VT0221 KINH PHÓNG QUANG BÁT-NHÃ q16

�

佛山* Buddha Mountain * Ph�̣t Sơn

Calgary Alberta Canada

[中文|�ENGLISH]

[ TRANG CHỦ |�KINH ĐI�̉N�|�ĐẠI TẠNG KINH | TH�̀N CHÚ | HÌNH ẢNH ]

�

KINH PHÓNG QUANG BÁT-NHÃ

Hán dịch: Đời T�y T�́n, Tam tạng V�-la-xoa, người nước Vu Đi�̀n.

QUY�̉N 16

Ph�̉m 70: PHƯƠNG TI�̣N QUY�̀N XẢO

Khi �́y Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Từ khi phát t�m đ�́n bao l�u Đại B�̀-tát mới thành tựu phương ti�̣n quy�̀n xảo như v�̣y?

Ph�̣t dạy:

�Này Tu-b�̀-đ�̀! Phát t�m như v�̣y đ�́n nay đã v� lượng, v� s�́ ki�́p.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Mu�́n thành tựu phương ti�̣n quy�̀n xảo, Đại B�̀-tát phải cúng dường bao nhi�u Đức Ph�̣t?

Ph�̣t bảo:

�Này Tu-b�̀-đ�̀! Đ�́n nay B�̀-tát đã cúng dường hằng hà sa chư Ph�̣t mới thành tựu phương ti�̣n quy�̀n xảo như v�̣y.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát phải làm đ�̀y đủ c�ng đức sáu pháp Ba-la-m�̣t như B�́ th�, Tr� giới, Nh�̃n nhục, Tinh t�́n, Thi�̀n định và Bát-nhã ba-la-m�̣t. Thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t tr�n đ�y đ�̀y đủ th� mới có th�̉ thành tựu phương ti�̣n quy�̀n xảo.

Tu-b�̀-đ�̀ lại thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Th�̣t là kỳ di�̣u! Th�̣t là đặc bi�̣t! B�̀-tát đã làm c�ng đức kh�ng th�̉ t�nh được mới có th�̉ đạt đ�́n phương ti�̣n quy�̀n xảo như v�̣y phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Do sự kỳ di�̣u và đặc bi�̣t này mà B�̀-tát được thành tựu phương ti�̣n quy�̀n xảo. V� như ánh sáng của mặt trời, mặt trăng v�̣n hành b�́n ch�u đem lại nhi�̀u lợi �ch.

Cũng v�̣y, Bát-nhã ba-la-m�̣t bao khắp trong năm pháp Ba-la-m�̣t mà được nhi�̀u lợi �ch. Do đó năm pháp Ba-la-m�̣t được t�n là Bát-nhã ba-la-m�̣t; n�́u l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t th� năm pháp Ba-la-m�̣t kh�ng được t�n. Cũng như Chuy�̉n lu�n thánh vương kh�ng có bảy báu th� kh�ng gọi là Chuy�̉n lu�n thánh vương.

Cũng v�̣y, n�́u l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t th� năm pháp Ba-la-m�̣t cũng kh�ng có t�n. V� như phụ nữ kh�ng có ch�̀ng th� d�̃ bị x�m phạm. N�́u năm pháp Ba-la-m�̣t mà xa l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t th� sẽ bị các ác ma và Thi�n ma phá hoại; ngược lại th� các ma kh�ng th�̉ tùy ti�̣n phá hoại được. Như trong qu�́c gia có vị dũng tướng, bi�́t rõ v�̀ năm loại binh kh� và thường ở ch�̃ đó, sẽ kh�ng bị kẻ thù các nước l�n c�̣n x�m lăng.

Cũng v�̣y, năm pháp Ba-la-m�̣t kh�ng xa l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t n�n t�́t cả các bọn ác ma, Thi�n ma và bọn Chi�n-đà-la kh�ng th�̉ tự phá hoại (Chi�n-đà-la, bản đời T�́n giải th�ch: Họ là những kẻ địa ngục tham lam và ương ngạnh, trá h�nh tự xưng là B�̀-tát). Cũng như Chuy�̉n lu�n thánh vương th� cai trị ở đời, các ti�̉u vương đ�̀u phải tu�n theo giáo l�̣nh của vua mà kh�ng dám ch�́ng trái và vi phạm.

Cũng v�̣y, thu�̣n theo Bát-nhã ba-la-m�̣t th� năm pháp Ba-la-m�̣t sẽ được tr� Nh�́t thi�́t. V� như trăm ngàn s�ng đ�̀u chảy vào bi�̉n cả, chẳng khác nào năm pháp Ba-la-m�̣t được Bát-nhã ba-la-m�̣t bảo h�̣. Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng như cánh tay phải của con người, kh�ng có vi�̣c g� mà kh�ng làm được, còn năm pháp Ba-la-m�̣t dụ như cánh tay trái trợ giúp cho cánh tay phải, như các s�ng lớn nhỏ đ�̀u chảy v�̀ bi�̉n cả, hợp thành m�̣t vị.

Cũng v�̣y, năm pháp Ba-la-m�̣t cùng Bát-nhã ba-la-m�̣t bi�́n thành m�̣t pháp. Như Chuy�̉n lu�n thánh vương th�́ng lĩnh b�́n loại binh ra đi th� bánh xe bằng vàng đi trước d�̃n đường; n�́u ý Thánh vương mu�́n l�́y ch�u báu, bánh xe này dừng lại đ�̉ vua l�́y của báu b�́ th� cho t�́t cả; b�́ th� xong r�̀i, bánh xe mới lăn đi, n�́u mọi người chưa được đ�̀y đủ th� bánh xe kh�ng di chuy�̉n.

Cũng v�̣y, nhờ Bát-nhã ba-la-m�̣t d�̃n đường n�n năm pháp Ba-la-m�̣t đạt tr� Nh�́t thi�́t mà kh�ng bị lay chuy�̉n. V� như bảy loại báu của Chuy�̉n lu�n thánh vương, ba loại báu thường d�̃n đường là: Xe vàng; Vị th�́ng lĩnh binh sĩ; Người giữ kho báu.

Cũng th�́, nhờ Bát-nhã ba-la-m�̣t d�̃n đường n�n năm pháp Ba-la-m�̣t đi đ�́n tr� Nh�́t thi�́t. N�́u thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t mà kh�ng nghĩ rằng năm pháp Ba-la-m�̣t: B�́ th�, Tr� giới, Nh�̃n nhục, Tinh t�́n, Thi�̀n định và Tr� tu�̣ ba-la-m�̣t phải thường theo ta; cũng kh�ng nghĩ rằng, phải thu�̣n theo Bát-nhã ba-la-m�̣t. V� sao? V� tánh của chúng là kh�ng, n�n kh�ng có ch�̃ tạo tác cũng kh�ng có ch�̃ hành đ�̣ng như sóng nắng khi trời nóng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Pháp Kh�ng là th�́ nào? Đã nói các pháp là kh�ng th� làm sao B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t đ�̉ chứng Chánh đẳng giác?

Ph�̣t dạy:

Này Tu-b�̀-đ�̀! Khi thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, B�̀-tát nghĩ: �V� chúng sinh trong ba cõi ch�́p trước vào b�́n thứ đi�n đảo, n�́u ta dùng phương ti�̣n quy�̀n xảo đ�̉ cứu họ thoát ly sinh tử. Lúc thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, ta đ�̀u xả bỏ ý ni�̣m b�́ th� cả trong l�̃n ngoài.� Trong lúc b�́ th� B�̀-tát nghĩ: �Ta kh�ng có b�́ th� chi cả, v� mọi sở hữu tài v�̣t, th�n th�̉ có hợp tức có ly. Quán sát như v�̣y B�̀-tát li�̀n thành tựu B�́ th� ba-la-m�̣t.�

V� chúng sinh, B�̀-tát kh�ng nghe ác giới, kh�ng phạm vào mười đi�̀u ác, cũng kh�ng rơi vào hai địa. Quán sát như v�̣y B�̀-tát sẽ thành tựu Tr� giới ba-la-m�̣t.

V� chúng sinh, B�̀-tát kh�ng sinh t�m s�n h�̣n. Nhờ v�̣y, B�̀-tát thành tựu Nh�̃n nhục ba-la-m�̣t.

V� chúng sinh, B�̀-tát c�̀u đạo Chánh đẳng giác, hoàn toàn kh�ng sinh lòng bu�ng lung bi�́ng nhác. Nhờ v�̣y, B�̀-tát thành tựu Tinh t�́n ba-la-m�̣t.

V� chúng sinh, đ�́n khi chứng quả Chánh đẳng giác, t�m B�̀-tát kh�ng tán loạn. Nhờ v�̣y B�̀-tát thành tựu Thi�̀n định ba-la-m�̣t.

V� chúng sinh, n�n từ lúc mới phát t�m cho đ�́n khi chứng Chánh đẳng giác kh�ng rời tr� tu�̣. Nhờ v�̣y, B�̀-tát thành tựu Bát-nhã ba-la-m�̣t. V� sao? V� ngoài Bát-nhã ba-la-m�̣t ra, kh�ng th�̉ dùng pháp nào khác đ�̉ cứu đ�̣ chúng sinh. Do đó mà B�̀-tát phải tu t�̣p Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u các pháp kh�ng có tướng sai khác th� làm sao Bát-nhã ba-la-m�̣t đứng đ�̀u năm pháp Ba-la-m�̣t?

Ph�̣t dạy:

�Đúng v�̣y! Tuy các pháp đ�̣ kh�ng có tướng sai khác, nhưng năm pháp Ba-la-m�̣t phải thu�̣n theo Bát-nhã ba-la-m�̣t mới được có t�n và nhờ có Bát-nhã ba-la-m�̣t mà năm pháp Ba-la-m�̣t mới có được t�n ri�ng.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Cũng như có nhi�̀u loại màu sắc, khi đem đ�́n núi Tu-di th� đ�̀u gi�́ng nhau m�̣t màu kh�ng khác.

Cũng v�̣y, nhờ Bát-nhã ba-la-m�̣t mà năm pháp Ba-la-m�̣t được t�n là tr� Nh�́t thi�́t, n�n cả hai thành m�̣t thứ kh�ng sai khác; cũng kh�ng còn ph�n bi�̣t v�̀ t�n của B�́ th�, Tr� giới, Nh�̃n nhục, Tinh t�́n, Thi�̀n định và Tr� tu�̣ ba-la-m�̣t nữa. V� sao? V� các pháp Ba-la-m�̣t kh�ng có h�nh tướng n�n kh�ng có sai khác.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u ch�̃ đạt đ�́n kh�ng có sai khác th� tại sao Bát-nhã ba-la-m�̣t được đứng đ�̀u trong năm pháp Ba-la-m�̣t?

Ph�̣t dạy:

�Tuy ch�̃ đạt đ�́n kh�ng có ch�̃ sai khác như v�̣y nhưng v� th�́ tục còn trong sinh tử, n�n bi�́t có sáu pháp Ba-la-m�̣t là v� họ mà thi�́t l�̣p ra th�i. Nhưng chúng sinh kh�ng bi�́t rằng pháp đó là kh�ng sinh, kh�ng di�̣t cũng kh�ng sinh tử.

Chúng sinh và các pháp kh�ng có bi�n giới cũng kh�ng có ngằn mé. Th�́ n�n, Bát-nhã ba-la-m�̣t là đứng đ�̀u trong năm pháp Ba-la-m�̣t. Cũng như đ�́i với những người con gái trong cõi Di�mphù-đ�̀ th� Ngọc nữ là đứng đ�̀u. Cũng v�̣y, trong các Ba-la-m�̣t, Bát-nhã ba-la-m�̣t là đứng đ�̀u.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Do oai th�̀n g� mà làm cho Bát-nhã ba-la-m�̣t đứng đ�̀u năm pháp Ba-la-m�̣t?

Ph�̣t dạy:

�V� Bát-nhã ba-la-m�̣t bao trùm c�ng đức của các thi�̣n pháp và trụ vào nơi kh�ng có ch�̃ ở tr� Nh�́t thi�́t.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t có ch�̃ l�́y và có ch�̃ bỏ phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Bát-nhã ba-la-m�̣t đ�́i với các pháp kh�ng có ch�̃ l�́y cũng kh�ng có ch�̃ bỏ. V� sao? V� các pháp kh�ng có ch�̃ giữ và kh�ng có ch�̃ bỏ.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng giữ và kh�ng bỏ pháp nào?

Ph�̣t dạy:

�Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng l�́y và kh�ng bỏ năm �́m, cho đ�́n đạo cũng kh�ng l�́y kh�ng bỏ.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao kh�ng l�́y năm �́m cũng kh�ng l�́y đạo?

Ph�̣t dạy:

�V� kh�ng ni�̣m năm �́m cũng kh�ng ni�̣m đạo n�n kh�ng có ch�̃ l�́y.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Vi�̣c �́y như th�́ nào? N�́u năm �́m cho đ�́n đạo cũng kh�ng ni�̣m th� làm sao được tăng trưởng c�ng đức? N�́u các Ba-la-m�̣t kh�ng thành tựu th� làm sao đạt được tr� Nh�́t thi�́t?

Ph�̣t dạy:

�Này Tu-b�̀-đ�̀! V� kh�ng ni�̣m đ�́n năm �́m và tr� Nh�́t thi�́t n�n được tăng trưởng c�ng đức đ�̉ đạt đ�́n tr� Nh�́t thi�́t; do kh�ng ni�̣m đ�́n năm �́m, kh�ng ni�̣m đ�́n đạo th� mới đạt được đạo.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao kh�ng ni�̣m đ�́n năm �́m và kh�ng ni�̣m đ�́n đạo?

Ph�̣t dạy:

�V� ni�̣m th� sẽ bị đắm trước trong cõi Dục, cõi Sắc và cõi V� sắc. Còn n�́u kh�ng ni�̣m sẽ kh�ng đắm trước.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t như v�̣y th� kh�ng có ch�̃ trụ phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Đúng v�̣y! B�̀-tát thực hành như v�̣y th� kh�ng trụ vào năm �́m cũng kh�ng trụ vào tr� Nh�́t thi�́t.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao mà kh�ng trụ?

Ph�̣t dạy:

�V� kh�ng có ch�̃ vào n�n kh�ng trụ. V� sao? V� kh�ng th�́y pháp có ch�̃ trụ, cũng kh�ng có ch�̃ đi vào. B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t như v�̣y là chẳng có ch�̃ vào n�n kh�ng có ch�̃ trụ. B�̀-tát trụ như v�̣y và thực hành như v�̣y là B�̀-tát đã thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t và đã an trụ vào Bát-nhã ba-la-m�̣t.

N�́u nói rằng, ta đã thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, đã ni�̣m Bát-nhã ba-la-m�̣t th� sẽ xa l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t; n�́u đã xa l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t th� sẽ xa l�a năm pháp Ba-la-m�̣t; đã xa l�a năm pháp Ba-la-m�̣t th� sẽ xa l�a tr� Nh�́t thi�́t. V� sao? Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có ch�̃ vào cũng kh�ng có người có th�̉ vào Bát-nhã ba-la-m�̣t, bởi v� kh�ng có h�nh tướng đ�̉ vào. N�́u B�̀-tát ở trong Bát-nhã ba-la-m�̣t mà còn có sự bi�́t th� sẽ rơi vào ch�́p ngã; Bát-nhã ba-la-m�̣t bị ch�́p ngã th� đ�́i với các pháp cũng bị ch�́p ngã.

N�́u nghĩ trụ vào Bát-nhã ba-la-m�̣t đ�̉ thọ tr� năm pháp Ba-la-m�̣t và thọ tr� tr� Nh�́t thi�́t th� cũng rơi vào ch�́p ngã; v� kh�ng thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t n�n kh�ng thành Chánh đẳng giác.

N�́u nghĩ ở trong Bát-nhã ba-la-m�̣t mà c�̀u Chánh đẳng giác th� cũng bị rơi vào ch�́p ngã; Bát-nhã ba-la-m�̣t đã bị ch�́p ngã th� kh�ng có chứng được Chánh đẳng giác.

N�́u nghĩ ta n�n nhờ vào Bát-nhã ba-la-m�̣t đ�̉ thực hành năm pháp Ba-la-m�̣t và hành đại Từ th� sẽ bị thoái đọa; đã bị thoái đọa th� kh�ng th�̉ thành tựu năm pháp Ba-la-m�̣t và đại Từ.

N�́u nghĩ đ�́i với các pháp, chư Ph�̣t kh�ng có ch�̃ nh�̣n l�́y cũng kh�ng có ch�̃ thực hành, tự nhi�n chứng được giác ng�̣, ta đem giáo pháp �́y giáo hóa chúng sinh th� cũng bị thoái đọa. Như Lai đ�́i với các pháp kh�ng có sự đạt đ�́n Giác ng�̣, th�́ n�n kh�ng có pháp xứ, hu�́ng g� có pháp đ�̉ đạt đ�́n Giác ng�̣; kh�ng th�̉ có như v�̣y.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát phải thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t như th�́ nào mới kh�ng bị l�̃i l�̀m?

Ph�̣t dạy:

�Này Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t phải nghĩ rằng: Các pháp �́y kh�ng có sở hữu, pháp ở trong pháp mà kh�ng có sở hữu th� kh�ng có ch�̃ l�́y và kh�ng có ch�̃ đạt đ�́n. Người thực hành như v�̣y mới là thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. Người nào mu�́n đi vào pháp kh�ng có sở hữu th� sẽ xa l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t, v� Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có ch�̃ vào và kh�ng có người vào.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Như v�̣y là Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng xa l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t, B�́ th� ba-la-m�̣t kh�ng xa l�a B�́ th� ba-la-m�̣t, cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t cũng kh�ng xa l�a Nh�́t thi�́t tr�. N�́u kh�ng xa l�a th� làm sao vào Bát-nhã ba-la-m�̣t, cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t cũng kh�ng làm th�́ nào đ�̉ có ch�̃ vào.

Ph�̣t dạy:

�B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t th� kh�ng vào năm �́m, kh�ng ch�́p thủ vào năm �́m, cũng kh�ng ch�́p có năm �́m, cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t cũng v�̣y. Cũng kh�ng cho rằng, năm �́m là thường hay v� thường, kh�̉ hay vui, ngã hay v� ngã, r�̃ng kh�ng hay vắng lặng, cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t cũng như v�̣y. Thường hay v� thường, kh�̉ hay vui, ngã hay ngã sở đ�̀u kh�ng tịch. V� pháp này kh�ng th�̉ nh�̣p vào hữu h�nh, cũng kh�ng nh�̣p vào v� h�nh.�

Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t là thực hành tr� Nh�́t thi�́t. Cũng như khi Chuy�̉n lu�n thánh vương đi đ�u th� có b�́n binh chủng đ�̀u phải đi theo. Cũng v�̣y, năm pháp Ba-la-m�̣t đ�̀u phải thu�̣n theo Bát-nhã ba-la-m�̣t mới trụ vào tr� Nh�́t thi�́t. V� như người đánh xe giỏi th� ngay từ đ�̀u đã kh�ng đi l�̣ch đường. Cũng v�̣y, Bát-nhã ba-la-m�̣t d�̃n đường cho năm pháp Ba-la-m�̣t thu�̣n theo tr� Nh�́t thi�́t.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Những g� là đạo và phi đạo của B�̀-tát?

Ph�̣t dạy:

�Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t là phi đạo của B�̀-tát, tr� Nh�́t thi�́t là đạo của B�̀-tát.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t làm cho các B�̀-tát thực hành các vi�̣c lớn mới có th�̉ ph�n bi�̣t đạo và phi đạo.

Ph�̣t dạy:

�Như lời �ng nói, Bát-nhã ba-la-m�̣t được thực hành là v� v� s�́ a-tăng-kỳ chúng sinh. Dù có khen ngợi th� sự thực hành cũng kh�ng có nh�̣n l�́y năm �́m và hai địa.

Bát-nhã ba-la-m�̣t là b�̣c th�̀y d�̃n đường cho chúng sinh, đưa chúng sinh đi đ�́n tr� Nh�́t thi�́t mà kh�ng dắt họ theo hai địa. Th�́ n�n Bát-nhã ba-la-m�̣t đ�́i với các pháp kh�ng có ch�̃ sinh cũng kh�ng có ch�̃ di�̣t, v� pháp tánh b�nh đẳng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u Bát-nhã ba-la-m�̣t đ�́i với các pháp kh�ng sinh, kh�ng di�̣t th� B�̀-tát thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t đ�̉ làm g�?

Ph�̣t dạy:

�V� Bát-nhã ba-la-m�̣t ghi nh�̣n sáu pháp Ba-la-m�̣t, đem c�ng đức �́y h�̀i hướng cho chúng sinh cùng c�̀u Chánh đẳng giác, đó là thực hành hạnh đại Từ của B�̀-tát. N�́u B�̀-tát xa l�a sáu pháp Ba-la-m�̣t, phải thành tựu c�ng đức của các thi�̣n pháp mới đạt được tr� Nh�́t thi�́t. Do đó mà B�̀-tát phải thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát tu t�̣p sáu pháp Ba-la-m�̣t như th�́ nào?

Ph�̣t dạy:

�B�̀-tát phải quán sát Kh�ng, tu t�̣p v�̀ năm �́m cũng kh�ng tu t�̣p v�̀ năm �́m, cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t cũng v�̣y. B�̀-tát phải tu t�̣p sáu pháp Ba-la-m�̣t như v�̣y.

Lại nữa, Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát kh�ng tu t�̣p nơi năm �́m, cho đ�́n kh�ng tu t�̣p tr� Nh�́t thi�́t. V� sao? V� năm �́m và tr� Nh�́t thi�́t kh�ng có tu t�̣p cũng kh�ng có ch�̃ trụ.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Cũng như có người mu�́n có trái ngọt th� phải tr�̀ng c�y, ch�n g�́c cho th�̣t s�u, tưới nước đ�̀u đ�̉ c�y tươi t�́t; n�̉y m�̀m, cành, lá, hoa, trái r�̀i mới được ăn. Cũng v�̣y, B�̀-tát mu�́n c�̀u Chánh đẳng giác th� phải học sáu pháp Ba-la-m�̣t, đem sáu pháp Ba-la-m�̣t này h�̣ tr� và cứu đ�̣ chúng sinh. Th�́ n�n, Tu-b�̀-đ�̀, mu�́n được tự tại trong ba cõi, mu�́n làm thanh tịnh cõi Ph�̣t, mu�́n ng�̀i nơi đạo tràng, mu�́n chuy�̉n pháp lu�n th� B�̀-tát phải học sáu pháp Ba-la-m�̣t.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Phải học Bát-nhã ba-la-m�̣t như th�́ nào?

Ph�̣t dạy:�

�Phải học như v�̣y.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Mu�́n tự tại trong các pháp th� phải học Bát-nhã ba-la-m�̣t. V� Bát-nhã ba-la-m�̣t là đứng đ�̀u trong các pháp, Bát-nhã ba-la-m�̣t là bao trùm các pháp. Cũng như bi�̉n là bao trùm cả b�́n dòng s�ng lớn.

Người nào mu�́n học tr� Nh�́t thi�́t phải học Bát-nhã ba-la-m�̣t. Th�́ n�n B�̀-tát phải học Bát-nhã ba-la-m�̣t và học tr� Nh�́t thi�́t. Cũng như người bắn cung giỏi, tay c�̀m cung t�n th� chẳng sợ kẻ thù. Cũng v�̣y, B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t sẽ kh�ng còn sợ ma và thi�n ma nữa.

Th�́ n�n, B�̀-tát mu�́n chứng Chánh đẳng giác phải thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, sẽ được chư Ph�̣t quá khứ, hi�̣n tại và vị lai h�̣ ni�̣m.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát phải thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t như th�́ nào mới được chư Ph�̣t h�̣ ni�̣m?

Ph�̣t dạy:

�Ni�̣m là kh�ng th�́y có sáu pháp Ba-la-m�̣t đ�̉ ni�̣m, cũng kh�ng th�́y có tr� Nh�́t thi�́t đ�̉ ni�̣m. B�̀-tát trụ t�m như v�̣y sẽ được chư Ph�̣t h�̣ ni�̣m.

Lại nữa, Tu-b�̀-đ�̀! Ta kh�ng đem năm �́m ra ni�̣m, cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t cũng kh�ng đem ra ni�̣m.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Sự học của B�̀-tát r�́t nhi�̀u nhưng kh�ng có học g� cả hay sao?

Ph�̣t dạy:

�Có sự học nhi�̀u như v�̣y mà kh�ng th�́y sự học. V� sao? V� B�̀-tát kh�ng còn th�́y pháp đ�̉ học.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Đức Ph�̣t thuy�́t bao nhi�u pháp, B�̀-tát đ�̀u phải hành tr� phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�B�̀-tát mu�́n chứng Chánh đẳng giác th� phải thực hành v�̀ sáu pháp Ba-la-m�̣t, phải thường b�̀n ch� quán sát, nhớ nghĩ và giữ g�n kh�ng có lay chuy�̉n. Đ�́i với sáu pháp Ba-la-m�̣t, B�̀-tát phải học cho th�́u đáo, đ�́i với các pháp cũng phải học và hi�̉u rõ m�̣t cách th�́u đáo.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Làm th�́ nào đ�̉ hi�̉u rõ năm �́m m�̣t cách th�́u đáo?

Ph�̣t dạy:

�Phải bi�́t rõ năm �́m và tr� Nh�́t thi�́t, v� bi�́t rõ năm �́m và tr�

Nh�́t thi�́t như th�̣t r�̀i mới bi�́t rõ các pháp.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Làm th�́ nào đ�̉ bi�́t rõ năm �́m và tr� Nh�́t thi�́t như th�̣t, kh�ng bi�́t sinh di�̣t, kh�ng bi�́t bao trùm, thường trụ hay b�́t bi�́n.

Ph�̣t dạy:

�Quán sát m�̣t cách như th�̣t sẽ bi�́t rõ các pháp.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Quán như th�̣t là th�́ nào?

Ph�̣t dạy:

�Quán như th�̣t tức chẳng phải ch�n th�̣t. B�̀-tát phải học phi ch�n th�̣t mới bi�́t rõ các pháp, bi�́t rõ các pháp tánh sẽ bi�́t rõ các pháp; bi�́t rõ sắc tánh, pháp tánh kh�ng đoạn tuy�̣t th� sẽ bi�́t rõ các pháp.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Làm th�́ nào đ�̉ bi�́t rõ các pháp?

Ph�̣t dạy:

�Các pháp kh�ng hợp cũng kh�ng ly.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Các pháp kh�ng hợp cũng kh�ng ly là th�́ nào?

Ph�̣t dạy:

�Năm �́m là kh�ng hợp cũng kh�ng ly; cho đ�́n tánh hữu vi, v� vi cũng kh�ng hợp kh�ng ly. V� sao? V� pháp �́y kh�ng có h�nh tướng th� làm g� có hợp có ly; v� sở hữu đ�̀u kh�ng có sở hữu, cũng kh�ng hợp và kh�ng ly. B�̀-tát phải bi�́t rõ các pháp như v�̣y.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát từ khi mới phát t�m cho đ�́n b�̣c Th�̣p trụ đ�̀u phải học như v�̣y, t�nh đ�́n v�̀ sau mới rõ các pháp.

Ph�̣t dạy:

�Này Tu-b�̀-đ�̀! Chỉ có B�̀-tát lợi căn mới bi�́t được pháp m�n này, còn kẻ đ�̣n căn, người hi�̉u lưng chừng hoặc người hi�̉u cạn cợt th� kh�ng được vào. Lại người mu�́n học vào pháp này, những kẻ lười bi�́ng và người có mong c�̀u th� kh�ng được vào. Chỉ có người si�ng năng có chánh định và b�̣c kh�ng thoái chuy�̉n đã đạt được tr� Nh�́t thi�́t th� mới được vào. N�́u hành tr� sáu pháp Ba-la-m�̣t đúng như lời Ph�̣t dạy th� sẽ được tr� Nh�́t thi�́t.

B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, n�́u ma sự vừa phát sinh th� bi�́t rõ và di�̣t ngay. V�̣y, mu�́n được phương ti�̣n quy�̀n xảo phải học Bát-nhã ba-la-m�̣t.

B�̀-tát thực hành ni�̣m và th�̉ nh�̣p vào Bát-nhã ba-la-m�̣t th� sẽ được chư Ph�̣t hi�̣n tại trong mười phương h�̣ ni�̣m. Chư Ph�̣t và B�̀-tát trong ba cõi đ�̀u sinh ra từ Bát-nhã ba-la-m�̣t. Thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, B�̀-tát phải nghĩ như v�̀y: �Pháp mà chư Ph�̣t trong ba đời đã chứng được th� ta cũng chứng được.� Khi thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, B�̀-tát phải tu t�̣p như v�̣y, tu t�̣p như v�̣y sẽ mau chứng Chánh đẳng giác. Do đó, B�̀-tát kh�ng n�n xa l�a ni�̣m tr� Nh�́t thi�́t.

Giả sử chúng sinh trong đại thi�n th�́ giới đ�̀u y như lời tr�n mà thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t đ�̉ được quả Tu-đà-hoàn, A-la-hán đ�́n B�ch-chi-ph�̣t th� kh�ng bằng B�̀-tát này thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t khoảng thời gian r�́t ngắn. V� sao? V� năm pháp Ba-la-m�̣t, Tu-đà-hoàn, A-la-hán đ�́n B�ch-chi-ph�̣t đ�̀u sinh ra từ Bát-nhã ba-la-m�̣t; chư Ph�̣t trong ba đời cũng từ Bát-nhã ba-la-m�̣t mà sinh ra.

Giả sử dạy bảo cho hằng hà sa chúng sinh đ�̀u b�́ th� đ�̉ đạt đ�́n Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t; kh�ng bằng B�̀-tát ni�̣m Bát-nhã ba-la-m�̣t hợp với tr� Nh�́t thi�́t; ni�̣m Bát-nhã ba-la-m�̣t hợp với tr� Nh�́t thi�́t chứng m�̣t ngày đ�́n trăm ngày, hoặc đ�́n trăm ki�́p. V� sao? V� các Đức Như Lai từ Bát-nhã ba-la-m�̣t sinh ra, các Ngài l�̣p hạnh B�́ th� đ�̉ giáo hóa chúng sinh và cũng đ�̉ dạy cho các vị A-la-hán và B�ch-chi-ph�̣t. N�́u có B�̀-tát trụ vào lời dạy đúng như Bát-nhã ba-la-m�̣t th� phải bi�́t đó là b�̣c B�̀-tát kh�ng thoái chuy�̉n, sẽ được Như Lai h�̣ ni�̣m. Phải bi�́t, B�̀-tát này đã thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t, đã được phương ti�̣n quy�̀n xảo, đã cúng dường chư Ph�̣t r�́t nhi�̀u, đã được th�n c�̣n với bạn lành, mười tám pháp Kh�ng, thành tựu b�́n V� ngại tu�̣, sáu pháp Th�̀n th�ng, an trụ đ�̀y đủ các nguy�̣n, đ�̀y đủ hạnh thanh tịnh của đ�̀ng nam, kh�ng xa l�a c�ng đức của các thi�̣n pháp, kh�ng m�́t các bi�̣n tài, được các pháp T�̉ng tr�, các căn đ�̀y đủ và sẽ được thọ ký; đ�́i với các cảnh giới như ba cõi, tám nạn vĩnh vi�́n dứt tuy�̣t. Phải bi�́t, B�̀-tát �́y giỏi làm các vi�̣c, th�̉ nh�̣p nghĩa V� tự, khéo nói năng và im lặng, nói nhi�̀u, nói �t, dạy d�̃ nam nữ, năm �́m, Ni�́t-bàn, các pháp tướng, tánh hữu vi, v� vi, kia đ�y, h�̣i hợp chia l�a, kh�ng hợp, kh�ng l�a, pháp như, pháp tịnh, pháp hữu duy�n, pháp v� duy�n, năm �́m, sáu tr�̀n, mười tám giới, b�́n Đ�́, mười hai nh�n duy�n, các Thi�̀n: b�́n Thi�̀n, b�́n V� h�nh thi�̀n; sáu pháp Ba-la-m�̣t, ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, tr� Nh�́t thi�́t, tánh hữu vi, v� vi, ngã, v� ngã, năm �́m cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t; cũng bi�́t rõ ni�̣m, năm �́m cho đ�́n đạo tự tánh là kh�ng. Đạo kh�ng, tin đạo kh�ng, kh�ng tin đạo kh�ng, sinh, di�̣t, thường, trụ, b�́t bi�́n, tham, s�n, si, chánh ki�́n, kh�ng chánh ki�́n, tà ki�́n, kh�ng tà ki�́n, vi�̣c làm, sự t�n thờ, tướng, Kh�̉, T�̣p, Di�̣t, Đạo, địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh, ba đường ác, người, cõi người, cõi trời, quả Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t, tr� Nh�́t thi�́t và của đạo tr� Nh�́t thi�́t, mười Lực và sự đ�̀y đủ mười Lực của Ph�̣t, bi�́t rõ m�̣t cách nhanh lẹ, m�̣t cách vi t�́, m�̣t cách nhàm chán, Đại tr�, V� t�̣n tr�, tr� tu�̣ trong ba đời, phương ti�̣n quy�̀n xảo, căn cơ của chúng sinh, nghĩa, giải và sự ra khỏi ba đường ác.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Đó là những c�ng đức của Đại B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, ni�̣m và sự th�̉ nh�̣p Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát phải thực hành ni�̣m và th�̉ nh�̣p Bát-nhã ba-la-m�̣t như th�́ nào?

Ph�̣t dạy:

�Phải bi�́t năm �́m là thường hay v� thường, b�̀n chắc hay kh�ng b�̀n chắc, ch�n th�̣t hay kh�ng ch�n th�̣t. Bi�́t rõ như v�̣y là thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, th�̉ nh�̣p Bát-nhã ba-la-m�̣t như là quán kh�ng, sở hữu đ�̀u kh�ng có sở hữu cũng phải ni�̣m như v�̣y.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát học Bát-nhã ba-la-m�̣t đ�́n bao l�u mới được như v�̣y?

Ph�̣t dạy:

�B�̀-tát khi mới phát t�m thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cho đ�́n khi ng�̀i nơi đạo tràng đ�̀u phải thực hành, phải ni�̣m, phải th�̉ nh�̣p như v�̣y.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát ni�̣m Bát-nhã ba-la-m�̣t là phải ni�̣m cho nh�́t t�m phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�B�̀-tát phải thường nh�́t t�m, chớ có đ�̉ ni�̣m nào khác xen vào trong t�m m�nh.�

Thực hành ni�̣m th�̉ nh�̣p Bát-nhã ba-la-m�̣t như v�̣y sẽ kh�ng xa l�a ni�̣m tr� Nh�́t thi�́t; ni�̣m Bát-nhã ba-la-m�̣t là phải ni�̣m theo ý pháp mà kh�ng l�a ý đó.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Hành tr�, ni�̣m và th�̉ nh�̣p Bát-nhã ba-la-m�̣t có đạt được tr� Nh�́t thi�́t kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Hành tr� mà kh�ng ni�̣m có đạt được tr� Nh�́t thi�́t kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Tr� ni�̣m r�̀i mà kh�ng ni�̣m th� có đạt được tr� Nh�́t thi�́t kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Kh�ng ni�̣m cũng kh�ng kh�ng ni�̣m, có đạt được tr� Nh�́t thi�́t kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Phải ni�̣m như th�́ nào mới đạt được tr� Nh�́t thi�́t?

Ph�̣t dạy:

�Phải như như. Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Như như là sao?

Ph�̣t dạy:

�Là như th�̣t.

�Bạch Th�́ T�n! Như th�̣t là th�́ nào?

Ph�̣t dạy:�

�Là như pháp tánh, chúng sinh tánh, thọ tánh và mạng tánh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Như tánh của pháp, chúng sinh, tu�̉i thọ và mạng s�́ng là th�́ nào?

Ph�̣t dạy:

�Ý �ng hi�̉u th�́ nào? Ngã, thọ mạng và chúng sinh có th�̉ nắm bắt được kh�ng?

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Ngã, thọ mạng và chúng sinh kh�ng th�̉ nắm bắt được th� làm g� có chúng sinh đ�̉ gọi là chúng sinh?

Ph�̣t dạy:

�B�̀-tát phải bi�́t rõ như v�̣y th� kh�ng còn có t�n ch�́p vào Bát-nhã ba-la-m�̣t, cũng kh�ng có t�n ch�́p vào các pháp đ�̉ đạt đ�́n tr� Nh�́t thi�́t.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Sáu pháp Ba-la-m�̣t này kh�ng dùng t�n nữa phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Sáu pháp Ba-la-m�̣t và các pháp hữu vi đ�̀u kh�ng dùng những pháp hữu vi, v� vi và pháp ba thừa.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u các pháp kh�ng có t�n và kh�ng gọi được t�n, th� sao có sinh tử trong năm đường, hoặc có Tu-đà-hoàn, Tư-đà-hàm, A-na-hàm, A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t và Chánh đẳng giác? Ph�̣t dạy:

�Ý �ng hi�̉u th�́ nào? T�n gọi của chúng sinh có th�̉ th�́y được kh�ng?

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Kh�ng th�̉ th�́y được.

Ph�̣t dạy:

�Chúng sinh còn kh�ng có hu�́ng g� có năm đường và pháp ba thừa. V� v�̣y, B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t n�n học kh�ng có t�n và kh�ng có các pháp.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Như lời Th�́ T�n nói th� kh�ng học năm �́m và tr� Nh�́t thi�́t nữa phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Phải học năm �́m và tr� Nh�́t thi�́t. Tuy học nhưng kh�ng có sự học.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao học mà nói kh�ng có sự học?

Ph�̣t dạy:

�V� học năm �́m và tr� Nh�́t thi�́t là học kh�ng có ch�̃ sinh, cũng kh�ng có ch�̃ di�̣t.

Lại hỏi:

�Bạch Th�́ T�n! Học kh�ng có ch�̃ sinh kh�ng có ch�̃ di�̣t là th�́ nào?

Ph�̣t dạy:

�Học có ch�̃ tạo tác là kh�ng sự có.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Học ch�̃ tạo tác là kh�ng sự có như th�́ nào?

Ph�̣t dạy:

�Quán tự tướng các pháp như th�̣t là kh�ng sự có. Đó là học ch�̃ tạo tác là kh�ng sự có.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Quán tự tướng kh�ng sự có là th�́ nào?

Ph�̣t dạy:

�Như quán năm �́m kh�ng, như quán sáu t�nh kh�ng, như quán n�̣i ngoại kh�ng, như quán hữu v� kh�ng; như quán thi�̀n kh�ng, như quán Di�̣t thoát thi�̀n kh�ng, như quán ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo kh�ng, như quán đạo kh�ng.

Này Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, phải quán như v�̣y và phải quán tự tướng của các pháp là kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u năm �́m cho đ�́n Đạo là kh�ng th� B�̀-tát phải thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t như th�́ nào?

Ph�̣t dạy:

�B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t là thực hành mà kh�ng có thành tựu.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao thực hành mà kh�ng có thành tựu?

Ph�̣t dạy:

�V� Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng th�̉ được, B�̀-tát kh�ng th�̉ được, sự thực hành kh�ng th�̉ được và người thực hành cũng kh�ng th�̉ được. B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t mà kh�ng có thành tựu. V� sao? V� các trò hý lu�̣n kh�ng th�̉ th�́y được.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát thực hành mà kh�ng th�́y sự thành tựu như v�̣y th� lúc mới phát t�m phải hành Bát-nhã ba-la-m�̣t như th�́ nào?

Ph�̣t dạy:

�Khi mới phát t�m, B�̀-tát kh�ng nương tựa vào pháp nào, học và hành sáu pháp Ba-la-m�̣t đ�̀u kh�ng có ch�̃ nương tựa. Cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t cũng phải ni�̣m kh�ng có ch�̃ nương tựa.

�Bạch Th�́ T�n! Nương tựa và kh�ng nương tựa là th�́ nào?

Ph�̣t dạy:

�Hai pháp th� kh�ng nương tựa, m�̣t pháp th� kh�ng nương tựa.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Hai và m�̣t là sao?

Ph�̣t dạy:�

�Nhãn và sắc, ni�̣m nh�̣p và pháp, đạo và Ph�̣t là hai.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Th�́ nào là ch�̃ nương tựa mà kh�ng nương tựa? Hoặc từ ch�̃ kh�ng nương tựa mà có nương tựa?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng từ trong ch�̃ nương tựa, cũng kh�ng từ trong ch�̃ kh�ng nương tựa mà có nương tựa.

Tu-b�̀-đ�̀! Đ�́i với sự nương tựa là b�nh đẳng n�n gọi là kh�ng nương tựa, phải học như v�̣y. B�̀-tát học Bát-nhã ba-la-m�̣t như v�̣y là kh�ng có nương tựa.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t mà kh�ng thực hành sự nương tựa, cũng kh�ng hành kh�ng nương tựa th� làm sao thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t đ�̉ thành tựu các địa và thành tựu tr� Nh�́t thi�́t?

Ph�̣t dạy:

�N�́u B�̀-tát kh�ng trụ vào ch�̃ nương tựa th� sẽ thành tựu các địa. V� sao? V� Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có ch�̃ nương tựa, đạo kh�ng có ch�̃ nương tựa và người thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng kh�ng th�̉ th�́y được. Th�́ n�n B�̀-tát phải thực hành như v�̣y.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng th�̉ th�́y được, đạo kh�ng th�̉ th�́y được và người hành đạo cũng kh�ng th�̉ th�́y được th� làm sao B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t và ph�n bi�̣t các pháp là năm �́m, là đạo?

Ph�̣t dạy:

�B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có nương tựa vào năm �́m và đạo.

Lại hỏi:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u B�̀-tát kh�ng nương tựa vào năm �́m và đạo th� làm sao thành tựu sáu pháp Ba-la-m�̣t đ�̉ vượt qua địa vị B�̀-tát, làm thanh tịnh cõi Ph�̣t đ�̉ giáo hóa chúng sinh, đạt được tr� Nh�́t thi�́t đ�̉ chuy�̉n pháp lu�n; và làm sao làm vi�̣c Ph�̣t đ�̉ đ�̣ chúng sinh thoát khỏi sinh tử?

Ph�̣t dạy:

�B�̀-tát kh�ng v� năm �́m, cũng kh�ng v� đạo mà thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Lại hỏi:

�Bạch Th�́ T�n! V� lý do g� B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t?

Ph�̣t dạy:

�Ch�nh v� kh�ng có ch�̃ làm mà B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. V� sao? V� các pháp kh�ng có ch�̃ làm, Bát-nhã ba-la-m�̣t và đạo cũng kh�ng có ch�̃ làm, cũng kh�ng có ch�̃ thành tựu. B�̀-tát phải thực hành như v�̣y, v� Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có ch�̃ làm và cũng kh�ng có ch�̃ thành tựu.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u các pháp kh�ng có ch�̃ làm và kh�ng có ch�̃ thành tựu cũng kh�ng có cảnh giới ba thừa?

Ph�̣t dạy:

�V� các pháp xứ kh�ng có ch�̃ làm, kh�ng có sự thành tựu n�n kh�ng th�̉ được. V� sao? V� kẻ phàm phu ngu si ch�́p vào năm �́m, nương tựa vào năm �́m r�̀i tự c�́ng cao, nghĩ rằng: �T�i sẽ chứng đạo và cứu đ�̣ chúng sinh thoát ly sinh tử.�

Tu-b�̀-đ�̀! Như Lai với năm loại mắt còn kh�ng th�́y có năm �́m và đạo hu�́ng g� kẻ phàm phu ngu si kh�ng có mắt, ch�́p vào năm �́m mà mu�́n cứu đ�̣ chúng sinh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u Ngài dùng năm loại mắt mà kh�ng th�́y có chúng sinh, cũng kh�ng th�́y có chúng sinh được đ�̣ th� làm sao Đức Th�́ T�n thành tựu được Chánh đẳng giác đ�̉ cứu đ�̣ chúng sinh trong ba đời?

Ph�̣t dạy:

�Ta kh�ng th�́y có chứng Ph�̣t tr�, kh�ng th�́y có chúng sinh được đ�̣ và cũng kh�ng th�́y có ba đời. V� chúng sinh kh�ng th�n mà chúng tưởng ra có th�n n�n mới có giới lu�̣t này và thuy�́t pháp giáo hóa là v� cho th�́ tục, chẳng phải Đ�̣ nh�́t nghĩa là giáo pháp kh�ng có lời.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Kh�ng trụ vào Đ�̣ nh�́t nghĩa th� có thành Ph�̣t tr� kh�ng?

Ph�̣t dạy:�

�Kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Theo b�́n thứ đi�n đảo có thành Ph�̣t tr� kh�ng?

Ph�̣t dạy:�

�Kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u kh�ng theo Đ�̣ nh�́t nghĩa và kh�ng theo b�́n thứ đi�n đảo kh�ng chứng Chánh đẳng giác th� Đức Th�́ T�n kh�ng chứng Chánh đẳng giác phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Này Tu-b�̀-đ�̀! Như Lai có chứng Chánh đẳng giác, nhưng kh�ng trụ vào tánh hữu vi, v� vi. Cũng như Như Lai tạo ra hóa th�n Như Lai. Th�n �́y tuy kh�ng trụ vào có và kh�ng mà kh�ng có ch�̃ tru; n�n có đ�́n, đi, ng�̀i, đứng cũng thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t, cũng có th�̉ hành b�́n Thi�̀n, b�́n Đẳng, b�́n V� h�nh thi�̀n, năm phép Th�̀n th�ng, ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, ba Giải thoát m�n, n�̣i ngoại kh�ng, hữu v� kh�ng, tám Giải thoát, Ch�n Thứ đ�̣ định, mười Lực của Ph�̣t, b�́n V� sở úy, mười tám pháp B�́t c�̣ng và chuy�̉n pháp lu�n. Vị Hóa Ph�̣t này bi�́n hóa ra v� lượng, v� s�́ người và nói với mọi người: �Có cứu đ�̣, có chúng sinh và có cả ba đời.� Ph�̣t hỏi:

�Này Tu-b�̀-đ�̀! Vị Hóa Ph�̣t này có bi�́n hóa ra ba đời chúng sinh kh�ng?

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Kh�ng.

Ph�̣t dạy:

�Như Lai kh�ng có ch�́p trước vào Chánh đẳng giác v� ta bi�́t rõ các pháp như bi�́n hóa n�n kh�ng có sự đ�̣ thoát. Do đó B�̀-tát đ�́i với Bát-nhã ba-la-m�̣t phải thực hành và phải bi�́t rõ như v�̣y.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Như lời Th�́ T�n nói, n�́u các pháp như bi�́n hóa th� hóa th�n Như Lai cùng với th�n của Như Lai có g� khác và sai bi�̣t kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng khác và cũng kh�ng sai bi�̣t nhau. V� sao? V� Như Lai và Hóa th�n Như Lai đ�̀u có vi�̣c làm.

Lại hỏi:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u kh�ng có Như Lai th� ri�ng Hóa th�n Như Lai có làm được kh�ng? Ph�̣t dạy:

�Có th�̉ làm được.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao v�̣y?

Ph�̣t dạy:

�Này Tu-b�̀-đ�̀! Vào thời quá khứ có Đức Như Lai hi�̣u là Tu-phi�́n-đ�̀u (Tu-phi�́n-đ�̀u, đời T�́ng gọi là Cực Tịnh Như Lai). Khi Đức Ph�̣t �́y xu�́t hi�̣n ra đời, kh�ng có người thực hành B�̀-tát đạo n�n Đức Ph�̣t �́y thị hi�̣n nh�̣p Ni�́t-bàn r�̀i làm cho hóa th�n Ph�̣t trụ lại m�̣t ki�́p. Sau đó, vị Hóa Ph�̣t kia thọ ký cho các hành B�̀-tát r�̀i nh�̣p di�̣t. Mọi người đ�̀u cho rằng, Hóa Ph�̣t đã nh�̣p Ni�́t-bàn mà kh�ng bi�́t là Hóa Ph�̣t.

Ph�̣t dạy:

�Hóa Ph�̣t kh�ng sinh cũng kh�ng di�̣t. Tu-b�̀-đ�̀, B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t phải bi�́t các pháp như Hóa Ph�̣t.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u Hóa Ph�̣t có làm, Đức Như Lai cũng có làm, kh�ng có sự sai khác th� ch�̃ đạt c�ng đức b�́ th� đưa đ�́n k�́t quả như th�́ nào? N�́u cúng dường Hóa Ph�̣t như cúng dường Như Lai th� người cúng dường �́y cho đ�́n khi Ph�̣t nh�̣p Ni�́t-bàn, phước của họ có ch�́m dứt kh�ng?

Ph�̣t dạy: �

�Như Lai là phước đi�̀n cho t�́t cả n�n Hóa th�n Như Lai cũng v�̣y.

Ph�̣t dạy ti�́p:�

�Này Tu-b�̀-đ�̀! Hãy đ�̉ vi�̣c làm c�ng đức cúng dường Như Lai và hóa th�n của Như Lai lại, n�́u có người với Từ t�m thường ni�̣m Ph�̣t, phước �́y sẽ đạt đ�́n ch�̃ h�́t kh�̉.

Ph�̣t dạy:�

�Đ�̉ vi�̣c phước đức của lòng Từ �́y lại. N�́u có người chỉ dùng m�̣t b�ng hoa rải giữa hư kh�ng và ni�̣m Ph�̣t trong gi�y phút th� phước �́y cũng sẽ đưa đ�́n h�́t kh�̉.

Ph�̣t dạy:

�Hãy đ�̉ vi�̣c phước cúng hoa lại, n�́u có người ni�̣m Nam-m� Ph�̣t th� phước �́y cũng sẽ đưa đ�́n h�́t kh�̉.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Phước cúng dường Như Lai r�́t là to lớn, �ng phải bi�́t rõ như v�̣y. V� các pháp b�nh đẳng n�n các Hóa Ph�̣t và Ph�̣t kh�ng có sai khác. B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t như v�̣y sẽ hi�̉u rõ pháp của các pháp kh�ng di�̣t và kh�ng bỏ. Bát-nhã ba-la-m�̣t này cũng kh�ng có ph�n bi�̣t cho đ�́n các pháp cũng phải hi�̉u rõ như v�̣y.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u các pháp kh�ng ph�n bi�̣t th� tại sao Đức Như Lai nói rằng, sắc, thọ, tưởng, hành, thức, n�̣i, ngoại pháp, thi�̣n, ác, Hữu l�̣u, V� l�̣u, đạo, th�́ tục, sinh tử và pháp hữu vi, v� vi?�

Bạch Th�́ T�n! Các pháp kh�ng có ph�n bi�̣t phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng! Chỉ dùng danh tự và s�́ lượng đ�̉ dạy chúng sinh làm cho họ được hi�̉u rõ chứ kh�ng có ph�n bi�̣t.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Các pháp �́y kh�ng có t�n th� tại sao dùng danh tướng đ�̉ chỉ dạy chúng sinh, làm cho họ được hi�̉u rõ?

Ph�̣t dạy:

�Các hành kh�ng t�n, kh�ng tướng cũng kh�ng có ch�̃ th�̉ nh�̣p. Lại nữa, hành là kh�ng ch�̃, kh�ng tướng, kh�ng th�̉ nh�̣p. Chư Ph�̣t và các đ�̣ tử cũng kh�ng nh�̣p vào tướng.

N�́u danh cũng sẽ nh�̣p vào danh, tướng cũng sẽ nh�̣p vào tướng; Kh�ng, V� tướng, V� nguy�̣n cũng sẽ nh�̣p vào Kh�ng, V� tướng, V� nguy�̣n; ch�n t�́ cũng sẽ nh�̣p vào ch�n t�́; pháp tánh cũng sẽ nh�̣p vào pháp tánh; pháp v� vi cũng sẽ nh�̣p vào pháp v� vi.

Tu-b�̀-đ�̀! Các pháp �́y chỉ dùng t�n mà kh�ng nh�̣p vào t�n. B�̀-tát trụ trong danh tướng thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t chứ kh�ng phải ch�́p vào danh tướng �́y.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u các pháp hữu vi dựa vào danh tướng mà có th� v� ai mà B�̀-tát phát đạo t�m đ�̉ chịu nhi�̀u sự c�̀n kh�̉ đ�̉ thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t, b�́n Thi�̀n, b�́n V� h�nh thi�̀n, b�́n Đẳng, ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, ba giải thoát m�n, đ�̀y đủ đại Bi và v� ai thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t?

Ph�̣t dạy:

�V� các danh tướng, s�́ tướng, các pháp hữu vi kh�ng có danh tướng, là kh�ng. Do đó B�̀-tát thực hành đạo của B�̀-tát, đạt đ�́n tr� Nh�́t thi�́t đ�̉ chuy�̉n pháp lu�n, dùng pháp ba thừa đ�̣ thoát chúng sinh. Lại nữa, danh tự và tướng đó cũng kh�ng sinh cũng kh�ng di�̣t, trụ như v�̣y kh�ng thay đ�̉i.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Ngài nói tr� Nh�́t thi�́t phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:�

�Đúng v�̣y! Ta nói tr� Nh�́t thi�́t, vi�̣c của tr� Nh�́t thi�́t và nói vi�̣c đạo, tu�̣.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Những đi�̀u đó có g� sai khác kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Tr� Nh�́t thi�́t là vi�̣c của Thanh văn và B�ch-chi-ph�̣t; vi�̣c đạo, tu�̣ là vi�̣c của các Đại B�̀-tát; vi�̣c của tr� Nh�́t thi�́t là vi�̣c của chư Ph�̣t Như Lai.

Lại hỏi:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao nói tr� Nh�́t thi�́t là vi�̣c của Thanh văn và B�ch-chi-ph�̣t?

Ph�̣t dạy:

�V� các pháp n�̣i ngoại, La-hán, B�ch-chi-ph�̣t đ�̀u phải bi�́t rõ. Tuy bi�́t nhưng kh�ng trụ vào các vi�̣c đạo.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Những g� là đạo tu�̣ của B�̀-tát?

Ph�̣t dạy:

�B�̀-tát đ�́i với t�́t cả các đạo đ�̀u phải giảng thuy�́t, bi�́t rõ đạo ba thừa và làm ba vi�̣c đạo mà kh�ng ch�́p sự giác ng�̣ ch�n t�́.

Lại hỏi:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao B�̀-tát đã đ�̀y đủ Ph�̣t sự mà kh�ng ch�́p sự giác ng�̣ ch�n t�́ đó?

Ph�̣t dạy:

�V� chưa thành tựu Ph�̣t sự, chưa giáo hóa chúng sinh n�n B�̀-tát chưa nh�̣n sự giác ng�̣ ch�n t�́ đó.

Lại hỏi:

�Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát phải trụ trong đạo mới nh�̣n sự chứng ch�n t�́ đó phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:�

�Kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V�̣y có th�̉ kh�ng theo đạo phải kh�ng? Ph�̣t dạy:�

�Kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Kh�ng theo đạo cũng kh�ng theo phi đạo phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:�

�Kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�V�̣y phải làm sao?

Ph�̣t hỏi lại:

�Ý �ng hi�̉u th�́ nào? N�́u �ng theo đạo th� có đoạn h�́t hữu l�̣u kh�ng?

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Kh�ng.

Ph�̣t hỏi:

��ng theo phi đạo có đoạn h�́t hữu l�̣u kh�ng?

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Kh�ng.

Ph�̣t hỏi:

��ng theo đạo hoặc phi đạo th� có đoạn h�́t hữu l�̣u kh�ng?

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Kh�ng.

Ph�̣t hỏi:

��ng dùng đạo, phi đạo, cũng chẳng phi đạo, di�̣t h�́t các l�̣u chăng?

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Kh�ng. Con kh�ng có ch�̃ trụ nhưng sẽ đoạn h�́t hữu l�̣u. Tuy đoạn h�́t hữu l�̣u mà kh�ng có ch�̃ trụ.

Ph�̣t dạy:

�Này Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát cũng Như th�́. Tuy rằng có chứng ch�n t�́ mà kh�ng có ch�̃ trụ; tuy nói tr� Nh�́t thi�́t và vi�̣c tr� Nh�́t thi�́t chỉ là m�̣t.

�Bạch Th�́ T�n! M�̣t vi�̣c là th�́ nào?

Ph�̣t dạy:

�Là tịch tĩnh.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Những lời nói, h�nh dáng, sự sinh di�̣t, chư Ph�̣t đ�̀u rõ bi�́t. Do đó gọi là tr� Nh�́t thi�́t.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Tr� Nh�́t thi�́t, vi�̣c của tr� Nh�́t thi�́t và vi�̣c đạo, tu�̣, ba vi�̣c này thứ tự có khác nhau kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Đ�̀u m�́i và ch�́m dứt kh�ng có sai khác. Bởi v� chư Ph�̣t đã ch�́m dứt các đ�̀u m�́i, còn Thanh văn th� chưa ch�́m dứt h�́t các đ�̀u m�́i.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u chưa ch�́m dứt h�́t các đ�̀u m�́i th� họ có chứng Ni�́t-bàn kh�ng?

Ph�̣t dạy:�

�Kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Ni�́t-bàn có g� sai khác kh�ng?

Ph�̣t dạy:�

�Kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u kh�ng có sai khác th� tại sao lại nói họ chưa ch�́m dứt các đ�̀u m�́i?

Ph�̣t dạy:

�V� đ�̀u m�́i đó chẳng phải là đ�̀u m�́i. Do có d�m, n�̣, si n�n phàm phu g�y ra các đ�̀u m�́i. Đức Như Lai th� kh�ng còn đ�̀u m�́i.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Đạo và Ni�́t-bàn kh�ng có sở hữu th� sao nói có Tu-đà-hoàn, La-hán, B�ch-chi-ph�̣t và Chánh đẳng giác?

Ph�̣t dạy:

�V� do v� vi mà có t�n là Tu-đà-hoàn, A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t và Chánh đẳng giác.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Từ v� vi mà có t�n phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng! Chỉ v� ng�n thuy�́t mà có sự nói năng này chứ kh�ng từ Đ�̣ nh�́t nghĩa. V� sao? V� trong Đ�̣ nh�́t nghĩa kh�ng có các Hành, cũng kh�ng có tạo tác n�n v� người đoạn trừ ái mà thi�́t l�̣p giai đoạn sau.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Tướng các pháp đ�̀u như là kh�ng, hi�̣n th�̣t còn kh�ng th�̉ bi�́t làm sao bi�́t được giai đoạn sau?

Ph�̣t dạy:

�Đúng v�̣y! Tướng các pháp là kh�ng, hi�̣n th�̣t còn kh�ng bi�́t được hu�́ng chi giai đoạn sau. V� những người kh�ng bi�́t tướng các pháp là kh�ng n�n ta nói có giai đoạn trước và sau. Tướng các pháp cũng kh�ng có giai đoạn trước và sau.

Này Tu-b�̀-đ�̀! N�́u B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t th� phải bi�́t rõ tướng của các pháp là kh�ng. Như v�̣y, các pháp hành đ�́i với các pháp là kh�ng, n�n kh�ng có th�̉ nh�̣p, cũng kh�ng có sự th�̉ nh�̣p vào các pháp n�̣i ngoại, hữu vi, v� vi, pháp ba thừa.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao gọi là Bát-nhã ba-la-m�̣t?

Ph�̣t dạy:

�Nói là Bát-nhã ba-la-m�̣t v� nó vượt qua t�́t cả các pháp, là sự vượt qua t�́i thượng trong ba thừa. Các Đức Như Lai chứng Chánh đẳng giác đ�̀u nương vào Bát-nhã ba-la-m�̣t mà đ�́n được bờ kia. Do đó gọi là Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Lại nữa, sự vượt qua t�́t cả các pháp như bụi tr�̀n mà kh�ng có pháp nào ngăn chặn được. Do đó gọi là Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Lại nữa, ch�n t�́ pháp tánh và pháp Như đ�̀u nh�̣p trong Bát-nhã ba-la-m�̣t, n�n gọi là Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Này Tu-b�̀-đ�̀! V� v�̣y, Bát-nhã ba-la-m�̣t đ�́i với các pháp kh�ng hợp cũng kh�ng ly; dù th�́y hay kh�ng th�́y, ngăn ngại hay kh�ng ngăn ngại, th� đ�́i với pháp này cũng kh�ng hợp kh�ng ly. V� Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có h�nh tướng, kh�ng th�̉ th�́y được cũng kh�ng có sự đ�́i đãi, m�̣t tướng tức là v� tướng. V� sao? V� hay sinh ra các pháp, các bi�̣n tài, n�n trời, người, ma, các oán thù, các ngoại đạo, Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t đ�̀u kh�ng th�̉ phá hoại B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. V� t�́t cả ác ma oán thù và hai địa đ�̀u kh�ng th�̉ sánh kịp.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Trong ý nghĩa này, B�̀-tát phải bi�́t rõ, phải thực hành như v�̣y.

Lại nữa, Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát đ�́i với ý nghĩa Bát-nhã ba-la-m�̣t thực hành v�̀ v� thường, kh�̉, v� ngã th� phải bi�́t rõ ý nghĩa Kh�̉, T�̣p, Di�̣t, Đạo, trừ di�̣t, kh�ng sinh, kh�ng di�̣t, các pháp; th�́y bi�́t rõ t�́t cả; bi�́t rõ m�nh và t�m của người khác. Phải thực hành đúng như lời nói tr�n.

Này Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát đ�́i với Bát-nhã ba-la-m�̣t phải bi�́t nghĩa đó và phải thực hành đúng như v�̣y.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Ý nghĩa Bát-nhã ba-la-m�̣t này r�́t là s�u xa, dù nói phi nghĩa cũng kh�ng th�̉ nắm được th� làm th�́ nào B�̀-tát đ�́i với Bát-nhã ba-la-m�̣t tu t�̣p các nghĩa?

Ph�̣t dạy:

�B�̀-tát hi�̉u nghĩa s�u xa này th� thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t như v�̣y. Đ�́i với d�m, n�̣, si, B�̀-tát kh�ng còn n�n kh�ng hành nghĩa tà ki�́n, bi�́t rõ chúng kh�ng phải nghĩa n�n kh�ng hành. V� sao? V� như th�̣t của d�m, n�̣, si đ�́i với các pháp kh�ng tăng kh�ng giảm. Lại nữa, nghĩa các tà ki�́n là như th�̣t, kh�ng tăng cũng kh�ng giảm.

N�́u cho rằng năm �́m có �ch hay kh�ng có �ch cũng kh�ng n�n thực hành theo. V� sao? V� khi chứng Chánh đẳng giác, Như Lai kh�ng th�́y tăng giảm. Th�́ n�n, dù có Ph�̣t hay kh�ng có Ph�̣t, các pháp cũng v�̣y, kh�ng tăng cũng kh�ng giảm.

Ph�̣t dạy:�

�V� các pháp hữu vi thường kh�ng bị ngăn ngại, cũng kh�ng có ch�̃ tạo tác. Do đó, Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng kh�ng tăng kh�ng giảm.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Nghĩa các pháp hữu vi chẳng phải là chư Ph�̣t và đ�̣ tử phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Các pháp hữu vi đ�̀u là chư Ph�̣t và đ�̣ tử. Nhưng kh�ng v� đó mà có tăng có giảm. Cũng như hư kh�ng là như th�̣t, kh�ng v� sự tạo tác mà phát sinh, cũng kh�ng v� kh�ng sự tạo tác mà phát sinh. Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng v�̣y, kh�ng v� có tăng có giảm mà phát sinh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u B�̀-tát kh�ng theo và kh�ng có ch�̃ làm th� học Bát-nhã ba-la-m�̣t có chứng Chánh đẳng giác kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�B�̀-tát theo mà kh�ng có ch�̃ làm, học Bát-nhã ba-la-m�̣t m�̣t cách s�u xa th� sẽ thành Chánh đẳng giác, v� kh�ng hợp với hai.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Theo m�̣t pháp đ�̉ chứng m�̣t pháp có chứng đắc kh�ng?

Ph�̣t dạy:�

�Kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u kh�ng theo m�̣t cũng kh�ng theo hai pháp th� có chứng đắc kh�ng?

Ph�̣t dạy:�

�Kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u kh�ng thu�̣n theo m�̣t cũng kh�ng thu�̣n theo hai pháp th� có chứng đắc kh�ng?

Ph�̣t dạy:�

�Kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u kh�ng theo m�̣t cũng kh�ng theo hai th� làm sao có sự chứng đắc?

Ph�̣t dạy:

�Đạt đ�́n ch�̃ chứng mà kh�ng có ch�̃ đắc th� gọi là có chứng có đắc.

Ph�̉m 71: TR�̀NG C�Y

Khi �́y Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t r�́t là s�u xa, kh�ng có chúng sinh nhưng B�̀-tát v� chúng sinh đau kh�̉ mà c�̀u Chánh đẳng giác. Cũng như người nào đó mu�́n tr�̀ng c�y ở giữa hư kh�ng, B�̀-tát v� mu�́n chúng sinh mà mu�́n c�̀u tr� Nh�́t thi�́t.

Ph�̣t dạy:

�Đúng v�̣y! Này Tu-b�̀-đ�̀, v� chúng sinh mà B�̀-tát c�̀u tr� Nh�́t thi�́t, chỉ tưởng có chúng sinh đ�̉ cứu đ�̣ họ được giải thoát.

Tu-b�̀-đ�̀! Cũng như có người mu�́n tr�̀ng c�y mà kh�ng bi�́t đ�́n r�̃ c�y, cũng kh�ng bi�́t đ�́n th�n, cành, lá, hoa, quả; chỉ c�̀n l�́y gi�́ng đó đ�̉ tr�̀ng, tưới nước và chăm sóc đ�̀u đặn; d�̀n d�̀n, th�n, cành, lá, hoa, quả đ�̀u đ�̀y đủ; đ�́i với cành, lá, th�n mu�́n dùng đoạn nào cứ l�́y mà sử dụng, còn quả th� dùng đ�̉ ăn.

Này Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát v� t�́t cả chúng sinh mà c�̀u Chánh đẳng giác, ti�́p đ�́n thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t đ�̉ đạt đ�́n tr� Nh�́t thi�́t; dùng th�n, cành, lá, hoa, quả làm lợi �ch chúng sinh; dùng lá đ�̣ thoát chúng sinh thoát khỏi ba đường ác; dùng hoa giúp họ được b�́n dòng họ t�n quý và cõi trời Tứ thi�n vương cho đ�́n trời Ph�́t như đàn tưởng, Phi phi tưởng; còn quả th� đạt đ�́n Chánh đẳng giác và tr� Nh�́t thi�́t, làm cho chúng sinh được đạo quả Tu-đà-hoàn, Tưđà-hàm, A-na-hàm và A-la-hán.

N�́u có B�̀-tát c�̀u Chánh đẳng giác đem k�́t quả lợi �ch cho chúng sinh, đó là quả nơi chúng sinh. Tuy ở trong ba thừa thành Ph�̣t tr� mà kh�ng có cảnh giới chúng sinh, tưởng có hóa đ�̣ chúng sinh, nhưng kh�ng th�́y có chúng sinh được đ�̣, cũng kh�ng th�́y ch�̃ đạt đ�́n Ph�̣t tr�.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Th�́ n�n B�̀-tát phải học, ni�̣m và thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t như v�̣y.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�n bi�́t B�̀-tát đó cũng như Ph�̣t. B�̀-tát đó đi đ�́n đ�u th� đoạn trừ ba đường ác, đoạn trừ tám nạn, đoạn trừ các cảnh b�̀n cùng hạ ti�̣n và đoạn trừ ba cõi.

Ph�̣t dạy:

�Đúng v�̣y! Này Tu-b�̀-đ�̀, n�n bi�́t vị B�̀-tát �́y cũng như Đức Như Lai. N�́u B�̀-tát lười bi�́ng chán nản th� kh�ng bao giờ đi được tr�n đường của chư Ph�̣t trong ba đời. Th�́ gian cũng kh�ng có Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t. Ba cảnh giới ác và ba cõi kh�ng có lúc nào bị ch�́m dứt.

Ph�̣t dạy:�

�Phải bi�́t B�̀-tát đó như Ph�̣t, đúng như lời �ng nói. V� như th�̣t n�n bi�́t có Như Lai, B�ch-chi-ph�̣t và các Hi�̀n thánh; v� như th�̣t mà bi�́t có năm �́m, tánh hữu vi, v� vi; v� Như đó đúng như th�̣t n�n gọi là Như. N�́u B�̀-tát học được như th�̣t �́y, th� sẽ đạt được đ�́n tr� Nh�́t thi�́t; lại từ trong đó mà đ�́n n�n gọi là Như; v� Như... n�n bi�́t B�̀-tát đó là Ph�̣t.

Này Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát phải học như th�̣t v�̀ Bát-nhã ba-la-m�̣t. Học như th�̣t Bát-nhã ba-la-m�̣t r�̀i th� mới học t�́t cả các pháp như th�̣t; đã học các pháp như th�̣t r�̀i mới đ�̀y đủ t�́t cả các pháp như th�̣t th� đạt được tự tại như th�̣t; đã được tự tại nhưng hư th�̣t r�̀i th� bi�́t được ngu�̀n g�́c của các pháp; đã bi�́t rõ ngu�̀n g�́c của các pháp r�̀i th� th�́y chúng sinh tùy theo hạnh nghi�̣p của m�nh mà đ�́n; đã bi�́t ch�̃ đi đ�́n r�̀i th� đ�̀y đủ tr� tu�̣ và hạnh nguy�̣n; đã đ�̀y đủ tr� tu�̣ và hạnh nguy�̣n r�̀i th� được tr� tu�̣ thanh tịnh trong ba đời; đã được tr� tu�̣ thanh tịnh trong ba đời r�̀i th� hành B�̀-tát đạo; hành B�̀-tát đạo r�̀i th� làm lợi �ch cho chúng sinh; làm lợi �ch cho chúng sinh r�̀i th� đạt đ�́n tr� Nh�́t thi�́t; đạt đ�́n tr� Nh�́t thi�́t r�̀i th� chuy�̉n pháp lu�n; chuy�̉n pháp lu�n r�̀i th� hướng d�̃n chúng sinh vào pháp ba thừa, hướng d�̃n chúng sinh r�̀i th� nh�̣p Ni�́t-bàn.

Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát tự quán c�ng đức của các thi�̣n pháp và c�ng đức của các người khác mà c�̀u Chánh đẳng giác.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Chư Thi�n, A-tu-la và Nh�n loại ở th�́ gian đ�̀u phải đảnh l�̃ B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Đúng v�̣y! Chư Thi�n và Nh�n loại ở th�́ gian đ�̀u phải đảnh l�̃ B�̀-tát đó.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Đại B�̀-tát mới phát t�m v� chúng sinh mà c�̀u Chánh đẳng giác th� được bao nhi�u phước đức?

Ph�̣t dạy:

�N�́u có thi�̣n nam, thi�̣n nữ giáo hóa chúng sinh trong tam thi�n đại thi�n th�́ giới đ�̀u trụ b�̣c A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t. Ý �ng nghĩ th�́ nào? Phước �́y có nhi�̀u kh�ng?

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! R�́t nhi�̀u.

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng bằng B�̀-tát v� chúng sinh phát t�m c�̀u Chánh đẳng giác, phước đức �́y nhi�̀u g�́p trăm ngàn mu�n ức l�̀n.

Hãy đ�̉ tam thi�n đại thi�n th�́ giới đó lại, n�́u có người giáo hóa chúng sinh trong tam thi�n đại thi�n th�́ giới đ�̀u trụ b�̣c Tu�̣ địa, T�n địa, Bát địa, Ki�́n địa, Bạt địa, Tịnh địa, Dĩ bi�̣n địa, B�chchi địa đ�̀u kh�ng bằng B�̀-tát phát t�m v� chúng sinh c�̀u Chánh đẳng giác, phước đức �́y r�́t nhi�̀u g�́p trăm ngàn mu�n ức l�̀n.

Tu-b�̀-đ�̀! N�́u như t�́t cả chúng sinh trong tam thi�n đại thi�n th�́ giới đ�̀u mới phát t�m, phước đức �́y r�́t nhi�̀u g�́p trăm ngàn mu�n ức l�̀n ở trước. Giả sử như tam thi�n đại thi�n th�́ giới đ�̀u thành tựu B�̀-tát cả th� kh�ng bằng phước �́y m�̣t ph�̀n trăm, m�̣t ph�̀n ngàn, m�̣t ph�̀n mu�n, ức l�̀n của Đức Như Lai.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�B�̀-tát mới phát t�m phải ni�̣m những g�?

Ph�̣t dạy:

�Phải ni�̣m tr� Nh�́t thi�́t.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Ni�̣m tr� Nh�́t thi�́t là làm những vi�̣c g� và h�nh tướng nó ra sao?

Ph�̣t dạy:

�Tr� Nh�́t thi�́t pháp kh�ng có sở hữu, kh�ng có h�nh tướng cũng kh�ng sinh kh�ng di�̣t.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Tr� Nh�́t thi�́t là kh�ng có sở hữu; năm �́m, n�̣i ngoại kh�ng, hữu v� kh�ng; b�́n Thi�̀n, b�́n Đẳng, b�́n V� h�nh thi�̀n kh�ng; ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, ba Tam-mu�̣i, tám Giải thoát, ch�n thứ đ�̣ Định, mười Lực của Ph�̣t, b�́n V� sở úy, đại Từ, đại Bi, b�́n V� ngại tu�̣, mười tám pháp B�́t c�̣ng, sáu pháp Th�̀n th�ng và các tánh hữu vi, v� vi đ�̀u kh�ng có sở hữu phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Này Tu-b�̀-đ�̀! Tr� Nh�́t thi�́t tự tánh là kh�ng có sở hữu, v� kh�ng có sở hữu là kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Kh�ng có sở hữu là sao?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng có ch�̃ hành đ�̣ng là kh�ng có sở hữu. Do đó các pháp dù có sở hữu hay kh�ng có sở hữu cũng đ�̀u kh�ng.

Lại nữa, Tu-b�̀-đ�̀! Các pháp là Kh�ng, V� tướng, V� nguy�̣n, các pháp như như, các pháp Như ch�n t�́, các pháp Như pháp tánh. V� v�̣y các pháp có sở hữu hay kh�ng có sở hữu đ�̀u kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u các pháp có sở hữu đ�̀u kh�ng có sở hữu th� làm cách g� đ�̉ B�̀-tát mới phát t�m thực hành phương ti�̣n quy�̀n xảo, sáu pháp Ba-la-m�̣t, b�́n Thi�̀n, b�́n Đẳng, b�́n V� h�nh thi�̀n, ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, hành n�̣i ngoại kh�ng, hữu v� kh�ng, mười tám pháp B�́t c�̣ng, tr� Nh�́t thi�́t, làm thanh tịnh cõi Ph�̣t và giáo hóa chúng sinh?

Ph�̣t dạy:

�Ngay trong pháp kh�ng mà có hành đ�̣ng th� đó là phương ti�̣n quy�̀n xảo, có năng lực làm tịnh cõi Ph�̣t, giáo hóa chúng sinh, bi�́t cõi Ph�̣t v� chúng sinh có sở hữu đ�̀u kh�ng có sở hữu.

B�̀-tát thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t là v� nh�n duy�n làm Ph�̣t đạo, cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t cũng v� nh�n duy�n làm Ph�̣t đạo, bi�́t vi�̣c đạo có sở hữu đ�̀u kh�ng có sở hữu.

B�̀-tát thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t đ�̀u v� nh�n duy�n làm đạo tràng, cho đ�́n mười Lực của Ph�̣t, b�́n V� sở úy, b�́n V� ngại tu�̣, b�́n Đẳng, mười tám pháp B�́t c�̣ng... Nhờ đ�̀y đủ vi�̣c đạo, tu�̣ tr� Nh�́t thi�́t mà định và tu�̣ hợp nhau n�n đạt được tr� Nh�́t thi�́t. Ngay khi �́y t�̣p kh� của các đ�̀u m�́i đ�̀u dứt h�́t, kh�ng còn ch�̃ đ�̉ phát sinh.

Tu-b�̀-đ�̀! Ta dùng Ph�̣t nhãn quán sát tam thi�n đại thi�n th�́ giới còn kh�ng th�́y kh�ng có sở hữu hu�́ng g� là có sở hữu.

Này Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t như v�̣y n�n đ�́i với các pháp kh�ng th�́y có sở hữu và kh�ng có sở hữu.

Lại nữa, Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát thực hành B�́ th� ba-la-m�̣t là b�́ th� kh�ng có sở hữu cũng kh�ng c�̀n bi�́t đ�́n; người nh�̣n kh�ng có sở hữu cũng kh�ng c�̀n bi�́t đ�́n; Đạo ý v� sở hữu cũng kh�ng c�̀n bi�́t đ�́n; cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t kh�ng có sở hữu cũng kh�ng c�̀n bi�́t đ�́n. Đã, đang, sẽ đạt được giác ng�̣ và kh�ng có sở hữu và cũng kh�ng c�̀n bi�́t đ�́n. V� sao? V� t�́t cả các pháp là kh�ng có sở hữu, chẳng phải do Đức Ph�̣t hay đ�̣ tử hay B�ch-chi-ph�̣t làm ra. Bởi v� pháp kh�ng có sự làm ra n�n l�a các sự làm ra.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Sẽ kh�ng có pháp nào l�a pháp nào hay sao?

Ph�̣t dạy:

�Tuy nói pháp tức là l�a pháp.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u l�a pháp và pháp tướng th� làm sao bi�́t pháp là pháp? Như các pháp có sở hữu, kh�ng có sở hữu; pháp kh�ng có sở hữu, kh�ng bi�́t kh�ng có sở hữu; pháp có kh�ng bi�́t pháp có; pháp có kh�ng bi�́t pháp kh�ng có sở hữu. N�́u B�̀-tát kh�ng hi�̉u rõ pháp th� làm sao bi�́t được pháp có sở hữu và kh�ng có sở hữu?

Ph�̣t dạy:

�B�̀-tát v� tu t�̣p của th�́ gian mà ta chỉ bày có sở hữu và kh�ng có sở hữu, chẳng phải là Đ�̣ nh�́t nghĩa.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Tục đ�́ cùng Đ�̣ nh�́t nghĩa đ�́ có khác nhau kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng khác! Tục đ�́ cũng như Đ�̣ nh�́t nghĩa đ�́. V� chúng sinh kh�ng hi�̉u như v�̣y n�n ta chỉ bày Tục đ�́ có sở hữu và kh�ng có sở hữu.

Lại nữa, Tu-b�̀-đ�̀! V� chúng sinh ch�́p năm �́m có h�nh tướng chứ kh�ng bi�́t kh�ng có sở hữu. Do đó mà ta thuy�́t pháp ph�n bi�̣t. B�̀-tát mu�́n chúng sinh hi�̉u rõ kh�ng có sở hữu th� phải học và thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t như v�̣y.

Ph�̉m 72: B�̀-TÁT HẠNH

Khi �́y Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát thực hành hạnh của B�̀-tát là làm những g�?

Ph�̣t dạy:

�Hạnh B�̀-tát là hành đạo n�n gọi là B�̀-tát hạnh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:�

�Bạch Th�́ T�n! Thực hành B�̀-tát hạnh là thực hành ch�̃ nào?

Ph�̣t dạy:

�B�̀-tát đ�́i với năm �́m là kh�ng, đ�́i với n�̣i ngoại pháp mà hành sáu pháp Ba-la-m�̣t; n�̣i ngoại kh�ng, hữu v� kh�ng và hành b�́n Thi�̀n, b�́n V� h�nh thi�̀n, b�́n Đẳng, ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, ba Tam-mu�̣i, mười Lực của Ph�̣t, b�́n V� sở úy, b�́n V� ngại tu�̣, mười tám pháp B�́t c�̣ng, làm thanh tịnh cõi Ph�̣t và giáo hóa chúng sinh, th�̉ nh�̣p văn tự, kh�ng th�̉ nh�̣p văn tự, các m�n Đà-lani; tánh hữu vi, v� vi; làm các hạnh như tr�n mà kh�ng làm đạo có hai. Đó gọi là hành pháp kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�V� sao gọi là Ph�̣t?

Ph�̣t dạy:

�V� giác ng�̣ đạo n�n gọi là Ph�̣t. Này Tu-b�̀-đ�̀, hi�̉u các pháp m�̣t cách đúng đắn và giác ng�̣ v�̀ các pháp n�n gọi là Ph�̣t.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao gọi là giác?

Ph�̣t dạy:

�V� hi�̉u rõ các pháp kh�ng, pháp Như và pháp Tánh là chỉ dùng danh tự đ�̉ gọi t�n. Tu-b�̀-đ�̀, nghĩa của giác kh�ng th�̉ đoạn trừ, an trụ m�̣t ch�̃ như v�̣y, kh�ng có bi�́n đ�̉i n�n gọi là giác.

Lại nữa, Tu-b�̀-đ�̀! Chỉ dùng danh tướng n�n gọi là Ph�̣t, đạo của chư Ph�̣t n�n gọi là giác, chư Ph�̣t Th�́ T�n đ�̀u cùng giác ng�̣ n�n gọi là giác.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát hành đạo là thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t và tr� Nh�́t thi�́t phải kh�ng? Và thành tựu thi�̣n pháp g�? Tăng trưởng các c�ng đức g� mà có sinh, có di�̣t, có ch�́p trước và xả bỏ?

Ph�̣t dạy:

�B�̀-tát hành đạo là thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t. Đ�́i với các pháp kh�ng thành, kh�ng hoại, kh�ng tăng, kh�ng giảm, kh�ng có ch�̃ ch�́p trước và xả bỏ.

Này Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t đ�́i với các pháp kh�ng bị thoái đọa, đ�́i với các pháp kh�ng có sự thành bại hay tăng giảm, cũng kh�ng sinh di�̣t, cũng kh�ng ch�́p thường hay đoạn.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u đ�́i với các pháp, B�̀-tát kh�ng bị thoái đọa, kh�ng có ch�̃ quán sát th� làm sao thọ sáu pháp Ba-la-m�̣t? Với hành tướng kh�ng th� làm sao thực hành b�́n Thi�̀n, b�́n Đẳng, b�́n Kh�ng định, ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, ba Giải thoát m�n, mười Lực của Ph�̣t, mười tám pháp B�́t c�̣ng, đại Từ, đại Bi, Th�̣p trụ B�̀-tát, vượt qua hai địa và vượt qua địa vị B�̀-tát?

Ph�̣t dạy:

�B�̀-tát kh�ng dùng hai vi�̣c thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t, cũng kh�ng dùng hai vi�̣c thực hành tr� Nh�́t thi�́t.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u B�̀-tát kh�ng l�́y hai vi�̣c đ�̉ thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t và kh�ng l�́y hai vi�̣c đ�̉ thực hành tr� Nh�́t thi�́t th� làm sao từ khi mới phát t�m cho đ�́n sau khi phát t�m được tăng trưởng c�ng đức?

Ph�̣t dạy:

�Những người dùng hai vi�̣c tr�n thực hành th� c�ng đức kh�ng được phát tri�̉n. V� sao? V� thực hành hai vi�̣c �́y n�n kẻ phàm phu ngu si mới kh�ng được phát tri�̉n c�ng đức. B�̀-tát từ khi phát t�m cho đ�́n cu�́i cùng kh�ng l�́y hai vi�̣c �́y n�n phát tri�̉n c�ng đức. Do đó, chư Thi�n và loài người kh�ng th�̉ phá hoại B�̀-tát, làm cho B�̀-tát rơi vào hai địa và các đi�̀u ác khác, cũng kh�ng th�̉ làm chướng ngại sự thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t và tr� Nh�́t thi�́t của B�̀-tát.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Có phải v� c�ng đức n�n B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng v� c�ng đức mà thực hành cũng kh�ng phải kh�ng có c�ng đức mà thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. Nhưng v� B�̀-tát phải cúng dường chư Ph�̣t, phải thành tựu c�ng đức của các thi�̣n pháp, phải th�n c�̣n bạn lành th� mới thành tựu Chánh đẳng giác.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát làm th�́ nào cúng dường chư Ph�̣t? Thành tựu các c�ng đức và th�n c�̣n bạn lành đ�̉ đạt được tr� Nh�́t thi�́t?

Ph�̣t dạy:

�B�̀-tát từ lúc mới phát t�m thường phải cúng dường chư Ph�̣t, thường phải thọ tr� mười hai b�̣ kinh của chư Ph�̣t đã thuy�́t, quy�́t ch� giữ g�n ni�̣m th� được pháp Đà-la-ni, phát sinh v� ngại tr� r�̀i th� sinh ra ở ch�̃ nào cũng được tr� Nh�́t thi�́t, kh�ng qu�n m�́t đi�̀u đã bi�́t, đi�̀u đã giữ được v�̀ các c�ng đức cúng dường chư Ph�̣t, vĩnh vi�́n kh�ng sinh vào đường ác, tám nạn, t�m được thanh tịnh r�̀i làm thanh tịnh cõi Ph�̣t và giáo hóa chúng sinh. Do c�ng đức �́y mà hoàn toàn kh�ng xa l�a bạn lành, chư Ph�̣t, các vị B�̀-tát, các b�̣c ch�n nh�n và khen ngợi chư Ph�̣t.

Như v�̣y, này Tu-b�̀-đ�̀! N�́u Đại B�̀-tát mu�́n thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t th� phải cúng dường chư Ph�̣t, phải thành tựu c�ng đức của các thi�̣n pháp và phải th�n c�̣n bạn lành.

Ph�̉m 73: TH�N C�̣N BẠN LÀNH

Khi �́y Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u có Đại B�̀-tát kh�ng cúng dường chư Ph�̣t, kh�ng thành tựu các c�ng đức, kh�ng th�n c�̣n được bạn lành th� có đạt đ�́n tr� Nh�́t thi�́t kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Này Tu-b�̀-đ�̀! Đại B�̀-tát kh�ng th�̉ kh�ng cúng dường chư Ph�̣t, kh�ng th�̉ kh�ng thành tựu các c�ng đức, kh�ng th�̉ kh�ng th�n c�̣n bạn lành. Tuy cúng dường chư Ph�̣t, làm các c�ng đức, gặp được bạn lành còn chưa đạt đ�́n tr� Nh�́t thi�́t, hu�́ng g� kh�ng cúng dường, kh�ng làm các c�ng đức, kh�ng gặp bạn lành mà mu�́n đạt đ�́n tr� Nh�́t thi�́t. Vi�̣c �́y kh�ng th�̉ có.

Th�́ n�n, này Tu-b�̀-đ�̀! N�́u Đại B�̀-tát mu�́n học Bát-nhã ba-la-m�̣t th� phải cúng dường chư Ph�̣t, phải làm các c�ng đức và phải th�n c�̣n bạn lành.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao B�̀-tát phải cúng dường chư Ph�̣t, làm các c�ng đức và phải th�n c�̣n bạn lành mới đạt đ�́n tr� Nh�́t thi�́t?�

Ph�̣t dạy:�

�V� kh�ng có phương ti�̣n quy�̀n xảo, chưa học phương ti�̣n quy�̀n xảo từ chư Ph�̣t, chưa có c�ng đức đ�̀y đủ, chưa th�n c�̣n bạn lành.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát phải đ�̀y đủ những phương ti�̣n quy�̀n xảo g� th� mới đạt đ�́n tr� Nh�́t thi�́t?

Ph�̣t dạy:

�Từ khi mới phát t�m trở đi, B�̀-tát phải đem t�m tr� Nh�́t thi�́t thực hành B�́ th� ba-la-m�̣t, cúng dường cho ba thừa, b�́ th� người và chẳng phải người, làm cho họ đ�̀y đủ ni�̣m tr� Nh�́t thi�́t nhưng kh�ng tưởng v�̣t cho, kh�ng bi�́t người nh�̣n và kh�ng tưởng m�nh có thực hành B�́ th� ba-la-m�̣t. V� sao? V� các pháp tưởng cũng kh�ng có sở hữu, kh�ng sinh, kh�ng di�̣t, quán sát th�́y tướng của các pháp kh�ng di chuy�̉n cũng kh�ng hoàn di�̣t và đ�̉ vượt qua tướng của các pháp, kh�ng th�́y các pháp có sự tạo tác. V� v�̣y, thành tựu phương ti�̣n quy�̀n xảo th� tăng trưởng các c�ng đức; c�ng đức đã được tăng trưởng r�̀i th� thực hành B�́ th� ba-la-m�̣t, giáo hóa chúng sinh làm thanh tịnh cõi Ph�̣t mà tự m�nh kh�ng nh�̣n k�́t quả đó. Chỉ v� mu�́n làm lợi �ch cho chúng sinh mà thực hành, chứ kh�ng mu�́n được k�́t quả cho m�nh v�̀ sự thực hành B�́ th� ba-la-m�̣t. Vi�̣c hành B�́ th� ba-la-m�̣t là chỉ v� mu�́n cứu đ�̣ chúng sinh thoát ly sinh tử.

KINH PHÓNG QUANG BÁT-NHÃ

�Mục Lục

Quy�̉n-1 � Quy�̉n-2 � Quy�̉n-3 � Quy�̉n-4 � Quy�̉n-5 � Quy�̉n-6 � Quy�̉n-7 � Quy�̉n-8 � Quy�̉n-9 � Quy�̉n-10 � Quy�̉n-11 � Quy�̉n-12 � Quy�̉n-13 � Quy�̉n-14 � Quy�̉n-15 � Quy�̉n-16 � Quy�̉n-17 � Quy�̉n-18 � Quy�̉n-19 � Quy�̉n-20

�

� � � � � � ��

�

[ TRANG CHỦ |�KINH ĐI�̉N�|�ĐẠI TẠNG KINH | TH�̀N CHÚ | HÌNH ẢNH ]