�

佛山* Buddha Mountain * Ph�̣t Sơn

Calgary Alberta Canada

[中文|�ENGLISH]

[ TRANG CHỦ |�KINH ĐI�̉N�|�ĐẠI TẠNG KINH | TH�̀N CHÚ | HÌNH ẢNH�|�LI�N LẠC�]

| Quy�̉n 1 | Quy�̉n 2 | Quy�̉n 3 | Quy�̉n 4 | Quy�̉n 5 | Quy�̉n 6 | Quy�̉n 7 | Quy�̉n 8 |

S�́ 0159

KINH ĐẠI-THỪA BẢN-SINH T�M-ĐỊA-QU�N

Đường, B�t-Nh� dịch chữ Phạn ra chữ H�n.
Th�ch-T�m-Ch�u dịch chữ H�n ra chữ Việt.

QUYỂN 6

VI.- PHẨM LY THẾ-GIAN

Bấy giờ, Trong ph�p-hội c� một vị Đại-bồ-t�t t�n l� NHẠO-VIỄN-LY-HẠNH nhờ uy-lực Phật, từ t�a đứng dậy, ở trong đại-ch�ng v� c�c Bồ-t�t n�i về A-lan-nh�-hạnh, phổ-c�o hết thảy c�c Bồ-t�t rằng: �Bồ-t�t xuất-gia ở A-lan-nh� n�n nghĩ: Bởi nh�n-duy�n g� ta xa l�a thế-gian, tu diệu-hạnh thanh-tịnh ở A-lan-nh�? C�c Phật-tử nhất t�m nghe kỹ! T�i thừa Phật-lực, nay v� c�c vị ph�n-biệt diễn-thuyết về A-lan-nh�-hạnh!� C�c Bồ-t�t n�i: �Qu� h�a thay! Đại-sĩ đ� v� bọn ch�ng t�i, c�ng c�c vị cầu Bồ-t�t-đạo đời mai sau, k�nh xin Đại-sĩ cứ n�i cho, ch�ng t�i muốn nghe!��

Khi ấy, Bồ-t�t Nhạo-Viễn-Ly-Hạnh bảo đại-ch�ng: �Hết thảy thế-gian c� nhiều sự sợ-h�i, Bồ-t�t xuất-gia v� ch�n những sợ-h�i nơi thế-gian ấy n�n l�a bỏ cha mẹ c�ng c�c quyến-thuộc, m� đến ở nơi A-lan-nh�, tu hạnh viễn-ly.�

Thế n�o l� những sự sợ-h�i? � Hoặc c� Bồ-t�t nghĩ: � �Ng� (ta) l� sợ-h�i, v� hết thảy phiền-n�o từ �ng� sinh ra�. Hoặc c� Bồ-t�t n�i: �Ng�-sở� (chỗ của ta) l� sợ-h�i, v� hết thảy phiền-n�o từ �ng�-sở� sinh ra�. Hoặc c� Bồ-t�t n�i: �Bảy thứ mạn� l� sợ-h�i, v� c�c thứ mạn ấy đều kh�ng biết k�nh người thiện. Hoặc c� Bồ-t�t lấy �ba độc� kia l�m sợ-h�i, v� do n� tạo ra v� lượng tội, phải sa-đọa v�o c�c đường �c. [1]�

Hoặc c� Bồ-t�t lấy �năm dục� kia l�m sợ-h�i, v� đam-trước sự vui thế-gian, sẽ phải sa v�o t�m nạn. V� như ở đời c� con rắn gọi l� �thất-bộ-x��, đương khi n� hại người, sức độc của n� rất mạnh, người ta đi ra qua bảy bước (thất bộ) bị tr�ng độc, th�n-mệnh chết ngay. Sức của một con rắn độc c�n l�m tổn-hại người như thế, huống l� năm con rắn c�ng l�m sự thương-s�t, thời sức độc mạnh th�m, th�n-mệnh kh� to�n được! Năm dục của đời cũng thế, mỗi một thứ dục-lạc đều c� thể dẫn khởi ra t�m vạn bốn ngh�n vi-tế trần-lao, m�-hoặc kẻ ngu-phu, l�m cho họ sa-đọa v�o địa-ngục, ng�-quỷ, s�c-sinh, c�ng c�c tai-nạn kh�c, chịu đại-khổ-n�o, huống l� tham-đắm đầy-đủ c�c m�n �trần� kh�c? V� số chư Phật như số c�t s�ng Hằng ra đời, thuyết-ph�p gi�o-h�a, thời-gian vun-v�t như �nh-s�ng qua chỗ hở nhanh-ch�ng, m� kẻ ngu-phu ho�n-to�n kh�ng được tr�ng thấy, v� thường ở trong c�c đường �c như ở nh� m�nh, ở trong nơi kh�ng được thong-thả như xem trong vườn h�-lạc. Thời qu�-khứ c� đức Phật muốn khiến ch�ng-sinh ch�n bỏ năm dục m� n�i b�i kệ rằng:�

V� như phi-nga thấy �nh lửa,

Bởi y�u lửa qu�, đua nhau v�o;

Kh�ng biết t�nh lửa c� sức ch�y,

Bỏ mệnh trong lửa đ�nh tự đốt.

Ph�m-phu tr�n đời cũng như thế,

Ham-th�ch sắc đẹp đi t�m-t�i;

Kh�ng biết sắc đẹp nhiễm v�o người,

Lại bị lửa đốt, mọi khổ tới.

V� như đ�n hươu trong rừng-r�,

Ham được cỏ ngon nu�i sống m�nh;

Thợ săn giả tiếng con hươu mẹ,

Đ�n hươu tr�ng t�n đều chết cả.

Ph�m-phu tr�n đời cũng như thế,

Tham đắm mọi tiếng nghe vừa �;

Kh�ng biết tiếng kia nhiễm v�o người,

Khổ b�o ba đường trở lại chịu.

V� như ong mật bay đi xa.

Dạo tới rừng xu�n h�t mọi hoa;

V� th�ch m�i thơm nơi m� voi,

Tai voi nh�n đ� trập lại chết.

Ph�m-phu tr�n đời cũng như thế,

Ham th�ch mọi m�i hương thụ-dụng;

Kh�ng biết hương kia nhiễm v�o t�m,

Sinh-tử lu�n-hồi nhiều kiếp khổ.

V� như c�, rồng ở trong nước,

Bơi, lội, lặn, nổi tự vui-vẻ;

V� tham mồi thơm b�n cắn c�u,

Ham m�i, qu�n sống đều đến chết.

Ph�m-phu tr�n đời cũng như thế,

Lưỡi ham m�i ngon gi�p th�n-thể.

Giết người, sống m�nh t�m thi�n-lệch,

Cảm-b�o tam-đồ khổ cực trọng.

V� như voi trắng ở n�i rừng,

Tự-tại cũng như sư-tử ch�a;

L�ng dục loạn say th�nh mờ-tối,

T�m-t�i voi c�i sinh tham-nhiễm.

Hết thảy ph�m-phu cũng như thế,

Tới chỗ �i-�n như voi cuồng;

�n-�i r�ng-buộc kh�ng ngừng th�i,

Chết v�o địa-ngục khổ kh�n lường.

Trai, g�i tr�n đời tham-cầu nhau,

Đều bởi ham-đắm c�c sắc-dục;

Nh�n, Thi�n bởi thế n�n r�ng-buộc,

Sa-đọa ba đường trong tăm-tối.

Nếu l�a bỏ được t�m tham-dục,

Ở A-lan-nh� tu phạm-hạnh;

Quyết được vượt qua sinh-tử-khổ,

Ch�ng v�o cung �v�-vi, thường-lạc�. [2]�

Hoặc c� Bồ-t�t lấy sự tham nhiều của l�m sợ-h�i. Của b�u nơi m�nh thường t�m, t�ch g�p lại, m� kh�ng d�m thụ-dụng, huống l� đem bố-th� cho ch�ng-sinh ngh�o thiếu? Đối với của b�u của m�nh sinh t�m tham-trước lắm, c�n đối với của b�u của người lại muốn cho tổn-giảm. Bởi nh�n-duy�n ấy, sau khi mệnh mất phải sa-đọa v�o đại-địa-ngục chịu v�-lượng khổ. Khổ-b�o như thế gọi l� quả-b�o ch�nh-cảm thứ nhất. Từ địa-ngục ra chịu th�n s�c-sinh, th�n thường khổ nhọc, nước cỏ kh�ng đủ v� phải qua trong nhiều thời đền trả sự tổn-hại của người trước. Mọi khổ như thế gọi l� quả-b�o ch�nh-cảm thứ hai. Chịu tội ấy xong, sinh v�o trong ng�-quỷ, nh�n khổ đ�i kh�t v�-lượng, ngh�n kiếp kh�ng nghe thấy t�n thức ăn, nước uống; cổ nhỏ như kim, bụng to như n�i, v� d� được thức ăn uống, theo nghiệp liền biến th�nh lửa. Th�n khổ như thế gọi l� quả-b�o ch�nh-cảm thứ ba. Hết tội ấy rồi, lại sinh về nh�n-gian, ngh�o c�ng h�n-hạ, bị người sai khiến; đối với c�c của b�u cầu g� kh� được v� đối với hết thảy thời, kh�ng được tự-tại. Dư-b�o như thế gọi l� �tương-tự-quả�. Hết thảy Bồ-t�t thấy biết nh�n quả ph�n-minh như thế, n�n thường sinh t�m sợ-h�i muốn cầu giải-tho�t. Bởi chỗ sợ-h�i ấy, n�n xa-l�a quyến-thuộc v� ở nơi A-lan-nh�. [3]�

Hoặc c� Bồ-t�t lấy t�m kh�t-�i l�m sợ-h�i, v� đối với những khi chưa được hết thảy của b�u, ng�y đ�m t�m-t�i, sinh t�m kh�t-�i. Hoặc c� Bồ-t�t lấy �ng�, ng�-sở-kiến� (chấp ng�) l�m sợ-h�i, v� n� l� chỗ nương-tựa của c�c phiền-n�o. Hoặc c� Bồ-t�t lấy c�c �ph�p-kiến� (chấp-ph�p) l�m sợ-h�i, v� n� l� chỗ nương-tựa cho sở-tri-chướng. Hoặc c� Bồ-t�t lấy s�u mươi hai kiến l�m sợ-h�i, v� v�o rừng t�-kiến th� kh� ra khỏi được. Hoặc c� Bồ-t�t lấy �nghi� l�m sợ-h�i, v� đối với ph�p ch�n-ch�nh sinh t�m nghi-hoặc. Hoặc c� Bồ-t�t lấy �đoạn kiến� (chấp dứt hẳn) kia l�m sợ-h�i, v� chấp kh�ng c� đời sau, gạt đi, cho l� kh�ng c� nh�n-quả, sinh đại-t�-kiến phải đọa v�o địa-ngục. Hoặc c� Bồ-t�t lấy �thường-kiến� (chấp thường c�n) kia l�m sợ-h�i, v� chấp th�n của ch�ng-sinh trong năm th�, thường hằng quyết-định, theo nghiệp thiện, �c kh�ng biến-đổi. Hoặc c� Bồ-t�t lấy �tật-đố� (ghen-gh�t) kia l�m sợ-h�i, v� kh�ng chịu sự vẻ-vang của người, mang t�m-niệm �c. Hoặc c� Bồ-t�t thường lấy �điệu-cử� (xao-động) l�m sợ-h�i, v� t�m kh�ng tịch-tĩnh, sinh t�n-loạn. Hoặc c� Bồ-t�t lấy t�m �bất-t�n� (kh�ng tin) l�m sợ-h�i, v� như người kh�ng tay, tuy đến n�i b�u, nhưng ho�n-to�n kh�ng lấy được g�; người kh�ng c� b�n tay tin-tưởng, tuy gặp Tam-bảo nhưng kh�ng được g�. Hoặc c� Bồ-t�t lấy �v�-t�m� (kh�ng thẹn) kia l�m sợ-h�i, v� trong kh�ng thẹn-hổ, n�n thường tạo c�c nghiệp �c, nghiệp-chướng v�-minh kh� thấy được Phật. Hoặc c� Bồ-t�t lấy t�m �v�-qu� (kh�ng hổ) l�m sợ-h�i, v� ngo�i kh�ng thẹn-hổ, bỏ �n bội đức, phải sinh-tử lu�n-hồi v� sa-đọa v�o ba đường. Hoặc c� Bồ-t�t lấy �phẫn-hận� (giận-tức, o�n-hận) l�m sợ-h�i, v� n� hay l�m tổn-hại m�nh v� người, th�nh ra sự o�n-kết lẫn nhau, trong nhiều kiếp, l�m chướng-ngại đạo Phật. Hoặc c� Bồ-t�t lấy sự �vong thất� (qu�n mất) nh�ng qu�n kh�ng nhớ kia l�m sợ-h�i, v� đối với sự nghe ph�p kh�ng ghi nhớ được, qu�n mất văn-nghĩa, th�m sự ngu-si. [4]�

Hoặc c� Bồ-t�t cho hết thảy những nghiệp đen tối bất thiện l� sợ-h�i. Sao vậy? � V� hết thảy nghiệp bất thiện l� nh�n sinh-tử, xoay chuyển trong ba c�i kh�ng tho�t khỏi được, đối với v�-lượng v�-bi�n sợ-h�i ấy đều l�m chướng-ngại thắng-ph�p xuất-thế. Hoặc c� Bồ-t�t lấy �ngũ c�i� [5] l�m sợ-h�i, v� năm thứ phiền-n�o ấy che-lấp t�m Bồ-đề của Bồ-t�t. Hoặc c� Bồ-t�t lấy t�m ghen-gh�t (tăng-ố) l�m sợ-h�i, đối với c�c ch�ng-sinh kh�ng c� t�m thương-x�t, th�nh tu hạnh Bồ-đề hay tho�i-chuyển. Hoặc c� Bồ-t�t lấy �ph�-giới-cấu� l�m sợ-h�i, l�m nhơ-nhớp Th�nh-ph�p, kh� được quả-b�o ch�n-ch�nh. Hoặc c� Bồ-t�t lấy �ưu-n�o� (lo-lắng phiền-n�o) l�m sợ-h�i, v� vọng-tưởng mạnh l�m mất nghiệp thiện. Hoặc c� Bồ-t�t lấy t�m ��c-t�c� [6] l�m sợ-h�i, v� đối với chỗ tu thiện sinh t�m hối-tiếc. Hoặc c� Bồ-t�t n�i sự �cuồng t�y� (say cuồng) l� sợ-h�i, v� kh�ng biết thiện, �c, kh�ng c� t�n-ty. Hoặc c� Bồ-t�t lấy sự chết kh�ng đ�ng thời l�m sợ-h�i, v� kh�ng an-trụ ch�nh-niệm, quay về v�-thường. Hoặc c� Bồ-t�t lấy nghiệp vọng-ngữ l�m sợ-h�i, v� kiếp kiếp đời đời c� n�i-năng g�, hết thảy ch�ng-sinh đều kh�ng tin, nhận. Hoặc c� Bồ-t�t lấy bốn m�n đi�n-đảo [7] l�m sợ-h�i, v� do bốn m�n đi�n-đảo ấy phải lu�n-hồi sinh-tử, khởi nghiệp phiền-n�o kh�ng cầu Phật. Hoặc c� Bồ-t�t n�i �bạn �c� l� sợ-h�i, v� theo bạn bất-thiện ấy m� tạo ra nghiệp �c. Hoặc c� Bồ-t�t lấy �ngũ-uẩn-ma� l�m sợ-h�i, v� th�n ngũ uẩn n�y từ phiền-n�o sinh ra, sinh rồi liền dấy l�n v�-lượng phiền-n�o; nh�n c�c phiền-n�o tạo nghiệp bất thiện, do c�c hoặc-nghiệp sa xuống hầm s�u lớn (c�c đường �c), bởi nh�n-duy�n ấy sinh ra sợ-h�i. Hoặc c� Bồ-t�t lấy �phiền-n�o-ma� l�m sợ-h�i, v� đại, tiểu-phiền-n�o nối-tiếp sinh-tử, l�m tho�i t�m Bồ-đề, bị sa-đọa v�o đường �c. Hoặc c� Bồ-t�t ch�n-ng�n v� lo-lắng về �tử-ma� (chết) l�m sợ-h�i, v� ph�t t�m Bồ-đề chưa được tới chỗ bất-tho�i, th�n n�t, mệnh mất, sinh t�m tho�i-chuyển. Hoặc c� Bồ-t�t cho c�c Thi�n-ma l� sợ-h�i, v� họ-h�ng Thi�n-ma đầy-dẫy trong c�i Dục, l�m chướng-ngại người tu đạo, tho�i t�m Bồ-đề. Hoặc c� Bồ-t�t lấy t�m �v�-k�� [8] l�m sợ-h�i, v� đối với thiện-ph�p kh�ng tiến tu được, luống qua thời-gian d�i, lui mất thiện-nghiệp. Hoặc c� Bồ-t�t lấy t�m nạn kia l�m sợ-h�i, v� sa-đọa v�o t�m nạn ấy thời như từ chỗ tối lại v�o chỗ tối; đ�m d�i sinh-tử kh� gặp được �nh s�ng. Hoặc c� Bồ-t�t qu�n địa-ngục kia l�m sợ-h�i, v� một khi sa v�o địa-ngục, thời trải v�-lượng kiếp chịu đại-khổ-n�o, kh� được giải-tho�t. Hoặc c� Bồ-t�t cho sự sa-đọa v�o s�c-sinh-đạo l� sợ-h�i, v� trong giới b�ng-sinh chịu b�o ngu-si, trải v�-lượng kiếp kh� tho�t khỏi được. Hoặc c� Bồ-t�t thấy ng�-quỷ-đạo l� sợ-h�i, v� trong hằng-sa kiếp chịu khổ đ�i kh�t, kh� gặp được Phật, Ph�p, Tăng. Hoặc c� Bồ-t�t tưởng sự sinh v�o c�i Dục l�m sợ-h�i, v� phiền-n�o tạp-khởi, tạo c�c nghiệp �c, bị sa-đọa v�o ba đường. Hoặc c� Bồ-t�t cho c�i Sắc kia l� sợ-h�i, v� �hữu-ph� phiền-n�o� [9] hay chướng-ngại tu Định. Hoặc c� Bồ-t�t cho c�i V�-sắc l� sợ-h�i, v� trong ba c�i, c�i ấy tịch-tĩnh qu�, cũng như Niết-b�n, n�n ch�ng-sinh vọng-chấp l�m cứu-c�nh, đến khi kiếp hết mệnh mất phải sa v�o địa-ngục. Hoặc c� Bồ-t�t cho sự thường thường sinh-tử l�m sợ-h�i, v� sinh v�o nh� t�-kiến, kh� ra khỏi được. Hoặc c� Bồ-t�t cho sự ch�n bỏ sinh-tử l�m sợ-h�i, v� chết đ�y, sinh kia, thường chịu khổ-n�o, như thế l�m chướng-ngại hạnh Bồ-t�t cầu Niết-b�n. Hoặc c� Bồ-t�t cho giọng tiếng thế-gian l� sợ-h�i, v� n� l�m cho t�m thường t�n-loạn, phương-ngại thiện-nghiệp. Hoặc c� Bồ-t�t lấy �t�m, �, thức� [10] l�m sợ-h�i, v� những h�nh-tướng sở-duy�n [11] của n� kh�ng biết được. [12]�

Nếu ở nh� thế-tục, do những sự sợ-h�i ấy, ng�y đ�m nối-tiếp nhau nhiễu-loạn thiện-t�m, kh�ng thể chứng được ph�p �kh�ng sợ-h�i�. Bồ-t�t đời qu�-khứ ở nơi A-lan-nh� đều chứng được ph�p kh�ng sợ-h�i, tức l� v�-thượng ch�nh-đẳng ch�nh-gi�c. Bồ-t�t đời vị-lai ở nơi A-lan-nh�, đều sẽ được ph�p kh�ng sợ-h�i, tức l� v�-thượng ch�nh-đẳng ch�nh-gi�c. C�c Đại-bồ-t�t trong mười phương hiện-tại, ở nơi A-lan-nh�, dứt bỏ hết thảy chướng-ngại, được ph�p kh�ng sợ-h�i, tức l� v�-thượng ch�nh-đẳng ch�nh-gi�c.�

C�c vị n�n biết! T�y theo căn-kh�, n�n tu học về sự nhiếp-niệm th�n-t�m ở nơi A-lan-nh� của c�c Bồ-t�t trong ba đời, để điều-phục vọng-tưởng vĩnh-viễn kh�ng sợ-h�i, đạt tới cứu-c�nh v�-thượng ch�nh-đẳng ch�nh-gi�c. [13]�

Lại nữa, Bồ-t�t xuất-gia ở nơi A-lan-nh� n�n l�m nghiệp g�? N�n l�m những niệm g�? � Ng�y đ�m thường suy-nghĩ như thế n�y: �Hết thảy sợ-h�i sở-hữu của thế-gian đều từ �ng� sinh , v� hết thảy sợ-h�i, chấp trước v�o �ng� m� sinh ra hết thảy sợ-h�i, �ng� l� căn-bản, hết thảy sợ-h�i �ng�-�i� sinh ra, hết thảy sợ-h�i �ng�-tưởng� sinh ra, hết thảy sợ-h�i �ng�-kiến� sinh ra, hết thảy sợ-h�i �ng� l� trụ-xứ, hết thảy sợ-h�i nh�n �ng� m� sinh, hết thảy sợ-h�i ph�n-biệt sinh ra, hết thảy sợ-h�i phiền-n�o sinh ra, hết thảy phiền-n�o �ng�-�i� sinh ra�. [14]�

Nếu ta ở nơi A-lan-nh� kh�ng l�a bỏ được sự chấp-trước về �ng�, ng�-sở�, kh�ng n�n ở trong A-lan-nh� ấy v� kh�ng bằng trở về ở nh� bạch-y (tại-gia) c�n hơn. Sao vậy? � Nếu người c� �ng�-tướng� (ta), kh�ng n�n ở nơi A-lan-nh�. Nếu người c� �nh�n-tướng� (người) kh�ng n�n ở nơi A-lan-nh�. Nếu người c� đủ cả hai chấp: �ng�, ng�-sở�, kh�ng n�n ở nơi A-lan-nh�. Nếu người c� �ph�p-kiến� kh�ng n�n ở nơi A-lan-nh�. Nếu người c� đủ bốn thứ đi�n-đảo chấp ấy, kh�ng n�n ở nơi A-lan-nh�. C�c vị nghe kỹ! Nếu c� người tu-h�nh y v�o Niết-b�n-tướng, cũng kh�ng n�n ở nơi A-lan-nh�, huống l� c�n khởi ra c�c tướng phiền-n�o. [15]�

C�c vị nghe kỹ! Nếu c� người kh�ng chấp-trước v�o hết thảy tướng, n�n an-trụ nơi A-lan-nh�, thế l� đương ngồi trong �V�-trước đạo-tr�ng� (nơi kh�ng chấp-trước), hết thảy c�c ph�p đều �bất-khả-đắc�. [16] Nếu người t�m điều-nhu được, kh�ng c� tranh-luận, n�n an-trụ nơi A-lan-nh�. Đối với nh�n-duy�n ở đời đều kh�ng chấp-trước, n�n an-trụ nơi A-lan-nh�. Đối với sắc, thanh, hương, vị, x�c mọi ph�p, kh�ng c�n nương-tựa v�o n�, n�n an-trụ nơi A-lan-nh�. Đối với hết thảy ph�p c� sự thấy biết b�nh-đẳng, n�n an-trụ nơi A-lan-nh�. Đối với bốn uy-nghi điều-phục được t�m m�nh, n�n an-trụ nơi A-lan-nh�. Bỏ được hết thảy c�c sợ-h�i, n�n an-trụ nơi A-lan-nh�.�

C�c Phật-tử! D�ng lẽ yếu-ước m� n�i th� những người đối với c�c phiền-n�o giải-tho�t được, n�n an-trụ nơi A-lan-nh�. Nếu người th�nh-tựu được nh�n Niết-b�n, n�n an-trụ nơi A-lan-nh�. Người kh�o tu-h�nh bốn v�-cấu-t�nh, n�n an-trụ nơi A-lan-nh�. Nếu người c� tư-tưởng �t muốn, tri-t�c, n�n an-trụ nơi A-lan-nh�. Người c� tr�-tuệ, đầy-đủ đa-văn, n�n an-trụ nơi A-lan-nh�. Nếu người tu-h�nh được ba m�n giải-tho�t, n�n an-trụ nơi A-lan-nh�. Người dứt hẳn được phiền-n�o r�ng-buộc, n�n an-trụ nơi A-lan-nh�. Người qu�n-s�t kỹ-lưỡng được mười hai nh�n-duy�n, n�n an-trụ nơi A-lan-nh�. Người m� chỗ tạo-t�c đ� biện-giải xong, n�n an-trụ nơi A-lan-nh�. Người đ� bỏ được g�nh nặng, n�n an-trụ nơi A-lan-nh�. Người chứng-ngộ diệu-l� s�u-xa của ch�n-như, n�n an-trụ nơi A-lan-nh�. [17]�

C�c vị n�n biết! Nơi A-lan-nh� c�c c�y l�m thuốc v� gỗ lớn, nhỏ đều sinh nơi A-lan-nh�, m� từng kh�ng sợ-h�i g�, cũng kh�ng ph�n-biệt g�. Đại-bồ-t�t ở nơi A-lan-nh� cũng thế, qu�n-s�t th�n-t�m m�nh như c�y kh�, tường v�ch, ng�i sỏi�kh�ng kh�c, đối với hết thảy ph�p, kh�ng c� ph�n-biệt. Ta qu�n-s�t th�n t�m ta cũng như huyễn-mộng kh�ng thực, từng niệm từng niệm gi�-suy, hơi thở của ta ra rồi kh�ng v�o được nữa; khi đ�, do nh�n thiện, �c, theo nghiệp m� chịu b�o. Th�n n�y v�-thường, ch�ng khởi, ch�ng diệt, th�n n�y hư-giả, quyết kh�ng tồn-tại l�u được. Như thế, trong th�n kh�ng c� �ng�, ng�-sở� (ta, của ta), kh�ng c� �hữu-t�nh� (ch�ng-sinh), kh�ng c� �mệnh� (th�n-mệnh), kh�ng c� �dưỡng-dục� (nu�i-nấng), kh�ng c� �sĩ-phu� (người sang, giỏi), kh�ng c� �nh�n� (người), kh�ng c� �t�c-nghiệp� (g�y nghiệp), kh�ng c� �hữu-kiến� (chấp c�), mọi tướng như thế bản-lai kh�ng-tịch, cũng như hư-kh�ng, cũng như bọt nước. Niệm niệm thường n�n thực-h�nh ph�p qu�n như thế, thời hết thảy sợ-h�i đều được giải-tho�t, như c�y gỗ kia kh�ng c� sự sợ-h�i. Khi ấy, c�c Bồ-t�t được ở nơi đại-an-lạc kh�ng c�n c� sự sợ-h�i sinh ra, thế gọi l� Bồ-t�t ở nơi A-lan-nh�, cầu đạo v�-thượng ch�nh-đẳng ch�nh-gi�c. [18]�

Lại nữa, Bồ-t�t xuất-gia ở nơi A-lan-nh�, suốt ng�y đ�m n�n qu�n như thế n�y: �Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi an-vui tu-tập r�nh bốn v�-cấu-t�nh. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi tu-tập r�nh hạnh tri-t�c. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi giải-tho�t c�c phiền-n�o. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi đầy đủ tr�-tuệ, đa-văn. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi điều-phục v� đoạn-diệt phiền-n�o-chướng, sở-tri-chướng. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi chứng-nhập ba m�n giải-tho�t. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi chứng trọn t�m ph�p giải-tho�t. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi qu�n-s�t r�nh mười hai nh�n-duy�n. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi dứt-trừ được c�c nghiệp-chướng. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi chứng quả Dự-lưu đầu ti�n. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi chứng quả Nhất lai thứ hai. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi chứng quả Bất-ho�n thứ ba. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi chứng quả A-la-h�n thứ tư. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi chứng quả B�ch-chi-phật. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi đ� biện-giải xong được chỗ tạo-t�c, được tự-tại. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi bỏ được c�c g�nh nặng, được nhẹ-nh�ng an-vui. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi được �nhị kh�ng ch�n-như�.�

Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi tu v�-lượng đại-từ-t�m. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi tu chứng v�-lượng đại-bi-t�m. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi tu-tập r�nh �hỷ-v�-lượng�. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi tu-tập r�nh �xả-v�-lượng�. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi ph�t t�m Bồ-đề. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi Bồ-t�t tu-tr� đến Thập-t�n. [19] Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi Bồ-t�t tu-tiến tuần-tự đến Thập-trụ. [20] Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi Bồ-t�t tu th�m dần-d� đến Thập-hạnh. [21] Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi Bồ-t�t tu-h�nh dần-d� đến Thập-hồi-hướng, [22] Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi tu-tập r�nh bốn thiện-căn. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi tu-h�nh s�u ph�p Ba-la-mật. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi tu-h�nh từ Sơ-địa đến Thập-địa. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi chứng được s�u căn [23] thanh-tịnh. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi chứng được Thi�n-nh�n-th�ng. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi chứng được Thi�n-nhĩ-th�ng v� T�c-trụ-tr� (t�c-mệnh), Sinh-tử tr�-minh (lậu-tận), Thần-cảnh (thần-t�c), Tha-t�m-th�ng.�

Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi c� t�m-qu� (thẹn-hổ). Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi kh�ng ph�ng-dật (bu�ng-lung). Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi tu năm căn. [24] Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi chứng được v�-lượng, v�-bi�n Tam-muội. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi được Hằng-sa Đ�-ra-ni-m�n, chứng tự-tại. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi ngộ v�-sinh-nhẫn. [25] Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi dứt sinh-tử, ra hẳn ba c�i. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi được Bất-tho�i-chuyển. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi h�ng-phục hết thảy mọi ma o�n-địch, ti�u-trừ nghiệp-chướng, thấy Phật, nghe Ph�p. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi được �Bất-cộng tối-thượng ph�p-m�n� [26] của Phật. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi tu-tập �giới-uẩn� thanh-tịnh. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi xuất-sinh �v�-lậu tam-ma-địa� (Định). Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi sinh B�t-nh� (tr�-tuệ), chứng giải-tho�t. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi sinh �giải-tho�t tri-kiến�. [27] Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi được ba mươi bảy �Bồ-đề-phận-ph�p�. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi được giải-tho�t mười hai �nhập�. [28] Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi l�a hẳn mười t�m �giới� [29] hữu-lậu. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi qu�n-s�t mười t�m �kh�ng� vi-diệu. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi dung-thụ hết thảy c�c �ph�p-kh�ng�. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi sinh v� tăng-trưởng mười thiện-ph�p. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi tăng-trưởng, ki�n-cố t�m Bồ-đề. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi chư Phật ba đời khen-ngợi. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi hết thảy Bồ-t�t cung-k�nh, t�n-th�n.�

Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi đức Phật Tỳ-B�-Thi (Vipassin) th�nh đạo ở dưới gốc c�y Ni-c�u-đ�. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi đức Phật Thi-Kh� (Sikhin) th�nh đạo ở dưới gốc c�y Thi-lỵ-sa. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi đức Phật Tỳ-X�-Ph� (Vessabh�) th�nh đạo ở dưới gốc c�y A-thi-b�-đa. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi đức Phật C�u-Lưu-T�n (Kakusandha) th�nh đẳng-ch�nh-gi�c ở dưới gốc c�y V�-ưu. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi đức Phật C�u-Na-H�m-Mưu-Ni (Kon�gamana) th�nh đẳng-ch�nh-gi�c ở dưới gốc c�y Ưu-đ�m. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi đức Phật Ca-Diếp (Kassapa) th�nh đẳng-ch�nh-gi�c ở dưới gốc c�y Sa-đ�. Nơi A-lan-nh� n�y l� nơi đức Phật Th�ch-Ca (S�kya-muni) th�nh đạo ở dưới gốc c�y Tất-b�t-la. C�c �ng n�n biết! Nơi A-lan-nh� c� v�-lượng v�-bi�n c�ng-đức thắng-lợi như thế! [30]�

L�c đ�, Bồ-t�t Nhạo-Viễn-Ly-Hạnh v� đại-ch�ng n�i b�i kệ rằng:�

Bồ-t�t xuất-gia ở Lan-nh�,

Cần n�n nghĩ g�, l�m nghiệp g�?

Mọi sự sợ-h�i, thế-gian c�,

Đều từ �ng�-kiến, ng�-sở� sinh.

Nếu đoạn-trừ được �ng�, ng�-sở�,

Hết thảy sợ-h�i kh�ng nơi dựa.

Nếu c�n c� t�m chấp �ng�-kiến�,

Rốt-r�o kh�ng th�nh Bồ-đề-đạo:

Niết-b�n thường-trụ đều v�-tướng,

Huống l� phiền-n�o phi-ph�p-tướng?

Kh�ng chấp c�c ph�p v� ch�ng-sinh,

T�m kh�ng tranh-luận, tu ch�nh-niệm;

Trong bốn uy-nghi điều-phục t�m,

N�n ở Lan-nh� thường tịch-tĩnh.

Dứt được phiền-n�o, t�m tri-t�c,

Ở trong Lan-nh� nh� �kh�ng-tịch�;

V�o ba m�n giải-tho�t v�-tướng,

Ở nơi Lan-nh� l�a trần-cấu.

Hay qu�n mười hai nh�n-duy�n-ph�p,

Tứ-đế, [31] nhị-kh�ng: ch�n diệu-l�;

T�m ph�p thế-gian [32] kh�ng rung-động,

Bồ-t�t như thế ở Lan-nh�.

Hay qu�n th�n m�nh như gỗ kh�,

Cũng như bọt nước, như huyễn-mộng;

Kh�ng chấp hai b�n, [33] tướng b�nh-đẳng,

Bồ-t�t như thế ở Lan-nh�.

Tội-nghiệp r�ng-buộc th�n v�-thường,

Bản-lai giả-dối vốn kh�ng thực;

Chấp ph�p, chấp ng�, chấp tội-tướng,

Ở trong ba đời �bất-khả-đắc�.

Th�n m�nh, th�n người kh�ng c� hai,

Hết thảy c�c ph�p cũng như thế;

Xem kỹ: ph�p-t�nh kh�ng đi, lại,

Bồ-t�t như thế ở Lan-nh�.

Chi�n-đ�n thoa m�nh v� t�n-th�n,

Lấy dao cắt xẻo v� mạ-nhục;

Đối hai người ấy kh�ng y�u, gh�t,

Bồ-t�t như thế ở Lan-nh�.

Xuất-gia th�ch ở A-lan-nh�,

Ng�y đ�m n�n qu�n-s�t như vầy:

Nơi Lan-nh� l� ch�n-đạo-tr�ng,

Hết thảy Như-Lai th�nh ch�nh-gi�c;

Nơi Lan-nh� l� diệu-ph�p-kh�ng,

Ch�nh-ph�p xuất-thế từ đấy sinh.

Nơi A-lan-nh�, Th�nh t�n-k�nh,

Sinh ra Tam-thừa Th�nh-đạo vậy.

Nơi Lan-nh� l� nh� c�c Th�nh,

Hết-thảy Th�nh-Hiền thường ở đ�;

Nơi Lan-nh� l� cung Như-Lai,

L� chỗ mười phương Phật y-chỉ.

Nơi Lan-nh� l� t�a Kim-cương,

Chư Phật ba đời đắc-đạo vậy.

Nơi Lan-nh� l� cung Niết-B�n,

Như-Lai ba đời vi�n-tịch đấy.

Nơi Lan-nh� l� nh� �đại-từ�,

Bồ-t�t ở đ� tu từ-t�m.

Nơi A-lan-nh� l� �bi-điền�,

Chư Phật ba đời tu t�m �bi�.

Nơi Lan-nh� l� nh� �lục-th�ng�,

Bồ-t�t ở đ� dạo chơi khắp.

Nơi Lan-nh� l� đại-v�-�y,

Dứt trừ hết thảy sự sợ-h�i.

Nơi Lan-nh� l� Tam-ma-địa,

C�c người cầu đạo được Định vậy.

Nơi Lan-nh� được Đ�-ra-ni,

Những người tr� ch� được thần-lực.

Nơi Lan-nh� l� nh� thiện-ph�p,

Tăng-trưởng hết thảy c�c thiện-ph�p.

Nơi Lan-nh� l� nh� Bồ-đề,

Bồ-t�t tu đạo được nhẫn-ph�p.

Nếu muốn vượt hẳn tam-giới-khổ,

Bồ-đề Niết-b�n n�n tu chứng;

Quanh khắp ph�p-giới lợi quần-sinh,

N�n ở nh� Bồ-đề Lan-nh�.

Tu về lục-độ, tứ-nhiếp-ph�p,

Hồi-th� ba c�i v� bốn ơn,

M�nh, người đều v�o th�nh Cam-lộ,

Đồng chứng �Nhất-như ch�n-ph�p-giới�. [34]�

Khi Nhạo-Viễn-Ly-Hạnh Bồ-t�t ma-ha-t�t v� đại ch�ng n�i ph�p ấy rồi, đức Phật bảo: �Qu�-h�a thay! Qu�-h�a thay! Thiện-nam-tử! �ng v� đại-ch�ng v� người cầu Phật-đạo đời mai sau, ph�n-biệt diễn n�i về c�ng-đức th�-thắng nơi A-lan-nh�, đem lại lợi-�ch an-lạc cho hết thảy ch�ng-sinh trong hiện-tại v� vị-lai xu-hướng Bồ-đề ch�nh-ch�n gi�c-đạo, �ng sẽ th�nh-tựu v�-lượng c�ng-đức, m� ngh�n đức Phật c�ng n�i cũng kh�ng c�ng-tận được.�

L�c ấy, trong ph�p-hội, Bồ-t�t Tr�-Quang, v�-lượng a-tăng-kỳ đại-ch�ng Bồ-t�t, nghe c�ng-đức tối-thắng nơi A-lan-nh�, liền được �Văn-tr� Đ�-ra-ni-m�n�. [35] V�-lượng ch�ng-sinh ph�t-t�m v�-đẳng-đẳng, v�-thượng ch�nh-đẳng ch�nh-gi�c, được Bất-tho�i-chuyển. Ngh�n ức ch�ng-sinh xa-l�a trần-cấu, được ph�p-nh�n-tịnh. [36]�

TO�T-YẾU

VI.- PHẨM LY THẾ-GIAN�

Khi ấy, trong ph�p-hội Đại-bồ-t�t Nhạo-Viễn-Ly-Hạnh, thay Phật đứng l�n ph�n-biệt về hạnh A-lan-nh�. Bồ-t�t n�i: �Thế gian c� nhiều sự sợ-h�i. V� ch�n sự sợ-h�i ấy, Bồ-t�t xa th�n-thuộc, đến ở nơi A-lan-nh�, để tu hạnh viễn-ly!��

�C�c Bồ-t�t cho những sự v� những nơi sau đ�y l� đ�ng sợ: ng�, ng�-sở, 7 mạn, 3 độc, 5 dục, tham-lam nhiều của, t�m kh�t-�i, ng�, ng�-sở-kiến, ph�p-kiến, 62 kiến, nghi-hoặc, đoạn-kiến, thường-kiến, tật-đố, điệu-cử (xao-động) chẳng tin, kh�ng thẹn, kh�ng hổ, phẫn-hận (giận-bực, �n-hận), nh�ng qu�n, hết thảy nghiệp bất thiện, ngũ-c�i (5 thứ che lấp), ghen-gh�t, ph�-giới, ưu-n�o (lo buồn) �c-t�c (l�m �c), say cuồng, chết kh�ng đ�ng thời, n�i dối, 4 m�n đi�n-đảo, bạn �c, ngũ-uẩn-ma, phiền-n�o-ma, tử-ma, thi�n-ma, t�m v�-k�, 8 nạn, địa-ngục, s�c-sinh, ng�-quỉ, Dục-giới, Sắc-giới, V�-sắc-giới, thường sinh-tử, ch�n sinh-tử, tiếng thế-gian, t�m, �, thức�Ở nơi thế-tục, do những sự sợ-h�i ấy ng�y đ�m nhiễu-loạn thiện-t�m, n�n kh�ng thể chứng được ph�p �v�-�y�. C�c Bồ-t�t trong ba đời dứt được chướng-ngại, chứng v�-thượng-gi�c đều l� ở nơi A-lan-nh�!��

�C�c Bồ-t�t ở Lan-nh� thường nghĩ: �Hết thảy sợ-h�i đều từ �ng�, ng�-�i, ng�-tưởng, ng�-kiến� sinh ra. Nếu ai kh�ng bỏ được sự chấp-trước về �ng�, ng�-sở, ng�-tướng, nh�n-tướng, ph�p-kiến� kh�ng n�n ở nơi Lan-nh�. Cho đến người tu-h�nh c�n y v�o Niết-b�n-tướng cũng kh�ng n�n ở nơi Lan-nh�. V�, chỉ c� những người kh�ng chấp mọi tướng, t�m điều-nhu được, kh�ng chấp nh�n-duy�n, kh�ng chấp 6 trần, thấy, biết b�nh-đẳng, điều-phục được t�m v� bỏ được hết thảy sợ-h�i n�n an-trụ nơi A-lan-nh�. Nghĩa l� những người giải-tho�t phiền-n�o, c� nh�n Niết-b�n, tu 4 v�-cấu-t�nh, �t muốn, tri-t�c, c� tr�-tuệ, đa văn, được 3 giải-tho�t, dứt phiền-n�o, qu�n 12 nh�n-duy�n, chỗ tạo-t�c biện-giải xong, bỏ được g�nh nặng, chứng-ngộ diệu-l� ch�n-như�n�n an-trụ nơi A-lan-nh�!��

Dược-thảo, cỏ c�y nơi Lan-nh� kh�ng sợ-h�i, kh�ng ph�n-biệt, Đại-bồ-t�t ở đấy cũng thế. Đại-bồ-t�t qu�n th�n t�m m�nh như c�y kh�, như huyễn-mộng�, l� v�-thường, n�n trong th�n kh�ng c� �ng�, ng�-sở, hữu-t�nh, mệnh, dưỡng-dục, sĩ-phu, nh�n (ch�ng-sinh), t�c-nghiệp, hữu-kiến�; v� mọi tướng ấy bản-lai như hư-kh�ng, bọt nước! Qu�n-niệm được thế l� kh�ng sợ-h�i, được an-lạc. L� Bồ-t�t ở nơi Lan-nh�, cầu v�-thượng-gi�c!��

Nơi A-lan-nh� l� nơi tu: 4 v�-cấu-t�nh, hạnh tri-t�c, giải phiền-n�o, đủ tr�-tuệ, đa văn, diệt 2 chướng, chứng 3 giải-tho�t, 8 giải-tho�t, qu�n 12 nh�n-duy�n, dứt nghiệp-chướng, chứng quả: Tu-đ�-ho�n, Tư-đ�-h�m, A-na-h�m, A-la-h�n, B�ch-chi-Phật, được tự-tại, được khinh-an, được nhị kh�ng ch�n-như. Nơi A-lan-nh� l� nơi tu 4 v�-lượng-t�m, thập-t�n, thập-trụ, thập-hạnh, thập hồi-hướng, 4 thiện-căn, 6 ba-la-mật, thập-địa, chứng được 6 căn thanh-tịnh, chứng được s�u thần-th�ng.�

Nơi A-lan-nh� l� nơi c� t�m-qu�, kh�ng ph�ng-dật. L� nơi: tu 5 căn, chứng được v�-lượng v�-bi�n tam-muội, được Hằng-sa Đ�-ra-ni-m�n, ngộ v�-sinh-nhẫn, dứt sinh-tử, ra ba c�i, được bất-tho�i-chuyển, h�ng-phục mọi ma o�n, ti�u-trừ nghiệp-chướng, thấy Phật, nghe Ph�p, được ph�p-m�n bất cộng tối thượng, tu giới-uẩn thanh-tịnh, xuất-sinh v�-lậu tam-ma-địa, sinh B�t-nh�, chứng giải-tho�t, sinh giải-tho�t tri-kiến, được 37 bồ-đề-phận-ph�p, tho�t 12 nhập, l�a 18 giới, qu�n 18 kh�ng, dung-thụ c�c ph�p-kh�ng, sinh 10 thiện-ph�p, tăng-trưởng ki�n-cố t�m bồ-đề, chư Phật ba đời khen ngợi, hết thảy Bồ-t�t cung-k�nh, t�n-th�n.�

V�, nơi A-lan-nh� l� nơi đức Phật Tỳ-B�-Thi, đức Phật Thi-Kh�, đức Phật Tỳ-X�, đức Phật C�u-Lưu-T�n, đức Phật C�u-Na-H�m-Mưu-Ni, đức Phật Ca-Diếp v� đức Phật Th�ch-Ca th�nh đạo.�

Bồ-t�t Nhạo-Viễn-Ly-Hạnh n�i xong, đức Phật khen Bồ-t�t đ� đem lại lợi-�ch cho ch�ng-sinh v� Bồ-t�t sẽ th�nh-tựu v�-lượng c�ng-đức, m� đến ngh�n đức Phật c�ng t�n-th�n cũng kh�ng c�ng-tận.�

L�c đ�, nhiều Bồ-t�t được �Văn-tr� đ�-ra-ni-m�n� v� nhiều ch�ng-sinh hoặc ph�t t�m v�-thượng được bất-tho�i-chuyển, hoặc xa l�a trần cấu được ph�p-nh�n-tịnh.�

[1] Đoạn tr�n, từ chỗ �Bấy giờ�, đến chỗ �c�c đường �c�, Bồ-t�t Nhạo-Viễn-Ly-Hạnh thay Phật n�i về sự l�a bỏ thế-gian, tu hạnh A-lan-nh�. Thoạt ti�n, Bồ-t�t n�i với đại-ch�ng hoan-hỷ cho Bồ-t�t n�i về hạnh ấy. Bồ-t�t n�i: sở-dĩ c�c vị tới ở nơi A-lan-nh� l� do ch�n ng�n những phiền-n�o đ�ng sợ ở thế-gian.

[2] Đoạn tr�n, từ chỗ �Hoặc c� Bồ-t�t lấy 5 dục�, đến chỗ �thường lạc�, qu�n-s�t ri�ng biệt về 5 dục ở đời. 5 dục n�y v� như 5 con rắn �thất-bộ-x��, l�m hại ch�ng-sinh rất nhiều. Ch�ng-sinh v� ham-đắm sắc, thanh, hương, vị, x�c m� phải lu�n-hồi sinh-tử.

[3] Đoạn tr�n, từ chỗ �Hoặc c� Bồ-t�t lấy sự tham��, đến chỗ �A-lan-nh�, qu�n-s�t ri�ng biệt về sự tham của. Người tham của bỏn-sẻn ngay nơi m�nh, c�n đ�u l� c� t�m bố-th�. Tham-lam phải chịu quả-b�o ch�nh-thức trong địa-ngục, ng�-quỉ, s�c-sinh v� cả khi trở lại l�m người cũng phải chịu những quả-b�o tương-tự như khi g�y nh�n (tương-tự-quả). V� vậy phải xa-tr�nh.

[4] Đoạn tr�n, từ chỗ �Hoặc c� Bồ-t�t lấy t�m kh�t-�i�, đến chỗ �ngu-si� l� qu�n-s�t rộng về c�c phiền-n�o.

[5] Ngũ-c�i: 5 thứ l�m che-lấp t�m, t�nh kh�ng sinh được thiện-ph�p: 1/ Tham-dục: tham-muốn. 2/ S�n-khuể: giận-bực 3/ Thụy-mi�n: ngủ-nghỉ. 4/ Điệu-hối: xao-động, ph�n-n�n. 5/ Nghi-ph�p: đối với ph�p c�n ngờ-vực, do-dự kh�ng quyết.

[6] �c-t�c: C� nghĩa l� trước l�m, sau hối.

[7] Bốn m�n đi�n-đảo: Tức 4 quỉ đi�n-đảo đ� ch�-th�ch ở số 19 Phẩm Yếm-Xả.

[8] V�-k�: Một trong 3 t�nh. V�-k� l� sự trung-dung của thể-t�nh trong sự-vật, kh�ng thể ghi nhận l� t�nh thiện, cũng kh�ng thể ghi nhận l� t�nh �c. Lại, cảm thiện-quả kh�ng thể ghi-nhận được, cảm �c-quả cũng kh�ng thể ghi-nhận được, đ� l� �v�-k��. Thể-t�nh của v�-k� c� 2: 1/ Hữu-ph� v�-k�: thể-t�nh vọng-hoặc rất yếu-ớt, n�n gọi l� �v�-k��. Song tự-t�nh vọng-hoặc ấy c� thể che-lấp Th�nh-đạo, n�n gọi l� �Hữu-ph� v�-k��. 2/ V�-ph� v�-k�: Yếu-ớt, m� chẳng phải tự-t�nh vọng-hoặc, kh�ng phải thiện, kh�ng phải �c, l� �v�-ph� v�-k��.

[9] Hữu-ph� phiền-n�o: �m-chỉ v�o �Hữu-ph� v�-k��.

[10] T�m, �, thức: �T�m� c� nghĩa l� tập-hợp lại v� ph�t-hiện ra, chỉ cho thức A-lại-gia thứ 8. �ݔ c� nghĩa l� suy-nghĩ, so lường, chỉ cho thức Mạt-na thứ 7. �Thức� c� nghĩa l� ph�n-biệt, chỉ cho �-thức thứ 6.

[11] H�nh-tướng sở-duy�n: H�nh-tướng: T�m-thức đều c� t�nh-năng cố-hữu của n�, t�nh-năng ấy du-h�nh trong tất cả tướng-trạng của cảnh-giới (tức l� tướng-trạng do h�nh-động, tạo-t�c m� c�) n�n gọi l� �h�nh-tướng�. Sở-duy�n: �Duy�n� l� d�nh-l�u, l� li�n-lạc. T�m-thức l� �năng-duy�n�, chỗ đối-tượng của t�m-thức l� �sở-duy�n�. �H�nh-tướng sở-duy�n� tức l� những sự-vật do h�nh-động tạo-t�c, l� chỗ bị li�n-lạc của t�m, �, thức.

[12] Đoạn tr�n, từ chỗ �Hoặc c� Bồ-t�t cho hết thảy những nghiệp đen-tối�, đến chỗ �kh�ng biết được� l� qu�n khắp tất cả những tạp-nhiễm l�m chướng-ngại ch�nh-đạo.

[13] Đoạn tr�n, từ chữ �Nếu�, đến chỗ �ch�nh-gi�c�, chỉ bảo nơi Lan-nh� l� nơi tr�nh xa sợ-h�i của Bồ-t�t trong 3 đời.

[14] Đoạn tr�n, từ chỗ �Lại nữa�, đến chỗ �sinh ra� l� n�i r� nguy�n-nh�n ph�t-sinh ra sợ-h�i.

[15] Đoạn tr�n, từ chỗ �Nếu ta�, đến chỗ �phiền-n�o� l� n�i muốn ở nơi Lan-nh� cần bỏ tất cả mọi chấp, ngay đến chấp l� chứng được Niết-b�n cũng phải bỏ.

[16] Bất-khả-đắc: Tựa như �v�-sở-đắc� (xem tr�n đ� giải).

[17] Đoạn tr�n, từ chỗ �C�c vị nghe kỹ!� đến chỗ �A-lan-nh� l� n�i những người c� những c�ng-đức, n�n ở nơi A-lan-nh�.

[18] Đoạn tr�n, từ chỗ �C�c vị n�n biết!� đến chỗ �ch�nh-gi�c� l� n�n qu�n l� b�nh-đẳng l�m cho t�m kh�ng sinh ra sự ph�n-biệt.

[19] Thập-t�n: 1/ T�n-t�m. 2/ Tịnh-tiến-t�m. 3/ Niệm-t�m. 4/ Định-t�m. 5/ Tuệ-t�m. 6/ Th�-t�m. 7/ Giới-t�m. 8/ Hộ-t�m. 9/ Nguyện-t�m. 10/ Hồi-hướng-t�m. Mười bậc n�y đều lấy đức �T�n� l�m gốc, n�n gọi l� �Thập-t�n�.

[20] Thập-trụ: 1/ Ph�t-t�m-trụ. 2/ Trị-địa-trụ. 3/ Tu-h�nh-trụ. 4/ Sinh-qu�-trụ. 5/ Phương-tiện-trụ. 6/ Ch�nh-t�m-trụ. 7/ Bất-tho�i-trụ. 8/ Đồng-ch�n-trụ. 9/ Ph�p-vương-tử-trụ. 10/ Qu�n-đỉnh-trụ. Mười bậc n�y đều gọi l� �Trụ�, nghĩa l� chỗ ở của c�c vị Bồ-t�t an-trụ t�m, đối với sự tu-h�nh về lục-độ chưa được rốt-r�o mầu-nhiệm, cho n�n chỉ gọi l� �Trụ�.

[21] Thập-hạnh: 1/ Hoan-hỷ-hạnh. 2/ Nhi�u-�ch-hạnh. 3/ V�-khuể-hạnh. 4/ V�-tận-hạnh. 5/ Ly-si-loạn-hạnh. 6/ Thiện-hiện-hạnh. 7/ V�-trước-hạnh. 8/ T�n-trọng-hạnh. 9/ Thiện-ph�p-hạnh. 10/ Ch�n-thực-hạnh. Mười bậc n�y ch�-trọng tu-h�nh về ph�p lục-độ hơn c�c hạnh tu kh�c, n�n gọi l� �Hạnh�.

[22] Thập Hồi-hướng: 1/ Cứu-hộ ch�ng-sinh, ly ch�ng-sinh tướng hồi-hướng (cứu-gi�p ch�ng-sinh m� kh�ng chấp-trước về sự cứu-gi�p). 2/ Bất-hoại hồi-hướng (kh�ng bao giờ tho�i lui l�ng cứu-gi�p ch�ng-sinh). 3/ Đẳng chư Phật hồi-hướng (l�ng từ-bi cứu-gi�p ch�ng-sinh đ� bằng chư Phật). 4/ Ch� nhất-thiết-xứ hồi-hướng (l�ng cứu-gi�p ch�ng-sinh mọi việc đều chu-đ�o). 5/ V�-tận c�ng-đức tạng hồi-hướng (t�ch chứa c�ng-đức v�-tận). 6/ T�y-thuận nhất-thiết ki�n-cố thiện-căn hồi-hướng (thuận theo hết thảy căn l�nh bền-chắc). 7/ Đẳng t�m t�y-thuận nhất-thiết ch�ng-sinh hồi-hướng (đem t�m b�nh-đẳng t�y-thuận hết thảy ch�ng-sinh). 8/ Như-tướng hồi-hướng (l�m c�c c�ng-đức đều hồi-hướng về tự-t�nh ch�n-như). 9/ V�-trước v�-phược giải-tho�t hồi-hướng (kh�ng chấp-trước, kh�ng r�ng-buộc, một l�ng giải-tho�t). 10/ Ph�p-giới v�-lượng hồi-hướng (hồi-hướng về v�-lượng ph�p-giới). Mười bậc n�y đều gọi l� �Hồi-hướng�, v� những sự tu-h�nh của c�c vị Bồ-t�t ấy, đều đem c�ng-đức m� hồi-hướng cho hết thảy.

[23] S�u căn: Mắt, tai, mũi, lưỡi, th�n, �. �Căn� c� nghĩa l� căn-bản, chủ-động ph�t-sinh ra ng�nh-ngọn kh�c, như do mắt m� sinh ra sự nhận-thức của mắt (nh�n-thức) v.v�

[24] Năm căn: 5 ph�p căn-bản sinh ra c�c thiện-ph�p kh�c: 1/ T�n-căn. 2/ Tinh-tiến-căn. 3/ Niệm-căn. 4/ Định-căn. 5/ Tuệ-căn.

[25] V�-sinh-nhẫn: An-trụ nơi l� kh�ng sinh-diệt bất động.

[26] Bất cộng tối-thượng ph�p-m�n: Ph�p-m�n của Phật cao-si�u hơn hết kh�ng cộng-đồng với c�c h�ng Nhị-thừa, như : 18 ph�p bất cộng v.v�

[27] Giải-tho�t tri-kiến: Một trong 5 phần ph�p-th�n. Năm phần ph�p-th�n l�: 1/ Giới: 3 nghiệp của Như-Lai l�a hết thảy lỗi tr�i. 2/ Định: ch�n-t�m tịch-tĩnh của Như-Lai l�a hết thảy vọng-niệm. 3/ Tuệ: ch�n-tr� vi�n-minh của Như-Lai qu�n suốt ph�p-t�nh, tức l� căn-bản-tr�. 4/ Giải-tho�t: th�n-t�m Như-Lai giải-tho�t hết thảy sự r�ng-buộc, tức l� Niết-b�n-đức. 5/ Giải-tho�t-tri-kiến: biết đ� thực giải-tho�t, tức l� Hậu-đắc-tr�. Bởi 5 ph�p n�y m� th�nh th�n Phật n�n gọi l� �Năm (ngũ) phần ph�p-th�n�.

[28] 12 nhập: 6 căn: mắt, tai, mũi, lưỡi, th�n, � thiệp-nhập với 6 trần: sắc, thanh, hương, vị, x�c, ph�p m� sinh ra �thức�.

[29] 18 giới: 6 căn, 6 trần v� 6 thức. 18 thứ n�y, mỗi mỗi thứ đều c� giới-hạn, địa-vị ri�ng-biệt của n�, kh�ng bị lẫn-lộn n�n gọi l� �giới�.

[30] Đoạn tr�n, từ chỗ �Lại nữa, Bồ-t�t xuất-gia ở nơi A-lan-nh�, suốt ng�y đ�m��, đến chỗ �như thế�, qu�n-s�t nơi A-lan-nh� đầy-đủ hết thảy c�ng-đức, chư Phật cũng do nơi đ�y m� th�nh v�-thượng-gi�c.

[31] Tứ-đế: 4 lẽ ch�n-thực: khổ, tập, diệt, đạo

[32] 8 ph�p thế-gian: Tức 8 gi� (b�t phong) đ� ch�-th�ch ở tr�n.

[33] Hai b�n: L� đoạn v� thường. L� hữu v� v�. L� tăng-�ch v� tổn-giảm v.v�

[34] Nhất-như ch�n-ph�p-giới: Tức l� �Nhất-ch�n-ph�p-giới� hoặc �Ch�n-như ph�p-giới�.

To�n b�i kệ tr�n n�i lại �-nghĩa n�n qu�n-tưởng v�-thường, ph� chấp-trước, tu mu�n hạnh, th�nh ch�nh-quả tại nơi A-lan-nh�.

[35] Văn-tr� Đ�-ra-ni-m�n: Tức l� một trong 4 thứ Đ�-ra-ni. 4 thứ ấy l�: 1/ Ph�p-đ�-ra-ni (tức Văn-tr� đ�-ra-ni): đối với gi�o-ph�p của Phật, nghe, giữ (văn-tr�) kh�ng qu�n. 2/ Nghĩa đ�-ra-ni: đối với nghĩa của c�c ph�p t�m giữ kh�ng qu�n. 3/ Ch�-đ�-ra-ni: y v�o thiền-định ph�t ra lời b�-mật, c� sự thần-nghiệm kh�ng lường, l� �ch��. Đối với lời ch� ấy t�m giữ kh�ng qu�n, l� �Ch�-đ�-ra-ni�. 4/ Nhẫn-đ�-ra-ni: đối với sự an-trụ trong thực-tướng của c�c ph�p l� �Nhẫn�, duy-tr� sự an-trụ ấy (nhẫn) l� �Nhẫn-đ�-ra-ni�.

[36] Đoạn tr�n, từ chữ �Khi� đến chữ �tịnh�, đức Phật khen Bồ-t�t Nhạo-Viễn-Ly-Hạnh v� n�i về sự đại-ch�ng nghe ph�p được lợi-�ch.�

Đến đ�y hết quyển thứ6

�

�� ��

[ TRANG CHỦ |�KINH ĐI�̉N�|�ĐẠI TẠNG KINH | TH�̀N CHÚ | HÌNH ẢNH�|�LI�N LẠC�]