� gọi l� ba mươi hai tướng của bậc Đại nh�n�.

* Luận n�u: Từ đ�y trở xuống l� Trụ xứ thứ 11, n�u r� việc c�ng dường hầu cận Như Lai. Dựa theo mười hai thứ chướng ngại cần xa l�a, th� đ�y l� xa l�a tư lương phước kh�ng đầy đủ.

Kinh n�i: � của T�n giả thế n�o? C� thể d�ng ba mươi hai tướng của bậc Đại nh�n để thấy Như Lai chăng?: L� hiển thị về tư lương phước. Thời gian th�n cận c�ng dường Như Lai, kh�ng n�n d�ng tướng th�nh tựu để thấy Như Lai. L�m thế n�o để thấy? N�n thấy Ph�p th�n đệ nhất nghĩa.

* Kinh viết: �Đức Phật n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Nếu c� thiện nam, thiện nữ, đem th�n mạng m�nh như Hằng h� sa số để bố th� th� phước đức rất l� nhiều. Hoặc lại c� người ở trong ph�p m�n nầy, cho đến chỉ thọ tr� một b�i kệ bốn c�u, v� kẻ kh�c giảng n�i, th� phước đức c� được l� hết sức nhiều, l� v� lượng A-tăng-kỳ.

Bấy giờ, T�n giả Tu-bồ-đề, nghe Đức Phật giảng n�i về chỗ th�m diệu của kinh nầy, l�nh hội được nghĩa l� s�u xa, n�n cảm động rơi nước mắt. T�n giả gạt lệ, bạch Phật: Thật l� hy hữu, thưa Đức B�-gi�-b�! Thật l� hy hữu thưa Đức Tu-gi�-đ�! Đức Như Lai đ� thuyết giảng ph�p m�n hết sức th�m diệu như thế! Con từ xưa đến giờ, đ� được tuệ nh�n, nhưng chưa từng được nghe ph�p m�n như vậy. V� sao? V� Đức Phật n�i B�t-nh� Ba-la-mật tức phi B�t-nh� Ba-la-mật.

Thế T�n! Nếu lại c� người được nghe kinh nầy, khởi t�n t�m thanh tịnh, tức sinh thật tướng, n�n biết người ấy đ� th�nh tựu c�ng đức hy hữu bậc nhất.

Thế T�n! Thật tướng ấy tức l� phi tướng, do đấy Như Lai n�i l� thật tướng. Thế T�n! Con nay được nghe ph�p m�n như thế, tin hiểu, thọ tr�, kh�ng đủ cho l� kh�. Nếu v�o đời vị lai c� c�c ch�ng sinh, được nghe ph�p m�n nầy, tin hiểu, thọ tr�, th� người ấy tức l� hy hữu bậc nhất. V� sao? V� người ấy kh�ng c� tướng ng�, tướng nh�n, tướng ch�ng sinh, tướng thọ giả. V� sao? V� tướng ng� tức l� phi tướng. Tướng nh�n, tướng ch�ng sinh, tướng thọ giả tức l� phi tướng. V� sao? V� l�a tất cả c�c tướng tức gọi l� chư Phật.

Đức Phật bảo T�n giả Tu-bồ-đề: Đ�ng vậy! Đ�ng vậy! Nếu lại c� người được nghe kinh nầy kh�ng hoảng, kh�ng h�i, kh�ng sợ, n�n biết người ấy l� hết sức hy hữu. V� sao? Nầy Tu-bồ-đề! Như Lai n�i Ba-la-mật bậc nhất tức phi Ba-la-mật bậc nhất. Như Lai n�i Ba-la-mật bậc nhất, th� v� lượng chư Phật cũng n�i Ba-la-mật. Đ� gọi l� Ba-la-mật bậc nhất�.

* Luận n�u: Từ đ�y trở xuống l� Trụ xứ thứ 12: Xa l�a lợi dưỡng c�ng những phiền n�o bức b�ch, mệt mỏi, thiếu thốn khiến tinh tấn kh�ng khởi c�ng thối chuyển. Dựa theo mười hai thứ chướng ngại cần xa l�a, th� đ�y l� xa l�a: ưa th�ch vị biếng trễ, lợi dưỡng v.v�

Kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Như c� thiện nam, thiện nữ, đem th�n mạng nhiều như Hằng h� sa số để bố th� v.v� Ở đ�y, th�n c� mệt mỏi, thiếu thốn, t�m c� phiền n�o bức b�ch, do hai thứ ấy, n�n đối tinh tấn, hoặc thối chuyển, hoặc kh�ng ph�t khởi. Đ�y l� hiển b�y về điều g�? Như trường hợp xả bỏ từng ấy th�n mạng, th� phước đức tự hiện c� kh�ng bằng phước đức nầy. Thế n�o l� do một th�n chấp trước nơi biếng trễ v.v� m� cho l� chướng ngại? Do đ�u, ở đ�y Thượng tọa Tu-bồ-đề rơi lệ m� n�i: Con chưa từng được nghe ph�p m�n như thế? Do nghe thắng phước nầy l� hết sức nhiều, vượt hơn đối với trường hợp xả th� v� lượng th�n mạng, lại kh�ng n�i thắng phước kh�c. Nếu nghe thắng phước như thế, n�n ph�t khởi tinh tấn rồi, hoặc ở trong ph�p nầy, sinh tưởng như nghĩa. V� nhằm l�a lỗi lầm ấy, n�n kinh n�i: Nếu lại c� người được nghe kinh nầy, khởi t�n t�m thanh tịnh, tức sinh thật tướng, n�n biết người ấy đ� th�nh tựu c�ng đức hy hữu bậc nhất v.v� Tức ở trong thật tướng như thế. V� nhằm l�a ph�n biệt về thật tướng, n�n kinh viết: Thật tướng ấy tức l� phi tướng v.v� Kinh n�i: Con nay được nghe ph�p m�n như thế, tin hiểu, thọ tr�, thật sự l� kh�ng kh�. Nếu v�o đời vị lai, c� ch�ng sinh được nghe ph�p m�n nầy, tin hiểu thọ tr�, th� người ấy tức l� hy hữu bậc nhất v.v� Đ�y l� c� nghĩa g�? V� nhằm khiến c�c Bồ-t�t chấp trước nơi vị lợi dưỡng hơn cả biếng trễ, sinh t�m hổ thẹn. Ở nơi đời vị lai, khi ch�nh ph�p bị hủy diệt, h�y c�n c� Bồ-t�t, đối với ph�p m�n nầy thọ tr� v.v�, kh�ng c� người v.v� chấp giữ c�ng ph�p bị chấp giữ. V� sao c�c vị, v�o thời gian ch�nh ph�p hưng thịnh, lại xa l�a việc tu h�nh m� kh�ng sinh hổ thẹn?

Kinh n�i: Người ấy kh�ng c� tướng ng�, tướng nh�n, tướng ch�ng sinh, tướng thọ giả: L� hiển thị kh�ng c� người chấp giữ. Tướng ng� tức l� phi tướng v.v�: L� hiển thị kh�ng c� ph�p bị chấp giữ.

Kinh viết: V� sao? V� l�a tất cả c�c tướng tức gọi l� chư Phật: L� hiển thị c�c Bồ-t�t thuận theo tướng học. Chư Phật, Thế T�n l�a tất cả tướng, do đ� ch�ng ta cũng n�n học như vậy.

Những đoạn kinh văn ấy l� v� nhằm l�a thối chuyển nơi tinh tấn n�n n�i. Ở đ�y, n�i: Hoặc ph�n biệt, hoặc tin hiểu: L� c�u sau giải th�ch c�u trước. Thọ l� thọ nhận văn tự. Tr� l� nắm giữ lấy nghĩa.

V� nhằm l�a kh�ng ph�t khởi tinh tấn, n�n kinh viết: Nếu lại c� người được nghe kinh nầy kh�ng hoảng, kh�ng sợ, kh�ng h�i v.v�: Do hoảng sợ v.v� n�n kh�ng ph�t khởi tinh tấn. Ở trong thừa Thanh-văn, Đức Thế T�n thuyết giảng c� ph�p c�ng c� kh�ng. Nay, l�c lắng nghe kinh nầy, nghe n�i ph�p kh�ng c� n�n hoảng, nghe kh�ng chẳng c� n�n sợ. V�o khi lường x�t, đối với hai thứ ấy kh�ng c�, trong l� kh�ng thể tương ưng, n�n h�i. Lại c� c�ch giải th�ch ri�ng, l� ba thứ kh�ng c� tự t�nh, n�n biết. Nghĩa l� tướng, sinh, đệ nhất nghĩa đều kh�ng tự t�nh, n�n kinh n�i: V� sao? Tu-bồ-đề! Như Lai n�i Ba-la-mật bậc nhất tức phi Ba-la-mật bậc nhất: Đ�y l� c� nghĩa g�? Lại n�i, thứ hai l� sinh xứ hổ thẹn. N�i ph�p nầy thắng thượng như vậy, c�c vị kh�ng n�n ph�ng dật. Ở đ�y, do đối với c�c Ba-la-mật kh�c l� hơn hẳn, n�n gọi l� Ba-la-mật bậc nhất.

Lại, kinh n�i: Như Lai n�i Ba-la-mật bậc nhất, th� v� lượng chư Phật cũng n�i Ba-la-mật: Đ�y l� hiển thị tất cả chư Phật đồng n�i bậc nhất, do đ� gọi l� bậc nhất.

* Kinh viết: �Nầy Tu-bồ-đề! Như Lai n�i Nhẫn nhục Ba-la-mật tức phi Nhẫn nhục Ba-la-mật. V� sao? Nầy Tu-bồ-đề! Như Ta v�o thời xa xưa, bị vua Ca-lợi chặt đứt th�n thể, bấy giờ, Ta kh�ng c� tướng ng�, kh�ng c� tướng ch�ng sinh, kh�ng c� tướng nh�n, kh�ng c� tướng thọ giả, kh�ng tướng, cũng phi kh�ng tướng. V� sao? Nầy Tu-bồ-đề! V� Ta nơi thời xa xưa, l�c c�c chi phần nơi th�n bị chặt, ch�m, cắt đứt, nếu c� tướng ng�, tướng ch�ng sinh, tướng nh�n, tướng thọ giả, th� sẽ sinh giận dữ. Nầy Tu-bồ-đề! Ta lại nghĩ: Về qu� khứ, nơi năm trăm đời l�m Ti�n nh�n nhẫn nhục, th� từng ấy đời kh�ng c� tướng ng�, tướng ch�ng sinh, tướng nh�n, tướng thọ giả. thế n�n Bồ-t�t phải l�a tất cả tướng, để ph�t t�m Bồ-đề cầu đạt đạo quả Ch�nh đẳng Ch�nh gi�c V� thượng. V� sao? V� nếu t�m c� trụ tức l� phi trụ. Kh�ng n�n trụ nơi sắc để sinh t�m. Kh�ng n�n trụ nơi thanh hương vị x�c ph�p để sinh t�m. N�n ở nơi kh�ng chỗ trụ để sinh t�m. Thế n�n Phật n�i Bồ-t�t t�m kh�ng trụ nơi sắc để bố th�. Nầy Tu-bồ-đề! Bồ-t�t v� tạo lợi �ch cho tất cả ch�ng sinh, n�n h�nh bố th� như vậy.

Tu-bồ-đề thưa: Thế T�n! Tất cả tướng ch�ng sinh tức l� phi tướng. V� sao? V� Như Lai n�i, tất cả ch�ng sinh tức phi ch�ng sinh.

Nầy Tu-bồ-đề! Như Lai l� ch�n ngữ, l� thật ngữ, l� như ngữ, l� bất dị ngữ. Như Lai đ� đắc ph�p, đ� thuyết ph�p kh�ng thật, kh�ng vọng ngữ. Nầy Tu-bồ-đề! V� như c� người đi v�o nơi tối tăm, tức kh�ng thấy g�. Nếu Bồ-t�t t�m trụ nơi sự m� h�nh bố th�, cũng lại như thế. Nầy Tu-bồ-đề! V� như người c� mắt, đ�m tối đ� hết, �nh s�ng mặt trời soi tỏ, tức thấy v� số h�nh sắc. Nếu Bồ-t�t kh�ng trụ nơi sự để h�nh bố th�, cũng lại như vậy�.

* Luận n�u: Từ đ�y trở xuống l� Trụ xứ thứ 13: N�u r� về nhẫn chịu khổ. Dựa theo mười hai thứ chướng ngại cần xa l�a, th� đ�y l� xa l�a: Kh�ng thể nhẫn chịu khổ.

Kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Như Lai n�i Nhẫn nhục Ba-la-mật v.v�: Ở đ�y c� 2:

1. C� thể nhẫn.

2. L�a kh�ng thể nhẫn.

C� thể nhẫn c� 3:

a. Như chốn c� thể nhẫn.

b. Tướng nhẫn.

c. Chủng loại nhẫn.

Trong đ�, như chốn c� thể nhẫn, do tướng g� sinh nơi chốn nhẫn. Như nhẫn c� sai biệt, hiển thị đối trị, do nh�n duy�n kia.

Thế n�o l� c� thể nhẫn? Nghĩa l� thấu đạt ph�p v� ng�.

Thế n�o l� được hiển thị? Như kinh n�i: Như Lai n�i Nhẫn nhục Ba-la-mật tức phi Nhẫn nhục Ba-la-mật.

Thế n�o l� n�n nhận biết tướng nhẫn? Như l�c kẻ kh�c đối với m�nh dấy khởi điều �c, do kh�ng c� tướng như ng� v.v�, n�n kh�ng sinh tưởng giận dữ, cũng kh�ng ở trong Nhẫn nhục Ba-la-mật sinh khởi tưởng c�, ở trong phi Ba-la-mật sinh tưởng kh�ng. Đ�y l� hiển thị điều g�? Kinh n�i: Như Ta, v�o thời xa xưa, bị vua Ca-lợi cắt, chặt th�n thể. Bấy giờ, Ta kh�ng c� c�c tướng như ng� v.v�, c�ng v� tướng cũng phi v� tướng.

Thế n�o l� chủng loại nhẫn? Cũng c� 2 loại:

1. Nhẫn cực khổ.

2. Nhẫn khổ nối tiếp.

Ở đ�y, thế n�o l� hiển thị? Như kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Ta v�o thời xa xưa, l�c c�c chi phần bị cắt, chặt đứt, nếu c� tướng ng� tức sinh khởi giận dữ.

Thế n�o l� nhẫn khổ nối tiếp? Như kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Lại nghĩ về qu� khứ, nơi năm trăm đời l�m Ti�n nh�n nhẫn nhục v.v�

Nh�n duy�n kh�ng nhẫn: C� 3 thứ khổ:

1. Khổ v� lưu chuyển.

2. Khổ v� ch�ng sinh c�ng tr�i nhau.

3. Khổ v� thọ dụng thiếu thốn.

Ở đ�y, như kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Do đ�, Bồ-t�t n�n l�a tất cả tướng để ph�t t�m Bồ-đề cầu đạt đạo quả Ch�nh gi�c V� thượng: Đ�y l� hiển thị khổ do lưu chuyển, nhẫn l� nh�n duy�n đối trị.

Người ph�t t�m Bồ-đề, do ba thứ tướng khổ, tức kh�ng muốn ph�t t�m, n�n n�i phải l�a tất cả tướng.

Ở đ�y, tất cả tướng: L� hiển b�y ba tướng khổ như thế. Nếu chấp trước nơi sắc v.v�, tức ở trong khổ do lưu chuyển sẽ mệt mỏi, t�m Bồ-đề kh�ng sinh.

Kinh viết: Kh�ng trụ nơi sắc để sinh t�m v.v�, như trước đ� n�i. Kh�ng trụ nơi phi ph�p: Nghĩa l� kh�ng phải ph�p v� ng�. Ở trong phi ph�p c�ng ph�p v� ng�, đều kh�ng trụ, tức l� th�nh tựu c�c thứ kh�ng trụ kia, n�n n�i ngăn chận sự việc kh�c.

Kinh n�i: N�n ở nơi kh�ng chỗ trụ để sinh t�m. V� sao? V� nếu c� t�m trụ tức l� phi trụ v.v� Kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Bồ-t�t v� tạo lợi �ch cho tất cả ch�ng sinh, n�n h�nh bố th� như thế, cho đến: Hết thảy ch�ng sinh tức phi ch�ng sinh v.v�: Đ�y l� hiển thị việc đối trị ch�ng sinh c�ng tr�i nhau với khổ nhẫn. Tức v� tất cả ch�ng sinh m� h�nh xả th�, v� sao nơi trường hợp kia lại sinh giận? Do kh�ng thể kh�ng c� ch�ng sinh c�ng tưởng ch�ng sinh, v� nh�n duy�n nầy, n�n l�c ch�ng sinh c�ng tr�i nhau, liền sinh mỏi mệt, tức hiển thị về người v� ng�, ph�p v� ng�.

Kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Như Lai l� ch�n ngữ v.v� Đ�y l� nhằm hiển thị điều g�? Muốn khiến tin nơi Như Lai n�n c� thể nhẫn.

Ở đ�y, ch�n ngữ l� hiển b�y về tướng của thế đế. Thật ngữ l� hiển b�y về tướng tu h�nh của thế đế c� phiền n�o v� thanh tịnh. Trong đ�, thật tức h�nh nầy l� phiền n�o, h�nh nầy l� thanh tịnh.

Như ngữ: L� tướng của đệ nhất nghĩa đế.

Bất dị ngữ: L� tướng tu h�nh của đệ nhất nghĩa đế, c� phiền n�o v� thanh tịnh.

N�i ch�n ngữ nầy v.v�, tức đ� ở trong đ�, như t�nh của ng�n thuyết khởi chấp trước. V� nhằm loại bỏ điều ấy, n�n kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Như Lai đ� đắc ph�p, đ� thuyết ph�p, lời kh�ng thật, kh�ng vọng.

Kh�ng thật: L� như t�nh của ng�n thuyết l� kh�ng c�.

Kh�ng vọng: L� kh�ng như tự t�nh của ng�n thuyết l� c�.

Kinh viết: Nầy Tu-bồ-đề! V� như c� người đi v�o nơi tối tăm v.v�: L� hiển thị khổ do thọ dụng thiếu thốn, nhẫn l� nh�n duy�n đối trị. Nếu v� quả b�o m� bố th�, liền chấp trước nơi sự để h�nh xả th�, đối với hỷ, đối với dục lạc kia, nếu thọ nhận l� kh�ng hợp với việc hiểu r� nẻo xuất ly, cũng như đi v�o nơi tối, kh�ng biết l� m�nh hướng đến đ�u. C�c thứ hỷ dục kia cũng như thế. Nếu kh�ng chấp nơi sự m� h�nh bố th�, như người nam c� mắt, đ�m tối đ� qua, mặt trời xuất hiện, thấy r� v� số h�nh sắc, theo � m� hướng tới. N�n thấy như thế. Đ�m tối v� minh kia đ� qua, mặt trời tuệ hiện rồi, th� v� số cảnh giới đều tr�ng thấy như thật, kẻ kia kh�ng nhận biết, hiểu r� nẻo xuất ly, ham muốn khổ thọ, n�n vui th�ch dục lạc.

* Kinh viết:�Lại nữa, nầy Tu-bồ-đề! Như c� thiện nam, thiện nữ, c� thể đối với ph�p m�n nầy thọ tr�, đọc tụng, tu h�nh, tức được Như Lai d�ng tr� tuệ Phật tất nhận biết, thấy r� người ấy, tất hiểu đ�ng người ấy, đều th�nh tựu được v� lượng, v� bi�n tụ c�ng đức. Nầy Tu-bồ-đề! Nếu c� c�c thiện nam, thiện nữ, ba phần trong một ng�y, đều d�ng th�n nhiều như Hằng h� sa để bố th�. Như thế l� đ� xả th� v� lượng th�n như Hằng h� sa, cứ vậy, trong trăm ng�n vạn ức na-do-tha kiếp, d�ng th�n bố th�.

Nếu lại c� người nghe ph�p m�n nầy, t�m tin tưởng, kh�ng hủy b�ng, th� phước đức đạt được hơn hẳn trường hợp trước v� lượng A-tăng-kỳ. Huống chi l� c�n bi�n ch�p, thọ tr�, đọc tụng, tu tập, v� người kh�c giảng n�i rộng. Nầy Tu-bồ-đề! N�i t�m lại, kinh nầy c� c�ng đức v� lượng, kh�ng thể nghĩ b�n, kh�ng thể n�u xưng. Ph�p m�n nầy, Như Lai v� ph�t khởi Đại thừa n�n thuyết giảng. V� ph�t khởi tối thượng thừa n�n n�u b�y. Nếu c� người c� thể thọ tr�, đọc tụng, tu tập kinh nầy, rộng v� kẻ kh�c giảng n�i, Như Lai tất nhận biết người ấy, tất thấy r� người ấy, đều th�nh tựu v� hữu bi�n v� lượng tụ c�ng đức, kh�ng thể nghĩ b�n, xưng n�u. Người như thế, tức l� đ� g�nh v�c lấy đạo quả Ch�nh gi�c V� thượng của Như Lai. V� sao? Nầy Tu-bồ-đề! V� nếu vui th�ch nơi ph�p nhỏ, tức đối với kinh nầy kh�ng thể thọ tr�, đọc tụng, tu h�nh, v� người kh�c giải n�i. Nếu c� kiến chấp về ng�, về ch�ng sinh, về nh�n, về thọ giả, m� đối với ph�p m�n nầy c� thể thọ tr�, đọc tụng, tu tập, v� người kh�c giải n�i th� kh�ng c� điều ấy. Nầy Tu-bồ-đề! Tại c�c nơi chốn, nếu c� kinh nầy, th� hết thảy h�ng trời, người, A-tu-la ở thế gian đều n�n c�ng dường. N�n biết nơi chốn ấy tức l� Th�p, đều n�n cung k�nh, đảnh lễ, nhiễu quanh, d�ng c�c thứ hoa hương tung rải nơi ấy.

Lại nữa, nầy Tu-bồ-đề! Nếu c� thiện nam, thiện nữ thọ tr�, đọc tụng kinh nầy m� bị kẻ kh�c khinh khi, l� v� thiện nam, thiện nữ ấy đời trước tạo nghiệp tội đ�ng lẽ bị đọa v�o nẻo �c, nhưng do c�ng đức của việc thọ tr�, đọc tụng kinh, n�n đời nay chỉ bị người kh�c khinh khi. Như thế th� nghiệp tội của đời trước tất được ti�u trừ, thiện nam, thiện nữ kia sẽ đạt đạo quả gi�c ngộ.

Nầy Tu-bồ-đề! Như Lai nhớ lại về thời qu� khứ v� lượng A-tăng-kỳ kiếp, trước thời Đức Phật Nhi�n Đăng, đ� được gặp t�m mươi bốn ức na-do-tha trăm ng�n vạn chư Phật, Như Lai đều th�n cận, thừa sự, c�ng dường, kh�ng hề bỏ s�t. Nầy Tu-bồ-đề! Nếu lại c� người, v�o đời sau c�ng của đời vị lai, c� thể thọ tr�, đọc tụng, tu tập kinh nầy, th� c�ng đức đạt được, đối chiếu với c�ng đức c�ng dường chư Phật của Ta tất l� hơn hẳn. C�ng đức c�ng dường chư Phật của Ta so với c�ng đức c� được của người thọ tr�, đọc tụng, tu tập kinh nầy, kh�ng bằng một phần trăm, một phần ng�n, vạn, ức, cho đến to�n số, th� dụ cũng kh�ng thể n�u hết số lượng c�ng đức ấy.

Nầy Tu-bồ-đề! Nếu c� c�c thiện nam, thiện nữ, nơi đời vị lai, c� thọ tr�, đọc tụng, tu tập kinh nầy, th� c�ng đức đạt được, nếu Như Lai n�u b�y đầy đủ, hoặc c� người nghe, t�m tức cuồng loạn, nghi hoặc kh�ng tin. Nầy Tu-bồ-đề! N�n biết ph�p m�n nầy l� kh�ng thể nghĩ b�n, quả b�o cũng kh�ng thể nghĩ b�n�.

* Luận n�u: Từ đ�y trở xuống l� Trụ xứ thứ 14, n�u: L�a sự tham chấp vị tịch tĩnh. Dựa theo mười hai thứ chướng ngại cần phải xa l�a, th� đ�y l� l�a sự thiếu k�m về tư lương tr�.

Kinh n�i: Lại nữa, nầy Tu-bồ-đề! Nếu c� thiện nam, thiện nữ, c� thể đối với ph�p m�n nầy thọ tr�, đọc tụng, tu h�nh v.v�: Ở đ�y l� l�a sự duy�n dựa của Tam-muội, hiển thị c�ng với ph�p tương ưng. C� 5 thứ c�ng đức th� thắng:

1. Như Lai nhớ nghĩ, th�n cận.

2. Th�u giữ phước đức.

3. T�n th�n ph�p c�ng sự tu h�nh.

4. Chư Thi�n v.v� c�ng dường.

5. Diệt trừ tội.

Thế n�o l� Như Lai nhớ nghĩ, th�n cận?

Kinh n�i: Thọ tr�, đọc tụng v.v�, Như Lai d�ng tr� Phật nhận biết. Như Lai d�ng mắt Phật thấy r� sự việc ấy.

Ở đ�y, thọ l� tập tụng. Tr� l� kh�ng vọng.

Hoặc đọc hoặc tụng: Đ�y l� n�i về nh�n của thọ tr�. V� muốn thọ n�n đọc, v� muốn tr� n�n tụng.

Lại, đọc l� tập tụng. Tr� l� xem biết chung về nghĩa.

Thế n�o l� th�u giữ phước đức? Như kinh n�i: Đều được th�nh tựu v� lượng, v� bi�n tụ c�ng đức v.v�

Thế n�o l� t�n th�n ph�p c�ng sự tu h�nh? Như kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! N�i t�m lại, kinh nầy l� kh�ng thể nghĩ b�n, l� kh�ng thể xưng n�u: Đ�y l� t�n th�n ph�p.

Trong ấy: Kh�ng thể nghĩ: L� chỉ tự nhận biết. Kh�ng thể xưng: L� kh�ng c� g� bằng v� hơn.

Kinh viết: Ph�p m�n nầy, Như Lai v� ph�t khởi Đại thừa n�n thuyết giảng, v� ph�t khởi Tối thượng thừa n�n n�u b�y: Đ�y l� th�nh tựu nghĩa kh�ng thể xưng n�u. Trong đ�, c�c thừa kh�c kh�ng bằng n�n l� tối thượng. Hai chướng phiền n�o v� tr� đều được thanh tịnh, n�n l� tối thắng, n�n biết.

Kinh n�i: Nếu c� người c� thể thọ tr�, đọc tụng, tu h�nh kinh nầy, rộng v� người kh�c thuyết giảng v.v�: Đ�y l� t�n th�n về sự tu h�nh. Ở đ�y, n�i Như Lai thấy, biết sự th�nh tựu v� lượng c�ng đức: L� n�i chung. Kh�ng thể nghĩ b�n, kh�ng thể xưng, kh�ng thể lường: L� giải th�ch. Những người như thế tức l� g�nh v�c đạo quả Bồ-đề V� thượng của Như Lai: Nghĩa l� Bồ-t�t g�nh v�c lấy g�nh nặng.

Kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Nếu người vui th�ch ph�p nhỏ, tức đối với kinh nầy kh�ng thể thọ tr�, đọc tụng, tu tập, v� người kh�c giảng n�i: L� n�i về h�ng Nhị thừa.

Kinh viết: Nếu c� kiến chấp về ng� v.v�, cho đến thọ tr�, th� kh�ng c� điều ấy: Tức l� c� ch�ng sinh c� kiến chấp về ng�, nh�n m� tự cho l� Bồ-t�t.

Thế n�o l� chư Thi�n v.v� c�ng dường? Như kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Tại c�c nơi chốn, nếu c� kinh nầy th� hết thảy h�ng trời, người, A-tu-la ở thế gian đều n�n c�ng dường v.v�: Ở đ�y, d�ng c�c thứ v�ng hoa, hương đốt, hương x�ng, hương xoa, hương bột, vải v�c, lọng, cờ phướn v.v� để c�ng dường, cung k�nh lễ b�i, nhiễu quanh, n�n gọi l� Th�p miếu.

Thế n�o l� diệt trừ tội? Như kinh n�i: Nếu c�c thiện nam, thiện nữ thọ tr�, đọc tụng kinh nầy, m� bị người kh�c khinh khi v.v�: Sự hủy nhục ấy c� v� lượng loại, v� nhằm l�m r� điều đ� n�n n�i l� khinh khi.

Kinh viết: Sẽ đắc đạo quả Bồ-đề V� thượng: L� hiển thị về việc diệt trừ tội.

Trước đ� n�i do nh�n duy�n nầy, n�n xuất sinh v� lượng A-tăng-kỳ phước đức, nay sẽ giải th�ch, n�n biết về nghĩa của v� lượng A-tăng-kỳ kia.

Uy lực: L� sự th�nh thục s�ng r�.

Nhiều: L� đầy đủ. Trong ấy kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Ta nhớ lại về thời qu� khứ, v� lượng A-tăng-kỳ kiếp về trước v.v�: Đ�y l� hiển thị về uy lực, tức l� uy lực của tụ phước, do tụ phước hiện c� ấy l� cao xa, th� diệu.

Ở đ�y, A-tăng-kỳ kiếp: N�n biết l� cho đến thời Đức Phật Nhi�n Đăng.

Qu� A-tăng-kỳ: L� lại vượt qu� trước nữa.

Th�n cận, thừa sự: L� c�ng dường.

Kh�ng hề bỏ qua: L� lu�n kh�ng l�a sự c�ng dường.

Kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Như c� c�c thiện nam, thiện nữ, nơi đời vị lai, c� thọ tr�, đọc tụng, tu tập kinh nầy, tức c�ng đức đạt được, nếu Như Lai n�i đầy đủ, th� hoặc c� người nghe, t�m sẽ cuồng loạn: Những sự việc như vậy, ở đ�y đ� hiển thị nhiều. Hoặc l� nh�n tạo sự cuồng, hoặc t�m bị loạn l� quả, n�n biết. Ở đ�y n�i về uy lực c�ng c�ng đức c� được kia, người n�o c� thể n�i? Do đ�, kinh viết: Tu-bồ-đề n�n biết: Ph�p m�n nầy l� kh�ng thể nghĩ b�n. Quả b�o cũng kh�ng thể nghĩ b�n: Đ�y l� hiển thị thể của phước đ� c�ng quả l� kh�ng thể lường t�nh.

* Kinh viết:�Bấy giờ, T�n giả Tu-bồ-đề bạch Phật: Thế T�n! Thế n�o l� Bồ-t�t ph�t t�m Bồ-đề cầu đạo quả Ch�nh gi�c V� thượng? Thế n�o l� trụ, thế n�o l� tu h�nh, l�m thế n�o để h�ng phục t�m?

Đức Phật bảo T�n giả Tu-bồ-đề: Bồ-t�t ph�t t�m Bồ-đề, cầu đạt đạo quả Ch�nh gi�c V� thượng, n�n sinh t�m như vầy: Ta n�n h�a độ, khiến tất cả ch�ng sinh đều nhập giới Niết-b�n v� dư. H�a độ, khiến họ đều giải tho�t như thế rồi, nhưng kh�ng c� một ch�ng sinh n�o thật sự được h�a độ � đạt giải tho�t. V� sao? Nầy Tu-bồ-đề! V� nếu Bồ-t�t c� tướng ch�ng sinh, tướng nh�n, tướng thọ giả, tức kh�ng phải l� Bồ-t�t. V� sao? V� thật kh�ng c� ph�p n�o gọi l� Bồ-t�t ph�t t�m Bồ-đề cầu đạt đạo quả Ch�nh gi�c V� thượng�.

* Luận n�u: Từ đ�y trở xuống l� Trụ xứ thứ 15: N�i về l�c chứng đạo, xa l�a mọi thứ hỷ động. Dựa theo mười hai thứ chướng ngại cần xa l�a, th� đ�y l� xa l�a sự tự th�u giữ.

Kinh viết: T�n giả Tu-bồ-đề bạch Phật: Thế T�n! Thế n�o l� Bồ-t�t ph�t t�m Bồ-đề, an trụ, tu h�nh v.v�?

Do đ�u lại ph�t khởi c�u hỏi của l�c đầu ấy? Bồ-t�t sắp nhập chứng đạo, tự thấy được thắng xứ, khởi niệm: Ta trụ như thế, tu h�nh như thế, h�ng phục t�m như thế, Ta đ� h�a độ ch�ng sinh khiến họ đạt giải tho�t. V� đối trị điều ấy, n�n T�n giả Tu-bồ-đề thưa hỏi: N�n ở nơi thời gian ấy, như chỗ n�n trụ, như chỗ n�n tu h�nh, như chỗ n�n h�ng phục t�m. Đức Thế T�n đ�p: N�n sinh t�m như thế v.v�

Lại, kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Nếu Bồ-t�t c� tướng ch�ng sinh v.v�: L� hiển thị về ng� chấp giữ, Hoặc l� t�y mi�n. Như n�i: Ta đang h�nh thừa Bồ-t�t: Đ�y l� đối trị về ng� chấp giữ, n�n kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Thật kh�ng c� ph�p gọi l� Bồ-t�t ph�t t�m Bồ-đề cầu đạt đạo quả Ch�nh gi�c V� thượng.

* Kinh viết: �Nầy Tu-bồ-đề! � của T�n giả thế n�o? Như Lai, tại trụ xứ của Đức Phật Nhi�n Đăng, c� ph�p để đắc đạo quả Bồ-đề V� thượng chăng? Tu-bồ-đề thưa: Kh�ng c�, bạch Đức Thế T�n! Như con hiểu nghĩa Phật đ� giảng n�i, th� Đức Như Lai, tại trụ xứ của Phật Nhi�n Đăng, kh�ng c� ph�p n�o để đắc đạo quả Bồ-đề V� thượng.

Đức Phật n�i: Đ�ng vậy! Đ�ng vậy! Nầy Tu-bồ-đề! Thật kh�ng c� ph�p, để Như Lai, ở nơi trụ xứ của Đức Phật Nhi�n Đăng đắc đạo quả Bồ-đề V� thượng. Nếu c� ph�p để Như Lai đắc đạo quả ấy, th� Đức Phật Nhi�n Đăng tức kh�ng thọ k� cho Như Lai: �ng, v�o đời vị lai sẽ đắc quả Phật, hiệu l� Th�ch-ca M�u-ni. Do thật sự kh�ng c� ph�p để đắc đạo quả Bồ-đề V� thượng, thế n�n Đức Phật Nhi�n Đăng mới thọ k� cho Như Lai, n�i như vầy: Nầy Thiện nam! �ng v�o đời vị lai, sẽ chứng đắc quả vị Phật, hiệu l� Th�ch-ca M�u-ni. V� sao? Nầy Tu-bồ-đề! Gọi l� Như Lai tức l� ch�n thật như. Nếu c� người n�i: Như Lai chứng đắc đạo quả Bồ-đề V� thượng, th� người ấy n�i kh�ng thật. Nầy Tu-bồ-đề! Thật sự kh�ng c� ph�p để Phật chứng đắc đạo quả Ch�nh đẳng Ch�nh gi�c V� thượng. Nầy Tu-bồ-đề! Như Lai đ� đạt được đạo quả Gi�c ngộ v� thượng, trong ấy, kh�ng thật kh�ng vọng ngữ, thế n�n Như Lai n�i tất cả ph�p đều l� Phật ph�p. Nầy Tu-bồ-đề! N�i l� tất cả ph�p, tất cả ph�p ấy tức phi tất cả ph�p, do đ� gọi l� tất cả ph�p�.

* Luận n�u: Từ đ�y trở xuống l� Trụ xứ thứ 16: N�u cầu được chỉ dạy trao truyền. Dựa theo mười hai thứ chướng ngại cần được xa l�a th� đ�y l� l�a: kh�ng chỉ dạy trao truyền.

Kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! � của T�n giả nghĩ sao? Như Lai tại tr� xứ của Đức Phật Nhi�n Đăng, c� ph�p để đắc đạo quả Ch�nh gi�c V� thượng chăng? v.v� Lại kinh viết: Nầy Tu-bồ-đề! Nếu c� ph�p để Như Lai đắc đạo quả Bồ-đề V� thượng, th� Đức Phật Nhi�n Đăng tức kh�ng thọ k� cho Như Lai: �ng v�o đời vị lai sẽ chứng đắc quả vị Phật v.v�: Đ�y l� c� � g�? Nếu ph�p Bồ-đề c� thể n�u b�y, như Phật Nhi�n Đăng kia đ� n�i, th� Như Lai v�o thời ấy liền đắc Bồ-đề, Đức Phật Nhi�n Đăng tức kh�ng thọ k�, n�i: Như Lai sẽ chứng đắc v.v� Do ph�p ấy kh�ng thể n�i ra, n�n Như Lai v�o thời đ� kh�ng đắc Bồ-đề, thế n�n đ� thọ k� cho Như Lai. Đ�y l� nghĩa ấy, n�n biết.

Lại, do đ�u ph�p kia kh�ng thể n�i? Kinh viết: Tu-bồ-đề! N�i Như Lai tức thật ch�n như. Như thanh tịnh n�n gọi l� Như Lai. Do như kh�ng thể n�i n�n đ� n�u b�y như thế. Như thanh tịnh gọi l� ch�n như, cũng như ch�n kim (v�ng r�ng). Hoặc n�i: Như Lai Nhi�n Đăng đối với ph�p kh�ng đắc Bồ-đề. Đức Thế T�n v�o thời gian sau đ� tự chứng đắc Bồ-đề. V� nhằm l�a chấp giữ ấy, n�n kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Nếu c� người n�i: Như Lai đắc đạo quả Bồ-đề V� thượng, th� người ấy n�i kh�ng thật.

Lại, kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Đ� đắc đạo quả Gi�c ngộ v� thượng, trong ấy lời kh�ng thật, kh�ng vọng: L� hiển b�y ch�n như kh�ng hai. Thế n�o l� kh�ng thật? Nghĩa l� ng�n thuyết. Kh�ng vọng: Nghĩa l�Bồ-đề kia kh�ng phải l� kh�ng c� ng�n thuyết của thế gian, n�n kinh n�i: Do đ� Như Lai n�i tất cả ph�p đều l� Phật ph�p. Đ�y c� nghĩa g�? L� hiển b�y ph�p của tất cả ph�p l� như thanh tịnh. Như l� hiện hữu nơi tất cả ph�p. Đ�y ch�nh l� nghĩa ấy.

Lại, thể của ph�p nơi tất cả ph�p kia l� kh�ng th�nh tựu, v� an lập đệ nhất nghĩa, n�n kinh n�i: Nầy Tu-bồ-đề! Gọi l� tất cả ph�p, tất cả ph�p ấy tức phi tất cả ph�p, đ� gọi l� tất cả ph�p.

HẾT - QUYỂN 2

�

� �� �����

�

�

[ TRANG CHỦ |�KINH ĐI�̉N�|�ĐẠI TẠNG KINH | TH�̀N CHÚ | HÌNH ẢNH�|�LI�N LẠC�]