KINH A-NAN VẤN SỰ PHẬT C�T HUNG

�

佛山* Buddha Mountain * Ph�̣t Sơn

Calgary Alberta Canada

[中文|�ENGLISH]

S�́ 0492a

KINH A-NAN VẤN SỰ PHẬT C�T HUNG

H�n dịch: Hậu H�n, Tam tạng An Thế Cao người nước An-tức.

Việt dịch: Th�ch Nữ Tuệ Th�nh.

---o0o---

Đ�ng thật như thế, ch�nh t�i được nghe:

Một h�m A-nan thưa hỏi Phật:

- Bạch đức Thế T�n! C� người thờ Phật th� được gi�u sang, gia đ�nh h�a thuận. Lại c� người thờ Phật th� t�i sản suy hao, gia đ�nh bất h�a. V� sao cả hai c�ng thờ Phật m� kết quả lại kh�ng giống nhau? Xin Phật, đấng Thi�n Trung Thi�n h�y v� ch�ng con m� giảng giải rộng � nghĩa n�y!

Phật bảo A-nan:

- C� người thờ Phật, theo minh sư thụ giới, thường tinh tấn h�nh tr� theo giới ph�p đ� thụ, sớm tối lễ b�i, cung k�nh thắp đ�n, lu�n ăn chay giữ giới, t�m lu�n vui vẻ, được những vị thiện thần ủng hộ, gia đ�nh h�a hợp, mọi việc đều tiến triển thuận lợi; được trời, rồng, quỉ, thần v� mọi người cung k�nh, mai sau chắc chắn sẽ đắc đạo. Những thiện nam tử, thiện nữ nh�n n�y đ�ng l� đệ tử của Phật!

Lại cũng c� người thờ Phật m� kh�ng gặp được vị thầy s�ng suốt, kh�ng hiểu lời kinh dạy, l�ng tin kh�ng ki�n cố, cũng c� thụ giới v� nhận ph�p danh, nhưng thường vi phạm giới luật. Đ� kh�ng c� h�nh tượng Phật để t�n thờ m� người n�y cũng kh�ng đốt hương, thắp đ�n s�ng để lễ b�i, lại thường �m l�ng s�n hận, n�i lời �c, mắng chửi người, kh�ng giữ s�u ng�y trai, tự tay giết hại sinh vật. Người n�y kh�ng k�nh trọng kinh Phật, xem như s�ch thế tục, xếp chung trong th�ng đựng c�c vật tầm thường kh�c, hoặc để nơi dơ uế tr�n giường của vợ con, hoặc treo tr�n v�ch, chứ kh�ng đặt ngay ngắn tr�n b�n hay gi� đựng s�ch. Nếu bị bệnh th� kh�ng niệm Phật m� thường mời những người đồng b�ng đến xem b�i, c�ng tế, cầu xin thần t�. Từ đ� thi�n thần l�nh xa kh�ng che chở; y�u ma quỉ mị ng�y c�ng đến gần họ, �c quỉ tụ tập trước cửa nh�, khiến cho t�i sản suy hao, gia đ�nh bất h�a. Hiện đời người tạo tội n�y chẳng phải l� đệ tử Phật, sau khi chết sẽ rơi v�o địa ngục, bị đ�nh đập tra khảo t�n bạo, hồn ph�ch cảm thụ đau đớn kh�n tả. Kẻ ngu si n�y lại kh�ng tự suy x�t, cho việc l�m trước đ�y l� luống c�ng, n�n trở lại o�n giận trời đất, tr�ch th�nh, kể tội trời. M� lầm như thế thật l� qu� ngu si, kết quả bị tr�i buộc trong ba đường �c [1].

Người được đạo đều từ nghiệp thiện, nhờ giữ giới tự điều phục th�n, miệng, �; kh�o trang bị �o gi�p chắc chắn để kh�ng sợ đao binh; kh�o l�m chiếc thuyền lớn để vượt qua s�ng cả. C� người tin v�o ph�p Phật, gia đ�nh h�a thuận an vui, hiện đời lu�n gặp may mắn, ph�c đức. V� c� tu tập mới c� ph�c b�o, chứ chẳng phải nhờ vị thần n�o ban cho m�nh. Người kh�ng tin ph�p Phật, kh�ng tụng kinh giữ giới, đời sau sẽ c�ng khốn đốn. Thiện �c theo người như b�ng theo h�nh, chớ c� ho�i nghi m� rơi v�o đường �c, cầu tho�t ra rất kh�! Tin s�u ph�p Phật, giữ giới kh�ng phạm th� ở nơi đ�u cũng thường an vui. Lời Phật dạy ch� th�nh, ho�n to�n kh�ng dối gạt người. Gặp Phật tại thế rất kh�, th�n người cũng kh� được. Nay c�c �ng được gần gũi Phật l� nhờ ph�c đức lớn của đời trước; n�n nhớ b�o �n, ban bố gi�o ph�p, gieo trồng nhiều ruộng ph�c, tu tập sẽ được giải tho�t, đến nơi đ�u cũng kh�ng lo buồn. �

T�n giả A-nan lại thưa:

- Bạch đức Thế T�n! Nếu người kh�ng tự tay giết hại m� bảo người giết th� tội ấy thế n�o? Kh�ng c� tội chăng?

Phật dạy:

- N�y A-nan! Nếu bảo người giết th� tội ấy nặng hơn ch�nh tay m�nh giết. V� sao? V� t�i tớ hay người hạ tiện giết m� họ kh�ng c� � giết; hoặc người bị vua quan �p giết, chứ họ kh�ng tự � giết. Kẻ bảo người giết th� đ� biết m� cố � phạm, ngấm ngầm s�t hại lại đổ tội cho người, lừa gạt Tam bảo lại n�i l� tự nhi�n, tội ấy rất nặng! Th� o�n b�o nhau m�i, đời đời gặp tai ương kh�ng dứt; hiện tại đ� kh�ng an ổn, đến khi chết lại bị đọa địa ngục chịu khổ sở đau đớn. Đến l�c được ra khỏi địa ngục th� l�m s�c sinh bị đồ tể lột da, l�c xương lấy thịt đền trả cho người. Kẻ chịu tất cả những đau khổ ấy l� đều do đời trước t�n s�t bạo ngược, giết hại ch�ng sinh, �m thầm �m l�ng hại vật, kh�ng c� t�m từ, thấy người giết th� thay họ vui mừng. V� t�m vui mừng như thế n�n tội nặng hơn tự giết!

A-nan lại thưa:

- Bạch đức Thế T�n! Người thế gian v� đệ tử Phật xem thường thầy m�nh, c� � �c với thầy v� người đạo đức th� tội ấy thế n�o?

Phật dạy:

- N�y A-nan! Ph�m l�m người th� n�n y�u mến đức của người kh�c, vui mừng với điều thiện của người kh�c, kh�ng n�n ganh tị với họ. Nếu c� � �c với thầy m�nh v� người đạo đức th� kh�ng kh�c g� c� t�m �c với Phật. Lẽ n�o lại cầm c�y nỏ vạn thạch m� tự bắn v�o m�nh, như vậy c� đau đớn kh�ng? ��

�A-nan thưa:

- Rất đau đớn, thưa Thế T�n!

Phật dạy:

- Người c� t�m �c với người đạo đức v� thầy của m�nh th� đau đớn hơn bị nỏ bắn v�o th�n. L�m đệ tử th� kh�ng n�n xem thường thầy v� c� �c � với người đạo đức. N�n xem người đạo đức như Phật, kh�ng n�n ganh tị v� phỉ b�ng. Người c� giới đức th� cảm động đến trời, rồng v� quỉ, thần; được những vị n�y cung k�nh, t�n trọng. Lẽ n�o lại đem th�n nhảy v�o lửa, d�ng dao b�n m� cắt thịt m�nh. Chớ c� ganh tị, phỉ b�ng người thiện! Tội ấy kh�ng nhỏ, h�y cẩn thận, h�y cẩn thận!

A-nan lại thưa:

- Bạch đức Thế T�n! L�m thầy th� được qu�t mắng đệ tử v� cho lỗi nhỏ th�nh lỗi lớn m� kh�ng phạm tội chứ?

Phật dạy:

- N�y A-nan! Kh�ng phải thế! Kh�ng phải thế! Nghĩa thầy tr�, theo lẽ ắt c� sự cảm th�ng nhau một c�ch tự nhi�n, n�n ch�n th�nh tin tưởng nhau, xem đệ tử cũng như m�nh, những g� m�nh kh�ng l�m th� chớ trao cho người. T�n trọng lễ nghĩa, giới luật v� d�ng đạo đức để dạy người; sống h�a thuận, trung trinh, tiết th�o, kh�ng o�n giận hay tranh c�i nhau. Thầy v� đệ tử, cả hai n�n ch�n th�nh, thầy phải giữ đ�ng phận l�m thầy, đệ tử phải theo đ�ng phận đệ tử. Kh�ng n�n phỉ b�ng nhau, chớ �m l�ng hiểm độc! Nếu để o�n hận nhỏ trở th�nh lớn, th� n� sẽ đốt ch�y lại m�nh. Ta xem x�t những kẻ �c v� bọn t�-kheo xấu xa ở thế gian, th� thầy chẳng giữ đ�ng phận thầy, đệ tử chẳng theo đ�ng phận đệ tử; chỉ c�ng nhau l�m điều xấu �c, kh�ng nhớ đến việc tu tập, hủy hoại việc thiện, ham th�ch sự nghiệp thế tục, kh�ng nghĩ đến luật v� thường, cất chứa tiền của, tự đ�nh mất m�nh, chết đọa v�o đường �c, ngạ quỉ, s�c sinh; chưa từng biết điều phải, nh�n nhau như s�c vật. C�c �ng mong cầu g� ở thế gian? N�n nghĩ đến việc b�o �n Phật, n�n tr� kinh, giữ giới, si�ng năng tu đạo. Đạo th� kh�ng thể kh�ng học, kinh th� kh�ng thể kh�ng tụng, điều thiện th� kh�ng thể kh�ng l�m. H�nh thiện, ban đức cứu t�m tho�t khổ, xa l�a sinh tử. Gặp người hiền đừng khinh thường, gặp người tốt chớ phỉ b�ng. Kh�ng n�n đem lỗi nhỏ m� l�m chứng th�nh tội lớn, ấy l� tr�i với ch�nh ph�p, mất đạo l�, tội n�y rất lớn. Tội ph�c lu�n c� chứng nghiệm. Thật đ�ng sợ! Thật đ�ng sợ!

A-nan lại thưa:

- Bạch đức Thế T�n! Đệ tử Phật sinh v�o đời mạt ph�p l� c�i ma, c� nhiều nh�n duy�n chướng ngại như cầu nh� cửa để ở, những nỗi lo cung dưỡng cho th�n miệng th� l�m sao tu tập ph�p Phật?

Phật dạy:

- L� đệ tử Phật, tuy c� nh�n duy�n như thế, nhưng cần tr� giới kh�ng được vi phạm, c� t�m ch�n th�nh, d� dặt cẩn thận, t�n k�nh qui y Tam bảo, hiếu thuận phụng dưỡng cha mẹ, nội ngoại đều đối xử tốt đẹp; kh�ng lừa dối, nịnh bợ; lời n�i v� � nghĩ tương ứng; kh�o d�ng phương tiện th�ch hợp, tiến tho�i đ�ng l�c; c� thể l�m những việc thế gian m� kh�ng c� t�m thế gian.

A-nan thưa:

- Bạch đức Thế T�n! Thế n�o l� việc thế gian v� t�m thế gian?

Phật dạy:

- Đệ tử Phật c� thể kinh doanh bu�n b�n sinh lợi, nhưng c�n, đong, đo, đếm đều theo đ�ng đạo l�, kh�ng được gian xảo, lấn �p, x�m phạm vật của người. C�c việc như mai t�ng, dời chỗ ở, kết h�n, cưới gả � đều l� việc thế gian.

T�m thế gian: L� đệ tử Phật th� kh�ng được xem b�i, xin b�a ch�, tr� yểm ma quỉ, �c�ng tế thần linh, tấu văn cầu thần minh giải nạn, sợ điềm kh�ng tốt. Đ� thụ tr� năm giới của Phật th� l� người c� ph�c đức, kh�ng ki�ng sợ việc g�. Muốn h�nh ph�p c�ng dường th� n�n thưa với Phật, ph�p, tăng. Kh�ng nơi n�o đến m� kh�ng tốt. Người c� giới đức th� lấy việc hộ đạo l�m sức mạnh; trời, rồng, quỉ thần đều k�nh phục. Qu� trọng giới th� được người k�nh trọng, đi đ�u cũng thường được an ổn. Người chưa đạt đạo th� tự tạo chướng ngại. Thiện �c do t�m, ph�c họa do người, như b�ng theo h�nh, như vang theo tiếng; trời kh�ng chỗ n�o m� kh�ng che, đất kh�ng c� g� m� kh�ng chở; giới hạnh v� ph�c đức tương ứng tự nhi�n; thi�n thần ủng hộ, cảm động mười phương; đức độ ngang trời, c�ng hu�n v�i vọi, chư th�nh ngợi ca, kh�ng thể n�i hết. Bậc tr� biết vận mệnh, d� mất th�n cũng kh�ng khởi t�m t� vạy. Thế mới biết lời Phật dạy đ�ng l� đạo cứu đời. ��

A-nan nghe những lời Phật dạy, liền chỉnh sửa ca-sa, c�i đầu s�t đất đảnh lễ Phật rồi thưa:

- Thật đ�ng thế, thưa Thế T�n! Ch�ng con c� ph�c, được gần gũi Như Lai, thụ nhận ph�p vị. �n đức v� t�m từ bi của Phật rộng lớn, thương x�t hết thảy ch�ng sinh, l�m ruộng ph�c cho ch�ng sinh, khiến ch�ng sinh được tho�t khổ. Lời Phật ch�n th�nh m� �t người tin. Thế gian nhiều xấu �c, ch�ng sinh nguyền rủa lẫn nhau, phần nhiều tin v�o quỉ thần, bỏ ch�nh ph�p theo t� ph�p; n�n thi�n đường trống vắng m� địa ngục th� đầy chật ch�ng sinh. Thật đ�ng thương thay! Như c� tin, cũng chỉ một hoặc hai người, th� đ�u thể l�m g� với thế gian suy bại, n�n mới th�nh như thế. Sau khi Phật diệt độ, tuy c�n lại kinh ph�p, nhưng �t c� người chịu tu tập, con người dần dần dối tr�, n�n ph�p Phật dần dần cũng bị diệt vong.

Than �i! Đau đớn thay! Thế th� ch�ng sinh biết nương tựa v�o đ�u? C�i xin đức Thế T�n v� những người học Phật đời sau m� ở lại thế gian gi�o h�a, chưa n�n nhập niết-b�n!

T�n giả A-nan nh�n đ� tr�nh kệ:　��

�� Phật v� ba c�i m� cứu gi�p,

�� n rộng, l�ng từ thật lớn lao;

�� C�i xin thương tưởng h�ng hậu thế,

�� Thế T�n chớ vội nhập niết-b�n!

�� Đau đớn thay! Người chưa đạt đạo,

�� Ngu si tối tăm chẳng biết ch�n;

�� Gi�ng hồi trống ph�p, tam thi�n động,

�� M� sao tất cả chẳng hề nghe?

�� 　�� Đời � trược lắm người xấu �c

�� Tự si m� rơi chốn đảo đi�n,

�� Kh�ng tin nhận thế gian c� Phật,

�� Tự g�y ra gốc tội n�o phiền;

�� Sau khi chết rơi v�o địa ngục,

�� Bị gươm đao ph�n t�n th�n h�nh,

�� Giết s�c vật c�ng tế thần linh,

�� Th� chịu khổ trong nồi nước n�ng;��

�� 　�� Tội d�m dục �m cột đồng đỏ,

�� Sức n�ng ấy đốt thi�u th�n h�nh;

�� Phỉ b�ng bậc giới đức thanh cao,

�� Th� m�c sắt k�o r�t căn lưỡi;

�� Rượu g�y cuồng kh�ng c�n lễ tiết,

�� Nước đồng s�i r�t đổ v�o mồm;

�� Nếu được sinh trở lại l�m người,

�� Th� ngu si, kh�ng theo đạo l�.

�� 　�� Kh�ng s�t sinh được th�n trường thọ,

�� Chẳng bệnh tật, sức khỏe dồi d�o.

�� Kh�ng trộm cắp, sau được gi�u sang,

�� Tiền của lu�n tự nhi�n sung t�c.

�� Kh�ng d�m dục được hương tịnh khiết,

�� Th�n thể thường tươi s�ng, thơm tho.

�� Thật th� kh�ng dối gian lừa đảo,

�� Được mọi người thương mến tin theo.

�� Kh�ng uống rượu sẽ được th�ng minh,

�� Người đời lu�n k�nh y�u, t�n trọng. �

　�� Năm ph�c ấy vượt hơn ph�p kh�c,

�� Người v� trời đồng đến kết th�n

�� Khi ph�c kia tăng th�m vạn bội,

�� Đạt được ch�n đế thật r� r�ng.

�� Kẻ ngu si kh�ng ph�n r� đạo,

�� Ngăn che th�nh đạo, hủy ch�nh gi�c [2];

�� Sau khi chết rơi v�o địa ngục,

�� Đội b�nh xe sắt n�ng tr�n đầu;

�� 　�� Bấy giờ muốn chết cũng kh�ng được,

�� Chỉ trong chốc l�t đổi thay h�nh,

�� Bị gi�o k�ch đ�m thủng th�n m�nh,

�� Cơ thể bị cắt th�nh từng mảnh.

�� Tr� u tối, kh�ng th�ng mọi việc,

�� c rồi �c k�o dắt lẫn nhau,

�� N�n sinh tử xoay vần c�c nẻo,

�� Thụ th�n chim th� v� s�u lo�i [3]

�� Bị người giết hại, đem mổ xẻ

�� Lấy thịt để đền o�n hận xưa.

�� Kh�ng đạo đức, đọa v�o đường �c;

�� Mong tho�t th�n cũng kh� lắm thay!

�� 　�� Được th�n người đ� l� rất kh�,

�� Được nghe Phật ph�p lại kh� hơn!

�� Thế T�n ch�nh l� bậc Ch�ng Hựu

�� An trụ nơi địa vị Đặc T�n [4].

�� Ban ch�ng sinh vị ph�p cam lộ [5],

�� Người học sau xin nguyện h�nh tr�!

�� Thương ch�ng con, Phật hiện tuệ s�u,

�� X�t cho ph�m ngu kh�ng tr� tuệ.

　�� Khai ngộ ch�ng sinh, Phật dạy đạo,

�� H�nh giả tu tr� tho�t tử sinh;

�� Người c� ph�c, hiện đời theo Phật,

�� Đạt Kiến đế, th�ch đạo V� sinh.

�� Xin qui y bậc Th�nh nh�n từ

�� Gieo hạt giống v�o nơi bất tử;

�� n từ bi kh�ng ai hơn Phật,

�� Lại thần diệu hiện tỏa uy quang.�� 

Con xin nguyện tất cả ch�ng sinh

Được nếm trọn cam lộ ph�p vị;

Ch�o thuyền tuệ đến bờ gi�c ngộ,

Tiếng kh�nh ph�p vang cả tam thi�n;

Con v� người kh�ng c�n ng� tưởng [6],

Được Ch�ng Hựu chuyển đại ph�p lu�n,

N�n ch�ng con được niềm an lạc,

�� L�a v�ng tr�i buộc mười hai duy�n [7].��

C�i đầu vui mừng xin đảnh lễ,

�� V� qui y đấng Tối Thượng T�n!

�� T�n giả A-nan c�i đầu tr�nh kệ rồi, đại ch�ng trong ph�p hội đều chứng quả vị Bất tho�i chuyển, t�m � th�ng suốt, mặc �o gi�p đại thệ nguyện, quyết ch� cầu đạo V� thượng, x�ng hương ph�p cam lộ khắp mười phương, hiển b�y ch�nh đạo, l�m chiếc cầu [8] cho ch�ng sinh.

Bấy giờ, quốc vương, quan, d�n, trời, rồng, quỉ, thần � nghe Phật thuyết ph�p v� A-nan tr�nh kệ xong, thảy đều vừa buồn tủi, vừa thương x�t, vừa cảm th�n, vừa vui mừng c�i đầu đảnh lễ dưới ch�n Phật v� t�n giả A-nan, nhận lĩnh gi�o ph�p rồi lui. �

-------------------------------------------------------------------------------------------

[1] Ba đường �c 三塗: Địa ngục, ngạ quỷ, s�c sinh.

[2] Ch�nh gi�c正覺Phạm: Samyaksa�bodhi P�li: Samm�-sambodhi. Chỉ sự gi�c ngộ ch�n ch�nh. C�n gọi Ch�nh giải, Đẳng gi�c, Đẳng ch�nh gi�c, Ch�nh đẳng ch�nh gi�c, Ch�nh đẳng gi�c, Ch�nh tận gi�c. Đẳng, l� n�i về l� được chứng - tận, l� n�i về hoặc bị đoạn. Tức l� tiếng n�i tắt của V� thượng đẳng ch�nh gi�c, Tam-miệu tam bồ-đề. Tiếng Phạm: Sambodhi, dịch � l� Ch�nh gi�c, dịch �m l� Tam bồ-đề. C� nghĩa l� tr� biết ch�n ch�nh chứng ngộ hết thảy c�c ph�p, l� thực tr� của Như lai, v� thế, th�nh Phật c�n gọi l� th�nh Ch�nh Gi�c.

[3] S�u lo�i: B�, ngựa, d�, ch�, lợn v� g�.

[4] Đặc T�n特尊: Bậc đầy đủ tr� v� đức, l� bậc t�n qu� nhất trong ba c�i.

[5] Ph�p cam-lộ甘露法: Gi�o ph�p của đức Như lai. Tức ph�p vị thanh tịnh, nu�i dưỡng th�n t�m ch�ng sinh, v� như t�nh chất của cam lộ.

[6] Ng� tưởng: � niệm chấp ng�, cho ng� l� thật c�.

[7] Mười hai duy�n 十二因緣: Phạm: dvādaśāṅgapratītya-samutpāda. Chỉ cho 12 điều kiện (tức 12 Hữu chi) cấu th�nh sự sinh tồn của lo�i hữu t�nh. Theo gi�o nghĩa cơ bản n�i trong kinh A-h�m th� 12 nh�n duy�n l�: V� minh (Phạm: Avidỳa), H�nh (Phạm: Sa�sk�ra), Thức (Phạm: Vijĩ�na), Danh sắc (Phạm:N�ma-r�pa), Lục xứ (Phạm: Wađ-�yatana), X�c (Phạm: Sparza), Thụ (Phạm: Vedan�), �i (Phạm:Tfwị�), Thủ (Phạm: Up�d�na), Hữu (Phạm: Bhava), Sinh (Phạm:J�ti) v� L�o tử (Phạm:Jar�muraịa). Cứ theo kinh Đại duy�n phương tiện trong Trường A-h�m quyển 10 th� nh�n nơi si m� c� h�nh, nh�n h�nh c� thức, nh�n thức c� danh sắc, nh�n danh sắc c� lục nhập (lục xứ), nh�n lục nhập c� x�c, nh�n x�c c� thụ, nh�n thụ c� �i, nh�n �i c� thủ, nh�n thủ c� hữu, nh�n hữu c� sinh, nh�n sinh m� c� c�c đại hoạn: L�o, tử, ưu, bi, khổ n�o nh�m họp, đ� ch�nh l� ấm duy�n đại khổ n�y. Trong 12 chi n�y, mỗi chi trước l� nh�n sinh khởi của chi sau, nếu chi trước diệt th� chi sau cũng diệt. Nếu đứng về phương diện gi� trị v� � nghĩa sự sống c�n của lo�i hữu t�nh m� qu�n x�t � nghĩa của 12 duy�n khởi th� 12 duy�n khởi cho thấy những khổ n�o của đời sống con người h�nh th�nh như thế n�o (Lưu chuyển m�n) v� l�m thế n�o để diệt trừ khổ n�o m� đạt đến khai ngộ (Ho�n diệt m�n). Tức sự sinh tồn (Hữu) của lo�i người bắt đầu từ sự hoạt động của Thức, c�c hoạt động của Thức trở th�nh kinh nghiệm sinh hoạt (H�nh), rồi lại do sự t�ch lũy c�c hoạt động m� h�nh th�nh nội dung của Thức; nhưng sự hoạt động của Thức l� th�ng qua c�c kh� quan cảm gi�c(tức Lục nhập: Mắt, tai, mũi, lưỡi, th�n, �) m� tiếp x�c (X�c) với c�c đối tượng của sự nhận thức (tức tất cả t�m, vật� Danh sắc), đ�y l� việc cảm nhận (Thụ) về mặt chủ quan. Thức của ph�m phu lấy V� minh l�m nội tướng, lấy kh�t �i (�i, tham y�u kh�ng ch�n) l�m ngoại tướng, kh�t �i l� tướng căn bản của Thức, rồi từ đ� ph�t triển m� nắm giữ lấy tất cả l�m ng� để trở th�nh ng� chấp (Thủ), Thức được hu�n tập bởi c�c hoạt động nhiễm � n�y m� phải trải qua c�c nỗi thống khổ của cảnh sống, gi�, chết... v� thường ở thế gian. Tr�i lại, bậc Th�nh nhờ diệt được v� minh v� kh�t �i m� c�c nỗi thống khổ sinh, gi�, chết của thế gian cũng diệt.

[8] Chiếc cầu橋梁: Cầu thường bị người ta giẫm đạp l�n để đi qua, được d�ng để v� dụ người c� đức khi�m cung nhẫn chịu sự khinh nhờn của người kh�c đối với m�nh. Ch� Duy-ma-cật kinh quyển 7 (Đại 38, 391 thượng), ghi: N�i lời khi�m nhường, bị người lăng nhục, d�y đạp, nhẫn chịu kh�ng s�n, giống như c�i cầu.

�