Số 0585
KINH TR̀ TÂM PHẠM THIÊN SỞ VẤN
Hán dịch: Đời Tây tấn, Tam tạng Pháp sư Trúc Pháp Hộ,người nước Nguyệt Chi.
Việt dịch: Linh-Sơn Pháp Bảo Đại Tạng Kinh.
Quyển 1
Phẩm 1: ÁNH SÁNG CỦA BỒ-TÁT MINH VƠNG
Nghe như vầy:
Một thời, Đức Phật ở trong vườn trúc Ca-lân, thuộc thành Vương xá, cùng với sáu vạn bốn ngàn Tỳ-kheo, bảy vạn hai ngàn Bồ-tát, tất cả đều là bậc Đại thánh, đă đạt được thần thông, các pháp Tổng tŕ, biện tài vô ngại, các pháp Tam-muội, trí tuệ vô sở úy, hiểu rơ sự vận hành tự nhiên của các pháp, đạt được pháp Nhẫn vô sinh.
Tên của bảy vạn hai ngàn Bồ-tát ấy là: Bồ-tát Phổ Thủ, Bồ-tát Bảo Sự, Bồ-tát Bảo Ấn Thủ, Bồ-tát Bảo Thủ, Bồ-tát Không Tạng, Bồ-tát Phát Ư Chuyển Pháp Luân, Bồ-tát Minh Vơng, Bồ-tát Trừ Chư Âm Cái, Bồ-tát Nhất Thiết Thí, Bồ-tát Thắng Tạng, Bồ-tát Liên Hoa Hạnh, Bồ-tát Sư Tử, Bồ-tát Nguyệt Quang, Bồ-tát Tôn Ư, Bồ-tát Tự Nghiêm... và nhóm của Bồ-tát Hiền Hộ gồm mười sáu vị: Bồ-tát Hiền Hộ, Bồ-tát Bảo Sự, Bồ-tát Ân Thí, Bồ-tát Đế Thiên, Bồ-tát Thủy Thiên, Bồ-tát Hiền Lực, Bồ-tát Thượng Ư, Bồ-tát Tŕ Ư, Bồ-tát Tăng Ư, Bồ-tát Thiện Kiến, Bồ-tát Bất HưKiến, Bồ-tát Bất Trí Viễn, Bồ-tát Bất Tổn Ư, Bồ-tát Thiện Đạo, Bồ-tát Nhật Tạng và Bồ-tát Tŕ Địa...
Bốn Đại thiên vương, trời Đế Thích và hàng tùy tùng, chư Thiên trời Đao-lợi, trời Diệm-ma, trời Đâu-suất, trời Hóa lạc, trời Tha hóa tự tại, các vị trời Phạm thiên, trời Phạm thân và các vị trời khác, cùng với các chúng Rồng, Quỷ thần, Càn-thát-bà, A-tu-la, Ca-lâu-la, Khẩn-na-la, Ma-hầu-la-già, Nhân phi nhân đều vân tập đông đủ.
Khi ấy, Đức Thế Tôn đang nói pháp cho vô số trăm ngàn đệ tử quyến thuộc vây quanh, khiến tam thiên đại thiên thế giới đều cảm động, mưa xuống đủ loại hoa rải trên đại chúng.
Lúc này, Bồ-tát Minh Vơng liền từ chỗ ngồi đứng dậy, sửa áo bày vai phải, quỳ gối chắp tay, đảnh lễ ngang chân Phật, thưa:
-Bạch Thế Tôn! Con tối tăm có điều không hiểu rơ, kính xin Ngài rủ ḷng thương cho phép, con mới dám thưa.
Đức Phật bảo Bồ-tát Minh Vơng:
-Ông có điều ǵ nghi ngờ muốn thưa hỏi th́ cứ nêu bày, Như Lai sẽ giải thích rơ để ông được vui ḷng.
Đức Phật cho phép, Bồ-tát Minh Vơng liền thưa:
-Bạch Thế Tôn! Hào quang rực rỡ nơi thân của Như Lai thật khó có, sáng gấp trăm ngàn ức lần ánh sáng mặt trời, tôn nhan của Ngài oai nghiêm không ai sánh kịp, từ loài cao nhất cho đến loài hạ đẳng cùng cực không ai có thể chiêm ngưỡng kỹ càng được, sự tu hành của Ngài cũng không ai có thể suy lường. Con lại nghĩ: “Người nào được thấy oai tướng của Bậc Chí Chân và tư duy quán xét về công hạnh của Ngài đều là nhờ oai thần gia hộ của Phật Đại Thánh, có làm việc ǵ cũng đều được hoàn toàn an lạc.”
Đức Thế Tôn bảo Bồ-tát Minh Vơng:
-Đúng như điều ông đă nói, người nào thấy thân của Như Lai chắc chắn đạt được chí nguyện và người hỏi cũng thế.
Như vậy, này Minh Vơng! Thế Tôn có ánh sáng tên là Tịch nhiên ngôn sự (lời nói và việc làm đều vắng lặng), chúng sinh nào nh́n thấy ánh sáng này, tức là thấy được Như Lai, xem xét các h́nh sắc bằng nhăn căn sáng suốt thấu rơ, chưa từng tối tăm.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Biện tài vô úy (biện tài không sợ hăi), người nào thấy được ánh sáng này, có thể thưa hỏi Đức Như Lai về những điều khó hiểu.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Tích thiện đức (chứa nhóm phước đức, căn lành), người nào thấy ánh sáng này, có thể thưa hỏi Phật về các đức hạnh của Chuyển luân thánh vương.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Thanh tịnh liễu (hiểu biết thanh tịnh) người nào thấy được ánh sáng này, có thể thưa hỏi Phật về nhân duyên tạo tác để được sinh về cơi nước Đế Thích.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Đăi oai nhiên đỉnh, người nào gặp được ánh sáng này, có thể thưa hỏi Phật về việc sinh lên cơi Phạm thiên.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Thoát dục trần môn, người nào gặp được ánh sáng này, có thể thưa hỏi Phật về thừa Thanh văn.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Chuyên nhất tuân đạm bạc hạnh, người nào gặp được ánh sáng này, có thể thưa hỏi Phật về thừa Duyên giác.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Nhất thiết tuệ tŕ tán dung, người nào gặp được ánh sáng này, có thể thưa hỏi Phật về trí tuệ của hàng Đại thừa và trí tuệ của Phật Chánh giác.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Nhạo tŕ dị bộ, thường phóng ra trong lúc đi dạo hay kinh hành, người nào gặp ánh sáng này, th́ luôn được an ổn, sau khi qua đời được sinh lên cơi trời.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Nghiêm nhất thiết thanh tịnh anh lạc, Như Lai vào thành phóng ra hào quang này, những ai gặp được, tất cả đều đạt an lạc, ngay lúc đó, trong thành ấy, các châu báu và chuỗi anh lạc tự nhiên hiện bày, trang hoàng khắp chốn.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Hoại trừ, giả sử Như Lai hiện bày ánh sáng này, th́ tạo sự cảm động đến vô lượng không thể tính kể các thế giới của Phật. Tóm tắt mà nói, lại nữa, này Bồ-tát Minh Vơng! Như Lai lại có ánh sáng tên là Tích an, nếu chúng sinh trong địa ngục thấy được ánh sáng này, th́ các khổ năo hoạn nạn tự nhiên chấm dứt.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Siêu từ, nếu loài cầm thú gặp được ánh sáng này, th́ không c̣n hung dữ và nguy hại.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Tế sở tạo, nếu loài ngạ quỷ trù luân trông thấy ánh sáng này th́ không c̣n bị đói khát.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Ly cấu, giả sử người mù gặp được ánh sáng này th́ mất sẽ sáng tỏ như thường.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Nhĩ văn, người điếc nếu gặp ánh sáng này th́ liền nghe được.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Hữu chí, người điên nếu gặp ánh sáng này th́ liền được tỉnh.
Như Lai lại có ánh sáng tên Là Nhạo định, người nào thấy ánh sáng này, tự nhiên trừ bỏ các điều ác, tu hành mười điều thiện.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Thoát môn, người tà kiến nếu gặp ánh sáng này, liền đạt được chánh kiến.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Thú thiên, người tham lam keo kiệt nếu thấy được ánh sáng này sẽ ưa thích bố thí.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Vô nhiệt năo, người phạm điều ác, nếu gặp được ánh sáng này sẽ giữ ǵn giới cấm.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Tŕ tâm, những người sân hận trông thấy ánh sáng này liền có được nhẫn nhục.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Ân cần, người biếng nhác nếu thấy ánh sáng này liền đạt được siêng năng.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Chánh định, người buông lung nếu thấy ánh sáng này liền được thiền định.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Hiển diệu, người trí ác nêu gặp ánh sáng này liền đạt được trí tuệ sáng suốt.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Thanh trừng, người nghi ngờ gặp được ánh sáng này liền có ḷng kính tin.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Tổng tŕ, người ít trí tuệ gặp được ánh sáng này liền được sự hiểu biết rộng.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Tuân cú tích, người không biết hổ thẹn gặp được ánh sáng này liền biết hổ thẹn.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Diệt trừ, người tham lam, dâm dục nếu gặp được ánh sáng này, liền tẩy sạch mọi h́nh tướng của tham dục.
Như Lai lại có ánh sáng tên là An lạc, người giận dữ nếu gặp được ánh sáng này th́ không c̣n bị phẫn nộ làm hại.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Chiếu diệu, khiến người si mê trừ bỏ ngu tối.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Phổ tồn, khiến người tham, sân, si bỏ hết tham, sân, si.
Như Lai lại có ánh sáng tên là Phổ hiện sắc thân, chúng sinh nào gặp được ánh sáng ấy, tức là thấy được vô số sắc tướng, trăm ngàn h́nh tượng không thể tính kể của Như Lai.
Đức Phật bảo Bồ-tát Minh Vơng:
-Hôm nay, Như Lai chỉ giảng nói sơ lược những điều cốt yếu này cho ông. Giả sử trong một kiếp, hoặc hơn một kiếp chỉ để thưa hỏi, cùng bàn luận về ánh sáng của Như Lai theo đấy mà mở bày kinh, pháp, th́ cũng không thể nói hết về ánh sáng của Như Lai và tên gọi của các thứ ánh sáng ấy.
Bồ-tát Minh Vơng bạch Phật:
-Bạch Thế Tôn! Ngài là bậc vượt trên mọi chư Thiên, thật chưa từng có. Thân của Như Lai không có giới hạn, oai đức cao tột không thể nghĩ bàn, theo phương tiện thích hợp để diễn nói kinh pháp, từ xưa chưa từng nghe, hôm nay mới được như ư.
Bồ-tát nào nghe Đức Như Lai thuyết giảng về tên của những ánh sáng này mà hoan hỷ, kính tin đều sẽ được thân giống như Đức Như Lai, đầy đủ oai đức cao vời. Lại được nghe Đức Thế Tôn diễn nói về ánh sáng hiện có của chư Phật Như Lai tên là Khuyến hóa. Các vị Bồ-tát từ những cơi nước khác đều cùng vân tập đến, đến rồi họ liền vào trong chúng hội nơi cơi Ta-bà, ở đây Bồ-tát nào muốn thưa hỏi, liền đến trước Đức Như Lai để thỉnh vấn những điều c̣n nghi ngờ trong kinh.
Bấy giờ, Đức Thế Tôn thấy Bồ-tát Minh Vơng có điều cần thưa hỏi, liền phóng ánh sáng từ nơi thân tướng tỏa chiếu khắp đến vô lượng cơi Phật, đến vô số thế giới của chư Phật không thể nêu bày, khiến cho vô số ức trăm ngàn Bồ-tát thấy được ánh sáng ấy,
liền vân tập đến chúng hội nơi cơi Ta-bà.
Lúc này, về phương Đông, cách đây bảy vạn hai ngàn thế giới của chư Phật, có nước tên là Thanh tịnh, Đức Phật ở đấy hiệu là Như Lai Nguyệt Minh. Cơi nước của Phật ấy có vị Phạm thiên tên là Tŕ Tâm, đă trụ nơi bậc không thoái chuyển của Bồ-tát, tự an lạc bằng diệu lực thần thông, trí tuệ của bậc Thánh, khi gặp được ánh sáng khuyến hóa rồi, liền đến chỗ của Đức Như Lai Nguyệt Minh Chí Chân Đẳng Chánh Giác, cúi đầu đảnh lễ ngang chân Phật, thưa:
-Bạch Thế Tôn! Con muốn đến cơi Ta-bà để yết kiến Đức Như Lai Năng Nhân Chí Chân Đẳng Chánh Giác, cung kính, hầu hạ để lănh thọ những điều cần thưa hỏi, giải đáp, Đức Thế Tôn ở cơi Ta-bà ấy cũng muốn được gặp con.
Đức Phật bảo:
-Này Phạm thiên! Ông nên đi đến cơi đó và biết rơ là đúng thời, hăy cùng với vô số ức chúng Bồ-tát đi đến thế giới Ta-bà.
Lại bảo:
-Này Phạm thiên! Ông đi đến cơi Ta-bà th́ phải thực hành mười hạnh nguyện. Mười hạnh ấy là những ǵ?
1. Đối với mọi sự khen chê, tâm không thêm bớt. Nghe điều lành điều dữ, tâm không phân biệt.
2. Thực hành hạnh Từ bi.
3. B́nh đẳng giáo hóa cho những hạng chúng sinh thượng, trung, hạ.
4. Ai khinh khi hay cung kính đều nhất tâm hồi hướng cho họ.
5. Không t́m ṭi lỗi lầm của người khác.
6. Dùng một vị b́nh đẳng đối với tất cả các thừa.
7. Không sợ hăi đối với âm thanh xấu ác và âm thanh của cơi ác.
8. Đối với hàng Bồ-tát luôn cung kính xem như Phật.
9. Ở cơi đời năm trược xem như cơi nước Phật.
10. Như luôn thấy Đức Như Lai Đẳng Chánh Giác.
Đó là mười hạnh nguyện.
Phật bảo Phạm thiên:
-Giữ ǵn mười hạnh nguyện này, th́ có thể đi đến cơi kia.
Khi ấy, Phạm thiên Tŕ Tâm thưa:
-Lúc ở trước Phật, con không dám phát ra âm thanh như tiếng gầm của sư tử, cũng không hiện ra h́nh tướng kỳ lạ với bất kỳ nhân duyên nào, chỉ muốn thanh tịnh để tu tập các hạnh nguyện, đạt được định ư mới đến thế giới ấy.
Bấy giờ, các Bồ-tát khác ở cơi Phật Nguyệt Minh đều tự khen ngợi:
-Bạch Thế Tôn! Thật là may mắn, chúng con đă có lợi ích tốt đẹp, nhờ đạt được phước đức nên không sinh vào cơi kia. Các chúng sinh ở cơi ấy, do tích chứa những thứ hoạn nạn, khổ đau nên mới chịu như vậy.
Đức Thế Tôn Nguyệt Minh bảo các Bồ-tát:
-Này các đệ tử! Đừng nói những lời như vậy. V́ sao? Giả sử ở cơi nước của ta tu tập phạm hạnh trong trăm ngàn kiếp, cũng không bằng ở cơi Ta-bà, từ sáng đến trưa không dấy khởi tâm mưu hại. Đây là việc rất thù thắng.
Lúc này, một vạn hai ngàn Bồ-tát ở thế giới Thanh tịnh đều phát nguyện:
-Chúng con sẽ thực hành đầy đủ các hạnh nguyện thanh tịnh, cùng nhau ủng hộ Đại sĩ Phạm thiên để đến chỗ Đức Năng Nhân Như Lai Chí Chân Đẩng Chánh Giác.
Trong thời gian bằng lực sĩ co duỗi cánh tay phải, Phạm thiên Tŕ Tâm cùng với một vạn hai ngàn vị Bồ-tát liền ẩn thân nơi cơi Phật của ḿnh, hiện ra đến trước Đức Phật Năng Nhân ở cơi Ta-bà, cung kính đảnh lễ sát đất, rồi đứng qua một bên.
Đức Thế Tôn bảo Bồ-tát Minh Vơng:
-Ông có thấy Phạm thiên Tŕ Tâm không?
-Bạch Thế Tôn, con đă thấy!
Đức Phật liền bảo:
-Phạm thiên Tŕ Tâm này đă hiểu rơ về cách thức thưa hỏi những điều khó hiểu, thông đạt Phật pháp, biện tài khéo léo, là vị
Bồ-tát đứng đầu trong chúng hội, Từ bi, dốc ḷng dẫn dắt, giáo hóa chúng sinh, ở chỗ nào cũng đều đạt được an lạc.
Khi ấy, Phạm thiên Tŕ Tâm cùng một vạn hai ngàn Bồ-tát cung kính đảnh lễ xong, đi quanh chỗ Đức Phật ba ṿng, mỗi vị đều dùng năng lực thần thông của ḿnh hóa ra ṭa ngồi, rồi an tọa trên ṭa ấy. Phạm thiên Tŕ Tâm chắp tay, dùng kệ khen Phật:
Âm thanh vi diệu
Thông đạt của Phật
Oai đức xiển dương
Vang khắp mười phương.
Nay ở nước nầy
Chư vị tối thấng
Thảy đều thưa hỏi
Đức hạnh Đại Thánh.
Con ở cơi kia
Thanh tịnh không nhơ
Cơi ấy không có
Tên các đường ác.
Thảy đều giải thoát
Như cơi Phật đây
Mong được Như Lai
Ban rải ḷng thương.
Nên con đến đây
Thánh tuệ cửa Phật
Không có tổn giảm
Tất cả Như Lai.
Từ Xưa đến nay
Điều phục chúng sinh
Cứu độ b́nh đẳng
Các cơi nước Phật.
Hành hóa rộng lớn
Luôn luôn thanh tịnh
Nghiêm tŕ giới luật
Thực hành phạm hạnh.
Bị ai lầm hại
Th́ đem ḷng Từ
Báo đáp cho họ
Tam ư thù thắng.
Đặc biệt như vậy
Có thể thanh tịnh
Hộ tŕ ba nghiệp
Thân, miệng và ư.
Hôm nay v́ pháp
Diệt trừ tất cả
Khổ năo hoạn nạn
Trong ba đường ắc.
Càc Bồ-tát nào
Sinh ra ở đây
Th́ chư vị ấỵ
Chưa từng lo sợ.
Các nghiệp đă tạo
Bị đọa đường ác
Cơi này cơi kia
Cũng đều diệt trừ.
Nếu Bồ-tát nào
Tâm có lo sợ
Phật đều ủng hộ
Đối chánh pháp này.
Chúng sinh đời sau
Ở khắp các cơi
Không bỏ chí nguyện
Không ĺa trí tuệ.
Họ sẽ đoạn trừ
Kết sử trói buộc
Nếu đoạn trừ hết
Tham dục trần cấu.
Liền sẽ hộ tŕ
Chánh pháp chư Phật
Cũng sẽ vượt qua
Đạt đến thông tuệ.
Như cơi Phật khác
Vô số ức kiếp
Giữ ǵn chánh pháp
Hoặc thuyết giảng kinh.
Không như Ta-bà
Giây lát giảng kinh
Đều rất thù thắng
Tôn quư bậc nhất.
Con cũng nh́n thấy
Thế giới diệu lạc
Và lại quan sắt
Cơi Phật an vui.
Không có khổ năo
Âm thanh hoạn nạn
Nếu như tu thiện
Không đủ đạt tánh.
Giả sử trừ hết
Tầt cả trần lao
Bị người dữ hại
Luôn luôn nhẫn nhục.
Rồi dùng kinh phắp
Khuyên dạy cho người
Khiến họ đến đạo
Điều nầy thật khó.
Con kính cúi đầu
Xin Đấng Vô Thượng
Thương xót chỉ bầy
Các pháp thoát khổ.
Việc Như Lai làm
Thật chưa từng có
Người có tâm ác
Ngài dùng pháp độ.
Ở giữa chúng hội
Làm bậc Đạo sư
Là bậc Bồ-tát
Tiếng lành mười phương.
Đối pháp không ngại
Giống như biển lớn
Giảng nói Phật pháp
Cho các chúng sinh.
Đế Thích, Phạm thiên
Và trời Hộ Thế
Các trời, rồng, thần
Chúng A-tu-la.
Và Khẩn-na-la
Vô số chúng sinh
Vân tập đến đây
Cầu Phật giảng nói.
Ư nghĩa kinh pháp
Tỳ-kheo tăng, ni
Cư sĩ nam, nữ
Cũng đều đến đây.
Trong chúng hội này
Kính xin Đức Phật
Giảng nói kinh pháp
Những người được nghe.
Đều đạt an lạc
Chí nguyện vững bền
Kính tin Đạo Sư
Chúng các Thanh văn.
Các vị Duyên giác
Năng Nhân biết rơ
Tùy nguyện hóa độ
Ngài v́ các chúng.
Giải rơ nghi ngờ
Hổm nay con v́
Tất cả chúng sinh
Chí cầu Phật đạo.
Thưa hỏi Pháp Vương
Để họ được nghe
Những lời Phật dạy
Luôn tu ḷng Từ.
Làm vô lượng báu
Chúng sinh mười phương
Nghe tiếng lành Phật
Dũng mănh đạt được.
Trí tuệ vô lượng
Sẽ v́ chúng sinh
Tùy theo chí nguyện
Hiểu biết của họ.
Giảng nói các hạnh
Không ǵ sánh kịp
Nếu chẳngphải chúng
Thanh văn đệ tử.
Tất cả Duyên giác
Th́ không thể hiểu
Chúng con kính tin
Tối Thắng cứu độ.
Trí tuệ Thế Tôn
Không thể nghĩ bàn
Con xin quy y
Đạo Sư của đời.
Thưa hỏi Đại Thánh
Ư nghĩa pháp này
Xin không nhàm chắn
Cũng không mệt mỏi
V́ con giảng nói
Cốt yếu pháp Phật.
Phẩm 2: BỐN PHÁP
Bấy giờ, Phạm thiên Tŕ Tâm nói kệ tán thán Phật xong, liền quỳ gối chắp tay bạch Phật:
-Thế nào là chí nguyện kiên cường, không hề nhàm chán của Bồ-tát?
Thế nào là lời nói nhu ḥa, từ tốn không phiền năo của Bồ-tát? Thế nào là cội gốc công đức đă tạo của Bồ-tát vượt trên các chúng sinh?
Thế nào là oai nghi đĩnh đạc không thô tháo của Bồ-tát?
Thế nào là pháp thanh tịnh được lợi ích lớn của Bồ-tát?
Thế nào là tự tại đi đến các cơi của Bồ-tát?
Thế nào là sự thực hành phương tiện thiện xảo đối với chúng sinh của Bồ-tát?
Bồ-tát giáo hóa khắp tất cả các loài như thế nào?
Bồ-tát có thể giữ ǵn tâm đạo như thế nào?
Bồ-tát không làm cho tâm chúng sinh tán loạn như thế nào? Bồ-tát t́m cầu căn lành nơi ư nghĩa của pháp như thế nào? Bồ-tát hiểu rơ ư niệm, không bỏ ḷng tin như thế nào?
Bồ-tát diệt trừ các phiền năo như thế nào?
Bồ-tát thực hành phương tiện thiện xảo trong chúng hội như thế nào?
Bồ-tát giảng nói rơ ràng và ban bố chánh pháp rộng răi như thế nào?
Bồ-tát biết được diệu lực báo ứng và không làm mất nguồn gốc công đức như thế nào?
Thế nào là Bồ-tát hiểu rơ nơi chúng sinh tu tập trí tuệ bất khởi và sáu pháp Ba-la-mật?
Thế nào là Bồ-tát thông đạt phương tiện để tu tập thiền định? Thế nào là Bồ-tát không thoái chuyển đố́ với pháp Phật?
Thế nào là Bồ-tát chưa từng nghi ngờ đối với lời Phật dạy?
Đức Phật bảo Phạm thiên Tŕ Tâm:
-Lành thay, lành thay! Chính ông mới có thể thưa hỏi Đức Như Lai những ư nghĩa như vậy. Hăy lắng nghe và khéo suy nghĩ.
-Lành thay, bạch Thế Tôn! Con xin dốc sức lănh hội.
Phạm thiên Tŕ Tâm vâng lời Đức Phật rồi lắng nghe.
Đức Phật bảo Phạm thiên Tŕ Tâm:
-Có bốn pháp làm cho chí nguyện của Bồ-tát kiên cường, không hề nhàm chán. Bốn pháp ấy là ǵ?
1. Thương xót chúng sinh.
2. Tinh tấn không biết mỏi mệt.
3. Biết tất cả đều như mộng.
4. Đạt trí tuệ b́nh đẳng của Phật.
Lại có bốn việc để nói lời nhu ḥa, từ tốn không tạo phiền năo. Bốn việc ấy là ǵ?
1. Bồ-tát nhất tâm v́ một người nên hiểu rơ về các pháp.
2. Bồ-tát nhất tâm nên không ưa thích tất cả các cơi.
3. Bồ-tát nhất tâm khen ngợi pháp Đại thừa.
4. Bồ-tát nhất tâm giảng nói các pháp thanh tịnh không làm mất nghiệp thanh tịnh.
Lại có bốn việc làm cho công đức đă tạo vượt trên các chúng sinh. Bốn việc ấy là ǵ?
1. Phụng tŕ giới cấm.
2. Học rộng nghe nhiều.
3. Bố thí.
4. Ĺa bỏ thế tục.
Lại có bốn việc để làm cho oai nghi đĩnh đạc không thô tháo. Bốn việc ấy là ǵ?
1. Không cầu lợi dưỡng.
2. Không cầu danh dự.
3. Không cầu tiếng khen.
4. Không có khổ đau.
Lại có bốn việc làm cho nguồn sốc công đức của pháp thanh tịnh được lợi ích lớn. Những ǵ là bốn?
1. Có đầy đủ ḷng tin, giáo hóa người khác.
2. Nếu có bố thí th́ không mong đền đáp.
3. Giữ ǵn chánh pháp.
4. Giảng nói rộng răi về trí tuệ cho hàng Bồ-tát.
Lại có bốn việc để Bồ-tát tự tại đi đến các cơi. Bốn việc ấy làǵ?
1. Phát khởi nguồn gốc công đức.
2. Từ bỏ các lỗi lầm.
3. Hiểu rơ và giúp đỡ.
4. Ân cần tinh tấn.
Lại có bốn việc để Bồ-tát thực hành phương tiện thiện xảo đối với chúng sinh. Bốn việc ấy là ǵ?
1. Thuận theo chúng sinh.
2. Khuyến khích người khác tạo nguồn gốc công đức.
3. Hối hận về những lỗi lầm đă làm.
4. Giảng nói Phật pháp.
Lại có bốn việc để giáo hóa rộng răi khắp tất cả các loài. Những ǵ là bốn?
1. Thương xót người và vật.
2. Tu tập khiến cho ḿnh được an ổn.
3. Nhẫn nhục an vui.
4. Khiêm nhường không kiêu mạn.
Lại có bốn việc để có thể giữ ǵn tâm Bồ-đề. Những ǵ là bốn?
1. Tâm ư luôn nhớ nghĩ đến tất cả các công đức của Phật.
2. Đạt được tâm Bồ-đề.
3. Gần gũi bạn lành.
4. Thưa hỏi pháp Đại thừa.
Lại có bốn việc để chuyên tâm không tán loạn đối với chúng sinh. Những ǵ là bốn?
1. Không phát tâm theo hàng Thanh văn.
2. Hoặc là tâm của hàng Duyên giác.
3. Cầu pháp không nhàm chán.
4. Giảng nói lại giáo pháp đă nghe cho người khác.
Lại có bốn việc đề t́m cầu nguồn gốc căn lành nơi ư nghĩa của giáo pháp. Những ǵ là bốn?
1. Diệt trừ tất cả các bệnh phiền năo giống như vị thầy thuốc.
2. Thuận theo nguồn gốc công đức không hề chông trái hay bỏ mất.
3. Nghĩ về đạo để diệt trừ tất cả các khổ của chúng sinh.
4. Đạt đến Niết-bàn.
Lại có bốn việc để hiểu rơ ư niệm không bỏ ḷng tin. Những ǵ là bốn?
1. Dấy khởi nhẫn vô sinh.
2. Vượt trên nhẫn bất diệt.
3. Nhẫn nhân duyên, nhẫn vô sở trụ.
4. Làm mọi việc mà tâm không hề tán loạn.
Lại có bốn việc để chế ngự, chuyển hóa các thứ phiền năo nơi trần cảnh. Những ǵ là bốn?
1. Suy nghĩ những điều thuận theo giáo pháp.
2. Giữ ǵn giới cấm.
3. Hiểu rơ về năng lực của các pháp.
4. Thích ở nơi an ổn.
Lại có bốn việc để thể hiện các phương tiện thiện xảo trong chúng hội. Những ǵ là bốn?
1. Hiểu rơ ư nghĩa của các pháp.
2. Không t́m ṭi lỗi lầm của người khác.
3. Luôn cung kính không hề kiêu mạn.
4. Mong cầu công đức, không phải v́ cầu lợi cho ḿnh mà bố thí khuyến khích mọi người tạo nguồn gốc công đức.
Lại có bốn việc để giảng nói rơ ràng và ban bố chánh pháp rộng khắp. Bốn việc ấy là ǵ?
1. Luôn hộ tŕ chánh pháp.
2. Làm cho ḿnh và người khác đạt được trí tuệ.
3. Tu tập theo hạnh nguyện của Bồ-tát.
4. Thị hiện các kết sử, sân hận, phiền năo để giáo hóa.
Lại có bốn việc để biết được diệu lực của báo ứng và không làm mất nguồn gốc công đức. Những ǵ là bốn?
1. Không hề thấy xét về lỗi lầm của người khác.
2. Thực hành ḷng Từ, diệt trừ tâm sân hận.
3. Giảng nói về nghiệp báo.
4. Đối với các pháp thường nhớ nghĩ về tâm Bồ-đề.
Lại có bốn việc để hiểu rơ nơi chúng sinh dùng trí tuệ vô sinh tu tập sáu pháp Ba-la-mật. Những ǵ là bốn?
1. Luôn xem việc bố thí giống như bạn bè thân thiết.
2. Giáo hóa mọi người, hiểu rơ bốn ân để chỉ dạy cho chúng sinh.
3. Ưa thích pháp sâu xa.
4. Thuận theo kinh điển.
Lại có bốn việc để thông đạt phương tiện tu tập thiền định. Những ǵ là bốn?
1. Hiểu rơ về tâm và nơi hướng đến của tội, phước.
2. Siêng năng tạo nguồn gốc công đức.
3. Không xa ĺa chúng sinh.
4. Tu tập về trí tuệ phương tiện.
Lại có bốn việc để không thoái chuyển đố́ với Phật pháp. Những ǵ là bốn?
1. Cứu giúp vô lượng hoạn nạn trong sinh tử của chúng sinh.
2. Cúng dường và phụng sự vô số chư Phật.
3. Luôn tu tập theo vô lượng tâm Từ.
4. Hiểu rơ trí tuệ của chư Phật là không có giới hạn.
Lại có bốn việc làm cho Bồ-tát chưa từng nghi ngờ đố́ với lời Phật dạy. Những ǵ là bốn?
1. Không phân biệt về trí tuệ.
2. Lời nói luôn đi đôi với việc làm.
3. Trừ bỏ tham lam.
4. Kiến lập điều ǵ cũng nương nơi bản tánh.
Khi Đức Phật giảng nói về bốn sự việc này xong th́ có vô số chư Thiên bằng số cát nơi hai sông Hằng đều phát tâm cầu đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, năm ngàn người đạt được pháp Nhẫn vô sinh. Các vị Bồ-tát ấy đều từ vô số cơi Phật vân tập đến với chúng hội để cúng dường Đức Thế Tôn và chư Phật trong tam thiên đại thiên thế giới, cúng dườnơg tung rải đầy khắp mọi nơi chốn.
Phẩm 3: PHÂN BIỆT LỜI NÓI PHÁP
Lúc ấy, Bồ-tát Minh Vơng nói với Phạm thiên Tŕ Tâm:
-Chỉ Nhân giả mới có thể hiểu những điều luận bàn tôn quư, sâu xa, thấu tỏ ư nghĩa nơi các phương tiện của Bồ-tát. Đức Phật đă giảng nói rơ, vậy thế nào là Bồ-tát có điều muốn thưa hỏi ứng hợp với sự luận bàn vi diệu?
Phạm thiên Tŕ Tâm đáp:
-Người b́nh đẳng đối với ngă và ngă sở để hỏi, là hỏi thuận theo nghĩa lư b́nh đẳng hỏi về sự giữ ǵn các hạnh của người khác, đó là hỏi thích hợp b́nh đẳng hỏi về h́nh tướng của các pháp, đó là hỏi thích hợp.
Lại nữa, này Bồ-tát Minh Vơng! Không chấp về ngă, ngă sở, không chấp về người khác, không chấp vào pháp để hỏi, đó là hỏi thích hợp hỏi về sự sinh khởi, hỏi về sự diệt tận, hoặc hỏi về nơi chốn, đó là hỏi thích hợp giả sử có người hỏi về pháp không chỗ sinh khởi, không diệt tận, cũng không có nơi chốn, đó là hỏi thích hợp.
Nếu hỏi về các tham dục, phiền năo của người khác, hoặc hỏi về Sự tranh căi điên đảo, đó là hỏi thích hợp hỏi về sinh tử, sự vượt qua sinh tử, hỏi về vô vi, đó là hỏi thích hợp. Không hỏi về phiền năo về sự không điên đảo, không sinh tử, không vượt qua sinh tử, cũng không có Niết-bàn, đó là hỏi thích hợp. V́ sao? V́ người quan sát các pháp cũng khổng tịch tĩnh, không bỏ tham dục, điên đảo, sinh tử, vô vi, đó là hỏi thích hợp. Điều mà người hỏi đạt được đó cũng là thích hợp. Giả sử lại hỏi có sự chứng đắc, đến lúc nào đó có sự đoạn trừ, hoặc có sự thực hành, đó là hỏi thích hợp.
Nếu có người không hỏi về sự chứng đắc, sự nhớ nghĩ về các tưởng, không giới hạn thời gian, không chấp giữ, không đoạn trừ các tưởng, cũng không thấy sự thực hành, đó là hỏi thích hợp. V́ tất cả chúng sinh mà thưa hỏi, tâm không vướng mắc, ư không nghĩ đến sự hỏi, đó là hỏi thích hợp.
Nếu hỏi về các căn lành, phước đức, đó là hỏi thích hợp với chân như. Nếu không hỏi về căn lành phước đức, đó là hỏi không thích hợp với chân như. Đây là việc thế tục, đây là việc vượt qua thế tục, đây là điều tội lỗi, đây là điều không tội lỗi, đây là các lậu, đây là chấp giữ, đây là không chấp giữ, nếu hỏi về hai việc như trên, chấp giữ những việc này là hỏi không thích hợp. Nếu không hỏi cũng không thấy có hai việc ấy, đó là hỏi thích hợp.
Nếu hỏi có bao nhiêu người nh́n thấy các Đức Phật, đó là hỏi thích hợp hỏi có bao nhiêu pháp, đó là hỏi thích hợp với chân như hỏi Thánh chúng có bao nhiêu, đó là hỏi thích hợp với chân như; hỏi chúng sinh có bao nhiêu, cơi nước có bao nhiêu, đó là hỏi thích hợp với chân như, hỏi về các thừa có bao nhiêu, chỗ dứt các tưởng có bao nhiêu, đó là hỏi thích hợp với chân như. Pháp không có liên quan, cũng không có bao nhiêu mà hỏi để luận bàn, đó là hỏi thích hợp với chân như. Tất cả các pháp đều thích hợp với chân như, tất cả các pháp cũng không thích hợp với chân như.
Bồ-tát Minh Vơng hỏi Phạm thiên:
-Tất cả các pháp thích hợp với chân như và không thích hợp vđi chân như là thế nào?
Phạm thiên đáp:
-Người có thể hiểu rơ các pháp th́ pháp ấy thích hợp với chân như. Nếu hỏi các pháp về tâm để làm cho tâm tinh tấn, đó là không thích hợp. Nếu cho rằng, tất cả các pháp và tướng của các pháp đều vắng lặng đều không và không phân biệt, đó là thích hợp. Người không vui thích trong pháp tịch tĩnh, đó là thích hợp. Người tinh tấn thực hành theo như vậy, dù có thực hành với tâm kiêu mạn th́ cũng là thích hợp với chân như.
Bồ-tát Minh Vơng lại hỏi:
-Thế nào là quán xét các pháp?
Phạm thiên đáp:
-Bản tánh tịch tĩnh, ĺa hẳn tham dục, là quán xét các pháp.
Bồ-tát Minh Vơng lại hỏi:
-Sao lại có rất ít người lănh hội như vậy, mà chỉ hiểu điều không thích hợp với chân như, không ĺa tham dục mà luận bàn đạo pháp?
Phạm thiên đáp:
-Có nhiều người không xa ĺa hẳn tham dục mà thực hành và luận bàn các pháp hợp với chân như. Những người đă hiểu, vừa mới hiểu và sẽ hiểu, th́ những người ấy cũng không hiểu các pháp, cũng không có chứng đắc, cũng không có người và cũng không có điều để hiểu. V́ sao? V́ Đức Thế Tôn đại Bi đâu có nói ǵ. Mà họ lại nghe Đức Phật có thuyết pháp, rồi tu hành tinh tấn, làm theo lời dạy, trọn đời họ cũng không được trở về với bản tánh của ḿnh. Nếu có đạt được điều ǵ, th́ chẳng phải là chỗ quay về, là nơi hướng đến v́ sự tu tập là không trở lại sinh tử, cũng không đạt đến Niết-bàn. V́ sao? V́ điều mà Đức Thế Tôn đă thông đạt th́ không có sinh tử, cũng chẳng có Niết-bàn.
Bồ-tát lại hỏi:
-Đức Phật không vượt qua các nghiệp của sinh tử mà thuyết pháp sao?
Phạm thiên đáp:
-Đức Thế Tôn có tự nói: Ta đă vượt qua sinh tử hay không?
-Thưa không.
-Cho nên, thưa Nhân giả! Đức Phật Thế Tôn không bỏ sinh tử, không cầu Niết-bàn. Giả sử có các tưởng về sinh tử và Niết-bàn th́ cũng không vượt qua cả hai, v́ Ngài không có sinh tử. Người nào có chỗ để vượt qua th́ không thể đạt được Niết-bàn. V́ sao? V́ sinh tử và Niết-bàn cũng đều b́nh đẳng. V́ không có sinh tử, cũng chẳng có Niết-bàn.
Khi ấy, Đức Thế Tôn khen Phạm thiên Tŕ Tâm:
-Lành thay, lành thay! Này Phạm thiên! Nếu muốn giảng nói điều ǵ th́ phải giảng nói như vậy mới thật sự là nói.
Khi giảng nói lời ứng hợp này, có hai ngàn Tỳ-kheo đă đoạn trừ hết các phiền năo, tâm đạt giải thoát.
Đức Phật nói với Phạm thiên:
-Như Lai không trở lại sinh tử, cũng không vào Niết-bàn. Tuy thị hiện nơi sinh tử nhưng không có lưu chuyển, cũng không diệt độ, không lo buồn, cũng không thấy có người và có sự diệt độ. Giả sử có Phạm thiên nào hiểu được ư nghĩa này, th́ vị ấy không c̣n ở nơi sinh tử, cũng không thấy có pháp Niết-bàn.
Lúc này, trong chúng hội có năm trăm Tỳ-kheo, từ chỗ ngồi đứng dậy đi ra, liền nói như vầy: “Trong lúc tu tập phạm hạnh, chúng ta đều nghĩ là sẽ được diệt độ, nhưng nếu không có người được diệt độ, dù có dốc chí tu tập theo đạo này th́ thật là uổng công, đâu có thể đạt được trí tuệ?”
Bấy giờ, Bồ-tát Minh Vơng bạch Phật:
-Như vậy, bạch Thế Tôn! Giả sử có người muốn khiến cho pháp sinh khởi, đối với những hạng người ấy th́ Đức Phật không ra đời, họ không thể vượt qua các nạn khổ nơi sinh tử, v́ họ quyết định cầu đạt Niết-bàn.
Bạch Đấng Thiên Trung Thiên! Niết-bàn là dứt bặt tất cả các niệm và tưởng, cũng không vọng động hư dố́, đó là sự thông tuệ thù thắng, đặc biệt. Nếu các Tỳ-kheo này bằng ḷng như vậy tức họ đă tự khinh khi với chính ḿnh.
Thưa Đấng Thiên Trung Thiên! Các vị ấy đôi với chánh pháp và luật của Phật, ximt gia tu hành mà nay bị rơi vào hàng ngoại đạo tà kiến, cho Niết-bàn là có xứ sở, giống như từ mè làm thành dẫu, từ váng sữa làm đề hồ.
Bạch Thế Tôn! Người nào đối với tướng diệt tận của các pháp mà cầu đạt được Niết-bàn th́ con cho rằng người ấy là kẻ tăng thượng mạn.
Thưa Đấng Thiên Trung Thiên! Người tu hành đúng nghĩa th́ không có đố́ tượng để tu tập, người muôn đạt được b́nh đẳng, th́ không bao giờ thọ lập dấy khởi chấp về pháp và thủ đắc về Niết-bàn, cũng không có sự mong cầu. Người muốn chứng đắc về pháp th́ cũng không chấp nơi b́nh đẳng.
Bấy giờ, Bồ-tát Minh Vơng nói với Phạm thiên Tŕ Tâm:
-Khi Nhân giả giảng nói những lời này, có năm trăm Tỳ-kheo nghe xong liền từ chỗ ngồi đứng dậy bỏ đi. Nhân giả biết tâm niệm và sự hướng đến của những người ấy là có ḷng tin, sao họ không hiểu được chánh pháp, phải nên cứu giúp họ thoát khỏi lưới tà kiến?
Phạm thiên Tŕ Tâm đáp:
-Thưa Đại sĩ! Giả sử họ có đi đến các cơi nước của chư Phật, với kiếp số nhiều như số cát nơi sông Hằng không thể tính kể, th́ họ cũng không thể thoát khỏi pháp môn này. Giống như người ngu si, v́ sợ hư không nên dong ruổi khắp nơi nhưng cũng không thể ĺa khỏi hư không. Các Tỳ-kheo này cũng vậy, giả như họ có thể đi xa không thể hạn lượng, th́ tướng Không, tướng Vô tướng, tướng Vô nguyện vẫn là thật tướng. Giống như có người thứ hai dốc t́m kiếm hư không khắp mười phương, muôn có được hư không, liền suy nghĩ: “Ta muốn có được hư không. Ta sẽ đạt được hư không và ở trong đó”. Người này tự nói về hư không nhưng không hề biết hư không là ǵ. Tất cả lời nói và việc làm của người ấy đều ở trong hư không, nhưng không thấy hư không.
Như vậy, thưa Đại sĩ! Các Tỳ-kheo này v́ cầu được diệt độ nên thực hành về Niết-bàn, v́ cầu Niết-bàn nên không thể lănh hội được chỗ hội nhập. V́ sao? V́ cho đạt được Niết-bàn th́ đó chỉ là giả danh. Giống như hư không, nếu có đi qua hay ở trong hư không, th́ lời nói về hư không cũng gọi là không. Niết-bàn cũng vậy chỉ là giả danh mà thôi.
Khi ấy, nghe Phạm thiên Tŕ Tâm giảng nói như thế xong, có năm trăm Tỳ-kheo đoạn trừ hết các phiền năo, đạt được thần thông liền khen ngợi:
-Bạch Thế Tôn! Tất cả các pháp đều là Niết-bàn. Giả sử có người nào cầu đạt Niết-bàn, th́ đôi với người ấy Đức Phật không ra đời.
Kính bạch Đấng Đại Thánh! Chúng con hiện tại chẳng phải là phàm phu, không phải là hàng Hữu học cũng chẳng phải là bậc Vô học, không có sinh tử cũnơ chẳng có Niết-bàn, cũng không có pháp diệt độ. V́ sao? V́ đố́ với các thông tuệ, chúng con đă xa ĺa sự hiểu biết vốn có, làm hưng khởi Phật pháp.
Bấy giờ, Tôn giả Xá-lợi-phất bảo các Tỳ-kheo:
-Các vị đă kiến lập, thông đạt đối với tuệ này và tự đạt được lợi ích chăng?
Các Tỳ-kheo đáp:
-Chúng tôi đă kiến lập và thông đạt đối với các phiền năo không c̣n tạo tác.
-V́ sao các vị nói như vậy?
-Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất! V́ đoạn trừ phiền năo, biết được thật tướng của phiền năo, rơ tánh của Niết-bàn là không tạo tác. Do đó, chúng tôi mới nói là đă hội nhập vào thông tuệ, ở trong phiền năo mà không hề tạo tác.
Tôn giả Xá-lợi-phất nói:
-Lành thay, lành thay! Thưa các Nhân giả! Ta xin hỏi các vị, các vị đă kiến lập quả vị của Như Lai rồi sao?
-Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất! Đức Thế Tôn cũng c̣n là bậc Như Lai chưa hoàn toàn thanh tịnh, huống chi là chúng tôi mà đạt đến sự thanh tịnh rốt ráo.
Lại hỏi:
-Do đâu mà nói như thế?
-Đức Phật biết rơ về pháp giới vốn là thanh tịnh.
Lúc ấy, Phạm thiên Tŕ Tâm bạch Phật:
-Bạch Thế Tôn! Sao gọi là Bậc Như Lai ứng hiện ở đời?
Đức Phật bảo Phạm thiên:
-Không bị mê hoặc theo pháp thế gian, cũng không chê bai pháp thế gian.
-Bạch Thế Tôn! Thế nào là làm thanh tịnh hết các việc của Như Lai?
Phật dạy:
-Nếu đối với các pháp, không có đối tượng để thọ nhận.
-Bạch Thế Tôn! Ai là ruộng phước của thế gian?
Phật dạy:
-Là người không làm mất tâm Bồ-đề.
-Bạch Thế Tôn! Thế nào là bạn lành của chúng sinh?
Phật dạy:
-Không xa ĺa tất cả chúng sinh.
-Bạch Thế Tôn! Người nào có sự báo đáp đối với Như Lai? Phật dạy:
-Người không chống trái, nghi ngờ lời Phật dạy.
-Bạch Thế Tôn! Thế nào là phụng sự Như Lai?
Phật dạy:
-Là người hiểu rơ và đạt đến cảnh giới vô sinh.
-Bạch Thế Tôn! Thế nào là gần gũi với hạnh của Như Lai? Phật dạy:
-Thà mất thân mạng, không bao giờ hủy bỏ giới cấm.
-Bạch Thế Tôn! Thế nào là người cung kính đố́ với Như Lai? Phật dạy:
-Người tu hành luôn pḥng hộ các căn.
-Bạch Thế Tôn! Thế nào là sự giàu có ở thế gian?
Phật dạy:
-Là đầy đủ bảy báu.
-Bạch Thế Tôn! Thế nào là người biết nhàm chán nơi thế gian? Phật dạy:
-Là người đă đạt và vượt trên trí tuệ ở thế gian.
-Bạch Thế Tôn! Thế nào là hiểu rơ?
Phật dạy: -Là đối với ba cơi, không có đối tượng để mong muốn.
-Bạch Thế Tôn! Thế nào là can ngăn và dẫn dắt thế gian?
Phật dạy:
-Đó là người không c̣n các kết sử, trói buộc.
-Bạch Thế Tôn! Thế nào là ở an ổn trong thế gian?
Phật dạy:
-Đó là người không tham lam, không nhận của cải. -Thế nào là không tham lam?
V́ không có năm ấm ngăn che.
-Thế nào là xa ĺa sự ngăn che của năm ấm?
Là xa ĺa sáu nhập, cũng không có đôi tượng để buông bỏ.
-Thế nào là luôn vượt hơn chính ḿnh?
Là trí tuệ hiểu rơ về đạo.
-Thế nào là Bồ-tát làm chủ việc bố thí?
Là khuyến khích, giáo hóa tất cả chúng sinh khiến họ được nhập vào thông tuệ.
-Thế nào là giữ ǵn giới cấm?
Là không bỏ tâm Bồ-đề.
-Thế nào là nhẫn nhục?
Là biết tâm đạt được sự diệt tận. -Thế nào là tinh tấn?
Là t́m tâm mà không thủ đắc về nơi chốn.
-Thế nào là nhất tâm?
Là tâm hoàn toàn buông bỏ.
-Thế nào là trí tuệ?
Đối với tất cả pháp, không có sự hư luận.
-Thế nào là Bồ-tát thực hành tâm Từ?
Là không thực hành theo các tướng chấp.
-Thế nào là Bồ-tát thực hành tâm Bi?
Là không nhớ nghĩ về các pháp.
-Thế nào là Bồ-tát thực hành về Hỷ?
Là không chấp vào ngă và ngă sở.
-Thế nào là Bồ-tát thực hành pháp xả?
Là không chấp vào tưởng của ḿnh hay tưởng của người.
-Thế nào là Bồ-tát kiến lập niềm tin vững chắc?
Là không ĺa bỏ các pháp thanh tịnh.
-Thế nào là Bồ-tát học rộng nghe nhiều, an trụ vào không?
Là không nương tựa vào tất cả âm thanh ngôn ngữ.
Thế nào gọi là hổ?
Là hiểu rơ và đoạn trừ hết các pháp bên trong.
-Thế nào gọi là thẹn?
Không tập theo các pháp bên ngoài.
-Thế nào là Bồ-tát hội nhập vào khắp tất cả?
Lúc ấy, Đức Thế Tôn dùng kệ đáp:
Nếu thân thanh tịnh
Không phạm điều ác
Lời nói thanh tịnh
Luôn nói thành thật,
Tâm ư thanh tịnh
Thực hành ḷng Từ
Đây là Bồ-tát
Vào khắp tất cả.
Tu theo ḷng Từ
Không c̣n phiền năo
Luôn tu ḷng Bi
Không hề sân hận,
Lại thêm tâm xả
Nên chẳng ngu si
Đây là Bồ-tát
Vào khắp tất cả.
Nếu đến xóm làng
Hoặc nơi vắng vẻ
Thành ấp an ổn
Và trong chúng hội,
Chưa từng chống trái
Oai nghi lễ tiết
Đây là Bồ-tát
Vào khắp tất cả.
Ḷng tin trùm khắp
Chánh pháp chư Phật
Lại thường vui thích
Kinh điển vô ngă,
Thánh chúng hoan hỷ
Không có luận bàn
Đây là Bồ-tát
Vào khắp tất cả.
Thoát khỏi sắc, dục
Chẳng đối tượng biết
Vượt qua sân hận
Không đối tượng vượt,
Hiểu rơ các hành
Là nơi hướng đến
Đây là Bồ-tát
Vào khắp tất cả.
Không hề trụ chấp
Đối với cơi Dục
Cũng không kiến chấp
Ở trong cơi Sắc,
Không c̣n đắm nhiễm
Trong cơi Vô sắc
Đây là Bồ-tất
Vào khắp tất cả.
Tin hiểu tất cả
Các pháp là không
Nhưng v́ chúng sinh
Tư tưởng dong ruổi,
Do đó không thể
Sạch hết phiền năo
Đây là Bồ-tát
Vào khắp tất cả.
Hiểu rơ hết thảy
Duyên giác, Thanh văn
Nhưng v́ phương tiện
Khai thị người mê,
Nên dùng âm thanh
Giáohóa cho họ
Đâylà Bồ-tát
Vào khắp tất cả.
Hiểu rơ hết thảy
Các nẻo hướng đến
Chưa từng chống trái
Lời dạy Đạo sư,
Đối với ghét thương
Thực hành b́nh đẳng
Đây là Bồ-tát
Vào khắp tất cả.
Chưa từng nghĩ nhớ
Các pháp quá khứ
Hiện tại, vị lai
Cũng lại như vậy,
Không nương, chắp giữ
Tất cả nơi chốn
Đâylà Bồ-tát
Vào khắp tất cả.
Bấy giờ, Phạm thiên Tŕ Tâm bạch Phật:
-Bạch Thế Tổn! Thế nào là Bồ-tát vượt qua pháp thế gian, thông đạt pháp thế gian, hiện tại đi vào thế gian để cứu độ chúng sinh thị hiện tâm b́nh đẳng đối với pháp thế gian, nương vào pháp thế gian để ở trong thế gian mà không hề hủy hoại pháp ấy, cũng chẳng làm mất tâm Bồ-đề?
Đức Thế Tôn dùng kệ đáp:
Thế gian là năm ấm
Không vướng mắc thế gian
Cũng chẳng hề tham đắm
Không bỏ pháp thế gian,
Bồ-tát hiểu rơ ràng
Về thật tướng thế gian
Năm ấm không nguồn gốc
Không chấp pháp thế gian.
Lợi ích hay chẳng lợi
Khen ngợi hoặc chê bai
Danh tiếng, không danh tiếng
Hổ thẹn, khổ hoặc vui,
Bồ-tát có trí tuệ
Tuy ở trong thế gian .
Không vướng vào tham dục
Tâm Bồ-đề chẳng động.
Lợi ích chẳng vui mừng
Tổn hao cũng không lo
Kiên cốnhư núi lớn
Không ǵ lay động được.
Khen ngợi hoặc chê bai
Tâm vị ấy b́nh đẳng
Danh tiếng, không danh tiếng
Khổ, vui, tâm b́nh đẳng.
Biết thật tướng thế gian
Đều khởi từ điên đảo
Thông đạt, ở trong đời
Chẳng lệ thuộc thế gian.
Nếu đi vào thế tục
Biết rơ nơi cần đến
Tùy theo nghiệp chúng sinh
Để cứu họ thoát khổ.
Dũng mănh nơi thế gian
Vượt lên như hoa sen
Không hủy hoại thế gian
Do thông đạt phấp tánh.
Người đời ở thế gian
Không hiểu rơ các pháp
Bồ-tát ở thế gian
Tường tận tướng thế tục.
Thế gian, tướng hư không
Cũng không tướng hư không
Bồ-tát hiểu điềunày
Nên chẳng nhiễm thế tục.
Tùy theo điều đă biết
Để giáo hóa chúng sinh
Thông suốt các thật tướng
Khổng hủy hoại thế gian.
Không chấp vào năm ấm
Là thật tướng thế gian
V́ không hiểu như vậy
Nên luôn vướng thế tục.
Nếu xaḱa năm ấm
Không khởi, không chấp giữ
Tuy vẫn ở trong đời
Nhưng chẳng hề vướng mắc.
Không hiểu pháp thế gian
Nên luôn thích tranh căi
Do hư vọng, không thật
Nên kiến lập hai tướng.
Ta chưa từng can thiệp
Tranh căi về thế gian
Do nhân duyên như vậy
Ta giảng thật tướng pháp.
Pháp là không tranh căi
Lời dạy của chư Phật
Hiểu thế gian b́nh đẳng
Không giả, cũng chẳng thật.
Giả sử nói Phật pháp
Là giả dối, chân thật
Là lợi ích, tổn hại
Th́ giống với ngoại đạo.
Thật nghĩa của các pháp
Không thật, không hư vọng
Nên Như Lai giảng nói
Pháp xuất thế không hai.
Ta đạt được trí tuệ
Thông đạtpháp thế gian
Không hư vọng, không thật
Thấy được mọi lỗi lầm.
Nên soi sáng thế gian
Thành bậc Đại Danh Văn
Ta đă hiểu rơ đời
Thanh tịnh, không nhơ uế.
Ai quan sát thế gian
Tự thân thấy thật tướng
Là thấy chư Như Lai
Hiện tại khắp mười phương.
Biếtpháp từ duyên sinh
Các pháp không thật tướng
Nếu hiểu rơ nhân duyên
Th́ thâu đạt pháp tánh.
Nếu thông đạt pháp tánh
Th́ hiểu rơ về không
Nếu tường tận tướng không
Chắc chắn thấy Đạo sư.
Giả sử dùng âm thanh
Giảng nói về thế gian
Tuy làm việc thế gian
Nhưng không hề nương tựa.
Người rơi vào kiến chấp
Chẳng lầm được điều này
Giả gọi ở trong đời
Không nhiễm việc thế tục.
Sau khi Phật diệt độ
Người nào thích pháp nhẫn
Hiện tại Phật v́ họ
Mà hiện bày Pháp thân.
Nếu ai tu pháp nàỵ
Là đă cúng dường Phật
Nên biết là người ấy
Làm Đạo sư cho đời.
Cho dù ma Ba-tuần
Cũng không thể hại được
Nếu ở trong thế gian
Giảng nói về kinh này.
Là bậc đại trí tuệ
Bô thí tất cả pháp
Giữ tịnh giới hoàn hảo
Mau thành bậc Đạo sư.
Đạt đến nhẫn, dũng mănh
Vị ậy luôn tinh tấn
Thông đạt, thích thiền định
Hiểu rơ về thế gian.
Giảng pháp không của Phật
Những ai nghe pháp này
Chắc chắn ở đạo tràng
Thành Đại sĩ hàng ma.
Phẩm 4: HIỂU RƠ CÁC PHÁP
Đức Phật bảo Phạm Thiên Tŕ Tâm:
-Như Lai đă vượt qua cảnh giới của thế gian thị hiện ở đời để chỉ dạy cho chúng sinh đoạn trừ tập, đạt đến an lạc ở thế gian, muỐn đạt đến an lạc phải diệt trừ tập, đó là năm ấm của thế gian. Người nào cho rằng: Ta đă vượt qua năm ấm, đạt được sự diệt tận ở thế gian, thành tựu được đạo, th́ gọi là hai con đường diệt trừ tập.
Lại nữa, này Phạm thiên! Sao gọi là năm ấm?
Nói năm ấm tức là nói về tập, nếu muỐn trừ các kiến chấp th́ phải xả bỏ tập, người nào đoạn trừ các kiến chấp về tưởng nơi thật tướng các pháp th́ người ấy đạt đến sự diệt tận. Diệt và đạo là không c̣n các kiến chấp, nên diệt trừ các kiến chấp ở thế gian th́ đạt đến chánh đạo.
Do đấy, này Phạm thiên! V́ điều này, Như Lai nói ở thế gian có ba pháp phải giữ ǵn và ba gánh nặng, diệt trừ tập ở thế gian, đạt đến sự diệt tận để cầu giải thoát.
Lúc ấy, Phạm thiên Tŕ Tâm bạch Phật:
-Bạch Thế Tôn! Đức Như Lai đă giảng nói về bốn Thánh đế. Thế nào là chỗ quy về của đế?
Đức Phật dạy:
-Này Phạm thiên! Đó là nói về Khổ đế, Tập đế chẳng phải là Thánh đế; Diệt đế và Đạo đế cũng chẳng phải là Thánh đế. V́ sao? V́ giả sử các khổ đều là Thánh đế, th́ tất cả các loài súc sinh như ḅ, ngựa, la, lừa, chó, heo... đều đạt được Thánh đế.
Nếu nói các tập là Thánh đế, th́ tất cả chúng sinh trong năm cơi đều đạt được Thánh đế. Nếu nói diệt khổ là Thánh đế, th́ tất cả các loài thấy sự đoạn diệt, liền cho là đoạn trừ hết khổ và đạt được Thánh đế. Nếu nói đạo là Thánh đế, th́ tất cả các pháp hữu vi đều là đạo Thánh đế.
Này Phạm thiên! Do nhân duyên ấy, nên biết Thánh đế là quan sát về Khổ, Tập, Diệt, Đạo. Thánh đế là biết rơ khổ vốn không có đối tượng được sinh khởi, đây gọi là Thánh đế. Người nào thực hành về tập đế th́ không phải là Thánh đế, khi hiểu rơ pháp là không sinh, không diệt mới chính là Thánh đế. Nếu đối với tất cả pháp đều b́nh đẳng, đối với đạo cũng b́nh đẳng không hai, đây chính là Thánh đế.
Phật bảo Phạm thiên:
-Gọi là Thánh đế v́ không có hư vọng. Sao gọi là hư vọng? Nghĩa là chấp có ngă, chấp có nhân, chấp có tuổi thọ, chấp có mạng sống, chấp vào tướng nam, nữ, nương vào ba cơi, xa ĺa cái vốn có, nương vào sinh, nhờ vào diệt, chấp nhận sinh tử, nương tựa Niết-bàn. Đó gọi là hư vọng. Đối với các điều này mà không nương tựa, cũng không mong cầu th́ gọi là chân thật. Nếu muốn diệt trừ khổ nên là hư vọng, muốn diệt tập đế cũng là hư vọng, cho rằng ta sẽ chứng diệt đế cũng là hư vọng, tu hành về đạo đế cũng là hư vọng. V́ sao? V́ chấp giữ những lời Như Lai giảng nói về tám Thánh đạo hay bốn Niệm xứ cũng đều là hư vọng.
Phạm thiên bạch Phật:
-Bạch Thế Tôn! Sao phải tư duy về những lời dạy của Đức Phật?
Đức Phật dạy:
-Này Phạm thiên! Không có tâm cũng không có niệm, đối với tất cả các pháp cũng vậy, đây mới thật sự là tư duy về những lời dạy của Như Lai. Đối với bốn Niệm xứ th́ không có đối tượng để trụ, cũng chẳng chấp vào các tưởng. Đă không trụ vào tất cả các tưởng nên trụ vào cơi chân thật, trụ vào cơi chân thật th́ không c̣n đối tương trụ chấp. Nếu biết tâm không c̣n đối tượng để nương hay có đối tượng để trụ, th́ không gọi là chân thật mà gọi là hư vọng. Do đó, nên biết quan sát về sự không chân thật cũng không hư vọng như vậy mới chính là Thánh đế, là quan sát về Thánh đế.
Thế nào là Thánh đế? Là không có đối tượng được sinh khởi, cũng không có đối tượng gọi là chân thật. Như Lai xuất hiện hay không xuất hiện th́ Như Lai cũng chẳng trụ chấp vào pháp tánh và Niết-bàn, cũng không trụ nơi sinh tử, hay luôn quan sát về định chân thật. V́ sao? V́ Thánh đế là không có sinh tử, cũng chẳng có Niết-bàn.
Đức Phật bảo Phạm thiên:
-Nếu chứng biết về bốn Đế như vậy th́ gọi là Thánh đế.
Này Phạm thiên! Đời sau sẽ có Tỳ-kheo không tu tập về thân, không giữ ǵn giới cấm, không thể điều phục tâm, không siêng năng tu trí tuệ, liền giảng nói các tướng sinh tử là khổ đế, cho các duyên ḥa hợp là tập đế, pháp được dứt trừ gọi là diệt đế, dùng hai pháp để cầu đạt về tướng là đạo đế. Đây là người ngu si, ta gọi người này là thuộc về ngoại đạo, không phải là hàng Thanh văn đệ tử của ta, là người bị rơi vào tà đạo, phá hoại chánh pháp, tự ḿnh buông lung.
Này Phạm thiên! Lúc ngồi bên gốc cây nơi đạo tràng thành Phật, Như Lai không chứng đắc pháp chân thật, cũng chẳng có pháp hư vọng. Đối với các pháp, Như Lai không hề có nơi hướng đến. Do đó, đừng nên nói là có hai pháp môn quan sát để cầu chứng đắc pháp của Như Lai.
Phạm thiên bạch Phật:
-Thưa vâng, bạch Đấng Thiên Trung Thiên!
Đức Phật dạy:
-Này Phạm thiên! Đó gọi là con đường điên đảo mê lầm, không thể diệt trừ hết tất cả các nơi hướng đến.
Bấy giờ, Phạm thiên Tŕ Tâm bạch Phật:
-Bạch Thế Tôn! Pháp của Như Lai không hề điên đảo, cũng không có đối tượng được chứng đắc. V́ sao khi thành Phật, Như Lai lại có danh hiệu là B́nh Đẳng Giác. Ư nghĩa này là thế nào?
Đức Phật dạy:
-Này Phạm thiên! Ư ông nghĩ sao? Như Lai đă giảng nói pháp là hữu vi hay vô vi, là chân thật hay hư vọng?
Phạm thiên đáp:
-Bạch Đấng Thiên Trung Thiên! Pháp ấy là hư vọng, không thật có, không trụ vào Thánh đạo.
Đức Phật dạy:
-Này Phạm thiên! Pháp hư vọng, không thật ấy có chỗ trụ hay không có đối tượng để trụ?
Phạm thiên bạch Phật:
-Bạch Thế Tôn! Pháp hư vọng, không thật ấy không có chỗ trụ, cũng chẳng phải không có chỗ trụ.
-Này Phạm thiên! Sao gọi các pháp là không có chỗ trụ, cũng chẳng phải không có chỗ trụ? Thế nào là đắc đạo?
-Bạch Thế Tôn! Như Lai không có thủ đắc về đạo.
-Này Phạm thiên! Lúc ngồi ở đạo tràng nơi gốc cây Bồ-đề, Như Lai đă thông đạt các phiền năo và hết thảy mọi điên đảo vốn luôn thanh tịnh, là tánh không, là thật tướng. Thông đạt như vậy, nhưng không có đối tượng để thông đạt, cũng chẳng phải không thông đạt. V́ sao? V́ Như Lai đă thấy suốt các pháp, thành Bậc Chánh Giác, sự thành tựu ấy là không thể thấy, không thể nghe, không thể nghĩ, không thể biết, không thể nhận, không thể chấp, cũng chẳng có nơi hướng đến, vượt qua tất cả các pháp tánh, không lời nói, không văn tự, không chữ nghĩa, không câu cú, cũng chẳng giảng nói. Như vậy, này Phạm thiên! Các pháp như hư không ông có muốn đạt được các pháp như thế chăng?
-Thưa không, bạch Đức Thế Tôn!
Phạm thiên lại thưa:
-Bạch Thế Tôn! Chư Phật Như Lai đă thành tựu đầy đủ pháp chân thật chưa từng có, thật không ǵ có thể sánh bằng. Chư Phật Thế Tôn đă có đủ ḷng Từ bi rộng lớn, hiểu rơ tường tận các pháp là vắng lặng, dùng văn tự để giáo hóa cho mọi người. Những ai tin ưa pháp Như Lai thuyết giảng nên biết những người ấy đă tạo lập đầy đủ các cội gốc công đức. Những chúng sinh như vậy, th́ đối với chư Phật không hề có lỗi lầm. V́ sao? V́ đối với pháp này, tất cả thế gian đều khó có thể tin nhận được.
Bạch Đấng Thiên Trung Thiên! Chúng sinh tin vào pháp, cho pháp chính là ngă sở. Họ nương tựa, chấp giữ nơi pháp nhưng pháp không thật có, không hư vọng, không có pháp cũng chẳng phải không có pháp. Chúng sinh nương tựa vào Niết-bàn, nhưng quan sát về Niết-bàn th́ không có đầu tiên cũng chẳng có cuối cùng, cũng không có Niết-bàn. Họ nương vào pháp lành, nhưng không có pháp lành cũng chẳng phải không có pháp lành. Chúng sinh nương vào an lạc nhưng không có khổ, không có vui. Chúng sinh nương vào Phật, cho là Phật ra đời, nhưng Phật không ra đời, cũng chẳng diệt độ, lại v́ sự quan sát chân lư của Thánh chúng mà xiển dương giáo pháp, dùng pháp vô vi để quan sát chân lư. Kinh điển như vậy th́ thế gian có thể tin được. Ví như từ nước sinh ra lửa, từ lửa sinh ra nước đều là do nhân duyên ḥa hợp.
Đức Phật dạy:
-Do nhân duyên này, Như Lai đă hiểu tường tận các phiền năo, liền thành quả vị Phật. V́ sao? V́ Như Lai thông đạt về nhân duyên của các phiền năo nên thành Bậc Chánh Giác, cũng chẳng thành Bậc Chánh Giác, tuy có thuyết pháp nhưng không thấy có sắc tướng, cũng chẳng có đối tượng để niệm, không tạo tác nhị biên, cũng không có đối tượng được chứng đắc, không thủ đắc Niết-bàn, cũng không hề vắng lặng.
Bạch Thế Tôn! Nếu thiện nam, thiện nữ nào có thể tin tưởng, hiểu rơ pháp này th́ đoạn trừ hết tất cả các kiến chấp và được giải thoát, nên biết người ấy đă đảnh lễ quy y, cúng dường chư Như Lai ở quá khứ, đă được gần gũi bậc Thiện tri thức, được họ giúp đỡ nên đạt đến an lạc vi diệu, vun trồng các cội gốc công đức sâu dày, hiểu rơ và giữ ǵn tạng pháp của chư Phật, diệt trừ mọi tội lỗi, kiến lập chánh đạo, sinh vào ḍng dơi tôn quư, nắm giữ các tôn chỉ của Như Lai đă giảng nói, luôn thực hành bố thí, xả bỏ hết phiền năo, đạt được diệu lực của giới, không c̣n tham dục nên đạt được năng lực của nhẫn, không c̣n sân hận nên được sức tinh tấn không hề nhàm chán, đạt được năng lực thiền định, diệt trừ mọi tội lỗi, có năng lực trí tuệ nên xa ĺa tà kiến, tất cả các ma không thể lay chuyển, mọi thù địch oán hận đều không thể phá hoại, không bị mê hoặc.
Đối với thế gian, người ấy dùng lời chân thật để giảng nói rơ ràng về các pháp vốn là thanh tịnh, là chân thật, giảng nói về pháp rốt ráo nên được sự hộ tŕ của Như Lai, luôn an lạc, ḥa nhă ở nơi an ổn, gọi là người có tài sản của bậc Thánh, thường biết đủ đối với hạnh Hiền thánh, khéo léo biết được sự trưởng dưỡng và ân cần cúng dường nên có được ḷng tin, đạt đến bờ bên kia, v́ người có chí nguyện giải thoát nên khuyên họ nỗ lực để đạt được, v́ người muốn được giải thoát nên khiến họ được giải thoát, làm chỗ nương tựa cho những ai không có nơi trở về, khiến cho người ưa thích pháp vô vi đạt được Niết-bàn, diễn nói pháp đầy đủ cho những ai ưa thích đạo pháp, thị hiện sự giải thoát đối với người ưa thích giải thoát, làm vị lương y biết rơ các phương pháp trị bệnh, v́ tất cả những người bệnh mà trị cho họ được lành, dùng năng lực để dẫn dắt, khiến họ đạt được trí tuệ, có uy lực mạnh mẽ nên luôn vui vẻ, tự tại, không nương nhờ, không nhận bất cứ việc ǵ từ người khác, không sợ hăi, đến đâu cũng được thừa vi diệu như sư tử.
Tâm của người ấy an ổn như rồng thần, ở trong chúng tự tại như bậc điều tượng, có sức dũng mănh như thần tiên, hàng phục oán thù như ở trong chúng hội, chí nguyện mạnh mẽ, tâm ư tự tại không hề lo lắng, thuyết giảng chánh pháp đều không có sự trở ngại, trừ sạch mọi phiền năo cấu uế như ánh trăng rằm, ánh sáng trí tuệ như bó đuốc chiếu soi rộng răi, như ánh mặt trời mọc tỏa sáng khắp nơi, diệt trừ tất cả tối tăm như đốt lửa giữa sân để soi sáng, xa ĺa chấp giữ không hề tăng giảm, giữ ǵn hành tŕ các pháp như đất, chúng sinh đều chiêm ngưỡng.
Người ấy như ruộng tốt để gieo trồng, phát triển trăm giống lúa, tẩy sạch tất cả các nhơ uế giống như nước, diệt trừ các tưởng giống như lửa, không chấp thủ tất cả các pháp giống như gió, không kề lay động như núi Tu-di, chí nguyện kiên cốnhư núi Kim cang, Thiết vi, các học phái ngoại đạo không thể so sánh, hàng Thanh văn, Duyên giác không thể theo kịp. Người ấy dùng pháp vị nhiều như biển, làm bậc Thầy dẫn dắt, trừ sạch tất cả mọi thứ khao khát về ái dục nơi chúng sinh, mong cầu kinh pháp chưa từng nhàm chán, đối với trí tuệ thường không biết đủ, luôn v́ Đức Phật mà chuyển pháp luân, dung mạo thù thắng như trời Đế Thích, tâm tự tại như Phạm thiên, giảng nói chánh pháp như sấm sét, rưới pháp cam lộ như mưa thấm nhuần đúng lúc, các căn, lực và giác ư đều được tăng trưởng, vượt qua hoạn nạn của sinh tử, nhập vào trí tuệ của bậc Thánh và chư Phật, gần gũi với sự giác ngộ của Phật, học rộng nghe nhiều không ǵ sánh bằng, vượt qua lănh vực lường xét nên không thể lường xét được, trí tuệ biện tài không ai sánh kịp, đạt được các pháp Đà-la-ni, chí nguyện bền vững, tâm ư sáng suốt, thấy rơ tất cả tâm tánh của chúng sinh, quan sát thông suốt nghĩa lư các pháp, luôn thực hành Từ bi đối với thế gian, vượt trên các pháp thế gian, không hề vướng mắc tham đắm giống như hoa sen, không bị nhiễm ô theo các pháp thế gian, được các bậc có trí tuệ kính mến, được những bậc học rộng nghe nhiều tin thuận, luôn được các hàng tu học cung kính thuận theo, được chư Thiên và loài người cúng dường, được các bậc Thiền định cung kính lễ bái, các bậc Hiền thánh đều tôn trọng gần gũi, hàng Thanh văn, Duyên giác đều khâm phục, thích xa ĺa hạnh trụ chấp nơi các địa, không dua nịnh, phô trương, không tham lợi dưỡng, oai đức cao vời, làm sáng rơ dấu vết của Hiền thánh, tướng mạo đoan nghiêm, ḥa nhă, oai nghi sáng rỡ không thể lường xét, dùng tướng tốt để tự trang nghiêm.
Người ấy có thể tu tập theo lời dạy của Phật giữ ǵn giáo pháp, kinh điển, giúp đỡ chúng Hiền thánh, luôn được gặp chư Phật, nhờ điều này nên mau thành tựu Phật nhăn, được chư Phật thọ kư, đầy đủ ba nhẫn, sẽ được ngồi nơi đạo tràng của Phật, hàng phục các ma và quyến thuộc của chúng, thành tựu các thần thông, trí tuệ để chuyển pháp luân, thực hiện tất cả các Phật sự, hiểu được pháp sâu xa, không lo không sợ, không có hoạn nạn, không hề nghi ngờ.
Bạch Đấng Thiên Trung Thiên! Trong một kiếp hay trải qua nhiều kiếp, nếu con có nêu bày tán dương về công đức của vị ấy cũng chẳng thể cùng tận, v́ vị ấy đă đạt được công đức, sự hành hóa không có giới hạn. V́ đạo của chư Phật vi diệu như thế, khó có thể thọ tŕ, khó lănh hội, không thể thấy, khó thông đạt. Có người nào thọ tŕ, đọc tụng như lời dạy mà tu hành, hoặc v́ người khác giảng nói pháp này th́ người ấy đă kiến lập ḷng tin bậc nhất.
Đức Phật dạy:
-Này Phạm thiên! Công đức của vị ấy đạt được như ông đă nêu bày tán dương chỉ có Như Lai mới biết được tường tận, ông khó có thể thấu tỏ. Như Lai dùng trí vô ngại, biết rơ công đức của người ấy. Như Lai dùng câu cú nghĩa lư để thuyết giảng về công đức của người ấy th́ ông mới có thể hiểu tường tận. Nếu người nào đă hiểu rơ ràng, luôn tùy thuận không hể chống trái, thành thật không bị mê lầm, hiểu rơ nghĩa lư chân chánh không bị tán loạn, th́ hiểu rơ các tướng của sự việc như lời giải đáp, như pháp chân thật mà Như Lai đă giảng nói.
Lại nữa, giáo pháp Như Lai đă thuyết giảng, vượt qua các tướng của văn chương, câu cú, không ai có thể hiểu rơ tường tận, không thuận hợp, không chống trái, không thực hành cũng chẳng thông đạt. Chỉ có ông mới có thể biết được nên không buông lung, đối với các tướng th́ không nên nương theo lời nói mà hiểu được. Nếu lúc Như Lai không dùng lời nói th́ chính là lúc Như Lai đang thuyết pháp. Như Lai chỉ dùng phương tiện giảng nói kinh điển v́ ḷng Từ bi thương xót chúng sinh nên Như Lai mới diễn thuyết chánh pháp.
Đức Phật dạy:
-Này Phạm thiên! Bồ-tát nào hiểu rơ Như Lai nương vào năm lực để thuyết pháp, th́ Bồ-tát ấy có thể kiến lập, thực hành các Phật sự.
Phạm thiên bạch Phật:
-Bạch Thế Tôn! Như Lai nương vào năm lực nào để thuyết pháp?
Đức Phật dạy:
1. Giảng nói pháp.
2. Dùng phương tiện thiện xảo để trả lời thích hợp.
3. Giảng nói pháp rơ ràng.
4. Không thiếu sót văn tự, nghĩa lư, nêu bày tường tận về đạo lư.
5. Nhập vào ḷng Bi lớn.
Này Phạm thiên! Đó là năm lực mà Như Lai nương vào để thuyết pháp. Tất cả các hàng Thanh văn, Duyên giác đều không thể sánh bằng.
Phạm thiên lại thưa:
-Bạch Thế Tôn! Như Lai dùng ngôn từ nào để giảng nói chánh pháp?
Đức Thế Tôn bảo Phạm thiên.
-Như Lai thuyết giảng về quá khứ, hiện tại và vị lai, giảng nói về phiền năo, điên đảo, pháp thế gian, xuất thế gian pháp hữu lậu, vô lậu; pháp nhiễm ô, không nhiễm ô; pháp có tội, không có tội; pháp hữu vi, vô vi; pháp ngă, nhân, thọ mạng; pháp chứng đắc, giảng về luân hồi sinh tử và Niết-bàn.
Này Phạm thiên! Đối với các ngôn từ này nên quán như huyễn, không có ǵ chắc chắn; quán ngôn từ như mộng, thấy là không thật có; quán ngôn từ như tiếng vọng, do các duyên mà có âm thanh; quán ngôn từ như h́nh ảnh, do duyên ḥa hợp tạo nên; quán ngôn từ như bóng, phản chiếu trong gương; quán ngôn từ như dấu ấn hiện ra, quán ngôn từ như dợn nắng, do nhận thức điên đảo; quán ngôn từ như hư không, sẽ có lúc chấm dứt; quán ngôn từ là không có lời lẽ, không thể nắm bắt.
Đức Phật bảo Phạm thiên:
-Bồ-tát nào có thể hiểu rơ về ngôn từ của các pháp như vậy, th́ vị ấy có thể dùng ngôn từ để giảng nói các pháp. Đối với các pháp không hề nương tựa, v́ không có đối tượng được duyên dựa nên có thể đạt được biện tài vô ngại, v́ đạt được biện tài vô ngại nên có thể hiển bày các pháp b́nh đẳng không chướng ngại, giảng nói kinh pháp cho người ngang hàng cũng không hề trở ngại, đối với tất cả ngôn từ không làm hủy hoại pháp tánh, không chấp vào ngôn từ, không hủy hoại, cũng không duyên dựa.
Này Phạm thiên! Như Lai có thuyết pháp cũng chẳng dùng ngôn từ để giảng nói.
Phạm thiên thưa:
-Bạch Thế Tôn! Bồ-tát dùng phương tiện thiện xảo để giảng nói chánh pháp như thế nào?
Đức Phật dạy:
-Này Phạm thiên! Như Lai đối với các phiền năo mà thị hiện sự trói buộc, lại ở nơi trói buộc mà thị hiện phiền năo, Bồ-tát nên hiểu rơ điều này.
Này Phạm thiên! Như Lai đối với các phiền năo mà thị hiện sự trói buộc như thế nào? V́ các phiền năo là tự nhiên, b́nh đẳng không sai khác. Lại nữa, Như Lai đối với sự trói buộc mà thị hiện các phiền năo, v́ dựa nơi trói buộc mà thực hành bố thí nên đạt được Niết-bàn thanh tịnh, do ngu tối nên chúng sinh không thể hiểu rơ tai họa của các phiền năo.
Bồ-tát nào hiểu rơ tất cả các pháp bố thí, th́ đời sau vị ấy là của báu lớn ở thế gian. Vị ấy không c̣n có nơi hướng đến nên gọi là giới vô vi, là Niết-bàn, do không có đối tượng được chứng đắc nên cũng không có đối tượng để thực hành, do nhẫn nhục vô vi nên hư vọng, không thật có, do tinh tấn vô vi nên không có sự tu hành, do thiền định vô vi nên không có đố́ tượng được hoan hỷ, do trí tuệ vô vi nên thông đạt các tướng, bản tế của tướng là ĺa dục nên pháp tánh là vô dục, bản tế của sân hận là suy xét về pháp tánh không trói buộc, bản tế của ngu si là suy xét về pháp tánh không ngu si, bản tế của sinh tử là vồ vi nên không có đối tượng được sinh khởi, do vô vi nên vị ấy không c̣n sinh tử, thấy rơ ngôn từ là hư vọng, nếu cho rằng hư vọng là chân th́ đó là tăng thượng mạn.
Lại nữa, này Phạm thiên! Như Lai tuần tự tùy theo các nhân duyên mà giảng nói pháp chân thật, tùy theo nhân duyên mà nói là thường, v́ những người chấp vào ngă và ngă sở nên từ bỏ những sự bàn luận sai trái, v́ những người tà kiến, không có ḷng tin mà tạo lập chánh kiến, làm cho họ phát khởi ḷng tin, không c̣n mong cầu, v́ biết rơ những người tà kiến nên Như Lai giảng nói rơ ràng, đến khi họ có chánh kiến th́ Như Lai lại giảng nói về pháp chân thật. Chúng sinh nào từ bỏ cao ngạo ngă mạn, Như Lai v́ họ mà giảng nói pháp chân thật.
Lại nữa, này Phạm thiên! Bồ-tát nào biết Như Lai là Bậc Chí Chân, nên hiểu rơ những lời dạy của Như Lai đều là phương tiện, nêu biết rơ Như Lai dùng phương tiện thiện xảo để giảng nói chánh pháp, th́ người ấy đạt được giải thoát. Người nào tin tưởng vào những điều sai trái, th́ Như Lai sẽ v́ họ mà thị hiện các sự báo ứng của chúng sinh khiến họ được giác ngộ. Nếu người nào nghe giảng nói về Pháp thân, liền cho là ngôn từ chân thật của Như Lai, v́ giải thoát tà kiên mà dốc ḷng tin, do nương vào pháp nên tôn kính văn tự, những chúng sinh như vậy th́ đừng giảng nói pháp này cho họ. V́ muốn giải thoát tà kiến nên người ấy chưa từng tin vào pháp ấy, cũng không có đối tượng được chứng đắc, cũng không có sự sai biệt, nếu cho là có Niết-bàn, đó là tin vào tà kiến, người ấy ở trong điên đảo phiền năo mà cho là vô vi, th́ không bao giờ đạt được Niết-bàn, v́ những người có ḷng tin như vậy muốn được giải thoát nên Như Lai giảng nói các pháp là không sinh cũng chưa từng diệt, nếu cho là đối tượng được diệt th́ đó là tin theo tà kiến, khi được nhập vào pháp tịch tĩnh th́ sẽ được giải thoát, liền biết là không có đối tượng, người tin theo tà kiến như vậy, liền được hiểu rơ các pháp chân thật.
Này Phạm thiên! Bồ-tát nào có thể hiểu rơ về phương tiện thiện xảo và ngôn từ nơi pháp chân thật, th́ đố́ với tất cả âm thanh họ không hề sợ hăi, lại có thể mở bày dẫn dắt làm lợi ích cho vô lượng chúng sinh.
Phạm thiên bạch Phật:
-Bạch Thế Tôn! Như Lai thực hành các phương tiện như thế nào?
Đức Phật dạy:
-Như Lai v́ chúng sinh mà giảng nói, nếu bố thí th́ sẽ được phước báo giàu có, tŕ giới th́ được sinh lên cơi trời, nhẫn nhục th́ được thân đoan nghiêm, tinh tấn th́ được trí sáng suốt, thiền định th́ đạt được an lạc không tán loạn, học về trí tuệ th́ diệt trừ phiền năo, ái dục, học rộng nghe nhiều th́ mau đạt được trí tuệ, thực hành mười điều lành th́ được dự vào hàng tôn quư ở cơi trời và cơi người, thực hành về Từ, Bi, Hỷ, xả th́ được sinh lên cơi Phạm thiên, nếu quan sát về sự tịch tĩnh lặng lẽ th́ đạt được học địa, địa Duyên giác, địa Vô học, địa Như Lai thanh tịnh. Như Lai thị hiện trí tuệ không có giới hạn, nếu chúng sinh đạt được giải thoát th́ diệt trừ tất cả khổ.
Đức Phật bảo Phạm thiên:
-Như Lai dùng phương tiện thiện xảo, v́ chúng sinh mà thị hiện, giảng nói chánh pháp đúng lúc như vậy, nhưng Như Lai chưa từng nghĩ nhớ đến các tướng về ngă, ngă sở, nhân và thọ mạng. Sự hành hóa của Như Lai cũng chẳng có đối tượng được chứng đắc, không tham tiếc cũng chẳng bố thí, không tŕ giới cũng chẳng phá giới, không nhẫn nhục cũng chẳng sân hận, không tinh tấn cũng không biếng nhác, không thiền định cũng không tán loạn, không trí tuệ cũng không ngu si, không có Bồ-đề cũng chẳng có Niết-bàn, không an lạc cũng chẳng có hoạn nạn.
Này Phạm thiên! Giáo hóa chúng sinh khiến họ siêng năng tu hành, nhờ siêng năng tu hành nên hiểu được pháp ấy như chí nguyện đă lập, hoặc đạt được quả Tu-đà-hoàn, Tư-đà-hàm, A-na-hàm, hoặc A-la-hán, cho đến quả vị Duyên giác, hoặc chứng đắc Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, cho đến vượt qua pháp vô vi. Như vậy, này Phạm thiên! Như Lai dùng phương tiện thiện xảo v́ chúng sinh mà giảng nói kinh điển. Hàng Bồ-tát cũng v́ chúng sinh nên dùng phương tiện thiện xảo dấy khởi ḷng Từ, thường giảng nói chánh pháp để cứu giúp họ.
Phạm thiên bạch Phật:
-Bạch Thế Tôn! Giáo pháp Như Lai đă thuyết giảng là ǵ?
Đức Phật dạy:
-Pháp không có nơi mắt, cũng chẳng có giải thoát, cho đến tai, mũi, thân, miệng, ư cũng vậy. V́ sao? V́ mắt là không, nên không có ngă cũng chẳng có ngă sở, tất cả vốn là thanh tịnh, cho đến tai, mũi, lưỡi, thân, miệng, ư, ư cũng là không, nên không có ngă cũng chẳng có ngă sở, tất cả vốn là thanh tịnh.
Đức Phật bảo Phạm thiên:
-Đó gọi là tất cả các pháp đều quy về pháp môn giải thoát, nếu c̣n có nơi hướng đến th́ gọi là huyễn hóa, sáu pháp sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp cũng vậy, tất cả các pháp thảy đều là không, vô tướng, vô nguyện, không sinh, không diệt, không trụ cũng chẳng phải không trụ. Gọi như vậy là v́ ư không trụ cũng không sinh, vốn thanh tịnh, tịch tĩnh như nhiên.
Đức Phật dạy:
-Này Phạm thiên! Như Lai dùng tất cả văn tự để diễn nói pháp môn giải thoát, dùng các câu cú để dẫn dắt người ngu si, khiến họ nương vào văn tự để quan sát về giáo pháp chân thật, nếu hiểu rơ tất cả từng lời dạy của Như Lai th́ sẽ đạt được giải thoát, v́ những điều Như Lai đă thuyết giảng đều là chân thật. Kinh điển mà Như Lai đă giảng nói không có phiền năo, tất cả các pháp ấy đều là không, là giải thoát, Niết-bàn. Đây gọi là kinh điển do Như Lai giảng nói, Bồ-tát nên tu học nơi pháp như vậy.
Đức Phật lại bảo:
-Này Phạm thiên! Như Lai dùng phương tiện ǵ để phát khởi ḷng Từ bi lớn, giảng nói chánh pháp cho chúng sinh?
Này Phạm thiên! Như Lai dùng ba mươi hai pháp để phát khởi ḷng Từ bi lớn cứu giúp chúng sinh. Ba mươi hai pháp ấy là những ǵ?
1. Tất cả các pháp không có ngă, ngă sở nhưng chúng sinh tin là có ngă, ngă sở, Như Lai v́ họ mà phát khởi ḷng tin.
2. Tất cả các pháp không có nhân, nhưng chúng sinh chấp là có nhân, Như Lai v́ họ mà phát khởi ḷng Từ bi.
3. Tất cả các pháp không có mạng sống (chúng sinh), nhưng chúng sinh lại chấp là có mạng sống, Như Lai v́ họ mà phát khởi ḷng Từ bi.
4. Tất cả các pháp không có tuổi thọ, nhưng chúng sinh lại chấp là có tuổi thọ, Như Lai v́ họ mà phát khởi ḷng Từ bi.
5. Tất cả các pháp là không phân biệt, nhưng chúng sinh lại chấp là có phân biệt, Như Lai v́ họ mà phát khởi ḷng Từ bi.
6. Tất cả các pháp không có đối tượng được duyên dựa, nhưng chúng sinh lại chấp là có đối tượng nắm bất.
7. Tất cả các pháp đều hư vọng mà chúng sinh lại cho là có sự an lạc.
8. Tất cả các pháp đều không có ngă, ngă sở mà chúng sinh lại cho là có ngă và ngă sở.
9. Tất cả các pháp đều không có chủ tể mà chúng sinh lại tham chấp.
10. Tất cả các pháp không thể giữ ǵn, nhưng chúng sinh lại nương tựa vào thân sắc.
11. Tất cả các pháp đều không sinh, nhưng chúng sinh lại chấp là có phát sinh.
12. Tất cả các pháp đều không diệt, nhưng chúng sinh lại tham lam đôi với sinh tử.
13. Tất cả các pháp đều không phiền năo nhưng chúng sinh lại ch́m đắm trong phiền năo.
14. Tất cả các pháp là không tham dục nhưng chúng sinh lại bị nhiễm ô.
15. Tất cả các pháp không có sân hận, nhưng chúng sinh lại kết buộc giận dữ.
16. Tất cả các pháp đều không ngu si nhưng chúng sinh lại bị mê lầm.
17. Tất cả các pháp đều không từ đâu đến nhưng chúng sinh lại thích nương vào nơi hướng tới.
18. Tất cả các pháp đều không có nơi hướng đến nhưng chúng sinh lại cho là có đầu tiên và cuối cùng.
19. Tất cả các pháp là không tạo tác mà chúng sinh lại kiến lập sự tu tập.
20. Tất cả các pháp đều không buông lung, mà chúng sinh lại dong ruổi, phóng túng.
21. Tất cả các pháp đều tịch tĩnh, nhưng chúng sinh lại cho là có xứ sở, có đối tượng để thấy biết.
22. Tất cả các pháp là không có tưởng nhưng chúng sinh lại cho là có tưởng, hành là hơn hết.
23. Tất cả các pháp đều không tạo tác nhưng chúng sinh lại dốc mong cầu.
24. Thế gian ôm ḷng giận dữ, trói buộc, luôn bị lo âu, chán nản, không cùng hội họp với thù địch, không nhu ḥa đối với những điều khó nhẫn nại, Như Lai khiến cho họ trừ bỏ được tất cả những điều đă chấp giữ.
25. Thế gian tích tập làm theo tà kiến, điên đảo nên Như Lai v́ họ mà diệt trừ tận gốc những điều ấy.
26. Chúng sinh không hướng đến đạo nên nương tựa vào phiền năo và tài lợi ở thế gian, ưa chuộng tất cả tài sản, tham lam không hề nhàm chán, nên Như Lai v́ họ mà kiến lập đầy đủ bảy loại báu của Hiền thánh là: Tín, giới, tàm quư, văn, thí và trí tuệ.
27. Chúng sinh là nô lệ của sự ái ân, cho điều không bền chắc là bền chắc, mà những niềm vui về của cải, nhà cửa, vợ con đều chẳng an ổn. Sở dĩ gọi là nô lệ của sự ái ân là v́ các chúng sinh tưởng rằng điều không bần chắc là bền chắc, Như Lai sẽ giảng nói pháp vô thường đối với những điều mà họ cho là thường.
28. Chúng sinh mong cầu về tài sản, nhưng tài sản như thù địch, trái lại họ cho là bạn bè thân thiết, Như Lai v́ họ mà hiển bày các hạnh như bạn bè thân thiết, làm cho họ dứt trừ được những hoạn nạn khổ sở, đạt đến Niết-bàn rốt ráo.
29. V́ các chúng sinh làm những nghề bất chánh, Như Lai sẽ giảng dạy rơ ràng cho họ về các nghề nghiệp thanh tịnh vi diệu, không c̣n tạo tác.
30. V́ chúng sinh bị phiền năo xấu ác làm nhiễm ô, ở nơi gia đ́nh tạo nhiều việc tai hại, rối rắm nên Như Lai thuyết pháp khiến họ thoát khỏi ba cơi.
31. Tất cả các pháp đều do tâm tham chấp, các tướng đều do duyên tạo thành, đối với những điều này chúng sinh rất biếng trễ, Như Lai giảng nói chánh pháp đưa đến giải thoát của bậc Thánh nhằm khuyến khích họ tinh tấn, kiên tŕ và đạt được an lạc.
32. Đối với những người bỏ trí tuệ vô ngại, Niết-bàn tối thượng mà hướng đến thừa Duyên giác, Thanh văn, v́ để hiển bày các hạnh vi diệu, nên Như Lai v́ họ mà khởi ḷng đại Bi.
Đức Phật bảo Phạm thiên:
-Đó là ba mươi hai pháp, Như Lai dùng để phát khởi ḷng đại Bi, giáo hóa chúng sinh, cho nên Như Lai là bậc thực hành ḷng đại Bi. Bồ-tát nào thực hành theo ba mươi hai pháp này, th́ được hội nhập vào ḷng Từ bi lớn. Bồ-tát như vậy là bậc Đại sĩ, gọi là ruộng phước lớn, là bậc có đại oai thần, an lạc cao vời đạt đến quả vị không thoái chuyển, v́ các chúng sinh mà tạo lập các hành.
Khi Đức Phật giảng nói pháp môn đại Bi này, có ba vạn hai ngàn hàng trời, người phát tâm cầu đạo quả Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, ba vạn hai ngàn Bồ-tát đạt được pháp Nhẫn vô sinh.
Quyển 1 HẾT
|