VT0221 KINH PHÓNG QUANG BÁT-NHÃ q09

�

佛山* Buddha Mountain * Ph�̣t Sơn

Calgary Alberta Canada

[中文|�ENGLISH]

[ TRANG CHỦ |�KINH ĐI�̉N�|�ĐẠI TẠNG KINH | TH�̀N CHÚ | HÌNH ẢNH ]

�

KINH PHÓNG QUANG BÁT-NHÃ

Hán dịch: Đời T�y T�́n, Tam tạng V�-la-xoa, người nước Vu Đi�̀n.

QUY�̉N 9

Ph�̉m 41: CHI�́U MINH

Xá-lợi-ph�́t bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! Đ�y là Bát-nhã ba-la-m�̣t phải kh�ng?

Ph�̣t nói:

�Đúng v�̣y Xá-lợi-ph�́t!

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t làm chi�́u sáng v�̣y.

Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t làm cho đạt đ�́n r�́t ráo thanh tịnh.

Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t làm có danh tự.

Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t là ở trong ba cõi kh�ng có � nhi�̃m.

Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t là trừ các tr�̀n c�́u v� minh.

Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t là b�̣c t�n quý nh�́t trong ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo.

Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t làm an �̉n thoát tai họa lo sợ.

Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t làm soi sáng năm ki�́n ch�́p t�́i tăm.

Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t là hướng d�̃n chúng sinh đi đ�́n con đường ch�n chánh, kh�ng đưa vào đường tà.

Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t là tr� Nh�́t thi�́t có th�̉ trừ các t�̣p kh�.

Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t là mẹ của các B�̀-tát, sinh ra các pháp Ph�̣t.

Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t là kh�ng sinh kh�ng di�̣t từ khi có danh tự cho đ�́n r�́t ráo kh�ng.

Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t là xa l�a các sinh tử, kh�ng có ch�̃ di�̣t t�̣n cũng kh�ng tạo ra ch�̃ bắt đ�̀u.

Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t là ti�́p nh�̣n những người nghèo kh�̉, làm tr�n bảo đ�̉ b�́ th� cho họ.

Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t là đ�̀y đủ kh�ng g� chinh phục được.

Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t là Tam chuy�̉n, mười hai hành pháp lu�n, cũng kh�ng có người chuy�̉n, sự chuy�̉n, hoàn toàn kh�ng lưu chuy�̉n hoàn di�̣t.

Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t là hi�̣n ra căn bản của t�́t cả các pháp và kh�ng của sở hữu, v� sở hữu. Cúi xin Th�́ T�n n�n làm th�́ nào đ�̉ trụ nơi Bát-nhã ba-la-m�̣t?

Th�́ T�n dạy:

�N�n trụ như Th�́ T�n, này Xá-lợi-ph�́t! Đảnh l�̃ Bát-nhã ba-la-m�̣t như đảnh l�̃ Th�́ T�n. V� sao v�̣y? V� Bát-nhã ba-la-m�̣t là Th�́ T�n, Th�́ T�n với Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng sai khác. Bát-nhã ba-la-m�̣t là Th�́ T�n, Th�́ T�n là Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Chư Ph�̣t Th�́ T�n từ nơi Bát-nhã ba-la-m�̣t mà có danh hi�̣u; từ Tu-đà-hoàn, La-hán, B�ch-chi-ph�̣t cho đ�́n B�̀-tát nh�n nơi Bát-nhã ba-la-m�̣t mà có danh hi�̣u. Mười pháp thi�̣n, b�́n Thi�̀n, b�́n Đẳng, b�́n Kh�ng định, năm Th�̀n th�ng, n�̣i ngoại kh�ng và hữu v� kh�ng, ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, mười Lực và mười tám pháp B�́t c�̣ng của Ph�̣t, cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t đ�̀u từ nơi Bát-nhã ba-la-m�̣t mà ra.

Lúc đó Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n suy nghĩ: �Do nh�n duy�n g� Xálợi-ph�́t hỏi như v�̣y.��

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n li�̀n hỏi Xá-lợi-ph�́t:

�Thưa T�n giả, v� sao Ngài hỏi c�u này?

Xá-lợi-ph�́t nói:

�Này C�u-dực! Vị Đại B�̀-tát với phương ti�̣n quy�̀n xảo được Bát-nhã ba-la-m�̣t h�̣ tr�, trong ba đời chư Ph�̣t Th�́ T�n từ khi mới phát t�m cho đ�́n Pháp cu�́i cùng, trong thời gian đó đã gieo nh�n lành, h�́t sức h�̣ tr� tr� Nh�́t thi�́t.

Này C�u-dực! V� th�́ B�̀-tát h�̣ tr� Bát-nhã ba-la-m�̣t hơn cả năm pháp Ba-la-m�̣t. V� như những người b�̉m sinh bị mù lòa, đ�́n cả trăm, ngàn, vạn người; n�́u như mu�́n đi đ�y đó, hoặc mu�́n vào thành mà kh�ng có người d�̃n th� kh�ng đi đ�́n được.

Này C�u-dực! Năm pháp Ba-la-m�̣t như là người mù xa l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t, như người mù kh�ng ai d�̃n đường th� kh�ng đạt đ�́n ch� đạo, cũng kh�ng th�̉ thành tựu tr� Nh�́t thi�́t, năm pháp Ba-la-m�̣t đã được Tr� tu�̣ đ�̣ h�̣ tr� như người mù được mắt sáng. Bát-nhã ba-la-m�̣t h�̣ tr� năm pháp Ba-la-m�̣t, làm cho năm pháp Ba-la-m�̣t đ�̀u có danh hi�̣u.

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n nói với Xá-lợi-ph�́t:

�Như đã nói năm pháp Ba-la-m�̣t nh�n nơi Bát-nhã ba-la-m�̣t mà có danh hi�̣u, năm pháp Ba-la-m�̣t chỉ có danh mà kh�ng có sự hóa đ�̣.

Xá-lợi-ph�́t nói:

�Như v�̣y C�u-dực! Năm pháp Ba-la-m�̣t từ nơi Bát-nhã ba-la-m�̣t mà có danh hi�̣u, năm pháp Ba-la-m�̣t chỉ có danh mà kh�ng có sự hóa đ�̣. B�̀-tát trụ ở Bát-nhã ba-la-m�̣t đó, v� đ�̀y đủ năm pháp Ba-la-m�̣t này n�n Bát-nhã ba-la-m�̣t đ�́i với năm pháp Ba-la-m�̣t là sự hóa đ�̣ t�́i thượng, hóa đ�̣ vi di�̣u, hóa đ�̣ kh�ng th�̉ so sánh.

Xá-lợi-ph�́t bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! N�n làm cách nào đ�̉ vào trong Bát-nhã ba-la-m�̣t?

Ph�̣t dạy:

�Như vào năm �́m là sẽ vào Bát-nhã ba-la-m�̣t, như vào năm pháp Ba-la-m�̣t sẽ vào Bát-nhã ba-la-m�̣t, vào n�̣i ngoại kh�ng và hữu v� kh�ng, vào ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, mười Lực và mười tám pháp B�́t c�̣ng của Ph�̣t, như vào tr� Nh�́t thi�́t, vào các pháp là sẽ vào Bát-nhã ba-la-m�̣t như v�̣y.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Tại sao vào năm �́m như vào Bát-nhã ba-la-m�̣t? Tại sao vào các pháp như vào Bát-nhã ba-la-m�̣t?

Ph�̣t dạy:

�Đ�́i với năm �́m kh�ng ch�̃ sinh, kh�ng ch�̃ nắm bắt được, kh�ng l�́y, kh�ng bỏ, kh�ng phá hoại n�n vào Bát-nhã ba-la-m�̣t như v�̣y.

Đ�́i với các pháp kh�ng có ch�̃ sinh, n�́u kh�ng nắm bắt được, kh�ng l�́y, kh�ng bỏ cũng kh�ng phá hoại. Đó là vào Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Vào Bát-nhã ba-la-m�̣t như v�̣y là cùng với pháp nào?

Ph�̣t dạy:

�Đ�́i với các pháp kh�ng có cùng với, mới là danh hi�̣u Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Kh�ng đắc pháp nào?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng đắc pháp thi�̣n cũng kh�ng đắc pháp ác, kh�ng đắc pháp đạo cũng kh�ng đắc pháp tục; kh�ng đắc pháp hữu l�̣u, v� l�̣u; kh�ng đắc pháp hữu vi, v� vi. V� sao? V� sự phát sinh Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng kh�ng do hy vọng mà có. V� v�̣y, đ�́i với các pháp kh�ng có cùng với và kh�ng có ch�̃ đắc.

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! V� sao Bát-nhã ba-la-m�̣t này kh�ng đắc tr� Nh�́t thi�́t?

Ph�̣t dạy:

�Như v�̀y C�u-dực! Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng đắc tr� Nh�́t thi�́t, cũng kh�ng có sự đạt đ�́n cũng kh�ng có ch�̃ đạt đ�́n.

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n hỏi:

�Bạch Th�́ T�n! Tại sao kh�ng có sự đạt đ�́n cũng kh�ng có ch�̃ đạt đ�́n?

Ph�̣t dạy:

�Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng do danh tự, kh�ng do tưởng cũng kh�ng do hành.

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Kh�ng do danh tự, kh�ng do tưởng cũng kh�ng do hành, tại sao mà chứng đắc?

Ph�̣t dạy:

�Như kh�ng nh�̣p vào, kh�ng thọ nh�̣n, kh�ng xả bỏ, kh�ng an trụ, làm như v�̣y đạt được hay kh�ng đạt được!

Này C�u-dực! Bát-nhã ba-la-m�̣t đắc các pháp kh�ng có ch�̃ đạt được như v�̣y.

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! Sự phát sinh của tr� tu�̣ kỳ lạ đặc bi�̣t, n�n đ�́i với các pháp, kh�ng ch�̃ sinh, kh�ng ch�̃ có, kh�ng ỷ lại, kh�ng phá hoại.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�N�́u B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t là đắc các pháp hay kh�ng đắc các pháp? B�̀-tát nghe vi�̣c này r�̀i lo sợ li�̀n xa l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Ph�̣t dạy:

�B�̀-tát nghe như v�̣y có th�̉ lo sợ, hoặc có B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t suy nghĩ: Bát-nhã ba-la-m�̣t là kh�ng, Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có ki�n c�́. Bát-nhã ba-la-m�̣t x�m phạm người. Người suy nghĩ như v�̣y li�̀n xa l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t. Do sự ki�̣n này B�̀-tát xa l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Tin Bát-nhã ba-la-m�̣t là kh�ng tin những pháp nào?

Ph�̣t dạy:

�Tin Bát-nhã ba-la-m�̣t là kh�ng tin sắc, thọ, tưởng, hành, thức; kh�ng tin lục t�nh sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp; kh�ng tin mười tám giới và mười hai nh�n duy�n cho đ�́n năm pháp Ba-la-m�̣t; kh�ng tin n�̣i ngoại kh�ng, hữu v� kh�ng; kh�ng tin ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, mười tám pháp B�́t c�̣ng và mười Lực của Ph�̣t; kh�ng tin Tu-đà-hoàn cho đ�́n A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t; kh�ng tin V� thượng Chánh đẳng giác cũng kh�ng tin tr� Nh�́t thi�́t.

Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�N�́u kh�ng có năm �́m và tr� Nh�́t thi�́t là kh�ng tin Bát-nhã ba-la-m�̣t. Do đó, Tu-b�̀-đ�̀, tin Bát-nhã ba-la-m�̣t là kh�ng tin năm �́m, các pháp và tr� Nh�́t thi�́t. N�́u kh�ng có năm �́m và các pháp là kh�ng tin Bát-nhã ba-la-m�̣t. Người tin Bát-nhã ba-la-m�̣t là kh�ng tin các pháp.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t là Đại ba-la-m�̣t.

Ph�̣t bảo:

�Ý �ng th�́ nào? L�́y cái g� đ�̉ bi�́t Bát-nhã ba-la-m�̣t là Đại ba-la-m�̣t?

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng làm cho năm �́m lớn hơn, kh�ng làm năm �́m nhỏ đi; kh�ng làm năm pháp Ba-la-m�̣t lớn hơn, cũng kh�ng làm năm pháp Ba-la-m�̣t nhỏ đi. Từ n�̣i ngoại kh�ng và hữu v� kh�ng cũng kh�ng làm cho lớn hoặc làm cho nhỏ; ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, mười tám pháp B�́t c�̣ng của Ph�̣t cũng kh�ng làm cho lớn hoặc làm cho nhỏ; ch� đạo và Ph�̣t pháp cũng kh�ng làm cho lớn hoặc làm cho nhỏ; kh�ng làm năm �́m tụ lại cũng kh�ng làm năm �́m tan m�́t. Cho đ�́n Ph�̣t pháp cũng kh�ng làm tụ lại cũng kh�ng làm tan m�́t, cũng kh�ng có tướng b�nh đẳng, năm �́m cũng kh�ng có tướng b�nh đẳng. Cho đ�́n Ph�̣t pháp cũng kh�ng có tướng b�nh đẳng, cũng kh�ng kh�ng có tướng b�nh đẳng, năm �́m kh�ng r�̣ng cũng kh�ng hẹp. Cho đ�́n Ph�̣t pháp cũng kh�ng r�̣ng cũng kh�ng hẹp, cũng h�ng làm cho năm �́m y�́u. Cho đ�́n Ph�̣t pháp cũng kh�ng làm cho mạnh cũng kh�ng làm cho Ph�̣t pháp y�́u. Bạch Th�́ T�n, v� Bát-nhã ba-la-m�̣t là Đại đ�̣ của B�̀-tát. N�́u người phát t�m B�̀-tát mà chưa tu t�̣p sáu pháp Ba-la-m�̣t, nghe năm �́m và sáu pháp Ba-la-m�̣t này kh�ng có tăng giảm, kh�ng có r�̣ng hẹp. Nghe người nói như v�̣y, hoặc có th�̉ kh�ng tu hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. V� sao? V� kh�ng do Bát-nhã ba-la-m�̣t mà có năm �́m và Ph�̣t pháp có lớn, có nhỏ; kh�ng do Bát-nhã ba-la-m�̣t mà có năm �́m và Ph�̣t pháp có mạnh có y�́u.

Bạch Th�́ T�n! Cho n�n Bát-nhã ba-la-m�̣t là Đại đ�̣ của B�̀-tát.

Bạch Th�́ T�n! Thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, mu�́n c�̀u năm �́m lớn nhỏ, mu�́n c�̀u Ph�̣t pháp mạnh y�́u, đ�y là l�̣ thu�̣c lớn. V� sao? V� bắt đ�̀u của đạo kh�ng có tướng l�̣ thu�̣c, v� chúng sinh kh�ng sinh, Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng kh�ng sinh n�n th�́y như v�̣y, n�n bi�́t như v�̣y. Năm �́m cũng kh�ng sinh, Ph�̣t pháp cũng kh�ng sinh n�n quán như v�̣y; quán sự có của Bát-nhã ba-la-m�̣t, cũng như quán sự có của chúng sinh; quán sự có của Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng như quán sự có của năm �́m; quán sự có của Ph�̣t cũng như quán sự có của Bát-nhã ba-la-m�̣t; quán kh�ng có sự có của Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng như quán kh�ng có sự có của năm �́m; quán kh�ng có sự có của Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng như quán kh�ng có sự có của Ph�̣t; quán kh�ng có sự có của Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng như quán kh�ng có sự có của chúng sinh; quán sự vắng lặng của Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng như quán sự vắng lặng của chúng sinh; quán sự vắng lặng của Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng như quán sự vắng lặng của Ph�̣t pháp; quán sự vắng lặng của năm �́m, quán sự vắng lặng của Bát-nhã ba-la-m�̣t, n�n quán Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng đ�̀u m�́i n�n bi�́t chúng sinh cũng kh�ng có đ�̀u m�́i, năm �́m và Ph�̣t pháp kh�ng có đ�̀u m�́i n�n Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có đ�̀u m�́i. Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng th�̉ suy lường n�n bi�́t chúng sinh kh�ng th�̉ suy lường; năm �́m kh�ng th�̉ suy lường và Ph�̣t pháp kh�ng th�̉ suy lường; chúng sinh kh�ng bị bại hoại, n�n bi�́t Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng bị bại hoại; chúng sinh kh�ng đắc Chánh đẳng giác, n�n bi�́t Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng đắc Chánh đẳng giác, năm �́m cũng kh�ng đắc Chánh đẳng giác, Ph�̣t cũng kh�ng đắc Chánh đẳng giác; sức mạnh của chúng sinh kh�ng đ�̀y đủ, sức mạnh của Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng đ�̀y đủ, sức mạnh của năm �́m kh�ng đ�̀y đủ, sức mạnh của Ph�̣t kh�ng đ�̀y đủ. Do v�̣y, Th�́ T�n, Đại Bát-nhã ba-la-m�̣t là Đại đ�̣ của B�̀-tát.

Ph�̉m 42: ĐỊA NGỤC

Xá-lợi-ph�́t bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! B�̀-tát hi�̉u Bát-nhã ba-la-m�̣t từ đ�u đ�́n sinh ở th�́ gian này mà phát t�m V� thượng Chánh đẳng Chánh giác, có thời gian bao nhi�u? Cúng dường bao nhi�u Đức Ph�̣t Như Lai? Tu hành sáu pháp Ba-la-m�̣t bao nhi�u thời gian? V� sao hi�̉u rõ Bát-nhã ba-la-m�̣t đ�́n ch�̃ nghĩa lý s�u xa?

Ph�̣t bảo Xá-lợi-ph�́t:

�Đại B�̀-tát đã cúng dường mười phương chư Như Lai V� Sở Trước Chánh Đẳng Giác, từ đó đ�́n th�́ gian này. Đại B�̀-tát này từ khi phát t�m cho đ�́n nay trải qua v� s�́ ki�́p kh�ng th�̉ đ�́m được, tu hành sáu pháp Ba-la-m�̣t cũng kh�ng th�̉ đ�́m được, đ�́n ở th�́ gian này, từ đó đ�́n nay kh�ng th�̉ đ�́m được, thường cúng dường chư Ph�̣t mà sinh đ�́n th�́ gian này. Khi các vị B�̀-tát này th�́y Bát-nhã ba-la-m�̣t như th�́y Th�́ T�n, hoặc khi nghe Bát-nhã ba-la-m�̣t như nghe lời nói của Th�́ T�n. Vị Đại B�̀-tát này hi�̉u rõ Bát-nhã ba-la-m�̣t đ�́n ch�̃ s�u xa, kh�ng dùng tưởng đ�̉ nh�̣p vào, kh�ng dùng hai đ�̉ nh�̣p vào mà kh�ng có ỷ lại.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t có th�̉ th�́y nghe được kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng có th�̉ th�́y nghe được. V� sao v�̣y? Này Tu-b�̀-đ�̀, Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng kh�ng phải sự th�́y, cũng kh�ng phải sự nghe. Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có ch�̃ nghe cũng kh�ng có ch�̃ th�́y. V� các pháp đ�u có th�̉ nghe, th�́y. Năm �́m cũng kh�ng th�́y, kh�ng nghe; v� các pháp đ�u có th�̉ th�́y, nghe. N�̣i ngoại kh�ng và hữu v� kh�ng kh�ng có ch�̃ nghe cũng kh�ng có ch�̃ th�́y; v� các pháp đ�u có th�̉ nghe, th�́y. Ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, mười Lực và mười tám pháp B�́t c�̣ng của Ph�̣t kh�ng có ch�̃ th�́y cũng kh�ng có ch�̃ nghe; v� các pháp đ�u có th�̉ nghe th�́y.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Đạo và Ph�̣t cũng kh�ng có ch�̃ th�́y, cũng kh�ng có ch�̃ nghe; v� các pháp đ�u có th�̉ nghe th�́y.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! Vị Đại B�̀-tát học Bát-nhã ba-la-m�̣t đ�́n bao l�u mới tương ưng với Bát-nhã ba-la-m�̣t?

Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�Vi�̣c này phải n�n ph�n bi�̣t.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Có sự ki�̣n này làm cho B�̀-tát vừa phát t�m li�̀n hi�̉u rõ vào Bát-nhã ba-la-m�̣t: Dùng phương ti�̣n quy�̀n xảo kh�ng th�́y các pháp có thịnh và suy, hoàn toàn kh�ng phỉ báng các pháp, hoàn toàn kh�ng xa l�a sáu pháp Ba-la-m�̣t, kh�ng xa l�a chư Ph�̣t Th�́ T�n. Người mu�́n tr�̀ng các căn lành như cúng dường mười phương chư Ph�̣t Th�́ T�n li�̀n được ý nguy�̣n, từ cõi này sang cõi khác, nhưng kh�ng bị thọ sinh trong bào thai mẹ, lu�n lu�n kh�ng xa l�a năm Th�̀n th�ng, kh�ng g�̀n gũi các tr�̀n c�́u, cũng kh�ng th�n c�̣n Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t mà giáo hóa chúng sinh làm thanh tịnh cõi Ph�̣t. B�̀-tát hành như v�̣y là đi s�u vào Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Lại có thi�̣n nam, thi�̣n nữ hành đạo B�̀-tát được v� s�́ a-tăng-kỳ chư Ph�̣t ủng h�̣, thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t mà có ỷ lại n�n nghe nói đ�́n sự s�u xa của Bát-nhã ba-la-m�̣t th� li�̀n xả bỏ. Những B�̀-tát �́y lại sinh t�m ki�u ngạo n�n xa l�a chư Ph�̣t Th�́ T�n th� kh�ng được nghe pháp Bát-nhã ba-la-m�̣t s�u xa.

Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�Người kh�ng th�ch nghe Bát-nhã ba-la-m�̣t s�u xa nay cũng đang ng�̀i trong h�̣i này. V� sao? V� thi�̣n nam, thi�̣n nữ này khi nghe hành B�̀-tát đạo, từ xưa nghe Bát-nhã ba-la-m�̣t s�u xa mà kh�ng th�ch r�̀i bỏ đi, nhờ v�̣y n�n hi�̣n nay được nghe s�u xa vào Bát-nhã ba-la-m�̣t, kh�ng th�ch lại mu�́n bỏ đi; cùng th�n, kh�̉u, ý kh�ng hòa; t�ch chứa t�̣i kh�ng tr� tu�̣. Do t�̣i nặng này làm ngược lại Bát-nhã ba-la-m�̣t s�u xa. Người làm ngược lại Bát-nhã ba-la-m�̣t s�u xa là ch�́ng cự lại tr� Nh�́t thi�́t của chư Ph�̣t trong ba đời. Do t�̣i nghịch lại tr� Nh�́t thi�́t n�n đoạn tr� Nh�́t thi�́t; v� t�̣i đoạn tr� Nh�́t thi�́t n�n đọa vào địa ngục nung n�́u đ�́n v� s�́ trăm ngàn năm, từ địa ngục này ra đ�́n địa ngục khác. Khi lửa đ�́t vào thời ki�́p t�̣n, lại đọa trong đại ngục lớn ở phương này h�́t ki�́p, sẽ từ trong địa ngục này lại đ�́n địa ngục ở phương khác, h�́t ki�́p, sẽ bị từ trong địa ngục này lại đ�́n ở trong địa ngục khác nữa, đi khắp địa ngục ở các phương như v�̣y. V� t�̣i đoạn pháp này n�n sinh đ�́n địa ngục ở đ�y, chịu t�̣i trong địa ngục r�́t đau đớn, đ�́n ki�́p t�̣n lại đọa trong loài súc sinh ở phương khác, l�̀n lượt đọa trong loài súc sinh khắp mười phương như v�̣y. Từ trong loài súc sinh ra lại đọa vào nhà lửa, mang th�n quỷ đói r�́t cực h�nh. Như v�̣y mãi r�́t l�u sau đó mới được sinh làm người. Sinh đ�́n ch�́n nào lu�n lu�n sinh trong nhà mù t�́i, hoặc sinh trong nhà gi�́t người, hoặc sinh nhà bắt cá, sinh nhà làm đ�̀ t�̉, nhà hạ ti�̣n, nhà ăn xin, hoặc mù, hoặc đi�́c, hoặc kh�ng tay ch�n, hoặc c�m ngọng kh�ng nói được, h�́t chịu t�̣i này r�̀i lại sinh ch�̃ bi�n địa hạ ti�̣n, nơi kh�ng có Ph�̣t, kh�ng có Pháp, kh�ng có Tăng. Người đoạn trừ pháp này đ�̀u phải chịu t�̣i đ�̀y đủ như tr�n.

Xá-lợi-ph�́t bạch Ph�̣t:

�Người đoạn trừ pháp này là thu�̣c v�̀ t�̣i ngũ v� gián?

Ph�̣t dạy:

�T�̣i đoạn pháp như v�̣y kh�ng nói h�́t được. Khi người khác thuy�́t Bát-nhã ba-la-m�̣t này, lại ngăn bằng lời: Đ�y chẳng phải lu�̣t, chẳng phải giáo lý t�n k�nh của Th�́ T�n dạy. Đ�y chẳng phải lời của Như Lai V� Sở Trước Chánh Đẳng Giác.

Tự m�nh kh�ng tu học lại ngăn c�́m làm cho người khác xa l�a; tự hại ý m�nh, lại hại ý người khác; tự m�nh làm t�m ý bị kh�̉, lại làm cho t�m ý người khác kh�̉; tự m�nh m�́t đi, lại làm người khác m�́t đi; tự m�nh kh�ng hi�̉u s�u vào Bát-nhã ba-la-m�̣t mà bỏ đi, lại dạy cho người khác làm cho họ xa l�a.

Này Xá-lợi-ph�́t! Với những người này còn kh�ng nghe �m thanh của họ hu�́ng chi cùng làm vi�̣c, cùng ở chung. V� sao? N�n bi�́t những người này là kẻ r�́t nguy hi�̉m ở trong Ph�̣t pháp, n�n bi�́t người này đọa ở ch�́n t�́i tăm. N�́u ai nghe bọn người này nói mà tin theo, cũng bị t�̣i kh�ng lường được.

Này Xá-lợi-ph�́t! Người đoạn trừ Bát-nhã ba-la-m�̣t n�n bi�́t là bị b�̣nh nặng trong Ph�̣t pháp.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Những người phỉ báng pháp, sinh ở ch�́n nào mà chịu th�n h�nh ra sao, xin Ngài nói cho bi�́t?

Ph�̣t dạy:

�Hãy đ�̉ sự vi�̣c thọ th�n h�nh của những người hủy báng qua m�̣t b�n. V� sao? V� người này vừa nghe vi�̣c �́y th� th�n họ bị ch�́t ng�́t. Người �́y ưu s�̀u, hoặc b�̣nh, hoặc ch�́t, hoặc bị dày vò dằn vặt mà chịu t�̣i đau đớn đ�́n ch�́t. N�́u giả sử kh�ng có t�̣i �́y th� Th�́ T�n kh�ng bảo Xá-lợi-ph�́t hỏi c�u hỏi đó. Có những kẻ phải chịu th�n th�̉ đau đớn đ�́n như v�̣y n�n Như Lai kh�ng nói cho Xá-lợi-ph�́t bi�́t.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�n nói người thọ th�n h�nh của người đoạn pháp này.�

Bạch Th�́ T�n! Lời nói �́y sẽ làm sáng tỏ cho đời sau.

Ph�̣t dạy:

�Ta đã dạy những kẻ phỉ báng và đoạn pháp, có th�̉ chịu t�̣i xoay v�̀n đọa trong địa ngục lu�n chuy�̉n nhi�̀u ki�́p s�́, chịu loài súc sinh, th�n h�nh chịu loài quỷ đói; lại có v� s�́ chịu th�n người mù, đi�́c, c�m, ngọng, hạ ti�̣n... đ�̉ làm ngọn đèn sáng tỏ cho đời sau. V� người đã nghe pháp này r�̀i th� kh�ng dám đoạn pháp, phỉ báng.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Những thi�̣n nam, thi�̣n nữ đ�̀u suy nghĩ: �Con nghe lời nói đó, t�m r�́t lo sợ, con kh�ng dám làm các vi�̣c �́y, trọn đời con kh�ng dám làm đoạn pháp và phỉ báng như kẻ �́y. N�́u con phỉ báng th� đọa vào ch�́n ác xứ chịu kh�̉ như v�̣y.� Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n, những thi�̣n nam, thi�̣n nữ thường n�n h�̣ tr� th�n, kh�̉u, ý thường suy nghĩ: �Chúng ta kh�ng n�n chịu t�̣i phá hoại đó, sẽ bị kh�ng được th�́y Như Lai, kh�ng th�́y Pháp, kh�ng th�́y chúng Tăng, hoặc sinh ở ch�̃ kh�ng có Ph�̣t, hoặc đọa vào nhà nghèo kh�̉, hoặc sinh ở ch�̃ kh�ng được nghe Chánh pháp.� Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! Do kh�̉u nghi�̣p n�n chịu t�̣i phá hoại pháp r�́t nặng phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Do mi�̣ng nói l�̃i n�n li�̀n bị t�̣i phá hoại r�́t nặng.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Ở đời vị lai, hoặc có người ngu làm Sa-m�n, đ�́i với giáo pháp ta dạy lại phỉ báng, xa l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t s�u xa. Người phỉ báng xa l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t s�u xa là đã phỉ báng đạo của chư Như Lai V� Sở Trước Chánh Đẳng Giác. Người phỉ báng đạo của Như Lai là phỉ báng xa l�a tr� Nh�́t thi�́t của chư Ph�̣t trong ba đời. Người đã phỉ báng tr� Nh�́t thi�́t th� xa l�a pháp, th� xa l�a Tăng; người xa l�a Tăng th� xa l�a Chánh ki�́n. Ở th�́ gian người đã xa l�a Chánh ki�́n th� xa l�a ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, tr� Nh�́t thi�́t. Người đã xa l�a tr� Nh�́t thi�́t th� th�n chịu t�̣i đ�́n v� s�́ ki�́p kh�ng th�̉ đ�́m được. Người chịu t�̣i v�̀ th�n đó, th� phải chịu bu�̀n r�̀u kh�̉ v� s�́ ki�́p kh�ng th�̉ đ�́m được.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! Người ngu si xa l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t s�u xa th� có bao nhi�u vi�̣c?

Ph�̣t dạy:

�Có b�́n vi�̣c:�

1.�� Bị ma sai khi�́n.

2.�� Kh�ng tin, kh�ng hi�̉u rõ vào pháp, kh�ng thương m�́n, kh�ng ưa th�ch.�

3.�� Th�n c�̣n bạn ác, n�n kh�ng thu�̣n theo Bát-nhã ba-la-m�̣t mà lại bám vào năm �́m.�

Do ba vi�̣c �́y n�n xa l�a Pháp s�u xa.

4.�� Người ngu si nhi�̀u s�n h�̣n, ưa vi�̣c c�́ng cao mắng chửi người khác.�

Do b�́n vi�̣c này người ngu si xa l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t s�u xa.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Bát-nhã ba-la-m�̣t s�u xa r�́t khó hi�̉u. V� sao? V� hi�̉u kh�ng đúng Pháp, kh�ng tùy thu�̣n với g�́c thi�̣n, g�̀n gũi với bạn ác.

Ph�̣t dạy:

�Đúng v�̣y! Tu-b�̀-đ�̀, đúng như lời �ng đã nói.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! V� sao Bát-nhã ba-la-m�̣t s�u xa r�́t khó hi�̉u, khó bi�́t?

Ph�̣t dạy:

�Này Tu-b�̀-đ�̀! Năm �́m kh�ng trói, kh�ng mở. V� sao? V� sắc, sắc tự có tánh; thọ, thọ tự có tánh; tưởng, tưởng tự có tánh; Hành, hành tự có tánh; Thức, Thức tự có tánh. Sáu pháp Ba-la-m�̣t kh�ng trói cũng kh�ng mở. V� sao? V� sự có của sáu pháp Ba-la-m�̣t là kh�ng th�̣t có, n�̣i ngoại kh�ng và hữu v� kh�ng, cũng trói cũng mở. V� sao? V� n�̣i ngoại kh�ng kh�ng trói, cũng kh�ng mở. V� sao? V� n�̣i ngoại kh�ng cũng kh�ng có sự có.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, mười tám pháp của Ph�̣t cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t kh�ng trói, cũng kh�ng mở. V� sao? V� sự có đ�̀u kh�ng th�̣t có. Năm �́m ở quá khứ kh�ng trói, cũng kh�ng mở. V� sao? V� các �́m quá khứ là kh�ng, n�n quá khứ kh�ng bu�̣c kh�ng mở.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t ở quá khứ kh�ng trói cũng kh�ng mở. V� sao? V� tr� Nh�́t thi�́t ở quá khứ là kh�ng.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Năm �́m ở vị lai kh�ng trói, cũng kh�ng mở. V� sao? V� đời vị lai năm �́m cũng là kh�ng. Cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t cũng lại như v�̣y.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Hi�̉u kh�ng đúng pháp, tùy thu�̣n kh�ng hợp với g�́c thi�̣n, g�̀n gũi với bạn ác, người bi�́ng nhác kh�ng phát sinh tr� tu�̣ th� t�m ý bị nhi�̃u loạn, những người này kh�ng th�̉ được Bát-nhã ba-la-m�̣t s�u xa.

Ph�̣t dạy:

�Như lời �ng nói, những người này kh�ng th�̉ hi�̉u và nói Bát-nhã ba-la-m�̣t s�u xa.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Năm �́m tịnh th� đạo tịnh, v� đạo tịnh n�n đắc quả tịnh.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Năm �́m tịnh th� Bát-nhã ba-la-m�̣t tịnh, Bát-nhã ba-la-m�̣t tịnh th� năm �́m tịnh; v� năm �́m tịnh th� tr� Nh�́t thi�́t tịnh, tr� Nh�́t thi�́t tịnh th� năm �́m tịnh; năm �́m cùng tr� Nh�́t thi�́t là m�̣t, kh�ng hai, kh�ng phá, kh�ng hoại.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Năm �́m kh�ng hai tịnh, tr� Nh�́t thi�́t kh�ng hai tịnh, m�̣t pháp kh�ng hai, chúng sinh, tri ki�́n, tu�̉i thọ, mạng s�́ng cùng tịnh; chúng sinh tịnh, tr� Nh�́t thi�́t tịnh. M�̣t tịnh kh�ng có hai tịnh.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Ngã tịnh, tr� Nh�́t thi�́t tịnh; tri ki�́n, tu�̉i thọ, mạng s�́ng tịnh; th� năm �́m, tr� Nh�́t thi�́t tịnh; kh�ng có hai, cũng kh�ng đoạn, kh�ng phá.

Này Tu-b�̀-đ�̀! D�m, n�̣, si, năm �́m và tr� Nh�́t thi�́t m�̣t tịnh kh�ng có hai tịnh.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Si tịnh, si đã tịnh th� hành tịnh; hành đã tịnh th� thức tịnh; thức đã tịnh th� danh, sắc tịnh; danh sắc tịnh th� lục nh�̣p tịnh; lục nh�̣p đã tịnh th� xúc tịnh; xúc đã tịnh th� giác tịnh; giác đã tịnh th� ái tịnh; ái đã tịnh th� thọ tịnh; thọ đã tịnh th� hữu tịnh; hữu đã tịnh th� sinh tịnh, sinh đã tịnh th� tử tịnh; tử đã tịnh th� sáu pháp Ba-la-m�̣t tịnh; sáu pháp Ba-la-m�̣t đã tịnh th� n�̣i ngoại kh�ng và hữu v� kh�ng tịnh; hữu v� kh�ng đã tịnh th� ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo tịnh; ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo tịnh th� tr� Nh�́t thi�́t tịnh. Tr� Nh�́t thi�́t tịnh, đó là m�̣t tịnh kh�ng có hai tịnh, kh�ng có phá cũng kh�ng có hoại.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Bát-nhã ba-la-m�̣t tịnh, năm �́m tịnh, tr� Nh�́t thi�́t tịnh, m�̣t tịnh, kh�ng có hai tịnh. năm pháp Ba-la-m�̣t tịnh, tr� Nh�́t thi�́t tịnh, n�̣i ngoại kh�ng và hữu v� kh�ng tịnh, tr� Nh�́t thi�́t tịnh; ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo tịnh, tr� Nh�́t thi�́t tịnh; mười tám pháp B�́t c�̣ng tịnh, tr� Nh�́t thi�́t tịnh.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Tr� Nh�́t thi�́t tịnh cho đ�́n Bát-nhã ba-la-m�̣t tịnh kh�ng có sai khác.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Hữu vi tịnh và v� vi tịnh là m�̣t tịnh kh�ng có hai tịnh.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Quá khứ tịnh, hi�̣n tại tịnh, vị lai tịnh. Quá khứ, hi�̣n tại, vị lai tịnh là m�̣t tịnh kh�ng có hai tịnh, cũng kh�ng phá hoại cũng kh�ng đoạn di�̣t. Th�́ n�n là tịnh.

Ph�̉m 43: MINH TỊNH

Xá-lợi-ph�́t bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n, tịnh là r�́t s�u xa!

Ph�̣t dạy:

�Thường tịnh.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao thường tịnh?

Ph�̣t dạy:

�Năm �́m tịnh cho n�n thường tịnh.

Này Xá-lợi-ph�́t! Ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, mười Lực và mười tám pháp B�́t c�̣ng là Đạo tịnh, Ph�̣t tịnh, tr� Nh�́t thi�́t tịnh n�n tịnh r�́t s�u xa.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Còn Minh tịnh?

Ph�̣t dạy:

�Thường tịnh.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�V� sao gọi Minh tịnh?

Ph�̣t dạy:

�Sáu pháp Ba-la-m�̣t tịnh, tr� Nh�́t thi�́t tịnh, th�́ n�n Minh tịnh.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Ni�́t-bàn tịnh phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Thường tịnh.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao Ni�́t-bàn tịnh?

Ph�̣t dạy:

�V� năm �́m là phước v� cùng, kh�ng đ�́n cũng kh�ng đi, tr� Nh�́t thi�́t phước đức v� cùng kh�ng đ�́n cũng kh�ng đi.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Tịnh là kh�ng có ch�́p trước.

Ph�̣t dạy:

�Thường tịnh.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Do cái g� n�n kh�ng ch�́p trước thanh tịnh?

Ph�̣t dạy:

�V� năm �́m dũng mãnh kh�ng có ch�́p trước là thường tịnh cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t dũng mãnh kh�ng có ch�́p trước là thường tịnh. Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Kh�ng có sự đạt đ�́n, kh�ng có sự chứng đắc là tịnh phài kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Thường tịnh.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n. V� sao? V� kh�ng có ch�̃ đạt đ�́n, kh�ng có ch�̃ chứng đắc là tịnh phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Năm �́m kh�ng có ch�̃ đắc n�n tịnh; cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t kh�ng có ch�̃ đạt đ�́n, kh�ng có ch�̃ chứng đắc n�n tịnh.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Kh�ng có ch�̃ sinh n�n tịnh?

Ph�̣t dạy:�

�Thường tịnh.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao kh�ng có ch�̃ sinh, kh�ng có ch�̃ sinh thanh tịnh?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng có ch�̃ sinh là kh�ng có ch�̃ sinh thanh tịnh; cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t kh�ng có ch�̃ sinh, kh�ng có ch�̃ sinh thanh tịnh.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Thanh tịnh kh�ng sinh ở nơi ba cõi phải kh�ng? Ph�̣t dạy:

�Thường tịnh.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao thanh tịnh kh�ng sinh nơi ba cõi?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng thu�̣c v�̀ ba cõi n�n kh�ng sinh là tịnh.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Kh�ng có ch�̃ bi�́t là tịnh.

Ph�̣t dạy:

�Thường tịnh.

�Bạch Th�́ T�n! V� sao kh�ng có ch�̃ bi�́t là thanh tịnh?

Ph�̣t dạy:�

�Các pháp vắng lặng kh�ng có ch�̃ bi�́t là thanh tịnh.

�Bạch Th�́ T�n! Bi�́t là thanh tịnh?

Ph�̣t dạy:

�Thường tịnh.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Tại sao năm �́m kh�ng có ch�̃ bi�́t là thanh tịnh?

Ph�̣t dạy:

�Năm �́m đ�̀u kh�ng, n�n kh�ng có ch�̃ bi�́t là thanh tịnh.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Các pháp đ�̀u thanh tịnh hay kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Thường tịnh.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao các pháp thanh tịnh?

Ph�̣t dạy:

�Các Pháp kh�ng chứng đắc n�n các pháp thanh tịnh.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t đ�́i với tr� Nh�́t thi�́t cũng kh�ng tăng kh�ng giảm n�n thanh tịnh?

Ph�̣t dạy:

�Thường tịnh.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao Bát-nhã ba-la-m�̣t đ�́i với tr� Nh�́t thi�́t kh�ng tăng kh�ng giảm n�n thanh tịnh?

Ph�̣t dạy:

�Pháp thường trụ.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t thanh tịnh v� các pháp kh�ng nắm bắt được.

Ph�̣t dạy:

�Thường tịnh.

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�Bạch Th�́ T�n! N�́u Bát-nhã ba-la-m�̣t thanh tịnh th� các pháp nắm bắt được kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Pháp tánh kh�ng lay đ�̣ng.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Ngã, năm �́m tịnh là thanh tịnh phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Thường tịnh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:�

�Bạch Th�́ T�n! V� sao ngã tịnh, năm �́m tịnh? V� sao thường tịnh?

Ph�̣t dạy:�

�Ngã kh�ng th�̣t có, năm �́m cũng kh�ng th�̣t có cho n�n thường tịnh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:�

�Bạch Th�́ T�n! Ngã tịnh th� sáu pháp Ba-la-m�̣t, ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo tịnh; ngã tịnh th� mười Lực tịnh, mười tám pháp B�́t c�̣ng tịnh.

Ph�̣t dạy:

�Thường tịnh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�V� sao chúng sinh tịnh cho đ�́n mười tám pháp B�́t c�̣ng cũng tịnh.

Ph�̣t dạy:

�Chúng sinh kh�ng th�̣t có cho đ�́n mười tám pháp B�́t c�̣ng của Ph�̣t cũng kh�ng th�̣t có n�n thanh tịnh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� ngã tịnh, Tu-đà-hoàn tịnh; Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t tịnh, chúng sinh tịnh th� đạo tịnh.

Ph�̣t dạy:

�Thường tịnh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� ngã tịnh; Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t tịnh, cho đ�́n đạo, Ph�̣t cũng thanh tịnh phải kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng của các pháp tướng là tịnh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Ngã tịnh, tr� Nh�́t thi�́t tịnh.

Ph�̣t dạy:

�Thường tịnh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao ngã tịnh, tr� Nh�́t thi�́t tịnh, thường tịnh hay kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng có tướng n�n thường trú.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Hai tịnh kh�ng có nắm bắt được, kh�ng có đạt được.

Ph�̣t dạy:

�Thường tịnh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao hai tịnh kh�ng đạt được, kh�ng nắm bắt được là Thường tịnh?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng ch�́p trước, kh�ng đoạn di�̣t.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Chúng sinh tịnh kh�ng có ch�m đắm?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng có ch�̃ sinh tịnh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao năm �́m, chúng sinh tịnh, kh�ng có ch�̃ sinh thường tịnh hay kh�ng?

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng có bờ mé.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�N�́u b�̣c Đại B�̀-tát bi�́t như v�̣y là hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. Ph�̣t dạy:

�Thường tịnh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao bi�́t như v�̣y thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t?

Ph�̣t dạy:

�V� bi�́t vi�̣c đạo.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! Giả sử B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, dùng phương ti�̣n quy�̀n xảo, suy nghĩ như v�̀y: �Sắc kh�ng bi�́t được sắc; thọ, tưởng, hành, thức cũng kh�ng bi�́t được thức; pháp quá khứ cũng kh�ng bi�́t v�̀ pháp quá khứ; pháp vị lai cũng kh�ng bi�́t v�̀ Pháp vị lai, pháp hi�̣n tại cũng kh�ng bi�́t v�̀ pháp hi�̣n tại.� Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�Chứng đắc Bát-nhã ba-la-m�̣t, do thực hành phương ti�̣n quy�̀n xảo, kh�ng suy nghĩ như v�̀y: Thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t mà nói rằng: Ta b�́ th�, đem v�̣t b�́ th� và đ�y là người nh�̣n của b�́ th� như v�̣y. Cho đ�́n Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng như v�̣y, cũng kh�ng nói ta làm c�ng đức, ta có c�ng đức, cũng kh�ng nói ta sẽ chứng đắc đạo B�̀-tát, cũng kh�ng nói ta giáo hóa chúng sinh làm thanh tịnh cõi Ph�̣t, cũng kh�ng nói ta đạt đ�́n tr� Nh�́t thi�́t. Các b�̣c thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t dùng phương ti�̣n quy�̀n xảo cũng kh�ng suy nghĩ như v�̣y. N�̣i ngoại kh�ng cho đ�́n hữu v� kh�ng cũng kh�ng suy nghĩ như v�̣y.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Đại B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t dùng phương ti�̣n quy�̀n xảo là kh�ng ch�́p trước.

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n hỏi Tu-b�̀-đ�̀:

�Thi�̣n nam, thi�̣n nữ thực hành đạo B�̀-tát là nương vào những g�?

Tu-b�̀-đ�̀ trả lời:

�Này C�u-dực! Thực hành đạo B�̀-tát có ý tưởng, có th� tưởng, có sáu pháp Ba-la-m�̣t tưởng, có n�̣i ngoại kh�ng cho đ�́n hữu v� kh�ng tưởng, ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo tưởng, có mười tám pháp B�́t c�̣ng tưởng; có mười Lực, có chư Ph�̣t Như Lai tưởng; có tưởng c�ng đức cúng dường chư Ph�̣t, đ�̀u suy nghĩ và t�nh toán pháp s�́ �́y r�̀i hợp lại đ�̉ tưởng đó thực hành V� thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Này C�u-dực! Thi�̣n nam, thi�̣n nữ thực hành đạo B�̀-tát là v� ch�́p trước, kh�ng có th�̉ đắc Tu�̣ v� ngại mà thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. V� sao? V� kh�ng th�̉ chỉ được tạo tác của năm �́m, cho đ�́n tánh tr� Nh�́t thi�́t cũng kh�ng th�̉ chỉ được sự tạo tác.

Này C�u-dực! Vị Đại B�̀-tát đã c�̀u đạo V� thượng Chánh đẳng Chánh giác, v� các chúng sinh mà khuy�́n trợ chúng sinh, v� các chúng sinh thực hành B�́ th� ba-la-m�̣t, v� nhớ nghĩ chúng sinh cũng lại khuy�́n trợ người khác, làm cho chúng sinh tu hành B�́ th� ba-la-m�̣t, kh�ng n�n tưởng v�̀ sự thực hành sáu pháp Ba-la-m�̣t, cũng kh�ng n�n tưởng v�̀ thực hành n�̣i kh�ng, ngoại kh�ng và hữu v� kh�ng, cũng kh�ng n�n tưởng v�̀ sự thực hành ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, cũng kh�ng n�n tưởng v�̀ sự thực hành đạo.

Thi�̣n nam, thi�̣n nữ nào được thực hành như v�̣y, lại khuy�n trợ những người khác thực hành Chánh đẳng giác, người khuy�́n trợ làm vi�̣c này th� kh�ng bị đọa lạc, cũng kh�ng khi�́ncho người khác làm cho xa l�a sự h�̃ trợ của chư Ph�̣t. Như v�̣y, thi�̣n nam, thi�̣n nữ này xa l�a các sự ch�́p trước.

Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�Lành thay, lành thay! Làm cho các vị B�̀-tát hi�̉u rõ các sự ch�́p trước

Này Tu-b�̀-đ�̀! Lắng nghe, lắng nghe! Suy nghĩ và ghi nhớ, v� �ng, ta nói các sự ch�́p trước vi di�̣u.

Tu-b�̀-đ�̀ chắp tay thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Con mu�́n nghe.

Ph�̣t dạy:

�Này thi�̣n nam, thi�̣n nữ! Phát t�m V� thượng Chánh đẳng Chánh giác là tưởng ni�̣m Như Lai.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Vừa có tưởng ni�̣m h�̣ tr� ch�́p trước nơi chư Như Lai. Từ khi phát t�m cho đ�́n vào thời pháp di�̣t t�̣n, c�ng đức đ�̀u tưởng ni�̣m, đã làm tưởng ni�̣m �́y, c�̀u V� thượng Chánh đẳng Chánh giác, theo tưởng ni�̣m đó th� ch�́p trước chư Ph�̣t. Chúng đ�̣ tử và các chúng sinh đã làm các c�ng đức, đem tưởng ni�̣m �́y thực hành V� thượng Chánh đẳng Chánh giác, theo tưởng ni�̣m đó th� thành ch�́p trước. V� sao? V� kh�ng n�n ch�́p vào c�ng đức tưởng ni�̣m chư Ph�̣t.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t r�́t s�u xa.

Ph�̣t dạy:

�Các pháp tánh vắng lặng.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t th�̣t sự có danh tự.

Ph�̣t dạy:

�Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có tạo tác th� kh�ng có thành tựu, kh�ng th�̉ có chứng đắc, cũng kh�ng th�̉ có đắc, cũng kh�ng có giác ng�̣.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! T�́t cả các pháp kh�ng th�̉ có chứng đắc.

Ph�̣t dạy:

�Pháp tánh hoàn toàn kh�ng hai. Này Tu-b�̀-đ�̀! Các pháp tánh kh�ng có nhi�̀u tánh hay m�̣t tánh. M�̣t tánh là phi tánh, phi tánh là phi tác, phi tác cũng kh�ng tạo tác.

Này Tu-b�̀-đ�̀! M�̣t pháp tánh chẳng phải là tạo tác.

Ph�̣t dạy:

�Vị Đại B�̀-tát bi�́t t�́t cả pháp phi tác, phi tạo th� bỏ t�́t cả các sự ch�́p trước.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t r�́t khó hi�̉u, khó bi�́t.

Ph�̣t dạy:

�Cũng kh�ng có người bi�́t, cũng kh�ng có th�́y, kh�ng chứng đắc, kh�ng có đạt đ�́n, cũng kh�ng giác ng�̣.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng th�̉ suy lường được.

Ph�̣t dạy:�

�Tu-b�̀-đ�̀! Cũng kh�ng phải phát sinh ý, từ nơi ý cũng kh�ng phải phát sinh, từ năm �́m cũng kh�ng phải phát sinh, từ ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo cũng kh�ng phát sinh, từ mười Lực và mười tám pháp B�́t c�̣ng cũng kh�ng phải phát sinh.

Ph�̉m 44: V� TÁC

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! Bát-nhã ba-la-m�̣t là kh�ng sự tạo tác.

Ph�̣t dạy:

�Kh�ng người tạo tác. Này Tu-b�̀-đ�̀! Cho đ�́n các pháp kh�ng có tác giả.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Đại B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t phải hành như th�́ nào?

Ph�̣t dạy:

�B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, kh�ng hành sắc đ�̉ hành Bát-nhã ba-la-m�̣t; kh�ng hành thọ, tưởng, hành, thức đ�̉ hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, tr� Nh�́t thi�́t kh�ng có ch�̃ hành đ�̉ hành Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Đ�́i với năm �́m kh�ng nhớ nghĩ có thường hay v� thường đ�̉ hành Bát-nhã ba-la-m�̣t; cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t cũng kh�ng nhớ nghĩ có thường hay v� thường đ�̉ hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. Đ�́i với năm �́m kh�ng kh�̉, kh�ng vui, đ�̉ hành Bát-nhã ba-la-m�̣t; cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t cũng kh�ng kh�̉ kh�ng vui đ�̉ hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. Đ�́i với năm �́m kh�ng có ngã vàv� ngã đ�̉ hành Bát-nhã ba-la-m�̣t; cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t cũng kh�ng có ngã và v� ngã đ�̉ hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. Đ�́i với năm �́m kh�ng tịnh cũng kh�ng b�́t tịnh đ�̉ hành Bát-nhã ba-la-m�̣t; cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t kh�ng tịnh cũng kh�ng b�́t tịnh đ�̉ hành Bát-nhã ba-la-m�̣t.

V� sao? V� năm �́m kh�ng th�́y có thường hay v� thường, cũng kh�ng th�́y có kh�̉, có vui, có ngã, có v� ngã, t�́t x�́u, cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t cũng như v�̣y.

Lại nữa, Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng đ�̀y đủ năm �́m đ�̉ hành Bát-nhã ba-la-m�̣t; cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t kh�ng đ�̀y đủ đ�̉ hành Bát-nhã ba-la-m�̣t. V� sao? V� năm �́m kh�ng đ�̀y đủ là kh�ng phải năm �́m, kh�ng thực hành đ�̉ hành Bát-nhã ba-la-m�̣t; cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t kh�ng hành như v�̣y đ�̉ hành Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! R�́t đặc bi�̣t, người hành B�̀-tát đạo nói đ�̀y đủ v�̀ sự ch�́p trước của B�̀-tát.

Ph�̣t dạy:

�Đúng như v�̣y! Như Lai V� Sở Trước Chánh Đẳng Giác nói đ�̀y đủ v�̀ sự ch�́p trước và kh�ng ch�́p trước của B�̀-tát.

Lại nữa, Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát đ�́i với năm �́m kh�ng ch�́p trước đ�̉ hành tr� Bát-nhã ba-la-m�̣t; đ�́i với lục t�nh nhãn, nhĩ, tỷ, thi�̣t, th�n, ý kh�ng ch�́p trước đ�̉ hành Bát-nhã ba-la-m�̣t; đ�́i với sáu pháp Ba-la-m�̣t, kh�ng ch�́p trước đ�̉ hành Bát-nhã ba-la-m�̣t; cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t cũng kh�ng ch�́p trước đ�̉ hành Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Này Tu-b�̀-đ�̀! B�̀-tát hành như v�̣y, li�̀n bi�́t ch�́p trước năm �́m hay kh�ng ch�́p trước, li�̀n bi�́t Tu-đà-hoàn ch�́p trước hay kh�ng ch�́p trước; bi�́t đạo Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t ch�́p trước hay kh�ng ch�́p trước; bi�́t đạo Chánh đẳng giác ch�́p trước hay kh�ng ch�́p trước.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! Pháp này r�́t kỳ lạ đặc bi�̣t s�u xa như v�̣y, nói cũng kh�ng tăng kh�ng giảm, kh�ng nói cũng kh�ng tăng kh�ng giảm.

Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�Đúng như v�̣y! Như lời �ng đã nói. Này Tu-b�̀-đ�̀! Như đ�́i với chư Như Lai V� Sở Trước Chánh Đẳng Giác, trọn đời khen ngợi th� như hư kh�ng cũng kh�ng tăng, hoặc phỉ báng th� như hư kh�ng cũng kh�ng giảm. V� như được khen ngợi người huy�̃n cũng kh�ng tăng, hoặc bị hủy nhục người huy�̃n cũng kh�ng giảm; nghe đi�̀u lành cũng kh�ng vui, nghe đi�̀u x�́u cũng kh�ng gi�̣n hờn.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Pháp của các pháp cũng lại như v�̣y, n�́u nói hoặc kh�ng nói cũng kh�ng tăng kh�ng giảm.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, nhớ nghĩ Bát-nhã ba-la-m�̣t th�̣t là r�́t khó.

Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng lo kh�ng sợ. Đ�́i với V� thượng Chánh đẳng Chánh giác kh�ng lay đ�̣ng. V� sao?

Bạch Th�́ T�n! Người nhớ nghĩ Bát-nhã ba-la-m�̣t là mu�́n nhớ nghĩ như hư kh�ng: Hư kh�ng kh�ng có sáu pháp Ba-la-m�̣t; hư kh�ng cũng kh�ng có năm �́m, cũng kh�ng có n�̣i ngoại kh�ng và hữu v� kh�ng; cũng kh�ng có ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, cũng kh�ng có mười Lực, cũng kh�ng có V� sở úy, cũng kh�ng có mười tám pháp B�́t c�̣ng, cũng kh�ng có Tu-đà-hoàn đạo, cũng kh�ng có Tư-đà-hàm đạo, cũng kh�ng có B�ch-chi-ph�̣t đạo; hư kh�ng cũng kh�ng có V� thượng Chánh đẳng Chánh giác.�

Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát phát th�̣ nguy�̣n như v�̣y đáng được mọi người đảnh l�̃.

Bạch Th�́ T�n! Người v� chúng sinh mà tinh t�́n, v� chúng sinh mà n�̃ lực, v� chúng sinh mà chi�́n đ�́u, v� chúng sinh mà phát th�̣ nguy�̣n, v� mu�́n v� kh�ng n�n tinh t�́n, v� mu�́n v� kh�ng n�n phát th�̣ nguy�̣n.�

Bạch Th�́ T�n! Người v� chúng sinh phát th�̣ nguy�̣n là v� mu�́n vượt qua kh�ng. B�̀-tát này v� nguy�̣n lớn, v� hư kh�ng... Chúng sinh mà phát nguy�̣n �́y. V� mu�́n đem hư kh�ng đặt l�n hư kh�ng, các vị Đại B�̀-tát phát t�m V� thượng Chánh đẳng Chánh giác là có sức đại tinh t�́n.

Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát v� chúng sinh phát t�m c�̀u V� thượng Chánh đẳng Chánh giác là phát th�̣ nguy�̣n lớn r�̀i.

Bạch Th�́ T�n! Đại B�̀-tát này v� đại dõng mãnh, v� chúng sinh như hư kh�ng n�n phát t�m V� thượng Chánh đẳng Chánh giác. V� sao?

Bạch Th�́ T�n! Giả sử tam thi�n đại thi�n qu�́c đ�̣ ở trong đó đ�̀u là Như Lai. V� như rừng có m�a ngọt, tre, rau, măng, gạo thơm, mè gai, cỏ, c�y thu�́c, trái; các thứ c�y đó đ�̀u là Như Lai. T�́t cả chư Ph�̣t �́y đ�̀u thuy�́t pháp m�̣t ki�́p, hoặc hơn m�̣t ki�́p, t�́t cả Như Lai đ�̀u đ�̣ chúng sinh v� s�́ ki�́p kh�ng th�̉ đ�́m được, nhưng kh�ng th�̉ bi�́t cảnh giới chúng sinh có tăng có giảm. V� sao? V� chúng là kh�ng th�̣t có, là vắng lặng.

Bạch Th�́ T�n! Đ�̉ ba ngàn th�́ giới ở tr�n lại, cứ m�̣t hạt cát trong s�ng Hằng ở mười phương qu�́c đ�̣ làm m�̣t qu�́c đ�̣; lúc �́y, t�́t cả những v�̣t trong cát đó đ�̀u là Như Lai giáo hóa chúng sinh kh�ng th�̉ lường được, cũng kh�ng th�̉ k�̉ h�́t, v� cảnh giới chúng sinh cũng kh�ng tăng kh�ng giảm. V� sao? V� t�́t cả chúng sinh đ�̀u kh�ng vắng lặng, do đó, chúng sinh kh�ng g�́c kh�ng ngọn, cũng kh�ng hư kh�ng.

Bạch Th�́ T�n! Th�́ n�n con nói rằng: Mu�́n đ�̣ chúng sinh là mu�́n vượt qua kh�ng. Có Tỳ-kheo khác suy nghĩ: N�n v� Bát-nhã ba-la-m�̣t làm ra danh tự. Trong Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có Pháp sinh, cũng kh�ng có pháp di�̣t mà trong đó lại có giới tánh, định tánh, tu�̣ tánh, giải thoát tánh, ki�́n giải thoát tu�̣ tánh mà trong đó hi�̣n ra có Tu-đà-hoàn, Tư-đà-hàm, A-na-hàm, A-la-hán, B�ch-chi-ph�̣t, Chánh đẳng giác; có Tam bảo, có chuy�̉n pháp lu�n.

Khi �́y, Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n nói với Tu-b�̀-đ�̀:

�B�̀-tát tu t�̣p Bát-nhã ba-la-m�̣t là tu t�̣p những g�?

Trưởng lão Tu-b�̀-đ�̀ trả lời Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n:

�Người học Bát-nhã ba-la-m�̣t tu t�̣p pháp kh�ng.

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n bạch Ph�̣t:

�N�́u thi�̣n nam, thi�̣n nữ nào thọ tr� tu t�̣p Bát-nhã ba-la-m�̣t, đọc tụng ghi nhớ thực hành trong vi�̣c �́y th� con sẽ h�̣ tr�.

Bạch Th�́ T�n! Ta n�n h�̣ tr� như th�́ nào?

Tu-b�̀-đ�̀ nói với Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n:

�Này C�u-dực! �ng th�́y pháp có th�̉ h�̣ tr� kh�ng?

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n thưa:

�Thưa T�n giả! Th�̣t kh�ng th�́y pháp có th�̉ h�̣ tr�!

Tu-b�̀-đ�̀ nói:

�Này C�u-dực! Thi�̣n nam, thi�̣n nữ nào theo lời dạy trụ nơi pháp Bát-nhã ba-la-m�̣t là đã được h�̣ tr�, kh�ng xa l�a lời dạy Bát-nhã ba-la-m�̣t th� người hoặc phi nh�n kh�ng hại họ được. Như lời chỉ giáo trụ nơi pháp Bát-nhã ba-la-m�̣t, n�n bi�́t thi�̣n nam, thi�̣n nữ này trọn đời kh�ng xa l�a Bát-nhã ba-la-m�̣t. N�́u có người nói ta mu�́n h�̣ tr� Đại B�̀-tát, n�n bi�́t �́y là người mu�́n h�̣ tr� hư kh�ng.

Này C�u-dực! Có th�̉ h�̣ tr� những vi�̣c như gi�́c m�̣ng, sóng nắng, huy�̃n hóa, ảnh, ti�́ng vang kh�ng?

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n nói:

�Kh�ng th�̉ h�̣ tr� được!

Tu-b�̀-đ�̀ bảo:

�Này C�u-dực! B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng như v�̣y.

Này C�u-dực! Có th�̉ h�̣ tr� Ph�̣t và sự giáo hóa của Ph�̣t kh�ng?

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n nói:

�Kh�ng th�̉ làm vi�̣c h�̣ tr� cho B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Tu-b�̀-đ�̀ bảo:

�Này C�u-dực! Có th�̉ h�̣ tr� pháp tánh, ch�n như, chẳng th�̉ nghĩ bàn; có th�̉ h�̣ tr� pháp �́y kh�ng?

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n thưa:

�Thưa T�n giả! Kh�ng th�̉ h�̣ tr�.

Tu-b�̀-đ�̀ bảo:

�B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng như v�̣y, kh�ng th�̉ h�̣ tr� vị �́y.

Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n hỏi Tu-b�̀-đ�̀:

�B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t làm th�́ nào đ�̉ bi�́t các pháp như m�̣ng, như huy�̃n, như sóng nắng, ti�́ng vang mà kh�ng sinh t�m tự cao?

Tu-b�̀-đ�̀ nói:

�B�̀-tát thực hành Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng kh�ng ni�̣m năm �́m. Đ�́i với năm �́m kh�ng sinh t�m tự cao, cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t cũng kh�ng sinh t�m tự cao, cũng kh�ng ni�̣m đ�́i với pháp m�̣ng, cho đ�́n pháp huy�̃n hóa cũng kh�ng ni�̣m cũng kh�ng sinh t�m tự cao. Do oai th�̀n của Ph�̣t làm cho tam thi�n đại thi�n qu�́c đ�̣, các trời Tứ Thi�n vương cho đ�́n trời Thủ đà h�̣i, đ�̀u đem b�̣t thơm, chi�n-đàn tung rải l�n đ�̉ cúng dường chư Ph�̣t, đi đ�́n ch�̃ Ph�̣t, cúi đ�̀u đảnh l�̃ Ph�̣t r�̀i ng�̀i m�̣t b�n.

B�́y giờ, các Tứ Thi�n vương, các Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n, các Phạm thi�n vương, các trời Thủ đà h�̣i nương oai th�̀n của Ph�̣t mà suy nghĩ: �Nay chúng ta n�n thỉnh mười phương chư Ph�̣t, m�̃i phương là m�̣t ngàn vị Ph�̣t đ�̉ tuy�n thuy�́t pháp Bát-nhã ba-la-m�̣t.�

Các Tứ Thi�n vương, Th�ch, Phạm, chư t�n thi�n vừa nghĩ v�̣y xong, tức thời khắp mười phương, m�̃i phương đ�̀u có m�̣t ngàn vị Ph�̣t.

Khi �́y, chư Ph�̣t li�̀n hi�̣n ra thuy�́t pháp Bát-nhã ba-la-m�̣t với các đ�̣ tử đó cũng như Tu-b�̀-đ�̀, người hỏi c�u hỏi đó đ�̀u như Th�ch Đ�̀-hoàn Nh�n và hỏi những c�u hỏi như v�̣y, như được cùng Ph�̣t Th�ch-ca M�u-ni thuy�́t Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Ph�̣t dạy Di-lặc:

�Đại B�̀-tát này cũng sẽ ở ch�̃ này thành Chánh Đẳng Chánh Giác, đã thành Chánh đẳng Chánh giác r�̀i sẽ ở ch�̃ này thuy�́t Bát-nhã ba-la-m�̣t. Chư Ph�̣t vị lai trong hi�̀n ki�́p sẽ ở ch�̃ này thành Chánh đẳng Chánh giác, sẽ ở ch�̃ này thuy�́t Bát-nhã ba-la-m�̣t.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�B�̀-tát Di-lặc thành Chánh đẳng Chánh giác thuy�́t Bát-nhã ba-la-m�̣t với sự vi�̣c nào? Với h�nh tướng nào? Với ý ni�̣m nào?

Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�Đại B�̀-tát Di-lặc khi thành Ph�̣t cũng kh�ng nói năm �́m là thường hay v� thường; cũng kh�ng nói năm �́m có kh�̉, có vui, có tịnh hay b�́t tịnh, có ngã hay v� ngã, t�́t x�́u; cũng kh�ng nói năm �́m có trói có mở; cũng kh�ng nói năm �́m có quá khứ, vị lai, hi�̣n tại. Năm �́m thường tịnh n�n nói năm �́m là thường tịnh, cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t thường tịnh n�n nói thường tịnh.

Ph�̣t dạy:

�V� năm �́m thanh tịnh, Bát-nhã ba-la-m�̣t thanh tịnh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao năm �́m thanh tịnh n�n Bát-nhã ba-la-m�̣t thanh tịnh?

Ph�̣t dạy:

�Năm �́m kh�ng sinh cũng kh�ng di�̣t, kh�ng ch�́p trước, kh�ng đoạn di�̣t. Do đó, năm �́m thanh tịnh.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Hư kh�ng tịnh n�n Bát-nhã ba-la-m�̣t tịnh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao hư kh�ng tịnh n�n Bát-nhã ba-la-m�̣t tịnh?

Ph�̣t dạy:�

�Như hư kh�ng v�́n kh�ng sinh, kh�ng di�̣t, kh�ng ch�̃ có. Do đó hư kh�ng tịnh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Tại sao hư kh�ng kh�ng ch�̃ có, Bát-nhã ba-la-m�̣t tịnh?

Ph�̣t dạy:

�V� hư kh�ng v�́n kh�ng c�̀n h�̣ tr�, Bát-nhã ba-la-m�̣t thanh tịnh cũng như v�̣y.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Tại sao như hư kh�ng cho n�n Bát-nhã ba-la-m�̣t tịnh?

Ph�̣t dạy:�

�Như hư kh�ng v�́n kh�ng có hai, vắng lặng, do v�̣y n�n Bát-nhã ba-la-m�̣t này thanh tịnh.�

Ph�̣t dạy:�

�Như hư kh�ng kh�ng làm, Bát-nhã ba-la-m�̣t thanh tịnh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao hư kh�ng kh�ng làm, Bát-nhã ba-la-m�̣t thanh tịnh?

Ph�̣t dạy:

�V� hư kh�ng kh�ng có hành đ�̣ng n�n Bát-nhã ba-la-m�̣t thanh tịnh.�

Ph�̣t dạy:�

�V� hư kh�ng, kh�ng có ỷ lại n�n Bát-nhã ba-la-m�̣t thanh tịnh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao hư kh�ng kh�ng có ỷ lại n�n Bát-nhã ba-la-m�̣t thanh tịnh?

Ph�̣t dạy:

�Như hư kh�ng kh�ng vướng mắc n�n Bát-nhã ba-la-m�̣t thanh tịnh.

Này Tu-b�̀-đ�̀! V� các pháp kh�ng sinh, kh�ng di�̣t, kh�ng ch�́p trước, kh�ng đoạn trừ n�n Bát-nhã ba-la-m�̣t thanh tịnh.

Tu-b�̀-đ�̀ thưa:

�Bạch Th�́ T�n! V� sao các pháp kh�ng sinh kh�ng di�̣t, kh�ng ch�́p trước, kh�ng đoạn trừ n�n Bát-nhã ba-la-m�̣t thanh tịnh?

Ph�̣t dạy:

�V� các pháp thường tịnh n�n Bát-nhã ba-la-m�̣t thanh tịnh.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Thưa Th�́ T�n! N�́u thi�̣n nam, thi�̣n nữ nào đọc tụng ghi nhớ thực hành vi�̣c �́y th� con sẽ h�̣ tr� những thi�̣n nam, thi�̣n nữ này su�́t đời th�n kh�ng bị b�̣nh; mắt, tai, mũi cũng kh�ng bị b�̣nh. Tuy th�n có già nhưng kh�ng bị b�̣nh nan y, s�́ng tùy theo tu�̉i thọ. Lúc già y�́u th�n kh�ng đau đớn, t�m ý được y�n �̉n, kh�ng có b�̣nh kh�̉, kh�ng nói đi�n cu�̀ng, b�nh thản cho đ�́n khi ch�́t, thường được chư Thi�n ủng h�̣, các trời Tứ Thi�n vương cho đ�́n trời Thủ đà h�̣i đ�̀u theo ủng h�̣.

Thi�̣n nam, thi�̣n nữ này là vị Pháp sư, hoặc ngày mười b�́n ngày mười lăm trong tháng khi thuy�́t Bát-nhã ba-la-m�̣t th� khi �́y chư Thi�n đ�̀u đ�́n dự h�̣i. Thi�̣n nam, thi�̣n nữ này khi thuy�́t Bát-nhã ba-la-m�̣t đã được c�ng đức kh�ng th�̉ t�nh được, kh�ng th�̉ suy lường, kh�ng th�̉ nghĩ bàn.

Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�Thi�̣n nam, thi�̣n nữ nào vào ở ngay nơi sáu ngày trai thuy�́t Bát-nhã ba-la-m�̣t, có chư Thi�n đ�́n dự h�̣i, được c�ng đức kh�ng th�̉ nghĩ bàn. V� sao? V� Bát-nhã ba-la-m�̣t là tr�n bảo v� cùng quý báu.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Ở trong tr�n bảo Bát-nhã ba-la-m�̣t, đoạn trừ trong ba đường ác, làm người nghèo kh�̉, giúp cho cõi trời, cõi người, làm cho t�́t cả mọi người được sinh trong nhà trưởng giả, đại Phạm ch�; được sinh cõi trời Tứ Thi�n vương cho đ�́n cõi trời Đaolợi; b�́ th� người thu�̣c đạo Tu-đà-hoàn, Tư-đà-hàm, A-na-hàm, Ala-hán, B�ch-chi-ph�̣t; b�́ th� cho người hành đạo V� thượng Chánh đẳng Chánh giác. V� sao? V� từ trong Bát-nhã ba-la-m�̣t có nói đ�̀y đủ v�̀ mười đi�̀u thi�̣n. Đã học trong đó r�̀i, li�̀n bi�́t dòng Sát-lợi, Trưởng giả, đại Phạm ch�, bi�́t có Tứ Thi�n vương l�n cho đ�́n cõi trời Đao-lợi; li�̀n bi�́t có đạo Tu-đà-hoàn, Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t; li�̀n bi�́t có đạo Chánh đẳng Chánh giác; li�̀n bi�́t có b�́n Thi�̀n, b�́n Đẳng, b�́n Kh�ng định, ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, mười Lực và mười tám pháp B�́t c�̣ng của Ph�̣t; li�̀n bi�́t có tr� Nh�́t thi�́t. Do đó gọi là Tr�n bảo đ�̣, gọi là Bát-nhã ba-la-m�̣t. Ở trong Tr�n bảo đ�̣ cũng kh�ng sinh kh�ng di�̣t, cũng kh�ng ch�́p trước kh�ng đoạn trừ, cũng kh�ng l�́y kh�ng bỏ. V� sao? V� cũng kh�ng có pháp sinh, pháp di�̣t, kh�ng có ch�́p trước, kh�ng có đoạn trừ, kh�ng l�́y cũng kh�ng bỏ.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng có pháp thi�̣n, kh�ng có pháp ác, kh�ng có pháp đạo cũng kh�ng có pháp tục, cũng kh�ng có pháp hữu l�̣u và v� l�̣u, cũng kh�ng có pháp hữu vi và v� vi.

Th�́ n�n, Tu-b�̀-đ�̀! Tr�n bảo ba-la-m�̣t kh�ng ỷ lại. Tr�n bảo ba-la-m�̣t này kh�ng có pháp nào làm � nhi�̃m được, kh�ng có pháp nào so sánh được. V� sao? V� các pháp đ�́i đãi kh�ng th�̉ đ�́n g�̀n được, do đó kh�ng bị � nhi�̃m.

Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�N�́u có B�̀-tát hành Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng n�n bi�́t như v�̣y, kh�ng n�n suy nghĩ như v�̣y, kh�ng có đắc như v�̣y, kh�ng n�n hý lu�̣n như v�̣y là có tu hành Bát-nhã ba-la-m�̣t, là th�̣t nghĩ Bát-nhã ba-la-m�̣t, là đảnh l�̃ chư Như Lai V� Sở Trước Chánh Đẳng Giác. Từ cõi Ph�̣t này đ�́n cõi Ph�̣t khác, đ�̉ cung k�nh phụng sự cúng dường và đảnh l�̃ chư Ph�̣t, giáo hóa chúng sinh làm thanh tịnh cõi Ph�̣t.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Bát-nhã ba-la-m�̣t này kh�ng có pháp nào có th�̉ th�́y, kh�ng có, kh�ng th�̉ th�́y được, cũng kh�ng l�́y kh�ng bỏ, cũng kh�ng sinh kh�ng di�̣t, kh�ng ch�́p trước kh�ng đoạn trừ, cũng kh�ng tăng kh�ng giảm; kh�ng quá khứ, vị lai, hi�̣n tại; cũng kh�ng làm cho vượt qua cõi Dục giới, cũng kh�ng làm cho trụ nơi cõi Dục giới; cũng kh�ng làm cho vượt qua cõi Sắc cũng kh�ng làm cho trụ lại; kh�ng làm cho vượt qua cõi V� sắc, cũng kh�ng làm cho trụ lại; cũng kh�ng cho người hành sáu pháp Ba-la-m�̣t, cũng kh�ng dạy người xả bỏ; cũng kh�ng dạy người hành n�̣i ngoại kh�ng, hữu v� kh�ng, cũng kh�ng cho, kh�ng xả bỏ; cũng kh�ng cho người ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, cũng kh�ng xả bỏ; cũng kh�ng cho người mười Lực và mười tám pháp B�́t c��ng; cũng kh�ng xả bỏ cũng kh�ng hành tr� Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t; cho đ�́n tr� Nh�́t thi�́t cũng kh�ng cho cũng kh�ng xa bỏ.

Lại nữa, Tu-b�̀-đ�̀! Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng kh�ng tr� pháp Ala-hán, cũng kh�ng xả bỏ pháp phàm nh�n, cũng kh�ng cho pháp B�ch-chi, kh�ng xả bỏ A-la-hán, cũng kh�ng hành tr� pháp Ph�̣t mà xả bỏ pháp B�ch-chi-ph�̣t, cũng kh�ng giữ Ph�̣t pháp, có giữ, có bỏ.

Này Tu-b�̀-đ�̀! Bát-nhã ba-la-m�̣t kh�ng giữ pháp v� vi, cũng kh�ng xả bỏ pháp hữu vi. V� sao? V� pháp tánh trụ như v�̣y dù có Ph�̣t hay kh�ng có Ph�̣t, pháp tánh là pháp th�n cũng kh�ng trụ vào qu�n m�́t cũng kh�ng trụ vào t�̉n hại.

Khi �́y, chư Thi�n ở tr�n hư kh�ng đem d�ng các loại hoa sen: xanh, vàng, đỏ, trắng. Các vị đ�̀u nói rằng: Ngày nay ở cõi Nam Di�m-phù-đ�̀ được th�́y chuy�̉n pháp lu�n. V� sao? V� v� s�́ Thi�n tử ở tr�n hư kh�ng chứng đắc V� sinh pháp nh�̃n.

Ph�̣t bảo Tu-b�̀-đ�̀:

�Chuy�̉n pháp lu�n hoàn toàn kh�ng hai cũng kh�ng m�̣t, n�n Bát-nhã ba-la-m�̣t cũng kh�ng chuy�̉n v� pháp, cũng kh�ng phải kh�ng có pháp n�n kh�ng chuy�̉n, v� hữu v� đ�̀u là kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Những pháp nào là hữu v� đ�̀u kh�ng? Bát-nhã ba-la-m�̣t có sự chuy�̉n, có sự đạt đ�́n?

Ph�̣t dạy:

�Sáu pháp Ba-la-m�̣t kh�ng do kh�ng của sáu pháp Ba-la-m�̣t kh�ng, n�̣i ngoại kh�ng do kh�ng của n�̣i ngoại kh�ng; hữu v� kh�ng v� kh�ng của hữu v� kh�ng; ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo kh�ng v� kh�ng của ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo kh�ng; mười Lực kh�ng v� kh�ng của mười Lực kh�ng; mười tám pháp B�́t c�̣ng của Ph�̣t kh�ng v� kh�ng của mười tám pháp B�́t c�̣ng của Ph�̣t kh�ng; Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t là kh�ng v� kh�ng của Thanh văn; B�ch-chi-ph�̣t kh�ng; tr� Nh�́t thi�́t kh�ng v� kh�ng của tr� Nh�́t thi�́t kh�ng.

Tu-b�̀-đ�̀ bạch Ph�̣t:

�Bát-nhã ba-la-m�̣t nghĩa là kh�ng. Đ�y là đại Bát-nhã ba-la-m�̣t của B�̀-tát. B�̀-tát có Bát-nhã ba-la-m�̣t t�́t cả đ�̀u kh�ng, chứng đắc V� thượng Chánh đẳng giác, cũng kh�ng ch�̃ giác ng�̣ và chuy�̉n pháp lu�n, cũng kh�ng có pháp đ�̉ chuy�̉n pháp lu�n, ngược lại cũng kh�ng th�́y pháp. V� sao? V� n�́i ti�́p nhau là chuy�̉n pháp lu�n, cũng kh�ng có th�̉ chứng đắc, v� các pháp thường kh�ng th�̣t có. V� sao? V� Kh�ng, V� tướng, V� nguy�̣n cũng kh�ng lưu chuy�̉n và hoàn di�̣t. Bát-nhã ba-la-m�̣t là thuy�́t giáo là thi thi�́t, là ph�n bi�̣t từng ph�̀n, là tuy�n bày lưu b�́. Bát-nhã ba-la-m�̣t này là giáo lý như v�̣y, là giáo lý đại thanh tịnh, giáo lý Bát-nhã ba-la-m�̣t, cũng kh�ng người nghe, cũng kh�ng người thuy�́t, cũng kh�ng người ti�́p nh�̣n, cũng kh�ng người chứng. N�́u kh�ng người thuy�́t, kh�ng ti�́p nh�̣n, kh�ng chứng th� như v�̣y là Bát-ni�́t-bàn. N�́u kh�ng người Ni�́t-bàn th� ở trong giáo pháp này cũng kh�ng có Th�́ T�n, phước đi�̀n t�n quý.

KINH PHÓNG QUANG BÁT-NHÃ

�Mục Lục

Quy�̉n-1 � Quy�̉n-2 � Quy�̉n-3 � Quy�̉n-4 � Quy�̉n-5 � Quy�̉n-6 � Quy�̉n-7 � Quy�̉n-8 � Quy�̉n-9 � Quy�̉n-10 � Quy�̉n-11 � Quy�̉n-12 � Quy�̉n-13 � Quy�̉n-14 � Quy�̉n-15 � Quy�̉n-16 � Quy�̉n-17 � Quy�̉n-18 � Quy�̉n-19 � Quy�̉n-20

�

� � � � � � ��

�

[ TRANG CHỦ |�KINH ĐI�̉N�|�ĐẠI TẠNG KINH | TH�̀N CHÚ | HÌNH ẢNH ]