�

佛山* Buddha Mountain * Ph�̣t Sơn

Calgary Alberta Canada

[中文|�ENGLISH]

[ TRANG CHỦ |�KINH ĐI�̉N�|�ĐẠI TẠNG KINH | TH�̀N CHÚ | HÌNH ẢNH�|�LI�N LẠC�]

S�́ 0796

KINH KIẾN CH�NH

Đức Phật giảng kinh Kiến Ch�nh

Người dịch: TH�CH GI�C QUẢ

T�i nghe như vầy: Một thời đức Phật đang lưu tr� tại Tịnh X� Kỳ Ho�n([1]) thuộc kinh th�nh La-duyệt-kỳ([2]). Bấy giờ, gần đến giờ ngọ, đức Phật c�ng năm trăm vị Tỷ-kheo, một ng�n vị Bồ-T�t v� Ưu-b�-tắc đang n�ng thực phẩm c�ng dường đi ra ngo�i th�nh La-duyệt-kỳ, bổng thấy c�y đại thọ t�n l� Cam Hương, c�y to gốc lớn, c�nh l� sum s�, hoa tr�i tươi đẹp đỏ hồng, h�m chứa m�i vị ngọt thơm, xung quanh gốc c�y sạch sẽ bằng phẳng. Đức Phật muốn dừng lại tại đ�y, h�ng đệ tử tuỳ t�ng đều v�ng lời, rồi lấy đ� l�m to� ngồi cho Ng�i, sau đ� đại ch�ng ngồi xung quanh đức Phật.

Trong h�ng đệ tử của đức Phật, c� Tỷ-kheo t�n l� Kiến Ch�nh, mới nhập đạo tu tập, n�n thầy hay nghi ngờ rằng: �Đức Phật thường dạy c� c�c đời sau, nhưng từ lo�i vật đến lo�i người, sau khi chết chưa c� một ai trở lại b�o tin cho biết sự kiện ấy như thế n�o cả�. Thầy liền tr�nh b�y những nghi ngờ ấy l�n đức Phật. Nh�n đ�y, đức Phật chỉ dạy để c�c đệ tử được hiểu r� bằng nhưng th� dụ, chứng minh như sau:

- Gốc đại thọ n�y vốn từ một hạt giống v� c�c trợ duy�n của đất, nước, gi�, lửa m� được to lớn, t�ng c�y c� thể che phủ một số người nhiều như thế n�y. Nếu truy nguy�n khi đang c�n hạt giống th� kh�ng thấy nh�nh, l�, hoa, tr�i g� cả. Nhưng nhờ gặp đủ nh�n duy�n tứ đại([3]), hạt giống mới nứt mầm, nảy nh�nh sanh hoa, kết tr�i v� dần dần trở th�nh một c�y to lớn, t�ng l� che phủ một khoảng đất rộng. Ban đầu, n� chỉ l� một hạt giống, rồi hạt sanh mầm, mầm sanh nh�nh, nh�nh sanh l�, l� sanh hoa, hoa sanh tr�i, cứ thế chuyển qua nhiều giai đoạn biến chuyển mới th�nh c�y đại thọ. Như vậy, c�y đại thọ v� hạt giống kh�ng phải l� một m� cũng kh�ng phải l� kh�c, c� danh nhưng chẳng phải thường danh([4]). Bấy giờ n� đ� trở th�nh c�y đại thọ, vậy c� thể tập hợp tất cả hoa, tr�i, nh�nh, l�, cọng, gốc ấy lại, để l�m th�nh hạt giống như cũ được kh�ng?

+ C�c đệ tử đ�p: Kh�ng thể được. Ch�ng đ� biến chuyển th� kh�ng trở lại như cũđược. Hạt giống trở th�nh mầm, nh�nh.v.v. mỗi ng�y mỗi tho�i ho�, c�ng sanh th� c�ng biến đổi, tuy kh�ng ti�u mất, nhưng kh�ng thể trở lại hạt giống như cũđược.

- Vấn đề sanh tử cũng tương tự như thế. Thần thức([5]) l� ph�p duy�n khởi, ph�p ấy l� si (v� minh). Do v� minh sanh th�m �i. V� minh tương tự như hạt giống. Hạt giống tuy nhỏ m� tăng trưởng th�nh c�y đại thọ; v� minh tuy vi tế, v� h�nh m� tạo th�nh những hiện tượng nh�n duy�n sai kh�c. C�c hiện tượng nh�n duy�n ấy đều do t�m thức biến hiện. Do v� minh sanh h�nh, h�nh sanh thức, thức sanh danh sắc, danh sắc sanh lục nhập, lục nhập sanh x�c, x�c sanh thọ, thọ sanh �i, �i sanh thủ, thủ sanh hữu, hữu sanh sanh, sanh sanh l�o tử, cọng lại l� mười hai nh�n duy�n l�m căn bản cho th�n n�y. Đ� c� th�n th� phải c� ng�y bị gi�, chết. Khi chết, tuỳ theo nghiệp lực đ� l�m, thần thức sẽ được dẫn dắt t�i sanh th�nh một th�n x�c mới, cũng c� cha mẹ, cũng c� sanh s�u t�nh([6]), cũng khởi � nhiễm, cũng chịu khổ vui, cũng theo phong tục, nhưng kh�ng thứ n�o cũng giống như đời trước. Kiến thức đ� kh�ng trở lại như cũ th� l�m sao biết được qu� khứ. Do vậy, con người chỉ thuận theo kiến thức mới trong hiện tại m� cho rằng, kiến thức l� thật c�, l� thường c�n, rồi chấp c�i tri kiến ấy. Do cố chấp n�n kh�ng biết rằng: �C� đời trước, c� đời sau l� do thần thức biến chuyển theo nghiệp lực m� hiện diện�.

Thần thức đ� biến chuyển, lại c�� cha mẹ l�m trợ duy�n để sanh ra th�n x�c mới, rồi bị tr�i buộc theo s�u t�nh, � nhiễm, khổ vui, phong tục kh�ng thể trở lại th�n x�c cũ, tập qu�n cũ, kiến thức cũ, cuộc đời cũ; tương tự như c�y đại thọ kh�ng thể trở lại hạt giống của ng�y trước được.

Sau khi được nghe đức Phật chỉ dạy, Tỷ-kheo Kiến Ch�nh từ chỗ ngồi đứng dậy đến trước đức Phật quỳ xuống bạch rằng: �Bạch Thế T�n, sự nghi ngờ của đệ tử vẫn chưa được giải trừ. Giờ đ�y, ch�nh l� l�c đệ tử tỏ b�y sự ngu si của m�nh, ngưỡng cầu Thế T�n từ bi chỉ bảo. Kể từ khi c�n nhỏ tới giờ, đệ tử đ� gặp những người chết rất nhiều; hoặc l� cha mẹ, anh em, vợ chồng, nội ngoại; hoặc l� bạn hữu đang thương y�u nhau; hoặc l� kẻ th� đang o�n hận nhau, thế m� sau khi chết, thần thức của họ kh�ng c� một ai trở lại để b�o tin, người n�o khổ, người n�o sướng cả. Tại sao như vậy? Thần thức bị trở ngại điều g� m� họ kh�ng trở lại b�o tin cho người sống biết? Mong Thế T�n ph�n t�ch v� giải b�y gi�p đệ tử ch�ng con đoạn trừ được nghi hoặc, thấy r� sự thật.�

- N�y Tỷ-kheo! Thần thức ấy kh�ng c� h�nh tướng, khi biến chuyển th� tuỳ theo nghiệp lực m� hiện diện. Giả như một người l�m nhiều việc phước, khi chết thần thức c� phước đước chuyển sang một đời sống kh�c, cũng kh�ng thể trở lại b�o tin, huống g� kẻ độc �c. Tại sao thế?- V� như người kỹ sư nấu đ� ho� lỏng để t�m thiếc, rồi lấy thiếc đ�c th�nh c�c dụng cụ. Vậy c�c dụng cụ ấy c� thể trở th�nh đ� được kh�ng?

+ Thưa kh�ng.

- Thần thức biến chuyển th�nh th�n trung ấm([7]), tương tự như đ� lọc th�nh thiếc; th�n trung ấm biến chuyển để thọ th�n kh�c, tượng tự như thiếc đ� đ�c th�nh kh� cụ. Cho n�n, khi th�n x�c đ� thay đổi, biến mất th� l�m sao trở lại th�n cũđược.

Những người n�o tu tập năm điều thiện (năm giới) th� được t�i sanh l�m người; họ sẽ c� cha mẹ v� sẽ bị r�ng buộc bởi s�u thứ. Đ� l�: thứ nhất, tr� tại th�n trung ấm kh�ng thể trở lại đời sống cũ; thứ hai, bị tr�i buộc trong b�o thai; thứ ba, khi đang bị ch�n �p đau đớn, qu�n mất qu� khứ; thứ tư, khi rớt xuống chỗ sanh, c�c kiến thức cũđều qu�n mất, ph�t sanh kiến thức mới; thứ năm, sanh rồi liền tham chấp vật dục, v� tham chấp n�n kiến thức cũ bị gi�n đoạn; thứ s�u, dần dần kh�n lớn, sống theo kiến thức mới chứ kh�ng nhớ kiến thức cũ.

- C�c đệ tử! V� như c� nh� kinh doanh đi khắp bốn phương gặp đủ mọi điều gian khổ, vui sướng. Khi nhớ nghĩ những điều đ� xảy ra ở quận n�y, ở th�n nọ của phương đ�ng th� �ng ta kh�ng c�n nhớ những g� đ� xảy ra ở ba phương kia nữa. Trong d�ng sanh tử cũng vậy, đời n�y tạo t�c c�c hạnh nghiệp, rồi sanh qua đời sống kh�c, đ� thọ th�n kh�c liền sanh kiến thức mới, n�n kiến thức cũ kh�ng thể hiện diện được. Bởi s�u thức ấy ngăn che, tr�i buộc, n�n kh�ng c�n nhớ đời trước th� l�m sao c� sự b�o tin!

- Hoặc như người thợ gốm nung đất để l�m đồ d�ng, do sức n�ng của lửa đốt, miếng đất trở th�nh tấm ng�i. Vậy ta c� thể khiến tấm ng�i ấy trở th�nh cục đất được kh�ng?

+ Thưa, kh�ng thể được.

- Hoặc như một c�y đại thọ bị đốn xuống, người ta cưa xẻ�l�m th�nh h�ng trăm loại đồ d�ng. Nếu c� người muốn tập hợp c�c tấm gỗ đ� bị cưa v� mọi vật dụng đ� được h�nh th�nh, l�m th�nh c�y đại thọ như cũ c� được kh�ng?

+ Thưa, kh�ng được.

- Hoặc như người thợ nấu c�t th�nh m�u hồng, rồi th�nh m�u trằng như nước. Vậy ta c� thể khiến m�u trắng ấy trở th�nh c�t được kh�ng?

+ Thưa, kh�ng được.

- Vấn đề sanh tử cũng thế. Người chưa ngộ đạo l�, chưa c� đạo nh�n([8]), khi chết, thần thức biến chuyển theo nghiệp lực để thọ th�n kh�c. V� vậy, những kiến thức đời trước của họ, giờ đ�y đang bị che lấp trong b�o thai, trong kiến thức mới, trong tập qu�n mới, n�n kh�ng thể biết g� về đời trước được.

- Hoặc như nước được chứa trong b�nh tr�n th� nước c� h�nh tr�n, nếu đổ nước qua b�nh vu�ng th� nước c� h�nh vu�ng. Tuỳ theo vật chứa m� nước thay h�nh đổi dạng theo tướng trạng lớn nhỏ, vu�ng tr�n. Vấn đề sanh tử cũng như thế. T�m thức vốn kh�ng c� tướng trạng cố định, chỉ tuỳ theo h�nh vi thiện �c m� thọ l�nh b�o th�n. B�o th�n ấy đối diện với sự trắng-đen, d�i-ngắn, khổ-vui, l�nh-dữ đều l� sự hiện h�nh biến chuyển theo nghiệp lực cả. Như đời n�y, t�m thức của ch�ng ta đ� tạo nhiều điều phi ph�p, n�n khi chết sẽ bị đọa l�m s�c sanh, bị khổ sở, mất tự do. Như vậy, l�m sao nhớ được đời trước m� về b�o tin!

- Hoặc như con s�ng sanh ở trong đất, kh�ng k�u, kh�ng c� c�nh; nhưng đ�ng thời tiết th� n� ho� th�nh con ve, ở tr�n c�y k�u suốt ng�y kh�ng dứt. Vậy ta c� thể bảo con ve ấy trở th�nh con s�ng để b�o tin cho c�c con s�ng kh�c đang ở dưới đất biết được kh�ng?

+ Thưa, kh�ng được. Con s�ng đ� biến đổi rời �m (đất) để sống tr�n dương kh�, th�n x�c thay đổi dần cho đến ng�y chết hay bị chim ch�c bắt ăn thịt, chứ kh�ng thể trở lại th�n con s�ng được.

- Vấn đề sanh tử cũng như thế. Th�n n�y chết rồi, thần thức biến chuyển để thọ th�n mới, bị năm ấm([9]) ngăn che; n�o kiến thức, n�o tập qu�n đều biến đổi theo m�i trường mới; cho đến ng�y suy t�n, gi� chết, chứ kh�ng thể trở lại th�n x�c cũ với kiến thức cũ để b�o tin cho người ta biết được.

- Hoặc như miếng thịt sống để l�u ng�y trở th�nh h�i thối, sanh ra tr�ng gi�i. Vậy c� thể khiến n� trở th�nh miếng thịt tươi được kh�ng?

+ Thưa, kh�ng được.

- Vấn đề sanh tử cũng như thế. Người thế gian th�n l�m �c, miệng n�i �c, t�m nghĩ �c; khi chết thần thức của họ biến chuyển đọa v�o địa ngục hoặc s�c sanh. Khi ở trong cảnh giới mới lạ ấy th� sự thấy biết sẽ kh�c với đời trước, lại bị lưới tội tr�i buộc, chuyện cũ qu�n hết; n�n kh�ng thể trở lại b�o tin cho người ta biết được.

- Hoặc như đ�m tối kh�ng trăng, mọi vật đều ch�m trong đen tối, giả sử trong trăm ng�n vạn người, c� một người nh�n v�o trong đ�m tối ấy, c� thể ph�n biệt r� r�ng c�c m�u xanh, v�ng, đỏ, trắng, đen của c�c vật được kh�ng?

+ D� ức triệu người nh�n v�o đ�m tối cũng chẳng thấy được g�, huống l� ph�n biệt r� r�ng năm m�u.

- Nếu c� người cầm đuốc soi s�ng rồi bảo n� nh�n xem. Vậy n� c� thể thấy được kh�ng?

+ C� thể thấy được.

- Nếu c� người ngu kh�ng cầm đuốc đi v�o chỗ tối, c�ng đi xa c�ng thấy tối. Vậy, n� muốn thấy năm m�u ấy được kh�ng?

+ Người ngu đ� x�y lưng với �nh s�ng m� đi v�o chỗ tối, n� đ� đi xa �nh s�ng n�n kh�ng thể thấy được m�u sắc.

- C�c đệ tử! Ch�ng sanh ở trong d�ng sanh tử tối tăm cũng như thế. Kể từ con người cho đến s�c sanh, đ� thọ th�n x�c đầy ngu si mờ �m, kh�ng c� đạo hạnh, kh�ng hiểu được nguồn cội của th�n t�m, chưa c� tuệ nh�n([10]) m� n�n n�ng muốn biết thần thức qua lại, thọ sanh trong d�ng sanh tử v� trở về b�o tin, th� chẳng kh�c g� trong đ�m tối m� muốn thấy r� năm m�u sắc. Tr�i lại nếu ai biết học Kinh, tr� Luật, tu tập ba mươi bảy phẩm trợ đạo Bồ Đề, giữ g�n t�m � thanh tịnh; đ�y l� người như kẻ cầm đuốc thấy r� năm m�u. Người nương theo gi�o ph�p của đức Phật c� thể biết r� d�ng sanh tử v� c�c cảnh giới thiện hay �c m� thần thức đ� đi qua. B�n cạnh,� những người kh�ng hiểu r� th�n t�m, chống bỏ Kinh luật, cuốn theo trần tục, tự � bu�ng lung, đoạn diệt ch�nh ph�p, t�m kh�ng tin tưởng v� thực h�nh ph�p Phật; đ�y l� người như kẻ n�m đuốc m� đi v�o chỗ tối, c�ng đi c�ng đen tối chẳng thấy g� cả.

- C�c đệ tử! C�c ngươi chớ thuận theo t�m � ngu si, phiền n�o m� nghi ngờ đạo l� ch�n ch�nh thanh tịnh. Nếu thuận theo t�m � ngu si ấy, th� c�c ngươi kh� tho�t khỏi những cảnh giới xấu �c, đọa đ�y thống khổ. Ta đ� cố � dẫn dụ, giải th�ch r� r�ng; vậy, c�c ngươi h�y tin tấn phụng h�nh, đừng bao giờ l�ng qu�n.

- C�c đệ tử! Người đời với đ�i mắt thịt n�n chỉ thấy những việc trong hiện tại, m� kh�ng thể thấy m�nh từ đ�u đến v� sau khi gi� chết sẽ đi về đ�u, sẽ thọ l�nh th�n g�. V� sao thế?-V� mỗi lần sống chết, thần thức biến chuyển theo mười hai nh�n duy�n, m� trong mười hai nh�n duy�n, ngu si (v� minh) l� chủ yếu v� mang t�nh chất u tối, n�n một lần chuyển đổi l� kh� nhớ biết việc cũ. Như đem tấm vải m�u trắng nhuộm th�nh c�c m�u xanh, v�ng, đỏ, t�m; th� tấm vải ấy kh�ng thể trở lại m�u trắng được. Sự sanh tử lu�n biến chuyển cũng như thế. T�m thức kh�ng c� thể t�nh cố định, n� bị ảnh hưởng theo hạnh nghiệp m� biến đổi kh�ng ngừng. Hơn nữa, t�m � của ch�ng sanh trong một đời, lu�n niệm tưởng về mọi ph�p, lu�n nhớ nghĩ rất nhiều về c�c điều l�nh dữ b�o ứng, hễ niệm mới sanh khởi th� niệm cũ ti�u diệt, chỉ c� ngu si (v� minh) l� thường hiện diện trong d�ng sanh tử. Nếu ai muốn hiểu nguồn gốc sanh tử qua lại (lu�n hồi), th� h�y tinh tấn tu luyện th�n t�m, tư duy nguồn cội vạn ph�p, th�m nhập thanh tịnh (thiền định) th� c� thể khai ngộ như giấc ngủ đ� tỉnh thức.

- C�c đệ tử! Thần thức bị ngu si đầu độc trong c�c việc thiện �c, n�n khi chết th� lại t�i sanh với c�c th�n h�nh sai kh�c. Nếu kh�ng tạo t�c thiện �c th� kh�ng thọ l�nh th�n kh�c nữa, như lửa gặp củi th� c�n, củi ch�y hết th� lửa mất. � thức kh�ng chấp trước h�nh vi thiện �c th� kh�ng c�n h�nh thức t�i sanh n�o nữa.

- Hoặc như tấm gương dơ bẩn kh�ng thể soi thấy g� được. Cũng vậy, tấm gương t�m thức bị � uế ngăn che, biến chuyển sanh tử, bị dẫn dắt theo sự họa ph�c tai ương, tr�n đầy thảm khốc sợ h�i, n�n chẳng soi thấy được g� trong đời trước. Như ao nước đục, d� c� c� trạch trong ao cũng kh�ng tr�ng thấy. Cũng vậy, ở trong sanh tử hỗn độn, bị mọi điều sầu đau, lo lắng ngăn che, n�n khi một lần chuyển sanh đời kh�c l� một lần qu�n hết đời trước. Như người nhắm mắt đi trong đ�m tối, ho�n to�n chẳng tr�ng thấy được g�. Cũng vậy, người đi trong đ�m tối sanh tử, tr�i dạt theo d�ng họa ph�c, phải g�nh chịu những điều vui mừng, đau khổ, kh�ng thể nhớ biết việc cũđời trước.

- C�c đệ tử! Ta d�ng tuệ nh�n thanh tịnh soi thấy một c�ch r� r�ng rằng, hết thảy ch�ng sanh sanh tử qua lại trong ba c�i, kh�c n�o nh�n r� sợi chỉ hoặc xanh, hoặc v�ng trong hạt ngọc thuỷ tinh lưu ly.� Hoặc nhu nước trong c� thể nh�n thấy đ�y v� thấy cả mọi lo�i thuỷ tộc. Đức Phật thấy ch�ng sanh sống chết trong năm đường([11]) như người đứng cạnh chiếc cầu lớn thấy r� mọi h�nh kh�ch qua lại tr�n cầu. Hoặc như đứng tr�n n�i cao nh�n thấy cả bốn phương xa gần. Với tuệ nh�n si�u việt, đức Phật thấy sự sanh tử của mọi lo�i cũng tương tự như vậy.

C�c ngươi, nếu tu�n theo lời chỉ bảo cuả Ta th� sẽ r� biết sự sanh tử trong mu�n ng�n kiếp. Bằng c�ch thực h�nh ba mươi bảy ph�p trọng yếu, đ� l�: bốn Niệm xứ, bốn Ch�nh cần, bốn Như � t�c, năm Căn, năm Lực, bảy Gi�c chi v� t�m Ch�nh đạo, để diệt trừ sự � uế của tự t�m, đoạn tận ba độc tham-s�n-si, cắt đứt mọi nghi ngờ, khai mở tr� tuệ như chư Phật, l� c� thể biết được mọi việc của qu� khứ v� vị lai.

- C�c đệ tử! Người đời l�m những điều thiện hoặc điều �c, sau khi chết đều c� quả b�o tương xứng. D� vậy, nhưng kh�ng ai biết được; bởi v� chưa c� ba thứ tịnh nh�n([12]), v� đang bị ngăn che bởi s�u căn([13]), nh�n với con mắt thịt, cứ l�m theo những điều xấu xa, � uế, đắm đuối trong chốn ngu si, biến chuyển theo d�ng sanh tử, bị chướng ngại bởi x�c th�n, n�n rời xa việc cũ, say m� việc mới, m� kh�ng biết quả b�o tương xứng với h�nh nghiệp. Sự thật, ở đời c� sự đ�n nhận phước đức, c� sự đ�n nhận tai họa, hoặc tốt nhiều hay xấu nhiều. Đ� ch�nh l� bảo chứng về sự b�o tin (quả b�o) của c�c h�nh nghiệp trong qu� khứ vậy.

Những người sanh ra từ chỗ ngu si, bị tr�i buộc trong sự nghi ngờ, kh�ng ch�t h�nh vi thanh tịnh m� muốn biết c�c việc đời trước v� quả b�o tương xứng, th� kh�c g� kẻ kh�ng c� tay m� muốn viết, kẻ kh�ng c� mắt m� muốn nh�n. Đ�y l� l� do m� đức Phật xuất thế giảng dạy Kinh ph�p để khai mở t�m � cho mọi người. Ai l� kẻ muốn biết r� v� ho�n chuyển nh�n quả cho m�nh trong d�ng sanh tử th� h�y tu�n theo lời dạy đức Phật m� thực h�nh ch�nh ph�p, điều chỉnh t�m �, luyện tập thiền qu�n, trau dồi tr� tuệ, th� sẽ được kết quả như �.

- C�c đệ tử! Thần thức c� t�n gọi (danh) m� kh�ng c� h�nh tướng, n� phụ thuộc v�o bốn đại l�m thể chất v� c�c h�nh vi thiện �c. Khi mới sanh ra, th�n h�nh b� nhỏ, s�u căn chưa ho�n bị, kiến thức n�ng cạn, hiểu biết hẹp h�i. Đến khi kh�n lớn, s�u căn phong ph�, t�m, thức hu�n tập c�c điều �i dục mỗi ng�y mỗi nhiều; đến ng�y yếu gi�, bốn đại hao m�n, s�u t�nh s�t giảm, t�m thức kh�ng c�n minh mẫn. Chỉ trong một đời hiện tại m� thay đổi thường xuy�n, sau kh�ng giống trước, kiến thức của tuổi trẻ hầu như bị l�ng qu�n khi tuổi gi� đến, huống g� l� nhiều đời c�ch biệt, thai ấm ngăn che, t� hạnh m� lầm, chưa đạt đạo l� m� mong biết sau khi chết trở lại b�o tin. Sự mong muốn ấy kh�c g� kẻ x�u kim trong đ�m tối, kẻ t�m lửa ở trong nước.

Vậy, c�c đệ tử h�y tinh tấn thực h�nh giới ph�p, tư duy s�u sắc nguồn gốc: Sanh tử từ đ�u đến v� sẽ về đ�u? Do nh�n g� m� c� sự qua lại? Do duy�n g� m� phải sanh tử? Suy tư thật kỹ tự t�nh v� ng� của c�c ph�p th� mọi sự nghi ngờ tức khắc tự giải.

Khi đức Phật giảng Kinh n�y xong, năm trăm vị Tỷ-kheo v� Ưu-b�-tắc đều được Kiến đạo([14]), c�c h�ng Bồ-t�t đều chứng Bất thối Tam-muội([15]), Đại ch�ng đứng dậy nhiễu quanh đức Phật ba v�ng rồi đảnh lễ Ng�i s�t đất; sau đ�, theo đức Phật trở về Tịnh x�.

________________________________________

[1] Kỳ Ho�n (An�tapindika): c�n gọi l� Kỳ Vi�n, Kỳ Vi�n Tịnh x�, Kỳ thọ Cấp c� độc vi�n, tức l� vườn c�y của Th�i tử Kỳđ� v� �ng Cấp c� độc.

[2] La-duyệt-kỳ (R�jagrha): c�n gọi l� La-việt, La-duyệt, La-duyệt-kỳ-ca-la, tức th�nh Vương X� của nước Ma Kiệt Đ�.

[3] Tứ đại: l� bốn chất, Địa, Thuỷ, Hoả, Phong (chất răng, chất lỏng, chất n�ng v� chất hơi) lu�n c� mặt khắp thế giới.

[4] Nghĩa l� t�n gọi ấy kh�ng phải thường c�n m�i m�i.

[5] Thần thức: T�m thức linh diệu của lo�i hữu t�nh, kh�ng thể nghĩ b�n. Th�ng thường gọi l� Linh hồn-nhưng đạo Phật kh�ng gọi như vậy.

[6] S�u t�nh (lục dục): l� s�u căn (lục căn). L� c�ch dịch cũ.

[7] Th�n trung ấm: C�n gọi l� th�n trung hữu. L� th�n thể trong buổi giao thời sau khi chết v� trước khi t�i, cũng đầy đủ cả năm ấm.

[8] Đạo nh�n: ch�nh l� Thi�n nh�n. sự thấy nh�n kh�ng bị chướng ngại nhờ c�ng phu tu tập,

[9] Năm ấm (ngũ ấm): C�n gọi l� ngũ uẩn. Gồm sắc, thọ, tưởng, h�nh v� thức. L� năm yếu tố h�nh th�nh c� thể mọi người.

[10] Tuệ nh�n: Mắt tuệ-do tu tập m� được. L� một trong năm mắt: Nhục nh�n, Thi�n nh�n, Tuệ nh�n, Ph�p nh�n v� Phật nh�n.

[11] Năm đường (ngũ th�): C�n gọi l� ngũđạo, ngũ �c th�. Đ� l� năm đường �c dữ: Địa ngục, Ngạ quỷ, S�c sanh, Người v� Trời (A-tu-la được xếp v�o lo�i trời)

[12] Ba tịnh nh�n (Tam tịnh nh�n): Ba thứ mắt hay ba thứ thấy nh�n thanh tịnh. Đ� l� Thi�n nh�n, Tuệ nh�n v� Ph�p nh�n.

[13] S�u căn (Lục căn): Nh�n căn, Nhĩ căn, Tỷ căn, Thiệt căn, Th�n căn v� � căn (mắt, tai, mũi, lưỡi, th�n v� �)

[14] Kiến đạo: Thấy r� con đường dẫn đến Niết b�n. L� một trong ba Đạo: Kiến đạo, Tu đạo v� V� học đạo.

[15] Bất thối tam muội: ch�nh định kh�ng c�n thối chuyển.

�KINH KIẾN CH�NH

�

�

[ TRANG CHỦ |�KINH ĐI�̉N�|�ĐẠI TẠNG KINH | TH�̀N CHÚ | HÌNH ẢNH�|�LI�N LẠC�]