VT0222 KINH QUANG TÁN q05

�

佛山* Buddha Mountain * Ph�̣t Sơn

Calgary Alberta Canada

[中文|�ENGLISH]

KINH QUANG TÁN

Hán dịch: Đời T�y T�́n, Tam tạng Pháp sư Trúc Pháp H�̣.

QUY�̉N 5

Ph�̉m 11: MA-HA-TÁT

Khi �́y Hi�̀n giả Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�K�nh bạch Đức Thi�n Trung Thi�n! Ý nghĩa của danh hi�̣u B�̀-tát là g�? Hướng đ�́n ch�̃ nào?

Đức Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�Kh�ng có ý nghĩa là danh hi�̣u của B�̀-tát. V� sao? B�̀-tát �́y kh�ng có d�́u v�́t của ý nghĩa, kh�ng có t�i ta, cho n�n nói kh�ng có ý nghĩa là danh hi�̣u của B�̀-tát.

Này Tu-b�̀-đ�̀! V� như chim bay trong hư kh�ng kh�ng có d�́u ch�n.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Như th�́, mu�́n c�̀u ý nghĩa của B�̀-tát là kh�ng th�̉ có. V� như trong m�̣ng kh�ng có d�́u v�́t.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Như v�̣y, mu�́n c�̀u ý nghĩa B�̀-tát cũng kh�ng có cái đ�̉ nắm bắt, gi�́ng như huy�̃n bi�́n, ảo ảnh, ti�́ng vang, h�nh bóng. Sự bi�́n hóa của Như Lai kh�ng có d�́u v�́t.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Như th�́, mu�́n c�̀u ý nghĩa của B�̀-tát là kh�ng th�̉ có.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Gi�́ng như cái mà kh�ng có c�̣i g�́c th� kh�ng có d�́u v�́t. Lại quán sát pháp giới th� cũng kh�ng có c�̣i g�́c. Pháp của pháp �́y tịch nhi�n kh�ng có d�́u v�́t. Như v�̣y, B�̀-tát kh�ng có ý nghĩa, gi�́ng như bản t�́ kh�ng có ý nghĩa.

Này Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát kh�ng có ý nghĩa, gi�́ng như người do nhà ảo thu�̣t bi�́n hóa ra, người �́y kh�ng có d�́u v�́t. Người bi�́n hóa �́y kh�ng có sắc, thọ, tưởng, hành, thức.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Như th�́, B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t là B�̀-tát kh�ng có ý nghĩa, v� như người huy�̃n kh�ng có nhãn, nhĩ, tỷ, thi�̣t, th�n, ý, t�m kh�ng d�́u v�́t, sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

Này Tu-b�̀-đ�̀! V� như, mu�́n c�̀u pháp n�̣i kh�ng th� kh�ng có d�́u v�́t. Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, quán sát B�̀-tát kh�ng có ý nghĩa, ngã sở, chẳng phải ngã sở, kh�̉ lạc, thi�̣n ác. N�́u có cái có tự nhi�n kh�ng th� cái hành �́y kh�ng có d�́u v�́t B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t chẳng có th�̉ đạt đ�́n ý nghĩa của B�̀-tát. Th� như nhà ảo thu�̣t hóa hi�̣n b�́n Ý chỉ, b�́n Ý đoạn, b�́n Th�̀n túc, năm Căn, năm Lực, bảy Giác ý, tám Thánh đạo, mười Lực, b�́n V� sở úy, b�́n Ph�n bi�̣t bi�̣n, mười tám pháp B�́t c�̣ng của chư Ph�̣t kh�ng có d�́u v�́t.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Như th�́, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có ý nghĩa B�̀-tát. V� như hóa th�n của Đức Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác kh�ng có d�́u v�́t.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Như th�́, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t th� kh�ng có ý nghĩa B�̀-tát.

Này Tu-b�̀-đ�̀! V� như Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác kh�ng có d�́u v�́t của pháp n�̣i kh�ng.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Như v�̣y, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

Này Tu-b�̀-đ�̀! V� như ngã sở, chẳng phải ngã sở, kh�̉ lạc, thi�̣n ác và cái kh�ng sở hữu tự nhi�n �́y kh�ng có d�́u v�́t.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Như th�́, Đại B�̀-tát kh�ng có ý nghĩa B�̀-tát v�̣y.

Này Tu-b�̀-đ�̀! V� như Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có ý nghĩa B�̀-tát.

Này Tu-b�̀-đ�̀! V� như Đức Như Lai kh�ng có b�́n Ý chỉ, b�́n Ý đoạn, b�́n Th�̀n túc, năm Căn, năm Lực, bảy Giác ý, tám Thánh đạo, mười Lực, b�́n V� sở úy, b�́n Ph�n bi�̣t bi�̣n, mười tám pháp B�́t c�̣ng của chư Ph�̣t.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Như th�́, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t như v�̣y kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

Này Tu-b�̀-đ�̀! V� như cảnh giới v� vi, cảnh giới v� vi �́y kh�ng có d�́u v�́t, còn cảnh giới hữu vi, cảnh giới hữu vi �́y cũng kh�ng có d�́u v�́t.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Như th�́, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa B�̀-tát.

Này Tu-b�̀-đ�̀! V� như ch�̃ kh�ng sinh khởi, kh�ng có d�́u v�́t. Như th�́, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát, cũng kh�ng có hành, kh�ng có tác giả, kh�ng có d�́u v�́t. Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

Gi�́ng như cái kh�ng th�̉ nắm bắt được, kh�ng có tr�̀n lao, kh�ng có s�n h�̣n, kh�ng có d�́u v�́t, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại như v�̣y, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như cái kh�ng ch�̃ phát khởi, chẳng có nơi ch�́n, kh�ng có d�́u v�́t, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như kh�ng có tranh tụng, chẳng bị s�n h�̣n, kh�ng có d�́u v�́t, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa B�̀-tát.

Hi�̀n giả Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Sao gọi là kh�ng có sắc, kh�ng có ch�̃ phát khởi, kh�ng có d�́u v�́t?

Đức Ph�̣t dạy:

�Sắc kh�ng có ch�̃ khởi; thọ, tưởng, hành, thức kh�ng có ch�̃ khởi th� kh�ng có d�́u v�́t, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như sắc kh�ng có tr�̀n lao, cũng kh�ng có s�n h�̣n, kh�ng có d�́u v�́t, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như nhãn, nhĩ, tỷ, thi�̣t, th�n, ý; sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp, các chủng, suy, nh�̣p v�́n kh�ng ch�̃ hướng đ�́n, kh�ng có d�́u v�́t, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như b�́n Ý chỉ, b�́n Ý đoạn, b�́n Th�̀n túc, năm Căn, năm Lực, bảy Giác ý, tám Thánh đạo kh�ng có d�́u v�́t, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại như v�̣y, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như mười Lực, b�́n V� sở úy, b�́n Ph�n bi�̣t bi�̣n, mười tám pháp B�́t c�̣ng của chư Ph�̣t kh�ng có d�́u v�́t, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại như v�̣y, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như b�́n Ý chỉ tự nhi�n r�́t ráo, v� vi đạt đ�́n thanh tịnh, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như b�́n Ý đoạn, b�́n Th�̀n túc, năm Căn, năm Lực, bảy Giác ý, tám Thánh đạo, tự nhi�n r�́t ráo, v� vi đạt đ�́n thanh tịnh, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như mười Lực, b�́n V� sở úy, b�́n Ph�n bi�̣t bi�̣n, mười tám pháp B�́t c�̣ng của chư Ph�̣t tự nhi�n r�́t ráo, v� vi đạt đ�́n thanh tịnh, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như th�n thanh tịnh th� kh�ng có sở hữu, cái t�i ta �́y là hư v�, kh�ng có th�̣t, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại như v�̣y, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như kh�ng bi�́t, kh�ng th�́y tức là thanh tịnh, kh�ng có d�́u v�́t, th� cái kh�ng bi�́t kh�ng th�́y là hư v� kh�ng có, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như mặt trời tr�n hư kh�ng chi�́u đ�́n ch�̃ t�́i tăm, kh�ng có d�́u v�́t, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát. V� như khi lửa n�̉i l�n trong ki�́p thi�u, phá hoại đ�́t trời thành tro bụi, t�́t cả vạn v�̣t đ�̀u chẳng còn g�, chẳng bi�́t d�́u v�́t ch�̃ nào, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như Đức Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác tu�n theo giới pháp kh�ng có hủy c�́m, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại như v�̣y, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như Đức Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác có Tam-mu�̣i định ch� kh�ng r�́i loạn, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như Đức Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác được giải thoát, kh�ng có d�́u v�́t kh�ng giải thoát, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như Đức Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác giải thoát tu�̣ tri ki�́n, kh�ng có d�́u v�́t kh�ng giải thoát tu�̣ tri ki�́n, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại như v�̣y, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như đ�́i với ánh sáng của Như Lai th� ánh sáng của mặt trời, mặt trăng đ�̀u kh�ng d�́u v�́t, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như ánh sáng của b�́n Đại Thi�n vương, trời Đao-lợi, trời Đ�u-thu�̣t, trời Di�̣m kh�ng có d�́u v�́t, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như ánh sáng của trời Ni-ma-la, trời Ba-la-ni-m�̣t và cảnh giới ma đ�́i với ánh sáng của Như Lai, đ�̀u kh�ng có d�́u v�́t, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại Như th�́, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát.

V� như ánh sáng của trời Phạm, trời Phạm Ca-di, trời Phạm cụ, trời Hữu quang, trời Thi�̉u quang, trời V� lượng quang, trời Quang �m, trời Thanh tịnh, trời Thi�̉u tịnh, trời V� lượng tịnh, trời Nan c�̣p tịnh, trời Thi�̣n ki�́n, trời Sở ki�́n thi�̣n, trời Ư thị ki�́n, trời Nh�́t thi�̣n, đ�́i với ánh sáng của Như Lai, kh�ng có d�́u v�́t, Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng lại như v�̣y, kh�ng có ý nghĩa của B�̀-tát. V� sao?

Này Tu-b�̀-đ�̀! Gọi đạo t�m và B�̀-tát, có ý nghĩa là danh hi�̣u của B�̀-tát là đ�́i với t�́t cả pháp, kh�ng có thu�̣n hay chẳng thu�̣n, kh�ng có n�n hoặc chẳng n�n, kh�ng có có hoặc chẳng có, kh�ng có sắc nào mà chẳng th�́y, cũng kh�ng có đ�́i tượng nắm bắt, đó là nh�́t tướng, gọi là kh�ng có tướng.

Đại B�̀-tát đ�́i với t�́t cả pháp mà mu�́n kh�ng có sự ch�́p trước th� n�n học Như th�́. Đại B�̀-tát đ�́i với t�́t cả pháp, chẳng n�n hi�̉u bi�́t ý nghĩa t�́t cả pháp.

Hi�̀n giả Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�K�nh bạch Đức Thi�n Trung Thi�n! T�́t cả pháp là g�? Tại sao Đại B�̀-tát đ�́i với t�́t cả pháp kh�ng có ch�̃ ch�́p trước th� n�n học? Tại sao Đại B�̀-tát chẳng n�n hi�̉u bi�́t ý nghĩa các pháp?

Ph�̣t bảo Hi�̀n giả Tu-b�̀-đ�̀:

�Gọi t�́t cả pháp tức là các vi�̣c thi�̣n hoặc vi�̣c b�́t thi�̣n, có th�̉ ph�n bi�̣t vi�̣c th�́ gian, vi�̣c xu�́t th�́ gian, có các l�̣u, kh�ng có các l�̣u, hữu vi, v� vi, có oán địch, kh�ng có oán địch.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Đó gọi là t�́t cả pháp. Đại B�̀-tát đ�́i với các pháp �́y, chẳng n�n có sự ch�́p trước, do đó phải học. Đó là Đại B�̀-tát rõ t�́t cả pháp mà kh�ng hi�̉u bi�́t.

Hi�̀n giả Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�K�nh bạch Đức Thi�n Trung Thi�n! Pháp nào là pháp thi�̣n ở th�́ gian?

Đức Ph�̣t bảo Hi�̀n giả Tu-b�̀-đ�̀:

�Pháp thi�̣n ở th�́ gian là hi�̃u thu�̣n cha mẹ, phụng sự Sa-m�n, Phạm ch�, t�n k�nh người già cả, b�́ th� c�ng đức, tu theo giới kinh, khuy�n ni�̣m c�ng đức, có sự tu t�̣p, thi�̣n quy�̀n phương ti�̣n. Mười đi�̀u thi�̣n là căn bản vi�̣c làm trong th�́ gian, các định tưởng như tưởng v�̀ sự hư rã, tưởng v�̀ u�́ trược, tưởng v�̀ sự tan hoại, tưởng v�̀ sự nu�́t ăn, tưởng v�̀ sự r�́i loạn, tưởng v�̀ sự kh�ng vững chắc, tưởng v�̀ sự thi�u đ�́t. R�̀i khởi quán: b�́n Thi�̀n, b�́n Đẳng, b�́n Định v� sắc, ni�̣m Ph�̣t, ni�̣m Pháp và ni�̣m Thánh chúng, ni�̣m c�́m giới, ni�̣m b�́ th�, ni�̣m Thi�n, ni�̣m hơi thở ra vào tĩnh lặng, t�m ch� đặt ở th�n, ni�̣m già, b�̣nh, ch�́t.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Đó là pháp thi�̣n th�́ gian.

Những g� là pháp b�́t thi�̣n th�́ gian?

Sát sinh, tr�̣m cắp, tà d�m, nói d�́i, hai lưỡi, nói ác, th�u d�̣t, tham, ganh ghét, tà ki�́n là mười vi�̣c ác. Đó là pháp b�́t thi�̣n th�́ gian.

Những g� là pháp chẳng ph�n bi�̣t?

Đó là chẳng có th�̉ ph�n bi�̣t vi�̣c làm của th�n, chẳng có th�̉ ph�n bi�̣t lời nói của mi�̣ng, chẳng có th�̉ ph�n bi�̣t ý nghĩ của t�m, chẳng có th�̉ ph�n bi�̣t g�́c của b�́n đại, chẳng có th�̉ ph�n bi�̣t ngu�̀n g�́c của năm Căn, chẳng có th�̉ ph�n bi�̣t ch�̃ ở của sáu suy, chẳng có th�̉ ph�n bi�̣t vi�̣c của sắc �́m, các chủng, các nh�̣p, chẳng ph�n bi�̣t được ch�̃ quay v�̀ của thi�̣n ác. Đó là pháp chẳng ph�n bi�̣t, gọi là pháp th�́ gian. Sự vi�̣c của năm �́m và mười hai nh�̣p, mười tám chủng, mười vi�̣c thi�̣n, b�́n Thi�̀n, b�́n Đẳng t�m, b�́n Định v� sắc. Đó là pháp thi�̣n th�́ gian.

Những pháp nào có th�̉ gọi là pháp vượt th�́ gian?

Đó là b�́n Ý chỉ, b�́n Ý đoạn, b�́n Th�̀n túc, năm Căn, năm Lực, bảy Giác ý, tám Thánh đạo và ba pháp m�n giải thoát Kh�ng, V� tướng, V� nguy�̣n. Kh�ng có pháp đặc thù và sai bi�̣t nào khác hơn là căn dị căn và các bi�̣t căn, Tam-mu�̣i Sở ni�̣m sở hành, Tam-mu�̣i V� ni�̣m sở hành ch� thú, Tam-mu�̣i V� ni�̣m v� hành, dùng tu�̣ giải thoát, t�m được an tường. T�m ni�̣m tùy thu�̣n tám m�n giải thoát.

Những g� là tám?

Quán sắc tr�n các sắc, đó là m�n giải thoát thứ nh�́t.

B�n trong kh�ng có tưởng sắc mà quán sắc b�n ngoài, tuy trụ kh�ng mà kh�ng giải thoát, th� chẳng th�̉ vượt t�́t cả các tưởng, đó là m�n giải thoát thứ hai.

Đắc các tưởng ngay nơi c�̣i g�́c, kh�ng có nhi�̀u tạp ni�̣m, đó là m�n giải thoát thứ ba.

Hành hư kh�ng là v� lượng, thành tựu hư kh�ng, đó là m�n giải thoát thứ tư.

Vượt qua được h�́t t�́t cả hư kh�ng, tr� hư kh�ng trụ ở vi�̣c hành tu�̣ thức v� lượng và được thành tựu, đó là m�n giải thoát thứ năm.

Vượt qua được trời tr� tu�̣ v� lượng và trụ ở tu�̣ v� hữu v� lượng, thành tựu các hạnh, đó là m�n giải thoát thứ sáu.

Vượt qua t�́t cả, kh�ng dùng tu�̣ v� lượng, trụ ở hữu tưởng thành tựu các hạnh, đó là m�n giải thoát thứ bảy.

Vượt qua t�́t cả hữu tưởng v� tưởng, dứt bỏ các tưởng, an trú hạnh tịch nhi�n, đó là m�n giải thoát thứ tám.

Đó là tám m�n giải thoát. Kh�ng theo thi�̀n, cũng chẳng học định, d�̀n d�̀n ti�́n tới nh�̣p vào Tam-mu�̣i.

Sao gọi là d�̀n d�̀n ti�́n tới nh�̣p vào Tam-mu�̣i? Tịch nhi�n đ�́i với dục, dứt trừ các pháp ác b�́t thi�̣n có tưởng có hành tịch mịch được an. Hành t�̀ng thi�̀n thứ nh�́t, trừ tưởng ni�̣m, kh�ng tưởng kh�ng ni�̣m, b�n trong an tường, vắng lặng được an. Hành t�̀ng thi�̀n thứ hai, thường được an �̉n, kh�ng có tỳ v�́t, vi�̣c l�̣p hạnh kh�ng trái với Thánh hi�̀n, hoan hỷ an vui. Hành t�̀ng thi�̀n thứ ba, dứt kh�̉, trừ an mà trước đ�y đã từng ti�́p xúc, ý an hay ý hoạn, các vi�̣c có th�̉ hay chẳng th�̉ đ�̀u di�̣t h�́t, kh�ng kh�̉, kh�ng an, t�m ch� tịch nhi�n, thanh tịnh. Hành t�̀ng thi�̀n thứ tư, ngay khi �́y vượt qua t�́t cả tưởng sắc, trừ các ni�̣m tưởng đã có, kh�ng còn các nghĩ tưởng nào khác. Khi �́y đ�́i với tu�̣ v� lượng hư kh�ng, đ�̀y đủ hạnh, vượt qua t�́t cả các tu�̣ hư kh�ng, đ�́i với tu�̣ v� lượng thức, đ�̀y đủ hạnh, vượt qua t�́t cả hạnh tu�̣ v� lượng thức, đ�́i với tu�̣ v� hữu v� lượng b�́t dụng, đ�̀y đủ các hạnh, vượt qua t�́t cả tu�̣ v� lượng b�́t dụng r�̀i, đ�́i với xứ hữu tưởng v� tưởng v� lượng, đ�̀y đủ các hạnh, vượt qua t�́t cả hạnh hữu tưởng v� tưởng v� lượng r�̀i, dứt trừ các tưởng, thành hạnh tịch di�̣t, si�u vi�̣t ngã sở, chẳng phải ngã sở, kh�ng kh�̉ kh�ng vui, t�́t cả sự xúc phạm, Kh�̉, T�̣p, Di�̣t, Đạo, b�́n Ý chỉ, b�́n Ý đoạn, b�́n Th�̀n túc, năm Căn, năm Lực, bảy Giác ý, tám Thánh đạo cho đ�́n pháp Tự nhi�n kh�ng v� sở hữu, mười Lực của Như Lai, b�́n V� sở úy, b�́n Ph�n bi�̣t bi�̣n, mười tám pháp B�́t c�̣ng của chư Ph�̣t.

Những g� là pháp các l�̣u chưa h�́t?

Năm �́m, mười hai nh�̣p, mười tám chủng, mười hai nh�n duy�n, b�́n Thi�̀n, b�́n Đẳng t�m, b�́n Định v� sắc, đó là các pháp chưa h�́t l�̣u.

Những g� là pháp v� l�̣u?

B�́n Ý chỉ, b�́n Ý đoạn, b�́n Th�̀n túc, năm Căn, năm Lực, bảy Giác ý, tám Thánh đạo, mười Lực, b�́n V� sở úy, b�́n Ph�n bi�̣t bi�̣n, mười tám pháp B�́t c�̣ng của chư Ph�̣t, đó là pháp v� l�̣u.

Những g� là pháp hữu vi?

Đó là cõi Dục, cõi Sắc, cõi V� sắc và các vi�̣c khác chẳng th�̉ ph�n bi�̣t, chẳng t�̣n c�̣i ngu�̀n căn bản của các pháp. Ở đ�y sao gọi b�́n Ý chỉ, b�́n Ý đoạn, b�́n Th�̀n túc, năm Căn, năm Lực, bảy Giác ý, tám Thánh đạo, mười Lực, b�́n V� sở úy, b�́n Ph�n bi�̣t bi�̣n, mười tám pháp B�́t c�̣ng của chư Ph�̣t là pháp hữu vi.

Sao gọi là pháp v� vi?

Pháp �́y chẳng khởi chẳng di�̣t, cũng kh�ng tạo tác, cũng kh�ng ch�̃ trụ, kh�ng có nghĩa khác. D�m, n�̣, si h�́t tức là v� b�̉n. Cái v� b�̉n �́y tức là kh�ng có pháp khác, nó là pháp giới, là tịch nhi�n, xét bản t�́ của nó là pháp v� vi.

Những g� là pháp oán địch?

B�́n Thi�̀n, b�́n Đẳng t�m, b�́n Định v� sắc là pháp oán địch. Những g� là pháp kh�ng oán địch? b�́n Ý chỉ, b�́n Ý đoạn, b�́n Th�̀n túc, năm Căn, năm Lực, bảy Giác ý, tám Thánh đạo, mười Lực, b�́n V� sở úy, b�́n Ph�n bi�̣t bi�̣n, mười tám pháp B�́t c�̣ng của chư Ph�̣t là những pháp kh�ng oán địch. Khi �́y đ�́i với th�n m�nh, B�̀-tát tưởng �kh�ng�, kh�ng có pháp ch�́p trước, hi�̉u rõ kh�ng có đ�́i tượng ch�́p trước n�n chẳng th�̉ dao đ�̣ng. Đ�́i với t�́t cả pháp, pháp m�n đ�̉ hướng đ�́n kh�ng có hai. Do kh�ng hi�̉u rõ các pháp n�n kh�ng dao đ�̣ng.

Hi�̀n giả Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�K�nh bạch Đức Thi�n Trung Thi�n! V� nh�n duy�n g� mà gọi B�̀-tát là Đại B�̀-tát?

Đức Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�Đại B�̀-tát là b�̣c trừ các t�ch tụ đạt được r�́t ráo, là b�̣c T�́i t�n có sự thành tựu. V� v�̣y gọi là Đại B�̀-tát.

Hi�̀n giả Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�K�nh bạch Đức Thi�n Trung Thi�n! Sở dĩ được gọi là Đại B�̀-tát là do l�a t�ch tụ mà đạt được r�́t ráo. Vị Đại B�̀-tát �́y là b�̣c T�́i t�n có sự thành tựu.

Đức Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�Đ�́i với Đại B�̀-tát, các t�ch tụ là chủng tánh, g�̀m tám hạng người: Tu-đà-hoàn, Tư-đà-hàm, A-na-hàm, A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t, B�̀-tát mới phát t�m cho đ�́n trụ địa kh�ng thoái chuy�̉n. Vị Đại B�̀-tát kia ở trong cái r�́t ráo của các t�ch tụ �́y làm hạnh B�̀-tát, ở trong đó là b�̣c T�́i t�n có sự thành tựu. Đại B�̀-tát du hành và ở trong đó, có sự phát khởi nào th� t�m như kim cương. Đại B�̀-tát �́y ở trong sự r�́t ráo của các t�ch tụ là b�̣c T�́i t�n có sự thành tựu, cho n�n gọi là Đại B�̀-tát.

Ngài Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�K�nh bạch Đức Thi�n Trung Thi�n! Sao gọi là t�m như kim cang?

Đức Th�́ T�n bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�Đại B�̀-tát phát t�m th�́ này: �Ở trong sinh tử kh�ng có kỳ hạn, trang nghi�m bằng th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn, bỏ t�́t cả sở hữu mà chẳng bỏ. Ta sẽ dùng t�m b�nh đẳng đ�́i với t�́t cả loài chúng sinh này, phát ch� b�nh đẳng, sẽ dùng ba thừa đưa t�́t cả chúng sinh nh�̣p Ni�́t-bàn. Di�̣t đ�̣ cho t�́t cả loài chúng sinh r�̀i, cũng kh�ng th�́y con người nh�̣p Ni�́t-bàn. Ta n�n hi�̉u rõ t�́t cả các pháp, kh�ng có ch�̃ phát khởi nhưng n�n ti�́p c�̣n tr� Nh�́t thi�́t, t�m v�̃n lu�n giữ sáu hạnh Ba-la-m�̣t, học khắp t�́t cả mà ch�̃ nương tựa là tr� tu�̣, phải học trọn vẹn, n�n ph�n bi�̣t hi�̉u bi�́t pháp nh�́t thừa. Lại n�n, hi�̉u rõ kh�ng th�̉ k�̉ xi�́t các �m thanh nh�̣p từ đ�u.� Học các pháp này, đó là Đại B�̀-tát phát t�m Kim cang. Ch�̃ trụ của Đại B�̀-tát mà được r�́t ráo th� đó là b�̣c T�́i t�n có sự thành tựu, kh�ng còn đi�n đảo, cũng kh�ng sở đắc.

Lại nữa, Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát phát t�m th�́ này: �Có chúng sinh nào ở ch�́n địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh bị tra khảo đau đớn kh�̉ sở, th� ta sẽ v� loài chúng sinh này mà chịu kh�̉ nạn �́y, đ�̉ cho họ được an �̉n.� Đại B�̀-tát �́y sẽ phát t�m này: �Th�n ta v� t�́t cả mọi người ở ch�́n địa ngục chịu n�̃i kh�̉ khảo tra đau đớn trải qua trăm ngàn ức ki�́p mà kh�ng cho là kịch li�̣t. Ta phải làm cho những người đó đạt đ�́n cảnh giới V� dư Ni�́t-bàn đ�̉ được di�̣t đ�̣. Dùng phương ti�̣n, v� t�́t cả loài người và chúng sinh chịu bi�́t bao n�̃i kh�̉ kh�ng bao giờ dừng nghỉ, khi�́ncho mọi người đạt đ�́n cảnh giới V� dư Ni�́t-bàn đ�̉ được di�̣t đ�̣. Sau đó, th�n ta cũng v� người khác mà tr�̀ng các g�́c đức, ở trong ngàn ức ki�́p đạt đ�́n V� thượng Chánh đẳng Chánh giác.�

Này Tu-b�̀-đ�̀! Đó là Đại B�̀-tát phát t�m Kim cang. Ch�́n an trú của Đại B�̀-tát �́y, đ�́i với các t�ch tụ mà được r�́t ráo là b�̣c T�́i t�n có sự thành tựu.

Lại nữa, Tu-b�̀-đ�̀! Đại B�̀-tát thường n�n tu t�̣p tạo l�̣p t�m vi di�̣u, n�n dùng t�m này khi�́nchúng sinh đạt đ�́n ch�̃ t�n quý. Cái gọi là t�m vi di�̣u của Đại B�̀-tát kia là từ khi mới phát t�m, chưa từng khởi t�m d�m dục, lại cũng chẳng khởi t�m s�n h�̣n, lại cũng chẳng sinh t�m ngu si, t�m kh�ng khởi đi�̀u g�, kh�ng phát khởi t�m Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Đó là Đại B�̀-tát tu hành, tạo l�̣p t�m vi di�̣u, khi�́ncho các chúng sinh thành b�̣c T�́i t�n, có sự thành tựu nhưng cũng kh�ng nghĩ đ�́n.

Lại nữa, Tu-b�̀-đ�̀! Đại B�̀-tát thường n�n tạo l�̣p t�m khi�́nkh�ng dao đ�̣ng. T�m của vị Đại B�̀-tát kia b�́t đ�̣ng r�̀i th� cái t�m tư duy v�̀ tr� Nh�́t thi�́t cũng chẳng nghĩ đ�́n. Đó là t�m chẳng dao đ�̣ng của Đại B�̀-tát.

Lại nữa Tu-b�̀-đ�̀! Đại B�̀-tát t�m ch� đặt ở t�́t cả loài chúng sinh, mu�́n làm cho họ được an lạc. Đại B�̀-tát đ�́i với t�́t cả chúng sinh tạo l�̣p sự an lạc r�̀i, mu�́n cho họ kh�ng bỏ ba thừa, cũng kh�ng nhớ nghĩ, cũng kh�ng khinh mạn.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Đó là Đại B�̀-tát đ�́i với các chúng sinh, tạo l�̣p t�m an lạc.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Đó là Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, khi�́ncác chúng sinh đạt đ�́n sự thành tựu t�̣t b�̣c.

Lại nữa Tu-b�̀-đ�̀! Đại B�̀-tát n�n m�́n pháp, ưa pháp, th�ch pháp, dùng tinh t�́n làm hạnh.

Sao gọi là m�́n pháp? N�́u đ�́i với các pháp kh�ng sợ, kh�ng phá hoại th� đó là m�́n pháp.

Sao gọi là ưa pháp? Ch� ưa kinh đi�̉n, chẳng l�a sự ưa th�ch �́y, đó là ưa pháp.

Sao gọi là th�ch pháp? Tư duy v�̀ pháp, ph�n bi�̣t nhi�̀u, nghe r�̣ng, đó là th�ch pháp.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Đó là Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t gọi là Đại B�̀-tát, đ�́i với các t�ch tụ đạt đ�́n r�́t ráo, là b�̣c T�́i t�n có sự thành tựu, kh�ng có đi�n đảo, cũng kh�ng sở đắc.

Lại nữa, Tu-b�̀-đ�̀! Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t trụ ở pháp n�̣i kh�ng, trụ ở pháp ngoại kh�ng, trụ ở pháp n�̣i ngoại kh�ng, cũng kh�ng có n�̣i ngoại, cho đ�́n pháp tự nhi�n v� sở hữu kh�ng, gọi là Đại B�̀-tát, đ�́i với các t�ch tụ đạt được sự r�́t ráo, là b�̣c t�́i t�n có sự thành tựu, kh�ng có sự đi�n đảo, cũng kh�ng sở đắc.

Lại nữa, Tu-b�̀-đ�̀! Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, trụ b�́n Ý chỉ, b�́n Ý đoạn, b�́n Th�̀n túc, năm Căn, năm Lực, bảy Giác ý, tám Thánh đạo, mười Lực, b�́n V� sở úy, b�́n Ph�n bi�̣t bi�̣n, mười tám pháp B�́t c�̣ng của chư Ph�̣t. Trụ ở những pháp này gọi là Đại B�̀-tát, đ�́i với các t�ch tụ đã đạt được r�́t ráo, là b�̣c T�́i t�n có sự thành tựu, kh�ng bị đi�n đảo, cũng kh�ng sở đắc.

Lại nữa Tu-b�̀-đ�̀! Đại B�̀-tát ki�́n l�̣p và trụ Tam-mu�̣i Kim cang, si�u vi�̣t v� lượng kh�ng tu�̣, v� lượng thức tu�̣, v� lượng b�́t dung tu�̣, v� lượng hữu tưởng v� tưởng, cho đ�́n hư v� vi kh�ng, v� sắc, các b�̣c định Tam-mu�̣i giới, định, tu�̣, giải thoát tri ki�́n, Tam-mu�̣i trụ đ�̣, gọi là Đại B�̀-tát, đ�́i với các t�ch tụ đạt được cứu cánh, là b�̣c T�́i t�n có sự thành tựu, chẳng bị đi�n đảo, cũng kh�ng sở đắc.

Đức Ph�̣t dạy:

�Này Tu-b�̀-đ�̀! Đại B�̀-tát trụ những pháp này r�̀i, đ�́i với sự t�ch tụ đạt được cứu cánh, là b�̣c T�́i t�n có sự thành tựu, gọi là Đại B�̀-tát.

Ph�̉m 12: ĐẲNG V� ĐẲNG

B�́y giờ Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t bạch Ph�̣t:

�K�nh bạch Đức Thi�n Trung Thi�n, con có th�̉ giảng nghĩa Đại B�̀-tát và do đ�u mà gọi là Đại B�̀-tát chăng?

Đức Th�́ T�n dạy:

�Được, �ng cứ nói!

Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t nói:

�Vứt bỏ t�́t cả ki�́n ch�́p, ki�́n ch�́p t�i ta, người, thọ mạng, vi�̣c phàm phu, loài hữu t�nh, có tạo tác, kh�ng tạo tác, ch�́p chặt với quan đi�̉m thường, ch�́p chặt với quan đi�̉m kh�ng, ch�́p chặt với quan đi�̉m �́m, ch�́p chặt với quan đi�̉m chủng, ch�́p chặt với quan đi�̉m suy, ch�́p chặt với quan đi�̉m nh�̣p, ch�́p chặt với quan đi�̉m hư, ch�́p chặt với quan đi�̉m th�̣t, ch�́p chặt với quan đi�̉m mười hai nh�n duy�n, ch�́p chặt với quan đi�̉m b�́n Ý chỉ, b�́n Ý đoạn, b�́n Th�̀n túc, năm Căn, năm Lực, bảy Giác ý, tám Thánh đạo, mười Lực, b�́n V� sở úy, b�́n Ph�n bi�̣t bi�̣n, mười tám pháp B�́t c�̣ng của chư Ph�̣t, hoặc ch�́p chặt với quan đi�̉m giáo hóa chúng sinh, ch�́p chặt với quan đi�̉m làm thanh tịnh trang nghi�m cõi Ph�̣t, ch�́p chặt với quan đi�̉m Ph�̣t đạo, ch�́p chặt với quan đi�̉m giác ng�̣, ch�́p chặt với quan đi�̉m chuy�̉n pháp lu�n. Dứt trừ t�́t cả sự ch�́p chặt đ�́i với các quan đi�̉m này mà thuy�́t pháp, th� gọi là Đại B�̀-tát.

Hi�̀n giả Tu-b�̀-đ�̀ hỏi Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Thưa Hi�̀n giả! V� sao Đại B�̀-tát ch�́p chặt với quan đi�̉m v�̀ sắc, thọ, tưởng, hành, thức, nhãn, nhĩ, tỷ, thi�̣t, th�n, ý, sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp, t�i, ta, người, thọ mạng, b�́n chủng, suy, nh�̣p, mười tám chủng, b�́n Ý chỉ, Ý đoạn, Th�̀n túc, năm Căn, năm Lực, bảy Giác ý, tám Thánh đạo, mười Lực, b�́n V� sở úy, b�́n Ph�n bi�̣t bi�̣n, mười tám pháp B�́t c�̣ng của chư Ph�̣t?

Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t trả lời:

�Thưa Hi�̀n giả! Đại B�̀-tát này hành Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có phương ti�̣n thi�̣n xảo, khi ti�́p xúc sắc phát khởi ch�́p chặt quan đi�̉m cho là có sở đắc. Nhãn, nhĩ, tỷ, thi�̣t, th�n, ý; sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp; t�i, ta, người, thọ mạng, b�́n chủng, suy, nh�̣p, mười tám chủng, ba mươi bảy ph�̉m, mười Lực, b�́n V� sở úy, b�́n Ph�n bi�̣t bi�̣n, mười tám pháp B�́t c�̣ng của chư Ph�̣t, khi đã ti�́p xúc với những pháp này, r�̀i phát khởi các ch�́p chặt với quan đi�̉m cho là có sở đắc. Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, kinh qua những pháp �́y, dùng phương ti�̣n thi�̣n xảo trừ các ch�́p chặt quan đi�̉m, v� họ thuy�́t pháp, khi�́ncho xa l�a đi�n đảo, chẳng c�̀u sở đắc.

Hi�̀n giả Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�K�nh bạch Đức Thi�n Trung Thi�n! Con có th�̉ nói danh hi�̣u Đại B�̀-tát và mục đ�ch ý nghĩa của Đại B�̀-tát chăng?

Đức Th�́ T�n dạy:

�Được, �ng cứ nói!

�V�ng lời dạy của Th�́ T�n, theo con hi�̉u th� t�m của B�̀-tát b�nh đẳng kh�ng ai bằng, kh�ng có t�m oán địch, t�m của các Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t kh�ng th�̉ sánh kịp. V� sao? V� t�m tr� Nh�́t thi�́t kh�ng có các l�̣u, cũng kh�ng nh�n duy�n. Giả sử t�m tr� Nh�́t thi�́t kh�ng có các l�̣u, cũng kh�ng nh�n duy�n Như th�́, th� đ�́i với t�m �́y, kh�ng có ch�̃ ch�́p trước. Cho n�n gọi Đại B�̀-tát là giả hi�̣u Đại B�̀-tát.

Ngài Xá-lợi-ph�́t hỏi ngài Tu-b�̀-đ�̀:

�V� sao cái gọi là t�m của Đại B�̀-tát b�nh đẳng kh�ng ai bằng, t�m kh�ng oán địch, t�m của các Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t kh�ng th�̉ sánh kịp?

Tu-b�̀-đ�̀ trả lời Xá-lợi-ph�́t:

�Thưa Hi�̀n giả! Đại B�̀-tát �́y từ khi mới phát t�m chưa từng th�́y phát khởi, phát di�̣t, kh�ng từ đ�u đ�́n, chẳng tăng, chẳng giảm, kh�ng có tr�̀n c�́u, cũng kh�ng k�́t h�̣n.

Thưa Hi�̀n giả! Giả sử cái chẳng khởi, chẳng di�̣t, kh�ng từ đ�u đ�́n, chẳng tăng, chẳng giảm, kh�ng có tr�̀n c�́u, cũng kh�ng k�́t h�̣n, kh�ng có t�m Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t, kh�ng có t�m B�̀-tát, cũng kh�ng có t�m Ph�̣t th�, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t, đó là t�m Đại B�̀-tát, b�nh đẳng kh�ng ai bằng, t�m kh�ng oán địch, t�m Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t chẳng th�̉ sánh kịp.

Ngài Xá-lợi-ph�́t nói với ngài Tu-b�̀-đ�̀:

�Thưa Hi�̀n giả Tu-b�̀-đ�̀! Hi�̀n giả kh�ng chỉ giảng t�m Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t chẳng th�̉ sánh kịp, mà còn giảng t�m chẳng ch�́p trước Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t, lại chẳng n�n ch�́p trước sắc là đ�́i tượng t�m c�̀u, thọ, tưởng, hành, thức là đ�́i tượng t�m c�̀u.

Hi�̀n giả Tu-b�̀-đ�̀ trả lời:

�Thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t, đúng v�̣y! Th�̣t chẳng ch�́p trước sắc thọ, tưởng, hành, thức; cũng chẳng ch�́p trước nhãn, nhĩ, tỷ, thi�̣t, th�n, ý; sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp; chẳng ch�́p trước mười tám chủng, các suy, nh�̣p, mười hai nh�n duy�n; chẳng ch�́p trước b�́n Ý chỉ, b�́n Ý đoạn, b�́n Th�̀n túc, năm Căn, năm Lực, bảy Giác ý, tám Thánh đạo. Chẳng ch�́p trước mười Lực, b�́n V� sở úy, b�́n Ph�n bi�̣t bi�̣n, mười tám pháp B�́t c�̣ng của chư Ph�̣t.

Ngài Xá-lợi-ph�́t nói với ngài Tu-b�̀-đ�̀:

�Như vừa r�̀i, Hi�̀n giả Tu-b�̀-đ�̀ đã giảng lu�̣n, t�m Tr� nh�́t thi�́t �́y kh�ng có các l�̣u, cũng kh�ng nh�n duy�n, th� thưa Hi�̀n giả, tại sao t�m phàm phu ngu si cũng chẳng v� l�̣u, kh�ng có nh�n duy�n, bản tịnh là kh�ng, cho đ�́n t�m của Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t, Th�́ T�n kh�ng có các l�̣u, kh�ng có nh�n duy�n sao?

Hi�̀n giả Tu-b�̀-đ�̀ trả lời:

�Đúng v�̣y!

Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t lại hỏi:

�Thưa Hi�̀n giả Tu-b�̀-đ�̀! Sắc cũng chẳng là v� l�̣u sao? Kh�ng nh�n duy�n sao? Bản tịnh là kh�ng sao? Thọ, tưởng, hành, thức cũng chẳng là v� l�̣u sao? Kh�ng nh�n duy�n sao? Bản tịnh là kh�ng sao? Hi�̀n giả Tu-b�̀-đ�̀ trả lời:

�Đúng v�̣y!

Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t lại hỏi:

�Thưa Hi�̀n giả Tu-b�̀-đ�̀! Nhãn, nhĩ, tỷ, thi�̣t, th�n, ý; sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp, mười tám chủng, b�́n đại, suy, nh�̣p, mười hai nh�n duy�n chẳng là v� l�̣u, kh�ng nh�n duy�n, bản tịnh là kh�ng sao? B�́n Ý chỉ, b�́n Ý đoạn, b�́n Th�̀n túc, Năm năn, năm Lực, bảy Giác ý, tám Thánh đạo chẳng là v� l�̣u, kh�ng nh�n duy�n, bản tịnh là kh�ng sao? Mười Lực, b�́n V� sở úy, b�́n Ph�n bi�̣t bi�̣n, mười tám pháp B�́t c�̣ng của chư Ph�̣t, v� vi, v� l�̣u, kh�ng nh�n duy�n, bản tịnh là kh�ng sao?

Tu-b�̀-đ�̀ trả lời:

�Thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t, đúng v�̣y! Đúng như Hi�̀n giả đã nói, t�m phàm phu ngu si, t�m Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t cũng v� l�̣u, cũng kh�ng nh�n duy�n, bản tịnh là kh�ng. �́m, chủng, nh�̣p, b�́n đại, mười hai nh�n duy�n, ba mươi bảy ph�̉m, mười Lực, b�́n V� sở úy, b�́n Ph�n bi�̣t bi�̣n, mười tám pháp B�́t c�̣ng của chư Ph�̣t cũng v� l�̣u, cũng kh�ng nh�n duy�n, bản tịnh là kh�ng.

Ngài Xá-lợi-ph�́t nói với ngài Tu-b�̀-đ�̀:

�Đ�́i với các t�m này, kh�ng n�n ch�́p trước. Lại chẳng n�n chẳng ch�́p trước kh�ng có sắc và sắc sao? Chẳng n�n chẳng ch�́p trước kh�ng có thọ, tưởng, hành, thức và thọ, tưởng, hành, thức sao? Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Tu-b�̀-đ�̀, chẳng n�n chẳng ch�́p trước kh�ng có Ý chỉ và Ý chỉ sao? Kh�ng có Ý đoạn và Ý đoạn sao? Kh�ng có th�̀n túc và th�̀n túc sao? Kh�ng có năm Căn và năm Căn sao? Kh�ng có năm Lực và năm Lực sao? Kh�ng có bảy Giác ý và bảy Giác ý sao? Kh�ng có tám Thánh đạo và tám Thánh đạo sao? Kh�ng có mười Lực và mười Lực sao? Kh�ng có b�́n V� sở úy và b�́n V� sở úy sao? Kh�ng có b�́n Ph�n bi�̣t bi�̣n và b�́n Ph�n bi�̣t bi�̣n sao? Kh�ng có mười tám pháp B�́t c�̣ng và mười tám pháp B�́t c�̣ng sao?

Ngài Tu-b�̀-đ�̀ đáp:

�Thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t, đúng v�̣y! Chẳng n�n ch�́p trước kh�ng có sắc và sắc, chẳng n�n ch�́p trước kh�ng có thọ, tưởng, hành, thức và thọ, tưởng, hành, thức. Chẳng n�n ch�́p trước kh�ng có nhãn, nhĩ, tỷ, thi�̣t, th�n, ý và nhãn, nhĩ, tỷ, thi�̣t, th�n, ý. Chẳng n�n ch�́p trước kh�ng có sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp và sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp. Chẳng n�n ch�́p trước kh�ng có b�́n đại, suy, nh�̣p và b�́n đại, suy, nh�̣p. Chẳng n�n ch�́p trước kh�ng có mười hai nh�n duy�n và mười hai nh�n duy�n. Chẳng n�n ch�́p trước kh�ng có ba mươi bảy ph�̉m và ba mươi bảy ph�̉m. Chẳng n�n ch�́p trước kh�ng có mười Lực và mười Lực. Chẳng n�n ch�́p trước kh�ng có b�́n V� sở úy và b�́n V� sở úy. Chẳng n�n ch�́p trước kh�ng có b�́n ph�n bi�̣t bi�̣n và b�́n ph�n bi�̣t bi�̣n. Chẳng n�n ch�́p trước kh�ng có mười tám pháp B�́t c�̣ng của chư Ph�̣t và mười tám pháp B�́t c�̣ng của chư Ph�̣t.

Thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! V� v�̣y cho n�n B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t với t�m đạo, kh�ng có t�m oán địch. T�m các Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t đ�̀u kh�ng sánh kịp, cũng chẳng tưởng nghĩ Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t, kh�ng ch�̃ nương tựa, chẳng theo đi�n đảo, cũng kh�ng sở đắc. V�̣y n�n thành tựu t�́t cả các pháp.

Ph�̉m 13: ĐẠI THỪA

Khi �́y Hi�̀n giả Ph�n-n�̣u-văn-đà-ni-ph�́t bạch Ph�̣t:

�K�nh bạch Đức Thi�n Trung Thi�n! Con có th�̉ giảng lu�̣n v�̀ mục đ�ch ý nghĩa danh hi�̣u Đại B�̀-tát chăng?

Đức Th�́ T�n dạy:

�Được, �ng cứ nói!

Ngài Ph�n-n�̣u-văn-đà-ni-ph�́t nói:

�Trang nghi�m bằng th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn, mặc áo giáp đại đức, Đại B�̀-tát v� ch� Đại thừa chăng? Vị �́y là nguời nương Đại thừa. K�nh bạch Đức Thi�n Trung Thi�n, v� v�̣y Đại B�̀-tát hi�̣u là Đại B�̀-tát.

Ngài Xá-lợi-ph�́t hỏi ngài Ph�n-n�̣u-văn-đà-ni-ph�́t:

�V� nh�n duy�n g� mà gọi Đại B�̀-tát là trang nghi�m bằng th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn Đại thừa kh�ng thoái chuy�̉n?

Ngài Ph�n-n�̣u-văn-đà-ni-ph�́t đáp:

�Thưa Hi�̀n giả! Đại B�̀-tát chẳng v� sự tu học ri�ng cho m�̣t loài chúng sinh nào mà trụ Th� ba-la-m�̣t đ�̉ có vi�̣c b�́ th� mà v� t�́t cả các loài chúng sinh n�n trụ Th� ba-la-m�̣t đ�̉ có vi�̣c b�́ th�.

Chẳng v� sự tu học ri�ng cho m�̣t loài chúng sinh nào mà trụ Giới ba-la-m�̣t đ�̉ thành tựu c�́m giới mà v� t�́t cả các loài chúng sinh n�n trụ Giới ba-la-m�̣t đ�̉ thành tựu c�́m giới.

Chẳng v� ri�ng cho vi�̣c tu học của m�̣t loài chúng sinh nào mà trụ Nh�̃n ba-la-m�̣t đ�̉ có nh�̃n mà v� t�́t cả các loài chúng sinh n�n trụ Nh�̃n ba-la-m�̣t đ�̉ hành nh�̃n nhục.

Chẳng v� sự tu học ri�ng cho m�̣t loài chúng sinh nào mà trụ

Tinh t�́n ba-la-m�̣t đ�̉ thực hi�̣n tinh t�́n mà v� t�́t cả các loài hữu t�nh n�n trụ Tinh t�́n ba-la-m�̣t đ�̉ tinh t�́n.

Chẳng v� sự tu học ri�ng cho m�̣t loài chúng sinh nào mà trụ Thi�̀n ba-la-m�̣t đ�̉ kh�ng loạn ý mà v� t�́t cả các loài chúng sinh n�n trụ Thi�̀n ba-la-m�̣t đ�̉ được nh�́t t�m.

Chẳng v� vi�̣c tu học ri�ng cho m�̣t loài chúng sinh nào mà trụ Bát-nhã ba-la-m�̣t đ�̉ hành tr� tu�̣ mà v� t�́t cả các loài chúng sinh n�n trụ Bát-nhã ba-la-m�̣t đ�̉ tu�n theo tr� tu�̣.

Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t chẳng v� dứt h�́t loài chúng sinh hoặc giới hạn chúng sinh mà trang nghi�m bằng th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn rằng: �Ta sẽ di�̣t đ�̣ ng�̀n �́y chúng sinh, chẳng di�̣t đ�̣ ng�̀n �́y chúng sinh, an l�̣p ng�̀n �́y người vào Ph�̣t đạo, kh�ng an l�̣p ng�̀n �́y người vào Ph�̣t đạo.� Mà Đại B�̀-tát v� t�́t cả các loài chúng sinh, trang nghi�m bằng th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn và tự nghĩ: �Ta sẽ tự thành tựu vi�n mãn Th� ba-la-m�̣t, khuy�́n trợ chúng sinh khi�́nnh�̣p vào t�́t cả nghi�̣p Th� ba-la-m�̣t, Giới ba-la-m�̣t, Nh�̃n ba-la-m�̣t, Tinh t�́n ba-la-m�̣t, Thi�̀n ba-la-m�̣t, Bát-nhã ba-la-m�̣t. Ta sẽ thành tựu vi�n mãn vi�̣c hành Ba-la-m�̣t, khuy�́n trợ t�́t cả chúng sinh, khi�́nnh�̣p vào Bát-nhã ba-la-m�̣t v� cực.�

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Giả sử Đại B�̀-tát hành Th� ba-la-m�̣t th� cái có th�̉ cho t�́t cả là tr� Nh�́t thi�́t đ�̉ tu sửa t�m ý. B�̀-tát �́y xem các chúng sinh là bè bạn, là con của m�nh, còn khuy�́n trợ họ đạt V� thượng Chánh đẳng giác.

Thưa Hi�̀n giả! Đó là Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t trang nghi�m bằng th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát hành Th� ba-la-m�̣t, cái có th�̉ cho là tr� Nh�́t thi�́t đ�̉ tu sửa t�m ý. Đ�́i với người đã phát t�m, chẳng v� họ mà v�̃n khuy�́n trợ địa Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t.

Thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đó là Đại B�̀-tát hành Th� ba-la-m�̣t trang nghi�m bằng th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát hành Th� ba-la-m�̣t, cái có th�̉ cho là tr� Nh�́t thi�́t đ�̉ tu sửa t�m ý. B�̀-tát �́y thường suy nghĩ, giữ g�n c�́m giới, kh�ng đ�̉ có đi�̀u trái phạm, chẳng dùng đ�̉ khuy�́n trợ địa Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t, mà khuy�́n trợ đạt được V� thượng Chánh đẳng giác. Đó là Đại B�̀-tát hành Giới ba-la-m�̣t trang nghi�m bằng th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát hành Th� ba-la-m�̣t, cái có th�̉ cho là tr� Nh�́t thi�́t đ�̉ tu sửa t�m ý. B�̀-tát �́y thường suy nghĩ, nh�̃n chịu các pháp, dùng nh�̃n nhục đ�̉ khuy�́n kh�ch chúng sinh, xem họ là bè bạn, là con m�nh. Dùng nh�̃n nhục đ�̉ khuy�́n trợ họ, chẳng v� Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t mà v� đạt được V� thượng Chánh đẳng giác. Đó là Đại B�̀-tát hành Nh�̃n ba-la-m�̣t trang nghi�m bằng th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn.

Lại nữa, Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát hành Th� ba-la-m�̣t, cái có th�̉ cho là tr� Nh�́t thi�́t đ�̉ tu sửa t�m ý. B�̀-tát �́y thường thực hi�̣n tinh t�́n, chẳng bỏ chuy�n c�̀n, vi�̣c làm tinh t�́n kh�ng có thi�́u sót, chẳng dùng đ�̉ khuy�́n trợ Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t mà đ�̉ đạt được V� thượng Chánh đẳng giác. Đó là Đại B�̀-tát hành Tinh t�́n ba-la-m�̣t trang nghi�m bằng th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, cái có th�̉ cho là tr� Nh�́t thi�́t đ�̉ tu sửa t�m ý. B�̀-tát �́y kh�ng nghĩ g� khác, chỉ tư duy nghi�̣p tr� nh�́t thi�́t tu�̣, tư duy kh�ng bỏ, chẳng nghe hạnh Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t, chỉ c�̀u đạt được V� thượng Chánh đẳng giác. Đó là Đại B�̀-tát hành Thi�̀n ba-la-m�̣t trang nghi�m bằng th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát hành Th� ba-la-m�̣t, cái có th�̉ cho là tr� Nh�́t thi�́t đ�̉ tu sửa t�m ý. B�̀-tát �́y thường làm theo tr� tu�̣, l�a tà tu�̣, dùng nghi�̣p tr� tu�̣ khai phát t�́t cả, kh�ng có các l�̣u, chẳng dùng đ�̉ khuy�́n trợ địa Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t mà c�̀u đạt được V� thượng Chánh đẳng giác. Đó là Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t trang nghi�m bằng th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát hành Th� ba-la-m�̣t, cái có th�̉ cho là tr� Nh�́t thi�́t đ�̉ tu sửa t�m ý. Khi cho khởi t�m huy�̃n hóa, kh�ng có g� đ�̉ cho, cũng kh�ng có người cho, cũng kh�ng có người nh�̣n. Đại B�̀-tát b�́ th� Như th�́, kh�ng v� khuy�́n trợ Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t mà v� c�̀u đạt được V� thượng Chánh đẳng giác. Đó là Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t trang nghi�m bằng th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn.

Ngài Ph�n-n�̣u-văn-đà-ni-ph�́t nói với ngài Xá-lợi-ph�́t:

�Giả sử Đại B�̀-tát t�m t�n sùng tr� Nh�́t thi�́t th� đ�́i với các Ba-la-m�̣t kh�ng có tưởng c�̀u, cũng kh�ng sở đắc. Đó gọi là th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn của Đại B�̀-tát.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát hành Giới ba-la-m�̣t, t�m t�n sùng tr� Nh�́t thi�́t đ�̉ b�́ th�, t�n sùng t�m tr� nh�́t thi�́t đ�̉ cứu đ�̣ chúng sinh tức là đ�̉ khuy�́n trợ t�m V� thượng Chánh đẳng giác. Đó là Đại B�̀-tát hành Giới ba-la-m�̣t v� Th� ba-la-m�̣t.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Khi hành Giới ba-la-m�̣t, đ�́i với những vi�̣c làm mà kh�ng ai nh�̃n được, chẳng th�̉ nh�̃n được, Đại B�̀-tát kh�ng g� là chẳng nh�̃n được. Đó là Đại B�̀-tát hành Giới ba-la-m�̣t v� Nh�̃n ba-la-m�̣t.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát hành Giới ba-la-m�̣t, th� tự nhi�n phát khởi vi�̣c tinh t�́n kh�ng có lười bi�́ng bỏ b�. Đó là Đại B�̀-tát hành Giới ba-la-m�̣t v� Tinh t�́n ba-la-m�̣t.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát hành Giới ba-la-m�̣t, t�m t�n sùng tr� nh�́t thi�́t, suy nghĩ vi�̣c làm, chẳng tin t�m Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t, t�m thường chuy�n nh�́t, tư duy thi�̀n định kh�ng có loạn. Đó là Đại B�̀-tát hành Giới ba-la-m�̣t v� Thi�̀n ba-la-m�̣t.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát hành Giới ba-la-m�̣t, đ�́i với t�́t cả các pháp sở hữu, quán ni�̣m như huy�̃n, cũng chẳng nghĩ giới, cũng kh�ng sở đắc, chẳng tin t�m Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t, ph�n bi�̣t tr� tu�̣ vi di�̣u. Đó là Đại B�̀-tát hành Giới ba-la-m�̣t v� Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Như th�́, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát hành Giới ba-la-m�̣t tức là bao g�̀m đ�̀y đủ h�́t các Ba-la-m�̣t. Đó gọi là th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn của Đại B�̀-tát.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát hành Nh�̃n ba-la-m�̣t mà có sự b�́ th�, t�n sùng phát khởi t�m tr� Nh�́t thi�́t, chẳng tin t�m Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t, có th�̉ nh�̃n nhục h�́t, kh�ng k�́t h�̣n, đ�̉ khuy�́n trợ quả Chánh đẳng giác.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát hành Tinh t�́n ba-la-m�̣t mà có sự b�́ th�, t�n sùng phát khởi t�m tr� Nh�́t thi�́t, chẳng tin t�m Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t, thường hành tinh t�́n, chẳng ti�́n chẳng thoái th� đạt đ�́n Chánh đẳng giác.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát hành Thi�̀n ba-la-m�̣t, mà có sự b�́ th�, t�n sùng phát khởi t�m tr� Nh�́t thi�́t, chẳng tin t�m Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t, t�m thường định, kh�ng bị loạn đ�̣ng, kh�ng loạn nào mà chẳng loạn, cũng chẳng th�́y loạn, chẳng th�́y định ý.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, t�n sùng phát khởi t�m tr� Nh�́t thi�́t, chẳng tin t�m Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t, t�m ý to lớn kh�ng có g� mà chẳng th�ng, chẳng tại sinh tử, chẳng ở di�̣t đ�̣.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát dùng định v� sắc đ�̉ hành Tam-mu�̣i, chẳng theo Thi�̀n giáo mà có ch�̃ phát sinh. Đó là Đại B�̀-tát có phương ti�̣n thi�̣n xảo Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Giả sử Đại B�̀-tát hoặc hành Thi�̀n định, hay b�́n Đẳng t�m mà dùng Tam-mu�̣i định v� sắc th� chẳng m�́t Thi�̀n định và b�́n Đẳng t�m, Tam-mu�̣i v� sắc. Đó là Đại B�̀-tát dùng phương ti�̣n thi�̣n xảo Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát lại tu thi�̀n tư, hành b�́n Đẳng t�m, Tam-mu�̣i v� sắc. Ở trong sự tĩnh lặng quán th�́y Kh�ng, V� tướng, V� nguy�̣n. Th�́y như th�́ r�̀i th� đó là Đại B�̀-tát trang nghi�m bằng áo giáp Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Như th�́, gọi là Đại B�̀-tát được trang nghi�m bằng th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn.

Thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Như th�́, Đại B�̀-tát giả sử mặc áo giáp này th� chư Ph�̣t Thi�n Trung Thi�n ở th�́ giới chư Ph�̣t trong tám phương, tr�n dưới đ�̀u có th�̉ tuy�n dương lời dạy vi di�̣u, khen ngợi c�ng đức bằng �m thanh th�ng su�́t, rằng ở th�́ giới đó có Đại B�̀-tát mặc áo giáp đại đức, giáo hóa chúng sinh, làm nghi�m tịnh cõi Ph�̣t.

Xá-lợi-ph�́t hỏi ngài Ph�n-n�̣u-văn-đà-ni-ph�́t:

�Sao gọi là Đại B�̀-tát kh�ng thoái chuy�̉n ngang bằng Đại thừa?

Ngài Ph�n-n�̣u-văn-đà-ni-ph�́t trả lời:

�Thưa Hi�̀n giả! Đại B�̀-tát hành sáu pháp Ba-la-m�̣t, tịnh trừ các dục, di�̣t bỏ các pháp ác b�́t thi�̣n, thu�̣n theo tưởng hữu hành mà trụ tịch nhi�n, chỉ còn sự an �̉n, có th�̉ thành tựu t�̀ng thi�̀n thứ nh�́t. Đã l�a dục, kh�ng có các ác, dứt bỏ các tưởng có th�̉ nghĩ đ�́n, tịch nhi�n an �̉n, có th�̉ thành tựu t�̀ng thi�̀n thứ hai. Dứt bỏ các tưởng, kh�ng nghĩ kh�ng tưởng mà t�m tự tu như lời dạy của Thánh hi�̀n, chẳng trái với sự minh đạt, được vui vẻ an �̉n, th� li�̀n đắc t�̀ng thi�̀n thứ ba. Dứt an, bỏ kh�̉, đ�́i với các vi�̣c thi�̣n ác đã ti�́p xúc, vừa ý, hoặc kh�ng vừa ý, cũng kh�ng kh�̉ kh�ng vui mà an trú tịch nhi�n, được vui vẻ, an �̉n th� li�̀n thành tựu t�̀ng Thi�̀n thứ tư.

Hành, b�́n Đẳng t�m, t�m Từ lu�n thương y�u kh�ng oán, kh�ng k�́t, cũng kh�ng đi�n đảo, r�̣ng lớn v� cùng, t�́t lành v� lượng, ch�̃ t�m hành trong khắp các th�́ gian, đ�̀u kh�ng rời nó. T�m Bi, Hỷ, H�̣ (xả) cũng gi�́ng Như th�́. T�m Xả thường có mặt, kh�ng oán kh�ng k�́t, cũng kh�ng đi�n đảo, r�̣ng lớn v� bi�n, t�́t lành v� lượng, ch�̃ t�m hành trong khắp các th�́ gian đ�̀u kh�ng rời nó. Đó là thi�̀n tư của Đại B�̀-tát. Đại B�̀-tát dùng thi�̀n tư này hành b�́n Đẳng t�m, dùng đi�̀u t�́t đẹp này hành định Tam-mu�̣i. Sau khi hành pháp này r�̀i, dùng đ�̉ khuy�́n trợ tr� Nh�́t thi�́t. Đó là sáu pháp Ba-la-m�̣t của Đại B�̀-tát mà Th� ba-la-m�̣t là g�́c, Giới ba-la-m�̣t, Nh�̃n ba-la-m�̣t, Tinh t�́n ba-la-m�̣t, Thi�̀n ba-la-m�̣t, Bát-nhã ba-la-m�̣t, t�́t cả đ�̀u Như th�́. Đó gọi là trang nghi�m bằng th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn của Đại B�̀-tát.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát cùng với t�m Từ r�̣ng lớn cùng khắp nhưng kh�ng có hai, kh�ng có ranh giới, kh�ng có ràng bu�̣c mà cũng kh�ng ở tại m�̣t ch�̃. Tin thi�̀n thứ nh�́t, thi�̀n thứ hai, thi�̀n thứ ba, thi�̀n thứ tư cũng gi�́ng Như th�́, cho đ�́n ở dưới kh�ng ranh giới, tr�n kh�ng giới hạn, tám phương tr�n dưới kh�ng đ�u là chẳng khắp, đ�̀y đủ b�́n Thi�̀n. Đó là Tam-mu�̣i của Đại B�̀-tát. Giả sử Đại B�̀-tát t�n sùng t�m �́y ở tr� Nh�́t thi�́t, hành thi�̀n thứ nh�́t đ�̉ cứu đ�̣ t�́t cả chúng sinh, th� khuy�́n trợ họ đắc các th�ng tu�̣. Đại B�̀-tát �́y đ�̀y đủ tr� Nh�́t thi�́t mà phát t�m tu�̣ r�̀i mới dùng phương ti�̣n di�́n bày th�ng su�́t ý nghĩa, v� người nói kinh. Đó là Th� ba-la-m�̣t của Đại B�̀-tát.

Lại nữa, Đại B�̀-tát, t�m đạt đ�́n tr� Nh�́t thi�́t, tư duy tu theo thi�̀n thứ nh�́t. Giả sử có th�̉ trụ ở thi�̀n thứ nh�́t th� lại chẳng tin ưa phát t�m nào khác, chẳng theo t�m Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t. Đó là Đại B�̀-tát chẳng phạm Giới ba-la-m�̣t.

Giả sử Đại B�̀-tát, t�m ch� đặt ở tr� nh�́t thi�́t, tu�n tu tư duy, li�̀n tự phát sinh ý nghĩa khi�́ncho t�́t cả loài chúng sinh di�̣t trừ kh�̉ cực, v� họ thuy�́t kinh pháp, tùy theo t�m ni�̣m ưa th�ch của họ, quán căn nguy�n của họ đ�̉ khai hóa. Đó là Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Giả sử Đại B�̀-tát, t�m tu theo tr� Nh�́t thi�́t, khuy�́n trợ t�́t cả g�́c c�ng đức, đ�́i với các th�ng tu�̣ chẳng th�́y ch�̃ hướng tới của tinh t�́n. Đó là Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Giả sử Đại B�̀-tát, t�m tu theo tr� Nh�́t thi�́t, từ thi�̀n thứ nh�́t cho đ�́n thi�̀n thứ tư lại quán sát v� thường, kh�̉, kh�ng, v� ngã, Kh�ng, V� tướng, V� nguy�̣n. Đó là Đại B�̀-tát hành Thi�̀n ba-la-m�̣t.

Giả sử Đại B�̀-tát, t�m t�n sùng tr� Nh�́t thi�́t, quán t�́t cả pháp gi�́ng như huy�̃n hóa, kh�ng có ba cõi mà v� người thuy�́t kinh th� đó là Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. Thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t, Pháp Đại thừa của Đại B�̀-tát tạo l�̣p t�́t cả b�́n Ý chỉ, b�́n Ý đoạn, b�́n Th�̀n túc, năm Căn, năm Lực, bảy Giác ý, tám Thánh đạo. Lại tạo l�̣p đ�̀y đủ t�́t cả Tam-mu�̣i Kh�ng, Tam-mu�̣i V� tướng, V� nguy�̣n, mười Lực, b�́n V� sở úy, b�́n Ph�n bi�̣t bi�̣n, mười tám pháp B�́t c�̣ng. Đó là pháp Đại thừa của Đại B�̀-tát.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát chẳng bảo là kh�ng c�̀u hai địa này là địa Thanh văn và địa B�ch-chi-ph�̣t, t�m chỉ ưa tr� Nh�́t thi�́t. Đại B�̀-tát �́y hành kh�ng phóng d�̣t, thực hi�̣n b�́n Đẳng t�m, thành tựu Nh�̃n ba-la-m�̣t.

Giả sử Đại B�̀-tát, t�m tu theo và tự hưng phát tr� tu�̣ thương y�u t�́t cả, vi�̣c làm v� hạn, kh�ng g� phá hoại. Đó là Đại B�̀-tát hành Tinh t�́n ba-la-m�̣t.

Giả sử Đại B�̀-tát đ�́i với b�́n V� đẳng t�m mà hành thi�̀n định, chẳng do thi�̀n định và b�́n Đẳng t�m mà có đi�̀u qu�n m�́t, th� đó là Đại B�̀-tát hành b�́n Đẳng t�m kh�ng phóng d�̣t có phương ti�̣n thi�̣n xảo.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Đại B�̀-tát hành Tam-mu�̣i Từ t�m: �Ta n�n cứu h�̣ t�́t cả chúng sinh�, li�̀n tu theo Tam-mu�̣i Bi, thương xót chúng sinh thực hi�̣n lòng bi thu�̣n theo hướng này. Thực hi�̣n Tam-mu�̣i Hỷ: �Ta sẽ đ�̣ thoát các loài chúng sinh�, d�̀n d�̀n ti�́n tới Tam-mu�̣i H�̣ (xả) giúp cho chúng sinh đạt đ�́n l�̣u t�̣n. Đó là Đại B�̀-tát hành b�́n Đẳng t�m kh�ng có phóng d�̣t có Th� ba-la-m�̣t. Giả sử thi�̀n tư kh�ng phóng d�̣t hành b�́n Đẳng t�m, duy�n vào đi�̀m lành, kh�ng dùng đ�̉ khuy�́n kh�ch h�̃ trợ địa Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t, mà thu�̣n theo tu�̣ thương y�u t�́t cả. Đó là Đại B�̀-tát hành b�́n Đẳng t�m, kh�ng trái phạm Giới ba-la-m�̣t.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Pháp Đại thừa của Đại B�̀-tát hi�̉u rõ pháp n�̣i kh�ng chẳng rơi vào đi�n đảo, cũng kh�ng c�̀u g�, chẳng có sở đắc v�̀ kh�̉ vui, thi�̣n ác, có sở hữu cái kh�ng tự nhi�n. Đ�́i với các th�ng tu�̣, cũng kh�ng sở đắc, kh�ng có trong, ngoài, chẳng có trung gian. Đó là pháp Đại thừa của Đại B�̀-tát.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Pháp Đại thừa của Đại B�̀-tát đ�́i với t�́t cả pháp kh�ng có loạn, cũng kh�ng có tu�̣ Tam-mu�̣i. Đó là pháp Đại thừa của Đại B�̀-tát.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Pháp Đại thừa của Đại B�̀-tát lu�n có ch� hướng Đại thừa, tr� tu�̣ của họ tự do, tr� tu�̣ �́y chẳng trụ tại thường, chẳng trụ tại v� thường, chẳng ch�́p kh�̉ hay chẳng kh�̉, vui hay chẳng vui, đi�̀u �́y chẳng do tr� tu�̣ trụ ở ngã sở hay chẳng phải ngã sở. Đó là pháp Đại thừa của Đại B�̀-tát v� kh�ng sở đắc n�n chẳng rơi vào đi�n đảo.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Pháp Đại thừa của Đại B�̀-tát, tr� tu�̣ của họ tự do chẳng ở tại quá khứ, chẳng ở tại vị lai, chẳng ở tại hi�̣n tại, chẳng ở tại ba đời, kh�ng có ch�̃ của tr� tu�̣. Đó là pháp Đại thừa của Đại B�̀-tát thường kh�ng sở đắc, chẳng rơi vào đi�n đảo.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Pháp Đại thừa của Đại B�̀-tát, tr� tu�̣ của họ chẳng bu�̣c ràng vào cõi Dục, chẳng bu�̣c ràng vào cõi Sắc, chẳng bu�̣c ràng vào cõi V� sắc mà là tr� tu�̣ tự tại, bi�́t h�́t cõi Dục, cõi Sắc và cõi V� sắc m�̣t cách tự tại, cũng kh�ng sở đắc, cũng chẳng rơi vào đi�n đảo. Đó là pháp Đại thừa của Đại B�̀-tát.

Lại nữa, thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Pháp Đại thừa của Đại B�̀-tát, tr� tu�̣ tự tại, chẳng đ�̀ng tr� tu�̣ th�́ gian, cũng chẳng ch�m trong tr� tu�̣ th�́ gian, chẳng ở tại hữu vi, chẳng ở tại v� vi, chẳng ở tại hữu l�̣u, chẳng ở tại v� l�̣u. Pháp tu�̣ này tự do, bi�́t h�́t tr� tu�̣ th�́ tục, tr� tu�̣ vượt th�́ tục, chẳng phải chẳng bi�́t. Bi�́t h�́t pháp hữu vi, v� vi, chẳng phải chẳng bi�́t, cũng kh�ng sở đắc, chẳng rơi vào đi�n đảo. Đó là pháp Đại thừa của Đại B�̀-tát.

KINH QUANG TÁN

<<<<<<�

MỤC LỤC

>>>>>>�

�

�