�

佛山* Buddha Mountain * Ph�̣t Sơn

Calgary Alberta Canada

[中文|�ENGLISH]

[ TRANG CHỦ |�KINH ĐI�̉N�|�ĐẠI TẠNG KINH | TH�̀N CHÚ | HÌNH ẢNH�|�LI�N LẠC�]

| Quy�̉n 1 | Quy�̉n 2 | Quy�̉n 3 | Quy�̉n 4 | Quy�̉n 5 | Quy�̉n 6 | Quy�̉n 7 | Quy�̉n 8 |

S�́ 0159

KINH ĐẠI-THỪA BẢN-SINH T�M-ĐỊA-QU�N

Đường, B�t-Nh� dịch chữ Phạn ra chữ H�n.
Th�ch-T�m-Ch�u dịch chữ H�n ra chữ Việt.

QUYỂN 8

X.- PHẨM QU�N T�M

Bấy giờ, Đại-bồ-t�t: Văn-Th� Sư-Lỵ liền từ t�a đứng dậy chỉnh y-phục, chễ �o vai hữu, gối hữu để xuống đất, khom m�nh chắp tay bạch Phật rằng: �Bạch đức Thế-T�n! Như Phật đ� n�i cho bọn �ng Trưởng-giả Diệu-Đức năm trăm người rằng: �T�i v� c�c �ng diễn b�y ph�p-m�n t�m-địa vi-diệu�. Nay v�-lượng v�-bi�n đại-ch�ng Nh�n, Thi�n trong đạo-tr�ng nay đều sinh t�m kh�t-ngưỡng, t�i v� tất cả những người ấy xin khải-vấn Như-Lai: Thế n�o l� �t�m�? Thế n�o l� �địa�? K�nh xin đức Thế-T�n đem t�m v�-duy�n đại-từ, v�-ngại đại-bi, v� c�c ch�ng-sinh ph�n-biệt diễn n�i cho những người chưa khỏi khổ, được khỏi khổ, những người chưa an-vui, được an-vui, những người chưa ph�t t�m, được ph�t t�m, những người chưa chứng quả, được chứng quả, đồng nơi Nhất-đạo m� được Niết-b�n�. [1]

Khi ấy, đức Thế-T�n đem đại-diệu-tr�-ấn [2] thanh-tịnh quyết-định thắng-nghĩa m� Ng�i đ� được trong sự tu c�c ph�c-đức, tr�-tuệ ở v�-lượng kiếp, ấn-khả cho Bồ-t�t Văn-th� sư-lỵ v� n�i rằng: �Qu� h�a thay! Qu� h�a thay! Nay �ng thực l� Phật-mẫu trong ba đời! Hết thảy Như-Lai ở nơi tu-h�nh, �ng đều từng dẫn-đạo c�c Ng�i khi mới ph�t t�n t�m; bởi nh�n-duy�n ấy, c�c bậc th�nh ch�nh-gi�c trong mười phương quốc-độ, đều lấy Văn-th� l�m mẹ. Song, nay th�n �ng bởi nguyện-lực xưa m� hiện ra h�nh-tướng Bồ-t�t, thỉnh-vấn Như-Lai về ph�p cao si�u kh�ng thể nghĩ, b�n được. �ng nghe kỹ, nghe kỹ v� nhớ nghĩ kh�o! T�i v� khắp tất cả m� ph�n-biệt, giải-thuyết về vấn-đề ấy!� Bồ-t�t Văn-th� bạch: �Dạ, bạch Thế-T�n! Ch�ng t�i th�ch được nghe!� [3]

L�c đ�, đức Thế-T�n th�nh-tựu tốt đẹp �tối thắng trụ-tr� b�nh-đẳng-t�nh-tr� của hết thảy Như-Lai c�ng mọi thứ c�ng-đức vi-diệu hiếm c�; Ng�i đ� kh�o thu-hoạch được �quyết-định thắng-ph�p Đại-thừa tr�-ấn� của hết thảy chư Phật; Ng�i đ� kh�o vi�n-chứng được �Kim-cương b�-mật th�-thắng diệu-tr� của hết thảy Như-Lai; Ng�i đ� kh�o an-trụ nơi �v�-ngại đại-bi�, tự-nhi�n cứu-nhiếp ch�ng-sinh trong mười phương; Ng�i đ� kh�o vi�n-m�n �diệu-qu�n-s�t-tr�, kh�ng qu�n m� như qu�n, kh�ng n�i m� như n�i. [4]

Khi ấy, đức Thế-T�n bảo V�-cấu đại-th�nh Văn-th� sư-lỵ Đại-bồ-t�t l� từ-mẫu của chư Phật rằng: �Đại-thiện-nam-tử! Ph�p ấy l� �tối thắng b�-mật t�m-địa ph�p-m�n� [5] của Như-Lai trong mười phương. Ph�p ấy l� ph�p-m�n �đốn-ngộ� [6] của hết thảy ph�m-phu v�o Như-Lai-địa. Ph�p ấy l� �đường ch�nh ch�n-thực� của hết thảy Bồ-t�t đi tới đại-bồ-đề. Ph�p ấy l� �bảo cung (cung b�u) vi-diệu� của chư Phật trong ba đời, tự hưởng-thụ ph�p-lạc. Ph�p ấy l� �bảo-tạng (kho b�u) v�-tận� trong hết thảy sự lợi-�ch ch�ng-sinh. Ph�p ấy hay dẫn c�c Bồ-t�t-ch�ng đến nơi �Sắc-cứu-c�nh tự-tại-tr�. [7] Ph�p ấy l� ch�n-thực đạo-sư, hay dẫn hậu-th�n Bồ-t�t [8] tới c�y Bồ-đề. Ph�p ấy như ngọc Ma-ni, h�a những của cải cho thế-gian, xuất thế-gian l�m cho ch�ng-sinh m�n-nguyện. Ph�p ấy sinh ra nguồn-gốc c�ng-đức của hết thảy chư Phật trong mười phương ba đời. Ph�p ấy hay l�m ti�u-tan c�c nghiệp-quả �c của hết thảy ch�ng-sinh. Ph�p ấy hay cho hết thảy ch�ng-sinh sự ấn-chứng về việc nguyện cầu. Ph�p ấy hay độ hết thảy ch�ng-sinh bị sinh-tử hiểm-nạn. Ph�p ấy hay ngừng s�ng cồn bể khổ cho hết thảy ch�ng-sinh. Ph�p ấy hay cứu ch�ng-sinh khổ n�o trong hết thảy cấp-nạn. Ph�p ấy hay l�m kh�-kiệt bể l�o, bệnh, tử cho hết thảy ch�ng-sinh. Ph�p ấy hay xuất-sinh nh�n-duy�n chủng-tử của chư Phật. Ph�p ấy l� đuốc tr�-tuệ lớn soi s�ng cho ch�ng-sinh trong đ�m d�i sinh-tử. Ph�p ấy l� gi�p-trụ để ph� binh-ch�ng bốn ma. Ph�p ấy tức l� cờ-s� chiến-thắng của đạo qu�n dũng-m�nh. Ph�p ấy tức l� xe ph�p v�-thượng của hết thảy chư Phật. Ph�p ấy tức l� cờ ph�p tối thắng. Ph�p ấy tức l� đ�nh trống đại-ph�p. Ph�p ấy tức l� thổi loa đại-ph�p. Ph�p ấy tức l� đại-sư-tử-vương. Ph�p ấy tức l� tiếng gầm của đại-sư-tử. Ph�p ấy cũng như đại-th�nh-vương trong nước kh�o l�m việc cai-trị ch�n-ch�nh, nếu thuận vương-h�a thời được đại-an-lạc, nếu tr�i vương-h�a liền bị chu-diệt. [9]

Thiện-nam-tử! Trong ba c�i lấy �t�m� l�m chủ. Người qu�n được t�m, được giải-tho�t cứu-c�nh; người kh�ng qu�n được t�m, ở m�i trong triền-phược. V� như mu�n vật đều từ đất sinh, t�m-ph�p sinh ra thiện-�c, năm th� (trời, người, ngục, quỷ, s�c), bậc hữu-học, bậc v�-học, bậc Độc-gi�c, bậc Bồ-t�t, c�ng Như-Lai trong thế-gian v� xuất-thế-gian. Bởi nh�n-duy�n ấy, ba c�i duy t�m, �t�m� l� �địa� (đất). Hết thảy ph�m-phu th�n-cận bạn l�nh, nghe ph�p t�m-địa, như l� qu�n-s�t, như n�i tu-h�nh, m�nh l�m, dạy người, khen-ngợi khuy�n gắng, đ�n mừng, an-ủi, những người như thế, sẽ dứt được hai chướng, mau trọn mu�n hạnh v� ch�ng được v�-thượng ch�nh-đẳng ch�nh-gi�c. [10]

Đến đ�y, Đại-th�nh Văn-th�-sư-lỵ Bồ-t�t bạch Phật rằng: �Bạch đức Thế-T�n! Như Phật n�i: chỉ đem t�m-ph�p l�m chủ ba c�i, bản-nguy�n t�m-ph�p kh�ng nhiễm bụi nhơ, tại sao t�m-ph�p lại nhiễm tham, s�n, si? Đối với ph�p trong ba đời, g� cho l� t�m? T�m qu�-khứ d� diệt, t�m vị-lai chưa đến, t�m hiện-tại kh�ng trụ (ở y�n), nội-t�nh c�c ph�p t�m kh�ng thể được, ngoại-tướng c�c ph�p t�m kh�ng thể được v� trung-gian của c�c ph�p đều t�m kh�ng thể được; bản-lai t�m-ph�p kh�ng c� h�nh-tướng, bản-lai t�m-ph�p kh�ng c� trụ-xứ, hết thảy Như-Lai c�n kh�ng thấy t�m, huống l� người kh�c được thấy t�m-ph�p? Hết thảy c�c ph�p từ vọng-tưởng sinh, bởi nh�n-duy�n g�, ng�y nay Thế-T�n v� đại-ch�ng n�i �ba c�i duy t�m�? Vậy, xin Phật thương-x�t, như-thực giải-thuyết cho!� [11]

Bấy giờ, đức Phật bảo Bồ-t�t Văn-th� rằng: �Đ�ng như thế, đ�ng như thế! Thiện-nam-tử! Như �ng hỏi T�i về �bản-t�nh kh�ng-tịch của t�m, t�m-sở-ph�p�, nay T�i n�i c�c th�-dụ để chứng-minh nghĩa ấy�.

Thiện-nam-tử! T�m như huyễn-ph�p, do biến-kế-chấp sinh, n�n mọi m�n tưởng, thụ (nhận, chịu) vui, khổ, nơi t�m sinh ra. T�m như d�ng nước chảy, niệm niệm sinh-diệt, đối với đời trước, sau kh�ng tạm dừng. T�m như gi� lớn, trong khoảng s�t-na qua mọi phương-sở. T�m như đ�n lửa, mọi duy�n h�a-hợp sinh ra. T�m như chớp s�ng, chỉ khoảng chốc-l�t, chứ kh�ng dừng l�u. T�m như hư-kh�ng, nhưng bị kh�ch-trần phiền-n�o [12] ngăn-che. T�m như con hầu, con vượn, nhảy-nh�t tr�n c�y ngũ-dục kh�ng tạm dừng. T�m như thợ vẽ, vẽ ra mọi h�nh-sắc thế-gian. T�m như kẻ t�i-tớ, bị c�c phiền-n�o sai-khiến. T�m như người đi một m�nh, kh�ng c� người thứ hai. T�m như quốc-vương, khởi ra mọi sự, được tự-tại. T�m như o�n-gia, khiến tự th�n chịu khổ-n�o qu�. T�m như bụi trần, b�m nhơ tự th�n, sinh ra tạp-uế. T�m như ảnh-tượng (b�ng d�ng), đối với ph�p v�-thường chấp l� thường. T�m như huyễn-mộng, đối với tướng ng�, ph�p chấp l�m ta. T�m như Dạ-xoa, ăn mất mọi ph�p c�ng-đức. T�m như con nhặng (ruồi) xanh, ham đồ uế-�c. T�m như kẻ s�t-nh�n, hay hại th�n-mệnh. T�m như kẻ đối-địch, thường r�nh lầm-lỗi. T�m như trộm giặc, trộm mất c�ng-đức. T�m như trống lớn, khởi sự chiến-đấu. T�m như con phi-nga, th�ch sắc đ�n s�ng. T�m như con hươu đồng, chạy theo tiếng giả. T�m như đ�n lợn, th�ch đồ tạp-uế. T�m như đ�n ong, gom-g�p m�i mật ngọt. T�m như voi say, m� chơi voi c�i. [13]

Thiện-nam-tử! Như thế, n�i về t�m, t�m-sở-ph�p kh�ng trong, kh�ng ngo�i, cũng kh�ng trung-gian; đối với trong mọi ph�p t�m kh�ng thể được, qu�-khứ, vị-lai, hiện-tại cũng kh�ng thể t�m được, si�u-việt ba đời, chẳng phải c�, chẳng phải kh�ng. Ch�ng-sinh thường �m-ấp sự nhiễm-trước, nhiễm-trước từ vọng-duy�n hiện-khởi; duy�n kh�ng c� tự-t�nh, v� t�m t�nh kh�ng. Như thế, kh�ng-t�nh kh�ng sinh, kh�ng diệt, kh�ng lại, kh�ng đi, kh�ng một, kh�ng kh�c, chẳng phải đoạn, chẳng phải thường, vốn kh�ng c� nơi sinh, cũng kh�ng c� nơi diệt, cũng chẳng phải viễn-ly v� chẳng phải chẳng viễn-ly. [14]

Những t�m như thế kh�ng kh�c với v�-vi v� thể v�-vi kh�ng kh�c với những t�m ấy. Thể của t�m-ph�p vốn kh�ng thể n�i được, thời c�i phi-t�m-ph�p cũng kh�ng thể n�i được. Sao vậy? � Nếu v�-vi l� t�m, tức l� đoạn-kiến; nếu l�a t�m-ph�p tức l� thường-kiến: L�a hẳn hai tướng, kh�ng chấp-trước hai b�n, ngộ được như thế gọi l� �ch�n-đế� v� người ngộ được ch�n-đế ấy l� Hiền-th�nh. Hết thảy Hiền-th�nh t�nh vốn kh�ng-tịch, trong ph�p v�-vi, giới kh�ng c� tr� (giữ), phạm, cũng kh�ng c� lớn, nhỏ, kh�ng c� t�m-vương, t�m-sở-ph�p v�, kh�ng c� khổ, kh�ng c� vui. Như thế, tự-t�nh ph�p-giới v�-cấu (kh�ng nhơ), kh�ng c� tướng sai-biệt thượng, trung, hạ. Sao vậy? V�, v�-vi ph�p-t�nh ấy b�nh-đẳng, như nước mọi d�ng s�ng chảy v�o trong bể đều đồng một vị, kh�ng c� tướng sai-biệt. T�nh v�-cấu ấy chẳng phải thực, chẳng phải hư. T�nh v�-cấu ấy l� đệ-nhất-nghĩa, v� n� kh�ng c� tướng hết v� diệt, thể n� vốn kh�ng sinh. T�nh v�-cấu ấy, thường-trụ bất biến, v� l� tối-thắng Niết-b�n ng�-sở thanh-tịnh. T�nh v�-cấu ấy, xa-l�a hết thảy, v� b�nh-đẳng v� bất-b�nh-đẳng, thể n� vẫn kh�ng kh�c.

Nếu c� thiện-nam-tử, thiện-nữ-nh�n n�o muốn cầu v�-thượng ch�nh-đẳng ch�nh-gi�c, cần n�n một l�ng tu-tập qu�n-ph�p t�m-địa như thế! [15]

Bấy giờ, đức Thế-T�n muốn tuy�n lại nghĩa ấy, Ng�i n�i b�i kệ rằng:

Diệu-c�t-tường: gi�c-mẫu ba đời,

Thỉnh-vấn Như-Lai: �t�m-địa-ph�p�;

T�i nay trong đại-hội-ch�ng n�y,

Mở diễn qu�n-hạnh-m�n th�nh Phật.

Ph�p n�y kh� gặp hơn Ưu-đ�m,

Hết thảy thế-gian n�n kh�t-ngưỡng.

Chư Phật mười phương chứng đại-gi�c,

Đều từ ph�p n�y m� tu-h�nh.

T�i l� V�-thượng điều-ngự-sư,

Quay xe ch�nh-ph�p khắp thế-giới;

H�a-độ v� lượng c�c ch�ng-sinh,

N�n biết, bởi ngộ t�m-địa-qu�n.

Hết thảy ch�ng-sinh nghe ph�p n�y,

Mừng tới Bồ-đề được thụ-k�;

Những người hữu-duy�n được thụ-k�,

Tu qu�n-m�n n�y sẽ th�nh Phật.

Chư Phật tự hưởng đại-ph�p-lạc,

Ở diệu-bảo-cung t�m-địa-qu�n;

Nhận chức Bồ-t�t, ngộ V�-sinh,

Qu�n t�m-địa-m�n khắp ph�p-giới.

Hậu-th�n Bồ-t�t ngồi c�y �gi�c�,

Nhập qu�n-hạnh n�y chứng Bồ-đề.

Ph�p ấy hay mưa �thất th�nh t�i�,

Như Ma-ni, m�n-nguyện ch�ng-sinh.

Ph�p ấy gọi l� Phật-mẫu xưa,

Xuất sinh ba th�n Phật ba đời.

Ph�p ấy gọi l� gi�p Kim-cương,

Chống với bốn ch�ng c�c ma-qu�n.

Ph�p ấy hay l�m thuyền b� lớn,

Khiến qua giữa d�ng đến bảo-sở.

Ph�p ấy l� trống ph�p tối-thắng,

Ph�p ấy l� cờ ph�p n�u cao.

Ph�p ấy l� loa ph�p kim-cương,

Ph�p ấy l� đuốc ph�p soi đời.

Ph�p ấy cũng như đại-th�nh-ch�a,

Thưởng c�ng, phạt tội thuận nh�n-t�m.

Ph�p ấy cũng như nước ngấm ruộng,

Sinh-th�nh, trưởng-dưỡng nương thời-tiết.

T�i đem mọi dụ tỏ nghĩa �kh�ng�,

Thế biết ba c�i duy một t�m.

T�m c� đại-lực, thế-giới sinh,

Tự-tại hay l�m chủ biến-h�a.

�c-tưởng, thiện-t�m lại tạo-tập,

Qu�, hiện, vị-lai, nh�n sinh-tử.

Nương-tựa vọng-nghiệp c� thế-gian,

�i, phi-�i-quả thường tương-tục. [16]

T�m như nước chảy chẳng tạm dừng,

T�m như gi� bay qua đất nước.

Cũng như hầu, vượn b�m c�y đ�a,

Cũng như sự giả, nương giả th�nh,

Như kh�ng, chim bay kh�ng chướng-ngại,

Như l�ng x�m trống người chạy nhảy.

T�m-ph�p như thế vốn chẳng c�,

Ph�m-phu m�-chấp cho l� c�;

Nếu hay qu�n �t�m thể-t�nh kh�ng�,

Hoặc-chướng kh�ng sinh, được giải-tho�t. [17]

Khi ấy, đức Như-Lai đối với c�c ch�ng-sinh khởi ra t�m đại-bi, cũng như cha mẹ nhớ mến con một, v� muốn diệt đại-lực t�-kiến của thế-gian, đem lại lợi-�ch an-vui cho hết thảy ch�ng-sinh, Ng�i tuy�n-thuyết thần-ch� qu�n-t�m rằng: ��m, thất tha, ba-la-để, phệ đạn, ca lư nhị�.

Đức Như-Lai n�i ch�n-ng�n ấy rồi, Ng�i bảo Đại-bồ-t�t Văn-th�-sư-lỵ: �Thần-ch� ấy đủ uy-lực lớn, nếu c� thiện-nam-tử, thiện-nữ-nh�n n�o khi tr� ch� ấy, giơ tay trong sạch l�n, mười ng�n tay tả v� hữu bắt tr�o lại với nhau, rồi lấy tay tả �p l�n tay hữu, nắm chặt lấy nhau như h�nh d�y buộc, gọi l� �Kim-cương phọc-ấn� [18] . Th�nh ấn ấy rồi, đọc-tập ch�n-ng�n [19] trước trọn đủ một lượt, hơn đọc tập mười hai bộ kinh [20] v� được c�ng-đức kh�ng thể hạn-lượng cho đến t�m Bồ-đề kh�ng bị tho�i-chuyển. [21]

TO�T-YẾU

X.- PHẨM QU�N-T�M

Đại-bồ-t�t Văn-th� sư-lỵ bạch Phật: �Bạch đức Thế-T�n! Vừa rồi Thế-T�n n�i với 500 �ng Trưởng-giả l� Ng�i diễn n�i về ph�p-m�n �t�m-địa�, vậy thế n�o l� �t�m�? Thế n�o l� �địa�? K�nh xin Thế-T�n dạy cho�.

Khi ấy, đức Phật th�nh-tựu �tối thắng trụ-tr� b�nh-đẳng t�nh-tr�, thu được �quyết-định thắng-ph�p đại-thừa tr�-ấn�, chứng được �kim-cương b�-mật th�-thắng diệu-tr�, an-trụ �v�-ngại đại-bi�, vi�n-m�n �diệu-qu�n-s�t-tr�, Ng�i đem �đại-diệu-tr�-ấn� ấn-khả, t�n-th�n Bồ-t�t Văn-th� v� n�i: �Ph�p ấy l� �tối thắng b�-mật t�m-địa ph�p-m�n�, l� �đốn-ngộ ph�p-m�n�, l� đường ch�nh ch�n-thực, l� bảo-cung vi-diệu, l� bảo-tạng v�-tận, l� đạo-sư, l� ngọc Ma-ni, l� nguồn c�ng-đức, l� đuốc tr�-tuệ, l� gi�p-trụ, l� cơ-kh� chiến-thắng, l� xe ph�p v�-thượng, l� đại-sư-tử-vương, l� đại-th�nh-vương. Ph�p ấy hay l�m tan c�c �c-nghiệp-quả, hay độ ch�ng-sinh bị hiểm-nạn, hay ngừng s�ng bể khổ, hay cứu ch�ng-sinh bị cấp-nạn, hay l�m kh� kiệt sinh, l�o, bệnh, tử, hay xuất sinh nh�n-duy�n chủng-tử của chư Phật v.v.

�Ba c�i lấy �t�m� l�m chủ. Ba c�i duy t�m, �t�m� l� �địa� (đất). T�m-ph�p sinh ra thiện, �c, ngũ th� c�ng c�c bậc: hữu-học, v�-học, Độc-gi�c, Bồ-t�t v� Như-Lai. Ai gần bạn l�nh, nghe ph�p t�m-địa, như l� qu�n-s�t, như n�i tu-h�nh, m�nh l�m, dạy người�,sẽ dứt được 2 chướng, mau trọn mu�n hạnh v� th�nh v�-thượng-gi�c!�.

Bồ-t�t Văn-th� lại bạch: �Bạch đức Thế-T�n! Thế-T�n n�i t�m-ph�p l�m chủ 3 c�i, bản-nguy�n thanh-tịnh, tại sao t�m-ph�p lại nhiễm 3 độc? G� l� t�m trong c�c ph�p thuộc 3 đời? T�m qu�-khứ đ� diệt, t�m vị-lai chưa đến, t�m hiện-tại kh�ng trụ, nội-t�nh, ngoại-tướng v� trung-gian của c�c ph�p t�m kh�ng thể được; bản-lai t�m-ph�p kh�ng c� h�nh-tướng, trụ-xứ, ngay như chư Phật c�n kh�ng thấy được t�m, huống l� người kh�c? C�c ph�p từ vọng-tưởng sinh, sao nay Thế-T�n lại n�i �ba c�i duy t�m�? Xin Phật thương x�t ch�ng-sinh m� giải-thuyết cho!�.

Đức Phật bảo Đại-bồ-t�t Văn-Th�: �Nay �ng hỏi về �bản-t�nh kh�ng-tịch của t�m, t�m-sở-ph�p�, T�i sẽ đem c�c th�-dụ sau đ�y để chứng-minh cho nghĩa ấy: T�m như huyễn-ph�p, như nước chảy, như gi� lớn, như đ�n lửa, như chớp s�ng, như hư-kh�ng, như con vượn, như thợ vẽ, như t�i-tớ, như người đi một m�nh, như quốc-vương, như o�n-gia, như bụi trần, như ảnh-tượng, như huyễn-mộng, như Dạ-xoa, như nhặng xanh, như kẻ s�t-nh�n, như kẻ đối-địch, như trộm giặc, như trống lớn, như phi-nga, như hươu đồng, như đ�n lợn, như đ�n ong, như voi say� T�m, t�m-sở-ph�p như thế, kh�ng trong, ngo�i, trung-gian; trong mọi ph�p, trong 3 đời kh�ng thể t�m được. N� si�u-việt 3 c�i, chẳng phải c�, chẳng phải kh�ng. Ch�ng-sinh nhiễm-trước, từ vọng-duy�n khởi; vọng-duy�n kh�ng c� tự-t�nh v� t�m-t�nh kh�ng. T�m như thế kh�ng kh�c v�-vi, v�-vi kh�ng kh�c t�m. Trong v�-vi-ph�p kh�ng c� lớn, nhỏ, kh�ng c� t�m-vương, t�m-sở, kh�ng c� khổ, vui. V�-vi ph�p-t�nh b�nh-đẳng. T�nh ấy thường-trụ bất-biến, l� tối thắng Niết-b�n, ng�-sở thanh-tịnh. Nếu ai muốn cầu v�-thượng-gi�c n�n nhất-t�m tu-tập ph�p qu�n t�m-địa ấy!�.

Tiếp đ� đức Phật thuyết ch� Qu�n-t�m, dạy kết �Kim-cương phọc-ấn�, gi�p ch�ng-sinh diệt t�-kiến. Nếu ai y ph�p thực-h�nh được c�ng-đức v�-lượng.�

[1] Đoạn tr�n, từ chỗ �Bấy giờ� đến chỗ �Niết-b�n� Bồ-t�t Văn-th� thay đại-ch�ng hỏi đức Phật về �-nghĩa chữ �T�m-địa�, mong cho ch�ng-sinh khỏi khổ, an-vui, ph�t-t�m, chứng-quả, c�ng v�o được đạo Nhất-thực (Nhất-đạo) để được vi�n-tịch.

[2] Đại-diệu-tr�-ấn: L� tr�-tuệ rất rộng lớn, vi-diệu kh�ng nghĩ, b�n được của Phật, do tu 3 v� số kiếp, đến khi nh�n trọn quả đủ m� được.

[3] Đoạn tr�n, từ chỗ �Khi ấy� tới chữ �nghe�, đức Phật ấn-khả lời thỉnh của Bồ-t�t Văn-th�. Đức Phật c�n khen ngợi Bồ-t�t Văn-th� l� Phật-mẫu trong 3 đời, v� Bồ-t�t Văn-th� biểu-hiện cho tr�-tuệ v� v� dẫn đạo cho c�c vị mới ph�t t�m.

[4] Đoạn tr�n, từ chỗ �L�c đ� đến chữ �n�i�, hiển-thị 5 đức th�-thắng vi-diệu của Phật: 1/ Hiển-thị tr�-tuệ tối-thắng trong l�-tr� b�nh-đẳng, thị-hiện Thắng-ứng-th�n v� Tha-thụ-dụng-th�n, gi�o-h�a h�ng Gia-hạnh Bồ-t�t c�ng Sơ-địa Bồ-t�t. 2/ Hiển-thị tr�-tuệ v� ph�n-biệt của Đại-thừa, ấn-chứng c�c ph�p kh�ng sinh, kh�ng diệt, quyết-định l� �Thắng-nghĩa-đế-ph�p�. 3/ Hiển-thị tr�-tuệ ki�n-cố, cao-si�u, vi-diệu m� chỉ Phật với Phật mới chứng được bằng c�ch rốt-r�o. 4/ Hiển-thị l�ng thương rộng lớn, độ tận ch�ng-sinh, kh�ng ch�t ph�n-biệt, chướng-ngại. 5/ Hiển-thị tr�-tuệ vi�n-dung, nhậm-vận tự-tại, thấu suốt căn-cơ ch�ng-sinh, d�ng vi�n-�m thuyết-ph�p h�a-độ.

[5] Đ�y n�i: ph�p-m�n t�m-địa l� ph�p-m�n sao-si�u, h�ng Tam-thừa kh�ng thể hiểu nổi, m� chỉ khi chứng Phật-quả vi�n-m�n mới hiểu thấu được.

[6] Đốn-ngộ: Một trong 2 sự chứng-ngộ: Đốn-ngộ l� ch�ng-sinh ph�t đại-t�m (Bồ-t�t), nghe Đại-thừa, l�m đại-ph�p m� chứng-ngộ ngay được diệu-quả. Tr�i lại l� Tiệm-ngộ. Tiệm-ngộ: l� ch�ng-sinh phải tu lần-lượt từ thấp đến cao, m�i m�i mới chứng-ngộ được.

[7] Sắc-cứu-c�nh tự-tại-tr�: Tr�-tuệ cao-si�u tự-tại như c�i Sắc-cứu-c�nh l� c�i tận c�ng của c�i Sắc. M� cũng l� khi Bồ-t�t sắp th�nh Phật, địa-vị ở nơi Sắc-cứu-c�nh-thi�n, vượt qua 3 c�i, m� th�nh Phật-quả Bồ-đề.

[8] Hậu-th�n Bồ-t�t: Chỉ cho c�c vị Bồ-t�t sau n�y, tức l� sau khi đức Phật nhập-diệt rồi.

[9] Đoạn tr�n, từ chỗ �Khi ấy đức Thế-T�n bảo V�-cấu��, đến chỗ �chu-diệt�, đức Phật n�i: �ph�p-m�n t�m-địa� như 25 thứ đem lại cho c�c h�ng tu-h�nh v� ch�ng-sinh được nhiều ph�c-lợi.

[10] Đoạn tr�n, từ chỗ �Thiện-nam-tử�, đến chỗ �ch�nh-gi�c�, đức Phật n�i r� t�m l� chủ, t�m như đất. Ai tu được t�m, sẽ ch�ng th�nh v�-thượng-gi�c.

[11] Đoạn tr�n, từ chỗ �Đến đ�y�, đến chỗ �giải-thuyết cho!�, Bồ-t�t Văn-th� hỏi vặn Phật về c�i t�m đối với qu�-khứ, hiện-tại, vị-lai� sao thấy được?

[12] Kh�ch-trần phiền-n�o: Đ�y l� h�nh-dung cho phiền-n�o vọng-khởi. Phiền-n�o kh�ng phải l� vật cố-hữu của t�m-t�nh, chỉ v� m� l� m� ph�t-khởi, cũng như lữ-kh�ch, chỉ tr� nơi h�ng qu�n trong chốc-l�t nghỉ-ngơi, chứ kh�ng phải l� chủ vĩnh-viễn, n�n gọi l� �kh�ch�. Mặc dầu phiền-n�o l� kh�ch, nhưng n� cũng l�m nhơ-nhớp t�m-t�nh n�n gọi l� �trần�.

[13] Đoạn tr�n từ chỗ �Thiện-nam-tử�, đến chỗ �voi c�i�, đức Phật đem 26 vật tỷ-dụ cho �t�m�. Những vật ấy chỉ do sự t�nh-to�n, so-lường, chấp-trước m� lầm m� sinh ra, đ�u phải ch�n-t�m!

[14] Đoạn tr�n, từ chỗ �Thiện-nam-tử� đến chỗ �viễn-ly�, tỏ b�y về �kh�ng-t�nh�. T�m, t�m-sở-ph�p kh�ng c� chỗ nhất-định, n�n kh�ng c� những tướng-trạng trong, ngo�i, trung-gian, trong 3 đời hay vượt ngo�i 3 đời cũng kh�ng t�m thấy thể-t�nh thực-tại của n� được. V�, thể-t�nh của t�m l� ch�n-kh�ng, hay ch�n-như, n�n hết thảy tự-t�nh của c�c ph�p cũng đều thế.

[15] Đoạn tr�n, từ chỗ �Những t�m như thế�, đến chỗ �như thế�, đức Phật chỉ thẳng v�o thể-t�nh của t�m l� v�-vi (tức l� tự-ph�p-giới). Nhưng, v�-vi cũng chỉ l� mượn danh-từ, chứ thực ra l� kh�ng thể n�i được. V�-vi ph�p-t�nh kh�ng c�n tạo-t�c, sai-biệt, nhơ, sạch�, n� xa l�a hết thảy. Ngộ được như thế l� hiểu được thực-nghĩa của ch�n-l� v� l� Hiền-th�nh. Phật-tử n�n tu ph�p qu�n t�m-địa n�y, sẽ th�nh v�-thượng-gi�c.

[16] 4 c�u, từ chỗ ��c-tưởng� đến chỗ �tương-tục� đại-� n�i: t�m-ph�p l� chỗ tạo-t�c v� chứa g�p hết thảy thiện v� �c. Do c� tạo-t�c v� chứa g�p ấy m� th�nh ra nh�n sinh-tử 3 đời, theo với nghiệp-nh�n m� cảm quả. Nh�n-�i-dục (�c) thời cảm quả-b�o �i-dục (�c), nh�n phi-�i-dục (kh�ng phải �i-dục: thiện), thời cảm quả-b�o phi-�i-dục (thiện), cứ nối tiếp nhau m�i.

[17] To�n thể văn kệ tr�n, đức Phật nhắc lại sự m� nhận t�m của ch�ng-sinh v� chỉ b�y thể-t�nh ch�n-kh�ng của t�m m� th�i.

[18] Kim-cương phọc-ấn: Biểu-hiệu cho tất cả đều ở trong thể-t�nh ch�n-như bất-hoại.

[19] Ch�n-ng�n (Mantra): Lời n�i vi-diệu ngầm hợp với thể-t�nh ch�n-như.

[20] 12 bộ kinh: Trong kinh Phật c� chia l�m 12 phận-gi�o: 1/ Tu-đa-la: (S�tra: khế-kinh: văn su�i). 2/ Kỳ-dạ (Geya: tr�ng-tụng: b�i kệ n�i lại nghĩa của văn su�i). 3/ Gi�-đ� (G�th�: ph�ng-tụng: b�i kệ 4 c�u đứng ri�ng, kh�ng liền với văn su�i). 4/ Ni-đ�-na (Nid�-na: nh�n-duy�n). 5/ Y-đế-mục-da (Ytivrtaka: Bản-sự: n�i những việc đời trước). 6/ X�-đa-gi� (J�taka : Bản-sinh: Phật tự n�i nh�n-duy�n m�nh đời qu�-khứ). 7/ A-ph�-đạt-ma (Adbhuta-dharma: Vị tằng-hữu: l�m những sự hiếm c�). 8/ A-ba-đ�-na (Avad�na: Th�-dụ). 9/ Ưu-b�-đề-xa (Upadesa: luận nghĩa). 10/ Ưu-đ�-na (Uda-na: tự-thuyết: tự Phật n�i, kh�ng đợi ai hỏi). 11/ Tỳ-phật-lược (Vaipulya: phương-quảng: văn n�i về ch�n-l� phương-ch�nh, quảng-đại, tức l� Đại-thừa-gi�o). 12/ H�a-gi�-la (Vy�karana: thụ-k�).

[21] Đoạn tr�n, từ chỗ �Khi ấy�, đến chỗ �tho�i-chuyển�, đức Phật qu� thương ch�ng-sinh muốn cho ch�ng-sinh ch�ng bỏ t�-kiến ch�ng ngộ ch�n-t�m, Ng�i liền thuyết thần-ch�, dạy kết-ấn, để trợ-duy�n cho người tu-h�nh về m�n qu�n t�m n�y.

XI.- PHẨM PH�T BỒ-ĐỀ-T�M [1]

Bấy giờ, đức Thế-T�n đ� được �qu�n-đỉnh bảo-quan� của hết thảy Như-Lai, vượt qua ba c�i; đ� vi�n-m�n được Đ�-ra-ni tự-tại, đ� chứng vi�n-m�n được Tam-ma-địa tự-tại, th�nh-thục tốt-đẹp Nhất-thiết-tr�-tr�, Nhất-thiết-chủng-tr� v� hay l�m được mọi sự sai biệt đối với hữu-t�nh. [2]

Khi đức Thế-T�n v� c�c ch�ng-sinh tuy�n-thuyết về diệu-m�n �Qu�n t�m� rồi, Ng�i bảo Đại-bồ-t�t Văn-th�-sư-lỵ rằng: �Đại-thiện-nam-tử! T�i đ� v� ch�ng-sinh n�i về �t�m-địa� rồi, nay T�i lại sẽ n�i về �Ph�t bồ-đề-t�m đại-đ�-ra-ni�, để cho c�c ch�ng-sinh ph�t t�m v�-thượng ch�nh-đẳng ch�nh-gi�c, mau vi�n-m�n được diệu-quả�. [3]

L�c đ�, Bồ-t�t Văn-th�-sư-lỵ bạch Phật rằng: �Bạch đức Thế-T�n! Như Phật n�i �Qu�-khứ đ� diệt, vị-lai chưa đến, hiện-tại kh�ng trụ, hết thảy t�m-ph�p c� trong ba đời, bản-t�nh của n� đều kh�ng, vậy t�m bồ-đề kia, n�i v�o c�i g� m� gọi l� �ph�t�? L�nh thay, Thế-T�n! Xin Ng�i v� tất cả m� giải-thuyết cho, để cho tất cả dứt bỏ được c�c m�n lưới ngờ-vực, m� đạt tới nơi Bồ-đề!�

Đức Phật bảo Bồ-t�t Văn-th�-sư-lỵ: �Thiện-nam-tử! Trong c�c t�m-ph�p khởi ra mọi t�-kiến; v� muốn dứt trừ s�u mươi hai kiến, c�ng mọi thứ t�-kiến kh�c, n�n T�i n�i t�m, t�m-sở-ph�p l� �kh�ng�; như thế, l� c�c �kiến� kia kh�ng c�n chỗ nương-tựa nữa. V� như rừng-r� xanh-tốt k�n-m�t, sư-tử, voi trắng, h�m, beo, th� dữ� lẩn ở trong ấy nhả độc hại người, l�m cho vắng-bặt dấu-vết người đi. L�c đ�, c� bậc tr�-giả đem lửa đốt rừng; v� rừng trống, c�c th� dữ kh�ng c�n s�t lại. �T�m� kh�ng, �kiến� diệt, cũng như thế!� [4]

Lại, thiện-nam-tử! Bởi nh�n-duy�n g� lập ra nghĩa �kh�ng� ấy? � V� muốn diệt phiền-n�o từ vọng-t�m sinh ra m� n�i l� �kh�ng�. Thiện-nam-tử! Nếu chấp �kh�ng-l�� l� c�i �hữu� (c�) cứu-c�nh, thời ngay �kh�ng-t�nh� cũng kh�ng; chấp �kh�ng� th�nh bệnh, cũng n�n trừ bỏ! Sao vậy? � Nếu chấp nghĩa �kh�ng� l� cứu-c�nh, c�c ph�p đều kh�ng nh�n, kh�ng quả, thời c� kh�c g� với ngoại-đạo: Lộ-gi�-gia-đ� (Thuận-thế ngoại-đạo)? Thiện-nam-tử! Như thuốc A-gi�-đ� (bất-tử-dược) chữa khỏi c�c bệnh, nếu người c� bệnh uống thuốc ấy quyết khỏi; bệnh đ� khỏi rồi, thuốc cũng theo bệnh m� bỏ v� nếu kh�ng c� bệnh m� uống thuốc, thuốc trở lại th�nh bệnh. Thiện-nam-tử! Trước đặt ra thuốc �kh�ng� l� để trừ bệnh �hữu� (c�); chấp �hữu� th�nh bệnh, thời chấp �kh�ng� cũng thế. Ai l� bậc tr�-giả lại uống thuốc để mang bệnh? Thiện-nam-tử! Nếu khởi ra �hữu-kiến�, c�n hơn khởi ra �kh�ng-kiến�; c� thuốc �kh�ng� trị bệnh �hữu�, chứ kh�ng c� thuốc n�o trị bệnh �kh�ng� cả. [5]

Thiện-nam-tử! Bởi nh�n-duy�n ấy, uống thuốc �kh�ng� trừ t�-kiến rồi, t�m tự gi�c-ngộ, ph�t ra bồ-đề, t�m gi�c-ngộ ấy tức l� t�m bồ-đề, chứ kh�ng c� hai tướng. Thiện-nam-tử! T�m tự gi�c-ngộ c� bốn nghĩa. Những g� l� bốn? � C�c ph�m-phu c� hai t�m, chư Phật, Bồ-t�t c� hai t�m. Thiện-nam-tử! H�nh-tướng hai t�m của ph�m-phu thế n�o? � Một l�, từ nh�n-thức cho đến �-thức, nh�n-duy�n tự-cảnh l� �tự-ngộ-t�m�. Hai l�, l�a t�m, t�m-sở-ph�p của năm căn, h�a-hợp duy�n cảnh l� �Tự-ngộ-t�m�. Thiện-nam-tử! Hai t�m như thế hay ph�t bồ-đề! Thiện nam-tử! H�nh-tướng hai t�m của Th�nh-hiền thế-n�o? � Một l�, qu�n ch�n-thực-l�-tr�. Hai l�, qu�n nhất-thiết-cảnh-tr�. Thiện-nam-tử! Bốn nghĩa như thế l� �tự-ngộ-t�m�. [6]

L�c đ�, Bồ-t�t Văn-th� bạch Phật rằng: �Bạch đức Thế-T�n! T�m kh�ng c� h�nh-tướng cũng kh�ng c� chỗ ở, người ph�m-phu tu-h�nh khi tối-sơ ph�t-t�m, phải y v�o những chỗ n�o v� qu�n những tướng g�?�

Đức Phật bảo: �Thiện-nam-tử! Chỗ qu�n t�m-tướng bồ-đề của ph�m-phu, phải qu�n như l� v�nh trăng tr�n đầy trong sạch s�ng-sủa đứng y�n tr�n ngực. Nếu muốn mau được �bất-tho�i-chuyển�, khi ở nơi A-lan-nh� v� nh� kh�ng-tịch cần phải đoan-th�n, ch�nh-niệm, kết Kim-cương phọc-ấn của Như-Lai như trước, nhắm mắt qu�n-s�t mặt trăng s�ng giữa ngực v� suy-nghĩ rằng: �V�nh trăng tr�n đầy n�y to lớn năm mươi do-tuần, s�ng-sủa thanh-tịnh, trong, ngo�i lắng suốt, kh�ng ch�t bụi nhơ v� trong m�t rất mực�. Mặt trăng tức l� t�m, t�m tức l� mặt trăng, vết trần kh�ng nhiễm thời vọng-tưởng kh�ng sinh, khiến cho th�n-t�m ch�ng-sinh thanh-tịnh, t�m đại-bồ-đề bền-vững kh�ng tho�i. Kết tay ấn ấy v� tr�-niệm qu�n-s�t chương-c� (thần-ch�) vi-diệu đại-bồ-đề-t�m, l� �thanh-tịnh ch�n-ng�n� của hết thảy Bồ-t�t khi tối-sơ ph�t-t�m: ��m, bồ-địa, thất đa, mưu ch� ba, đ� gia, nhị�. Đ�-ra-ni n�y đủ uy-đức lớn, khiến cho người tu-h�nh kh�ng bị tho�i-chuyển. Hết thảy Bồ-t�t trong qu�-khứ, vị-lai, hiện-tại khi tại nh�n-địa ph�t sơ-t�m, đều chuy�n tr�-niệm ch�n-ng�n n�y, m� v�o được nơi bất-tho�i v� mau vi�n-th�nh ch�nh-gi�c. [7]

Thiện-nam-tử! Khi người tu-h�nh kia đoan-t�m ch�nh-niệm, đều kh�ng rung-động g� cả, chỉ để t�m v�o v�nh trăng, qu�n-s�t th�nh-thục, thế gọi l� �Bồ-t�t qu�n bồ-đề t�m th�nh Phật tam-muội�. Nếu c� ph�m-phu tu được qu�n ấy, trước kia g�y ra năm tội nghịch, bốn tội trọng (s�t, đạo, d�m, vọng), thập-�c v� bất-t�n, c�c tội ấy đều ti�u-diệt hết v� liền được năm thứ Tam-ma-địa-m�n. Những g� l� năm? � Một l�, S�t-na tam-muội. Hai l�, Vi-trần tam muội. Ba l�, Bạch-lũ tam-muội. Bốn l�, Khởi-phục tam-muội. Năm l�, An-trụ tam-muội. Thế n�o gọi l� S�t-na tam-muội? � Nghĩa l� chỉ tạm thời an-trụ tưởng-niệm v�o mặt trăng tr�n đầy m� th�i, v� như con khỉ, th�n bị buộc, xa kh�ng đi được, gần kh�ng dừng được, nhưng chỉ khi đ�i kh�t qu�, n� mới dừng nghỉ được chốc l�t m� th�i. Ph�m-phu qu�n t�m cũng như thế mới được tam-muội (ch�nh-định) trong tạm thời chốc l�t, n�n gọi l� �s�t-na�. Thế n�o gọi l� Vi-trần tam-muội? � Nghĩa l� đối với tam-muội đ� tương-ứng được �t phần, v� như c� người tự m�nh thường ăn đồ đắng, chưa từng được ăn đồ ngọt bao giờ, trong một thời kia được nếm một ch�t mật v�o lưỡi, người ấy vui-mừng qu�, c�ng sinh hăng-h�i mong cầu được nhiều mật. Người tu-h�nh ấy, qua nhiều kiếp ăn những vị đắng m� nay cho được vị tam-muội (ch�nh-định) ngon-ngọt, đ� tương-ứng được �t phần n�n gọi l� �vi-trần� (bụi nhỏ). Thế n�o gọi l� Bạch-lũ tam-muội? � Nghĩa l�, người ph�m-phu từ thời v�-thủy cho đến hết thuở vị-lai, nay được định n�y, v� như nhuộm vải đen, trong nhiều m�u đen thấy được một sợi tơ trắng (bạch-lũ). Người tu-h�nh ấy, ở trong nhiều đ�m sinh-tử tăm tối, nay mới được tam-muội (ch�nh-định) bạch-tịnh (trong-trắng), n�n gọi đấy l� �bạch-lũ�. Thế n�o gọi l� Khởi-phục tam-muội? � Nghĩa l�, người tu-h�nh qu�n t�m chưa th�nh-thục, hoặc kh�o th�nh-lập hay chưa kh�o th�nh-lập, tam-muội (ch�nh-định) như thế c�n l� cao, thấp n�n gọi l� �khởi-phục� (nh� l�n, giẹp xuống). Thế n�o gọi l� An-trụ tam-muội? �Nghĩa l� tu bốn định trước, t�m được an-trụ v� kh�o giữ-g�n được, kh�ng nhiễm v�o c�c trần, như người trong m�a h� đi qua c�i sa-mạc xa-xăm, chịu đủ mọi sự tai-độc, t�m kh�t thiếu qu�, hầu như kh�ng chịu nổi được nữa, bỗng gặp được d�ng nước ngọt của n�i Tuyết, như vị t�-đ� [8] c�i thi�n, mau khỏi được nhiệt-n�o, th�n-t�m được thư-th�i, n�n định ấy gọi l� �an-trụ�. Nhập định ấy rồi, xa-l�a hoặc-chướng, nẩy mầm v�-thượng bồ-đề, ch�ng l�n c�ng-đức Thập-địa của Bồ-t�t.

Bấy giờ, trong ph�p-hội, v�-lượng Nh�n, Thi�n được nghe Đại-đ�-ra-ni s�u rộng kh�ng thể nghĩ b�n n�y, l� mẹ đẻ của Bồ-t�t, thời ch�n vạn t�m ngh�n Bồ-t�t chứng được Hoan-hỷ-địa, v�-lượng ch�ng-sinh ph�t t�m v�-thượng ch�nh-đẳng ch�nh-gi�c. [9]

TO�T-YẾU
XI.- PHẨM PH�T BỒ-ĐỀ-T�M

Khi đức Thế-T�n n�i về diệu-m�n �Qu�n-t�m� rồi, Ng�i bảo Đại-bồ-t�t Văn-th�: �Nay t�i sẽ n�i về �Ph�t bồ-đề-t�m đại-đ�-ra-ni� để c�c ch�ng-sinh ph�t-t�m v�-thượng, ch�ng vi�n-m�n diệu-quả!�.

Đại-bồ-t�t Văn-th� bạch Phật: �Bạch đức Thế-T�n! Thế-T�n đ� n�i t�m-ph�p trong ba đời, bản-t�nh đều kh�ng, vậy t�m bồ-đề kia, lấy c�i g� gọi l� �ph�t�? K�nh xin Thế-T�n giải-thuyết cho?�

Đức Phật bảo Đại-bồ-t�t Văn-th�: �T�m-ph�p khởi ra t�-kiến, v� muốn trừ c�c t�-kiến n�n T�i n�i �t�m, t�m-sở-ph�p� l� �kh�ng�. V� muốn diệt phiền-n�o từ vọng-t�m sinh ra, n�n T�i n�i l� �kh�ng�. Rồi đến c�i �kh�ng� cũng trừ bỏ, v� đặt ra �kh�ng� để trừ �hữu� (c�), chấp �hữu� th�nh bệnh thời chấp kh�ng cũng thế. Bởi vậy, uống thuốc �kh�ng�, trừ t�-kiến rồi, t�m tự gi�c-ngộ ph�t ra bồ-đề, t�m gi�c-ngộ ấy tức l� bồ-đề. T�m tự gi�c-ngộ c� 4: ph�m-phu 2 t�m, Phật, Bồ-t�t 2 t�m.�

Đại-bồ-t�t Văn-th� lại bạch: �Bạch đức Thế-T�n!

T�m kh�ng c� h�nh-tướng, trụ-xứ, vậy l�c tối-sơ ph�t t�m người ph�m-phu tu-h�nh phải y v�o đ�u v� qu�n tướng g�?�

Đức Phật bảo: �Chỗ qu�n t�m-tướng của ph�m-phu phải qu�n như l� v�nh trăng tr�n đầy, trong sạch, s�ng sủa đứng y�n tr�n ngực. Mặt trăng l� t�m, t�m l� mặt trăng; vết trần kh�ng nhiễm, thời vọng-t�m kh�ng sinh, khiến th�n t�m được thanh-tịnh, t�m đại-bồ-đề ki�n-cố. Người tu-h�nh như ph�p qu�n-niệm, diệt được nhiều tội xưa v� được 5 hạng Tam-ma-địa-m�n: 1/ S�t-na tam-muội. 2/ Vi-trần tam-muội. 3/ Bạch-lũ tam-muội. 4/ Khởi-phục tam-muội. 5/ An-trụ tam-muội.�

Đức Phật n�i ph�p ấy rồi, trong ph�p-hội 98.000 Bồ-t�t chứng Hoan-hỷ-địa, v�-lượng ch�ng-sinh ph�t t�m v�-thượng ch�nh-đẳng ch�nh-gi�c.�

[1] Ph�t Bồ-đề-t�m: �Bồ-đề� l� �gi�c-đạo�, l� đạo ch�nh-ch�n v�-thượng. Người ph�t t�m cầu đạo ch�nh-ch�n v�-thượng ấy l� �Ph�t Bồ-đề-t�m�.

[2] Đoạn tr�n, từ chỗ �Bấy giờ�, đến chỗ �hữu-t�nh�, n�i về đức Phật hiển-thị Phật-th�n, gi�o-h�a h�ng Thập-địa Bồ-t�t: 1/ H�ng Thập-địa tu tiến đ� cao, kh�ng l�u sẽ chứng-ngộ Phật-quả, đức Phật đội mũ b�u qu�n-đỉnh (qu�n-đỉnh bảo-quan), biểu-hiện c�c Bồ-t�t sẽ th�nh v�-thượng-gi�c được th�n-tướng trang-nghi�m, như Th�i-Tử khi l�n ng�i vua được l�m ph�p Qu�n-đỉnh. V�, sau khi chứng-ngộ, được an-trụ tại nơi thanh-tịnh trang-nghi�m, vượt ngo�i 3 c�i. 2/ H�ng Thập-địa Bồ-t�t do sự tu-tiến sẽ được đầy-đủ c�c c�ng-đức về Đ�-ra-ni-m�n, Tam-muội-m�n�, để diệt-trừ c�c ngu-chướng vi-tế, th�nh sự-nghiệp tự, tha lưỡng lợi rộng lớn. 3/ Phật-th�n đầy-đủ ph�c-đức, tr�-tuệ. Phần tr�-tuệ ho�n-to�n cả căn-bản-tr� v� hậu-đắc-tr� (Nhất-thiết tr�-tr�, Nhất-thiết chủng-tr�), soi thấu hết thảy, hiểu biết c�ng-tận nghiệp-t�nh ch�ng-sinh, t�y căn-cơ ch�ng-sinh, đem lợi-�ch cho họ. Thập-địa Bồ-t�t chứng được Phật-tr� cũng như vậy.

[3] Đoạn tr�n, từ chữ �Khi�, tới chữ �quả�, đức Phật bảo Bồ-t�t Văn-th� l� Ng�i sẽ n�i về �Ph�t bồ-đề-t�m�.

[4] Đoạn tr�n, từ chỗ �L�c đ�, tới chỗ �như thế�, Bồ-t�t Văn-th� hỏi Vặn Phật về t�m đ� kh�ng c�n, lấy đ�u m� ph�t? Đức Phật dạy: sở-dĩ cho t�m-ph�p l� kh�ng, l� v� muốn diệt-trừ những kiến-chấp, như rừng trống, th� dữ sẽ kh�ng c�n.

[5] Đoạn tr�n, từ chữ �Lại�, đến chữ �cả�, đức Phật ph� �chấp kh�ng�, v� �chấp kh�ng� vẫn c�n l� chấp v�, �chấp kh�ng� c�n nặng hơn �chấp c�, v� kh�ng c� thuốc n�o chữa được bệnh �kh�ng� cả.

[6] Đoạn tr�n, từ chỗ �Thiện-nam-tử� đến chỗ �tự-ngộ-t�m�, n�i: bỏ chấp kh�ng, trừ t�-kiến, đạt nghĩa �bất kh�ng�, l� t�m tự-gi�c-ngộ, tức l� �ph�t bồ-đề� v� tức l� �t�m bồ-đề�. T�m tự gi�c-ngộ chia l�m 2 hạng: ph�m v� Th�nh. A.- Hạng ph�m: 1/ Mắt, tai, mũi, lưỡi, th�n, �-thức khi li�n-lạc với tự-cảnh-giới hiện tiền, vẫn giữ y-nguy�n thanh-tịnh, kh�ng ph�n-biệt, chấp-trước, đ� l� tự-gi�c-ngộ-t�m. 2/ Trong khi nhập-định, �-thức xa-l�a cả 5 căn, cảnh, chỉ chuy�n li�n-lạc với cảnh-giới hiện-tiền trong định, đ� l� tự-gi�c-ngộ-t�m. B.- Hiền-th�nh: �Hiền� l� chỉ v�o c�c h�ng Bồ-t�t: Thập trụ, Thập-hạnh, Thập-hướng v� Gia-hạnh. �Th�nh� l� chỉ v�o c�c Bồ-t�t Thập-địa. Bậc Hiền-th�nh tự-gi�c-ngộ-t�m do: 1/ D�ng tr�-tuệ qu�n ch�n-thực-l�, tức l� qu�n về �như-l�-tr� (thực-tr�), nghĩa l� d�ng ch�n-tr� qu�n thấu l�-t�nh ch�n-thực của c�c ph�p. 2/ D�ng tr�-tuệ qu�n nhất-thiết-cảnh-tr�, tức l� qu�n về �như-lượng-tr�, nghĩa l� đem tục-tr�, qu�n th�ng v�o sự-tướng của c�c ph�p.

[7] Đoạn tr�n, từ chỗ �L�c đ�, đến chỗ �ch�nh-gi�c�, Bồ-t�t Văn-th� hỏi Phật về người mới ph�t t�m tu-h�nh n�n y v�o đ�u v� qu�n g�? Đức Phật dạy: n�n kết-ấn Kim-cương-phọc, đọc ch� Thanh-tịnh v� qu�n mặt trăng ngay giữa ngực. V�, mặt trăng tức l� t�m. C�c Bồ-t�t trong 3 đời đều qu�n như thế.

[8] T�-đ�: Một m�n ăn ngon v� c� �-vị kh�c thường. Bộ Ph�p-uyển ch�u-l�m viết: �Chư thi�n c�i Dạ-ma thường d�ng ch�n ngọc uống rượu, ăn m�n ăn T�-đ�, sắc, x�c, hương, vị đều đầy-đủ.

[9] Đoạn tr�n, từ chỗ �Thiện-nam-tử! Khi người tu-h�nh�, đến chỗ �ch�nh-gi�c�, đức Phật n�i về người qu�n được t�m như thế sẽ được năm thứ định, diệt-trừ được hoặc-chướng v� nẩy mầm Bồ-đề. Tới đ�y, đại-ch�ng nghe Phật n�i về ph�p-m�n n�y, đều được hưởng phần lợi-�ch

XII.- PHẨM TH�NH PHẬT [1]

Bấy giờ, đức Thế-T�n an-trụ trong ph�p-giới thanh-tịnh, ba đời b�nh-đẳng, kh�ng trước kh�ng sau, bất-động ngưng lặng, thường kh�ng đoạn hết. �nh s�ng đại-tr� soi khắp thế-giới. Phương-tiện thiện-sảo biến-hiện thần-th�ng, h�a-độ mười phương quốc-độ, đ�u cũng c�ng khắp. [2]

Khi ấy, đức Thế-T�n bảo Đại-bồ-t�t Văn-th�-sư-lỵ rằng: �Người tu-h�nh Du-gi� [3] qu�n v�nh trăng rồi, n�n qu�n ba ph�p đại-b�-mật. Những g� l� ba? � Một l�, t�m-b�-mật. Hai l�, ngữ-b�-mật. Ba l�, th�n-b�-mật. Thế n�o gọi l� t�m-b�-mật-ph�p? � Người tu-h�nh Du-gi�, qu�n trong mặt trăng tr�n đầy sinh ra c�i chầy Ngũ cổ kim-cương [4] sắc v�ng, �nh s�ng rực-rỡ như v�ng chảy, ph�ng ra v�-số �nh-s�ng trắng lớn; lấy sự ấy m� qu�n-s�t gọi l� �t�m-b�-mật�. Thế n�o gọi l� ng�n-ngữ b�-mật? � ��m, địa thất-đa b� nhĩ-la�. Đ�-ra-ni ấy đủ uy-lực lớn, l� ch�n-ng�n của hết thảy Bồ-t�t th�nh Phật, thế n�n gọi l� �ngữ-ng�n b�-mật�. Thế n�o gọi l� �th�n-b�-mật-ph�p�? � Ở trong đạo-tr�ng, đoan th�n, ch�nh-niệm, tay kết �Dẫn-đạo v�-thượng bồ-đề tối đệ nhất ấn�, [5] đặt giữa t�m-nguyệt-lu�n nơi ngực.

Thiện-nam-tử! T�i sẽ v� �ng n�i về tướng-d�ng của ấn ấy: Trước ti�n lấy hai ng�n tay c�i của hai b�n tay tả, hữu, đều đặt n� v�o trong b�n tay tả, hữu v� đều lấy ng�n tay đầu (ng�n tay chỏ) ng�n tay giữa c�ng ng�n tay thứ tư (ng�n tay đeo nhẫn) của b�n tay tả, tay hữu, rồi nắm chặt lấy ng�n tay c�i, l�m th�nh nắm tay, tức l� �Ki�n-lao kim-cương quyền-ấn�. Sau, kh�ng đổi nắm tay, chỉ duỗi một ng�n tay đầu (ng�n tay chỏ) của b�n tay tả, thẳng l�n hư-kh�ng, rồi đem nắm tay tả ấy đặt tr�n tr�i tim; ng�n tay �t của nắm tay hữu nắm chặt lấy một đốt ng�n tay đầu (ng�n tay chỏ) của nắm tay tả, sau lại lấy đầu ng�n tay đầu (ng�n tay chỏ) của nắm tay hữu, chỉ v�o một đốt ng�n tay c�i của nắm tay hữu. V�, cũng để trước tr�i tim, thế gọi l� �Dẫn-đạo v�-thượng bồ-đề đệ nhất tr�-ấn�, cũng gọi l� �Năng diệt v�-minh hắc-�m đại-quang-minh ấn�. [6] Bởi kết ấn ấy, c� sức gia-tr�, n�n được chư Phật mười phương thoa đầu h�nh-giả v� trao cho �Đại-bồ-đề thắng quyết-định k��, l� �Đại-tỳ-lư-gi�-na Như-Lai v�-lượng ph�c-tụ đại-diệu tr�-ấn�. [7]

Khi h�nh-giả kết ấn ấy rồi, liền l�m qu�n n�y: �Hết thảy ch�ng-sinh c�ng kết ấn n�y, tr�-niệm ch�n-ng�n, mười phương thế-giới kh�ng bị quả-khổ trong ba đường �c v� t�m nạn, m� c�ng được hưởng ph�p-lạc thanh-tịnh thứ nhất. Nay tr�n đầu ta c� mũ đại-bảo, trong mũ thi�n-quan ấy năm đức Phật Như-Lai ngồi kết gia-phu, ta l� Tỳ-lư-gi�-na Như-Lai, đầy-đủ vi�n-m�n ba mươi hai tướng, t�m mươi thứ tốt, ph�ng ra h�o-quang s�ng lớn soi khắp mười phương, đem lại lợi-�ch an-vui cho hết thảy ch�ng-sinh�. Qu�n-s�t như thế gọi l� �Nhập Tỳ-lư-gi�-na Như-Lai tối-thắng tam-muội�. [8]

V� như c� người ngộ được qu�n-m�n �Ca-lư� vi-diệu, tự l�m qu�n n�y: �Th�n ta tức l� th�n chim Kim-s� đầu đ�n, t�m, �, ngữ-ng�n cũng lại như thế. D�ng sức qu�n ấy l�m ti�u-tan thuốc độc, hết thảy �c-độc kh�ng l�m hại được�. Người ph�m-phu tu-h�nh cũng như thế, ngồi kiểu ngồi h�ng-phục, th�n kh�ng rung-động, tay kết tr�-ấn, mật-niệm ch�n-ng�n, t�m nhập qu�n n�y, diệt được ba độc, ti�u-trừ nghiệp-chướng, tăng-trưởng ph�c-tr�, v� những nguyện ở thế-gian hay xuất-thế-gian mau được vi�n-m�n; t�m vạn bốn ngh�n c�c phiền-n�o-chướng kh�ng hiện-khởi được, Hằng-h�-sa sở-tri-chướng cực-trọng dần dần ti�u-diệt, v�-lậu đại-tr�: �năng đoạn kim-cương B�t-nh� ba-la-mật� vi�n-m�n hiện-tiền, ch�ng được v�-thượng ch�nh-đẳng ch�nh-gi�c. [9]

L�c đ�, Bồ-t�t Văn-th�-sư-lỵ bạch Phật rằng: �Đức Thế-T�n hiếm c�! Đấng Thiện-Thệ hiếm c�! Đức Như-Lai ra đời c�n hiếm c� hơn hoa Ưu-đ�m, v� giả-sử Ng�i ra đời m� n�i ra ph�p n�y cũng kh�. Ba ph�p b�-mật v�-thượng ph�p-lu�n của t�m-địa như thế, thực l� lợi-lạc cho hết thảy ch�ng-sinh, l� đường ch�nh ch�n-thực v�o Như-Lai-địa v� Bồ-t�t-địa. Nếu c� ch�ng-sinh n�o kh�ng tiếc th�n-mệnh m� tu-h�nh ph�p ấy sẽ ch�ng chứng được Bồ-đề. [10]

Bấy giờ, đức Phật bảo Bồ-t�t Văn-th�-sư-lỵ rằng: �Nếu c� thiện-nam-tử, thiện-nữ-nh�n n�o muốn tu-tập được ba diệu-m�n b�-mật th�nh Phật, sớm được th�n c�ng-đức của Như-Lai, n�n mặc ba mươi hai thứ �o gi�p đại-kim-cương của Bồ-t�t m� tu diệu-qu�n ấy, thời quyết chứng được ph�p-th�n thanh-tịnh của Như-lai.

Những g� l� ba mươi hai thứ �o gi�p ấy?- Một l�, mặc �o đại-gi�p thụ-khổ: ở trong v�-lượng kiếp v� ch�ng-sinh chịu khổ m� kh�ng ch�n sinh-tử. Hai l�, mặc �o đại-gi�p bất xả: thề độ v�-lượng hữu-t�nh cho đến con s�u, con kiến cũng kh�ng bỏ. Ba l�, mặc �o đại-gi�p b�-mật: gi�c-ngộ ch�ng-sinh trong giấc mộng d�i sinh-tử, an-tr� họ v�o ba ph�p b�-mật. Bốn l�, mặc �o đại-gi�p hộ-ph�p: ủng-hộ Phật-ph�p trong hết thảy thời cũng như vang ứng tiếng. Năm l�, mặc �o kim-cương đại-gi�p: diệt hẳn sự khởi l�n hai kiến �hữu, v�� (c�, kh�ng) v� hết thảy phiền-n�o. S�u l�, mặc �o đại-gi�p năng-xả: d� đầu, mắt, tủy, �c, vợ, con, ngọc b�u�c� người lại xin đều xả cả. Bảy l�, mặc �o đại-gi�p năng-th�: hết thảy đồ vui m� trong nh� hưởng-thụ, quyết kh�ng tham-trước, đem cho tất cả. T�m l�, mặc �o đại-gi�p năng-tr�: hay giữ tam-tụ-tịnh-giới của Bồ-t�t v� kh�ng rời bỏ hạnh Đầu-đ�. Ch�n l�, mặc �o đại-gi�p nhẫn-nhục: mặc �o nhẫn-nhục, gặp c�c duy�n tr�i ngược như hủy-mạ, đ�nh-đập�vẫn kh�ng b�o-th� lại. Mười l�, mặc �o đại-gi�p hồi t�m: gi�o-h�a những bậc Duy�n-gi�c, Thanh-văn, khiến họ hồi t�m đi về Nhất-thừa. Mười một l�, mặc �o đại-gi�p tinh-tiến: tinh-tiến độ c�c hữu-t�nh, v� như gi� lớn ng�y đ�m kh�ng ngừng. Mười hai l�, mặc �o đại-gi�p tu-h�nh giải-tho�t tam-muội: th�n-t�m tịch-tĩnh, miệng kh�ng phạm lỗi. Mười ba l�, mặc �o đại-gi�p b�nh-đẳng: l�m lợi-�ch ch�ng-sinh, coi sinh-tử v� Niết-b�n kh�ng c� hai thi�n-kiến. Mười bốn l�, mặc �o đại-gi�p dữ lạc (cho vui): đem v�-duy�n đại-từ, l�m lợi-�ch mọi lo�i, lu�n lu�n kh�ng ch�n bỏ. Mười lăm l�, mặc �o đại-gi�p bạt-khổ (nhổ khổ): đem v�-ngại đại-bi, cứu-nhiếp hết thảy, kh�ng c� hạn-lượng. Mười s�u l�, mặc �o đại-gi�p đại-hỷ (rất vui): đối với c�c ch�ng-sinh kh�ng o�n-kết, lu�n lu�n l�m việc lợi-�ch. Mười bảy l�, mặc �o đại-gi�p đại-xả (bỏ hết): tuy l�m hạnh khổ kh�ng sợ nhọc-mệt, lu�n lu�n kh�ng tho�i-chuyển. Mười t�m l�, mặc �o đại-gi�p bất-yếm (kh�ng ch�n): ch�ng-sinh c� sự đau-khổ lại nơi Bồ-t�t, Bồ-t�t chịu thay khổ cho ch�ng-sinh kia m� kh�ng ch�n-ng�n. Mười ch�n l�, mặc �o đại-gi�p giải-tho�t năng-kiến: sự xem tr�ng r�-r�ng như xem quả A-ma-lặc [11] trong b�n tay, như thế l� giải-tho�t được sự thấy (năng-kiến). Hai mươi l�, mặc �o đại-gi�p v�-trước (kh�ng chấp-trước): thấy th�n ngũ-uẩn như bọn Chi�n-đ�-la (đồ-tể), tổn-hại việc thiện. Hai mươi mốt l�, mặc �o đại-gi�p yếm-xả (ch�n bỏ): thấy mười hai nhập (6 căn, 6 trần) như l�ng x�m trống, thường mang l�ng sợ-h�i. Hai mươi hai l�, mặc �o đại-gi�p đại-tr�: thấy mười t�m giới (6 căn, 6 trần, 6 thức) cũng như huyễn-h�a, kh�ng c� ch�n-thực. Hai mươi ba l�, mặc �o đại-gi�p chứng-ch�n (chứng l� ch�n-như): thấy hết thảy ph�p, đồng trong ph�p-giới, kh�ng thấy c� mọi tướng sai-kh�c. Hai mươi bốn l�, mặc �o đại-gi�p xuất-thế: che điều �c của người, kh�ng dấu lỗi �c của m�nh, ch�n, bỏ ba c�i. Hai mươi lăm l�, mặc �o đại-gi�p h�a-độ: như đại-y-vương, hợp bệnh cho thuốc, Bồ-t�t t�y-nghi m� diễn-h�a. Hai mươi s�u l�, mặc �o đại-gi�p quy nhất (về một): thấy ch�n-thể của Tam thừa kia vốn kh�ng kh�c, cứu-c�nh đồng t�m quay về nơi một. (một ch�n-như ph�p-giới, hay một Nhất-thừa Phật-quả). Hai mươi bảy l�, mặc �o đại-gi�p độ nh�n (độ người): nối Tam-bảo-chủng, khiến kh�ng đoạn-tuyệt, quay xe diệu-ph�p độ người. Hai mươi t�m l�, mặc �o đại-gi�p tu-đạo: Phật đối với ch�ng-sinh c� �n-đức lớn, v� muốn b�o ơn Phật, cần tu Phật-đạo. Hai mươi ch�n l�, mặc �o đại-gi�p v�-cấu (kh�ng nhơ): qu�n bản-t�nh của hết thảy ph�p kh�ng-tịch, kh�ng sinh, kh�ng diệt, kh�ng nhơ. Ba mươi l�, mặc �o đại-gi�p v�-ngại (kh�ng ngăn-ngại): ngộ V�-sinh-nhẫn, được Đ�-ra-ni, nhạo-thuyết biện-t�i v�-ngại. Ba mươi mốt l�, mặc �o đại-gi�p, rộng h�a hữu-t�nh khiến họ được ngồi dưới c�y Bồ-đề, chứng Phật-quả nhất-vị. Ba mươi hai l�, mặc �o đại-gi�p, trong một s�t-na t�m tương-ứng với b�t-nh� (Phật-tr�), chứng-ngộ đại-ph�p v�-dư trong ba đời. Thế gọi l� ba mươi hai thứ Kim-cương đại-gi�p của Đại-bồ-t�t.

Bồ-t�t Văn-th�-sư-lỵ! Nếu c� thiện-nam-tử, thiện-nữ-nh�n n�o th�n mặc gi�p-trụ kim-cương như thế, n�n chăm tu-tập ba ph�p b�-mật, trong đời hiện-tại đủ ph�c-tr� lớn, mau chứng được v�-thượng ch�nh-đẳng Bồ-đề. [12]

Khi ấy, đại-th�nh Văn-th�-sư-lỵ Bồ-t�t ma-ha-t�t c�ng đại ch�ng nghe đức Phật n�i về ba m�n b�-mật t�m-địa diệu-ph�p v� ba mươi hai thứ kim-cương gi�p-trụ, hết thảy Bồ-t�t ở nơi cần học (hữu-học-địa), đều cổi những chuỗi ngọc, �o b�u v�-gi�, c�ng-d�ng l�n Tỳ-lư-gi�-na Như-Lai c�ng c�c Thế-T�n trong mười phương m� t�n-th�n Phật rằng: �L�nh thay, l�nh thay! Thế-T�n diễn n�i v�-bi�n h�nh-nguyện của Bồ-t�t, đem lại lợi-�ch an-lạc cho hết thảy ch�ng-sinh, bỏ th�n ph�m-phu, chứng-nhập Phật-địa. Nay ch�ng t�i ở trong hải-hội đại-ch�ng n�y, v� b�o ơn Phật kh�ng tiếc th�n-mệnh v� v� c�c ch�ng-sinh xin v�o khắp c�c quốc-độ, ph�n-biệt diễn n�i ph�p vi-diệu n�y c�ng thụ-tr�, đọc tụng, viết ch�p lưu-b�, khiến diệu-ph�p n�y kh�ng đoạn-tuyệt. K�nh xin Như-Lai xa xa rủ l�ng hộ-niệm!�

Đại-hội nghe diệu-ph�p ấy được lợi-�ch lớn, v� số Bồ-t�t kh�ng thể kể xiết đều chứng-ngộ được ng�i Bất-tho�i v� hết thảy Nh�n, Thi�n đều được thắng-lợi. Cho đến hết thảy hữu-t�nh trong năm th�, dứt bỏ được c�c trọng-chướng, được v�-lượng sự an-vui v� đều sẽ được v�-thượng ch�nh-đẳng ch�ng-gi�c. [13]

TO�T-YẾU
XII.- PHẨM TH�NH PHẬT

Khi ấy đức Thế-T�n an-trụ trong ph�p giới thanh-tịnh, b�nh-đẳng, v�-thủy, v� chung. �nh s�ng đại-tr� soi khắp, phương-tiện thiện-sảo biến-hiện thần-th�ng, h�a-độ mười phương, Ng�i bảo Đại-bồ-t�t Văn-th�: �Người tu-h�nh qu�n v�nh trăng rồi, n�n qu�n 3 ph�p đại-b�-mật:

1/ T�m-b�-mật: qu�n mặt trăng tr�n sinh 5 loại Kim-cương sắc v�ng, ph�ng ra �nh s�ng trắng lớn.

2/ Ngữ-b�-mật: miệng tụng thần-ch� của Phật, Bồ-t�t.

3/ Th�n-b�-mật: ngồi ngay nghi�m, niệm ch�n-ch�nh, tay kết �dẫn-đạo v�-thượng bồ-đề tối đệ nhất ấn�, đặt giữa t�m-nguyệt-lu�n. Người tu-h�nh kết-ấn rồi, liền qu�n: �Tr�-niệm ch�n-ng�n, ch�ng-sinh trong 10 phương thế-giới kh�ng bị quả khổ, tam đồ, b�t nạn, m� được hưởng ph�p lạc thanh-tịnh. Tr�n đầu ta c� mũ đại-bảo, c� 5 đức Phật ngồi kết gia-phu. Ta l� Tỳ-lư-gi�-na Như-Lai đủ 32 tướng, 80 thứ tốt ph�ng h�o-quang soi khắp mười phương đem lại lợi-�ch cho ch�ng-sinh�.

Đức Phật n�i tiếp: �Nếu ai muốn tu được 3 diệu-m�n b�-mật th�nh Phật, ch�ng được th�n c�ng-đức của Như-Lai n�n mặc 32 thứ �o gi�p đại-kim-cương của Bồ-t�t m� tu diệu-qu�n ấy, thời quyết chứng được ph�p-th�n thanh-tịnh của Như-Lai. V�, nếu ai mặc �o gi�p-trụ kim-cương, chăm tu 3 ph�p b�-mật, hiện-tại đủ ph�c-tr�, mau chứng được v�-thượng bồ-đề�.

Đại-bồ-t�t Văn-th�, c�c Đại-bồ-t�t kh�c c�ng đại-ch�ng nghe đức Phật n�i ph�p ấy, đều cổi c�c chuỗi ngọc, �o b�u c�ng-d�ng l�n đức Phật Tỳ-lư-gi�-na c�ng mười phương chư Phật rồi t�n-th�n v� ph�t-nguyện: �Nguyện kh�ng tiếc th�n-mệnh, v� ch�ng-sinh xin v�o khắp quốc-độ n�i ph�p vi-diệu n�y v� thụ-tr�, đọc-tụng, viết ch�p lưu-b� để ph�p n�y kh�ng đoạn-tuyệt�.

Tới đ�y, v�-lượng Bồ-t�t được ng�i Bất-tho�i, Nh�n, Thi�n được thắng-lợi, ch�ng-sinh trong 5 th� khỏi trọng-chướng, được an-vui v� sẽ được v�-thượng-gi�c.�

[1] Th�nh Phật: Nh�n-vị Bồ-t�t do tu mu�n hạnh, rốt-r�o th�nh-tựu Phật-quả v�-thượng ch�nh-đẳng ch�nh-gi�c, gọi l� �th�nh Phật�. Th�nh Phật c� 4 bậc: 1/ T�n-m�n th�nh Phật: Y v�o sự quyết-định nơi chủng-t�nh (hạt giống sẵn c�), tin c�c ph�p kh�ng sinh-diệt, thanh-tịnh, b�nh-đẳng, kh�ng thể nguyện-cầu, đ� l� �T�n-m�n th�nh Phật�. 2/ Giải-m�n th�nh Phật: Y v�o nơi giải-h�nh (hiểu biết tu-h�nh), hiểu s�u về ph�p-t�nh l� kh�ng tạo-t�c, kh�ng khởi ra tưởng sinh-tử, kh�ng khởi ra tưởng Niết-b�n, t�m kh�ng sợ-h�i, cũng kh�ng vui mừng, đ� l� �Giải-m�n th�nh Phật�. 3/ H�nh-m�n th�nh Phật: Y v�o nơi cứu-c�nh của Bồ-t�t, trừ được hết thảy ph�p-chướng v�-minh, nguyện-h�nh Bồ-đề đều đầy-đủ, đ� l� �H�nh-m�n th�nh Phật�. 4/ Chứng-m�n th�nh Phật: Y nơi tịnh-t�m, được ph�p-tr� tịch-tĩnh v�-ph�n-biệt v� những c�ng-đức thắng-diệu kh�ng thể nghĩ, b�n được, đ� l� �Chứng-m�n th�nh Phật�.

[2] Đoạn tr�n, từ chỗ �Bấy giờ�, đến chỗ �c�ng khắp� tr�nh b�y về 3 th�n của Phật: Từ chỗ �an-trụ� đến chữ �hết� n�i về thể-dụng của Ph�p-th�n Phật. Ph�p-th�n Phật lấy ph�p-giới-t�nh l�m th�n, ph�p-giới-t�nh trong sạch, thường hằng, kh�ng ph�n-biệt. C�u ��nh-s�ng�� tr�nh-b�y về thể-dụng của Tự-thụ-dụng-th�n Phật. �nh-s�ng tr�-tuệ c� được, do tu v�-lượng c�ng-đức th�nh, th�nh rồi đem lại sự soi s�ng cho tất cả, đ� l� vi�n-m�n B�o-th�n Phật. C�u �Phương-tiện��tr�nh-b�y về c�ng-dụng của Tha-thụ-dụng-th�n v� Biến-h�a-th�n. Phật v� gi�o-h�a h�ng Thập-địa, ứng-hiện Thụ-dụng-th�n, độ c�c bậc Th�nh kh�c v� độ khắp ch�ng-sinh n�n ứng-hiện ra Biến-h�a-th�n.

[3] Du-gi� (Yoga): C� nghĩa l� �tương-ứng� (ứng hợp nhau): nghĩa l� người tu (qu�n) v� ph�p tu (qu�n) ứng-hợp nhau. Tương-ứng c� 5 nghĩa: 1/ Cảnh tương-ứng: kh�ng tr�i với tự-t�nh của c�c ph�p (sự-vật). 2/ H�nh-tương-ứng: những c�ng-h�nh về định, tuệ�ứng hợp nhau. 3/ L�-tương-ứng: hợp với hai lẽ thực (đế-l�) của sự an-lập hay phi-an-lập. 4/ Quả-tương-ứng: chứng được quả v�-thượng bồ-đề. 5/ Cơ-tương-ứng: chứng quả vi�n-m�n rồi, l�m việc lợi-sinh, cứu vật, ứng-hợp căn-cơ ch�ng-sinh m� cho thuốc. Theo chỗ tu, Duy-thức hay d�ng �L�-tương-ứng�, Mật-t�n thời d�ng �H�nh-tương-ứng�. Ngay c�u �Du-gi�� trong ch�nh-văn n�y cũng thuộc về �H�nh-tương-ứng�. H�nh-tương-ứng lấy tam-mật (3 ph�p b�-mật: th�n, khẩu, �-mật) l�m phương-ch�m.

[4] Ngũ cổ kim-cương: C�n gọi l� �Ngũ tr� kim-cương-chữ� nghĩa l� c�i chầy kim-cương c� đầy-đủ diệu-lực của 5 tr�, th�nh 5 đức Phật: 1/ Ph�p-giới thể-t�nh-tr� th�nh Đại-Nhật Như-Lai. 2/ Đại-vi�n-k�nh-tr� th�nh A-x�c Như-Lai. 3/ B�nh-đẳng-t�nh-tr� th�nh Bảo-sinh Như-Lai. 4/ Diệu-qu�n-s�t-tr� th�nh V�-lượng-thọ Như-Lai. 5/ Th�nh-sở-t�c-tr� th�nh Bất-kh�ng th�nh-tựu Như-Lai. Chữ �cổ� đ�y c� nghĩa l� chi, l� loại. �Ngũ cổ kim-cương�, tức l� 5 loại (hay 5 tr�) kim-cương ở tr�n.

[5] Dẫn đạo�: Biểu-thị phương-ph�p dắt-dẫn Bồ-t�t tới chỗ th�nh Phật.

[6] Năng-diệt�.� n�i: dẫn-dắt Bồ-t�t tới Bồ-đề, tức l� đạt tới tr�-tuệ vi�n-minh, do tr�-tuệ n�y ph�-diệt tận c�ng những v�-minh si-�m.

[7] Đoạn tr�n, từ chỗ �Khi ấy�, đến chỗ �tr�-ấn�, đức Phật dạy người tu-h�nh cần phải thực h�nh tam-mật l� t�m-b�-mật, ngữ-b�-mật v� th�n-b�-mật. T�m-b�-mật qu�n-tưởng, ngữ-b�-mật đọc ch�, th�n-b�-mật kết-ấn. Thực h�nh được thế, được chư Phật mười phương ghi nhận l� quyết-định th�nh Phật. Th�nh Phật tức l� được đầy đủ ph�c-đức v� tr�-tuệ, thể-nhập tất cả v� soi s�ng tất cả như Tỳ-lư-gi�-na Phật (Tỳ-lư-gi�-na c� nghĩa l� c�ng khắp tất cả).

[8] Đoạn tr�n, từ chỗ �Khi h�nh-giả�, đến chỗ �tam-muội�, qu�n tự-th�n l� Phật, đem lại lợi-�ch cho ch�ng-sinh.

[9] Đoạn tr�n, từ chỗ �V� như�, đến chỗ �ch�nh-gi�c�, v�-dụ cho diệu-ph�p th�-thắng. Qu�n-m�n Ca-l�u-la (chim Kim-s�) của thế-gian l�m ti�u-tan thuốc độc, th� diệu-qu�n n�y cũng như gươm tr�-tuệ kim-cương đoạn diệt hết thảy tội-chướng phiền-n�o, th�nh v�-thượng-gi�c.

[10] Đoạn tr�n, từ chỗ �L�c đ�, đến chỗ �Bồ-đề�, Bồ-t�t Văn-th� t�n-th�n ph�p-m�n Phật n�i v� khuy�n ch�ng-sinh thực-h�nh.

[11] A-ma-lặc (Amala): T�n một thứ quả của Ấn-độ, T�u dịch l� �V�-cấu thanh-tịnh�.

[12] Đoạn tr�n, từ chỗ �Bấy giờ�, đến chỗ �Bồ-đề�, đức Phật dạy người tu-h�nh muốn t�m, ngữ, th�n ch�ng th�nh-tựu, cần thực-h�nh 32 ph�p. 32 ph�p ấy coi như mặc 32 �o gi�p kim-cương, hy-sinh cương-quyết chiến-đấu với tất cả phiền-n�o, để m�nh v� ch�ng-sinh ch�ng đạt tới chỗ chứng-ngộ tr�-tuệ cứu-c�nh v�-dư của chư Phật trong ba đời.

[13] Đoạn tr�n, từ chỗ �Khi ấy�, đến chỗ �ch�nh-gi�c�, đại-ch�ng nghe Phật n�i xong ph�p-m�n n�y, ai nấy đều vui mừng đem những đồ tr�n-bảo c�ng-d�ng l�n chư Phật mười phương. V�, t�n-th�n, ph�t-nguyện: �ph�n-th�n truyền-b� ph�p-m�n n�y.� Trong đại-hội được nhiều lợi-�ch lớn.

XIII.- PHẨM CH�C-LỤY [1]

Bấy giờ, Đức Th�ch-Ca Mưu-Ni Như-Lai bảo Bồ-t�t Văn-th�-sư-lỵ v� v� số đại-ch�ng trong hải-hội rằng: �T�i ở trong v�-lượng ức trăm ngh�n đại-kiếp, kh�ng tiếc th�n-mệnh, đầu mắt, tay ch�n, m�u thịt, xương-tủy, vợ con, đất nước, th�nh-qu�ch, hết thảy ngọc b�u, c� ai lại xin T�i, T�i đều đem bố-th� v� T�i tu-tập trăm ngh�n hạnh khổ kh� l�m m� chứng được t�m-địa-qu�n-m�n của Đại-thừa n�y. Nay T�i đem ph�p n�y ph�-ch�c cho c�c �ng, c�c �ng n�n biết kinh rất s�u rộng n�y, c�c bậc được Thập-lực v�-thượng trong mười phương ba đời [2] đều tuy�n thuyết. Kinh b�u nhiệm-mầu tối-cực như thế, l�m cho hữu-t�nh được mọi sự lợi-lạc. Trong tam-thi�n đại-thi�n thế-giới, quốc-độ chư Phật trong mười phương n�y, c� v�-bi�n c�c loại hữu-t�nh, ch�ng-sinh trong b�ng-sinh, ng�-quỷ, địa-ngục, do nhờ sức uy-thần, c�ng-đức th�-thắng của kinh Đại-thừa T�m-Địa-Qu�n n�y, m� l�m cho họ khỏi c�c khổ-n�o, được hưởng sự an-vui. Năng-lực của kinh v� ph�c-đức kh� nghĩ b�n được như thế, l�m cho đất nước sở-tại vui-thịnh, kh�ng c� o�n-địch. V� như c� người được ngọc Như-� để trong nh�, hay sinh ra hết thảy đồ vui nhiệm-mầu, kỳ-lạ; kinh b�u nhiệm-mầu n�y cũng như thế, hay l�m cho quốc-giới được an-vui v�-tận. Cũng như c�i trống Mạt-ni tr�n c�i trời Tam-thập-tam thi�n (Đao-lỵ-thi�n) hay ph�t ra trăm ngh�n �m-thanh, l�m cho thi�n-ch�ng ở đấy hưởng-thụ mọi sự kho�i-lạc; trống ph�p của kinh n�y cũng như thế, hay l�m cho quốc-giới được an-vui tối-thắng. Bởi nh�n-duy�n ấy, đại-ch�ng c�c �ng trụ trong đại-nhẫn-lực m� lưu-th�ng kinh n�y!� [3]

Khi ấy, Bồ-t�t Văn-th�-sư-lỵ bạch Phật rằng: �Bạch đức Thế-T�n! Đức Như-Lai hiếm c�! Đấng Thiện-thệ hiếm c�! N�n Ng�i mới n�i ra kinh Đại-thừa T�m-Địa-Qu�n nhiệm-mầu s�u-rộng n�y, đem lại lợi-�ch rộng lớn cho người tu-h�nh Đại-thừa. Dạ, bạch Thế-T�n! Kinh n�y thực l� s�u-nhiệm! Vậy, nếu c� thiện-nam-tử, thiện-nữ-nh�n n�o thụ-tr� kinh n�y, cho đến chỉ một b�i bốn c�u kệ, thời những người như thế được bao nhi�u ph�c?�

Đức Thế-T�n bảo Bồ-t�t Văn-th�-sư-lỵ rằng: �Nếu c� thiện-nam-tử, thiện-nữ-nh�n n�o trong Hằng-h�-sa tam-thi�n đại-thi�n thế-giới đầy-dẫy bảy b�u m� họ d�ng đem c�ng-d�ng chư Phật ở mười phương; họ v� mỗi một đức Phật tạo-lập một tinh-x� bằng bảy-b�u trang-nghi�m, đặt để đồ c�ng-d�ng Phật v� Bồ-t�t đủ Hằng-sa kiếp; c�c Như-Lai kia c�n c� v�-lượng đệ-tử Thanh-văn, họ cũng đem c�ng-d�ng c�c vị ấy hết thảy những đồ cần-d�ng, như c�ng Phật kh�ng kh�c. C�c đức Phật v� c�c vị Thanh-văn như thế sau khi nhập Niết-b�n, họ lại x�y bảo-th�p lớn, c�ng-d�ng x�-lỵ. Nếu thiện-nam-tử, thiện-nữ-nh�n n�o tạm nghe v� tin, hiểu một b�i bốn c�u kệ trong kinh T�m-Địa n�y, ph�t t�m Bồ-đề, thụ-tr�, đọc, niệm, giải-thuyết, viết ch�p, cho đến hết sức �t l� v� một người m� n�i cho họ nghe, đem những c�ng-đức c�ng-d�ng kia, so-s�nh với c�ng-đức thu được về thuyết kinh n�y, thời trong mười s�u phần kia cũng kh�ng bằng một phần n�y v� cho đến to�n-số, th�-dụ cũng kh�ng thể s�nh-kịp được, huống l� người thụ-tr�, đọc tập đầy-đủ v� rộng-r�i v� người m� n�i, thời chỗ ph�c-lợi thu về kh�ng thể hạn-lượng được.

Nếu c� nữ-nh�n ph�t t�m bồ-đề, thụ-tr�, học tập, viết ch�p, giải-thuyết kinh T�m-Địa n�y, nữ-nh�n ấy chỉ phải l�m th�n nữ-nh�n lần tối-hậu n�y th�i, sau đ�y kh�ng phải chịu th�n nữ-nh�n nữa v� kh�ng phải sa-đọa v�o �c-đạo c�ng t�m nạn. V�, th�n trong đời n�y cảm được mười ph�c thắng-lợi: Một l�, thọ-mệnh tăng th�m. Hai l�, trừ mọi bệnh n�o. Ba l�, diệt-trừ nghiệp-chướng. Bốn l�, ph�c-đức tr�-tuệ tăng bội. Năm l�, kh�ng thiếu tiền của. S�u l�, da-dẻ mịn-b�ng. Bảy l�, được người y�u k�nh. T�m l�, được con hiếu-dưỡng. Ch�n l�, quyến-thuộc h�a-mục. Mười l�, thiện-t�m bền-vững. [4]

�ng Văn-th�-sư-lỵ! Ở nơi n�y, nơi kh�c, nếu ai hoặc đọc tập, hoặc ph�ng-tụng, hoặc giải-thuyết, hoặc viết ch�p kinh n�y thời chỗ để kinh quyển n�y tức l� th�p Phật, hết thảy Thi�n, Nh�n, phi-nh�n�n�n đem những đồ tr�n-bảo qu� nhất trong nh�n-gian, thi�n-thượng m� c�ng-d�ng nơi ấy. Sở-dĩ thế l� sao?- V�, nơi để kinh s�ch n�y tức l� c� Phật, Bồ-t�t, Duy�n-gi�c, Thanh-văn ở đ�. Sao vậy?- V�, hết thảy Như-Lai tu-h�nh kinh n�y, bỏ th�n ph�m-phu, được v�-thượng ch�nh-đẳng ch�nh-gi�c, hết thảy Hiền-th�nh cũng đều từ kinh n�y m� được giải-tho�t. [5]

�ng Văn-th�-sư-lỵ! Sau khi T�i nhập Niết-b�n năm trăm năm, l�c ch�nh-ph�p sắp diệt, nếu c� Ph�p-sư [6] n�o thụ-tr�, đọc tập, giải-thuyết, viết ch�p kinh T�m-Địa n�y, l� kinh đứng đầu trong mọi kinh, thời Ph�p-sư ấy c�ng T�i kh�ng kh�c. Nếu c� thiện-nam-tử, thiện-nữ-nh�n n�o c�ng-d�ng, t�n-trọng vị Ph�p-sư ấy, tức l� c�ng-d�ng hết thảy chư Phật trong mười phương ba đời v� ph�c-đức được hưởng, đều b�nh-đẳng như một kh�ng hai. Thế gọi l� �Ch�n-ph�p c�ng-d�ng Như-Lai� v� như thế gọi l� �Ch�nh-hạnh c�ng-d�ng�. Sở-dĩ thế l� sao?- V�, vị Ph�p-sư ấy, ở trong thời-gian kh�ng c� Phật, v� ch�ng-sinh t�-kiến trong đời �c-trược m� diễn n�i ra T�m-Địa kinh-vương rất s�u rộng n�y, khiến ch�ng-sinh bỏ �c-kiến, đi về đạo Bồ-đề v� tuy�n-truyền, lưu-b� rộng-r�i, l�m cho gi�o-ph�p n�y l�u bền tại thế-gian. Như thế gọi l� �V�-tướng hảo Phật� (vị Phật kh�ng c� tướng tốt), hết thảy Nh�n, Thi�n đều n�n c�ng-d�ng. Nếu c� thiện-nam-tử, thiện-nữ-nh�n n�o chắp tay cung-k�nh vị Ph�p-sư ấy, T�i thụ-k� cho V�-thượng đại-bồ-đề v� người ấy sẽ được v�-thượng ch�nh-đẳng ch�nh-gi�c. [7]

Nếu người được nghe kinh T�m-Địa n�y, v� b�o tứ �n, ph�t t�m bồ-đề, hoặc tự m�nh viết, hay mượn người viết, hoặc đọc niệm th�ng-lợi, chỗ được ph�c-đức của c�c người như thế, đem sức tr�-tuệ của Phật m� t�nh lường l� nhiều hay �t cũng kh�ng thể biết được đến đ�u l� bi�n-giới, những người ấy l� con thực (ch�n-tử) của chư Phật. Hết thảy chư Thi�n, Phạm-Vương, Đế-Th�ch, Tứ-đại-thi�n-vương, năm trăm quyến thuộc Ha-lỵ-đế-mẫu, [8] Nễ-la-bạt-đa đại-quỷ-thần-vương (Đại-dược-xoa-thần), Long-thần t�m bộ, [9] hết thảy c�c quỷ-thần nghe ph�p ng�y đ�m kh�ng rời v� thường sẽ ủng-hộ. Phật-tử như thế, tăng-trưởng ch�nh-niệm, tr�-tuệ, c�ng biện-t�i v�-ngại v� thường thường gi�o-h�a ch�ng-sinh, khiến họ vun-trồng nh�n Phật. [10]

�ng Văn-th�-sư-lỵ! Thiện-nam-tử, thiện-nữ-nh�n như thế khi sắp mất, hiện-tiền được thấy chư Phật mười phương, ba nghiệp (th�n, khẩu, �) kh�ng loạn. Bắt đầu được mười thứ th�n-nghiệp thanh-tịnh. Những g� l� mười?- Một l�, th�n kh�ng thụ khổ. Hai l�, ngươi mắt kh�ng lộ. Ba l�, tay kh�ng cựa-cậy. Bốn l�, ch�n kh�ng co, duỗi. Năm l�, đại, tiểu-tiện kh�ng rỉ ra. S�u l�, th�n-thể kh�ng to�t bồ-h�i. Bảy l�, kh�ng sờ m� ngo�i. T�m l�, nắm tay x�e mở. Ch�n l�, n�t mặt kh�ng đổi. Mười l�, quay nghi�ng tự-như. Do năng-lực của kinh m� c� những tướng như thế! Thứ nữa được mười thứ ngữ-nghiệp thanh-tịnh. Những g� l� mười?- Một l�, n�i ra lời n�i nhiệm-mầu. Hai l�, n�i ra lời n�i dịu-d�ng. Ba l�, n�i ra lời n�i tốt-l�nh. Bốn l�, n�i ra lời n�i th�ch nghe. Năm l�, n�i ra lời n�i t�y-thuận. S�u l�, n�i ra lời n�i lợi-�ch. Bảy l�, n�i ra lời n�i uy-đức. T�m l�, n�i ra lời n�i kh�ng tr�i với họ-h�ng. Ch�n l�, n�i ra lời n�i Nh�n, Thi�n y�u-k�nh. Mười l�, n�i ra lời n�i khen-ngợi lời Phật n�i. Lời n�i thiện như thế, đều do nơi kinh n�y m� được! Sau nữa, được mười thứ �-nghiệp thanh-tịnh. Những g� l� mười?- Một l�, kh�ng sinh giận-bực. Hai l�, kh�ng mang l�ng kết-hận. Ba l�, kh�ng sinh t�m bỏn-sẻn. Bốn l�, kh�ng sinh t�m ghen-gh�t. Năm l�, kh�ng n�i lỗi �c. S�u l�, kh�ng sinh t�m o�n-hận. Bảy l�, kh�ng sinh t�m đi�n-đảo. T�m l�, kh�ng tham mọi vật. Ch�n l�, xa-l�a bảy thứ khinh-mạn. Mười l�, mong-muốn chứng được hết thảy Phật-ph�p, vi�n-m�n tam-muội. [11]

�ng Văn-th�-sư-lỵ! Những c�ng-đức như thế, đều do năng-lực kh� nghĩ, b�n được trong sự thụ-tr�, đọc-tập th�ng-lợi, giải-thuyết, viết ch�p kinh s�ch s�u-nhiệm n�y. Kinh T�m-Địa n�y, trong v�-lượng chỗ, trong v� lượng thời, c� những ch�ng-sinh kh�ng được nghe, huống l� được thấy v� tu-tập đầy-đủ? Đại-hội c�c �ng n�n nhất t�m phụng-tr�, sẽ ch�ng xả được th�n ph�m-phu, th�nh Phật-đạo.

Bấy giờ, Văn-th�-sư-lỵ Ph�p-vương-tử, v�-lượng Đại-bồ-t�t, Tr�-Quang Bồ-t�t, nhiều vị T�n-ph�t-� Bồ-t�t, A-nh�-kiều-trần-như c�ng nhiều vị Đại-thanh-văn, thi�n, long t�m bộ, nh�n, phi-nh�n-ch�ng, hết đều nhất t�m thụ-tr� lời Phật v� đều hoan-hỷ, t�n-thụ phụng-h�nh. [12]

TO�T-YẾU
XIII.- PHẨM CH�C-LỤY

Đức Phật bảo Đại-bồ-t�t Văn-th�, c�c Đại-bồ-t�t kh�c c�ng đại-ch�ng: �Trong v�-lượng đại-kiếp T�i hỷ-xả th�n-mệnh, tu nhiều hạnh kh� l�m, m� chứng được qu�n-m�n t�m-địa của Đại-thừa n�y. Nay T�i đem ph�p n�y ph�-ch�c cho c�c �ng. C�c �ng n�n biết kinh n�y chư Phật trong mười phương ba đời từng n�i. Kinh n�y rất qu� b�u, l�m cho ch�ng-sinh trong 6 đạo khỏi khổ, được vui, l�m cho đất nước sở-tại gi�u-thịnh. C�c �ng n�n trụ trong đại-nhẫn-lực m� lưu-th�ng kinh n�y!�.

Đại-bồ-t�t Văn-th� bạch Phật: �Bạch đức Thế-T�n! Nếu c� người thụ-tr� kinh n�y, cho đến chỉ tr� được bốn c�u kệ, người ấy được ph�c thế n�o?�

Đức Phật bảo: �Nếu c� người tạm nghe, tin hiểu 4 c�u kệ, ph�t t�m bồ-đề, thụ-tr�, đọc niệm, giải-thuyết, viết ch�p, cho đến n�i cho một người nghe thời c�ng-đức ấy hơn 16 phần c�ng-đức c�ng-d�ng đầy-đủ chư Phật, Bồ-t�t, Thanh-văn trong mười phương trọn Hằng-sa kiếp. C�n người thụ-tr� đầy-đủ thời ph�c-lợi kh�ng thể kể xiết được.

�Nếu nữ-nh�n thụ-tr� đầy-đủ, đời sau kh�ng phải l�m th�n nữ-nh�n, kh�ng phải sa-đọa v�o 3 đường �c, t�m nạn v�, đời hiện-tại được 10 thắng-lợi: sống l�u, kh�ng bệnh, khỏi nghiệp-chướng, th�m ph�c-tr�, nhiều của, da đẹp, người y�u, con hiếu, họ h�a v� thiện-t�m bền-vững�.

�Nơi n�o để kinh n�y được coi như l� th�p Phật, Nh�n, Thi�n n�n tới c�ng-d�ng v� nơi đ� l� c� Phật, Bồ-t�t, Duy�n-gi�c, Thanh-văn. Sau khi T�i nhập Niết-b�n 500 năm, c� Ph�p-sư n�o thụ-tr�, đọc tụng, giải-thuyết, viết ch�p kinh n�y, thời Ph�p-sư ấy như T�i kh�ng kh�c. Ai c�ng-d�ng vị Ph�p-sư ấy tức l� c�ng-d�ng chư Phật trong 10 phương ba đời v� được c�ng-đức cũng như vậy. Đ� l� �ch�n ph�p c�ng-d�ng Như-Lai�, l� �ch�nh hạnh c�ng-d�ng�. Vị Ph�p-sư ấy l� �V� tướng hảo Phật�.

�Ai muốn b�o đ�p tứ-�n, ph�t t�m Bồ-đề, hoặc m�nh viết, mượn người viết, hoặc đọc niệm kinh n�y, được ph�c-đức rất nhiều, d� đem tr�-tuệ Phật m� suy-t�nh cũng kh�ng biết hết được. Người ấy l� con chư Phật, được Thi�n, Long, thiện-thần ủng-hộ, ch�nh-niệm, tr�-tuệ th�m l�n, biện-t�i v�-ngại. Khi sắp mất được thấy chư Phật trong mười phương, được 10 nghiệp th�n thanh-tịnh, 10 nghiệp khẩu thanh-tịnh v� 10 nghiệp � thanh-tịnh.

�Những c�ng-đức như thế, đều do năng-lực bất-tư-nghị trong việc thụ-tr�, đọc tập, giải-thuyết, viết ch�p kinh T�m-Địa n�y. Kinh n�y c� nhiều nơi, nhiều thời ch�ng-sinh kh�ng được nghe, huống l� được thấy, được tu-tập! Vậy, c�c �ng n�n nhất t�m phụng-tr�, sẽ ch�ng xả th�n ph�m-phu v� mau th�nh Phật-đạo!�

Khi ấy, c�c Đại-bồ-t�t, c�c vị Bồ-t�t mới ph�t t�m, c�c vị Đại-thanh-văn c�ng v�-lượng Thi�n long t�m bộ, đều nhất t�m thụ-tr� lời Phật v� đều hoan-hỷ t�n-thụ phụng-h�nh.

HẾT

[1] Ch�c-lụy: C� nghĩa l� giao-ph� c�ng việc đang l�m cho người sau g�nh-v�c, duy-tr� v� ph�t-triển, m� c�ng việc ấy l�m cho người được giao-ph� phải quan-t�m, bận-bịu (phiền-lụy) tới.

[2] Thập lực� Mười lực của Như-Lai: 1/ Tr�-lực hiểu biết chỗ đ�ng đạo-l� hay kh�ng đ�ng đạo-l� của sự-vật. 2/ Tr�-lực biết nh�n-quả nghiệp-b�o 3 đời của ch�ng-sinh. 3/ Tr�-lực biết c�c m�n thiền-định, giải-tho�t tam-muội. 4/ Tr�-lực biết c�c căn thắng (hơn), liệt (k�m) của ch�ng-sinh. 5/ Tr�-lực biết mọi tri-giải (sự hiểu biết) của ch�ng-sinh. 6/ Tr�-lực biết mọi cảnh-giới của ch�ng-sinh. 7/ Tr�-lực biết được chỗ sẽ đến của mọi đường (đạo). 8/ Tr�-lực biết d�ng Thi�n-nh�n kh�ng chướng-ngại. 9/ Tr�-lực biết t�c-mệnh v�-lậu. 10/ Tr�-lực biết dứt hẳn tập-kh�.

Đ�y l� chỉ về sự hiểu biết của chư Phật trong 10 phương ba đời.

[3] Đoạn tr�n, từ chỗ �Bấy giờ� đến chỗ �kinh n�y�, đức Phật n�i về sự tu-h�nh của Ng�i trong nhiều kiếp Ng�i mới chứng được qu�n-m�n T�m-địa n�y, nay Ng�i giao-ph� cho đại-ch�ng, n�n nhẫn-nhục cố-gắng truyền-b� kinh n�y cho tất cả, trong khắp nơi, đừng để mất, v� kinh n�y ở đ�u, đem lại nhiều sự an-lạc cho nơi ấy.

[4] Đoạn tr�n, từ chỗ �Khi ấy�, tới chỗ �bền vững�, Bồ-t�t Văn-th� hỏi Phật về c�ng-đức duy-tr� kinh n�y, đức Phật dạy: �duy-tr� kinh n�y được nhiều lợi-�ch hơn c�ng-d�ng chư Phật, Bồ-t�t, Thanh-Văn. V�, nếu nữ nh�n n�o duy-tr� c�n được th�m 10 thắng-lợi.�

[5] Đoạn tr�n, từ chỗ �Ở nơi n�y�, đến chỗ �giải-tho�t�, đức Phật n�i kinh n�y để ở đ�u cũng như th�p Phật ở đ�, n�n c�ng-d�ng.

[6] Ph�p-sư: Danh-từ t�n-xưng những vị tinh-th�ng Phật-ph�p, khả-dĩ l�m khu�n thước cho người.

[7] Đoạn tr�n, từ chỗ �Sau khi�, đến chỗ �ch�nh-gi�c�, đức Phật n�i về c�ng-đức của vị Ph�p-sư duy-tr� kinh n�y rất lớn, n�n cung-k�nh c�ng-d�ng, cũng như Phật.

[8] Ha-lỵ-đế-mẫu: Ha-lỵ-đế (Hariti), T�u dịch l� �Hoan-hỷ�. Ha-lỵ-đế-mẫu tức l� quỉ tử-mẫu (mẹ con con thần-quỉ). Bộ-tỳ-nại-gia tạp-sự quyển 31 n�i: �Xưa kia trong th�nh Vương-x� c� một vị Độc-gi�c ra đời, mới thiết đại-hội. Trong ng�y đại-hội c� 500 người nghe biết, c�ng nhau tới dự. Khi đi dọc đường họ gặp một người đ�n b� chửa chăn b�, bưng th�ng nhũ-lạc (sữa), họ rủ b� ấy đi dự hội. B� kia đi theo. Tới nơi, thấy sự vui-vẻ, b� kia ra m�a g�p vui, kh�ng ngờ bị trụy thai. Thấy sự thể thế, những người kia bỏ đi, để m�nh b� đau-đớn, buồn rầu ở đ�. B� liền t�m b�n th�ng nhũ-lạc, mua được 500 quả Am-ma-la. Ngay l�c đ� được vị Độc-gi�c tới thăm hỏi, an-ủi, b� liền đỉnh lễ, đem quả c�ng-d�ng v� b� nguyện: �T�i nguyện sau đ�y t�i sinh v�o th�nh Vương-x� n�y ăn thịt hết những con của những người ở đ�y�. Do �c-nguyện ấy m� sau n�y b� ấy sinh l�m con g�i cả của quỉ Sa-la-dược-xoa, trong th�nh Vương-x�, kết-h�n với B�n-chi-ca dược-xoa, con trai cả của B�n-xoa-la dược-xoa nước Kiền-đ�-la, sinh được 500 con, h�ng ng�y cứ bắt những con trai, con g�i th�nh Vương-x� ăn thịt. Một h�m, đức Phật d�ng phương-tiện giấu một đứa con của quỉ-nữ đ�. Quỉ-nữ buồn rầu, thương-x�t đi t�m, biết l� ở b�n Phật, v�o xin Phật, đức Phật bảo: �Ngươi c� 500 con, c�n thương một đứa con, huống l� những người kh�c chỉ một, hai đứa lại kh�ng thương ư ? Ngay đ�, đức Phật khuy�n quỉ-nữ kh�ng n�n s�t sinh v� trao-truyền cho ngũ-giới, th�nh Ưu-b�-di. Thụ-giới rồi, quỉ-nữ bạch: �Vậy, từ nay t�i kh�ng c� trẻ con để ăn th� chết đ�i mất!�. Đức Phật bảo: �Ngươi đừng lo, từ nay trở đi nơi n�o c� Thanh-văn đệ-tử của Ta, mỗi khi ăn cơm, gọi đến t�n mẹ con ngươi, mẹ con ngươi sẽ được no đủ, nhưng mẹ con ngươi đối với trong gi�o-ph�p của Ta phải dốc l�ng ủng-hộ nơi Gi�-lam c�ng c�c Tăng-Ni!� Mẹ con con quỉ đều vui-vẻ�.

[9] T�m bộ: 1/ Thi�n. 2/ Long 3/ Dạ-xoa. 4/ C�n-th�t-b�. 5/ A-tu-la. 6/ Ca-l�u-la. 7/ Khẩn-na-la. 8/ Ma-hầu-la-gi�.

[10] Đoạn tr�n, từ chỗ �Nếu người� đến chỗ �nh�n Phật�, đức Phật n�i c�ng-đức duy-tr� truyền-b� kinh n�y trong việc b�o tứ-�n.

[11] Đoạn tr�n, từ chỗ ��ng Văn-th��.� đến chỗ �Tam-muội�, đức Phật n�i về sự lợi-�ch trong việc duy-tr�, truyền-b� kinh n�y khi sắp chết được thấy chư Phật, được 10 thứ thanh-tịnh về th�n, khẩu, �-nghiệp.

[12] Đoạn tr�n, từ chỗ �Những c�ng-đức như thế�, đến chỗ �phụng-h�nh�, đức Phật kết-th�c, khuy�n đại-ch�ng n�n nhất t�m tu-tr� kinh n�y. Đại-ch�ng đều nhất t�m hoan-hỷ, phụng-tr�.

Đến đ�y hết quyển thứ 8

�

��

[ TRANG CHỦ |�KINH ĐI�̉N�|�ĐẠI TẠNG KINH | TH�̀N CHÚ | HÌNH ẢNH�|�LI�N LẠC�]