VT0224 KINH ĐẠO HÀNH BÁT-NHÃ BA-LA-M�̣T q8

�

佛山* Buddha Mountain * Ph�̣t Sơn

Calgary Alberta Canada

[ �中文| � ENGLISH � ]

KINH ĐẠO HÀNH BÁT-NHÃ BA-LA-M�̣T

Hán dịch: Đời H�̣u Hán, Tam tạng Pháp sư Chi-l�u-ca-s�́m, người nước Nhục Chi.

QUY�̉N 8

Ph�̉m 20: TH�CH Đ�̀-HOÀN NH�N

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n ở trong đại chúng bạch Ph�̣t:

�Bát-nhã ba-la-m�̣t r�́t th�m di�̣u, khó rõ khó bi�́t. Người nghe chút �t, người bi�n chép, người thọ tr�, người tu học Bát-nhã ba-la-m�̣t th�m di�̣u �́y, họ được c�ng đức có nhi�̀u chăng?

Ph�̣t nói với Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n:

�Th�́ nào, này C�u-dực! N�́u d�n chúng ở Di�m-phù-lợi đ�̀u tu tr� đ�̀y đủ cả mười giới (th�̣p thi�̣n), c�ng đức của họ có nhi�̀u chăng? Đem c�ng đức đó nh�n l�n trăm l�̀n, ngàn l�̀n, vạn l�̀n, ức vạn l�̀n, nhi�̀u ức vạn l�̀n cũng chẳng bằng thi�̣n nam, thi�̣n nữ nghe Bát-nhã ba-la-m�̣t này r�̀i bi�n chép, thọ tr�, tu học.

B�́y giờ trong đại chúng, có m�̣t th�̀y Tỳ-kheo khác hỏi Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n:

�C�ng đức của thi�̣n nam, thi�̣n nữ này có hơn C�u-dực chăng? Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n đáp:

�Người đó chỉ trong khoảnh khắc phát t�m th�i, c�ng đức cũng còn hơn t�i, hu�́ng chi người đó nghe Bát-nhã ba-la-m�̣t r�̀i bi�n chép, thọ tr�, tu học. Người nghe Bát-nhã ba-la-m�̣t r�̀i, theo pháp �́y, theo lời dạy �́y mà an trụ th� đ�̀u vượt l�n tr�n chư Thi�n, A-tu-lu�n, d�n chúng ở th�́ gian. Họ là b�̣c cực kỳ t�n quý trong hàng chư Thi�n, A-tu-lu�n, d�n chúng ở th�́ gian. Đại B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t chẳng những vượt l�n tr�n chư Thi�n, Atu-lu�n, d�n chúng ở th�́ gian mà còn vượt l�n tr�n cả Tu-đà-hoàn, Tư-đà-hàm, A-na-hàm, A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t. Đại B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t chẳng những vượt l�n tr�n A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t mà còn vượt l�n tr�n hàng B�̀-tát hành B�́ th� ba-la-m�̣t mà kh�ng có Bát-nhã ba-la-m�̣t, kh�ng có phương ti�̣n thi�̣n xảo. Chẳng những vượt l�n tr�n B�̀-tát tu Tr� giới ba-la-m�̣t, Nh�̃n nhục ba-la-m�̣t, Tinh t�́n ba-la-m�̣t, Thi�̀n ba-la-m�̣t nhưng m�́t Bát-nhã ba-la-m�̣t, m�́t phương ti�̣n thi�̣n xảo.

Đại B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, n�́u như Đại B�̀-tát hành thu�̀n thục Bát-nhã ba-la-m�̣t th� c�ng đức của t�́t cả chư Thi�n, A-tu-lu�n, nh�n d�n ở th�́ gian họp lại cũng kh�ng th�̉ hơn c�ng đức của Đại B�̀-tát �́y. Đại B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, n�́u như trong đó quen ki�n tr� Bát-nhã ba-la-m�̣t th� Đại B�̀-tát �́y chóng g�̀n tr� Nh�́t thi�́t tr�. Đại B�̀-tát �́y cách danh hi�̣u Như Lai chẳng xa. Đại B�̀-tát �́y giữ g�n như th�́ th� cách ch�̃ ng�̀i của Ph�̣t chẳng xa. Đại B�̀-tát �́y kh�ng còn sinh t�m bi�́ng tr�̃. Đại B�̀-tát học như th�́ ch�nh là học Ph�̣t, chẳng học pháp A-la-hán, chẳng học pháp B�ch-chi-ph�̣t. Đại B�̀-tát học như th�́ th� Tứ Thi�n vương sẽ qua thăm vi�́ng và nói:

�Hãy mau học pháp �́y th� b�́n chúng đ�̣ tử sẽ được đ�̣, sẽ ng�̀i ở tr�n tòa Ph�̣t, thành V� thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Đại B�̀-tát học như th�́ thường được Tứ Thi�n vương đ�́n thăm vi�́ng hu�́ng chi các vị Thi�n tử khác. Đại B�̀-tát �́y được Đức Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác h�̣ ni�̣m. Đại B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t th� phải hành Như th�́. Đại B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t dù ở th�́ gian gặp lúc b�̣nh t�̣t kh�̉ đau, nhưng ch�nh bản th�n Đại B�̀-tát kh�ng h�̀ oán than. Đó là Đại B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t.

A-nan th�̀m nghĩ: ��ng Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n tự dùng tr� của m�nh nói nay là nhờ oai th�̀n của Ph�̣t mà nói.�

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n bi�́t t�m ni�̣m của A-nan, n�n nói với Anan:

�T�i nhờ oai th�̀n của Ph�̣t mà nói.

Đức Ph�̣t dạy:

�Đúng th�́, này A-nan! Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n nói pháp là nhờ oai th�̀n của Ph�̣t đ�́y!

Này A-nan! Ngay trong lúc đó hoặc Đại B�̀-tát quán ni�̣m s�u sắc Bát-nhã ba-la-m�̣t, hành hạnh Bát-nhã ba-la-m�̣t, học Bát-nhã ba-la-m�̣t. B�́y giờ đám ma t�̣ ác trong tam thi�n đại thi�n th�́ giới trong lòng chúng đ�̀u bu�̀n thảm mu�́n cùng nhau đ�́n khu�́y phá Đại B�̀-tát �́y. Chúng bàn bạc với nhau: �Phải làm g� đ�̉ cho B�̀-tát �́y ở giữa chừng ch�́p chặt nơi vi�̣c chứng quả vị A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t, đừng đ�̉ cho B�̀-tát �́y thành Ph�̣t.�

Ph�̉m 21: KI�U NGẠO

Đức Ph�̣t bảo A-nan:

�B�̀-tát tùy thời học Bát-nhã ba-la-m�̣t, tùy pháp mu�́n thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. Lúc �́y đám ma t�̣ ác trong m�̣t cõi nước Ph�̣t đ�̀u kinh hãi, tự nghĩ: �Mu�́n khi�́ncho B�̀-tát đời giữa chừng đắc quả A-la-hán, đừng chóng đắc V� thượng Chánh đẳng Chánh giác, đừng chóng thành Ph�̣t.�

Lại nữa, này A-nan! Đám ma t�̣ ác s�̀u thảm lo �u khi th�́y B�̀-tát tu thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. B�́y giờ đám ma t�̣ ác phóng hỏa b�́n ph�a đ�̉ nhằm uy hi�́p vị B�̀-tát �́y. N�́u B�̀-tát kinh sợ, l�ng tóc dựng đứng th� t�m thoái lui, càng th�m loạn ni�̣m.

Đức Ph�̣t dạy A-nan:

�Ma chẳng phải làm não loạn mọi B�̀-tát, mà có B�̀-tát bị não loạn, có B�̀-tát kh�ng bị não loạn. A-nan bạch Ph�̣t:

�B�̀-tát nào bị ma não loạn?

Đức Ph�̣t bảo A-nan:

�N�́u B�̀-tát nghe Bát-nhã ba-la-m�̣t th�m di�̣u mà chẳng th�ch th� bị ma đ�́n làm não loạn. Lại nữa, này A-nan! N�́u B�̀-tát nghe Bát-nhã ba-la-m�̣t th�m di�̣u mà t�m h�̀ nghi tự nghĩ kh�ng bi�́t là có hay kh�ng có Bát-nhã ba-la-m�̣t, như v�̣y th� ma có cơ h�̣i làm não loạn B�̀-tát �́y.

Lại nữa, này A-nan! N�́u B�̀-tát xa l�a th�̀y lành ch�nh là B�̀-tát kh�ng mu�́n nghe pháp Bát-nhã ba-la-m�̣t, cũng chẳng hi�̉u, cũng chẳng bi�́t, th� do đ�u mà giữ g�n Bát-nhã ba-la-m�̣t, v� th�́ ma có cơ h�̣i làm não loạn B�̀-tát �́y.

Lại nữa, này A-nan! N�́u B�̀-tát theo làm vi�̣c cho th�̀y ác, do đó đám ma t�̣ ác có dịp não loạn B�̀-tát �́y. B�̀-tát còn nói:

�Vị này ch�nh là th�̀y lành, sẽ giúp t�i thành tựu sở nguy�̣n, các vị B�̀-tát khác chẳng phải là người th�n thi�̣n với t�i. V� cớ �́y đám ma t�̣ ác có dịp não loạn B�̀-tát �́y.

Lại nữa, này A-nan! Khi nghe Bát-nhã ba-la-m�̣t th�m di�̣u, B�̀-tát dạy B�̀-tát khác: �Dùng pháp này học t�̣p, dùng pháp này bi�n chép, t�i còn kh�ng rõ vi�̣c đó, �ng có rõ được chăng?� N�́u B�̀-tát này nói lời khinh d�̃ B�̀-tát khác: �T�i tu hành đúng, còn �ng tu hành sai�, th� lúc �́y đám ma t�̣ ác vui mừng hớn hở. Ma bèn thay h�nh đ�̉i dạng đ�́n khen B�̀-tát: ��ng sẽ sinh vào nước nào đó, dòng họ nào đó.� B�̀-tát �́y nghe lời đó r�̀i th� bèn khinh d�̃ B�̀-tát khác đã thành tựu hạnh chẳng ki�u mạn. B�̀-tát ki�u ngạo �́y th� c�ng đức �t ỏi, kh�ng có tướng trạng kh�ng thoái chuy�̉n. B�̀-tát �́y ở trong kh�ng thoái chuy�̉n c�ng đức �t, tự ki�u ngạo khinh các B�̀-tát khác: ��ng tu hành chẳng bằng ta.� V� th�́ ma t�̣ ác r�́t mừng rỡ nói:

�Hi�̣n nay, người bị đọa vào địa ngục, c�̀m thú, ngạ quỷ chẳng �t.� Ma t�̣ ác dùng th�̀n lực trợ giúp khi�́ncho B�̀-tát �́y nói đi�̀u g� cũng được nhi�̀u người dùng. Người nào nghe qua cũng đ�̀u tu�n theo, nhưng những người học theo lời dạy đó th� càng th�m gi�̣n hờn, t�m sinh đi�n đảo, v� th�́ vi�̣c làm của ba nghi�̣p th�n, kh�̉u, ý trái ngược nhau. Do đó, người �́y càng th�m t�̣i ở ch�́n địa ngục, c�̀m thú, ngạ quỷ. V� v�̣y, ma t�̣ ác r�́t vui mừng hớn hở v� cùng.

N�́u người c�̀u đạo B�̀-tát tranh cãi với người c�̀u đạo A-la-hán, lúc �́y, ma t�̣ ác th�̀m nghĩ: �B�̀-tát l�a tr� Nh�́t thi�́t tr�, dù xa l�a mà xa cũng chẳng phải là r�́t xa.� B�̀-tát lại cùng với B�̀-tát tranh cãi, lúc �́y ma t�̣ ác th�̀m nghĩ: �Cả hai B�̀-tát �́y l�a Ph�̣t r�́t xa.�

Đức Ph�̣t bảo A-nan:

�B�̀-tát chưa đắc quả vị kh�ng thoái chuy�̉n tranh cãi với B�̀-tát kh�ng thoái chuy�̉n, mắng chửi B�̀-tát kh�ng thoái chuy�̉n. B�̀-tát �́y mắng chửi r�̀i theo đi�̀u t�m đã nghĩ mà càng th�m gi�̣n hờn, tùy theo m�̃i ni�̣m là m�̣t ki�́p. B�̀-tát tuy có ni�̣m ác nhưng chẳng xả bỏ tr� Nh�́t thi�́t tr� th� qua v� s�́ ki�́p t�̣n đời vị lai mới phát t�m lại.

A-nan bạch Ph�̣t:

�T�m khởi ni�̣m ác có th�̉ ở trong đó sám h�́i được chăng? Hay phải trải qua s�́ ki�́p Như th�́?

Đức Ph�̣t dạy A-nan:

�Ở trong pháp của ta, t�̣i cực kỳ lớn lao cũng được sám h�́i.

Đức Ph�̣t dạy ti�́p:

�N�́u B�̀-tát ni�̣m ác, có gi�̣n hờn, tự th�ch thú còn khoe với người khác nữa, th� B�̀-tát �́y kh�ng còn khi�́ncho sám h�́i được.

N�́u có B�̀-tát đã chửi mắng, gi�̣n hờn nhưng tự nghĩ: ��i đi�̀u ta đã làm là kh�ng t�́t, sau này ta kh�ng dám làm như v�̣y nữa.� R�̀i tự trách m�̣t cách nghi�m khắc rằng: �Sinh được làm người là khó, v� th�́ ta phải nhường nhịn người hu�́ng chi lại đi tranh cãi với người. Ta phải làm c�y c�̀u cho mọi người khắp mười phương d�̃m đạp l�n ta mà đi qua. Ta đã có ý này th� đ�u còn lòng dạ nào tranh cãi với người. Đứng y�n như con d� đi�́c, các đi�̀u hung ác �̣p đ�́n, ta đ�̀u nh�̃n nhịn, t�m kh�ng phạm các đi�̀u ác. Lúc ta thành Ph�̣t sẽ đưa mọi người ở khắp mười phương an trụ nơi Bát-n�-hoàn. Ta kh�ng còn tranh cãi, gi�̣n hờn với người khác, do v� họ dùng đạo A-la-hán.� A-nan bạch Ph�̣t:

�Phép tắc của B�̀-tát ở chung với B�̀-tát là như th�́ nào?

Đức Ph�̣t bảo A-nan:

�B�̀-tát với B�̀-tát phải coi nhau như Ph�̣t, t�m nghĩ: �Chúng ta cùng chung m�̣t th�̀y, chung m�̣t thuy�̀n, chung m�̣t đường. Pháp B�̀-tát �́y học, ta cũng phải học. Như v�̣y, n�́u có các B�̀-tát khác mu�́n th�ch học đạo A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t hoặc cùng họ làm vi�̣c. N�́u có người như th�́ th� ta kh�ng n�n làm vi�̣c với họ. Còn như n�́u có người đời mu�́n c�̀u Ph�̣t đạo th� ta phải theo họ học, nghĩa là cùng học chung m�̣t pháp.

Ph�̉m 22: HỌC

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�B�̀-tát học v� thường là học tr� Nh�́t thi�́t tr� chăng? Học v� sở sinh là học tr� Nh�́t thi�́t tr� chăng? Học l�a bỏ d�m là học tr� Nh�́t thi�́t tr� chăng?

Đức Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�Như lời �ng hỏi: �Người học v� thường là học tr� Nh�́t thi�́t tr�?� Này Tu-b�̀-đ�̀! Ý �ng nghĩ sao, Như Lai b�̉n v� tùy nh�n duy�n chứng đắc Như Lai, danh tự �b�̉n v�� có lúc t�̣n chăng?

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Kh�ng có lúc t�̣n.

Đức Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�Học như th�́ là học Bát-nhã ba-la-m�̣t, học như th�́ là học Như Lai địa, là học mười Lực, là học b�́n V� sở úy, là học các pháp của Ph�̣t. B�̀-tát học như th�́ là hành h�́t các pháp. Đại B�̀-tát học như th�́ th� ma và bè đảng của ma kh�ng th�̉ ở giữa chừng phá hoại được. B�̀-tát học như th�́ th� chóng được kh�ng thoái chuy�̉n. B�̀-tát học như th�́ th� mau g�̀n thành Ph�̣t. B�̀-tát học như th�́ là học h�́t Ph�̣t đạo. B�̀-tát học như th�́ là học t�̣p pháp. B�̀-tát học như th�́ là Từ bi r�́t lớn. B�̀-tát học như th�́ là học t�m b�nh đẳng. B�̀-tát học như th�́ là chuy�̉n ba hợp mười hai pháp lu�n. B�̀-tát học như th�́ là học di�̣t đ�̣ mọi người ở khắp mười phương. B�̀-tát học như v�̣y là học pháp m�n cam l�̣.

Đức Ph�̣t nói ti�́p:

�Người kh�ng lười bi�́ng mới có th�̉ học được Như th�́. Học như th�́ là học ở trong loài người khắp cả mười phương. B�̀-tát học như th�́ th� kh�ng bị đọa vào các ch�̃ địa ngục, c�̀m thú, ngạ quỷ. B�̀-tát học như th�́ nh�́t định chẳng sinh nơi bi�n địa. Học như th�́ chẳng còn sinh vào trong hạng ngu si b�̀n cùng. Học như th�́ th� kh�ng còn bị đui đi�́c c�m ngọng. Học như th�́ là chẳng phá hủy mười giới (th�̣p thi�̣n). Học như th�́ là chẳng theo bói toán giải trừ v�̣n hạn. Học như th�́ là xa l�a người chẳng tr� giới. B�̀-tát học như th�́ th� chẳng nguy�̣n sinh l�n cõi trời Trường thọ. V� sao? V� B�̀-tát có phương ti�̣n thi�̣n xảo Bát-nhã ba-la-m�̣t. Th�́ nào là phương ti�̣n thi�̣n xảo? Từ trong Bát-nhã ba-la-m�̣t sinh ra phương ti�̣n thi�̣n xảo, dùng oai th�̀n của phương ti�̣n thi�̣n xảo nh�̣p thi�̀n mà chẳng tùy theo pháp thi�̀n. B�̀-tát học như th�́ th� được sức thanh tịnh, được sức v� sở úy, được sức thanh tịnh của Ph�̣t pháp.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Các pháp của Ph�̣t v�́n đ�̀u thanh tịnh. Th�́ nào là B�̀-tát được pháp thanh tịnh?

Đức Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�B�̀-tát học như th�́ là học pháp thanh tịnh v� sở đắc. Các pháp thanh tịnh, Đúng th�́, này Tu-b�̀-đ�̀! Lúc B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t mà chẳng h�́i ti�́c chẳng chán nản th� ch�nh là thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. Người chưa đắc đạo ngu si chẳng hi�̉u pháp �́y, chẳng th�́y vi�̣c �́y. B�̀-tát v� mọi người n�n thường tinh t�́n. �Mọi người th�́y ta cũng sẽ bắt chước ta mà tinh t�́n.� V� th�́ B�̀-tát được sức tinh t�́n v� sở úy. B�̀-tát học như th�́ th� bi�́t h�́t t�m ni�̣m của mọi người trong thi�n hạ ở khắp mười phương, kh�ng có ai có th�̉ hơn được.

V� như tr�n quả đ�́t này �t có ch�̃ khai thác được vàng bạc. Cũng v�̣y, này Tu-b�̀-đ�̀! �t có người tu học theo lời dạy của pháp Bát-nhã ba-la-m�̣t.

V� như �t có người t�m được xứ sở của Chuy�̉n lu�n vương mà ph�̀n nhi�̀u t�m th�́y xứ sở của ti�̉u qu�́c vương. Cũng v�̣y, này Tu-b�̀-đ�̀! �t có người tu học theo lời dạy của pháp Bát-nhã ba-la-m�̣t, mà ph�̀n nhi�̀u họ t�m c�̀u quả vị A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t. Có B�̀-tát mới phát t�m nhưng �t có người tu học theo lời dạy của Bát-nhã ba-la-m�̣t. Đã có B�̀-tát tu học Bát-nhã ba-la-m�̣t nhưng �t có người được kh�ng thoái chuy�̉n. B�̀-tát phải nghĩ như v�̀y: �Ta phải n�̃ lực tu học đ�̉ đạt đ�́n kh�ng thoái chuy�̉n.�

Lại nữa, này Tu-b�̀-đ�̀! Đại B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t chẳng gi�̣n hờn người khác, chẳng t�m đi�̀u dỡ của người, t�m kh�ng bỏn sẻn, tham lam, t�m kh�ng phá giới, t�m kh�ng hờn gi�̣n, t�m kh�ng bi�́ng nhác, t�m kh�ng m� loạn, t�m kh�ng ngu si. Lúc B�̀-tát học Bát-nhã ba-la-m�̣t th� các Ba-la-m�̣t khác đ�̀u nằm ở trong đó. B�̀-tát học Bát-nhã ba-la-m�̣t là soi sáng các Ba-la-m�̣t v� đ�̀u nh�̣p vào các Ba-la-m�̣t. B�̀-tát học Bát-nhã ba-la-m�̣t là đ�̀y đủ các Ba-la-m�̣t khác. V� như có người nói sáu mươi hai ki�́n ch�́p b�n ngoài đ�̀u thu�̣c th�n ki�́n (ngã sở). Cũng v�̣y, này Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát học Bát-nhã ba-la-m�̣t th� bao g�̀m h�́t các Ba-la-m�̣t khác. Này Tu-b�̀-đ�̀, v� như lúc người ch�́t mạng t�̣n, các căn đ�̀u hoại di�̣t. Cũng v�̣y, này Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát học Bát-nhã ba-la-m�̣t th� g�̀m h�́t các Ba-la-m�̣t khác. B�̀-tát mu�́n học h�́t các Ba-la-m�̣t th� c�̀n phải học Bát-nhã ba-la-m�̣t. B�̀-tát mu�́n học Bát-nhã ba-la-m�̣t là học v� cực. Này Tu-b�̀-đ�̀! Ý �ng nghĩ sao, s�́ người ở trong m�̣t cõi nước Ph�̣t có nhi�̀u kh�ng?

Tu-b�̀-đ�̀ đáp:

�R�́t nhi�̀u!

Đức Ph�̣t dạy:

�N�́u có B�̀-tát su�́t đời cúng dường t�́t cả mọi người như th�́ trong m�̣t cõi Ph�̣t th� phước của B�̀-tát �́y có nhi�̀u chăng?

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�R�́t nhi�̀u!

Đức Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�Phước đức �́y chẳng bằng phước đức của B�̀-tát thọ tr� Bát-nhã ba-la-m�̣t trong khoảnh khắc búng ngón tay.

Đức Ph�̣t dạy ti�́p:

�Bát-nhã ba-la-m�̣t cực kỳ t�n quý, nhờ pháp này mà chóng được thành Ph�̣t. Này Tu-b�̀-đ�̀! Như v�̣y B�̀-tát mu�́n đắc V� thượng Chánh đẳng Chánh giác làm Đ�́ng t�n quý b�̣c nh�́t trong mọi người ở khắp mười phương, c�́p th� cho mọi người nghèo nàn ở khắp mười phương. B�̀-tát mu�́n c�̀u cảnh giới Ph�̣t, ưa th�ch mu�́n được tr� tu�̣ Ph�̣t, mu�́n thuy�́t pháp được như sư tử r�́ng, mu�́n được đ�́n ch�̃ Ph�̣t. B�̀-tát mu�́n được t�́t cả các đi�̀u k�̉ tr�n th� phải học Bát-nhã ba-la-m�̣t. B�̀-tát học Bát-nhã ba-la-m�̣t là học t�́t cả các pháp khác.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�B�̀-tát có còn phải học pháp A-la-hán nữa kh�ng?

Đức Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�Tuy bi�́t pháp A-la-hán, nhưng B�̀-tát kh�ng th�ch, kh�ng học. C�ng đức do A-la-hán tạo tác, th� đ�u c�̀n phải đắc! B�̀-tát tuy bi�́t h�́t các vi�̣c tu hành của A-la-hán nhưng kh�ng học, kh�ng hành, kh�ng trụ trong pháp �́y. B�̀-tát học như th�́ th� mọi người trong thi�n hạ kh�ng ai hơn được, vượt l�n tr�n cả A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t. B�̀-tát học như th�́ là g�̀n với tr� Nh�́t thi�́t tr�. B�̀-tát học như th�́ là chẳng l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t, là thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. B�̀-tát học như th�́ là ở trong pháp tr� Nh�́t thi�́t tr� chẳng th�m chẳng giảm, l�a đạo A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t. B�̀-tát n�́u lại nghĩ rằng: �Thọ tr� Bát-nhã ba-la-m�̣t này sẽ đắc tr� Nh�́t thi�́t tr�. Có m�̣t chút x�u tư tưởng �́y th� tức là chẳng thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. Thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng chẳng nghĩ tưởng đ�́n Bát-nhã ba-la-m�̣t. B�̀-tát phải duy tr� được tr� Nh�́t thi�́t tr�, cũng kh�ng ni�̣m, cũng kh�ng th�́y, cũng kh�ng có sở tưởng. Đó là thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Ph�̉m 23: GIỮ G�N VÀ HÀNH TR�

B�́y giờ Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n đang ng�̀i trong pháp h�̣i, th�̀m nghĩ: �B�̀-tát đang thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t mà người trong thi�n hạ ở khắp mười phương kh�ng ai hơn được hu�́ng chi là tự ti�́n đ�́n quả Ph�̣t! Được sinh vào trong loài người ở trong mười phương là khó, đã được s�́ng l�u an �̉n mà có m�̣t người phát t�m tu hành Ph�̣t đạo là khó, hà hu�́ng ch� t�m tu hành Ph�̣t đạo! Người làm kẻ đứng đ�̀u d�̃n dắt mọi người trong thi�n hạ ở khắp mười phương, khó có được người Như th�́.�

Lúc �́y Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n bi�́n hóa ra hoa Văn-đà-la rải l�n tr�n Đức Ph�̣t. Rải hoa xong nói:

�Người hành đạo B�̀-tát là người hướng đ�́n Ph�̣t đạo th� sở nguy�̣n chắc chắn thành tựu. T�i sẽ ở b�n cạnh ủng h�̣ người tu hạnh này v� họ chắc chắn thành Ph�̣t. Các pháp nói trong kinh như pháp tr� Nh�́t thi�́t tr�, pháp Như Lai thảy đ�̀u đ�̀y đủ, pháp kh�ng thoái chuy�̉n cũng v�̣y.

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n nói:

�Người có lòng ch� thành c�̀u Ph�̣t đạo, m�̣t khi nghĩ nhớ đ�́n pháp Bát-nhã ba-la-m�̣t này th� kh�ng bao giờ xa l�a Ph�̣t đạo.

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n nói ti�́p:

�T�i mu�́n cho người trong pháp này càng nghĩ nhớ chẳng chán n�̃i kh�̉ sinh tử. T�́t cả th�́ gian đ�̀u kh�̉, họ v� mọi người cho n�n phải tu các hạnh kh�̉ khó làm, t�m nghĩ: �Những người chưa đ�̣, ta c�̀n phải đ�̣ họ, những người chưa giải thoát, ta c�̀n phải giải thoát cho họ. Những người sợ hãi, ta c�̀n phải làm cho họ an �̉n. Những người chưa Bát-n�-hoàn, phải làm cho họ đ�̀u Bát-n�-hoàn.� Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n hỏi Ph�̣t:

�Người tùy hỷ c�ng đức B�̀-tát mới phát t�m th� được bao nhi�u phước? Người tùy hỷ c�ng đức đang theo các giai vị ti�́n l�n th� được bao nhi�u phước? Người tùy hỷ c�ng đức B�̀-tát kh�ng thoái chuy�̉n cho đ�́n B�̀-tát Nh�́t sinh b�̉ xứ th� được bao nhi�u phước?

Đức Ph�̣t nói với Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n:

�C�n núi Tu-di còn có th�̉ bi�́t được trọng lượng, còn phước của người tùy hỷ c�ng đức B�̀-tát mới phát t�m th� kh�ng th�̉ c�n lường.

M�̣t cõi nước Ph�̣t (tam thi�n đại thi�n th�́ giới) còn có th�̉ c�n lường, còn phước của người tùy hỷ c�ng đức B�̀-tát đang theo các giai vị ti�́n l�n th� kh�ng có hạn lượng.

L�́y m�̣t ph�̀n trăm sợi tóc nhúng cho cạn h�́t bi�̉n cả trong m�̣t cõi nước Ph�̣t, còn có th�̉ đ�́m được s�́ giọt nước tr�n đ�̀u sợi tóc �́y, còn phước của người tùy hỷ c�ng đức B�̀-tát kh�ng thoái chuy�̉n th� kh�ng th�̉ đ�́m được.

L�́y m�̣t h�̣c, nửa h�̣c, m�̣t đ�́u, nửa đ�́u, m�̣t thăng, nửa thăng đem đong lường hư kh�ng của v� s�́ cõi nước Ph�̣t còn có th�̉ đong bi�́t hư kh�ng là bao nhi�u, còn phước của người tùy hỷ c�ng đức B�̀-tát Nh�́t sinh b�̉ xứ th� kh�ng cùng t�̣n.

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n bạch Ph�̣t:

�Người bị ma làm m� loạn nghe pháp này th� kh�ng tùy hỷ. Người thu�̣c bè đảng ma nghe pháp này th� kh�ng tùy hỷ. Người từ cung ma tr�n trời xu�́ng đ�y nghe pháp này th� kh�ng tùy hỷ. V� sao? V� người này dù có phát t�m c�̀u Ph�̣t đạo, nhưng trong lòng v�̃n còn mang cảnh giới của ma. Cho n�n phải tùy hỷ c�ng đức đ�́i với người phát t�m c�̀u Ph�̣t đạo, dù người �́y trong lòng còn mang cảnh giới ma, phải tùy hỷ c�ng đức đ�́i với người mà t�m chẳng l�a Ph�̣t, chẳng l�a Kinh, chẳng l�a Tỳ-kheo Tăng.

Đức Ph�̣t bảo Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n:

�Đúng như lời Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n đã nói, người tùy hỷ c�ng đức th� g�̀n với Ph�̣t. Nhờ c�ng đức tùy hỷ �́y mà đời đời sinh ra ch�̃ nào cũng được mọi người mu�́n cúng dường kh�ng khi nào nghe lời nói x�́u, chẳng sợ bị đọa vào đường ác, thường sinh l�n trời, thường được mọi người t�n trọng. V� sao? V� người này tùy hỷ c�ng đức B�̀-tát, v� người này hay ủng h�̣ mọi người. V� sao? V� B�̀-tát mới phát t�m ti�́n tu d�̀n d�̀n đ�́n quả vị Ph�̣t, thành Ph�̣t r�̀i sẽ đ�̣ thoát mọi người trong thi�n hạ ở khắp mười phương.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�T�m như huy�̃n th� do đ�u mà được thành Ph�̣t?

Đức Ph�̣t hỏi Tu-b�̀-đ�̀:

�Này Tu-b�̀-đ�̀! Ý �ng nghĩ sao, �ng có th�́y huy�̃n chăng?

Tu-b�̀-đ�̀ đáp:

�Con chẳng th�́y?

Đức Ph�̣t hỏi:

�Huy�̃n hóa cũng chẳng th�́y. T�m huy�̃n l�a, huy�̃n hóa l�a. T�m huy�̃n tuy l�a, nhưng th�́y pháp khác th� sẽ đắc Ph�̣t đạo chăng? Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Kh�ng!

Ph�̣t dạy:

�Th�́y cũng chẳng l�a huy�̃n hóa. L�a t�m huy�̃n cũng chẳng th�́y sẽ đắc Ph�̣t đạo, cũng kh�ng có pháp, cũng kh�ng có th�́y th� sẽ nói pháp này là đắc hay kh�ng đắc? Pháp �́y v�́n kh�ng có xa l�a, cũng v�́n kh�ng có đắc hay kh�ng đắc, v�́n kh�ng sinh, cũng kh�ng có người thành Ph�̣t. Giả sử kh�ng có pháp th� cũng kh�ng được thành Ph�̣t.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Giả sử Như th�́, Bát-nhã ba-la-m�̣t l�a g�́c (r�́t ráo l�a, hoàn toàn l�a) th� kh�ng có pháp đ�́i đãi. L�a g�́c th� kh�ng có đ�́i đãi, kh�ng có chứng đắc, cũng kh�ng có giữ g�n, cũng kh�ng có tu hành, cũng kh�ng có pháp sẽ được chứng đắc. V� sao? V� l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t v�́n kh�ng có h�nh tướng, v�́n kh�ng xa l�a th� tại sao phải ở trong Bát-nhã ba-la-m�̣t mà đắc Ph�̣t đạo? Ph�̣t th� l�a g�́c, kh�ng có sở hữu. Đã kh�ng có sở hữu th� làm sao mà được thành Ph�̣t.

Đức Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�Như lời T�n giả nói vừa r�̀i, l�a g�́c th� kh�ng có Bát-nhã ba-la-m�̣t, l�a g�́c th� kh�ng có tr� Nh�́t thi�́t tr�.

Đức Ph�̣t nói ti�́p:

�Tuy bi�́t l�a g�́c th� Bát-nhã ba-la-m�̣t v�́n cũng kh�ng từ đ�u sinh ra. T�n giả phải suy nghĩ như v�̀y: �Th�m nh�̣p, giữ g�n pháp �́y th� l�a g�́c, kh�ng có sở hữu, n�n được thành Ph�̣t.� Đức Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�Tuy bi�́t l�a g�́c th� kh�ng có Bát-nhã ba-la-m�̣t, đó là chẳng giữ g�n Bát-nhã ba-la-m�̣t, nhưng người chẳng hành đ�̀y đủ Bát-nhã ba-la-m�̣t th� chẳng được thành Ph�̣t.

Đức Ph�̣t dạy:

�Như lời Tu-b�̀-đ�̀ đã nói, v� chẳng ch�́p nơi vi�̣c chứng đắc Bát-nhã ba-la-m�̣t n�n được thành Ph�̣t, cũng chẳng do l�a hay kh�ng l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t mà được thành Ph�̣t, cũng chẳng th�̉ l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t mà được thành Ph�̣t. Người chẳng đắc Bát-nhã ba-la-m�̣t th� chẳng được thành Ph�̣t.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t th�m di�̣u th�̣t là hy hữu.

Đức Ph�̣t nói với Tu-b�̀-đ�̀:

��ng đã nói: �B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t th�m di�̣u th�̣t là hy hữu.� Còn B�̀-tát th� nói: �Si�ng tu hạnh kh�̉ khó làm, si�ng tu pháp th�m di�̣u nhưng chẳng phải v� mu�́n chứng N�hoàn.�

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Bạch Th�́ T�n! Nói Như th�́, B�̀-tát chẳng cho là m�nh si�ng tu hạnh kh�̉ khó làm. V� sao? V� kh�ng có người chứng, cũng kh�ng có Bát-nhã ba-la-m�̣t được chứng, cũng kh�ng có kinh pháp được chứng. B�̀-tát nào nghe nói như th�́ mà kh�ng lo, kh�ng sợ, kh�ng chán, kh�ng ghét th� đó là B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. Tuy hành như th�́ mà chẳng th�́y hành, đó là thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. Tuy g�̀n Ph�̣t mà cũng chẳng th�́y, đó thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. Tuy xa l�a A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t mà cũng chẳng th�́y, cũng chẳng nghĩ, đó là thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t.

V� như hư kh�ng chẳng nghĩ là hoặc có g�̀n, hoặc có xa. V� sao? V� hư kh�ng v�́n kh�ng có h�nh tướng. Thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có cách Ph�̣t g�̀n. V� sao? V� Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có h�nh tướng.

V� như nhà ảo thu�̣t làm ra hóa nh�n. Người được bi�́n hóa ra �́y chẳng nghĩ là nhà ảo thu�̣t cách ta g�̀n hay cách ta xa. V� sao? V� người được bi�́n hóa ra �́y kh�ng có h�nh tướng. Cũng v�̣y, Bát-nhã ba-la-m�̣t chẳng nghĩ các quả vị A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t cách ta xa, Ph�̣t đạo cách ta g�̀n. V� sao? V� Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có h�nh tướng.

V� như bóng hi�̣n trong nước chẳng nghĩ do đ�u mà bóng hi�̣n trong nước. N�́u người ở g�̀n cũng chẳng nghĩ là g�̀n, n�́u người ở xa cũng chẳng nghĩ là xa. V� sao? V� bóng kh�ng có h�nh tướng. Cũng v�̣y, Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng kh�ng nghĩ là quả vị A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t là xa, Ph�̣t đạo là g�̀n. V� sao? V� Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có h�nh tướng. Bát-nhã ba-la-m�̣t vừa kh�ng y�u, vừa kh�ng ghét. Đức tánh của Như Lai kh�ng nơi ch�́p trước, kh�ng ch�̃ xu�́t sinh. Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng v�̣y, cũng kh�ng sở sinh, v� sở trước.

V� như Đức Như Lai bi�́n hóa ra người. Người được bi�́n hóa ra �́y chẳng nghĩ rằng các quả vị A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t cách ta xa, cũng chẳng nói Ph�̣t đạo cách ta g�̀n. V� sao? V� người được bi�́n hóa ra �́y kh�ng có h�nh tướng. Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng chẳng nghĩ quả vị A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t cách ta xa, cũng chẳng nghĩ Ph�̣t đạo cách ta g�̀n. V� sao? V� Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có h�nh tướng.

V� như người thợ th�ng minh ch�̃ tạo ra người máy. Người máy chẳng th�̉ tự hoạt đ�̣ng, mà do được đi�̀u khi�̉n. Người máy kh�ng nghĩ rằng: �Ta phải cử đ�̣ng co du�̃i, cúi ngước đ�̉ cho người tham quan hoan ngh�nh�. V� sao? V� người máy v�́n kh�ng có ý nghĩ. Cũng v�̣y, Bát-nhã ba-la-m�̣t tùy theo người tu hành mà m�̃i người tự chứng đắc. Tuy v�̣y, nhưng Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng kh�ng có h�nh tướng, cũng kh�ng có ni�̣m ph�n bi�̣t.

V� như thuy�̀n to được đóng đ�̉ đưa các khách bu�n vượt bi�̉n, thuy�̀n cũng kh�ng nghĩ: �Ta phải đưa khách qua bi�̉n�. V� sao? V� thuy�̀n v�́n kh�ng có ý nghĩ. Cũng v�̣y, Bát-nhã ba-la-m�̣t tùy theo người tu hành mà m�̃i người tự chứng đắc. Tuy v�̣y, nhưng Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng kh�ng có h�nh tướng, cũng kh�ng có ni�̣m ph�n bi�̣t.

V� như đ�́t đai đ�̀ng n�̣i sinh ra vạn v�̣t c�y cỏ, trăm gi�́ng lúa, nhưng đ�́t cũng kh�ng nghĩ: �Ta phải sinh hay kh�ng sinh.� Bát-nhã ba-la-m�̣t sinh ra các kinh pháp mà chẳng nghĩ: �Từ trong ta sinh ra hay kh�ng sinh ra�. V� sao? V� Bát-nhã ba-la-m�̣t v�́n kh�ng có h�nh tướng.

V� như ch�u ma-ni sinh ra các ch�u báu khác, Bát-nhã ba-la-m�̣t sinh ra các kinh pháp khác đ�̉ truy�̀n dạy. Tuy v�̣y, nhưng Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng kh�ng có ni�̣m ph�n bi�̣t.

V� như mặt trời chi�́u khắp b�́n ch�u thi�n hạ, nhưng ánh sáng của nó kh�ng nghĩ: �Ta phải chi�́u khắp�. Bát-nhã ba-la-m�̣t chi�́u soi h�́t các kinh pháp. Tuy v�̣y, nhưng Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng kh�ng có ni�̣m ph�n bi�̣t.

V� như nước chảy kh�ng đ�u kh�ng tới, nhưng nước kh�ng nghĩ: �Ta phải có ch�̃ chảy tới�. Bát-nhã ba-la-m�̣t đ�́n với các kinh pháp. Tuy v�̣y, nhưng Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng kh�ng có ni�̣m ph�n bi�̣t.

V� như gió kh�ng đ�u kh�ng tới, nhưng gió cũng kh�ng nghĩ: �Ta phải có ch�̃ tới�. Cũng v�̣y, Bát-nhã ba-la-m�̣t thành tựu các kinh pháp. Tuy v�̣y, nhưng Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng kh�ng có ni�̣m ph�n bi�̣t.

V� như đỉnh núi Tu-di dùng trời Đao-lợi làm trang sức, nhưng núi Tu-di cũng kh�ng nghĩ: �Tr�n đỉnh ta phải dùng trời Đao-lợi đ�̉ trang sức�. Bát-nhã ba-la-m�̣t thành tựu tr� Nh�́t thi�́t tr�. Tuy v�̣y, nhưng Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng kh�ng có ni�̣m ph�n bi�̣t.

V� như bi�̉n cả sinh ra h�̀u h�́t các báu v�̣t tr�n kỳ, nhưng bi�̉n cả chẳng nghĩ: �Ta phải sinh ra các thứ tr�n bảo�. Cũng v�̣y, Bát-nhã ba-la-m�̣t sinh ra t�́t cả các kinh pháp. Tuy v�̣y, nhưng Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng kh�ng có ni�̣m ph�n bi�̣t.

V� như Đức Ph�̣t sinh ra các c�ng đức, đem t�m b�nh đẳng che chở mọi người khắp cả mười phương. Cũng v�̣y, Bát-nhã ba-la-m�̣t thành tựu đ�́i với các kinh pháp.

Ph�̉m 24: CƯỜNG NHƯỢC

Xá-lợi-ph�́t hỏi Tu-b�̀-đ�̀:

�Đại B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t là cao hạnh chăng?

Tu-b�̀-đ�̀ đáp:

�T�i được nghe Đức Ph�̣t nói Đại B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t là chẳng phải cao hạnh.

Ng�̀n �́y trăm ngàn chư Thi�n cõi Dục suy nghĩ: �Chúng ta phải đảnh l�̃ các vị phát t�m tu hành đạo B�̀-tát ở khắp mười phương. V� sao? V� các vị B�̀-tát �́y thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t chẳng giữa chừng Bát-n�-hoàn. Các vị B�̀-tát �́y tu hạnh kh�̉ khó làm, chẳng ở trong pháp này giữa chừng rơi vào sự ch�́p chặt vi�̣c chứng đắc.�

Tu-b�̀-đ�̀ nói với chư Thi�n:

�Tuy chẳng giữa chừng rơi vào sự ch�́p chặt vi�̣c chứng đắc và chẳng cho đó là hạnh kh�̉ khó làm, nhưng B�̀-tát v�̃n si�ng năng v� v� s�́ kh�ng th�̉ k�̉ xi�́t người mà mặc áo giáp đại c�ng đức đ�̣ họ được Bát-n�-hoàn mới là hạnh kh�̉ khó làm. Người được đ�̣ th� v�́n kh�ng, v�́n kh�ng th� chẳng th�̣t có. B�̀-tát �́y nghĩ rằng: �V� mu�́n đ�̣ người, đ�̣ mọi người, v� mu�́n đ�̣ kh�ng.� V� sao? V� kh�ng cũng kh�ng có xa, cũng kh�ng có g�̀n, cũng kh�ng th�̣t có. V� th�́ n�n B�̀-tát si�ng tu hạnh kh�̉ khó làm. B�̀-tát t�m người v�́n kh�ng có, mu�́n đ�̣ người là đ�̣ hư kh�ng, mặc áo giáp đại c�ng đức là v� người. B�̀-tát mặc áo giáp đại c�ng đức mu�́n qua đ�̣ người, th�́ n�n B�̀-tát v� mọi người mà mặc áo giáp đại c�ng đức. Như lời Ph�̣t dạy, người kh�ng có g�́c, bi�́t rõ người kh�ng th�̣t có, đó là đ�̣ người. B�̀-tát nào nghe lời nói này mà kh�ng kinh, kh�ng sợ th� đó là B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. L�a người v� v�́n kh�ng có người; l�a sắc v� v�́n kh�ng có sắc; l�a th�́ng dương, tư tưởng, sinh tử, thức v� v�́n kh�ng có th�́ng dương, tư tưởng, sinh tử, thức; l�a các kinh pháp v� v�́n kh�ng có các kinh pháp. B�̀-tát nào nghe lời nói này mà kh�ng sợ hãi, kh�ng bi�́ng nhác th� đó là B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Đức Ph�̣t hỏi Tu-b�̀-đ�̀:

�V� sao B�̀-tát kh�ng sợ hãi, kh�ng bi�́ng nhác?

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�V� v�́n kh�ng n�n kh�ng sợ hãi, v� v�́n tịnh n�n kh�ng bi�́ng nhác. V� sao? V� t�m sự bi�́ng nhác v�́n kh�ng có, nguy�n nh�n bi�́ng nhác cũng kh�ng có. B�̀-tát nào nghe lời nói này mà kh�ng sợ hãi, kh�ng bi�́ng nhác th� đó là B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. Lúc B�̀-tát hành pháp �́y th� được chư Thi�n k�nh l�̃, các Phạm thi�n đ�̀u k�nh l�̃.

Đức Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�Chẳng những chư Thi�n, các Phạm thi�n k�nh l�̃ B�̀-tát �́y mà cả đ�́n chư Thi�n các cõi trời Cực quang tịnh, Bi�́n tịnh, Quảng quả th�̣m ch� chư Thi�n cõi trời Sắc cứu cánh cũng đ�̀u k�nh l�̃ vị B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. V� s�́ kh�ng th�̉ k�̉ xi�́t chư Ph�̣t hi�̣n tại ở khắp mười phương đ�̀u h�̣ ni�̣m B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, bi�́t là B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t chẳng thoái chuy�̉n. Giả sử mọi người trong s�́ cõi nước Ph�̣t nhi�̀u như s�́ cát s�ng Hằng thảy đ�̀u là ma, m�̃i ma đ�̀u bi�́n hóa ra s�́ người nhi�̀u như s�́ cát s�ng Hằng làm bè đảng. Giả sử s�́ ma �́y và s�́ bè đảng của chúng mu�́n cùng nhau hại B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t th� chúng cũng chẳng th�̉ hại B�̀-tát ở giữa chừng, cũng chẳng th�̉ khu�́y nhi�̃u ở giữa chừng.

B�̀-tát có hai pháp th� thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t ở giữa chừng đám ma đó kh�ng th�̉ khu�́y nhi�̃u. Hai pháp �́y là g�? M�̣t là th�́y các kinh pháp đ�̀u kh�ng, hai là chẳng bỏ mọi người ở khắp mười phương, trái lại còn ủng h�̣ họ. Đó là hai pháp.

B�̀-tát có hai pháp khi�́nma chẳng th�̉ làm đ�̣ng. Hai pháp �́y là g�? M�̣t là chẳng qu�n m�́t bản nguy�̣n, hai là được chư Ph�̣t ở khắp mười phương h�̣ ni�̣m. Đó là hai pháp.

Lúc B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, chư Thi�n đ�́n ch�̃ B�̀-tát thưa hỏi v�̀ kinh pháp s�u xa. Chư Thi�n ngợi khen B�̀-tát: �H�m nay B�̀-tát tu theo giáo pháp này th� chẳng bao l�u sẽ thành Ph�̣t. Người tu theo giáo pháp này th� cứu h�̣ được những kẻ kh�́n kh�̉ c�̀n được cứu h�̣, làm ch�̃ nương tựa cho kẻ chưa có ch�̃ nương tựa. B�̀-tát v� mọi người mà làm ng�i nhà chánh pháp, làm cho kẻ kh�ng có mắt th� có được mắt sáng. B�̀-tát theo Bát-nhã ba-la-m�̣t tu hành theo pháp này th� được v� s�́ kh�ng th�̉ k�̉ xi�́t chư Ph�̣t hi�̣n tại ở khắp mười phương ủng h�̣. B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t th� được các Đức Ph�̣t nói c�ng đức của họ cho b�́n b�̣ chúng đ�̣ tử trong cõi nước của m�nh nghe.� Các Đức Ph�̣t đ�̀u ngợi khen B�̀-tát �́y.

Đức Ph�̣t nói với Tu-b�̀-đ�̀:

�V� như h�m nay ta khen ngợi Đức Ph�̣t La-l�n-na Trượng-na.

Đức Ph�̣t còn nói:

�Các B�̀-tát h�m nay đang thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t trong cõi nước ta, các Đức Ph�̣t ở khắp mười phương h�m nay cũng đang ngợi khen B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, cũng gi�́ng Như th�́.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Chư Ph�̣t đ�̀u ngợi khen các B�̀-tát như th�́ chăng?

Ph�̣t dạy:

�Chư Ph�̣t ngợi khen chẳng h�́t lời!

Đức Ph�̣t nói với Tu-b�̀-đ�̀:

�Có người hành đạo B�̀-tát chưa được kh�ng thoái chuy�̉n, chư Ph�̣t cũng còn ngợi khen.

Tu-b�̀-đ�̀ hỏi Ph�̣t:

�Những ai là người hành đạo B�̀-tát được Ph�̣t khen ngợi?

Đức Ph�̣t nói với Tu-b�̀-đ�̀:

�Có B�̀-tát đời trước theo Ph�̣t A-súc lúc Ph�̣t làm B�̀-tát tu hành và có B�̀-tát đời trước theo Ph�̣t La-l�n-na Trượng-na lúc Ph�̣t làm B�̀-tát tu hành. Có B�̀-tát theo lời dạy đó, v� th�́ chư Ph�̣t ở khắp mười phương ngợi khen B�̀-tát �́y.

Lại nữa, này Tu-b�̀-đ�̀! Đại B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t tin các pháp v�́n kh�ng từ đ�u sinh ra. B�̀-tát �́y v�̃n còn chưa đắc pháp lạc V� sở tùng sinh. Ở trong đó x�y dựng ni�̀m tin các pháp v�́n kh�ng, B�̀-tát �́y tuy chưa được kh�ng thoái chuy�̉n nhưng tin các pháp v�́n kh�ng, như N�-hoàn. B�̀-tát �́y tuy chưa được vào quả vị kh�ng thoái chuy�̉n nhưng tu hành theo giáo pháp này th� sẽ mau chóng được kh�ng thoái chuy�̉n. Có B�̀-tát hành theo pháp này v� th�́ chư Ph�̣t ở khắp mười phương cùng nhau ngợi khen B�̀-tát �́y. B�̀-tát v� đ�̣ người ở quả vị của đạo A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t đ�̉ họ hướng đ�́n Ph�̣t đạo. N�́u có B�̀-tát hành theo Bát-nhã ba-la-m�̣t được chư Ph�̣t ngợi khen th� bi�́t rằng B�̀-tát �́y chẳng bao l�u sẽ đứng vào quả vị kh�ng thoái chuy�̉n.

Lại nữa, này Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát nghe Bát-nhã ba-la-m�̣t th�m di�̣u, tin, kh�ng h�̀ nghi. B�̀-tát nghĩ: �Như đi�̀u Ph�̣t đã nói th� chắc chắc kh�ng khác� th� B�̀-tát �́y v�̀ sau sẽ được ở ch�̃ Đức Ph�̣t A-súc nghe Bát-nhã ba-la-m�̣t và đi�̀u các B�̀-tát khác được nghe cũng gi�́ng v�̣y. B�̀-tát tin Bát-nhã ba-la-m�̣t như th�́ là đã đứng vào quả vị kh�ng thoái chuy�̉n. N�́u có người nghe Bát-nhã ba-la-m�̣t mà tin th� phước đức đó r�́t lớn, hà hu�́ng B�̀-tát tu hành theo giáo pháp Bát-nhã ba-la-m�̣t. Người tu hành theo giáo pháp này th� chóng nh�̣p vào tr� Nh�́t thi�́t tr�.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Giả sử l�a ngay nơi pháp v�́n kh�ng th� chẳng có pháp đ�̉ đắc, v�̣y th� do pháp nào mà có người thành Ph�̣t? Do pháp nào mà nói có người thuy�́t kinh?

Đức Ph�̣t dạy:

�N�́u như l�a ngay nơi pháp v�́n kh�ng th� chẳng có pháp nào đ�̉ đắc được, v�̣y th� do pháp nào mà có người thành Ph�̣t? Cũng kh�ng có người nói kinh pháp! Pháp v�́n kh�ng đó v�́n là kh�ng th� làm sao ở trong pháp v�́n kh�ng mà ki�́n l�̣p người kh�ng, tu pháp v�́n kh�ng đ�̉ đắc thành Ph�̣t đạo, cũng kh�ng có b�̉n pháp đ�̉ có người thành Ph�̣t. Pháp v�́n kh�ng kh�ng có, người thuy�́t kinh cũng chẳng th�̣t có.

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n bạch Ph�̣t:

�Bát-nhã ba-la-m�̣t r�́t s�u, B�̀-tát si�ng tu hạnh kh�̉ khó làm mới được thành Ph�̣t. V� sao? V� kh�ng có t�n gọi của pháp kh�ng sở đắc được xác l�̣p ở trong pháp v�́n kh�ng, cũng kh�ng có pháp sẽ thành Ph�̣t, cũng kh�ng có người thuy�́t kinh. B�̀-tát nghe lời nói này th� kh�ng kinh, kh�ng sợ, kh�ng nghi, kh�ng chán.

Tu-b�̀-đ�̀ nói với Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n:

�Như lời Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n nói: B�̀-tát si�ng năng tu hạnh kh�̉ khó làm nghe Bát-nhã ba-la-m�̣t th�m di�̣u, tin, kh�ng nghi, kh�ng chán.

Tu-b�̀-đ�̀ bảo Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n:

�Này C�u-dực! Các kinh pháp đ�̀u kh�ng, tại sao có hoài nghi, chán ghét?

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n nói với Tu-b�̀-đ�̀:

�Như T�n giả Tu-b�̀-đ�̀ nói: T�́t cả pháp nói là kh�ng th� đ�̀u kh�ng d�nh mắc. V� như bắn t�n vào hư kh�ng th� kh�ng d�nh mắc. T�n giả Tu-b�̀-đ�̀ thuy�́t kinh cũng v�̣y, hoàn toàn kh�ng d�nh mắc.

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n bạch Ph�̣t:

�Như lời con đã nói phải chăng là v�ng theo lời dạy của pháp do Ph�̣t nói chăng? Có th�m bớt g� kh�ng?

Đức Ph�̣t nói với Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n:

�Này C�u-dực! Giáo pháp của Ph�̣t nói ra đ�̀u như nhau kh�ng khác. Như lời T�n giả Tu-b�̀-đ�̀ nói là chỉ nói v�̀ pháp kh�ng. Tu-b�̀-đ�̀ cũng chẳng th�́y pháp Bát-nhã ba-la-m�̣t, cũng kh�ng th�́y người thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, cũng kh�ng th�́y người được thành Ph�̣t, cũng kh�ng th�́y tr� Nh�́t thi�́t tr�, cũng kh�ng th�́y người đắc tr� Nh�́t thi�́t tr�, cũng kh�ng th�́y Như Lai, cũng kh�ng có người đắc Như Lai, cũng kh�ng th�́y có pháp V� sở tùng sinh, cũng kh�ng th�́y có người chứng đắc V� sở tùng sinh, cũng kh�ng th�́y mười Lực, cũng kh�ng th�́y b�́n V� sở úy, cũng kh�ng th�́y người c�̀u b�́n V� sở úy.

Kinh pháp v�́n tịnh cũng kh�ng sở đắc. Tu-b�̀-đ�̀ tu hành theo lời dạy v� sở đắc. Như v�̣y, tuy Tu-b�̀-đ�̀ là người tu hành theo lời dạy v� sở đắc nhưng v�̃n kh�ng bằng m�̣t ph�̀n trăm, m�̣t ph�̀n ngàn, m�̣t ph�̀n vạn c�ng đức của vị B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Này Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t trừ quả vị Ph�̣t đạo ra th� quả vị của đạo A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t kh�ng th�̉ nào bằng quả vị của đạo B�̀-tát �́y. B�̀-tát là người được mọi người trong thi�n hạ đặc bi�̣t t�n k�nh. �ng c�̀n phải hành theo giáo pháp của Ph�̣t.

B�́y giờ m�́y ngàn vạn Thi�n tử của cõi trời Đao-lợi c�̀m hoa Văn-đà-la được bi�́n hóa ra, rải l�n tr�n Đức Ph�̣t. Rải hoa r�̀i, chư Thi�n thưa:

�Chúng con cũng phải hành đúng theo giáo pháp.

Trong pháp h�̣i, m�̣t trăm sáu mươi th�̀y Tỳ-kheo từ ch�̃ ng�̀i đứng d�̣y, chỉnh sửa lại y phục r�̀i đảnh l�̃ Ph�̣t. Đảnh l�̃ xong, trong tay m�̃i th�̀y đ�̀u có hoa Văn-đà-la được bi�́n hóa ra, đem hoa này rải l�n tr�n Đức Ph�̣t. Rải hoa xong, các th�̀y đ�̀u nói:

�Chúng con cũng phải hành theo giáo pháp.

Lúc �́y Đức Ph�̣t mỉm cười, từ mi�̣ng phóng ra hào quang nhi�̀u màu sắc, ánh sáng chi�́u đ�́n các cõi nước Ph�̣t ở khắp mười phương. Hào quang �́y quay v�̀ nhi�̃u quanh Ph�̣t ba vòng r�̀i nh�̣p vào trong đảnh đ�̀u của Ph�̣t.

A-nan từ ch�̃ ng�̀i đứng d�̣y, chỉnh sửa y phục, quỳ thẳng chắp tay l�̃ Ph�̣t và hỏi:

�Bạch Th�́ T�n! Thường Ph�̣t kh�ng cười su�ng. Ngài đã cười th� phải có ý?

Đức Ph�̣t bảo A-nan:

�M�̣t trăm sáu mươi vị Tỳ-kheo này và chư Thi�n sẽ được thành Ph�̣t ở trong ki�́p Ba-la (Tinh tú) đ�̀ng m�̣t danh hi�̣u là �u Th�̀n Na-c�u-ni-na (Tán Hoa). Lúc thành Ph�̣t, s�́ chúng Tỳ-kheo của các vị Ph�̣t này đ�̀u bằng nhau, tu�̉i thọ của các vị Tỳ-kheo này cũng bằng nhau đó là mười vạn tu�̉i. Các vị Tỳ-kheo này tu�̀n tự d�̀n d�̀n sẽ thành Ph�̣t. Lúc các vị thành Ph�̣t, th�́ giới của các vị đ�̀u có mưa hoa năm sắc màu.

KINH ĐẠO HÀNH BÁT-NHÃ BA-LA-M�̣T

Uploaded on 2019/10/14

�