VT0482 Tr� Thế Kinh, 4 quyển

�

佛山* Buddha Mountain * Ph�̣t Sơn

Calgary Alberta Canada

�TRANG CHỦ*--KINH ĐI�̉N*--ĐẠI TẠNG KINH*--TH�̀N CHÚ*--HÌNH ẢNH*--中文*--ENGLISH

VT0482

KINH TR� TH�́

Hán Dịch: Đời H�̣u T�̀n, Tam Tạng Pháp Sư Cưu-Ma-La-Th�̣p, Người Nước Quy Tư

Vi�̣t Dịch: Linh Sơn Pháp Bảo Đại Tạng Kinh

Mục Lục

QUY�̉N 1

Ph�̉m 1: TỨ LỢI

Ph�̉m 2: NĂM �́M (Ph�̀n 1)

QUY�̉N 2

Ph�̉m 2: NĂM �́M (Ph�̀n 2)

Ph�̉m 3: MƯỜI TÁM TÁNH

QUY�̉N 3

Ph�̉m 4: MƯỜI HAI NH�̣P

Ph�̉m 5: MƯỜI HAI NH�N DUY�N

Ph�̉m 6: B�́N NI�̣M XỨ

Ph�̉m 7: NĂM CĂN

QUY�̉N 4

Ph�̉m 8: TÁM THÁNH ĐẠO

Ph�̉m 9: TH�́ GIAN, XU�́T TH�́ GIAN

Ph�̉m 10: PHÁP HỮU VI, V� VI

Ph�̉m 11: BẢN SỰ

Ph�̉m 12: CHÚC LỤY

Quy�̉n 1 ��Quy�̉n 2 ��Quy�̉n 3 ��Quy�̉n 4

KINH TR� TH�́

Hán Dịch: Đời H�̣u T�̀n, Tam Tạng Pháp Sư Cưu-Ma-La-Th�̣p, Người Nước Quy Tư

Vi�̣t Dịch: Linh Sơn Pháp Bảo Đại Tạng Kinh

QUY�̉N 1

Ph�̉m 1: TỨ LỢI

T�i nghe như v�̀y:

M�̣t thời, Đức Ph�̣t ở tại vườn trúc Ca-lan-đà thu�̣c thành Vương xá cùng với đ�ng đủ chúng đại Tỳ-kheo. B�́y giờ, Đức Th�́ T�n được v� s�́ trăm ngàn vạn chúng cung k�nh v�y quanh nghe thuy�́t pháp. Trong chúng h�̣i �́y có m�̣t Đại B�̀-tát t�n Tr� Th�́, v� các Đại B�̀-tát với v� lượng c�ng đức trang nghi�m mà phát t�m mu�́n bi�́t rõ v�̀ t�́t cả pháp Ba-la-m�̣t, mu�́n bi�́t rõ vi�̣c phát khởi v� lượng nguy�̣n, đ�̀y đủ v� lượng trang nghi�m, mu�́n th�ng su�́t v�̀ tướng quy�́t định của v� lượng các pháp, mu�́n phát khởi v� lượng nguy�̣n trang nghi�m nơi ch�̃ hành của t�m s�u xa thanh tịnh, mu�́n bi�́t rõ v�̀ b�́ th� được tròn đ�̀y thanh tịnh, mu�́n bi�́t rõ v�̀ tr� giới thanh tịnh r�́t ráo, mu�́n bi�́t rõ v�̀ t�m nh�̃n nhục nhu hòa tròn đủ, mu�́n bi�́t rõ v�̀ tinh t�́n thanh tịnh, mu�́n bi�́t rõ v�̀ thi�̀n định thanh tịnh, mu�́n th�ng su�́t v�̀ Tr� tu�̣ ba-la-m�̣t, v� v� lượng c�ng đức như v�̣y n�n rời khỏi tòa ng�̀i đứng d�̣y, bày áo vai phải, chắp tay hướng v�̀ Ph�̣t, bạch:

�K�nh bạch Th�́ T�n! Con xin phép được thưa hỏi Th�́ T�n, v� mu�́n tạo lợi �ch, an vui cho t�́t cả chúng sinh và các Đại B�̀-tát kh�ng đoạn m�́t gi�́ng Ph�̣t, ch�́n hành hóa đ�̀y đủ uy nghi, kh�ng vướng mắc vào vi�̣c tr� giới, thọ giới và hành dụng đại pháp tròn đủ thanh tịnh, khéo bi�́t nắm giữ v� lượng hành xứ nơi đạo pháp, v� các B�̀-tát này n�n nay con xin thưa hỏi Đức Th�́ T�n. K�nh bạch Th�́ T�n! Th�́ nào là Đại B�̀-tát khéo bi�́t v�̀ th�̣t tướng của các pháp, cũng khéo ph�n bi�̣t v�̀ tướng của các pháp, cũng có th�̉ chứng đắc ni�̣m lực, cũng ph�n bi�̣t rõ v�̀ chương cú nơi t�́t cả các pháp? Th�́ nào là Đại B�̀-tát khi chuy�̉n th�n lu�n thành tựu chánh ni�̣m, cho đ�́n khi đạt được đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác?

Khi �́y, Đức Th�́ T�n bảo B�̀-tát Tr� Th�́:

�Lành thay! Lành thay! Này B�̀-tát Tr� Th�́! �ng đã có th�̉ v� các Đại B�̀-tát n�n thưa hỏi Như Lai những vi�̣c như v�̣y. Tức bi�́t, �ng v� thương xót th�́ gian n�n làm nhi�̀u vi�̣c an �̉n cho chúng sinh, tạo lợi �ch an vui cho chư Thi�n và người đời, cũng làm ánh sáng lớn cho các B�̀-tát nơi đời này và đời sau. C�ng đức của �ng là kh�ng th�̉ hạn lượng, n�n mới có th�̉ thưa hỏi Như Lai những vi�̣c như th�́. �ng chắc chắn mu�́n dứt trừ những sự nghi ngờ cho h�́t thảy chúng sinh, thương giúp t�́t cả chúng sinh n�n làm ánh sáng lớn, mu�́n chỉ dạy những đi�̀u lợi �ch, có ý nghĩa cho t�́t cả chúng sinh, mu�́n cho chúng sinh có th�̉ vượt qua con đường hi�̉m, mu�́n làm người cứu h�̣, làm hải đảo, làm nhà cửa, làm ch�̃ nương tựa cho chúng sinh. Mu�́n cứu chúng sinh ra khỏi ba đường ác, mu�́n đặt y�n chúng sinh nơi đạo v� thượng, mu�́n giải thoát chúng sinh ra khỏi sinh lão b�̣nh tử, ưu bi kh�̉ não, mu�́n ban cho chúng sinh ni�̀m vui Ni�́t-bàn v� thượng. �ng mu�́n giữ g�n chánh pháp nơi đời sau, mu�́n đ�̣ chúng sinh nơi đời ác trược đ�̀y những sợ hãi sau này. Này B�̀-tát Tr� Th�́! �ng nay hãy lắng nghe và suy nghĩ kỹ, ta sẽ giải th�ch rõ vi�̣c này cho �ng.

�Xin v�ng, k�nh bạch Th�́ T�n!

Ph�̣t bảo:

�Này B�̀-tát Tr� Th�́! Các Đại B�̀-tát v� th�́y rõ b�́n vi�̣c lợi �ch n�n si�ng tu t�̣p v�̀ th�̣t tướng của các pháp, cũng ph�n bi�̣t rõ v�̀ văn nghĩa của các pháp. B�́n pháp đó là:

1.�� Phải đạt được ni�̣m tròn đủ.

2.�� Phải đạt được ni�̣m kh�ng gián đoạn.

3.�� Phải dùng tu�̣ an �̉n đ�̉ tự tăng trưởng.

4.�� Ni�̣m thường tại t�m.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đó là Đại B�̀-tát th�́y rõ b�́n vi�̣c lợi �ch n�n si�ng năng tu t�̣p th�̣t tướng của các pháp, cũng ph�n bi�̣t rõ v�̀ văn nghĩa của các pháp.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Các Đại B�̀-tát lại th�́y rõ b�́n vi�̣c lợi �ch n�n si�ng tu t�̣p th�̣t tướng của các pháp, cũng ph�n bi�̣t rõ chương cú của các pháp. B�́n pháp đó là:

1.�� Phải khéo nh�̣n bi�́t nghĩa quy�́t định của các pháp.

2.�� Phải khéo nh�̣n bi�́t nghĩa của các pháp.

3.�� Phải khéo nh�̣n bi�́t v� s�́ nh�n duy�n của các pháp.

4.�� Phải khéo nh�̣p vào pháp m�n như th�̣t của các pháp.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Các Đại B�̀-tát lại th�́y rõ b�́n vi�̣c lợi �ch n�n si�ng năng tu t�̣p th�̣t tướng của các pháp, cũng khéo ph�n bi�̣t chương cú của các pháp. B�́n pháp đó là:

1.�� Phải khéo bi�́t tướng của v� lượng pháp.

2.�� Phải khéo bi�́t tu t�̣p v� lượng pháp quy�́t định.

3.�� Phải n�n hành v� lượng c�ng đức đ�̉ tự tăng trưởng.

4.�� Phải th�́y bi�́t tướng sinh di�̣t của các pháp.

1.�� C�̀n phải g�̀n gũi B�̣c V� Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác.

2.�� Phải mau chóng đ�̀y đủ các pháp trợ B�̀-đ�̀.

3.�� Phải bi�́t rõ các pháp phương ti�̣n mà kh�ng theo lời nói của người khác.

4.�� Phải bi�́t rõ t�́t cả tr� tu�̣.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Các Đại B�̀-tát lại th�́y rõ b�́n pháp lợi �ch n�n si�ng năng tu t�̣p th�̣t tướng của các pháp, cũng khéo ph�n bi�̣t rõ chương cú của các pháp. B�́n pháp đó là:

1.�� B�̀-tát v� tạo lợi �ch cho t�́t cả chúng sinh n�n t�m kh�ng keo ki�̣t.

2.�� Thường hành giới thanh tịnh, v� an trú nơi Tỳ-l�-da ba-la-m�̣t.

3.�� Phát khởi hạnh tinh t�́n dũng mãnh kh�ng ngừng.

4.�� V� chánh tư duy n�n khéo hành Tr� tu�̣ ba-la-m�̣t.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Các Đại B�̀-tát lại có b�́n pháp n�n si�ng năng tu t�̣p th�̣t tướng của các pháp, cũng ph�n bi�̣t rõ chương cú của các pháp. B�́n pháp đó là:

1.�� Thành tựu đ�̀y đủ t�m s�u xa và nguy�̣n thanh tịnh.

2.�� Thành tựu đ�̀y đủ c�ng đức của đ�́i tượng hành hóa thanh tịnh.

3.�� An trụ nơi c�ng đức nhu hòa, nh�̃n nhục.

4.�� Ph�n bi�̣t được ánh sáng nơi th�̣t tướng của các pháp.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Các Đại B�̀-tát lại có b�́n pháp n�n si�ng tu t�̣p th�̣t tướng của các pháp, cũng khéo ph�n bi�̣t rõ chương cú các pháp. B�́n pháp đó là:

1.�� V� d�́c sức mu�́n c�̀u đạt Nh�́t thi�́t tr�.

2.�� Khéo bi�́t ph�n bi�̣t rõ các Tam-mu�̣i của thi�̀n định giải thoát đ�̉ phát sinh sự mong mu�́n lớn.

3.�� V� mu�́n được t�m đại Từ, đại Bi, đại Hỷ, đại Xả n�n tạo phương ti�̣n hành hạnh thanh tịnh.

4.�� Khéo tu t�̣p nghĩa quy�́t định.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Các Đại B�̀-tát lại có b�́n pháp n�n si�ng tu t�̣p th�̣t tướng của các pháp, cũng khéo ph�n bi�̣t rõ chương cú của các pháp. B�́n pháp đó là:

1.�� Đ�̀y đủ tu�̣ hạnh.

2.�� Cũng c�̀u đạt nơi ch�́n của tr� hạnh thanh tịnh.

3.�� Ưa th�ch tr� v� ngại.

4.�� Thường kh�ng xa l�a nguy�̣n của Nh�́t thi�́t tr�.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đó là Đại B�̀-tát có b�́n pháp n�n si�ng tu t�̣p th�̣t tướng của các pháp, cũng khéo ph�n bi�̣t rõ chương cú của các pháp.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Các Đại B�̀-tát th�́y rõ b�́n vi�̣c lợi �ch n�n hay c�̀u ni�̣m lực. B�́n vi�̣c đó là:

1.�� Tu t�̣p đ�̀y đủ ni�̣m căn.

2.�� Hành t�̣p tu�̣ an �̉n.

3.�� Thường đ�̀y đủ ni�̣m kh�ng gián đoạn.

4.�� N�n tu t�̣p đ�̀y đủ b�́n Ni�̣m xứ.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại th�́y rõ b�́n thứ lợi �ch n�n có th�̉ c�̀u đạt ni�̣m lực. B�́n pháp đó là:

1.�� Hành đ�̀y đủ các pháp trợ B�̀-đ�̀, n�n ni�̣m lu�n ở nơi t�m.

2.�� Nhờ ni�̣m căn bén nhạy n�n khéo bi�́t sự tu t�̣p ở đời trước.

3.�� V� tr� tu�̣ thanh tịnh tròn đủ n�n mau được ni�̣m kh�ng gián đoạn.

4.�� Gieo tr�̀ng nh�n duy�n v�̀ Nh�́t thi�́t tr�.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại th�́y rõ b�́n vi�̣c lợi �ch n�n hay c�̀u ni�̣m lực. B�́n vi�̣c đó là:

1.�� Tu t�̣p đ�̀y đủ phương ti�̣n tư duy.

2.�� Tu t�̣p tr� tu�̣ như th�̣t.

3.�� Si�ng phát khởi tinh t�́n đ�̉ được pháp của chư Ph�̣t.

4.�� Kh�ng qu�n nhớ nghĩ đ�̉ chứng đắc ni�̣m lực kh�ng gián đoạn.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại có b�́n pháp gọi là đạt được ni�̣m lực. B�́n pháp đó là:

1.�� Ni�̣m tu�̣ an �̉n do thường si�ng năng tinh t�́n kh�ng ngừng nghỉ.

2.�� Thường nh�́t t�m v� chứng đắc th�̣t tướng của các pháp.

3.�� Thường kh�ng bu�ng lung do chánh ni�̣m các pháp.

4.�� Thường h�̣ tr� các căn nhờ chánh tư duy.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại có b�́n pháp gọi là chứng đắc ni�̣m lực. B�́n pháp đó là:

1.�� An trụ nơi sự tr� giới thanh tịnh.

2.�� Thành tựu hành xứ oai nghi thanh tịnh.

3.�� Trừ bỏ năm thứ ngăn che nơi t�m.

4.�� Kh�ng bị pháp th�́ gian làm nhi�̃m �, xa l�a nghi�̣p chướng, phi�̀n não chướng.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại có b�́n pháp gọi là chứng đắc ni�̣m lực. B�́n pháp đó là:

1.�� Dùng t�m kh�ng tán loạn c�̀u pháp thi�̣n.

2.�� Si�ng năng tu t�̣p tướng nh�́t t�m.

3.�� Khéo nh�̣n bi�́t các pháp m�n chánh nh�̣p.

4.�� Xa l�a gia đ�nh, kh�ng th�ch sự náo nhi�̣t.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại có b�́n pháp gọi là chứng đắc ni�̣m lực. Đó là:

1.�� G�̀n gũi tri thức thi�̣n.

2.�� Thường tu t�̣p pháp s�u xa.

3.�� Thường th�ch đ�́n ch�̃ chư Ph�̣t và B�̀-tát.

4.�� Thường th�ch thỉnh v�́n pháp tu t�̣p tr� tu�̣.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đó là Đại B�̀-tát th�́y rõ b�́n pháp n�n gọi là chứng đắc ni�̣m lực.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát th�́y rõ b�́n vi�̣c lợi �ch n�n có th�̉ tu t�̣p t�́t cả tu�̣ ph�n bi�̣t chương cú. Đó là:

1.�� Khéo bi�́t rõ th�̣t tướng của t�́t cả pháp.

2.�� Ph�n bi�̣t nh�n của t�́t cả pháp.

3.�� Bi�́t nghĩa quy�́t định của các pháp.

4.�� Khéo bi�́t ng�n ngữ, chương cú của t�́t cả pháp.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại th�́y b�́n pháp lợi �ch n�n có th�̉ tu t�̣p t�́t cả tu�̣ ph�n bi�̣t văn nghĩa. Đó là:

1.�� Khéo bi�́t rõ thứ lớp tùy nghi của các pháp.

2.�� Khéo bi�́t rõ phương ti�̣n nh�n duy�n của t�́t cả pháp.

3.�� Tu t�̣p đ�̀y đủ phương ti�̣n của t�́t cả pháp.

4.�� Ph�n bi�̣t, bi�́t rõ kinh li�̃u nghĩa, kinh chưa li�̃u nghĩa.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại th�́y b�́n pháp lợi �ch n�n có th�̉ tu t�̣p t�́t cả tu�̣ ph�n bi�̣t văn nghĩa. Đó là:

1.�� Khéo học hỏi tr� tu�̣ là đạo, là phi đạo.

2.�� N�n đạt được lực thuy�́t giảng v�̀ nghĩa của t�́t cả pháp.

3.�� Mau chứng được hành xứ của tr� tu�̣ thanh tịnh.

4.�� Tu t�̣p Tr� tu�̣ ba-la-m�̣t tròn đủ.

Tr� Th�́! Đó là Đại B�̀-tát th�́y rõ b�́n pháp lợi �ch n�n có th�̉ tu t�̣p t�́t cả tu�̣ ph�n bi�̣t văn nghĩa.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại có b�́n pháp n�n có th�̉ tu t�̣p t�́t cả tu�̣ ph�n bi�̣t văn nghĩa. Đó là:

1.�� Khéo bi�́t tu t�̣p tướng t�̣p của các pháp.

2.�� Khéo bi�́t tướng nh�n của các pháp.�

3.�� Khéo bi�́t tướng duy�n của các pháp.

4.�� Có th�̉ nh�̣p nơi phương ti�̣n của nh�n duy�n.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại có b�́n pháp n�n có th�̉ tu t�̣p t�́t cả tu�̣ ph�n bi�̣t văn nghĩa. Đó là:

1.�� Bi�́t rõ v�̀ Kh�̉ của các pháp.

2.�� Bi�́t rõ v�̀ T�̣p của các pháp.

3.�� Bi�́t rõ v�̀ Di�̣t của các pháp.

4.�� Bi�́t rõ v�̀ Đạo của các pháp..

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại có b�́n pháp n�n có th�̉ tu t�̣p t�́t cả tu�̣ ph�n bi�̣t văn nghĩa. Đó là:

1.�� Khéo bi�́t các pháp hợp tan.

2.�� Tạo phương ti�̣n đ�̉ đạt được lực của nh�n trước.

3.�� Khéo bi�́t ch�̃ th�ch nghi của các pháp.

4.�� Khéo bi�́t ph�n bi�̣t v�̀ văn tự, chương cú.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại có b�́n pháp n�n có th�̉ tu t�̣p t�́t cả tu�̣ ph�n bi�̣t văn nghĩa. B�́n pháp đó là:

1.�� Bi�́t rõ v�̀ kinh kh�ng li�̃u nghĩa.

2.�� Ở trong kinh li�̃u nghĩa, kh�ng theo ng�n thuy�́t của kẻ khác.

3.�� Bi�́t rõ tướng �́n của t�́t cả pháp.

4.�� Cũng khéo an trụ trong tr� v� tướng của t�́t cả pháp.

Tr� Th�́! Đó là Đại B�̀-tát có b�́n pháp n�n hay tu t�̣p t�́t cả tu�̣ ph�n bi�̣t văn nghĩa.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát có b�́n pháp chuy�̉n th�n thường được ni�̣m kh�ng gián đoạn, cho đ�́n được đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác. Đó là:

1.�� Hi�̉u rõ v�̀ pháp thi�̣n, b�́t thi�̣n.

2.�� Thành tựu an tu�̣ của ni�̣m đ�̣ nh�́t.

3.�� Có th�̉ xa l�a năm thứ ngăn che nơi t�m.

4.�� T�m lu�n nhớ nghĩ đ�́n đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại có b�́n pháp chuy�̉n th�n thường được ni�̣m kh�ng gián đoạn, cho đ�́n được đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác. Đó là:

1.�� Khéo tu t�̣p b�́n Ni�̣m xứ.

2.�� Khéo tu t�̣p tu�̣ học ph�n bi�̣t.

3.�� Đ�́i với các thi�̀n định th� tr� tu�̣ là đứng đ�̀u.

4.�� Được th�ng tỏ ở trong tr� tu�̣ quy�́t định.

1.�� Đạt được các m�n Đà-la-ni.

2.�� Cũng tu t�̣p tr� v� sinh.

3.�� Nh�̣p vào t�̣n tr�.

4.�� Cũng quán sát di�̣t tr�.

1.�� Ch�́m dứt mọi tham ái, gi�̣n dữ.

2.�� Kh�ng tham đắm t�́t cả pháp hữu vi, v� vi.

3.�� T�m th�ng su�́t tr� tu�̣ v� vi.

4.�� Đạt đ�́n nơi ch�́n hành hóa của Như Lai.

Tr� Th�́! Đó là Đại B�̀-tát có b�́n pháp chuy�̉n th�n thường được ni�̣m kh�ng gián đoạn, cho đ�́n đạt được t�m V� thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát có năm sức của tịnh tr�, có th�̉ đạt đ�̀y đủ các c�ng đức như tr�n. Đó là:

1.�� Sức của tịnh tr� nơi th�m t�m.

2.�� Sức của tịnh tr� nơi nguy�̣n.

3.�� Sức của tịnh tr� nơi căn lành.

4.�� Sức của tịnh tr� nơi h�̀i hướng.

5.�� Sức của tịnh tr� nơi nghi�̣p chướng.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại có năm sức của tịnh tr�, có th�̉ đạt đ�̀y đủ các c�ng đức như tr�n. Đó là:

1.�� Sức của tịnh tr� nơi hành xứ oai nghi.

2.�� Sức của tịnh tr� nơi ni�̣m cụ túc.

3. �� Sức của tịnh tr� nơi phương ti�̣n.

4.�� Sức của tịnh tr� nơi duy�n chúng sinh.

5.�� Sức của tịnh tr� nơi duy�n tướng.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại có năm sức của tịnh tr� có th�̉ đạt đ�̀y đủ được các c�ng đức như tr�n. Đó là:

1.�� Sức của tịnh tr� nơi t�m xả.

2.�� Sức của tịnh tr� tạo lợi �ch cho chúng sinh.

3.�� Sức của tịnh tr� sinh đại Từ.

4.�� Sức của tịnh tr� sinh đại Bi.

5.�� Sức của tịnh tr� sinh đại Hỷ, đại Xả.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại có năm sức của tịnh tr� có th�̉ đạt đ�̀y đủ được các c�ng đức như tr�n. Đó là:

1.�� Sức của tịnh tr� tr� giới.

2.�� Sức của tịnh tr� kh�ng ch�́p trước tr� giới.

3.�� Sức của tịnh tr� nh�̃n nhục

4.�� Sức của tịnh tr� kh�ng ch�́p trước nh�̃n nhục.

5.�� Sức của tịnh tr� đa văn.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại có năm sức của tịnh tr� có th�̉ đạt đ�̀y đủ được các c�ng đức như tr�n. Đó là:

1.�� Sức của tịnh tr� tinh t�́n s�u xa.

2.�� Sức của tịnh tr� thọ nh�̣n tinh t�́n.

3.�� Sức của tịnh tr� thi�̀n định.

4.�� Sức của tịnh tr� nơi phương ti�̣n thi�̀n định.

5.�� Sức của tịnh tr� nơi phương ti�̣n Chỉ Quán.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại có năm sức của tịnh tr� có th�̉ đạt đ�̀y đủ được các c�ng đức như tr�n. Đó là:

1.�� Sức của tịnh tr� nơi tu�̣.

2.�� Sức của tịnh tr� nơi phương ti�̣n quy�́t định v�̀ đa văn.

3.�� Sức của tịnh tr� th�́ gian, xu�́t th�́ gian.

4.�� Sức của tịnh tr� nơi phương ti�̣n tu�̣.

5.�� Sức của tịnh tr� hữu vi, v� vi.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại có năm sức của tịnh tr� có th�̉ đ�̀y đủ được các c�ng đức như tr�n. Đó là:

1.�� Sức của tịnh tr� nơi phương ti�̣n quán.

2.�� Sức của tịnh tr� nơi minh giải thoát.

3.�� Sức của tịnh tr� nơi tướng v� sinh.

4.�� Sức của tịnh tr� nơi nh�́t tướng, v� tướng.

5.�� Sức của tịnh tr� nơi Đ�̣ nh�́t nghĩa, th�́ đ�́ nghĩa.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Do Đại B�̀-tát có năm sức của tịnh tr� này n�n mau đạt được đ�̀y đủ t�́t cả c�ng đức như v�̣y.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Do được lợi �ch như v�̣y n�n Đại B�̀-tát đ�́i với sức của tịnh tr� này lu�n si�ng năng tu t�̣p.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát thành tựu ba pháp, n�n ở trong sức của tịnh tr� có th�̉ si�ng năng tu t�̣p. Ba pháp đó là:

1.�� Dục.

2.�� Tinh t�́n.

3.�� Kh�ng phóng d�̣t.

Đại B�̀-tát thành tựu ba pháp này, n�n có th�̉ si�ng năng tu t�̣p, có th�̉ đạt đ�̀y đủ t�́t cả c�ng đức ở trong sức của tịnh tr�. V� sao?

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Dục, Tinh t�́n, Kh�ng phóng d�̣t đ�̀u là ch�̃ căn bản của t�́t cả pháp. Đại B�̀-tát được sức của tịnh tr� �́y th� có th�̉ mau chóng được Nh�́t thi�́t tr�, cũng gọi là b�̣c tinh t�́n kh�ng thoái chuy�̉n, cũng gọi là b�̣c kh�ng thoái chuy�̉n nơi pháp, cũng nhờ đ�́y n�n c�ng đức mau được tăng trưởng, cũng ở trong t�́t cả pháp nhanh chóng có được sức của tịnh tr�.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! N�́u người nào ở trong t�́t cả pháp như v�̣y mà được sức của tịnh tr� th� người đó là ru�̣ng phước của th�́ gian. Người �́y có th�̉ k�́ ti�́p ta nh�̣n lãnh sự cúng dường. Người �́y có th�̉ đạt đ�́n hành xứ của Như Lai. Người �́y có th�̉ th�́y pháp của Như Lai. Người �́y kh�ng l�u có th�̉ chứng được tr� tu�̣ của Như Lai.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Xưa kia trong v� lượng a-tăng-kỳ ki�́p, khi ta hành đạo B�̀-tát, Ph�̣t Nhi�n Đăng thọ ký cho ta: ��ng trải qua atăng-kỳ ki�́p sẽ được làm Ph�̣t.�

Ngay khi �́y Ta mới bi�́t sức của tịnh tr� như v�̣y hi�̣n bày khắp.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! N�́u người nào ở trong t�́t cả pháp có th�̉ thành tựu sức của tịnh tr� như v�̣y, người �́y cũng sẽ được đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác như h�m nay ta đã đạt được. Người �́y cũng chuy�̉n pháp lu�n như h�m nay ta đã chuy�̉n pháp lu�n. Người �́y cũng g�̀m vang ti�́ng sư tử như ta h�m nay đã g�̀m vang ti�́ng sư tử. Người �́y cũng được sức tự tại ở trong t�́t cả các pháp như ta h�m nay.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! �ng đ�́i với sức của tịnh tr� này n�n si�ng năng tinh t�́n hành tr�, kh�ng l�u sẽ đạt được đ�̀y đủ Nh�́t thi�́t tr�.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Nơi đời quá khứ v� lượng a-tăng-kỳ ki�́p v�̀ trước có Ph�̣t hi�̣u Tr� Cao Vương g�̀m đủ mười t�n hi�̣u: Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Bi�́n Tri, Minh Hạnh Túc, Thi�̣n Th�̣, Th�́ Gian Giải, V� Thượng Sĩ, Đi�̀u Ngự Trượng Phu, Thi�n Nh�n Sư, Ph�̣t Th�́ T�n.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Như Lai Tr� Cao Vương này có v� lượng Thanh văn Tăng, cũng có v� lượng B�̀-tát Tăng, là ch�̃ đạt đ�́n của nh�n duy�n nơi bản nguy�̣n của Ph�̣t. Qu�́c đ�̣ của Ngài kh�ng có ba đường ác. Các chúng sinh ở qu�́c đ�̣ đó kh�ng bi�́t có sự kh�̉, t�́t cả đ�̀u được an vui, sung sướng trọn vẹn. Người l�a dục r�́t nhi�̀u, có th�̉ dứt trừ năm thứ ngăn che. Các chúng sinh này thành tựu được sự an vui thanh tịnh như v�̣y, như sự an lạc của người vào Đ�̣ tứ thi�̀n. Ph�̣t Tr� Cao Vương này thọ sáu trăm vạn ức na-do-tha ki�́p. Này B�̀-tát Tr� Th�́! Trong qu�́c đ�̣ �́y chỉ có Ph�̣t là vua, kh�ng còn có vua nào khác. Chúng sinh trong qu�́c đ�̣ �́y đ�̀u gọi Ph�̣t là Pháp vương. Ph�̣t Tr� Cao Vương này thường thuy�́t giảng kinh �Đoạn trừ nghi hoặc nơi t�́t cả chúng sinh hoan hỷ nơi t�m của h�́t thảy chúng sinh thu�̣c B�̀-tát tạng� cho các B�̀-tát.

B�́y giờ, có năm trăm B�̀-tát nghe sức của tịnh tr� nơi các B�̀-tát �́y, n�n phát khởi sức tinh t�́n như v�̣y, trọn đời kh�ng ng�̀i, trọn đời kh�ng nghĩ tưởng đ�́n y phục, trọn đời kh�ng khởi tưởng ngã, tưởng nh�n, tưởng chúng sinh, tưởng nam nữ, trọn đời hoàn toàn kh�ng ăn nhi�̀u, chỉ tu t�̣p lực của tịnh tr� như v�̣y, si�ng năng tinh t�́n hành tr�. Năm trăm B�̀-tát do nh�n duy�n của căn lành �́y, sau khi mạng chung đ�̀u được sinh nơi qu�́c đ�̣ ở phương Đ�ng cách đ�y hơn mười vạn ức cõi nước. Sau khi sinh kh�ng bao l�u, nhờ tu t�̣p pháp này n�n được thành tựu lợi căn, bi�́t rõ v�̀ túc mạng. Qu�́c đ�̣ đó có Ph�̣t hi�̣u là V� Lượng Hoa T�ch Vương, hi�̣n đang thuy�́t pháp. Các B�̀-tát ở qu�́c đ�̣ đó mới mười sáu tu�̉i, đ�̀u ở ch�̃ Ph�̣t V� Lượng Hoa T�ch Vương xu�́t gia, trong sáu mươi ức năm hành phạm hạnh đ�̀ng tử, cũng tu hành tinh t�́n như v�̣y.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Năm trăm B�̀-tát này được gặp hai mươi ức các Đức Ph�̣t như v�̣y, ở ch�̃ các Đức Ph�̣t đ�̀u si�ng băng tinh t�́n tu t�̣p, thành tựu an tu�̣ của ni�̣m b�̣c nh�́t, sau cùng được gặp Ph�̣t V� Lượng Lực Cao Vương và được thọ ký, qua m�̣t vạn ki�́p sẽ thành tựu đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác. Năm trăm vị này, trong m�̣t vạn ki�́p được gặp hai vạn ức Ph�̣t, đạt đ�̀y đủ Ph�̣t đạo, ngay nơi m�̣t ki�́p, l�̀n lượt được thành tựu đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác.

B�̀-tát Tr� Th�́ n�n bi�́t! Đại B�̀-tát mu�́n mau chứng đắc quả vị V� thượng Chánh đẳng Chánh giác, th� đ�́i với lực tịnh tr� này n�n sinh Dục, Tinh t�́n, Kh�ng phóng d�̣t. V� sao? Này B�̀-tát Tr� Th�́! V� chư Ph�̣t thành tựu đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác đ�̀u do Dục, Tinh t�́n, Kh�ng phóng d�̣t làm căn bản và còn các pháp trợ đạo khác nữa n�n có th�̉ đ�̀y đủ pháp Ph�̣t.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Ta nhờ tinh t�́n như v�̣y n�n được gặp hai mươi ức Đức Ph�̣t, ở trong các pháp đời đời thành tựu ni�̣m lực, đời đời bi�́t được túc mạng, tu t�̣p pháp này kh�ng ngừng nghỉ. Ta hoàn toàn kh�ng m�́t các pháp Dục, Tinh t�́n, Kh�ng phóng d�̣t �́y. Ta lu�n thành tựu các pháp Dục, Tinh t�́n, Kh�ng phóng d�̣t.

Khi �́y, Đức Th�́ T�n dùng t�m đại Từ bi ngoảnh nh�n b�́n phương và thị hi�̣n sức th�̀n th�ng làm cho các cõi Di�m-phù-đ�̀ trong tam thi�n th�́ giới đ�̀u có hóa Ph�̣t thuy�́t giảng kinh �Đoạn trừ nghi hoặc nơi t�́t cả chúng sinh hoan hỷ nơi t�m của h�́t thảy chúng sinh thu�̣c B�̀-tát tạng� này cho các chúng sinh, lại dùng th�̀n lực làm cho đại chúng trong đại h�̣i nơi vườn Trúc đ�̀u th�́y chư Ph�̣t hi�̣n hữu khắp cõi Di�m-phù-đ�̀, m�̃i m�̣t và đ�̀u đang thuy�́t pháp. Đại chúng tr�ng th�́y thảy đ�̀u vui mừng, từ ch�̃ ng�̀i đứng d�̣y, cùng nhau lạy Ph�̣t và thưa:

�K�nh bạch Th�́ T�n! Th�̣t là hy hữu! Th�̀n lực của chư Ph�̣t Như Lai th�̣t kh�ng th�̉ nghĩ bàn, đã thành tựu v� lượng pháp kh�ng th�̉ nghĩ bàn.

B�́y giờ, Đức Ph�̣t bảo đại chúng:

�Này các thi�̣n nam! Vi�̣c này đ�́i với Như Lai chưa đủ l�́y làm khó. V� sao? V� Như Lai khéo th�ng su�́t tánh của các pháp. Như từ m�̣t l�̃ ch�n l�ng phát ra sức th�̀n th�ng, ánh sáng chi�́u khắp hằng hà sa th�́ giới trong mười phương, di�̃n nói giáo pháp. Nơi m�̣t l�̃ ch�n l�ng có cả trăm ngàn vạn ức ph�̀n cũng chưa hi�̣n bày h�́t được m�̣t ph�̀n. Như Lai đã thành tựu c�ng đức kh�ng th�̉ nghĩ bàn như v�̣y.

Này các thi�̣n nam! Như Lai quán s�u v�̀ t�m chúng sinh đ�̉ thuy�́t pháp cho họ.

Này các thi�̣n nam! Chúng sinh đời nay �t có người đ�́i với pháp này ưa th�ch thực hành.

Này các thi�̣n nam! Chúng sinh đời nay �t có người đ�́i với pháp này thực hành m�̣t cách tinh t�́n.

Này các thi�̣n nam! Chúng sinh đời nay �t có người đ�́i với pháp này thực hành kh�ng phóng d�̣t. V� sao? V� Như Lai nay đã xu�́t hi�̣n nơi đời có đủ năm thứ u�́ trược x�́u ác, đó là: ki�́p trược, ki�́n trược, phi�̀n não trược, chúng sinh trược, mạng trược.

Này các thi�̣n nam! N�́u có, cho đ�́n chỉ m�̣t người có th�̉ tin nh�̣n pháp thanh tịnh s�u xa này, người đó có th�̉ đạt đ�́n tr� tu�̣ Ph�̣t. Người như v�̣y th�̣t là hi�́m có, hu�́ng chi là người có th�̉ tin và hi�̉u vi�̣c làm của Như Lai.

Này các thi�̣n nam! Ta lu�n lu�n nơi cõi sinh tử trang nghi�m nguy�̣n như v�̣y, hành nh�̃n nhục, tinh t�́n như v�̣y. V� những chúng sinh kh�̉ não kh�ng có người cứu h�̣, kh�ng nơi nương tựa, ph�̀n nhi�̀u bị đọa trong đường ác, ngay khi �́y, ta thành tựu Ph�̣t đạo, làm lợi �ch cho v� lượng a-tăng-kỳ chúng sinh.

Này các thi�̣n nam! N�n bi�́t �n lực của Như Lai v�́n thanh tịnh v� nguy�̣n tinh t�́n n�n có th�̉ làm cho v� lượng a-tăng-kỳ chúng sinh tin hi�̉u, thọ tr� pháp s�u xa như v�̣y.

Này các thi�̣n nam! Ta trong đời trước giáo hóa các chúng sinh, các chúng sinh này có th�̉ hi�̉u được pháp của ta.

Này các thi�̣n nam! Nay Ph�̣t dùng mười Lực, b�́n V� sở úy, �t có th�̉ khi�́n chúng sinh tin hi�̉u pháp s�u xa này. N�́u chúng sinh nào trú trong pháp �́y là đ�̀u nhờ �n lực và phương ti�̣n của Như Lai.

Ta ở trong cõi sinh tử lu�n lu�n kh�ng l�a pháp s�u xa này. Ta cũng lu�n lu�n dùng t�m đại Từ, đại Bi, đại Hỷ, đại Xả đ�̉ th�u giữ chúng sinh. �t có Như Lai nào xu�́t hi�̣n nơi đời năm trược làm lợi �ch cho chúng sinh. V� sao? Này các thi�̣n nam! V� nơi đời trước, ta lu�n dùng sức đại tinh t�́n, sức đại phương ti�̣n đ�̉ giáo hóa chúng sinh tu t�̣p đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Này các thi�̣n nam! Ta nhớ nơi đời quá khứ, trong m�̣t ngày xả bỏ ngàn th�n đ�̉ b�́ th� làm lợi �ch cho chúng sinh.

Này các thi�̣n nam! Ta ở trong v� s�́ ngàn vạn đời như v�̣y, th�́y chúng sinh bị đói khát, tự cắt thịt nơi th�n đ�̉ n�́u cho họ ăn, mà t�m Ta lúc �́y v�̃n kh�ng đau bu�̀n, h�́i h�̣n, chỉ hành đại Bi đ�́i với khắp t�́t cả mu�n loài.

Các thi�̣n nam n�n bi�́t! Ta dùng sức đại tinh t�́n, sức đại phương ti�̣n như v�̣y đ�̉ giáo hóa chúng sinh t�ch t�̣p đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác này. V� th�́, này các thi�̣n nam! N�n phát khởi Dục, Tinh t�́n, Kh�ng phóng d�̣t như v�̣y mà tu t�̣p quả vị V� thượng Chánh đẳng Chánh giác, như ta khi hành đạo B�̀-tát. Các vị cũng n�n giáo hóa làm lợi �ch cho chúng sinh như ta.

Này các thi�̣n nam! Chư Ph�̣t xu�́t hi�̣n trong Hi�̀n ki�́p này kh�ng m�̣t vị nào là kh�ng khen ngợi ta th�́ này: �Ph�̣t Th�ch-ca M�u-ni thực hành tinh t�́n s�u xa như v�̣y. Ph�̣t Th�ch-ca M�u-ni đ�̀y đủ tinh t�́n như v�̣y. Ph�̣t Th�ch-ca M�u-ni đ�̀y đủ Tinh t�́n ba-la-m�̣t như v�̣y. Ph�̣t Th�ch-ca M�u-ni khi hành đạo B�̀-tát đã giáo hóa chúng sinh như v�̣y. Ngài xu�́t hi�̣n nơi đời năm trược làm lợi �ch cho v� lượng a-tăng-kỳ chúng sinh.�

Này các thi�̣n nam! V� hành đạo như v�̣y n�n c�̀n phát khởi Dục, Tinh t�́n, Kh�ng phóng d�̣t.

Này các thi�̣n nam! Ta nay tuy đã đạt được đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác mà v�̃n kh�ng ngừng tinh t�́n. Đ�́n lúc Ni�́t-bàn v�̃n tinh t�́n dũng mãnh, nghi�̀n nát th�n th�̉ ra như hạt cải, ph�n tán ch�n tay lóng đ�́t. V� sao? V� thương xót chúng sinh nơi đời vị lai.

Ta trong đời trước, khi hành đạo B�̀-tát, chúng sinh được ta giáo hóa, hoặc làm vi�̣c sai l�̀m mà bị đọa vào các xứ nạn, mu�́n gắng cứu giúp chúng, ta phát khởi t�m đại Bi hi�̣n bày th�̀n lực ph�n chia xá-lợi cho đ�́n như hạt cải.

Sau khi Ta di�̣t đ�̣, n�́u có các chúng sinh n�n dùng xá-lợi đ�̉ hóa đ�̣ khi�́n t�m được thanh tịnh, khi t�m của các chúng sinh �́y được thanh tịnh r�̀i, th� ở khắp mọi nơi ch�́n đ�̀u được thành tựu theo nguy�̣n.

Này các thi�̣n nam! Ta xưa kia khi hành đạo B�̀-tát, trong t�́t cả chúng sinh thành tựu t�m Bi như v�̣y, n�n nghi�̀n nát th�n th�̉, đem xá-lợi ph�n chia cùng khắp, đó là bản nguy�̣n của ta. Ta dùng v� lượng nh�n duy�n phước đức như v�̣y, v� t�m đại Bi n�n ta ở nơi đời x�́u ác sau này lu�n che chở khắp t�́t cả chúng sinh.

Này các thi�̣n nam! N�́u các B�̀-tát ở trong pháp �́y có th�̉ phát khởi Dục, Tinh t�́n, Kh�ng phóng d�̣t th� chắc chắn sẽ phát nguy�̣n này, nơi đời sau cùng, đ�̀u thọ tr� đọc tụng, thuy�́t giảng r�̣ng những kinh như v�̣y cho mọi người. Ta sẽ dùng th�̀n lực làm cho các B�̀-tát thọ tr�, đọc tụng và thuy�́t giảng r�̣ng cho mọi người. Ta cũng đem những kinh đi�̉n như v�̣y phó chúc cho các B�̀-tát �́y đ�̉ họ có th�̉ thọ tr�, đọc tụng và thuy�́t giảng r�̣ng cho người khác. V� sao? Này các thi�̣n nam! V� tùy theo kinh này trụ ở ch�̃ nào, n�n bi�́t ở ch�̃ đó có Ph�̣t chưa di�̣t đ�̣, th�́ n�n Như Lai đem kinh này phó chúc cho các B�̀-tát.

Các thi�̣n nam n�n bi�́t! Ta trong đời trước dùng nh�n duy�n như v�̣y đ�̉ th�u giữ chúng sinh, đời nay cũng th�u giữ chúng sinh và đời sau cũng lại sẽ th�u giữ chúng sinh. Nghĩa là h�̣ ni�̣m kinh pháp này, khi�́n trong năm trăm năm sau sẽ được lưu hành cùng khắp.

Này các thi�̣n nam! Ngay trong đời này hoặc sau khi ta di�̣t đ�̣, n�́u ở nơi xóm làng, thành �́p, đ�̀ng tr�́ng, núi rừng, có những kinh đi�̉n như v�̣y, n�́u có người thọ tr�, đọc tụng và giảng thuy�́t cho người khác th� n�n bi�́t nơi đó chắc chắn có Ph�̣t. V� sao? V� nh�n duy�n này n�n ta nói chư Ph�̣t tức là Pháp th�n. Do th�́y Pháp tức là được th�́y Ph�̣t. Kh�ng n�n dùng sắc th�n đ�̉ th�́y Ph�̣t. N�́u người nghe pháp, tin pháp, người này tức là tin Ph�̣t và nghe theo lời Ph�̣t dạy. Người nào ở trong pháp �́y mà tu hành đúng như lời dạy, người này tức là th�́y Ph�̣t, người này được gọi là người nói như th�̣t, người nói đúng pháp, người y theo pháp mà tu hành.

Này các thi�̣n nam! Th�n ta kh�ng phải pháp, kh�ng phải phi pháp mà gọi là �Tùy pháp hành�, gọi là �Đ�̣ nh�́t pháp th�, nghĩa là kh�ng tham đắm pháp, kh�ng tham đắm phi pháp. V� sao? V� n�́u người tham đắm pháp, người đó kh�ng được gọi là người th�́y Ph�̣t.

Này các thi�̣n nam! Người kh�ng tham đắm nơi t�́t cả pháp, gọi là người th�́y Ph�̣t. N�́u người đ�́i với t�́t cả pháp kh�ng có ch�̃ th�́y, đó gọi là người th�́y Ph�̣t. V� sao? V� kh�ng th�̉ dùng pháp đ�̉ di�̃n đạt v�̀ Như Lai, kh�ng th�̉ dùng phi pháp đ�̉ di�̃n đạt v�̀ Như Lai, cũng kh�ng th�̉ dùng pháp đ�̉ th�́y Như Lai. V� sao? Này các thi�̣n nam! Như trong kinh nói: �Các Tỳ-kheo n�n bi�́t! Pháp của ta nói ra gi�́ng như chi�́c bè đ�̉ qua s�ng, pháp hãy còn n�n xả bỏ, hu�́ng chi là phi pháp. Người nào có th�̉ xả bỏ pháp và phi pháp, đó gọi là người th�́y Ph�̣t. V� sao? V� Như Lai gọi là người xả bỏ t�́t cả pháp, kh�ng còn tham đắm, kh�ng thọ nh�̣n danh tự của các pháp, kh�ng rơi vào danh tự nơi pháp, hu�́ng g� là rơi vào danh tự nơi phi pháp.�

Này các thi�̣n nam! L�a bỏ danh tự của t�́t cả pháp gọi là Như Lai. Người nào th�́y được như v�̣y gọi là th�́y Như Lai. V� sao? V� l�a bỏ ch�̃ th�́y t�́t cả pháp gọi là th�́y Như Lai. Do t�́t cả pháp là kh�ng thủ đắc, n�n th�́y bi�́t như th�̣t t�́t cả pháp gọi là th�́y Như Lai.

Này các thi�̣n nam! N�́u t�́t cả pháp kh�ng th�̉ thủ đắc mà l�a bỏ t�́t cả pháp th� ngay trong đó kh�ng còn hý lu�̣n, kh�ng còn danh tự của pháp hay là phi pháp, kh�ng đ�́n, kh�ng đi, đó gọi là th�́y Như Lai. Người nào th�́y pháp như v�̣y, gọi là th�́y Như Lai. Người nào có th�̉ th�́y Như Lai như v�̣y gọi là người chánh ki�́n. Người nào th�́y khác đi, gọi là tà ki�́n. N�́u là người tà ki�́n tức là vọng ki�́n, người này kh�ng gọi là người th�́y đúng đắn.

Này các thi�̣n nam! Người th�́y ch�n chánh là người đoạn trừ t�́t cả đường ng�n ngữ, phi ch�n, phi vọng, phi hữu, phi v�, xa l�a t�́t cả pháp, kh�ng thủ t�́t cả pháp, kh�ng đắc t�́t cả pháp. Người th�́y như v�̣y gọi là th�́y Như Lai. V� sao?

Này các thi�̣n nam! Kh�ng l�́y pháp tánh đ�̉ th�́y Như Lai, người xa l�a sự th�́y tánh nơi t�́t cả pháp gọi là th�́y Như Lai. N�́u người có th�̉ th�́y như v�̣y gọi là chánh ki�́n.

Này các thi�̣n nam! Các vị n�n như v�̣y đ�̉ th�́y Như Lai. Các vị hãy quán sát đúng như lời dạy của ta đ�̉ quán sát Như Lai. Người quán sát như v�̣y sẽ bi�́t t�́t cả pháp đ�̀u là Như Lai, sẽ được ch�n như nơi t�́t cả pháp, sẽ được th�̣t tướng của t�́t cả pháp, sẽ được tướng kh�ng hư vọng nơi t�́t cả pháp, sẽ bi�́t t�́t cả pháp là pháp của Như Lai, sẽ bi�́t t�́t cả pháp là hành xứ của Như Lai, sẽ bi�́t t�́t cả pháp là hành xứ kh�ng th�̉ nghĩ bàn.

Này các thi�̣n nam! Cho n�n ta nói t�́t cả pháp là hành xứ của Như Lai. Hành xứ của Như Lai là kh�ng hành xứ. V� sao? V� hành xứ của t�́t cả pháp, trong đó kh�ng có pháp nào có th�̉ hành, n�n nói kh�ng hành xứ là hành xứ của Như Lai. Hành xứ của t�́t cả pháp tức là kh�ng hành xứ, kh�ng hành xứ tức là hành xứ của Như Lai. V� sao? V� hành xứ của t�́t cả pháp là kh�ng sở hữu n�n kh�ng hành xứ là hành xứ của Như Lai. T�́t cả hành xứ nh�̣p nơi hành xứ của Như Lai tức chẳng phải là hành xứ. Như Lai th�ng đạt, chứng đắc pháp này n�n gọi kh�ng hành xứ là hành xứ của Như Lai.

Này các thi�̣n nam! Người nào có th�̉ bi�́t kh�ng hành xứ của t�́t cả pháp th� người này có th�̉ nh�̣p nơi hành xứ của Như Lai. Người này có th�̉ quán sát hành xứ của Như Lai. Người này có th�̉ c�̀u đạt hành xứ của Như Lai. Người này cũng kh�ng tham đắm hành xứ của Như Lai. V� sao? V� người này bi�́t kh�ng hành xứ là hành xứ của Như Lai, xa l�a hành xứ là hành xứ của Như Lai. Tức t�́t cả pháp là kh�ng th�̉ thủ đắc, là kh�ng th�̉ ph�n bi�̣t, kh�ng th�̉ tham đắm, n�n gọi kh�ng phải hành xứ �́y là hành xứ của Như Lai, gọi là hành xứ của Nh�̣p tr�, v� kh�ng nh�̣p nơi t�́t cả pháp. V� sao? V� t�́t cả pháp đ�̀u kh�ng m�n n�n dùng m�n �́y đ�̉ nh�̣p.

Này các thi�̣n nam! T�́t cả pháp là kh�ng nh�̣p, kh�ng xu�́t, kh�ng có h�nh tướng. V� sao? V� Như Lai kh�ng có ch�̃ thủ đắc đ�́i với các pháp th� l�́y pháp nào hoặc xu�́t, hoặc nh�̣p, hoặc th�́y, hoặc thuy�́t.

Này các thi�̣n nam! Đó gọi là nh�̣p vào m�n của t�́t cả pháp, v� kh�ng có tướng nh�̣p. T�́t cả pháp kh�ng hợp, kh�ng tan, kh�ng bu�̣c, kh�ng mở. V� m�n của t�́t cả pháp là m�n kh�ng n�n gọi m�n này là: M�n kh�ng th�̉ ra, m�n kh�ng th�̉ vào, m�n kh�ng th�̉ quay v�̀, m�n kh�ng th�̉ nói, m�n r�́t ráo kh�ng sinh. Do m�n của pháp �́y, đ�́i với pháp kh�ng ch�̃ th�́y, kh�ng ch�̃ bi�́t. Do pháp m�n �́y, đ�́i với pháp kh�ng chứng đắc, kh�ng ch�̃ nh�̣p. V� sao?

Này các thi�̣n nam! V� t�́t cả pháp là kh�ng có m�n, v� m�n v�́n kh�ng th�̉ thủ đắc.

Hư kh�ng là m�n của t�́t cả pháp, v� từ xưa đ�́n nay tánh v�́n thanh tịnh.

Kh�ng đoạn là m�n của t�́t cả pháp, v� đoạn v�́n kh�ng sở hữu.

V� bi�n là m�n của t�́t cả pháp, v� bi�n vực là kh�ng th�̉ thủ đắc.

V� lượng là m�n của t�́t cả pháp, v� lượng là kh�ng th�̉ thủ đắc.

V� t�́ là m�n của t�́t cả pháp, v� các cõi là kh�ng th�̣t có.

Này các thi�̣n nam! N�́u thi�̣n nam, thi�̣n nữ nào có th�̉ nh�̣p pháp m�n này tức nh�̣p vào t�́t cả pháp m�n, tức bi�́t t�́t cả pháp m�n, tức nói v�̀ t�́t cả pháp m�n.

Ph�̉m 2: NĂM �́M (Ph�̀n 1)

B�́y giờ, Đức Th�́ T�n bảo B�̀-tát Tr� Th�́:

�N�́u Đại B�̀-tát nào mu�́n chứng đắc th�̣t tướng của t�́t cả pháp, hoặc mu�́n ph�n bi�̣t rõ chương c�u của t�́t cả pháp, mu�́n được ni�̣m lực, mu�́n được tr� tu�̣ ph�n bi�̣t t�́t cả pháp, mu�́n được đ�̀y đủ chánh ni�̣m chuy�̉n th�n kh�ng gián đoạn, cho đ�́n đạt được đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác th� sẽ mau chóng nh�̣p vào pháp m�n này, chứng đắc ánh sáng của tr� tu�̣. V� sao? V� ở trong pháp �́y mau đạt được đ�̀y đủ.

Lại nữa, này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát si�ng năng tu t�̣p pháp m�n như v�̣y, nh�̣p vào m�n phương ti�̣n này th� có th�̉ ph�n bi�̣t rõ phương ti�̣n của �́m, phương ti�̣n của giới, phương ti�̣n của nh�̣p, phương ti�̣n của nh�n duy�n sinh pháp, phương ti�̣n của b�́n Ni�̣m xứ, phương ti�̣n của năm Căn, phương ti�̣n của tám Thánh đạo, phương ti�̣n của pháp th�́ gian, xu�́t th�́ gian, phương ti�̣n đ�̉ ph�n bi�̣t pháp hữu vi, v� vi.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là B�̀-tát ph�n bi�̣t v�̀ phương ti�̣n của năm �́m? Đại B�̀-tát chánh quán v�̀ năm thủ �́m, nghĩa là �́m v� minh �́m là năm thủ �́m, �́m kh�̉ là năm thủ �́m, �́m si là năm thủ �́m, �́m b�̣nh, �́m ung nhọt, �́m như mũi t�n nh�̣p vào th�n là năm thủ �́m.

B�̀-tát ph�n bi�̣t quán chọn sắc thủ �́m.

Th�́ nào là ph�n bi�̣t quán chọn sắc thủ �́m?

Sắc thủ �́m này từ b�́n đại sinh ra, giả gọi là sắc thủ �́m. Sắc �́m này kh�ng có tự tánh, chỉ do b�́n đại hòa hợp giả gọi là sắc �́m. Sắc �́m kh�ng có tác giả, kh�ng người sai khi�́n làm, kh�ng tạo tác, kh�ng d�́y khởi, kh�ng xu�́t, gọi là sắc �́m. Chỉ do b�́n đại th�u nh�̣n nh�n duy�n của nghi�̣p từ đời trước n�n gọi là sắc �́m, n�n phi �́m là sắc �́m, v� như hư kh�ng. �́m th�̣t kh�ng có tướng sinh như nói �́m hư kh�ng. V� trong �́y kh�ng có pháp sinh, chỉ có danh tự, n�n gọi là �́m hư kh�ng.

Phàm phu đ�́i với kh�ng �́m này tưởng là �́m, do t�m đi�n đảo n�n kh�ng th�̣t tưởng là th�̣t, tham đắm năm �́m của ngã, năm �́m của ngã sở, sắc �́m của ngã, sắc �́m của ngã sở. Các phàm phu này tham đắm sắc như v�̣y r�̀i, ở trong sắc nương tựa ngã và ngã sở, có sắc, thọ nh�̣n sắc, giữ l�́y sắc, ch�́p trước sắc, dựa vào sắc, thọ nh�̣n và tạo tác các nghi�̣p ác b�́t thi�̣n. Chúng ta kh�ng n�n học theo phàm phu. Chúng ta n�n si�ng năng tu t�̣p pháp trợ B�̀-đ�̀. Nay n�n chánh quán sắc �́m. Khi B�̀-tát chánh quán sắc �́m, bi�́t nó đ�̀ng như đ�́ng bọt nước.

Th�́ nào gọi là bi�́t đ�̀ng như đ�́ng bọt nước? Kh�ng đ�́ng là đ�́ng bọt nước, chỉ từ các duy�n sinh ra, kh�ng th�̉ nắm bắt được, kh�ng có b�̀n chắc, trong đ�́ng bọt nước kh�ng có tướng đám tụ, kh�ng đám tụ là đám bọt nước. Sắc �́m cũng như v�̣y. Trong sắc �́m kh�ng có tướng �́m. Khi B�̀-tát quán sát như v�̣y li�̀n nghĩ th�́ này: �Phàm phu kh�ng th�̉ chánh quán sắc hư vọng, kh�ng th�̉ bi�́t đúng như th�̣t v�̀ sắc v� thường, kh�ng th�̉ bi�́t đúng như th�̣t v�̀ tướng sắc. Chúng ta vào chánh đạo kh�ng n�n tham ch�́p nơi hư vọng, kh�ng n�n tham đắm sắc. V� sao? V� sắc là tướng kh�ng th�̉ tham đắm. Sắc chỉ có danh tự, kh�ng có tướng nh�́t định, n�n quán sắc �́y kh�ng có tướng quy�́t định, v� l�a danh tự, n�n gọi đó là sắc.

Lại nói sắc là tướng não hoại. Người tr� th�ng đạt bi�́t rõ là v� tướng. Chúng ta phải khéo bi�́t tu t�̣p phương ti�̣n v�̀ sắc v� tướng, kh�ng tham đắm tướng của sắc. N�́u người tham đắm tướng của sắc tức là tham đắm sắc. Chúng ta phải khéo bi�́t v�̀ tướng của sắc nh�̣p. B�̀-tát khi chánh quán như v�̣y, quán đúng như th�̣t lựa chọn v�̀ sắc. Sắc �́m này đ�̀u do phàm phu tưởng nhớ, ph�n bi�̣t mà sinh khởi. N�́u pháp do tưởng nhớ, ph�n bi�̣t mà sinh khởi, tức là kh�ng sinh, v� t�́t cả sự tưởng nhớ, ph�n bi�̣t đ�̀u kh�ng ch�n th�̣t. Phàm phu do đi�n đảo, nương tựa vào đó đ�̉ khởi l�n sắc, n�n bị sắc trói bu�̣c, bị sắc làm hại, n�n phải qua lại trong kh�̉ não, v� minh, si ám. Tham đắm sắc kh�ng xả bỏ, th�́y sắc có sự b�̀n chắc, thường còn n�n phàm phu này bị sắc trói bu�̣c, v� sắc trói bu�̣c n�n qua lại trong cõi trời, người, địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh. Tham đắm sắc vị s�u nặng, kh�ng th�́y trong sắc có những t�̣i l�̃i x�́u ác. Chúng ta kh�ng n�n học theo phàm phu, c�̀n phải quán chọn, ph�n bi�̣t, tu t�̣p phương ti�̣n của sắc. Khi ph�n bi�̣t, quán sát, chọn lựa sắc th� th�́y tánh của sắc như m�̣ng huy�̃n, v� như sắc trong m�̣ng đ�̀u từ nhớ tưởng, ph�n bi�̣t, giác quán phát sinh. Do nh�n duy�n của th�́y, nghe, hi�̉u bi�́t mà sinh khởi n�n trong m�̣ng cũng bi�́t có m�nh và người, cũng th�́y có đ�́t, nước, lửa, gió, cũng th�́y núi s�ng, rừng rú. Sắc tướng của cảnh trong m�̣ng kh�ng có nh�́t định, chỉ do nhớ tưởng mà có. Tướng của sắc �́m cũng như v�̣y. Từ nh�n duy�n của nghi�̣p nơi đời trước hi�̣n ra, n�n kh�ng có tánh nh�́t định. B�̀-tát tư duy như v�̣y n�n kh�ng giữ l�́y sắc, hoặc ngã, hoặc ngã sở, chỉ chánh quán như th�̣t sắc là tướng v� thường, hư vọng, đi�n đảo. Chúng sinh đi�n đảo, tham đắm ch�́p thủ sắc hoặc sắc của ngã, hoặc sắc của ngã sở, hoặc sắc của người khác, hoặc sắc của ch�̃ thu�̣c người khác. Khi chánh quán lựa chọn v�̀ sắc như v�̣y, chẳng thủ đắc sắc, chẳng th�́y tánh của sắc, cũng chẳng tham đắm sắc v� thường. B�̀-tát b�́y giờ hoặc ở trong sắc dứt trừ h�́t mọi ái ni�̣m, tham đắm. Bi�́t rõ v�̀ tướng chánh của sắc, bi�́t rõ v�̀ tướng b�nh đẳng của sắc, bi�́t rõ v�̀ tướng di�̣t của sắc, bi�́t rõ v�̀ tướng di�̣t đạo của sắc, bi�́t rõ sắc �́m kh�ng từ đ�u đ�́n, cũng kh�ng đi v�̀ đ�u.

B�̀-tát nghĩ th�́ này: �Th�n sắc �́m này đ�̀u từ quả báo của nghi�̣p theo giác quán sinh khởi, b�́n đại th�u tóm th�n sắc �́m này, chẳng phải m�nh, chẳng phải người, kh�ng thu�̣c nơi nào, kh�ng từ đ�u sinh ra. Quán sắc �́m như v�̣y, đ�́i với n�̣i sắc kh�ng tham kh�ng thọ nh�̣n, đ�́i với ngoại sắc kh�ng tham kh�ng thọ nh�̣n, đ�́i với sắc quá khứ kh�ng tham kh�ng thọ nh�̣n, đ�́i với sắc vị lai kh�ng tham kh�ng thọ nh�̣n, đ�́i với sắc hi�̣n tại kh�ng tham kh�ng thọ nh�̣n, li�̀n bi�́t t�́t cả sắc �́m là tướng v� sinh.� B�̀-tát này, b�́y giờ kh�ng di�̣t sắc, cũng kh�ng c�̀u di�̣t sắc pháp.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát quán sát sắc thủ �́m như v�̣y.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát quán sát lựa chọn v�̀ thọ thủ �́m? B�̀-tát tư duy: �Kh�̉ thọ, lạc thọ, b�́t kh�̉ b�́t lạc thọ này đ�̀u từ nh�n duy�n sinh ra, theo các nh�n duy�n vào trong tướng thọ, trong đó kh�ng có người thọ nh�̣n, chỉ v� tham đắm, tham đắm tức kh�ng ch�n th�̣t. Hư vọng là từ nhớ tưởng, ph�n bi�̣t phát sinh.� B�̀-tát này khi tư duy như v�̣y lại nghĩ: �Phàm phu �́y v� thọ hư vọng n�n bị trói bu�̣c, bị ba thọ làm hại, nghĩa là kh�̉ thọ, lạc thọ, chẳng kh�̉ chẳng lạc thọ. Phàm phu này n�́u thọ lạc là bị k�́t ái sai khi�́n, do k�́t ái sai khi�́n n�n có th�̉ sinh khởi các nghi�̣p ác. N�́u thọ kh�̉ là bị k�́t gi�̣n dữ sai khi�́n, do k�́t gi�̣n dữ sai khi�́n n�n khởi các nghi�̣p ác. N�́u thọ chẳng kh�̉ chẳng lạc, là bị k�́t v� minh sai khi�́n, người này do k�́t v� minh sai khi�́n n�n kh�ng thoát được ưu bi kh�̉ não. Chúng ta nay kh�ng n�n học theo phàm phu, n�n chánh quán các pháp. Chúng ta n�n quán đúng như th�̣t v�̀ các thọ.�

B�̀-tát quán như th�̣t v�̀ thọ �́m, nghĩ th�́ này: �Phi �́m là thọ �́m. Từ tưởng nghĩ, ph�n bi�̣t phát sinh, tương ưng với đi�n đảo, kh�ng có người thọ. Chỉ từ nghi�̣p nh�n nơi đời trước sinh khởi, đời này duy�n vào n�n tự tánh của thọ v�́n kh�ng, trong thọ kh�ng có tướng thọ.�

B�̀-tát quán rõ thọ �́m gi�́ng như bong bóng nước mưa, n�̉i l�n li�̀n tan kh�ng có nh�́t định. Thọ �́m cũng như v�̣y, theo thứ lớp nh�n duy�n phát sinh, theo các nh�n duy�n kh�ng có lúc dừng, hư d�́i kh�ng th�̣t. Từ sự tưởng nghĩ tương ưng với đi�n đảo mà sinh khởi, B�̀-tát b�́y giờ nghĩ th�́ này: �Phàm phu th�̣t đáng thương xót, bị các thọ kh�́ng ch�́, v� kh�ng chánh quán thọ �́m n�n được lạc thọ li�̀n sinh tham đắm, bị kh�̉ thọ cũng sinh đắm ch�́p, được b�́t kh�̉ b�́t lạc thọ cũng sinh đắm ch�́p. Bị các thọ trói bu�̣c mà giong ru�̉i qua lại, từ th�n này đ�́n th�n khác nh�̣n chịu sự trói bu�̣c, tr�i lăn trong năm đường, kh�ng lúc nào dừng nghỉ. Phàm phu này tham đắm nơi các thọ, bị thọ kh�́ng ch�́, bị thọ ràng bu�̣c n�n kh�ng thoát khỏi thọ �́m. Đ�́i với thọ �́m kh�ng th�́y nơi ch�́n xu�́t ly, kh�ng bi�́t chánh quán thọ �́m n�n kh�ng bi�́t quán như th�̣t v�̀ thọ �́m là v� thường. Ở trong thọ �́m bị dục nhi�̃m trói bu�̣c, kh�ng bi�́t tướng như th�̣t của thọ �́m. Chúng ta ngày nay kh�ng n�n học theo phàm phu, n�n quán như th�̣t nh�̣n bi�́t đúng v�̀ thọ �́m, tức th� quán như th�̣t thọ �́m: �́m kh�ng là thọ �́m, �́m kh�ng th�̣t là thọ �́m, �́m đi�n đảo là thọ �́m, �́m chẳng trụ là thọ �́m. B�́y giờ th�́y tướng như th�̣t của thọ �́m kh�ng có tác giả, kh�ng có người sai khi�́n, tạo tác, trong thọ �́m kh�ng th�́y tướng thọ �́m. Quán thọ �́m như v�̣y kh�ng th�́y thọ �́m ở trong, kh�ng th�́y thọ �́m ở ngoài, kh�ng ch�́p trước thọ của ta, kh�ng ch�́p trước thọ của người. Bi�́t thọ �́m kh�ng từ đ�u đ�́n, cũng kh�ng đi v�̀ đ�u, kh�ng có pháp nào có th�̉ sinh thọ �́m. Chỉ theo nghi�̣p báo từ đời trước tương ưng với đi�n đảo mà gọi là thọ �́m. Th�́y thọ �́m do nh�n duy�n hư vọng ti�́p n�́i hi�̣n hành. B�́y giờ, kh�ng tham, kh�ng thọ nh�̣n, kh�ng ch�́p trước thọ �́m quá khứ; kh�ng tham, kh�ng thọ nh�̣n, kh�ng ch�́p trước thọ �́m hi�̣n tại; kh�ng tham, kh�ng thọ nh�̣n, kh�ng ch�́p trước thọ �́m vị lai. Người này ngay trong lạc thọ dứt bỏ k�́t ái, trong kh�̉ thọ trừ bỏ k�́t gi�̣n dữ, trong chẳng kh�̉ chẳng lạc thọ th�́y bi�́t k�́t v� minh, n�n si�ng năng tinh t�́n. B�̀-tát b�́y giờ t�m kh�ng sinh ái với lạc thọ. N�́u thọ kh�̉ thọ, t�m kh�ng sinh gi�̣n dữ. N�́u thọ chẳng kh�̉ chẳng lạc thọ, t�m kh�ng sinh si.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Phàm phu ph�̀n nhi�̀u đ�́i với lạc thọ sinh tham ái, với kh�̉ thọ sinh s�n h�̣n, đ�́i với chẳng kh�̉ chẳng lạc thọ sinh si m�. V� ái, gi�̣n, si n�n các phàm phu này càng ch�m s�u vào tăm t�́i, kh�ng th�̉ bi�́t như th�̣t v�̀ thọ �́m, cũng kh�ng bi�́t tướng của ái, gi�̣n, si n�n càng tham đắm ái, gi�̣n, si, cho đ�y là ta, đ�y là của ta, là bỉ, thử�

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát ở trong đó chánh quán v�̀ thọ �́m, kh�ng bị ái, gi�̣n, si d�̃n dắt. N�́u ái, gi�̣n, si phát sinh li�̀n có th�̉ dứt trừ, hành theo chánh đạo. Ở trong lạc thọ dứt trừ k�́t sử ái, n�n si�ng năng tinh t�́n. Trong kh�̉ thọ dứt trừ k�́t sử gi�̣n, n�n si�ng năng tinh t�́n. Ở trong chẳng kh�̉ chẳng lạc thọ dứt trừ k�́t sử si, n�n si�ng năng tinh t�́n, bi�́t rõ tướng như th�̣t của ba thọ. B�́y giờ, có ch�̃ thọ hoặc kh�̉, hoặc vui, hoặc kh�ng kh�̉ kh�ng vui, đ�̀u xa l�a, kh�ng còn đắm ch�́p. Xa l�a k�́t sử ái, xa l�a k�́t sử gi�̣n, xa l�a k�́t sử si. Khi các thọ sinh ra đ�̀u có th�̉ th�́y bi�́t, bi�́t như th�̣t v�̀ thọ �́m là v� thường. N�́u có th�̉ bi�́t được như v�̣y r�̀i, th� ở trong thọ �́m dứt trừ dục nhi�̃m. Vào trong con đường dứt trừ dục nhi�̃m của thọ �́m, kh�ng bị các thọ �́m làm nhi�̃m �. B�̀-tát này n�́u chánh quán thọ �́m như v�̣y, là bi�́t như th�̣t v�̀ thọ �́m, bi�́t thọ �́m t�̣p, thọ �́m di�̣t, thọ �́m di�̣t đạo, sau đó mới bi�́t như th�̣t thọ �́m là tướng kh�ng sinh. V� tướng thọ �́m kh�ng sinh n�n th�ng đạt thọ �́m là v� tướng.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát quán sát tưởng �́m? Đại B�̀-tát khi chánh quán v�̀ tưởng �́m, th�́y tưởng �́m đ�̀u do đi�n đảo sinh khởi, hư d�́i kh�ng chắc th�̣t. Từ xưa đ�́n nay là kh�ng tướng sinh, chỉ do nh�n duy�n hòa hợp và nghi�̣p lực từ đời trước sinh khởi, n�n nghĩ th�́ này: Phi �́m là tưởng �́m, �́m hư vọng là tưởng �́m, �́m đi�n đảo là tưởng �́m. Trong tưởng �́m kh�ng có tướng của tưởng �́m. V� như sau mùa Xu�n mặt trời chi�́u sáng, do danh tự cho n�n nói là chi�́u sáng. Tưởng �́m cũng như v�̣y. Do tướng của thức n�n gọi là tưởng �́m. Phàm phu ở trong đó bị tưởng hư vọng trói bu�̣c, hoặc bi�́t vui, hoặc bi�́t kh�̉, hoặc bi�́t kh�ng vui kh�ng kh�̉, bi�́t lạnh, nóng, nam, nữ, bi�́t năm đường sinh tử, bi�́t hợp tan, bi�́t quá khứ, hi�̣n tại, vị lai, bi�́t t�́t, bi�́t x�́u, bi�́t có, bi�́t kh�ng. Tưởng nh�̣n bi�́t của phàm phu đ�̀u là hư vọng, đi�n đảo, thu�̣c các nh�n duy�n, chỉ giả gọi là tưởng �́m, trong đó hoặc ở trong hoặc ở ngoài, hoàn toàn kh�ng có người tưởng. Phàm phu bị tưởng hư vọng trói bu�̣c n�n nh�̣n bi�́t v�̀ tham dục, s�n gi�̣n, ngu si, bi�́t vợ con. Phàm phu nương tựa vào tưởng �́m này mà tham ch�́p nơi hư vọng. Do tưởng �́m �́y n�n giong ru�̉i qua lại, kh�ng th�̉ quán như th�̣t v�̀ tưởng �́m là hư vọng. Phàm phu bị tưởng m�nh, tưởng người, tưởng nam, tưởng nữ trói bu�̣c vào tưởng �́m n�n kh�ng th�̉ thoát được. Tham đắm tưởng �́m cho ngã là tưởng �́m, ngã sở là tưởng �́m. Chúng ta kh�ng n�n học theo phàm phu.

Đại B�̀-tát chánh quán v�̀ tưởng �́m như v�̣y. Trong tưởng �́m th� tướng của tưởng �́m đó kh�ng th�̉ thủ đắc, như ánh sáng trong bóng sáng, tướng của bóng sáng là kh�ng th�̉ thủ đắc. B�̀-tát th�́y tưởng �́m như tánh của ánh sáng, kh�ng tham, kh�ng thọ nh�̣n, kh�ng đắm tưởng �́m quá khứ, kh�ng tham, kh�ng thọ nh�̣n, kh�ng đắm tưởng �́m hi�̣n tại, kh�ng tham, kh�ng thọ nh�̣n, kh�ng đắm tưởng �́m vị lai, kh�ng ph�n bi�̣t m�nh, người, li�̀n đi vào con đường di�̣t tưởng thọ �́m. Hi�̉u rõ tưởng �́m là v� sinh, kh�ng th�́y ch�̃ đ�́n, ch�̃ đi của tưởng �́m, chỉ v� đi�n đảo tương ưng với nghi�̣p nh�n nơi đời trước mà sinh khởi cùng duy�n hi�̣n tại trói bu�̣c. Kh�ng �́m là tưởng �́m, quan sát tưởng �́m kh�ng từ đ�u đ�́n, cũng kh�ng đi v�̀ đ�u, li�̀n th�́u rõ tưởng �́m là kh�ng sinh, cũng kh�ng ph�n bi�̣t tưởng �́m di�̣t. Chỉ v� di�̣t t�́t cả tưởng thọ �́m, cũng v� trú nơi sự th�́y bi�́t như th�̣t. Khi B�̀-tát quán như th�̣t v�̀ tưởng �́m, xa l�a t�́t cả tưởng v�̀ t�m đạo, cũng kh�ng trụ nơi t�́t cả tưởng đạo, chỉ trụ nơi sự th�́y bi�́t tưởng �́m. Cũng bi�́t đúng như th�̣t v�̀ tưởng �́m, kh�ng tham đắm tưởng �́m, quán sát như th�̣t t�́t cả tưởng �́m, bi�́t như th�̣t v�̀ t�̣p di�̣t t�̣n của tưởng �́m.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát chánh quán v�̀ tưởng �́m như v�̣y th� xa l�a dục nhi�̃m của tưởng �́m, cũng có th�̉ hành đạo đoạn trừ dục nhi�̃m của tưởng �́m.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát quán sát v�̀ hành �́m?

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát quán sát hành �́m từ đi�n đảo sinh khởi nhớ tưởng hư vọng, ph�n bi�̣t, giả hợp mà có. B�́y giờ B�̀-tát hoặc th�n, kh�̉u, ý hành đ�̀u quán b�́t tịnh, v� thường, kh�̉, kh�ng, v� ngã. Khi quán như v�̣y, nghĩ th�́ này: Phi �́m là hành �́m, �́m kh�̉ là hành �́m, �́m do các nh�n duy�n sinh là hành �́m, �́m tượng là hành �́m. Các hành �́m kh�ng tăng, kh�ng giảm, kh�ng t�ch t�̣p. Th�n hành, kh�̉u hành, ý hành kh�ng có tác giả. Người tr� kh�ng tham nh�̣n hành �́m này. V� sao? V� các th�n hành này kh�ng ở trong th�n, kh�ng ở ngoài th�n, kh�ng ở trung gian. Kh�̉u hành, ý hành cũng như v�̣y. Kh�ng ở trong ý, kh�ng ở ngoài ý, kh�ng ở trung gian. Trong hành �́m kh�ng có tướng của hành �́m. V� sao? V� hành �́m này do từ các nh�n duy�n đi�n đảo sinh khởi, hư d�́i kh�ng th�̣t, do nghi�̣p báo của đời trước th�u tóm và cũng do nh�n duy�n đời này trói bu�̣c, n�n có ch�̃ hành, ch�̃ hành hi�̣n có, hoặc th�n hành, kh�̉u hành, ý hành, đ�̀u chẳng phải là hành ch�n th�̣t. Là hành kh�ng th�̣t có, là hành hư vọng, là hành đi�n đảo, cho n�n nói phi �́m là hành �́m. V� sao? V� người tr� kh�ng quy�́t chắc được tướng của hành �́m là th�n hành, kh�̉u hành, ý hành, ch�̃ này, ch�̃ kia, hoặc trong, hoặc ngoài. Lại nữa, hành của th�n kh�̉u ý hãy còn kh�ng th�̉ quy�́t định được v�̀ hành tướng đ�̉ có th�̉ đạt được, có th�̉ n�u bày, hu�́ng chi là hành �́m mà có th�̉ đạt được, có th�̉ n�u bày? Cho n�n nói kh�ng �́m là hành �́m.

Phàm phu khởi tưởng đi�n đảo tham đắm nơi hành của th�n kh�̉u ý, nhớ nghĩ, ph�n bi�̣t cho là hành �́m, n�n bị hành �́m trói bu�̣c mà giong ru�̉i, qua lại. Phàm phu do đi�n đảo n�n sinh khởi hành th�n, kh�̉u, ý, sinh khởi r�̀i, lại quay v�̀ tham đắm. Kh�ng có pháp mà sinh tưởng có pháp, kh�ng có �́m mà sinh tưởng có �́m, v� hành đi�n đảo, tham đắm n�n bị hành �́m trói bu�̣c khi�́n qua lại trong năm đường. Thường l�̣ thu�̣c nơi hành của th�n, kh�̉u, ý, kh�ng th�̉ quán như th�̣t v�̀ hành của th�n, kh�̉u, ý, n�n kh�ng th�̉ quán như th�̣t v�̀ hành �́m. Do nghi�̣p của th�n, kh�̉u, ý sinh khởi các hành, các phàm phu này vướng mắc nơi đi�n đảo, v� vướng mắc nơi pháp kh�ng ch�n th�̣t, v� vướng mắc nơi hư vọng n�n gọi là hành �́m.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! B�̀-tát ở trong đó chánh quán v�̀ các hành kh�ng có g�́c r�̃ như v�̣y, y�́u kém kh�ng lực, do các duy�n hòa hợp n�n có th�̉ gọi là hành �́m, ở đ�́y kh�ng có hành �́m ch�n th�̣t, n�n kh�ng �́m là hành �́m. Từ xưa đ�́n này, kh�ng sinh là hành �́m, kh�ng tánh là hành �́m. Ba đời của các hành đ�̀u kh�ng th�̉ thủ đắc. Khi kh�ng có ch�̃ trụ, các hành ni�̣m ni�̣m lu�n sinh di�̣t.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! B�̀-tát chánh quán hành �́m như v�̣y là kh�ng, là kh�ng th�̉ thủ đắc, kh�ng có tướng b�̀n chắc, cho đ�́n mảy may cũng kh�ng th�̉ thủ đắc, n�n nghĩ th�́ này: �Các phàm phu �́y bị pháp kh�ng b�̀n chắc trói bu�̣c, bị hành �́m trói bu�̣c, bị tham đắm trói bu�̣c n�n phát sinh hành của th�n, kh�̉u, ý.� Cho ngã là hành, ngã sở là hành, khởi nghi�̣p như v�̣y là bị hành �́m trói bu�̣c, kh�ng bi�́t tánh của hành �́m n�n nh�̣p vào ch�́n v� minh si ám, ở trong các hành khởi tưởng cho là ch�n th�̣t. Do đi�n đảo n�n tham đắm nh�̣n lãnh giữ l�́y hành �́m. Người này v� tham đắm nh�̣n lãnh giữ l�́y hành �́m, n�n hoặc khởi hành vui, hành kh�̉, hay khởi hành chẳng kh�̉ chẳng vui.

Người này khởi hành vui xong, th�n được vui vẻ, khởi hành kh�̉ xong, th�n bị kh�̉ não, khởi hành chẳng kh�̉ chẳng vui xong, th�n được kh�ng kh�̉ kh�ng vui.

Người này th�n được vui sướng th� sinh ái, th�n bị kh�̉ th� sinh gi�̣n, th�n được kh�ng kh�̉ kh�ng vui th� sinh si.

Người �́ydo ái, gi�̣n và si n�n kh�ng th�́y được l�̃i l�̀m của các hành, kh�ng th�̉ hành th�n, kh�̉u, ý thanh tịnh. Người �́y do hành th�n, kh�̉u, ý kh�ng thanh tịnh n�n bị đọa trong đường kh�ng thanh tịnh là: địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh, hoặc có khi được tạm sinh trong hàng trời, người, th� tham đắm nơi hành th�n, kh�̉u, ý tức càng đắm ch�́p s�u nặng nơi hành �́m. Đại B�̀-tát n�n chánh quán như v�̣y. Chúng ta nay kh�ng n�n học theo phàm phu. Chúng ta n�n hành th�n, kh�̉u, ý thanh tịnh, kh�ng n�n tham đắm nơi hành �́m, n�n quán l�̃i l�̀m của hành �́m, n�n t�m đường ra khỏi hành �́m. Người quán sát như v�̣y gọi là �chánh quán như th�̣t v�̀ hành �́m�, cũng gọi là �chánh quán v�̀ hành �́m v� thường.� Ngay khi �́y, quán như th�̣t v�̀ các hành, các hành t�̣p, các hành di�̣t, các hành di�̣t đạo, kh�ng thọ nh�̣n, kh�ng tham, kh�ng vướng các hành, cũng kh�ng tham, kh�ng vướng nơi hành �́m.

Khi quán như v�̣y, là xa l�a tướng của hành �́m, cũng đi tr�n con đường kh�ng hành �́m, tức quán các hành là kh�ng, ở trong t�́t cả các hành sinh t�m sợ hãi, nhàm chán. Chỉ khởi hành th�n, kh�̉u, ý thanh tịnh, trừ bỏ tướng hành, v� l�a tướng của hành �́m n�n người này có ch�̃ đạt được của th�n đ�̀u thanh tịnh. V� sao? V� người �́y th�n nghi�̣p thanh tịnh, kh�̉u nghi�̣p thanh tịnh, ý nghi�̣p thanh tịnh, th�n hành thanh tịnh, kh�̉u hành thanh tịnh, ý hành thanh tịnh. Người �́y xa l�a tướng của hành �́m, hủy hoại các pháp và tướng căn bản. Khi chánh quán như v�̣y, th�́y hành �́m kh�ng từ đ�u đ�́n, cũng kh�ng đi v�̀ đ�u, kh�ng thủ đắc tướng sinh nh�́t định của các hành, cũng kh�ng thủ đắc tướng di�̣t nh�́t định của các hành, tức quán các hành kh�ng có tướng sinh di�̣t, h�́t thảy các hành cũng kh�ng sinh di�̣t. Người này quán sát t�́t cả các hành kh�ng có tướng sinh di�̣t n�n sinh t�m nhàm chán, th�ng đạt đúng đắn v�̀ tướng t�̣p di�̣t của các hành. Tuy chứng đắc tướng v� sinh các hành nhưng v�̃n khéo th�ng đạt tướng của các hành. V� sao? Này B�̀-tát Tr� Th�́! V� hành �́m này kh�ng có tướng nh�́t định, gi�́ng như th�n c�y chu�́i kh�ng th�̉ có tướng b�̀n chắc. Tướng kh�ng b�̀n chắc �́y cũng kh�ng th�̉ thủ đắc. Hành �́m này cũng như v�̣y, kh�ng th�̉ có được tướng b�̀n chắc, tướng kh�ng b�̀n chắc �́y cũng kh�ng th�̉ thủ đắc.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát quán sát lựa chọn, tư duy nh�̣p vào hành �́m như v�̣y.

KINH TR� TH�́

Quy�̉n 1 ��Quy�̉n 2 ��Quy�̉n 3 ��Quy�̉n 4

KINH TR� TH�́

Hán Dịch: Đời H�̣u T�̀n, Tam Tạng Pháp Sư Cưu-Ma-La-Th�̣p, Người Nước Quy Tư

Vi�̣t Dịch: Linh Sơn Pháp Bảo Đại Tạng Kinh

QUY�̉N 2

Ph�̉m 2: NĂM �́M (Ph�̀n 2)

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát chánh quán v�̀ thức �́m?

Đại B�̀-tát quán phi �́m là thức �́m, �́m đi�n đảo là thức �́m, �́m hư vọng là thức �́m. V� sao? Này B�̀-tát Tr� Th�́! V� thức �́m này từ đi�n đảo sinh ra, hư vọng làm duy�n trói bu�̣c, theo nghi�̣p nơi đời trước mà có, là ch�̃ h�̣ thu�̣c nơi duy�n hi�̣n tại, thu�̣c v�̀ các nh�n duy�n, hư vọng kh�ng có th�̣t, từ nghĩ tưởng, ph�n bi�̣t d�́y khởi, theo thức sinh ra, có đ�́i tượng nh�̣n bi�́t của thức n�n gọi là thức. Từ nghĩ tưởng, ph�n bi�̣t theo giác quán mà sinh, giả mượn mà có, có đ�́i tượng nh�̣n bi�́t n�n thường gọi là thức. Do bi�́t các v�̣t, do khởi t�m nghi�̣p, do tư duy, các duy�n sinh ra tướng, do khởi l�n v� s�́ tư duy, n�n được gọi là thức �́m.

Do có ch�̃ nh�̣n thức n�n có h�nh tượng của thức sinh xu�́t, v� chỉ rõ v�̀ nghi�̣p của t�m, th�u tóm tư duy n�n gọi là thức �́m, hoặc gọi là t�m, hoặc gọi là ý, hoặc gọi là thức, đ�̀u là do ý nghi�̣p ph�n bi�̣t n�n thu�̣c v�̀ thức �́m, hi�̣n ra tướng thức, hành thức, tánh thức, n�n gọi là thức �́m.

Như v�̣y, phi �́m là thức �́m, kh�ng sinh, kh�ng khởi, kh�ng tạo tác, chỉ do đi�n đảo tương ưng với duy�n nơi hư vọng mà bi�́t n�n gọi là thức �́m. V� sao? V� thức �́m này từ các duy�n sinh khởi, kh�ng có tự tánh, thứ lớp ti�́p n�́i sinh khởi, từng ni�̣m từng ni�̣m sinh di�̣t. Thức này r�́t cu�̣c kh�ng sinh tướng �́m.

V� sao? V� tướng sinh của thức �́m này là kh�ng th�̉ thủ đắc, tướng nh�́t định cũng kh�ng th�̉ thủ đắc. V� tướng sinh kh�ng th�̉ thủ đắc, tướng nh�́t định kh�ng th�̉ thủ đắc, n�n ngu�̀n g�́c v�́n kh�ng th�̣t có, v� tự tướng v�́n kh�ng, v� sự b�̀n chắc kh�ng th�̉ thủ đắc n�n người tr� chánh quán th�́u đạt phi �́m là thức �́m.

Phàm phu đ�́i với phi thức �́m sinh tưởng v�̀ thức �́m, do giác quán tưởng nghĩ, ph�n bi�̣t đi�n đảo, tương ưng với hư vọng n�n bị trói bu�̣c mà tạm gọi là thức �́m. Tham ch�́p thức �́m này, nương tựa nơi đ�́i tượng nh�̣n thức, nương tựa nơi thức chủng, hi�̣n ra tư duy n�n sinh khởi thức �́m. Người này với v� s�́ ph�n bi�̣t n�n tham ch�́p nơi n�̣i thức, tham ch�́p nơi ngoại thức, tham ch�́p nơi n�̣i ngoại thức, tham ch�́p nơi thức xa, tham ch�́p nơi thức g�̀n. Do tướng thức n�n ph�n bi�̣t sinh khởi thức �́m. Người này hoặc t�m, hoặc ý, hoặc thức do nhớ tưởng, ph�n bi�̣t giả hợp n�n tạm gọi là t�m, là ý, là thức.

Bi�́t v� s�́ tướng của t�m sinh như v�̣y là phàm phu tham ch�́p nơi thức �́m, bị thức �́m trói bu�̣c, do t�m ý thức hòa hợp mà sinh khởi các loại thức �́m, ph�n bi�̣t vi�̣c hư vọng, v� là m�̣t tướng, v� tướng quy�́t định, n�n có th�̉ đạt được t�m �́y, ý �́y, thức �́y, n�n có th�̉ được ph�n bi�̣t ái ch�́p. Người này nương tựa nơi thức �́m, cùng tham ch�́p nơi thức �́m s�u dày, n�n cũng được thức �́m quá khứ tham ch�́p nghĩ là có, cũng được thức �́m vị lai tham ch�́p nghĩ là có, cũng được thức �́m hi�̣n tại tham ch�́p nghĩ là có.

Các phàm phu ở trong các pháp th�́y, nghe, hay bi�́t, ch�́p trước n�n có thức �́m, tham ch�́p tưởng nghĩ là có. Người này tham ch�́p pháp th�́y, nghe, hay bi�́t n�n bị thức �́m trói bu�̣c, quý m�́n ch�̃ hi�̉u bi�́t của m�nh. Do t�m ý thức hòa hợp trói bu�̣c khi�́n giong ru�̉i qua lại, nghĩa là từ đời này đ�́n đời khác, từ đời khác đ�́n đời này đ�̀u bị thức �́m trói bu�̣c n�n kh�ng th�̉ bi�́t như th�̣t v�̀ thức �́m. Thức �́m là hư vọng, kh�ng th�̣t, tương ưng với đi�n đảo, v� th�́y, nghe, hay bi�́t mà sinh khởi, trong đó kh�ng có thức th�̣t. N�́u kh�ng có th�̉ th�̣t quán như v�̣y hoặc khởi l�n thức thi�̣n, hoặc khởi l�n thức b�́t thi�̣n, hoặc khởi l�n thức thi�̣n, b�́t thi�̣n. Người này thường hành đ�̣ng theo thức, kh�ng bi�́t ch�̃ sinh của thức, kh�ng bi�́t tướng như th�̣t của thức.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát ở trong đó chánh quán như v�̣y, bi�́t thức �́m là từ thức hư vọng sinh khởi. Nghĩa là trong pháp th�́y, nghe, hay bi�́t, các nh�n duy�n sinh khởi, v� kh�ng có pháp sinh pháp tưởng, n�n tham ch�́p nơi thức �́m.

Chúng ta kh�ng n�n học theo phàm phu, chúng ta phải chánh quán như th�̣t v�̀ thức, chánh quán như th�̣t v�̀ thức �́m. Các B�̀-tát này khi quán bi�́t như th�̣t thức �́m v�́n hư vọng, kh�ng th�̣t, từ xưa đ�́n nay thường là kh�ng có tướng sinh, bi�́t phi �́m là thức �́m, h�nh tượng �́m là thức �́m, huy�̃n �́m là thức �́m. Cũng như thức của người huy�̃n hóa, kh�ng ở b�n trong, kh�ng ở b�n ngoài, cũng kh�ng ở trung gian. Tánh của thức cũng như v�̣y, là tánh như huy�̃n, duy�n sinh, hư vọng, theo tưởng nghĩ, ph�n bi�̣t mà sinh khởi, kh�ng th�̣t sự có, như người máy bằng g�̃. Thức cũng như v�̣y, từ đi�n đảo sinh khởi, do nh�n duy�n hư vọng hòa hợp n�n có. Khi quán như v�̣y, bi�́t thức đ�̀u là v� thường, kh�̉, b�́t tịnh, v� ngã, bi�́t tướng của thức như huy�̃n, quán tánh của thức như huy�̃n. B�́y giờ B�̀-tát nghĩ th�́ này: �Th�́ gian th�̣t là cu�̀ng si, nghĩa là từ nơi thức nghĩ tưởng ph�n bi�̣t sinh khởi nơi th�́ gian, cùng t�m ý thức hòa hợp, ba cõi chỉ đ�̀u là thức. T�m ý thức �́y cũng kh�ng có h�nh tướng, kh�ng có phương hướng, kh�ng ở trong pháp, kh�ng ở ngoài pháp. Phàm phu v� tương ưng với hư vọng trói bu�̣c n�n ở nơi thức �́m tham ch�́p cho là ngã hoặc ngã sở. Người này tham ch�́p thức �́m b�n trong, tham ch�́p thức �́m b�n ngoài, tham ch�́p thức �́m b�n trong ngoài, tham ch�́p thức �́m nơi m�nh, nơi người. Người này quý trọng thức �́m, bị thức �́m �́y trói bu�̣c, thọ nh�̣n mùi vị của thức �́m, nói tướng của thức �́m, nghĩa là hoặc t�m, hoặc ý, hoặc thức hoạt đ�̣ng theo mùi vị �́y n�n tham nh�̣n thức �́m. Người này bị thức trói bu�̣c, thức �́m hợp n�n bị t�m ý thức d�̃n dắt. Do sức nơi nh�n duy�n của t�m ý thức n�n sinh ra phàm phu. N�́u tư duy th�́p kém, chịu th�n th�́p kém. N�́u tư duy cao thượng, được th�n cao thượng. N�́u tư duy trung b�nh, được th�n trung b�nh. Người này tùy theo sức của t�m ý thức, sinh khởi nương tựa nơi các nh�̣p, v� tham ch�́p thức �́m, n�n kh�ng thoát khỏi sinh, lão, b�̣nh, tử, ưu bi kh�̉ não.�

B�̀-tát ở trong �́y chánh quán như th�̣t v�̀ thức �́m. Quán như th�̣t tướng của thức �́m là v� thường, n�n kh�ng tham, kh�ng đắm, kh�ng nghĩ v�̀ thức �́m quá khứ. Bi�́t phi �́m là thức �́m, cũng kh�ng tham, kh�ng đắm, kh�ng nghĩ v�̀ thức �́m vị lai. Bi�́t phi �́m là thức �́m, cũng kh�ng nương tựa nơi thức �́m hi�̣n tại. Bi�́t như th�̣t thức �́m là tướng v� thường, bi�́t như th�̣t thức �́m là tướng sinh di�̣t. N�́u người chánh quán tư duy v�̀ thức �́m như v�̣y gọi là người chánh quán đi vào con đường của thức �́m. Nghĩa là bi�́t như th�̣t v�̀ thức, bi�́t như th�̣t v�̀ thức t�̣p, bi�́t như th�̣t v�̀ thức di�̣t, bi�́t như th�̣t v�̀ thức di�̣t đạo. Người này quán như th�̣t v�̀ tướng t�̣p di�̣t của thức �́m, có th�̉ phá bỏ thức �́m, có th�̉ đoạn trừ t�́t cả tướng. Bi�́t tướng t�̣p di�̣t của thức �́m, cũng là th�́u rõ tướng t�̣p di�̣t của thức �́m. B�̀-tát b�́y giờ cũng kh�ng sinh thức �́m, cũng kh�ng di�̣t thức �́m, v� thức �́m này từ xưa đ�́n nay kh�ng sinh. Khi quán như v�̣y kh�ng ph�n bi�̣t tướng của thức di�̣t, th�́u rõ tướng v� sinh của thức �́m. V� sao? Này B�̀-tát Tr� Th�́! V� thức �́m này kh�ng sinh, kh�ng tướng, kh�ng thành, v� tánh của thức �́m này hư vọng n�n nh�̣p vào tướng v� sinh. Này B�̀-tát Tr� Th�́! Thức �́m hoàn toàn kh�ng có tướng sinh di�̣t, v� tướng của thức �́m này từ các duy�n sinh ra.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát quán pháp nh�n duy�n như v�̣y, n�n bi�́t. Phi �́m là thức �́m. Quán sát, tin hi�̉u, chứng bi�́t, th�ng đạt các thức hi�̣n có đ�̀u bi�́t đúng như th�̣t. B�̀-tát bi�́t như th�̣t v�̀ thức �́m n�n phá bỏ t�́t cả pháp của đ�́i tượng duy�n, đ�́i tượng nh�̣n bi�́t.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát quán thức �́m như v�̣y, bi�́t thức �́m này kh�ng sinh, kh�ng tạo, kh�ng khởi, kh�ng nh�̣n, kh�ng ch�̃ nh�̣n, chỉ do các duy�n sinh, các duy�n hợp n�n có. Duy�n với pháp th�́y, nghe, hay, bi�́t n�n bị bu�̣c vào cái có, nhưng từ xưa đ�́n nay r�́t ráo là kh�ng. Khi quán thức �́m như v�̣y li�̀n bi�́t thức �́m là tướng kh�ng tạo, kh�ng khởi, kh�ng tham, kh�ng vướng.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát chánh quán như v�̣y mà vào thức �́m. N�́u B�̀-tát có th�̉ theo phương ti�̣n nh�̣p nơi năm �́m như v�̣y, có th�̉ theo phương ti�̣n chánh quán v�̀ năm �́m như v�̣y, đó là người th�ng đạt, đi vào t�̣p di�̣t đạo của năm �́m, đ�̀u có th�̉ đoạn trừ tướng của các �́m, bi�́t ch�n th�̣t v�̀ phương ti�̣n của năm �́m. Do phương ti�̣n này n�n đ�́i với năm thủ �́m kh�ng tham, kh�ng ch�́p, kh�ng bu�̣c, kh�ng trói, bi�́t như th�̣t v�̀ tướng của sắc là v� thường. B�̀-tát này đ�́i với sắc n�́u có t�m dục nhi�̃m th� có th�̉ đoạn trừ. Cũng bi�́t như th�̣t v�̀ thọ, tưởng, hành, thức, cũng bi�́t như th�̣t v�̀ tướng của thọ, tưởng, hành, thức là v� thường. N�́u ở trong thọ, tưởng, hành, thức có t�m dục nhi�̃m th� có th�̉ đoạn trừ. B�̀-tát ở trong năm thọ �́m v� đoạn trừ dục nhi�̃m n�n tùy thu�̣n, th�ng đạt, quy�́t định phương ti�̣n của năm �́m. Khi quán như v�̣y th� có th�̉ bi�́t rõ tướng sinh di�̣t vi t�́ của năm thọ �́m.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát quán sát tướng sinh di�̣t vi t�́ của năm thọ �́m?

Đại B�̀-tát quán chúng sinh ban đ�̀u khi mới vào thai là Ca-l-la, năm �́m trước di�̣t, li�̀n có năm �́m sinh. Từ đ�y trở đi quán tướng sinh di�̣t của năm �́m. Tuy thức trước di�̣t nhưng cũng bi�́t tướng thức của năm �́m kh�ng đoạn di�̣t. Tuy nương tựa nơi Ca-la-la cũng bi�́t năm �́m là kh�ng thường, kh�ng đ�́n. Quán như v�̣y là quán tướng sinh di�̣t trong m�̣t ni�̣m lúc mới vào thai của năm thọ �́m. Từ Ca-la-la cho đ�́n lúc sinh ra và sau khi lớn l�n, cho đ�́n khi ch�́t, quán tướng sinh di�̣t trong từng ni�̣m của năm thọ �́m này. Như v�̣y là quán sát tướng sinh di�̣t vi t�́ của năm thọ �́m.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đ�y là tướng sinh di�̣t vi t�́ của năm thọ �́m. Nghĩa là năm thọ �́m trước di�̣t, k�́ ti�́p là kh�ng v�̣t đ�́n thai. Khi thức vừa mới hợp th� năm �́m li�̀n có sinh di�̣t. Do năm thọ �́m của Ca-la-la mà tạm gọi là người. V� sao? Này B�̀-tát Tr� Th�́! V� thức kh�ng có ch�̃ nương th� kh�ng th�̉ trụ. Ch�̃ thức nương tựa là năm thọ �́m.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Lại nữa, tướng sinh di�̣t vi t�́ nơi năm thọ �́m của chư Thi�n trong V� sắc giới cũng n�n bi�́t như v�̣y.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Tướng sinh di�̣t vi t�́ của năm thọ �́m như v�̣y, tr� tu�̣ của B�ch-chi-ph�̣t còn kh�ng th�̉ hi�̉u tới, hu�́ng g� là tr� tu�̣ của Thanh văn. Chỉ có tr� tu�̣ của chư Ph�̣t, Như Lai mới hi�̉u rõ năm thọ �́m. Tướng sinh di�̣t vi t�́ từ khi mới vào thai cho đ�́n sinh nơi cõi trời V� sắc th� các �́m sinh di�̣t trong từng ni�̣m. Nghĩa là Nh�́t thi�́t tr� tu�̣ xu�́t sinh tr� tu�̣ của t�́t cả th�́ gian. Đại B�̀-tát chứng đắc pháp Nh�̃n v� sinh đ�́n cảnh giới của Ph�̣t tu�̣. Người này tuy quán sát tướng vi t�́ của năm thọ �́m như v�̣y từ khi mới nh�̣p thai cho đ�́n sinh nơi cõi trời V� sắc, nhưng cũng kh�ng th�̉ bi�́t r�́t ráo như chư Ph�̣t đã bi�́t.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Chư Ph�̣t Như Lai kh�ng theo tr� tu�̣ khác mà tự nhi�n chứng đắc phương ti�̣n của Nh�́t thi�́t tr� tu�̣, chứng đắc V� thượng Chánh đẳng Chánh giác. Tr� tu�̣ của chư Ph�̣t th�ng đạt khắp t�́t cả. Tr� tu�̣ của chư Ph�̣t v� ngại, ở trong t�́t cả pháp đạt được tr� tu�̣ quy�́t định, ở trong t�́t cả pháp đạt được sức tự tại. V� sao? V� ở trong v� lượng, v� bi�n ngàn vạn ức a-tăng-kỳ ki�́p, chư Ph�̣t đã từng hành pháp th�m di�̣u.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! T�́t cả phàm phu kh�ng th�̉ quán năm thọ �́m theo phương ti�̣n như v�̣y, hu�́ng h�̀ là quán tướng sinh di�̣t vi t�́ của năm thọ �́m. V� sao? V� các phàm phu kh�ng th�̉ bi�́t như th�̣t v�̀ năm thọ �́m, phàm phu kh�ng bi�́t thủ, kh�ng bi�́t v�̀ thọ �́m.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Sao gọi là thủ? Thủ là thủ của ngã, thủ của chúng sinh, thủ của ki�́n ch�́p, thủ của giới, thủ của năm �́m, thủ của mười tám tánh, thủ của mười hai nh�n duy�n, đó là thủ. Cho đ�́n t�́t cả pháp hi�̣n có hoặc ở trong, hoặc ở ngoài, đó là thủ của dục, thủ của hữu, thủ của ki�́n, văn giác thức, thủ của ngã, thủ của ngã sở.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Phàm phu đ�́i với thủ hư vọng này kh�ng th�́y, kh�ng bi�́t, do nh�n duy�n đi�n đảo mà ch�́p thủ các pháp, n�n họ bị ch�́p thủ trói bu�̣c. Do v� minh làm nh�n duy�n ch�́p thủ các hành, các hành làm nh�n duy�n ch�́p thủ thức, thức làm nh�n duy�n ch�́p thủ danh sắc. Chúng sinh nhi�̃m ch�́p tướng th� của danh sắc n�n hướng đ�́n các sắc, đó là sắc thủ, sắc hợp, sắc bu�̣c và ch�́p thủ b�́n �́m v� sắc là thọ, tưởng, hành, thức, ph�n bi�̣t là danh.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! N�́u kh�ng có chư Ph�̣t th� chúng sinh chắc chắn kh�ng th�̉ th�́y, kh�ng bi�́t, kh�ng th�̉ chánh quán được năm thọ �́m. Chư Ph�̣t xu�́t hi�̣n ở th�́ gian phá trừ sự nương tựa của chúng sinh v�̀ sắc, phá trừ sự nương tựa của chúng sinh v�̀ thọ, tưởng, hành, thức, phá trừ sự hòa hợp nơi m�̣t tướng, n�n chư Ph�̣t Như Lai ph�n bi�̣t nói như v�̀y: Ch�̃ các �ng nương tựa, ch�̃ các �ng quy hướng, gọi là sắc, sắc đó chỉ do b�́n đại hòa hợp. Thọ, tưởng, hành, thức chỉ có danh tự v� tướng của danh sắc thành tựu n�n gọi là năm thọ �́m. Chúng sinh các �ng chớ có tham ch�́p nương tựa vào năm thọ �́m kh�ng b�̀n chắc này!

Này B�̀-tát Tr� Th�́! V� sao Như Lai nói v�̀ thọ �́m?

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Người phàm phu này từ đi�n đảo sinh ra, nh�̣p vào lưới v� minh, giong ru�̉i qua lại kh�ng bi�́t hướng đ�́n ch�̃ nào. Tham thọ tướng của năm thọ �́m n�n nghĩ th�́ này: �Ta nương tựa vào đ�y sẽ được an vui.� Người này do tưởng lạc mà tham nương vào năm �́m, do tưởng kh�̉, tưởng chẳng kh�̉ chẳng lạc mà tham nương vào năm �́m. Ch�̃ người phàm phu quay v�̀ nương tựa, đó là năm �́m.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Các phàm phu từ khi sinh ra đ�́n nay do t�́i tăm n�n kh�ng bi�́t năm �́m ch�nh là những g�, kh�ng bi�́t năm �́m từ ch�̃ nào đ�́n, v� kh�ng bi�́t như th�̣t v�̀ năm �́m, tham thọ năm �́m cho n�n gọi là thọ �́m.

Ở trong đó ai là người thọ? Trong đó, người thọ kh�ng th�̉ thủ đắc nhưng v� đi�n đảo tham ch�́p, hư vọng ph�n bi�̣t, mà tự trói bu�̣c nơi v� minh si ám, ch�́p thủ ngã, ngã sở, ch�́p thủ bỉ, thử, n�n gọi thọ �́m là năm �́m. Kh�ng có người thủ, cũng kh�ng có tướng quy�́t định, cho n�n người tr� bi�́t phi �́m là năm thọ �́m, �́m đi�n đảo là năm thọ �́m, �́m v� minh là năm thọ �́m. Phàm phu bị trói bu�̣c ở nơi đó, tham nương vào năm thủ �́m. Do tham nương vào đó n�n kh�ng bi�́t những g� là thủ, những g� là thủ �́m. Chỉ v� tham ch�́p v�̀ năm �́m n�n qua lại trong sinh tử. V� tham ch�́p năm �́m này cho n�n bị giong ru�̉i trong các cõi. Tham v�̀ những g�? Tham ch�́p v�̀ ch�̃ th�́y, nghe, tham ch�́p v�̀ bi�́t, thức, ái, v� minh. Các phàm phu này bị ái trói bu�̣c, tham ái năm thọ �́m, bị các tri�̀n cái che l�́p n�n ch�m vào v� minh tăm t�́i, kh�ng bi�́t, kh�ng giác ng�̣. Nay chúng ta tham ch�́p ch�̃ nào? Ch�̃ nào trói bu�̣c? Do kh�ng bi�́t n�n qua lại trong các đường địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh, trời, người. V� tham ch�́p sinh tử, kh�ng chịu bu�ng bỏ n�n bị sinh tử trói bu�̣c, kh�ng đoạn trừ năm �́m, cũng kh�ng th�̉ bi�́t tướng như th�̣t của năm �́m. V� kh�ng bi�́t như th�̣t n�n bị các kh�̉ não làm hại, đọa mãi trong ngục Hư kh�ng, kh�ng bi�́t đường nào ra. V� người này kh�ng th�́y đường ra, n�n ở trong đường sinh tử từ v� thủy chịu các sinh tử, n�n kh�ng th�̉ thoát được sinh, lão, b�̣nh, tử, ưu bi, kh�̉ não, cũng kh�ng vượt qua được v� lượng đường hi�̉m của sinh tử, cũng kh�ng th�̉ thoát được v� s�́ kh�̉ lớn, r�̀i trở lại hướng tới kh�̉, tham ch�́p nơi kh�̉, bị kh�̉ sai khi�́n. Những g� là kh�̉? Năm thọ �́m là kh�̉. Khi sinh th� kh�̉ v�̀ sinh, khi di�̣t th� kh�̉ v�̀ di�̣t.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Ta do nh�n duy�n này n�n nói pháp cho các đ�̣ tử: �Này các Tỳ-kheo! Phải chánh quán v�̀ sắc �́m. Cũng phải bi�́t như th�̣t v�̀ tướng của sắc là v� thường. Các �ng n�́u đ�́i với sắc mà có dục nhi�̃m th� phải mau chóng đoạn trừ. Các �ng n�n chánh quán v�̀ thọ, tưởng, hành, thức. Cũng n�n bi�́t như th�̣t v�̀ tướng thọ, tưởng, hành, thức là v� thường. N�́u đ�́i với thọ, tưởng, hành, thức mà có dục nhi�̃m th� phải mau chóng đoạn từ. Đoạn trừ dục nhi�̃m n�n t�m được giải thoát ch�n chánh.�

Này B�̀-tát Tr� Th�́! N�́u người nào hi�̉u nghĩa pháp của ta đã thuy�́t giảng, có th�̉ y theo lời thuy�́t giảng này mà tu hành th� sẽ thoát khỏi sinh, lão, b�̣nh, tử, ưu bi kh�̉ não. N�́u người nào kh�ng th�̉ theo như lời thuy�́t giảng mà tu hành th� sẽ bị sắc trói bu�̣c, bị ái trói bu�̣c, rơi vào v� minh tăm t�́i tham giữ năm �́m. Người này v� tham giữ nơi năm �́m n�n kh�ng th�̉ thoát khỏi con đường hi�̉m sinh tử.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! V� nghĩa này n�n ta nói th�́ gian cùng tranh ch�́p với ta, chứ ta kh�ng tranh ch�́p với th�́ gian. Những g� là th�́ gian? Đó là tham ch�́p nơi năm thọ �́m, bị l�̣ thu�̣c th�́ gian. Người này tham v�̀ năm �́m, bị năm �́m trói bu�̣c, kh�ng bi�́t tánh của năm �́m, kh�ng bi�́t tướng của năm �́m là kh�ng n�n tranh ch�́p với ta. Người này làm trái nghịch với lời Ph�̣t dạy, tranh ch�́p với Ph�̣t n�n rơi vào sự suy não lớn.

N�́u người nào ngay khi Ph�̣t còn tại th�́ hay sau khi Ph�̣t đã di�̣t đ�̣, có th�̉ quán năm thọ �́m là hư vọng, là kh�ng có thực, từ v� minh tăm t�́i đi�n đảo sinh khởi, vọng tưởng hư d�́i, chỉ lừa d�́i phàm phu, kh�ng phải năm �́m cho là năm �́m. Người như v�̣y kh�ng tranh lu�̣n với Ph�̣t. Người kh�ng trái lời Ph�̣t dạy sẽ được thoát khỏi mọi kh�̉ não nơi địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Chư Ph�̣t kh�ng tranh ch�́p với người đời, dứt trừ t�́t cả mọi sự tranh tụng, đó là Ph�̣t. Chỉ di�̃n nói pháp th�̣t cho chúng sinh, n�u dạy th�́ này: �Những đi�̀u các ngươi giữ l�́y trước kia đ�̀u là đi�n đảo. T�́t cả chúng sinh do sức của đi�n đảo n�n tham ch�́p v�̀ năm �́m, qua lại trong th�́ gian. Người này tham ch�́p v�̀ năm �́m r�̀i, phát sinh v� s�́ tà ki�́n, tham ch�́p v� s�́ danh tự, tham ch�́p v� s�́ ưu bi kh�̉ não. Người này bị v� s�́ tà ki�́n phi�̀n não, v� s�́ ưu bi kh�̉ não tàn hại, kh�ng th�̉ làm người cứu h�̣, làm nhà cửa, làm ch�̃ nương tựa, làm ch�̃ quy hướng. Chỉ có Ph�̣t mới có th�̉ làm người cứu h�̣. Phàm phu t�m hẹp hòi, tr� tu�̣ kém n�n tham đắm nơi dục, nương tựa nơi năm �́m nhi�̀u l�̃i l�̀m. Phàm phu này tranh cãi với người cứu h�̣, người khi�́n cho t�́t cả quay v�̀, người làm ch�̃ nương tựa, người giải thoát t�́t cả kh�̉ não!

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Nay ta đưa cánh tay l�n, người �́y có th�̉ t�m th�́y được năm �́m, th�́y tướng năm �́m, tham ch�́p năm �́m, ta chắc chắn kh�ng làm th�̀y người đó, người đó cũng chẳng phải là đ�̣ tử của ta, kh�ng theo ta xu�́t gia, kh�ng theo ta tu hành, kh�ng quy y ta. Người này vào đường tà, vào đường hư vọng, người ch�́p thủ đi�̀u chẳng th�̣t, đó là người đi�n đảo kh�ng bi�́t ý Ph�̣t, kh�ng bi�́t Ph�̣t tùy nghi thuy�́t giảng năm �́m, kh�ng bi�́t v�̀ Đ�̣ nh�́t nghĩa của Ph�̣t. Người này kh�ng lãnh thọ lời Ph�̣t dạy, kh�ng xứng đáng nh�̣n lãnh sự cúng dường mà lại nh�̣n. Người này xu�́t gia ta còn kh�ng cho, hu�́ng là sẽ được nh�̣n sự cúng dường của người. V� sao? V� người như v�̣y là bè nhóm của ngoại đạo, nghĩa là người sinh ra tướng của năm �́m, người tham ch�́p, quy hướng v�̀ năm �́m.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Năm trăm năm v�̀ sau trong đời vị lai, khi chánh pháp sắp di�̣t, những người xu�́t gia trong giáo pháp của ta, ph�̀n nhi�̀u sinh tướng năm �́m này, quy�́t định nói v�̀ tướng của năm �́m, tham ch�́p s�u dày nơi năm �́m, đi vào đường tà hư d�́i, ở trong pháp của ta được xu�́t gia khoác ca-sa, thường ưa tới lui nhà bạch y, n�n bi�́t người này cùng với ngoại đạo kh�ng khác, ph�̀n nhi�̀u cũng nhờ nơi pháp của ta n�n được nhi�̀u người cung k�nh cúng dường. Này B�̀-tát Tr� Th�́! Ta nói đó là người th�́y ch�́p v�̀ năm �́m, chắc chắn nói tướng của năm �́m, tham vướng nơi năm �́m, kh�ng thọ nh�̣n của người m�̣t chén nước. V� sao? V� những người �́y đ�́i với pháp của ta cho đ�́n chẳng có được m�̣t pháp Nh�̃n nhu thu�̣n. Người �́y trái ngược với pháp của ta, trái bỏ hạnh Thánh.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Cho n�n Đại B�̀-tát nơi đời x�́u ác sau này, n�n phát đại th�̣ nguy�̣n như v�̀y: Đ�́i với kinh đi�̉n th�m di�̣u như v�̣y của ta phải cùng nhau h�̣ tr�, cũng đoạn trừ ki�́n ch�́p v�̀ năm �́m của chúng sinh đ�̉ thuy�́t pháp cho họ.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Trong kinh này ta nói v�̀ sự phá trừ t�́t cả tướng của �́m, l�a tham ch�́p nơi tướng của �́m.

B�́y giờ có nhi�̀u người tại gia, xu�́t gia nghe những kinh như v�̣y, phát sinh tranh cãi v�̀ th�̣t tướng kh�ng sinh. Đại B�̀-tát ở trong đó n�n phát đại th�̣ nguy�̣n: �Chúng ta ở nơi đời ác sau này lu�n tạo lợi �ch cho các chúng sinh tà ki�́n, tham đắm nơi năm �́m. Nghĩa là đ�̣ thoát cho chúng sinh tham đắm vào năm �́m, tùy thu�̣n nơi phương ti�̣n dùng pháp làm lợi �ch.�

Th�́ n�n, này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát n�́u mu�́n hi�̉u rõ v�̀ th�̣t tướng của các pháp, cũng khéo ph�n bi�̣t rõ v�̀ chương cú của các pháp, mu�́n đạt được ni�̣m lực, mu�́n được chuy�̉n th�n thành tựu ni�̣m kh�ng gián đoạn, cho đ�́n đạt được đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác, n�n thường quán tướng v� thường, tướng kh�̉, tướng v� ngã, tướng hư vọng, tướng kh�ng b�̀n chắc, tướng r�́t ráo kh�ng, tướng từ xưa đ�́n nay kh�ng sinh của năm thứ �́m này. Khi thường chánh quán trong năm thọ �́m, th� t�́t cả dục nhi�̃m hi�̣n có li�̀n có th�̉ đoạn trừ, cũng đạt được phương ti�̣n trong những pháp s�u xa như v�̣y.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Trong quá khứ v� lượng a-tăng-kỳ ki�́p v�̀ trước, có Ph�̣t hi�̣u Đại Ý Sơn Vương g�̀m đủ mười t�n hi�̣u: Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Bi�́n Tri, Minh Hạnh Túc, Thi�̣n Th�̣, Th�́ Gian Giải, V� Thượng sĩ, Đi�̀u Ngự Trượng Phu, Thi�n Nh�n Sư, Ph�̣t Th�́ T�n.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Ph�̣t Đại Ý Sơn Vương này có tám mươi ức na-do-tha chúng Thanh văn đ�̀u là A-la-hán, đã dứt h�́t các l�̣u và tám mươi ức na-do-tha học địa A-na-hàm, b�́n mươi ức na-do-tha các Đại B�̀-tát. Ph�̣t Đại Ý Sơn Vương này thọ tám mươi vạn tu�̉i.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! B�́y giờ có vua t�n là Đức �ch. Vua Đức �ch này có hai vạn đại thành, d�n chúng đ�ng đúc, giàu có an vui. Thành đó có bảy lớp, ngang dọc mười hai do-tu�̀n, đ�̀u dùng b�́n thứ báu đ�̉ x�y n�n. Có bảy lớp hào, đ�̀u có lan can, có bảy lớp hàng c�y bao bọc chung quanh và các màn lưới báu trùm khắp b�n tr�n. Các c�y nơi hào thành và các màn lưới bao phủ ở tr�n đ�̀u dùng b�́n thứ báu: vàng ròng, lưu ly, xa cừ, mã não hợp lại đ�̉ tạo thành. M�̃i m�̣t thành lớn có năm trăm vườn rừng, đ�̀u có vỏ c�y bảy báu đ�̀y khắp trong đó. M�̃i m�̣t vườn rừng đ�̀u có năm trăm ao báu, tràn đ�̀y nước tám c�ng đức.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Vua Đức �ch này có tám vạn th�̉ nữ, đại phu nh�n của vua có hai người con: người thứ nh�́t t�n V� Lượng Ý, người thứ hai t�n V� Lượng Lực.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Hai vương tử này đ�̀u mười sáu tu�̉i, trong gi�́c mơ th�́y Ph�̣t đoan nghi�m như ngọn cờ vàng Di�m-phù-đàn kh�ng g� có th�̉ sánh bằng, n�n đ�̀u r�́t hoan hỷ. Sau khi thức gi�́c, cả hai vương tử đ�̀u nói k�̣.

Người thứ nh�́t nói:

Con nay m�̣ng th�́y Nhị Túc T�n

Tướng kim sắc trăm phước trang nghi�m

Thành tựu v� lượng các c�ng đức

Th�́y xong, trong t�m r�́t hoan hỷ.

Người thứ hai nói k�̣:

M�̣ng th�́y Ph�̣t sáng như mặt trời

Đẹp đẽ đoan nghi�m, r�́t t�n quý

Cũng như Tu-di vua các núi

Cao vời rực rỡ th�́y hoan hỷ.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Ngay khi �́y, hai Vương tử V� Lượng Ý và V� Lượng Lực cùng đi đ�́n ch�̃ cha mẹ thưa đ�̀y đủ vi�̣c này: �K�nh thưa cha mẹ! H�m nay hai anh em chúng con trong gi�́c mơ được th�́y Ph�̣t. Cúi xin cha mẹ cho phép chúng con cùng đi đ�́n ch�̃ Ph�̣t, v� r�́t l�u xa Ph�̣t mới xu�́t hi�̣n ở đời, chúng con do bu�ng lung n�n kh�ng th�̉ bi�́t rõ, ch�m đắm trong bùn năm dục, bị sắc trói bu�̣c, bị thọ, tưởng, hành, thức trói bu�̣c. Chúng con tại gia do phóng d�̣t n�n kh�ng th�̉ gặp Ph�̣t.�

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Hai vương tử này thưa với cha mẹ vi�̣c như v�̣y xong, li�̀n đi đ�́n ch�̃ Ph�̣t Đại Ý Sơn Vương. Khi đ�́n nơi, cúi đ�̀u đảnh l�̃ sát ch�n Ph�̣t, thỉnh Ph�̣t và chúng Tăng cúng dường b�́n sự: y phục, thức ăn u�́ng, ngọa cụ, thu�́c men trong ba tháng. Ph�a b�n đại thành trang nghi�m, nơi vườn rừng vua Đức �ch thường dạo chơi được trang tr� treo giăng cờ phướn, lọng báu, lụa màu, dùng các thứ hoa đẹp che phủ mặt đ�́t, thỉnh Ph�̣t và chư Tăng đ�́n ở nơi đó, trong ba tháng, hai vương tử dùng t�́t cả những v�̣t dụng tạo an vui cúng dường Ph�̣t và chúng Tăng. Cúng dường xong hai vương tử cùng xin xu�́t gia trong pháp Ph�̣t.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Ph�̣t Đại Ý Sơn Vương bi�́t sở nguy�̣n nơi th�m t�m của hai vương tử �́y n�n v� họ thuy�́t giảng kinh năm �́m, mười hai nh�̣p, mười tám tánh phương ti�̣n B�̀-tát. Trong b�́n vạn năm hoàn toàn kh�ng ngủ nghỉ, thường kh�ng ăn nhi�̀u, cũng kh�ng nằm nghi�ng, chỉ hoặc ng�̀i, hoặc kinh hành. Lại trong b�́n vạn năm kh�ng nghĩ đ�́n vi�̣c khác, chỉ nghĩ v�̀ tướng của năm thọ �́m là kh�ng, là hư vọng. Bi�́t năm thọ �́m này từ đi�n đảo sinh khởi, th�́u rõ tướng của năm thọ �́m này r�̀i th� trong su�́t thời gian thọ mạng thường tu phạm hạnh, sau khi mạng chung, li�̀n được sinh l�n cõi trời Đ�u-su�́t. Ph�̣t di�̣t đ�̣ r�̀i, được sinh trở lại nơi nhà đại cư sĩ trong cõi Di�m-phù-đ�̀, đ�́n năm mười sáu tu�̉i lại m�̣ng th�́y Ph�̣t, được Ph�̣t thuy�́t giảng kinh năm �́m, mười tám tánh phương ti�̣n B�̀-tát này. Nghe pháp �́y xong r�́t kinh sợ và li�̀n giác ng�̣. Lại ở trong pháp Ph�̣t, mãn m�̣t vạn năm thường tu phạm hạnh, cũng lại theo phương ti�̣n quán s�u xa v�̀ kinh năm thọ �́m, mười hai nh�̣p, mười tám tánh phương ti�̣n hành hóa của B�̀-tát này, mạng chung được sinh l�n cõi trời Đao-lợi, khi thọ mạng nơi cõi trời h�́t, sinh vào nhà thu�̣c t�̣c họ Bà-la-m�n lớn ở cõi Di�m-phù-đ�̀. Trong m�̣t ngàn năm sau thời mạt pháp của Ph�̣t Đại Ý Sơn Vương, hai người này do nh�n duy�n xưa n�n lại được xu�́t gia, học v�́n r�̣ng khắp, tr� tu�̣ như bi�̉n, cũng khéo quán sát ph�n bi�̣t v�̀ tánh của năm �́m, vào pháp th�ng su�́t như th�̣t, ngay trong đời �́y, giáo hóa hai vạn người và hai mươi ức chư Thi�n đ�́n với đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Hai vị B�̀-tát này từ đ�́y trở v�̀ sau, đời đời cùng m�̣t lòng, cùng được gặp mười ức na-do-tha Ph�̣t, sau đ�́y đạt được pháp Nh�̃n v� sinh. Được pháp nh�̃n r�̀i, lại được gặp m�̣t ức na-do-tha Ph�̣t và sau cùng thành tựu đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác, cùng trong m�̣t ki�́p, hai vị này l�̀n lượt thành Ph�̣t, người thứ nh�́t hi�̣u là V� Lượng �m, người thứ hai hi�̣u là V� Lượng Quang.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ n�n, Đại B�̀-tát n�́u mu�́n mau chóng chứng được quả vị V� thượng Chánh đẳng Chánh giác, phải ở trong pháp thanh tịnh kh�ng nhi�̃m này si�ng năng tu t�̣p v�̀ tánh �́m nh�̣p �́y và thuy�́t giảng v�̀ th�̣t tướng của tri ki�́n trong các pháp hữu vi khác.

Ph�̉m 3: MƯỜI TÁM TÁNH

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào gọi là Đại B�̀-tát bi�́t rõ v�̀ mười tám tánh?

Các Đại B�̀-tát theo phương ti�̣n chánh quán v�̀ mười tám tánh nghĩ th�́ này: Trong cảnh giới của nhãn tánh, th� nhãn tánh kh�ng th�̉ thủ đắc. Nhãn tánh này là kh�ng ngã, kh�ng ngã sở, kh�ng thường, kh�ng b�̀n chắc, v� tự tánh v�́n kh�ng, v� trong nhãn tánh, tướng của nhãn tánh là kh�ng th�̉ thủ đắc. Nhãn tánh hư vọng, kh�ng th�̣t có, từ nhớ tưởng ph�n bi�̣t sinh khởi. Nhãn tánh kh�ng có tướng nh�́t định. Tánh hư kh�ng là nhãn tánh. V� như hư kh�ng kh�ng có tướng nh�́t định, kh�ng có g�́c r�̃, nhãn tánh cũng như v�̣y, kh�ng có tướng nh�́t định, cũng kh�ng có g�́c r�̃.

V� sao? V� trong nhãn tánh, th�̣t sự là kh�ng th�̉ thủ đắc. Nhãn tánh kh�ng có nơi ch�́n, kh�ng có phương hướng, kh�ng ở trong, kh�ng ở ngoài, kh�ng ở trung gian. Nhãn tánh kh�ng có tướng nh�́t định v� kh�ng có sự vi�̣c. Sự vi�̣c của nhãn tánh là kh�ng th�̉ thủ đắc, do các nh�n duy�n sinh khởi n�n nhãn tánh kh�ng có quá khứ, vị lai, hi�̣n tại. Nhãn tánh, nhãn tướng đ�̀u kh�ng th�̉ thủ đắc. Nhãn tánh chỉ do nghi�̣p báo nơi đời trước, v� thu�̣c duy�n hi�̣n tại n�n được gọi là nhãn tánh. Nhãn tánh tức là v� tánh. Trong nhãn tánh, nhãn tánh là kh�ng th�̉ thủ đắc, do nh�̣n bi�́t v�̀ hành xứ n�n gọi là nhãn tánh.

N�́u nhãn căn thanh tịnh, sắc ở ch�̃ có th�̉ th�́y được, tương ưng với ý căn, v� ba sự hòa hợp n�n gọi là nhãn tánh. Trong nhãn tánh kh�ng có tướng nhãn tánh nh�́t định. Người tr� hi�̉u rõ kh�ng nhãn tánh là tánh của nhãn tánh.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Các Đại B�̀-tát n�́u có th�̉ quán sát nhãn tánh như v�̣y, li�̀n th�ng đạt v� tánh là sắc tánh. V� sao? V� trong sắc tánh, sắc tánh là kh�ng th�̉ thủ đắc. Sắc tánh này kh�ng hợp, kh�ng tan. Sắc kh�ng có tướng nh�́t định n�n gọi là sắc tánh. Sắc kh�ng có c�̣i r�̃, kh�ng ph�n bi�̣t, hu�́ng h�̀ là sắc tánh. Sắc tánh tức cũng kh�ng căn bản. Sắc tánh kh�ng ở trong sắc, kh�ng ở ngoài sắc, kh�ng ở trung gian, chỉ do nhớ tưởng, ph�n bi�̣t. Sắc ở ch�̃ có th�̉ th�́y nhãn căn thanh tịnh do ý thức tương ưng, th�́y sắc hi�̣n tại n�n thường gọi là sắc tánh. V� như dáng mặt trong gương, n�́u gương trong sáng th� dáng mặt hi�̣n rõ. Dáng mặt trong gương kh�ng có tướng nh�́t định. Trong gương kh�ng có người nhưng th�́y có dáng người là chỉ do b�n ngoài có n�n mới hi�̣n l�n dáng người trong gương. Nhãn tánh thanh tịnh như v�̣y duy�n với sắc tánh ở ch�̃ có th�̉ th�́y, như h�nh tượng trong gương n�n gọi là sắc tánh. Sắc kh�ng có tánh tướng, kh�ng h�nh tánh, kh�ng tánh nh�́t định, đó gọi là sắc tánh. Tướng của các sắc v� ngã n�n gọi là sắc tánh, v� tùy theo ch�̃ hi�̉u bi�́t của chúng sinh n�n nói là sắc tánh. N�́u B�̀-tát nh�̣n bi�́t sắc tánh này, li�̀n bi�́t v� tánh là sắc tánh, tánh v� sinh là sắc tánh, tánh v� tác là sắc tánh. V� sao? V� sắc tánh này kh�ng có quá khứ, vị lai, hi�̣n tại, là tánh v� sở hữu, là tánh hư vọng, là tánh giả danh, n�n gọi là sắc tánh.

Quán sát sắc tánh như v�̣y, B�̀-tát này chánh quán v�̀ tánh của nhãn thức. Nghĩa là kh�ng có nhãn thức trong nhãn thức, kh�ng có tánh của nhãn thức, kh�ng có tánh thường. Tánh cnhãn thức kh�ng có ngu�̀n g�́c, là pháp kh�ng nh�́t định, tánh của nhãn thức kh�ng ch�̃ hi�̣n bày. Tánh của nhãn thức này kh�ng hợp, kh�ng tan, kh�ng có căn bản, chỉ do nh�n duy�n nghi�̣p báo từ đời trước sinh khởi, thu�̣c duy�n của hi�̣n tại trói bu�̣c vào duy�n của sắc n�n gọi là tánh của nhãn thức. V� tùy theo t�m đi�n đảo của phàm phu n�n thường gọi là tánh của nhãn thức.

Hi�̀n thánh th�ng đạt tánh của nhãn thức tức là phi tánh. V� sao? V� tánh của nhãn thức kh�ng nh�́t định, từ các duy�n sinh ra, v� thu�̣c các nh�n duy�n n�n thường gọi là tánh của nhãn thức. Ch�̃ hành xứ của thức là tánh của nhãn thức, v� thức này kh�ng nh�́t định, n�n nói là tướng kh�ng nh�́t định, kh�ng sinh, v� chỉ bày hư vọng, v� có th�̉ ph�n bi�̣t sắc tướng, v� có th�̉ n�u rõ các duy�n n�n nói là tánh của nhãn thức. Tùy theo ch�̃ hi�̉u bi�́t của chúng sinh n�n Như Lai theo phương ti�̣n ph�n bi�̣t, phá trừ m�̣t tướng hòa hợp, n�n nói mười tám tánh này là đ�̉ chỉ rõ thức kh�ng có tướng nh�́t định. Chỉ có mắt thanh tịnh mới có th�̉ nh�̣n bi�́t v�̀ sắc tướng, v� hai pháp hòa hợp n�n nói tánh của nhãn thức. V� chỉ rõ th�̣t tướng của nhãn thức n�n nói tánh của nhãn thức. Tánh của nhãn thức chỉ ra ch�́n hành hoạt của mắt, có th�̉ bi�́t sắc là nhãn thức, n�n nói tánh tức là v� tánh. V� sao? V� trong tánh của nhãn thức, người tr� t�m tướng của tánh của nhãn thức là kh�ng th�̉ thủ đắc. Trong tánh của nhãn thức cũng kh�ng t�m được ngu�̀n g�́c của tánh nhãn thức. V� sao? V� tánh kh�ng nh�́t định là tánh của nhãn thức, tánh của nhãn thức chỉ giả danh mà nói. Nói v�̀ tánh tức là nói nghĩa kh�ng th�̉ nắm giữ, có th�̉ có ch�̃ nh�̣n bi�́t là nhãn thức, ý nghi�̣p sinh khởi là tướng nhãn thức, n�n gọi là nhãn thức.

Nhãn tánh, sắc tánh, nhãn thức tánh, nói ba sự hòa hợp v� bi�́t tướng của các duy�n, tức là l�a nghĩa của các tánh. Nghĩa là n�u rõ v�̀ nhãn tánh, sắc tánh, nhãn thức tánh có các thứ như v�̣y, đ�̉ làm cho chúng sinh đi vào con đường ch�n th�̣t, trong đó th�̣t sự kh�ng có nhãn tánh, sắc tánh, nhãn thức tánh. Các Đức Như Lai theo phương ti�̣n nói là th�́y bi�́t v�̀ các tánh tướng, ph�n bi�̣t nói là các tánh. N�́u người nào th�ng đạt phương ti�̣n của các tánh này th� bi�́t ba tánh là v� tánh. V� sao? V� trong các tánh kh�ng có tánh tướng, n�n tướng trong các tánh là kh�ng th�̉ thủ đắc. Nhĩ tánh, thanh tánh, nhĩ thức tánh; tỷ tánh, hương tánh, tỷ thức tánh; thi�̣t tánh, vị tánh, thi�̣t thức tánh; th�n tánh, xúc tánh, th�n thức tánh cũng đ�̀u như v�̣y.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào gọi là Đại B�̀-tát quán sát, lựa chọn ý tánh? B�̀-tát nghĩ th�́ này: Ý tánh kh�ng nh�́t định, v� ngu�̀n g�́c là kh�ng th�̣t có. Trong ý tánh kh�ng có ý tánh, kh�ng có tánh quy�́t định là ý tánh. V� như các hạt gi�́ng được gieo tr�̀ng nơi đại địa, nhờ tưới nước, nhờ ánh sáng của mặt trời, nhờ kh�ng kh�, d�̀n d�̀n nảy m�̀m, m�̀m kh�ng từ hạt gi�́ng sinh ra, hạt gi�́ng cũng kh�ng cùng với m�̀m hòa hợp. M�̀m sinh th� hạt gi�́ng hoại, hạt gi�́ng kh�ng l�a m�̀m, m�̀m kh�ng l�a hạt gi�́ng, trong m�̀m kh�ng có hạt gi�́ng. Ý tánh cũng như v�̣y, có th�̉ khởi sinh ý nghi�̣p, có th�̉ hi�̣n bày ý thức, như hạt gi�́ng hi�̣n bày ra m�̀m n�n được gọi là ý tánh. L�a ý tánh th� kh�ng có ý, ý tánh kh�ng th�̉ bi�́t ý, v� tạm mượn danh tự mà nói là ý tánh. Ý tánh này kh�ng ở trong ý, kh�ng ở ngoài ý, kh�ng ở trung gian, chỉ do nh�n duy�n của nghi�̣p báo nơi đời trước n�n sinh khởi.

V� thức là ý nghi�̣p, v� bi�́t đ�́i tượng duy�n, v� danh tự của các tánh hòa hợp, v� các duy�n hi�̣n tại sinh khởi n�n thường gọi là ý tánh, tức là tướng của ý nghi�̣p kh�ng nh�́t định, là tướng hòa hợp của các duy�n, n�n cũng nói ý tánh từ hòa hợp sinh khởi, tùy theo ch�̃ hi�̉u bi�́t của chúng sinh. Trong Đ�̣ nh�́t nghĩa kh�ng có ý tánh. V� sao? V� ngu�̀n g�́c là kh�ng th�̣t có, n�n v� sinh là ý tánh, v� sinh v�́n là v� sở hữu. Ý tánh tức là lời th�́ tục, trong Đ�̣ nh�́t nghĩa kh�ng có ý tánh, quá khứ, vị lai, hi�̣n tại đ�̀u kh�ng th�̉ thủ đắc. Người tr� th�ng đạt n�n bi�́t v� tánh là ý tánh.

Các B�̀-tát quán chọn v�̀ pháp tánh, bi�́t v� tánh là pháp tánh. Pháp tánh kh�ng có tự tánh, tự tánh kh�ng th�̉ thủ đắc. Tánh kh�ng nh�́t định là pháp tánh, v� ngu�̀n g�́c của pháp tánh là kh�ng th�̉ thủ đắc, v� sự nh�́t định cũng kh�ng th�̉ thủ đắc. Chỉ v� chúng sinh khởi đi�n đảo, hư vọng trói bu�̣c, v� có ch�̃ nh�̣n bi�́t n�n nói là pháp tánh. V� mu�́n làm cho chúng sinh nh�̣p nơi v� tánh n�n nói là pháp tánh. V� sao? V� trong pháp tánh kh�ng có tướng pháp tánh. Pháp tánh này từ các duy�n sinh ra, pháp từ các duy�n sinh ra tức kh�ng tự tánh. Nơi các nh�n duy�n kh�ng có tự tánh, các nh�n duy�n đ�̀u từ các duy�n hòa hợp n�n n�́i ti�́p sinh ra. Như Lai ở trong đó mu�́n giáo hóa chúng sinh n�n nói là pháp tánh, dùng lời nói của th�́ tục đ�̉ chỉ rõ v�̀ pháp v� tánh. Pháp tánh này kh�ng ở trong, kh�ng ở ngoài, kh�ng ở trung gian, chỉ làm cho chúng sinh th�́y bi�́t pháp thi�̣n, b�́t thi�̣n. Dùng pháp tánh đ�̉ n�u rõ vi�̣c xa l�a tướng của t�́t cả pháp, v� th�́y bi�́t r�́t ráo v�̀ tướng kh�ng. Nói r�́t ráo kh�ng tức là pháp tánh. V� sao? V� v� sở hữu là pháp tánh, trong pháp tánh kh�ng có tướng nh�́t định. V� như hư kh�ng kh�ng có tướng nh�́t định, n�n thường gọi là hư kh�ng. Pháp tánh cũng như v�̣y, kh�ng có tướng nh�́t định, v� đ�̉ mở bày v�̀ pháp tướng n�n gọi là pháp tánh, pháp tánh tức là v� tánh. V� sao? V� pháp tánh này kh�ng ở quá khứ, kh�ng ở vị lai, kh�ng ở hi�̣n tại, chỉ thu�̣c duy�n hợp cùng các duy�n n�n thường gọi pháp tánh. Nói pháp tánh là tùy theo ch�̃ hi�̉u bi�́t của chúng sinh. Người tr� chứng bi�́t v� tánh là pháp tánh. Pháp tánh chẳng phải hợp, chẳng phải tan. Trong pháp tánh kh�ng có tướng pháp tánh, kh�ng nhi�̀u, kh�ng �t, v� đ�̉ chỉ bày phương ti�̣n của tánh n�n nói pháp tánh gọi là tánh. N�́u hành giả th�̣t sự th�ng đạt tướng của pháp tánh này li�̀n th�́y bi�́t là v� tánh. Pháp tánh trong ba cõi này kh�ng có tướng ph�n bi�̣t. Do các nh�n duy�n hòa hợp, do ph�n bi�̣t các pháp n�n nói là pháp tánh. Chỉ rõ tánh kh�ng nh�́t định là pháp tánh. Người tr� kh�ng dùng tướng của pháp tánh đ�̉ th�́y pháp tánh. Pháp tánh là tướng v� sinh. V� sao? V� trong pháp tánh kh�ng có tướng. Người tr� th�ng đạt v� tướng là pháp tánh. Nơi pháp tánh kh�ng có tướng ph�n bi�̣t, v� kh�ng tướng, kh�ng ph�n bi�̣t n�n gọi là pháp tánh. Trong pháp tánh kh�ng có trụ xứ, kh�ng xứ, kh�ng khởi, kh�ng trụ, kh�ng nương tựa là pháp tánh, v� từ xưa đ�́n nay kh�ng sinh. Pháp tánh này kh�ng có người sinh. V� sao? V� trong pháp tánh kh�ng có tánh. Lại nữa, pháp tánh kh�ng do hòa hợp mới có, kh�ng hợp, kh�ng tan, kh�ng tạo tác, kh�ng nh�́t định, đó gọi là pháp tánh.

Đại B�̀-tát quán sát pháp tánh như v�̣y, tức bi�́t v� tánh là pháp tánh.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát quán sát ý thức tánh?

Đại B�̀-tát nghĩ th�́ này: Tánh b�́t sinh là ý thức tánh, tánh kh�ng nh�́t định là ý thức tánh. Ý thức tánh kh�ng ngu�̀n g�́c, kh�ng có pháp nh�́t định, dùng ý thức tánh chỉ rõ v�̀ tướng v� tánh. V� sao? V� trong ý thức tánh, tánh ý thức là kh�ng th�̉ thủ đắc. Tánh ý thức này hư vọng kh�ng sở hữu, tương ưng với đi�n đảo, l�́y ý làm đ�̀u, do bi�́t các pháp n�n gọi là ý thức. V� tùy theo ch�̃ hành của phàm phu n�n gọi là ý thức tánh.

Hi�̀n thánh quán bi�́t phi tánh là ý thức tánh, hư vọng, kh�ng sở hữu là ý thức tánh. Nhưng v� chỉ rõ v�̀ pháp nh�n duy�n, v� l�́y ý đứng đ�̀u, v� bi�́t các duy�n hòa hợp n�n nói là ý thức tánh. Tùy theo ch�̃ hi�̉u bi�́t của chúng sinh n�n nói như v�̣y.

Người tr� bi�́t phi tánh là ý thức tánh, từ các duy�n sinh ra, do nhớ tưởng ph�n bi�̣t khởi l�n, kh�ng có tánh tướng. Tức là ở trong Đ�̣ nh�́t nghĩa kh�ng có nghĩa của tánh, tướng. Đ�̉ hướng d�̃n chúng sinh trong pháp th�́ tục n�n nói là ý thức tánh. Mu�́n làm cho chúng sinh bi�́t: V� tánh là ý thức tánh, chỉ v� đ�̉ ti�̉u pháp hoại l�a các tánh n�n nói là ý thức tánh. V� sao? V� Thánh nh�n t�m c�̀u tánh ý thức là kh�ng th�̉ thủ đắc. Ý thức tánh kh�ng ở trong tánh ý thức, kh�ng ở ngoài tánh ý thức, kh�ng ở trung gian. Người tr� th�ng đạt tánh b�́t hợp là ý thức tánh. Ý thức kh�ng th�̉ bi�́t ý tánh, ý tánh kh�ng bi�́t ý thức. Chỉ do các duy�n sinh ra, từ đi�n đảo khởi l�n do ý làm chủ.

Bi�́t các duy�n v� hai vi�̣c hòa hợp, v� vướng mắc nơi hư vọng, từ giác quán khởi sinh v� chỉ bày tướng thức cho chúng sinh n�n nói là ý thức tánh. Ý thức này kh�ng ở quá khứ, kh�ng ở vị lai, kh�ng ở hi�̣n tại, ý thức này kh�ng từ đ�u đ�́n, cũng kh�ng đi v�̀ đ�u, kh�ng có trú xứ. Từ xưa đ�́n nay, ý thức kh�ng có tướng sinh, trong ý thức kh�ng có ngu�̀n g�́c pháp định. V� sao? V� tánh tướng của ý thức này tức kh�ng có hai tướng, tức là v� tướng, v� tướng �́y kh�ng do hai tướng mà có. Tánh kh�ng chỉ rõ được là ý thức tánh. Người tr� th�ng đạt tánh của ý thức như v�̣y, ý thức tánh này kh�ng ở trong t�́t cả pháp, kh�ng nơi ch�́n, kh�ng phương hướng, kh�ng cùng với pháp hoặc hợp, hoặc tan.

Thánh nh�n th�ng đạt tướng b�́t sinh là ý thức tánh. Ý thức tánh này kh�ng đ�́n, kh�ng đi, kh�ng duy�n. V� sao? V� trong Đ�̣ nh�́t nghĩa, ý thức tánh kh�ng duy�n, kh�ng th�̉ thủ đắc, kh�ng th�̉ chỉ bày. Người tr� th�ng đạt ý thức tánh kh�ng tạo tác là ý thức tánh, v� kh�ng th�̉ t�m được tác giả; v� sinh là ý thức tánh, v� tướng sinh là kh�ng ch�̃ thủ đắc.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát quán sát v�̀ ý thức tánh như v�̣y. Khi các B�̀-tát khởi quán này, quán chọn Dục giới, Sắc giới, V� sắc giới đ�̀u là tánh kh�ng sinh, là tánh v� sở hữu.

Th�́ nào là quán? Nghĩa là trong Dục giới kh�ng có Dục giới, trong Sắc giới kh�ng có Sắc giới, trong V� sắc giới kh�ng có V� sắc giới. Dùng giới đ�̉ chỉ bày v�̀ pháp kh�ng giới. V� người ch�́p giữ tướng Dục giới th� chỉ bày Dục giới, người ch�́p giữ tướng Sắc giới th� chỉ bày Sắc giới, người ch�́p giữ tướng V� sắc giới th� chỉ bày V� sắc giới, v� dựa vào giới mà nói kh�ng giới. Như ch�̃ bi�́t rõ của người tr� giới kh�ng th�̣t có là ba cõi Dục, cõi Sắc và V� sắc. Người tr� kh�ng thủ đắc v�̀ ba cõi, v� Dục giới, Sắc giới, V� sắc giới đ�̀u kh�ng có ngu�̀n g�́c, kh�ng có pháp nh�́t định, chỉ từ các duy�n sinh khởi, n�n người tr� th�́y bi�́t v� giới là tam giới, trong đó kh�ng có tướng của giới. Tam giới này đ�̀u hư vọng hợp với hành đi�n đảo. V� sao? V� người tr� kh�ng ch�́p nơi tam giới này, kh�ng thuy�́t tam giới hoặc quá khứ, vị lai, hi�̣n tại. Hi�̀n thánh th�ng đạt tam giới này là hư vọng, v� sở hữu, v� tự tánh, xa l�a các pháp, chỉ từ đi�n đảo khởi l�n. V� dứt trừ đi�n đảo cho chúng sinh, v� th�́y bi�́t v�̀ tam giới n�n Như Lai ph�n bi�̣t nói v�̀ tướng của tam giới, mu�́n làm cho chúng sinh bi�́t v�̀ nghĩa của kh�ng giới n�n nói tam giới kh�ng phải do tánh tướng mà có. Người tr� th�́y bi�́t tướng của tam giới là tướng kh�ng giới.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Khi Đại B�̀-tát quán như v�̣y: Quán tánh chúng sinh, tánh ngã tức là tánh hư vọng, tánh v� sở hữu, tánh v� sinh. V� sao? V� tánh chúng sinh, tánh ngã, tánh hư vọng kh�ng sai, kh�ng khác. Các tánh như v�̣y đ�̀u từ hư vọng mà ra, chỉ từ các duy�n sinh, n�n gọi đó là tánh, trong �́y kh�ng có tánh tướng nh�́t định. V� sao? V� trong hư kh�ng kh�ng có m�̣t tánh tướng nh�́t định nào. Các tánh tướng này đ�̀u nh�̣p vào hư kh�ng, là nghĩa v� sở hữu.

V� như hư kh�ng kh�ng có tánh, pháp này hoàn toàn là l�a tướng, là tướng v� sở hữu. T�́t cả các pháp cũng xa l�a tánh tướng như v�̣y. Trong các tánh kh�ng có tánh tướng, tánh tướng kh�ng ở trong, kh�ng ở ngoài, kh�ng ở trung gian. Nơi tánh kh�ng có tánh, trong tánh kh�ng th�u g�̀m tánh, trong tánh kh�ng nương tựa vào tánh. T�́t cả tánh kh�ng có ch�̃ nương tựa, t�́t cả tánh là kh�ng sinh. Người tr� ở trong tánh của các pháp kh�ng thủ đắc tánh sinh, kh�ng thủ đắc tánh di�̣t, kh�ng thủ đắc tánh trụ. T�́t cả các tánh kh�ng sinh, kh�ng khởi, kh�ng trụ, từ xưa đ�́n nay là kh�ng th�̉ thủ đắc. Người tr� kh�ng tham, kh�ng vướng nơi các tánh giả danh, kh�ng nh�̣n, kh�ng ni�̣m, cho n�n người tr� th�ng đạt, th�́y bi�́t t�́t cả đ�̀u là tướng v� sinh.

N�́u là tướng v� sinh tức là kh�ng có di�̣t, trong Đ�̣ nh�́t nghĩa, t�́t cả các tánh đ�̀u kh�ng th�̉ thủ đắc. V� pháp th�́ tục n�n ph�n bi�̣t giảng nói v�̀ các tánh, trong Đ�̣ nh�́t nghĩa kh�ng nói các tánh. Người tr� th�́y bi�́t, th�ng đạt t�́t cả các tánh như Đ�̣ nh�́t nghĩa.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Các Đại B�̀-tát quán sát, th�ng đạt v�̀ mười tám tánh, tam giới, tánh chúng sinh, tánh ngã, tánh hư kh�ng như v�̣y. Khi các B�̀-tát quán sát, th�́u rõ như v�̣y th� kh�ng thủ đắc tánh và chẳng th�́y tánh, cũng th�ng đạt t�́t cả các tánh là giả danh, cũng tin hi�̉u các nh�̣p, t�́t cả tánh là v� tánh, cũng bi�́t ph�n bi�̣t các tánh. V� th�́ tục n�n ph�n bi�̣t giảng nói các tánh, làm cho t�́t cả các tánh nh�̣p trong Đ�̣ nh�́t nghĩa. Cũng khéo th�ng đạt v�̀ phương ti�̣n v� tánh, cũng v� chúng sinh mà ph�n bi�̣t, giảng thuy�́t các tánh, cũng khi�́n cho chúng sinh khéo trụ nơi các phương ti�̣n của tánh. Dùng lời nói th�́ tục mà thuy�́t giảng pháp v� tánh cho chúng sinh, cũng kh�ng dùng hai tướng đ�̉ chỉ bày các tánh. Dù bi�́t t�́t cả các tánh kh�ng phải hai, cũng dùng phương ti�̣n nói các tánh là từ nh�n duy�n sinh khởi. Tuy dùng lời nói của th�́ tục đ�̉ d�̃n dắt chúng sinh nhưng cũng chỉ rõ v�̀ Đ�̣ nh�́t nghĩa cho chúng sinh. Tuy bi�́t ph�n bi�̣t các tánh nhưng tin hi�̉u và th�ng đạt t�́t cả các tánh là v� sở hữu. V� sao? Này B�̀-tát Tr� Th�́! Như Lai do Đ�̣ nh�́t nghĩa n�n đ�́i với tánh là kh�ng ch�̃ thủ đắc, cũng kh�ng thủ đắc tướng của các tánh.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Ta đ�́i với các tánh kh�ng đoạn, kh�ng hoại mà chứng đắc V� thượng Chánh đẳng Chánh giác. V� sao? V� trong Đ�̣ nh�́t nghĩa kh�ng có các tánh. T�́t cả các tánh là kh�ng sở hữu, kh�ng nh�́t định; t�́t cả tánh đ�̀ng như hư kh�ng; t�́t cả tánh nh�̣p nơi hư kh�ng; t�́t cả tánh kh�ng có tướng sinh. Như Lai th�ng đạt t�́t cả tánh như v�̣y. Này B�̀-tát Tr� Th�́! Như Lai kh�ng thuy�́t các tánh tướng, cũng kh�ng nói v�̀ th�́ lực của các pháp. V� sao? V� n�́u pháp kh�ng sở hữu th� kh�ng n�n nói tánh tướng v� sở hữu.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Như Lai cũng thuy�́t giảng v�̀ tánh tướng v� sở hữu, trong đó th�̣t kh�ng ch�̃ nói v�̀ tánh tướng.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đó gọi là khéo ph�n bi�̣t v�̀ các tánh. Đại B�̀-tát đạt được sự khéo ph�n bi�̣t như th�́ n�n có th�̉ bi�́t t�́t cả các tánh đ�̀u giả danh. Có th�̉ bi�́t tướng th�́ tục, có th�̉ bi�́t tướng Đ�̣ nh�́t nghĩa, có th�̉ bi�́t các tánh quy�́t định, có th�̉ bi�́t th�́ đ�́, có th�̉ bi�́t ph�n bi�̣t các tướng, có th�̉ bi�́t tùy nghi, có th�̉ bi�́t các tướng hợp, có th�̉ bi�́t các tướng đi v�̀ đ�u, có th�̉ bi�́t được ch�̃ đi vào các tướng, có th�̉ ph�n bi�̣t các tướng, có th�̉ bi�́t rõ các tướng là v� tánh, có th�̉ làm cho t�́t cả các tánh đ�̀ng như tánh hư kh�ng. Đ�́i với các tánh cũng kh�ng làm sai khác, ở nơi các pháp kh�ng th�́y sai bi�̣t, kh�ng nh�̣n thức và kh�ng nói sai bi�̣t, cũng v� chúng sinh n�n khéo nói v�̀ các tánh hủy hoại.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Như nhà huy�̃n thu�̣t bi�́t di�̃n cho chúng sinh nhi�̀u trò ảo thu�̣t, làm cho chúng sinh bi�́t v� s�́ tướng ảo thu�̣t. N�́u có bạn bè tri thức nói đó là huy�̃n, là huy�̃n th�̣t sự, là huy�̃n hư vọng, chỉ do chúng sinh đi�n đảo. N�́u người có tr� th� bi�́t là huy�̃n.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Tánh th�́ gian như huy�̃n, các Đại B�̀-tát đi vào trong pháp huy�̃n này bi�́t tánh th�́ gian như huy�̃n, ch�́n hành của th�́ gian như huy�̃n. Người này dùng sức của phương ti�̣n chỉ rõ th�́ gian của chúng sinh là như huy�̃n. N�́u có người bi�́t tướng như th�̣t của th�́ gian này, th� nói th�́ gian là hư vọng, như huy�̃n. N�́u người có tr� tu�̣, lợi căn s�u xa, kh�ng c�̀n chỉ bày, tự m�nh có th�̉ bi�́t được, bi�́t các pháp như huy�̃n, là kh�ng, kh�ng th�̣t, kh�ng có ngu�̀n g�́c. Bi�́t t�́t cả pháp đ�̀u d�́i gạt các phàm phu, t�́t cả pháp đ�̀u ràng bu�̣c trong duy�n hư vọng.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! N�́u các Đại B�̀-tát mu�́n vào phương ti�̣n của các tánh như v�̣y, ở nơi các kinh đi�̉n s�u xa kh�ng nhi�̃m, kh�ng thủ đắc, nói v�̀ t�́t cả tướng tri ki�́n của các tánh, nói v�̀ t�́t cả các tánh kh�ng văn tự, kh�ng hòa hợp. Cũng nói v�̀ các tánh nơi tr� tu�̣ phương ti�̣n, cũng nói v�̀ các nh�n duy�n nơi ý nghĩa s�u xa của ch�̃ tạo tác, cũng nói v�̀ tướng như th�̣t của t�́t cả các pháp, nghĩa là th�́ gian, xu�́t th�́ gian, hữu vi, v� vi, h�̣ thu�̣c, kh�ng h�̣ thu�̣c, khéo bi�́t ch�̃ hướng đ�́n của phương ti�̣n, nói nghĩa đ�̣ nh�́t, nghĩa th�́ tục, kinh li�̃u nghĩa, kinh chưa li�̃u nghĩa, giải th�ch v� s�́ nh�n duy�n, ở trong kinh đi�̉n th�m di�̣u này n�n si�ng năng tinh t�́n.

KINH TR� TH�́

Quy�̉n 1 ��Quy�̉n 2 ��Quy�̉n 3 ��Quy�̉n 4

KINH TR� TH�́

Hán Dịch: Đời H�̣u T�̀n, Tam Tạng Pháp Sư Cưu-Ma-La-Th�̣p, Người Nước Quy Tư

Vi�̣t Dịch: Linh Sơn Pháp Bảo Đại Tạng Kinh

QUY�̉N 3

Ph�̉m 4: MƯỜI HAI NH�̣P

Ph�̣t bảo B�̀-tát Tr� Th�́:

�Th�́ nào là Đại B�̀-tát bi�́t rõ v�̀ mười hai nh�̣p?

Khi Đại B�̀-tát quán sát v�̀ mười hai nh�̣p, nghĩ th�́ này: Nhãn nh�̣p trong nhãn th� kh�ng th�̉ thủ đắc, nhãn nh�̣p trong nhãn kh�ng có t�nh nh�́t định. Lại nữa, ngu�̀n g�́c của nhãn nh�̣p cũng kh�ng th�̉ thủ đắc. V� sao? V� nhãn nh�̣p từ các duy�n sinh, khởi l�n từ đi�n đảo. Do duy�n nơi sắc n�n bu�̣c vào sắc, do hai pháp hợp lại mà có. V� có sắc n�n có nhãn nh�̣p, v� có sắc n�n nói nhãn nh�̣p. Hai pháp nương nhau n�n gọi là nhãn sắc. Nghĩa là nhãn và sắc, sắc làm duy�n đ�̉ đi vào trong cửa nhãn, nhãn làm cửa đ�̉ sắc đi vào n�n có sự th�́y, cho n�n nói nh�̣p. Do sắc duy�n n�n nói nhãn nh�̣p, do mắt th�́y n�n nói sắc nh�̣p. Đứng v�̀ mặt tục đ�́ n�n nói như v�̣y. Th�̣t ra mắt kh�ng nương sắc, sắc kh�ng nương mắt, mắt kh�ng nương mắt, sắc kh�ng nương sắc, mà chỉ từ các duy�n sinh ra. Sắc làm duy�n n�n gọi là nhãn nh�̣p. Lại từ các nh�n duy�n sinh ra sự th�́y bi�́t của mắt v�̀ các h�nh tướng n�n nói là sắc nh�̣p.

V� sao nói như v�̣y? Nghĩa là tùy thu�̣n theo pháp đi�n đảo của th�́ tục n�n nói. Trong Đ�̣ nh�́t nghĩa nhãn nh�̣p là kh�ng th�̉ thủ đắc, sắc nh�̣p là kh�ng th�̉ thủ đắc. Người tr� t�m các nh�̣p kh�ng th�́y có th�̣t nh�̣p, chỉ do phàm phu tương ưng với đi�n đảo, v� hai tướng n�n nói đ�y là nhãn nh�̣p, đ�y là sắc nh�̣p. Nhãn nh�̣p, sắc nh�̣p này là chỉ bày nh�̣p hư vọng, mu�́n làm cho chúng sinh bi�́t như th�̣t v�̀ th�̣t tướng của các pháp n�n nói các nh�̣p này đ�̀u từ các nh�n duy�n sinh, hành đ�̣ng tương ưng với đi�n đảo, trong đó th�̣t tướng của các nh�̣p là kh�ng th�̉ thủ đắc. V� sao? V� nhãn nh�̣p hay sắc nh�̣p kh�ng ở trong, kh�ng ở ngoài, kh�ng ở trung gian. Nhãn nh�̣p, sắc nh�̣p cũng kh�ng ở quá khứ, vị lai, hi�̣n tại. Chỉ nhờ duy�n hi�̣n tại mà bi�́t được sắc n�n nói là nhãn nh�̣p, gi�́ng như ch�̃ hành đ�̣ng của phàm phu. Người tr� th�ng đạt các nh�̣p đ�̀u là hư vọng, kh�ng có th�̣t, từ đi�n đảo, nhớ nghĩ, ph�n bi�̣t sinh khởi, n�n th�́y bi�́t phi nh�̣p là nh�̣p, kh�ng nói tánh các nh�̣p. Các nh�̣p kh�ng có tướng quy�́t định, chỉ do các nh�n duy�n sinh cho n�n nói như v�̣y.

Như Lai thuy�́t giảng v�̀ ch�̃ th�́y bi�́t tướng của các nh�̣p này. Nghĩa là các nh�̣p �́y là hư vọng kh�ng có th�̣t, thu�̣c các nh�n duy�n, tương ưng với hành hoạt đi�n đảo. Các nh�̣p kh�ng có người làm ra, các nh�̣p kh�ng có người sai khi�́n. Nhãn nh�̣p kh�ng bi�́t, kh�ng ph�n bi�̣t sắc nh�̣p, sắc nh�̣p cũng kh�ng bi�́t, kh�ng ph�n bi�̣t được nhãn nh�̣p, cả hai đ�̀u l�a tướng. N�́u pháp đã l�a tướng th� trong �́y kh�ng th�̉ ph�n bi�̣t được, n�n nói tướng nh�̣p này đ�̀u từ nh�n duy�n sinh, như phàm phu đi�n đảo. Hi�̀n thánh th�ng đạt là nhãn nh�̣p, sắc nh�̣p kh�ng sinh, kh�ng di�̣t, kh�ng có tướng đ�́n, tướng đi. Nhãn kh�ng bi�́t nhãn, nhãn kh�ng ph�n bi�̣t nhãn. Sắc kh�ng bi�́t sắc, sắc kh�ng ph�n bi�̣t sắc. V� sao? V� cả hai đ�̀u kh�ng, n�n cả hai đ�̀u xa l�a. Nhãn kh�ng bi�́t tánh của nhãn, sắc cũng kh�ng bi�́t tánh của sắc. Nhãn và sắc đ�̀u kh�ng có tánh, kh�ng có pháp. Trong đó kh�ng có m�̣t tướng quy�́t định nào. Nhãn kh�ng tự làm, cũng kh�ng tự bi�́t, sắc kh�ng tự làm, cũng kh�ng tự bi�́t, cả hai đ�̀u kh�ng th�̣t có. Nhãn kh�ng nghĩ ta là nhãn, sắc cũng kh�ng nghĩ ta là sắc. Tánh của nhãn và sắc như tánh huy�̃n, do hư vọng mà tạm gọi n�n nói là nhãn, là sắc. Các Đại B�̀-tát quán sát nhãn nh�̣p, sắc nh�̣p như th�́. Tai nghe ti�́ng, mũi ngửi mùi, lưỡi n�́m vị, th�n xúc chạm, cũng như v�̣y.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát quán sát ý nh�̣p?

Khi các Đại B�̀-tát quán sát ý nh�̣p, nghĩ th�́ này: �Ý nh�̣p trong ý nh�̣p là kh�ng th�̉ thủ đắc, ý nh�̣p kh�ng có tướng nh�̣p nh�́t định, ngu�̀n g�́c của ý nh�̣p cũng kh�ng có. V� sao? V� ý nh�̣p là do các duy�n sinh, từ đi�n đảo sinh khởi. Nh�n ràng bu�̣c vào pháp nh�̣p, vào duy�n, hai pháp hòa hợp n�n có hành đ�̣ng. Ý nh�̣p này nh�n pháp nh�̣p mà sinh ra, v� pháp nh�̣p n�n có th�̉ ph�n bi�̣t, giảng nói. Hai pháp này nương nhau. Ý là ch�̃ của pháp nh�̣p, ý là cửa ngõ của pháp nh�̣p. Pháp nh�̣p là cửa ngõ của ý nh�̣p, n�n gọi là pháp nh�̣p. Duy�n vào cửa pháp nh�̣p n�n gọi là ý nh�̣p. Chỉ bày cửa ý tướng n�n nói là pháp nh�̣p. Theo tục đ�́ n�n nói như v�̣y, th�̣t ra ý kh�ng nương pháp, pháp kh�ng nương ý, chỉ do duy�n sinh n�n l�́y các pháp làm duy�n, n�n nói là ý nh�̣p. Do duy�n sinh, v� sự chỉ bày ý tướng, n�n nói pháp nh�̣p, tùy thu�̣n theo pháp đi�n đảo của tục đ�́ n�n nói như v�̣y. Trong Đ�̣ nh�́t nghĩa, ý nh�̣p là kh�ng th�̉ thủ đắc, pháp nh�̣p cũng kh�ng th�̉ thủ đắc. Người tr� t�m các nh�̣p kh�ng th�́y th�̣t có, chỉ do phàm phu tương ưng với đi�n đảo, v� hai tướng n�n nói là ý nh�̣p, pháp nh�̣p. Ý nh�̣p, pháp nh�̣p này hư vọng kh�ng có th�̣t. Như Lai th�ng đạt như th�̣t n�n chỉ rõ các nh�̣p này. Các nh�̣p này từ nh�n duy�n sinh, tương ưng với hành đ�̣ng đi�n đảo. Trong đó ý nh�̣p, pháp nh�̣p th�̣t kh�ng th�̉ thủ đắc.

Lại nữa, ý nh�̣p, pháp nh�̣p kh�ng ở trong, kh�ng ở ngoài, kh�ng ở trung gian. Ý nh�̣p, pháp nh�̣p kh�ng quá khứ, vị lai, hi�̣n tại, nhưng có th�̉ bi�́t rõ v�̀ duy�n hi�̣n tại, n�n nói ý nh�̣p, pháp nh�̣p là tùy thu�̣n theo t�m của phàm phu. Người tr� th�ng đạt ý nh�̣p, pháp nh�̣p này là hư vọng kh�ng có th�̣t, từ nhớ tưởng đi�n đảo ph�n bi�̣t sinh ra.

Phi nh�̣p là nh�̣p. V� sao? V� trong các nh�̣p kh�ng có tướng nh�̣p quy�́t định. Người tr� th�ng đạt các nh�̣p này là hư vọng, kh�ng có th�̣t. Tự tánh của ý nh�̣p, pháp nh�̣p kh�ng th�̉ thủ đắc, ch�̃ khởi th�̣t tướng của ý nh�̣p, pháp nh�̣p này cũng kh�ng th�̉ thủ đắc. Ý nh�̣p, pháp nh�̣p này chỉ do nh�n duy�n sinh. Như Lai nói ch�̃ th�́y bi�́t v�̀ tướng của các nh�̣p là các nh�̣p hư vọng kh�ng th�̣t có, do tương ưng với các hành đi�n đảo, thu�̣c nh�n duy�n sinh. Ý nh�̣p, pháp nh�̣p kh�ng có người làm ra, kh�ng có người sai khi�́n. Ý nh�̣p kh�ng bi�́t, kh�ng ph�n bi�̣t pháp nh�̣p, pháp nh�̣p cũng kh�ng bi�́t, kh�ng ph�n bi�̣t ý nh�̣p. V� sao? V� cả hai đ�̀u xa l�a nhau. N�́u pháp xa l�a tướng th� trong đó kh�ng th�̉ ph�n bi�̣t. Các nh�̣p này đ�̀u từ nh�n duy�n sinh, tùy thu�̣n theo t�m đi�n đảo của phàm phu n�n nói như v�̣y. Theo như sự th�ng đạt của Hi�̀n thánh th� ý nh�̣p, pháp nh�̣p kh�ng sinh, kh�ng di�̣t, kh�ng đ�́n, kh�ng đi. Ý nh�̣p kh�ng bi�́t ý, kh�ng ph�n bi�̣t ý, pháp nh�̣p kh�ng bi�́t pháp, kh�ng ph�n bi�̣t pháp. Cả hai đ�̀u kh�ng, n�n cả hai đ�̀u xa l�a. Ý kh�ng bi�́t tánh của ý, pháp kh�ng bi�́t tánh của pháp, hai tánh này là v� sở hữu, trong đó kh�ng có m�̣t pháp nh�́t định nào. Ý kh�ng th�̉ thành tựu ý, kh�ng th�̉ phá hoại ý, pháp kh�ng th�̉ thành tựu pháp, kh�ng th�̉ phá hoại pháp, v� cả hai đ�̀u kh�ng th�̣t có. Ý nh�̣p kh�ng nghĩ: Ta là ý nh�̣p. Pháp nh�̣p kh�ng nghĩ: Ta là pháp nh�̣p. V� cả hai đ�̀u kh�ng, đ�̀u như tướng huy�̃n, chỉ là tạm mượn danh tự n�n ph�n bi�̣t nói như th�́. Đại B�̀-tát quán sát ý nh�̣p, pháp nh�̣p như v�̣y.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát chánh quán sáu nh�̣p b�n trong, sáu nh�̣p b�n ngoài? Nghĩa là mười hai nh�̣p này đ�̀u hư vọng, từ các duy�n sinh, tương ưng với đi�n đảo. Do có hai tướng n�n có hoạt dụng trong ngoài. Phàm phu kh�ng nghe pháp ch�n th�̣t, kh�ng bi�́t tướng như th�̣t của mười hai nh�̣p n�n tham ch�́p nơi nhãn nh�̣p, cho nhãn nh�̣p là ngã, nhãn nh�̣p là ngã sở. Tham ch�́p sắc nh�̣p cho: Sắc nh�̣p là ngã, sắc nh�̣p là ngã sở. Tai theo ti�́ng, mũi theo mùi, lưỡi theo vị, th�n theo xúc, ý theo pháp cũng như v�̣y: Cho ý nh�̣p là ngã, ý nh�̣p là ngã sở, pháp nh�̣p là ngã, pháp nh�̣p là ngã sở. Do tham ch�́p n�n bị mười hai nh�̣p trói bu�̣c, giong ru�̉i qua lại trong năm đường sinh tử kh�ng bi�́t l�́i ra. Đại B�̀-tát ở trong đó khi chánh quán v�̀ mười hai nh�̣p, th�́y mười hai nh�̣p này hư d�́i, kh�ng b�̀n chắc, là kh�ng, như huy�̃n tướng, kh�ng tham ch�́p nhãn nh�̣p là ngã hay ngã sở. Do kh�ng tham ch�́p n�n kh�ng nhớ nghĩ, ph�n bi�̣t. Đó là B�̀-tát bi�́t rõ v�̀ mười hai nh�̣p.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát đạt được phương ti�̣n của các nh�̣p như v�̣y n�n ở trong mười hai nh�̣p kh�ng bị ràng bu�̣c, cũng chứng bi�́t các nh�̣p và ph�n bi�̣t các nh�̣p. Cũng nhờ các pháp duy�n sinh mà th�ng đạt mười hai nh�̣p, cũng dùng tướng v� tướng mà phá bỏ mười hai nh�̣p, cũng kh�ng rơi vào nơi các nh�̣p ở trong các cảnh giới. Cũng bi�́t tánh của các nh�̣p là v� tánh, cũng bi�́t các nh�̣p là phương ti�̣n đ�́n bờ cứu cánh.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Gi�́ng như máy phát nước phun cả b�́n mặt, mười hai nh�̣p cũng như v�̣y. Nhờ nh�n duy�n trong ngoài n�n có các hành đ�̣ng, trong đó kh�ng t�m ra m�̣t cái g� ch�n th�̣t cả. Mười hai nh�̣p này là máy nghi�̣p của đời trước ràng bu�̣c n�n có hành đ�̣ng.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Nói nh�̣p là do phàm phu kh�ng th�́y, kh�ng bi�́t, đó là cửa của phi�̀n não đi vào. Mắt là cửa ngõ của sắc, do sinh y�u ghét, n�n sắc là cửa ngõ của mắt. Do sinh y�u ghét n�n tai, mũi, lưỡi, th�n, ý là cửa ngõ của pháp. Do sinh y�u ghét n�n pháp là cửa ngõ của ý. Do sinh y�u ghét n�n mười hai nh�̣p này hợp cùng với y�u ghét n�n kh�ng bi�́t tướng th�̣t.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát ở trong đó bi�́t rõ tánh của các nh�̣p, v� bi�́t th�̣t tướng của các nh�̣p này n�n kh�ng bị y�u ghét kh�́ng ch�́.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đó là Đại B�̀-tát bi�́t rõ v�̀ các nh�̣p.

Ph�̉m 5: MƯỜI HAI NH�N DUY�N

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát quán sát mười hai nh�n duy�n?

Đại B�̀-tát quán sát mười hai nh�n duy�n nghĩa là từ kh�ng có n�n gọi là v� minh. Trong v� minh, v� kh�ng có pháp n�n gọi là v� minh, v� kh�ng bi�́t rõ n�n gọi là v� minh.

Th�́ nào là kh�ng bi�́t rõ?

Nghĩa là kh�ng bi�́t trong v� minh kh�ng th�̉ có pháp quy�́t định, đó gọi là v� minh. V� sao? Nói v� minh duy�n các hành, các hành là kh�ng th�̣t có, nhưng phàm phu cho là có n�n nói nh�n v� minh duy�n các hành. Từ hành sinh khởi n�n có thức, cho n�n nói từ các hành làm nh�n duy�n sinh ra thức. Từ thức sinh ra hai tướng danh và sắc n�n nói thức làm nh�n duy�n sinh ra danh sắc. Từ danh sắc sinh ra sáu nh�̣p, n�n nói là danh sắc làm nh�n duy�n sinh ra sáu nh�̣p. Từ sáu nh�̣p sinh xúc n�n nói là sáu nh�̣p làm nh�n duy�n sinh xúc. Từ xúc sinh thọ n�n nói xúc làm nh�n duy�n sinh thọ. Từ thọ sinh ái n�n nói thọ làm nh�n duy�n sinh ái. Từ ái sinh thủ n�n nói ái làm nh�n duy�n sinh thủ. Từ thủ sinh hữu n�n nói thủ làm nh�n duy�n sinh hữu. Từ hữu có sinh nói hữu làm nh�n duy�n sinh ra sinh. Từ sinh có ra lão, tử, ưu bi, kh�̉ não nhóm họp n�n nói sinh làm nh�n duy�n sinh ra lão, tử, ưu bi, kh�̉ não nhóm họp. Như v�̣y tạo thành m�̣t kh�́i kh�̉ lớn.

Ở trong đó do pháp nào t�̣p khởi? N�n bi�́t đi�n đảo trái với sáng su�́t, do kh�́i v� minh làm cho th�n sau nhi�̃m ái nương vào nhi�̃m hỷ mà t�m c�̀u ch�̃ sinh khắp nơi, đó là ái t�̣p.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ gian bị mười hai nh�n duy�n này trói bu�̣c, như kh�ng có mắt, rơi vào lưới v� minh, đọa trong sự t�́i tăm, v� v� minh là đứng đ�̀u phát sinh đ�̀y đủ mười hai nh�n duy�n. Các Đại B�̀-tát quán sát tư duy v�̀ th�̣t tướng của v� minh, v� bi�́t rõ v� minh là kh�ng, n�n kh�ng có ngu�̀n g�́c. V� sao? V� v� minh kh�ng có, n�n ngu�̀n g�́c cũng kh�ng. Người tr� quán sát kh�ng ngu�̀n g�́c v�́n là ngu�̀n g�́c n�n kh�ng ph�n bi�̣t ngu�̀n g�́c. Ch�́m dứt nhớ tưởng, ph�n bi�̣t n�n kh�ng tham ch�́p v� minh. Bi�́t t�́t cả pháp kh�ng th�̣t có, pháp đó kh�ng đúng như ch�̃ đã thuy�́t. Như nói t�́t cả pháp là kh�ng th�̣t có tức là nói th�́y bi�́t v�̀ v� minh. Có th�̉ th�ng đạt t�́t cả pháp là kh�ng th�̣t có, đó ch�nh là minh, trong �́y hoàn toàn chẳng có minh nào khác, chỉ th�́y bi�́t v�̀ v� minh, đó gọi là minh.

Th�́ nào là th�́y bi�́t v�̀ v� minh? Nghĩa là th�́y bi�́t t�́t cả pháp kh�ng th�̣t có, t�́t cả pháp kh�ng th�̉ thủ đắc, t�́t cả pháp đ�̀u hư vọng, đi�n đảo, t�́t cả pháp đó kh�ng đúng như ch�̃ đã thuy�́t. Đó gọi là th�́y bi�́t v�̀ v� minh. Th�́y bi�́t v�̀ v� minh tức là minh. V� sao? V� minh là v� sở hữu.

V� minh làm nh�n duy�n sinh các hành, n�n các pháp kh�ng th�̣t có. Phàm phu ch�m trong v� minh t�́i tăm, m� l�̀m tạo ra các hành nghi�̣p, hành nghi�̣p này kh�ng h�nh, kh�ng tướng, kh�ng nơi ch�́n. V� minh này kh�ng th�̉ sinh ra nghi�̣p, v� kh�ng có pháp mà khởi tạo tác n�n nói v� minh làm nh�n duy�n sinh các hành. Các hành nghi�̣p kh�ng có tụ t�̣p các hành nghi�̣p đ�́n ở hoặc ch�̃ này hoặc ch�̃ kia. Các hành nghi�̣p cũng kh�ng có quá khứ, vị lai, hi�̣n tại. V� minh v�́n kh�ng có tánh v� minh. Hành nghi�̣p v�́n kh�ng có tánh hành nghi�̣p. Các hành nghi�̣p kh�ng có ch�̃ nương, chỉ nương vào v� minh đ�̉ sinh ra các hành nghi�̣p. Các hành nghi�̣p kh�ng nương v� minh, v� minh kh�ng nương các hành nghi�̣p. V� minh kh�ng bi�́t v� minh, hành nghi�̣p kh�ng bi�́t hành nghi�̣p. Các hành nghi�̣p - v� minh này do đi�n đảo n�n từ v� minh sinh ra. Trong đó kh�ng t�m được v� minh, kh�ng t�m được các hành nghi�̣p, kh�ng t�m được tánh v� minh, kh�ng t�m được tánh các hành nghi�̣p. Chỉ v� t�́i tăm n�n thường gọi là t�́i tăm. Do v� minh t�́i tăm này n�n ph�n bi�̣t nói là hành nghi�̣p. V� từ pháp kh�ng có th�̣t mà khởi tạo n�n v� minh hành nghi�̣p cũng đ�̀u kh�ng có th�̣t.

Hành nghi�̣p làm nh�n duy�n sinh thức. Thức kh�ng nương hành nghi�̣p, thức cũng kh�ng l�a hành nghi�̣p đ�̉ sinh ra. Hành nghi�̣p cũng kh�ng sinh ra thức. V� sao? V� hành nghi�̣p kh�ng bi�́t hành nghi�̣p. Hành nghi�̣p cũng kh�ng đem thức đ�́n, chỉ do chúng sinh đi�n đảo theo hành nghi�̣p sinh ra thức. Thức này kh�ng ở trong hành nghi�̣p, kh�ng ở ngoài hành nghi�̣p, kh�ng ở trung gian. Thức này kh�ng có người tạo tác, kh�ng có người sai khi�́n, chỉ do hành nghi�̣p ti�́p n�́i kh�ng dứt n�n có thức sinh ra. Người tr� t�m tướng của thức kh�ng th�̉ được, cũng kh�ng t�m được cái sinh ra thức. Thức cũng kh�ng bi�́t thức, thức cũng kh�ng th�́y thức, thức cũng kh�ng nương thức.

Thức làm nh�n duy�n sinh danh sắc. Danh sắc kh�ng nương thức, danh sắc cũng kh�ng l�a thức mà sinh ra. Danh sắc cũng kh�ng theo trong thức đ�́n v� chỉ duy�n theo thức. Phàm phu t�́i tăm tham ch�́p nơi danh sắc, v� thức cũng kh�ng đem danh sắc đ�́n. Người tr� ở trong đó t�m danh sắc kh�ng th�̉ được, kh�ng th�̉ th�́y. Danh sắc này kh�ng có h�nh tướng, kh�ng có phương hướng, từ nhớ tưởng, ph�n bi�̣t mà sinh khởi. Tướng danh sắc này do nh�n duy�n của thức n�n có. Tánh của thức còn kh�ng th�̉ thủ đắc, hu�́ng là từ thức làm duy�n sinh ra danh sắc. N�́u quy�́t định t�m được tánh của danh sắc, đi�̀u đó là kh�ng th�̉ có.

Danh sắc làm nh�n duy�n sinh sáu nh�̣p. Sáu nh�̣p là nh�n sinh khởi danh sắc. V� danh sắc ở trong th�n n�n có hơi thở ra vào, làm lợi �ch cho th�n và t�m, t�m s�́ pháp. Sáu nh�̣p này hoàn toàn hư d�́i, kh�ng có th�̣t, từ ph�n bi�̣t sinh ra n�n có hành đ�̣ng đi�n đảo.

Sáu nh�̣p làm nh�n duy�n sinh xúc. Xúc này nương sắc mà có, xúc kh�ng ti�́p xúc với sắc. V� sao? V� sắc v� tri, kh�ng khác g� với cỏ c�y, ngói đá, chỉ từ sáu nh�̣p sinh ra n�n ph�n bi�̣t nói là xúc. V� sao? V� sáu nh�̣p còn hư vọng kh�ng có th�̣t, hu�́ng là từ sáu nh�̣p làm nh�n duy�n sinh ra xúc, xúc kh�ng có th�̣t, từ nhớ tưởng đi�n đảo sinh ra. Xúc này kh�ng phương hướng, kh�ng nơi ch�́n, xúc này là kh�ng. Do xúc kh�ng có tánh n�n xúc kh�ng bi�́t sáu nh�̣p, sáu nh�̣p cũng kh�ng bi�́t xúc.

Xúc làm nh�n duy�n sinh thọ. Thọ này kh�ng ở trong xúc, kh�ng ở ngoài xúc, kh�ng ở trung gian. Xúc cũng kh�ng đem thọ từ nơi khác đ�́n, mà là từ xúc sinh ra thọ. Bản th�n xúc còn hư vọng kh�ng có th�̣t, hu�́ng là từ xúc làm duy�n sinh ra thọ. Các thọ kh�ng có m�̣t tướng quy�́t định nào, các thọ đ�̀u kh�ng th�̣t có, chỉ từ đi�n đảo sinh khởi mà có hoạt dụng đi�n đảo.

Thọ làm nh�n duy�n sinh ái. Thọ kh�ng đem ái từ ch�̃ khác đ�́n, thọ cũng kh�ng hòa hợp với ái. Thọ cũng kh�ng bi�́t ái, ái cũng kh�ng bi�́t thọ, cũng kh�ng ph�n bi�̣t thọ. Ái kh�ng hòa hợp với thọ, ái cũng kh�ng nương thọ, cũng kh�ng l�a thọ mà có ái. Tướng của thọ trong thọ hãy còn kh�ng có, hu�́ng là thọ làm duy�n sinh ra ái. Ái kh�ng ở trong thọ, kh�ng ở ngoài thọ, kh�ng ở trung gian. Trong ái, tướng ái kh�ng th�̉ có. Ái này chỉ từ nhớ tưởng hư vọng, tương ưng với đi�n đảo n�n gọi là ái. Ái kh�ng quá khứ, vị lai, hi�̣n tại. Ái kh�ng phải do tướng trói bu�̣c sinh ra, ái cũng kh�ng phải là tướng trói bu�̣c, chỉ do nh�n duy�n n�́i nhau kh�ng dứt n�n nói thọ làm nh�n duy�n sinh ái. Người tr� th�́y ái kh�ng nơi ch�́n, kh�ng phương hướng, là kh�ng, kh�ng b�̀n chắc, hư vọng kh�ng có th�̣t.

Ái làm nh�n duy�n sinh thủ. Ái kh�ng đem thủ từ nơi khác đ�́n, ái cũng kh�ng hòa hợp với thủ, ái cũng kh�ng th�̉ sinh ra thủ. V� có ái n�n gọi là thủ. Tùy theo nh�n duy�n hòa hợp n�n nói như v�̣y. Thủ kh�ng hòa hợp với ái, cũng kh�ng xa l�a ái. Ái kh�ng hòa hợp với thủ, cũng kh�ng xa l�a thủ. Thủ kh�ng ở trong ái, kh�ng ở ngoài ái, kh�ng ở trung gian. Ái còn kh�ng có, hu�́ng là từ ái làm nh�n duy�n sinh ra thủ. Tướng quy�́t định của thủ kh�ng th�̉ có. Người tr� th�́y bi�́t thủ này hư vọng, kh�ng có th�̣t, kh�ng có tướng thủ trong thủ. Thủ kh�ng quá khứ, vị lai, hi�̣n tại. Thủ kh�ng ở trong thủ, kh�ng ở ngoài thủ, kh�ng ở trung gian. Thủ chỉ từ nh�n đi�n đảo sinh ra. Do duy�n sinh, các duy�n hòa hợp n�n có thủ, kh�ng có pháp hợp hay tan. Thủ kh�ng có ngu�̀n g�́c, kh�ng th�̉ có m�̣t pháp nh�́t định. Phàm phu nh�̣n thủ hư vọng này, các hành đ�̀u hư vọng n�n th�́ gian bị thủ trói bu�̣c. Người tr� th�ng đạt thủ này hư vọng, là kh�ng, kh�ng b�̀n chắc, kh�ng ngu�̀n g�́c, kh�ng th�̉ có được pháp quy�́t định.

Thủ làm nh�n duy�n sinh hữu. Thủ kh�ng đem hữu đ�́n, thủ kh�ng th�̉ sinh ra hữu, nhưng nói thủ làm nh�n duy�n sinh hữu. Hữu kh�ng ở trong thủ, kh�ng ở ngoài thủ, kh�ng ở trung gian. Hữu kh�ng nương tựa thủ, thủ kh�ng hòa hợp với hữu, cũng kh�ng xa l�a hữu, chỉ do các nh�n hòa hợp n�n nói thủ làm nh�n duy�n sinh ra hữu. Thủ kh�ng th�̉ sinh ra hữu, thủ kh�ng ph�n bi�̣t hữu. Bản th�n thủ còn hư vọng, kh�ng có th�̣t, hu�́ng là từ thủ làm nh�n duy�n sinh ra hữu. Hữu kh�ng đem thủ đ�́n, kh�ng th�̉ có hữu trong hữu. Hữu kh�ng ở trong hữu, kh�ng ở ngoài hữu, kh�ng ở trung gian. Hữu kh�ng quá khứ, vị lai, hi�̣n tại. Người tr� th�ng đạt hữu này hư vọng, tương ưng với đi�n đảo, kh�ng hợp kh�ng tan. Hữu kh�ng ch�̃ bi�́t, kh�ng ch�̃ ph�n bi�̣t. Hữu kh�ng nơi ch�́n, kh�ng phương hướng. Hữu kh�ng có đời trước, đời giữa, đời sau. Hữu này phi hữu n�n cũng phi v�. Chỉ tùy thu�̣n mười hai nh�n duy�n n�n nói là hữu. Người tr� th�ng đạt tướng của hữu là kh�ng, kh�ng b�̀n chắc.

Hữu làm nh�n duy�n sinh ra sinh. Hữu kh�ng đem sinh đ�́n. Sinh cũng kh�ng hòa hợp với hữu, cũng kh�ng xa l�a hữu. Sinh kh�ng ở trong hữu, kh�ng ở ngoài hữu, kh�ng ở trung gian. Hữu kh�ng th�̉ sinh ra sinh, cũng kh�ng l�a hữu sinh ra sinh. Chỉ do mười hai nh�n duy�n ti�́p n�́i n�n nói hữu làm nh�n duy�n sinh ra sinh. Hữu kh�ng phải duy�n, kh�ng phải kh�ng duy�n với sinh. Hữu còn kh�ng th�̉ có, hu�́ng là từ hữu làm nh�n duy�n sinh ra sinh. Người tr� th�ng đạt: Sinh này kh�ng dựa vào nơi hữu mà sinh. Ở trong sinh kh�ng có tướng sinh, ở trong sinh kh�ng có tự tánh, trong sinh kh�ng có ngu�̀n g�́c, kh�ng m�̣t pháp nh�́t định nào có th�̉ thủ đắc. Người tr� th�ng đạt sinh này kh�ng tánh, kh�ng có th�̣t, chỉ mười hai nh�n duy�n hòa hợp ti�́p n�́i n�n nói sinh từ hữu làm nh�n duy�n sinh ra, sinh kh�ng có pháp hợp hay tan. Sinh kh�ng ở trong hữu, kh�ng ở ngoài hữu, kh�ng ở trung gian. Sinh kh�ng phải quá khứ, vị lai, hi�̣n tại. Sinh kh�ng có đời trước, đời giữa, đời sau. Ngu�̀n g�́c của sinh này là kh�ng th�̉ thủ đắc. Người tr� th�ng đạt sinh là từ các nh�n duy�n sinh tương ưng với đi�n đảo, hư vọng, như tướng huy�̃n hóa, kh�ng có th�̣t.

Sinh làm nh�n duy�n sinh ra lão, tử, ưu bi, kh�̉ não. Sinh kh�ng đem lão, tử, ưu bi kh�̉ não đ�́n, sinh cũng kh�ng th�̉ sinh ra lão, tử, ưu bi kh�̉ não. Lão, tử, ưu bi kh�̉ não kh�ng ở trong sinh, kh�ng ở ngoài sinh, kh�ng ở trung gian. Lão, tử, ưu bi kh�̉ não cũng kh�ng dựa vào sinh. Do sinh cho n�n nói lão, tử, ưu bi kh�̉ não, v� đ�̉ chỉ bày các pháp duy�n sinh, n�n sinh kh�ng hòa nh�̣p, cũng kh�ng xa l�a với lão, tử, ưu bi kh�̉ não. Sinh trong sinh còn kh�ng th�̉ có, hu�́ng là từ sinh làm nh�n duy�n sinh ra lão, tử, ưu bi kh�̉ não. Trong lão, tử, ưu bi kh�̉ não th� lão, tử, ưu bi kh�̉ não là kh�ng th�̉ thủ đắc. V� sao? V� lão, tử, ưu bi kh�̉ não kh�ng ở trong lão, tử, ưu bi kh�̉ não, kh�ng ở ngoài, cũng kh�ng ở trung gian. Lão, tử, kh�̉ não kh�ng hòa hợp, cũng kh�ng xa l�a với lão, tử, kh�̉ não, chỉ các duy�n hòa hợp, tương ưng với đi�n đảo làm thành đ�̀y đủ mười hai nh�n duy�n, n�n nói sinh làm nh�n duy�n mà có lão, tử, ưu bi kh�̉ não.

Lão, tử, kh�̉ não kh�ng nơi nương tựa, tướng quy�́t định của lão, tử, kh�̉ não là kh�ng th�̉ có. Đời trước, đời giữa, đời sau của lão, tử, kh�̉ não kh�ng th�̉ t�m th�́y được. Người tr� th�ng đạt lão, tử, kh�̉ não là hư vọng, kh�ng có th�̣t, tương ưng với đi�n đảo, kh�ng ngu�̀n g�́c, kh�ng tạo tác, kh�ng khởi, kh�ng sinh. Quán pháp mười hai nh�n duy�n như v�̣y kh�ng th�́y pháp nh�n duy�n hoặc quá khứ, vị lai, hi�̣n tại, cũng kh�ng th�́y tướng của pháp mười hai nh�n duy�n, chỉ bi�́t nh�n duy�n là kh�ng duy�n, kh�ng sinh, kh�ng tướng, kh�ng tạo tác, kh�ng phát khởi, kh�ng ngu�̀n g�́c. Từ xưa đ�́n nay, t�́t cả pháp kh�ng th�̣t có n�n th�ng đạt mười hai nh�n duy�n này th� cũng th�́y mười hai nh�n duy�n �́y kh�ng có người làm, người thọ. N�́u pháp theo nh�n duy�n sinh ra, nh�n duy�n này kh�ng có, n�n pháp cũng kh�ng. B�̀-tát tùy theo nghĩa v� minh n�n bi�́t t�́t cả pháp là kh�ng th�̉ thủ đắc. Đi vào pháp quán như v�̣y th� kh�ng nh�n duy�n tức là mười hai nh�n duy�n. Trong đó kh�ng có pháp nào sinh ra. B�̀-tát quán mười hai nh�n duy�n là do hư vọng sinh. Tùy thu�̣n nghĩa v� minh n�n th�ng đạt mười hai nh�n duy�n. N�́u pháp đó kh�ng có th� pháp này cũng kh�ng, n�n nói tùy thu�̣n nghĩa v� minh.

Th�ng đạt mười hai nh�n duy�n, v� minh là kh�ng sinh, kh�ng tạo tác, kh�ng phát khởi, kh�ng ngu�̀n g�́c, kh�ng có pháp quy�́t định, kh�ng nh�n duy�n, kh�ng th�̣t có. B�̀-tát b�́y giờ kh�ng ph�n bi�̣t là minh hay là v� minh. Th�̣t tướng của v� minh tức là minh. Do v� minh n�n t�́t cả pháp kh�ng th�̣t có. T�́t cả pháp kh�ng nh�n duy�n, kh�ng tưởng nghĩ ph�n bi�̣t n�n tùy thu�̣n nơi nghĩa v� minh, th�ng đạt mười hai nh�n duy�n.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đ�y gọi là tr� tu�̣ phương ti�̣n của Đại B�̀-tát v�̀ mười hai nh�n duy�n. N�́u Đại B�̀-tát th�ng đạt mười hai nh�n duy�n hợp tan như v�̣y, đó gọi là Đại B�̀-tát chứng đắc tr� tu�̣ v� sinh. V� sao? V� quán ch�̃ sinh di�̣t th� kh�ng th�̉ bi�́t hoàn toàn v�̀ mười hai nh�n duy�n. N�́u quán sát sự hợp và tan của mười hai nh�n duy�n, đó gọi là chứng đắc tr� tu�̣ v� sinh. N�́u chứng đắc tr� tu�̣ v� sinh, đó gọi là th�ng đạt mười hai nh�n duy�n.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Cho n�n Đại B�̀-tát mu�́n đi vào ch�̃ th�ng đạt, mu�́n chứng tr� tu�̣ v� sinh, c�̀n phải si�ng năng hành t�̣p tr� tu�̣ nơi mười hai nh�n duy�n này th� mới có th�̉ quán và chứng tướng v� sinh của mười hai nh�n duy�n.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! N�́u Đại B�̀-tát bi�́t v� sinh tức mười hai nh�n duy�n th� li�̀n có th�̉ đạt được phương ti�̣n nơi mười hai nh�n duy�n này. Người �́y dùng tướng v� sinh đ�̉ th�́y bi�́t ba cõi, mau được pháp Nh�̃n v� sinh. N�n bi�́t B�̀-tát này ở ch�̃ chư Ph�̣t hi�̣n tại g�̀n được thọ ký thành tựu đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác. B�̀-tát �́y kh�ng l�u sẽ được thọ ký, l�̀n lượt thọ ký.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! B�̀-tát này nh�n được thọ ký, t�m được an �̉n, ở nơi phương ti�̣n hướng tới của t�́t cả pháp được tr� tu�̣ sáng su�́t. Người �́y th�ng đạt mười hai nh�n duy�n là v� sinh, hi�̣n tại được g�̀n chư Ph�̣t. Người này kh�ng còn sợ hãi các ác ma. Người này vượt dòng sinh tử, đ�́n bờ b�n kia. Người �́y vượt được vũng bùn v� minh, đ�́n được ch�̃ an �̉n.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Ngay khi ta còn tại th�́ hay sau khi di�̣t đ�̣, người nào tin, nghe, đọc tụng, tu t�̣p mười hai nh�n duy�n phương ti�̣n này, ta thọ ký cho người đó kh�ng l�u sẽ được pháp Nh�̃n v� sinh. Ta cũng thọ ký cho người này kh�ng l�u ở ch�̃ chư Ph�̣t hi�̣n tại, được thọ ký thành tựu đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Ph�̉m 6: B�́N NI�̣M XỨ

Ph�̣t bảo B�̀-tát Tr� Th�́:

�Th�́ nào là Đại B�̀-tát bi�́t rõ b�́n Ni�̣m xứ?

Đại B�̀-tát quán sát b�́n Ni�̣m xứ: Thu�̣n th�n quán th�n, thu�̣n thọ quán thọ, thu�̣n t�m quán t�m, thu�̣n pháp quán pháp.

Th�́ nào là thu�̣n th�n quán th�n; thu�̣n thọ, t�m, pháp, quán thọ, t�m, pháp?

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Khi Đại B�̀-tát thu�̣n th�n quán th�n là quán tướng như th�̣t của th�n, nghĩa là quán th�n này là v� thường, kh�̉, như b�̣nh, như ung nhọt, tướng của nó bi�́n đ�̉i, hư hoại, kh�̉ não, bu�̀n lo. Th�n này b�́t tịnh, đáng ghét, trong đó tràn đ�̀y những thứ nhơ nhớp, ch�n l�̃ bài ti�́t thường tu�n ra những thứ dơ b�̉n. Th�n này nhơ nhớp gi�́ng như h�̀m x�. Khi quán th�n như v�̣y, th�n này chẳng có được m�̣t mảy may sạch sẽ, kh�ng có m�̣t ch�̃ nào là kh�ng đáng gớm. Th�n này do các d�y g�n ràng rịt, xương c�́t và da thịt bao bọc. Từ nh�n duy�n quả báo của đời trước phát sinh nghi�̣p, bị trói bu�̣c trong t�̣p và thủ.

Th�́ nào là t�̣p? Th�́ nào là thủ? Nghĩa là từ nh�n duy�n đời trước mà có ra th�n này, đó gọi là thủ. Nay nhờ vào các vi�̣c ăn u�́ng, tắm rửa, y phục, giường nằm, m�̀n n�̣m, thu�́c thang, đó gọi là t�̣p. Nh�n duy�n trong hi�̣n tại như v�̣y đ�̀u bị trói bu�̣c do t�̣p và thủ. Lại do sức nơi quả báo của nghi�̣p đời trước n�n có hoạt dụng. Lại nữa, th�n này do b�́n đại tạo thành kh�ng có th�̣t tướng nh�́t định, thu�̣c v�̀ sắc �́m, thường gọi là th�n.

Sao gọi là th�n? V� hay có sự tạo tác n�n gọi là th�n, là ch�̃ nương tựa của tham ch�́p n�n gọi là th�n, v� tùy ý hoạt dụng n�n gọi là th�n, từ nhớ tưởng ph�n bi�̣t sinh ra n�n gọi là th�n, hợp cùng với nghi�̣p n�n gọi là th�n. Th�n này kh�ng l�u sẽ trở v�̀ ch�̃ hư hoại, tướng của nó thay đ�̉i, kh�ng thường, kh�ng nh�́t định. Th�n này kh�ng ở trong th�n, kh�ng ở ngoài th�n, kh�ng ở trung gian. Th�n kh�ng bi�́t th�n, cũng kh�ng th�́y th�n. Th�n này kh�ng tạo tác, kh�ng hành đ�̣ng, kh�ng c�̀u, cũng kh�ng có t�m, kh�ng khác g� với cỏ c�y, ngói đá� Kh�ng có tướng nh�́t định của th�n trong th�n. Đó là chánh quán v�̀ th�n. Bi�́t nó kh�ng có tác giả, cũng kh�ng có người sai khi�́n. Th�n này kh�ng có đời trước, đời giữa, đời sau. Th�n này kh�ng có m�̣t tướng b�̀n chắc, thường hằng nh�́t định nào, như đám bọt nước kh�ng th�̉ nắm bắt. Th�n này là ch�̃ ở của tám vạn loài trùng. Th�n này bị trăm loại các thứ b�̣nh làm t�̉n hại. Do ba thứ kh�̉ n�n th�n này là kh�̉, kh�ng có cứu được, đó là kh�̉ kh�̉, hành kh�̉, hoại kh�̉. Th�n này là dụng cụ chứa các thứ kh�̉. Khi chánh quán th�n như v�̣y, ai tư duy th�n này kh�ng phải của ta, kh�ng phải của người, kh�ng được tự tại, kh�ng được tùy ý, d�̀u là làm thi�̣n hay kh�ng làm thi�̣n cũng như v�̣y. Th�n này kh�ng có ngu�̀n g�́c, kh�ng th�̉ có được pháp nh�́t định. Tánh của th�n là kh�ng, kh�ng m�̣t tướng nh�́t định nào. Th�n này được phát sinh do hư vọng, l�̣ thu�̣c vào pháp mà hành đ�̣ng, theo nh�n duy�n của nghi�̣p quả đời trước mà sinh khởi. Đ�́i với th�n kh�ng n�n sinh tưởng có ngã và ngã sở. Chúng ta kh�ng n�n tham ti�́c mạng s�́ng của th�n này.

B�̀-tát khi quán như v�̣y, kh�ng thủ đắc sự hợp hay tan của th�n. Cũng kh�ng th�́y th�n từ ch�̃ nào đ�́n, đi v�̀ đ�u và trụ ở ch�̃ nào, kh�ng ph�n bi�̣t quá khứ, vị lai, hi�̣n tại của th�n này, th� li�̀n kh�ng nương tựa th�n mạng, kh�ng tham ti�́c th�n, cho là ngã, ngã sở, n�n thường xa l�a cảm thọ v�̀ th�n. B�̀-tát này quán th�n là kh�ng, kh�ng có ngã, ngã sở. Trong th�n này, ngã và ngã sở là kh�ng th�̉ thủ đắc n�n tướng của th�n cũng là kh�ng th�̉ thủ đắc. B�̀-tát này n�́u kh�ng thủ đắc tướng th�n th� kh�ng mong c�̀u nh�̣p th�n, v� th�n kh�ng khởi tác đạo.

Th�́ nào là nh�̣p? Th�n này kh�ng người tạo tác, kh�ng người sinh khởi, th�n này kh�ng có tướng tạo tác, sinh khởi mà từ các nh�n duy�n sinh ra. Các nh�n duy�n này hòa hợp thành th�n, nhưng các nh�n duy�n này cũng hư d�́i kh�ng có th�̣t, tương ưng với đi�n đảo, kh�ng b�̀n chắc. Cũng do nh�n duy�n n�n th�n này được sinh ra, nh�n duy�n này cũng kh�ng sinh, kh�ng tướng. Quán th�n như v�̣y tức là đi vào trong th�n kh�ng tướng sinh. Vào xong, quán th�n kh�ng có tướng. Do chánh quán th�n kh�ng có tướng, bi�́t th�n này kh�ng tướng, v� tướng kh�ng th�̉ thủ đắc n�n v� sinh, tướng quá khứ, vị lai, hi�̣n tại của th�n này là kh�ng th�̉ thủ đắc. V� sao? V� th�n này kh�ng ngu�̀n g�́c, kh�ng th�̉ có được pháp nh�́t định, cũng kh�ng t�m được th�n hoặc đ�y hoặc kia. Khi quán như v�̣y, bi�́t th�n kh�ng từ đ�u đ�́n, cũng kh�ng đi v�̀ đ�u, li�̀n đi vào cảnh giới b�́t sinh, b�́t di�̣t.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát quán th�n, nh�̣p th�n tướng như th�̣t th� đ�́i với th�n dục nhi�̃m li�̀n làm cho chánh ni�̣m an trụ trong th�n, gọi đó là thu�̣n th�n quán th�n.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát thu�̣n thọ quán thọ?

Đại B�̀-tát quán kh�̉ thọ, lạc thọ, b�́t kh�̉ b�́t lạc thọ, th�́y ba thọ này kh�ng từ đ�u đ�́n, cũng kh�ng đi v�̀ đ�u. Chỉ là sự t�̣p hợp của nh�n duy�n hư vọng, quả báo nghi�̣p đời trước duy tr�, tương ưng với đi�n đảo. Bi�́t các thọ hư vọng, từ nhớ tưởng ph�n bi�̣t sinh ra. B�̀-tát quán các thọ như v�̣y, chẳng được thọ quá khứ, vị lai, hi�̣n tại. B�̀-tát th�́y thọ quá khứ, vị lai, hi�̣n tại là kh�ng, kh�ng có ngã, ngã sở, v� thường, kh�ng b�̀n chắc, tướng của nó lu�n thay đ�̉i. Quán các thọ như v�̣y ở quá khứ là kh�ng tướng, là tướng tịch di�̣t, là tướng v� tướng. Quán tướng các thọ vị lai là kh�ng, kh�ng có ngã và ngã sở, v� thường, kh�ng b�̀n chắc, tướng lu�n thay đ�̉i. Quán tướng các thọ trong vị lai là kh�ng tướng, là tướng tịch di�̣t, là tướng v� tướng. Khi B�̀-tát quán như v�̣y, suy nghĩ: �Các thọ kh�ng có tướng nh�́t định, kh�ng ngu�̀n g�́c, kh�ng phải là pháp nh�́t định, v� kh�ng phải là pháp tương tợ n�n lu�n lu�n sinh di�̣t, kh�ng có lúc nào dừng.�

B�̀-tát nghĩ: �Các thọ này kh�ng tạo tác, cũng kh�ng có người tạo tác, chỉ do t�m của phàm phu tương ưng với đi�n đảo n�n sinhh khởi. Ba loại thọ thu�̣c nghi�̣p nh�n đời trước, hợp cùng với duy�n đời nay n�n có ra các thọ này. Các thọ này là kh�ng, kh�ng b�̀n chắc, là pháp hư vọng, gi�́ng như nắm đ�́m giữa hư kh�ng. Quán thọ như v�̣y, t�m được trụ m�̣t ch�̃. B�́y giờ B�̀-tát th�ng đạt tướng di�̣t m�́t của t�̣p hợp các thọ, th�́y các thọ kh�ng hợp, kh�ng tan, lại cũng kh�ng th�́y thọ trong thọ.�

B�̀-tát suy nghĩ: �Các thọ là kh�ng tánh n�n li�̀n th�ng đạt tướng v� sinh của các thọ. Các thọ này kh�ng sinh, kh�ng di�̣t, kh�ng tướng thành. Các thọ này đ�̀u kh�ng tướng, kh�ng có tướng thành.� Tư duy như v�̣y th� khi thọ nh�̣n các thọ hoàn toàn kh�ng đắm ch�́p. Th�́y bi�́t như th�̣t tướng các thọ, xa l�a các sự cảm thọ, đ�́i với các sự cảm thọ này cũng kh�ng đắm vướng. Đ�́i với các thọ mà t�m phóng xả th� mau chóng được Tam-mu�̣i xả.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát thu�̣n thọ quán thọ như v�̣y.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Sao gọi là Đại B�̀-tát thu�̣n t�m quán t�m?

Đại B�̀-tát quán tướng của t�m sinh, trụ, dị, di�̣t. Khi quán như v�̣y, suy nghĩ: �T�m �́y kh�ng từ đ�u đ�́n, cũng kh�ng đi v�̀ đ�u, chỉ do thức duy�n với tướng n�n sinh ra, kh�ng ngu�̀n g�́c, kh�ng có pháp nh�́t định nào có th�̉ thủ đắc. T�m này kh�ng đ�́n, kh�ng đi, kh�ng trụ, kh�ng dị, kh�ng có th�̉ đắc. T�m này kh�ng có quá khứ, vị lai, hi�̣n tại. T�m này do thức duy�n theo nhớ nghĩ mà sinh khởi. T�m này kh�ng ở trong, kh�ng ở ngoài, kh�ng ở trung gian. T�m này kh�ng có m�̣t tướng sinh, t�m này kh�ng tánh, kh�ng định, kh�ng người sinh, kh�ng người khi�́n sinh, v� khởi tạp nghi�̣p n�n gọi là t�m, v� có th�̉ bi�́t duy�n n�n gọi là t�m, do ni�̣m ni�̣m sinh di�̣t ti�́p n�́i kh�ng dứt n�n gọi là t�m. V� chỉ mu�́n khi�́n cho chúng sinh th�ng đạt tướng của t�m duy�n n�n kh�ng có tướng của t�m trong t�m. T�m này từ xưa đ�́n nay tánh thường thanh tịnh, kh�ng sinh kh�ng khởi. V� nhi�̃m phi�̀n não của khách tr�̀n n�n có ph�n bi�̣t. T�m kh�ng bi�́t t�m, cũng kh�ng th�́y t�m. V� sao? V� t�m này là kh�ng, tự tánh của nó là kh�ng, kh�ng có ngu�̀n g�́c n�n t�m này kh�ng có pháp nh�́t định. V� pháp định đắc n�n t�m này kh�ng có pháp hợp hay tan. T�m này kh�ng có đời trước, đời giữa, đời sau. T�m này v� h�nh, kh�ng th�̉ th�́y, t�m kh�ng tự th�́y, kh�ng bi�́t tự tánh, chỉ do phàm phu tương ưng với đi�n đảo, do hư vọng duy�n với thức tướng n�n sinh ra. T�m này là kh�ng, kh�ng có ngã, ngã sở, kh�ng thường hằng, kh�ng b�̀n chắc, tướng của nó lu�n thay đ�̉i.� Tư duy như v�̣y là được thu�̣n t�m ni�̣m xứ. B�́y giờ người này kh�ng ph�n bi�̣t là t�m, là phi t�m, chỉ bi�́t tướng v� sinh của t�m, th�ng đạt t�m này là tánh v� sinh. V� sao? V� t�m kh�ng có tánh nh�́t định, cũng kh�ng có tướng nh�́t định. Người tr� th�ng đạt t�m này kh�ng sinh, kh�ng tướng. Khi �́y quán sát như th�̣t v�̀ tướng sinh di�̣t của t�m, khi quán sát như v�̣y kh�ng t�m được tướng sinh hay di�̣t của t�m, kh�ng còn ph�n bi�̣t t�m di�̣t hay b�́t di�̣t, mà có th�̉ đạt được tướng t�m ch�n th�̣t, thanh tịnh. B�̀-tát nhờ t�m thanh tịnh này, n�n phi�̀n não của khách tr�̀n kh�ng th�̉ nào làm hại. V� sao? V� B�̀-tát th�́y bi�́t tướng của t�m thanh tịnh, cũng th�́y bi�́t tướng t�m của chúng sinh thanh tịnh, n�n nghĩ: �T�m c�́u b�̉n n�n chúng sinh c�́u b�̉n, t�m thanh tịnh n�n chúng sinh thanh tịnh.� Khi tư duy như v�̣y kh�ng t�m th�́y tướng c�́u b�̉n của t�m hay tướng thanh tịnh của t�m. Chỉ bi�́t tướng của t�m thường thanh tịnh.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đó là Đại B�̀-tát thu�̣n t�m quán t�m.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát thu�̣n pháp quán pháp?

Đại B�̀-tát quán t�́t cả pháp kh�ng th�́y ở trong, ở ngoài hay trung gian, cũng chẳng th�́y các pháp quá khứ, vị lai, hi�̣n tại. Chỉ bi�́t các pháp từ các nh�n duy�n sinh ra mà sinh khởi đi�n đảo, các pháp kh�ng có tướng nh�́t định, nghĩa là các pháp này thu�̣c người. Bản th�̉ các pháp là ở trong các pháp kh�ng có các pháp. Các pháp kh�ng ở trong, ở ngoài hay trung gian. Các pháp kh�ng hợp cũng kh�ng l�a với các pháp. T�́t cả pháp kh�ng ngu�̀n g�́c, kh�ng có tướng nh�́t định. Các pháp kh�ng th�̣t có n�n kh�ng hành đ�̣ng, kh�ng tạo tác. T�́t cả pháp như hư kh�ng, v� kh�ng có th�̣t. T�́t cả pháp hư d�́i như huy�̃n v� tướng như huy�̃n kh�ng th�̣t có. T�́t cả pháp là tướng thường tịnh, v� hoàn toàn kh�ng nhơ. T�́t cả pháp là tướng kh�ng thọ, v� các thọ kh�ng th�̣t có. T�́t cả pháp như m�̣ng, v� tánh m�̣ng kh�ng th�̣t có. T�́t cả pháp kh�ng có h�nh, v� h�nh kh�ng th�̣t có. T�́t cả pháp như bóng, v� tánh thường kh�ng có. T�́t cả pháp kh�ng danh, kh�ng tướng, v� danh tướng kh�ng th�̣t có. T�́t cả pháp như ti�́ng vang, v� hư vọng tạo ra, kh�ng có th�̣t. T�́t cả pháp kh�ng tánh, v� tánh kh�ng th�̉ thủ đắc. T�́t cả pháp như dợn nắng, v� bi�́t kh�ng có th�̣t. Khi B�̀-tát quán t�́t cả pháp như v�̣y, kh�ng th�́y các pháp có m�̣t tướng hay nhi�̀u tướng, cũng kh�ng th�́y pháp hợp hay tan với pháp, cũng kh�ng th�́y pháp nương trú nơi pháp. Khi quán như v�̣y th�́y t�́t cả pháp kh�ng từ đ�u đ�́n, cũng kh�ng th�́y ch�̃ dừng của t�́t cả pháp. V� sao? V� t�́t cả pháp kh�ng trụ, kh�ng nương tựa, kh�ng sinh khởi. T�́t cả pháp kh�ng có ch�̃ dừng, v� ch�̃ dừng kh�ng th�̣t có, v� ch�̃ dừng kh�ng nắm bắt được.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Các pháp kh�ng sai khác, t�́t cả pháp kh�ng có tướng ph�n bi�̣t. Từ các duy�n đi�n đảo sinh ra n�n có hoạt dụng, các pháp này kh�ng có nơi ch�́n, phương hướng. Người tr� bi�́t rõ các pháp kh�ng phải m�̣t tướng, kh�ng phải hai tướng, kh�ng phải nhi�̀u tướng. V� sao? Này B�̀-tát Tr� Th�́! V� t�́t cả pháp kh�ng sinh, kh�ng khởi, kh�ng tạo tác, kh�ng có tác giả. T�́t cả pháp l�a ngu�̀n g�́c, t�́t cả pháp kh�ng có tự tánh. Vượt các tánh n�n t�́t cả pháp kh�ng có ch�̃ quay v�̀, v� các ch�̃ quay v�̀ kh�ng th�̣t có. Quán các pháp như v�̣y, bi�́t rõ các pháp kh�ng ngã, kh�ng nh�n, quán sát các pháp kh�ng tánh, các pháp đ�̀u là kh�ng v� tánh nó tự kh�ng, các pháp v� tướng, v� kh�ng th�́y tướng. Ở trong các pháp kh�ng phát nguy�̣n, li�̀n quán sát t�́t cả pháp kh�ng sinh, nghĩ th�́ này: �Ở trong đó th�̣t sự chẳng có pháp sinh hay di�̣t.� Khi quán như v�̣y, t�m trụ m�̣t ch�̃, b�́y giờ lại th�ng đạt được sự v� sinh của t�́t cả các pháp, cũng th�́y bi�́t được sự di�̣t t�̣n và t�̣p khởi của t�́t cả pháp, cũng có th�̉ th�̉ nh�̣p nơi t�́t cả các pháp l�a tướng, l�a tánh. V� sao? Này B�̀-tát Tr� Th�́! V� t�́t cả pháp kh�ng có tánh nh�́t định. Người tr� th�ng đạt các pháp là v� tướng, l�a tướng.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát thu�̣n pháp quán pháp. Người quán như v�̣y đ�́i với pháp kh�ng thủ đắc, kh�ng thọ nh�̣n, đ�́i với pháp kh�ng bị sinh, kh�ng bị trụ, kh�ng bị di�̣t, cho n�n hành dụng mà th�́y được tướng t�̣n di�̣t, tướng tịch di�̣t của t�́t cả các pháp.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đó gọi là Đại B�̀-tát khéo quán sát v�̀ b�́n Ni�̣m xứ.

Th�́ nào là b�́n Ni�̣m xứ? Ni�̣m xứ tức là t�́t cả pháp kh�ng xứ, kh�ng nơi sinh khởi, kh�ng ch�̃ th�̣t có. Người th�̉ nh�̣p vào t�́t cả pháp như v�̣y th� chánh ni�̣m kh�ng loạn, n�n gọi là ni�̣m xứ. Lại ni�̣m xứ là t�́t cả pháp kh�ng trụ, kh�ng sinh, kh�ng thủ, là ch�̃ th�́y bi�́t như th�̣t, gọi là ni�̣m xứ.

Ph�̉m 7: NĂM CĂN

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát bi�́t rõ các căn?

Đại B�̀-tát chánh quán năm Căn xu�́t th�́ gian. Những g� là năm? Đó là: T�n căn, Tinh t�́n căn, Ni�̣m căn, Định căn, Tu�̣ căn. Khi B�̀-tát tu t�̣p năm Căn, tin t�́t cả pháp đ�̀u từ các nh�n duy�n sinh mà có đi�n đảo, hợp với duy�n hư vọng, gi�́ng như vòng lửa, lại cũng gi�́ng như t�nh ch�́t của m�̣ng. Tin t�́t cả các pháp đ�̀u v� thường, kh�̉, b�́t tịnh, v� ngã, như b�̣nh t�̣t, ghẻ lở, kh�ng b�̀n chắc. Tướng của nó hư hoại, giả d�́i kh�ng th�̣t. Lại tin t�́t cả pháp hư hoại, kh�ng có th�̣t, gi�́ng như nắm đ�́m giữa hư kh�ng, như c�̀u v�̀ng nhi�̀u màu sắc d�́i gạt trẻ con. Do nhớ tưởng, ph�n bi�̣t, giả mượn mà có, kh�ng có bản th�̉, kh�ng có pháp nh�́t định. Lại tin t�́t cả pháp kh�ng quá khứ, vị lai, hi�̣n tại. Tin t�́t cả pháp kh�ng từ đ�u đ�́n, cũng kh�ng đi v�̀ đ�u. Tin t�́t cả pháp là kh�ng, v� tướng, v� tác. Tin t�́t cả pháp kh�ng sinh, kh�ng tạo, kh�ng khởi, kh�ng tướng, xa l�a các tướng và tin tr� giới được thanh tịnh, thi�̀n định thanh tịnh, tr� tu�̣ thanh tịnh, giải thoát thanh tịnh, giải thoát tri ki�́n thanh tịnh. B�̀-tát thành tựu được t�n căn kh�ng thoái chuy�̉n như v�̣y. Do t�n căn đứng đ�̀u n�n giữ g�n giới đức, đức tin này thường kh�ng thoái th�́t. Thành tựu pháp b�́t thoái, an trụ b�́t đ�̣ng. Trong đức tin này thường tùy theo quả báo của nghi�̣p mà thành tựu. Người có t�n t�m đoạn trừ t�́t cả tà ki�́n, kh�ng l�a tướng của pháp. C�̀u th�̀y, chỉ l�́y chư Ph�̣t làm th�̀y. Thường hành theo th�̣t tướng của các pháp, bi�́t vi�̣c làm chánh đạo của chư Tăng, giữ giới thanh tịnh, thành tựu nh�̃n nhục, được b�́t đ�̣ng, t�n b�́t hoại, v� t�n tăng thượng như v�̣y, n�n gọi là thành tựu t�n căn.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát chánh quán tinh t�́n căn, thành tựu tinh t�́n căn, bi�́t rõ tinh t�́n căn?

Đại B�̀-tát thực hành tinh t�́n kh�ng dừng nghỉ, thường mu�́n đoạn trừ năm thứ ngăn che n�n si�ng năng tinh t�́n, cho đ�́n v� nghe những pháp s�u xa như v�̣y n�n gọi là tinh t�́n. B�̀-tát �́y c�̀u pháp kh�ng dừng, kh�ng nghỉ, tinh t�́n kh�ng thoái lui. Cũng mu�́n đoạn trừ các pháp chướng ngại n�n si�ng năng tinh t�́n mà kh�ng khi�́p nhược. Cũng v� mu�́n đoạn trừ v� s�́ pháp ác b�́t thi�̣n, suy não n�n si�ng năng tinh t�́n. Lại v� mu�́n tăng trưởng v� s�́ pháp thi�̣n n�n si�ng năng tinh t�́n. B�̀-tát này quy�́t định thành tựu tinh t�́n, kh�ng tham ch�́p nơi tinh t�́n mà th�̉ nh�̣p pháp tinh t�́n b�nh đẳng, thành tựu tinh t�́n b�́t thoái. Người này được chánh phương ti�̣n, th�ng đạt t�́t cả pháp n�n pháp hành lu�n tinh t�́n. Ở trong vi�̣c tinh t�́n kh�ng l�̣ thu�̣c người khác, ở trong tinh t�́n được tr� tu�̣ sáng su�́t, thành tựu tướng b�́t thoái, đạt được tinh t�́n b�́t thoái. V� tinh t�́n tăng thượng như v�̣y n�n được gọi là thành tựu tinh t�́n căn.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát đạt được ni�̣m căn và khéo tu t�̣p ni�̣m căn m�̣t cách trọn vẹn?

Đại B�̀-tát thường th�u giữ ni�̣m lại m�̣t ch�̃, nhu hòa, b�́ th�, phạm hạnh đ�̀y đủ, giữ thanh tịnh hoàn toàn nơi giới u�̉n, định u�̉n, tu�̣ u�̉n, giải thoát u�̉n, giải thoát tri ki�́n u�̉n. Thường nghĩ đ�́n vi�̣c làm thanh tịnh th�n, kh�̉u ý nghi�̣p; thường nghĩ đ�́n vi�̣c �́y m�̣t cách r�́t ráo; thường nghĩ đ�́n sinh, trụ, dị, di�̣t của t�́t cả pháp n�n hành phương ti�̣n; thường nghĩ đ�́n tri ki�́n Kh�̉, T�̣p, Di�̣t, Đạo đ�́; thường nghĩ đ�́n các căn, lực, giác, đạo, thi�̀n định, giải thoát, các Tam-mu�̣i phương ti�̣n; thường nghĩ đ�́n t�́t cả các pháp kh�ng sinh, kh�ng di�̣t, kh�ng tác, kh�ng khởi, tướng của nó là kh�ng th�̉ n�u bày; thường nghĩ đ�́n mu�́n được tr� tu�̣ v� sinh; thường nghĩ đ�́n mu�́n được đ�̀y đủ tr� nh�̃n; thường nghĩ đ�́n tr� l�a, tr� di�̣t; thường nghĩ đ�́n mu�́n được đ�̀y đủ pháp của Ph�̣t; thường nghĩ đ�́n kh�ng đ�̉ cho pháp Thanh văn, B�ch-chi-ph�̣t vào t�m; thường nghĩ đ�́n tr� tu�̣ v� ngại; thường kh�ng qu�n, kh�ng m�́t, kh�ng thoái ni�̣m này. Quán sát như v�̣y nhưng kh�ng chạy theo người khác. Người �́y được ni�̣m tăng thượng b�̀n vững như v�̣y, n�n gọi là thành tựu ni�̣m căn.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát đạt được định căn, đạt được phương ti�̣n định căn?

Đại B�̀-tát ở trong định địa thường hành thi�̀n định, kh�ng nương thi�̀n định, kh�ng tham thi�̀n định, giỏi nắm giữ tướng thi�̀n định, giỏi đắc phương ti�̣n thi�̀n định, khéo sinh thi�̀n định và cũng có th�̉ hành thi�̀n định v� duy�n. Bi�́t h�́t các m�n thi�̀n định, bi�́t rõ nh�̣p thi�̀n định, bi�́t rõ trụ thi�̀n định, bi�́t rõ xu�́t thi�̀n định, mà ở trong thi�̀n định kh�ng h�̀ nương ch�́p, khéo bi�́t rõ tướng nơi đ�́i tượng duy�n, bi�́t rõ tướng ch�n duy�n, cũng kh�ng tham thọ các vị thi�̀n. Ở trong các định được tự tại hi�̣n bày di�̣u dụng mà kh�ng tùy thu�̣c người khác, cũng kh�ng sinh theo thi�̀n định. Ở trong các định được sức tự tại, ở trong các định kh�ng l�́y làm khó, kh�ng l�́y làm d�̃. Tùy theo ý mu�́n, người này được thi�̀n định tăng thượng. Như v�̣y gọi là được định căn, được phương ti�̣n định căn.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát thành tựu tu�̣ căn, đắc tu�̣ căn phương ti�̣n?

Đại B�̀-tát thành tựu th�ng đạt tu�̣ căn, nghĩa là có th�̉ di�̣t ngay các kh�̉. Người thành tựu th�ng đạt tu�̣ th� ở mọi ch�̃ hành dụng đ�̀u được l�a quán, xả quán, thành tựu tr� tu�̣, thu�̣n với Ni�́t-bàn. V� thành tựu tu�̣ căn này n�n bi�́t rõ v�̀ ba cõi như lửa dữ, bi�́t rõ ba cõi đ�̀u là kh�̉, do tr� tu�̣ này n�n kh�ng ở trong ba cõi. Người này quán sát ba cõi đ�̀u Kh�ng, V� tướng, V� nguy�̣n, v� sinh, v� tác, v� khởi. Ngay khi �́y th�́y con đường ra khỏi t�́t cả pháp hữu vi. V� mu�́n được đ�̀y đủ các pháp Ph�̣t n�n si�ng năng tinh t�́n như cứu lửa cháy đ�̀u. Tr� tu�̣ của B�̀-tát này kh�ng th�̉ hư hoại, v� tr� tu�̣ th�ng đạt này có th�̉ thoát ly ba cõi, cũng kh�ng l�̣ thu�̣c vào vi�̣c của ba cõi, đoạn t�́t cả sự ưa th�ch trong pháp hữu vi. Trong t�́t cả pháp có th�̉ nhi�̃m, có th�̉ ràng bu�̣c, có th�̉ đắm ch�́p mà t�m kh�ng còn ham th�ch. Đ�́i với t�́t cả pháp năm dục, t�m xa l�a, t�m cũng kh�ng trụ nơi sắc giới, v� sắc giới, thành tựu tr� tu�̣ tăng thượng, thành tựu v� lượng c�ng đức gi�́ng như bi�̉n lớn. Do tr� tu�̣ này, ở trong phương ti�̣n t�́t cả pháp kh�ng còn nghi ngờ. Người dùng tr� tu�̣ này th�ng đạt ba cõi, ở trong ba cõi, t�m kh�ng bị ràng bu�̣c, v� được tr� tu�̣ tăng thượng này n�n gọi là tu�̣ căn, được phương ti�̣n tu�̣ căn.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là căn? V� nghĩa tăng thượng n�n gọi là căn, nghĩa b�́t đ�̣ng n�n gọi là căn, nghĩa kh�ng th�̉ hoại n�n gọi là căn, kh�ng th�̉ thoái lui n�n gọi là căn, kh�ng tùy thu�̣c người khác n�n gọi là căn, kh�ng thoái chuy�̉n n�n gọi là căn, kh�ng bị l�i kéo n�n gọi là căn, tùy thu�̣n theo chánh pháp n�n gọi là căn, kh�ng tham ch�́p n�n gọi là căn, kh�ng xen tạp n�n gọi là căn.

Lại nữa, này Tr� Th�́! Đại B�̀-tát bi�́t rõ các căn nơi chúng sinh, cũng có th�̉ khéo ph�n bi�̣t học căn. B�̀-tát bi�́t các căn dục nhi�̃m của chúng sinh, bi�́t các căn của chúng sinh l�a dục nhi�̃m, bi�́t các căn s�n h�̣n, l�a s�n h�̣n của chúng sinh; bi�́t các căn ngu si, bi�́t các căn l�a ngu si của chúng sinh; bi�́t các căn sắp đọa nơi cõi ác của chúng sinh; bi�́t các căn sinh trong loài người của chúng sinh; bi�́t các căn sinh l�n cõi trời của chúng sinh; bi�́t các căn t�m nhu hòa của chúng sinh; bi�́t các căn thượng trung hạ của chúng sinh; bi�́t các căn hư hoại, kh�ng hư hoại của chúng sinh; bi�́t các căn si�ng tu, kh�ng si�ng tu của chúng sinh; bi�́t các căn giả d�́i, kh�ng giả d�́i của chúng sinh; bi�́t các căn có t�̣i, kh�ng t�̣i, có c�́u, kh�ng c�́u của chúng sinh; bi�́t các căn s�n h�̣n, kh�ng s�n h�̣n, bi�́t tùy thu�̣n, kh�ng tùy thu�̣n của chúng sinh; bi�́t các căn chướng ngại, kh�ng chướng ngại của chúng sinh; bi�́t các căn tạo nghi�̣p nơi dục giới, tạo nghi�̣p nơi sắc giới, tạo nghi�̣p nơi v� sắc giới của chúng sinh; bi�́t căn lành nhi�̀u, căn lành �t của chúng sinh; bi�́t các căn hoàn toàn định, kh�ng hoàn toàn định, tà định của chúng sinh; bi�́t các căn keo ki�̣t, l�a keo ki�̣t; bi�́t đùa giỡn, kh�ng đùa giỡn; bi�́t đi�n cu�̀ng, kh�ng đi�n cu�̀ng; bi�́t nóng nảy, kh�ng nóng nảy; bi�́t s�n gi�̣n, kh�ng nh�̃n nhục; bi�́t m�̀m mại hay nh�̃n nhục; bi�́t keo ki�̣t s�u dày; bi�́t b�́ th� đ�̀y đủ các căn cho chúng sinh; bi�́t tin, bi�́t kh�ng tin; bi�́t cung k�nh, kh�ng cung k�nh; bi�́t tr� giới đ�̀y đủ, bi�́t tr� giới thanh tịnh; bi�́t nh�̃n nhục đ�̀y đủ, bi�́t bi�́ng tr�̃, bi�́t tinh t�́n, bi�́t t�m tán loạn, bi�́t t�m được định, bi�́t có tr� tu�̣, bi�́t kh�ng có tr� tu�̣, bi�́t ám đ�̣n, bi�́t kh�ng ám đ�̣n, bi�́t tăng thượng mạn, bi�́t kh�ng tăng thượng mạn, bi�́t hành chánh đạo, bi�́t hành tà đạo, bi�́t vọng ni�̣m, bi�́t ni�̣m an �̉n, bi�́t thu giữ căn, bi�́t bu�ng xả căn, bi�́t căn hư hoại, bi�́t căn kh�ng hư hoại, bi�́t căn tịnh, bi�́t căn b�́t tịnh, bi�́t căn sáng su�́t, bi�́t căn phát Ti�̉u thừa, bi�́t căn phát B�chchi-ph�̣t thừa, bi�́t căn phát chư B�̀-tát, bi�́t căn phát Ph�̣t thừa. B�̀-tát có th�̉ vượt qua được các căn như v�̣y bằng phương ti�̣n ph�n bi�̣t. Ở trong tr� tu�̣ phương ti�̣n, ph�n bi�̣t các căn như v�̣y của chúng sinh, kh�ng tùy thu�̣c người khác n�n gọi là được các căn phương ti�̣n, cũng gọi là kh�ng bị người khác d�̃n dắt, cũng gọi là kh�ng th�̉ phá hoại, cũng gọi là kh�ng thoái chuy�̉n, cũng gọi là được sức phương ti�̣n, cũng gọi là đắc căn nh�n, cũng gọi là đắc căn chư Thi�n, căn nơi R�̀ng, Th�̀n, Dạ-xoa, Càn-thát-bà, A-tu-la, Cal�u-la, Kh�̉n-na-la, Ma-h�̀u-la-già, Nh�n phi nh�n� cũng gọi là được tự tại lớn, cũng gọi là được b�́t hoại, b�́t đ�̣ng, cũng gọi là đ�́n bờ kia. Người thành tựu c�ng đức như v�̣y, đ�́i với t�́t cả pháp mau chóng đắc tự tại.

KINH TR� TH�́

Quy�̉n 1 ��Quy�̉n 2 ��Quy�̉n 3 ��Quy�̉n 4

KINH TR� TH�́

Hán Dịch: Đời H�̣u T�̀n, Tam Tạng Pháp Sư Cưu-Ma-La-Th�̣p, Người Nước Quy Tư

Vi�̣t Dịch: Linh Sơn Pháp Bảo Đại Tạng Kinh

QUY�̉N 4

Ph�̉m 8: TÁM THÁNH ĐẠO

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát bi�́t rõ đạo? Đại B�̀-tát an trụ trong đạo? Những g� là đạo?

Đó là tám ph�̀n Thánh đạo: Chánh ki�́n, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghi�̣p, chánh mạng, chánh tinh t�́n, chánh ni�̣m, chánh định.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát thực hành tám Thánh đạo? Th�́ nào gọi là chứng đắc phương ti�̣n của tám ph�̀n Thánh đạo?

Đại B�̀-tát đắc chánh ki�́n, an trụ nơi chánh ki�́n, v� mu�́n đoạn trừ t�́t cả ki�́n n�n hành đạo. V� đoạn trừ t�́t cả các ki�́n n�n an trụ nơi đạo, cho đ�́n đoạn trừ ki�́n ch�́p v�̀ Ni�́t-bàn, ki�́n ch�́p v�̀ Ph�̣t. V� sao? Này B�̀-tát Tr� Th�́! V� t�́t cả ki�́n đ�̀u là tà ki�́n, cho đ�́n ki�́n ch�́p v�̀ Ni�́t-bàn, v�̀ Ph�̣t cũng như v�̣y. V� phá tan t�́t cả sự tham ch�́p v�̀ các ki�́n n�n gọi là chánh ki�́n. Lại kh�ng có các ki�́n, kh�ng giữ l�́y các ki�́n, kh�ng ni�̣m, kh�ng tham ch�́p, kh�ng duy�n, kh�ng hành, kh�ng ph�n bi�̣t t�́t cả các ki�́n, đó gọi là chánh ki�́n. Dùng chánh ki�́n này đ�̉ th�́y những g�? Nghĩa là th�́y t�́t cả th�́ gian đ�̀u bị các ki�́n trói bu�̣c, hư vọng, đi�n đảo. Khi th�́y như v�̣y gọi là an trụ nơi vi�̣c đoạn trừ t�́t cả ki�́n. Chánh ki�́n cũng kh�ng ni�̣m, kh�ng ki�́n, kh�ng tham ch�́p, ph�n bi�̣t cho đ�́n ki�́n ch�́p v�̀ Ni�́t-bàn, ki�́n ch�́p v�̀ Ph�̣t cũng như v�̣y. V� kh�ng khởi t�́t cả ki�́n n�n hành đạo.

Th�́ nào gọi là chánh ki�́n? T�́t cả pháp đ�̀u vắng lặng n�n tướng kh�ng sinh, kh�ng di�̣t, đ�̀ng với Ni�́t-bàn. Như v�̣y, t�́t cả pháp này cũng kh�ng ni�̣m, kh�ng ph�n bi�̣t. Kh�ng ni�̣m, kh�ng ph�n bi�̣t, kh�ng hi�̣n ti�̀n, kh�ng chánh, kh�ng tà, kh�ng l�́y, kh�ng bỏ, gọi đó là chánh ki�́n xu�́t th�́ gian.

Th�́ nào là chánh ki�́n xu�́t th�́ gian? Người này kh�ng thủ đắc th�́ gian, kh�ng thủ đắc xu�́t th�́ gian, đã vượt khỏi th�́ gian, kh�ng còn ph�n bi�̣t, đó gọi là chánh ki�́n xu�́t th�́ gian. Người chánh ki�́n là người th�́y bi�́t như th�̣t v�̀ th�́ gian, xu�́t th�́ gian cũng như v�̣y. Người này kh�ng còn ph�n bi�̣t đ�y là th�́ gian, đ�y là xu�́t th�́ gian, đoạn trừ các vọng tưởng ph�n bi�̣t, gọi là chánh ki�́n xu�́t th�́ gian. Người này kh�ng th�́y tà, th�́y chánh, đoạn t�́t cả ý ni�̣m của t�m, đó gọi là chánh ki�́n. Lại nữa, người chánh ki�́n là ở trong các pháp hoàn toàn kh�ng sai bi�̣t n�n gọi là chánh ki�́n. Lại nữa, người chánh ki�́n là th�́y bi�́t như th�̣t v�̀ nghĩa các tà ki�́n. Chánh ki�́n là quán các tà ki�́n tức là b�nh đẳng. Đó gọi là Đại B�̀-tát an trụ nơi chánh ki�́n.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát trụ trong chánh ki�́n, bi�́t như th�̣t v�̀ chánh tư duy và nghĩ th�́ này: �T�́t cả tư duy đ�̀u là tà, cho đ�́n tư duy v�̀ Ni�́t-bàn, tư duy v�̀ Ph�̣t cũng đ�̀u là tư duy tà. V� sao? V� đoạn trừ các ph�n bi�̣t, đó gọi là chánh tư duy, kh�ng còn ph�n bi�̣t gọi là chánh ph�n bi�̣t, đoạn trừ ph�n bi�̣t là chánh ph�n bi�̣t. V� sao? V� người này th�́y bi�́t t�́t cả tướng tư duy r�̀i th� kh�ng th�́y có tà. Người này li�̀n kh�ng còn ph�n bi�̣t là đ�y, là kia, an trụ trong chánh ph�n bi�̣t như v�̣y. Lại kh�ng còn ph�n bi�̣t là chánh hay tà. Người này l�a các sự ph�n bi�̣t, vượt qua các ph�n bi�̣t, n�n gọi là chánh tư duy. Người chánh tư duy tức là người th�́y bi�́t, ph�n bi�̣t v�̀ t�́t cả ph�n bi�̣t đ�̀u là hư d�́i, kh�ng th�̣t, từ đi�n đảo sinh khởi. Trong các ph�n bi�̣t kh�ng có ph�n bi�̣t th� người này an trụ nơi chánh tư duy, lại kh�ng ph�n bi�̣t là chánh hay tà. L�a các ph�n bi�̣t, vượt qua các ph�n bi�̣t, đoạn trừ các ph�n bi�̣t n�n gọi là chánh ph�n bi�̣t. Lúc �́y, người này ở trong t�́t cả ph�n bi�̣t kh�ng còn bị ràng bu�̣c, th�́y bi�́t các tánh ph�n bi�̣t đ�̀u b�nh đẳng n�n gọi là an trụ nơi Chánh tư duy.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát si�ng năng tu t�̣p chánh ngữ tức người �́y th�́y t�́t cả lời nói đ�̀u hư vọng kh�ng th�̣t, đ�̀u từ đi�n đảo sinh ra, chỉ từ các nh�n duy�n, ph�n bi�̣t, tưởng nghĩ mà có. Người �́y nghĩ th�́ này: �Tướng ng�n ngữ trong ng�n ngữ là kh�ng th�̉ thủ đắc, dứt bặt t�́t cả ng�n ngữ, bi�́t như th�̣t t�́t cả kh�̉u nghi�̣p, gọi đó là chánh ngữ. Người có th�̉ th�́y lời nói kh�ng từ đ�u đ�́n, cũng kh�ng đi v�̀ đ�u, đó gọi là chánh ngữ. Khi người này an trụ trong th�̣t tướng, những lời họ nói ra đ�̀u là chánh ngữ, n�n nói an trụ trong chánh ngữ. Người này được an trụ nơi kh�̉u nghi�̣p thanh tịnh b�̣c nh�́t, cũng th�́y bi�́t các tướng của kh�̉u nghi�̣p, cũng th�ng đạt t�́t cả ng�n ngữ. Lời người này nói ra hoàn toàn kh�ng tà vạy, n�n gọi là an trụ nơi chánh ngữ.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát bi�́t rõ t�́t cả nghi�̣p đ�̀u là tà nghi�̣p, bi�́t t�́t cả nghi�̣p đ�̀u hư vọng, kh�ng có th�̣t, kh�ng tạo tác, kh�ng sinh khởi. V� sao? V� trong các nghi�̣p kh�ng có m�̣t tướng nh�́t định, di�̣t t�́t cả các nghi�̣p gọi là chánh nghi�̣p. Người chánh nghi�̣p là đ�́i với nghi�̣p kh�ng ph�n bi�̣t là tà hay chánh, v� b�nh đẳng đi vào các nghi�̣p n�n kh�ng ph�n bi�̣t là tà nghi�̣p hay chánh nghi�̣p, n�n nói là chánh nghi�̣p.

Lại chánh nghi�̣p là nghĩa kh�ng bị ràng bu�̣c trong ba cõi, th�́y bi�́t nghĩa như th�̣t. Trong b�nh đẳng như th�̣t lại kh�ng có ph�n bi�̣t là tà, là chánh. B�̀-tát hành chánh nghi�̣p như v�̣y, là th�́y bi�́t như th�̣t nơi t�́t cả nghi�̣p. Đ�́i với các pháp kh�ng l�́y kh�ng bỏ, n�n gọi là hành chánh nghi�̣p, trong chánh nghi�̣p kh�ng có tà nghi�̣p. Người này v� th�́y bi�́t như th�̣t n�n nói an trụ nơi chánh nghi�̣p.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát bi�́t rõ t�́t cả các mạng đ�̀u là tà mạng? V� sao? V� n�́u có tướng mạng, tướng pháp, tướng thủ, cho đ�́n tướng Ni�́t-bàn, tướng Ph�̣t, tướng pháp Ph�̣t thanh tịnh, an trụ trong đó mà cho là mạng thanh tịnh đ�̀u gọi là tà mạng.

Người chánh mạng là xả bỏ sự tham ch�́p v�̀ của cải của đời s�́ng ri�ng tư, ch�́m dứt các sự mua bán, đ�̉i chác, kh�ng ph�n bi�̣t, kh�ng hý lu�̣n, vượt qua t�́t cả hý lu�̣n, đó gọi là chánh mạng. Trong chánh mạng kh�ng còn ph�n bi�̣t đ�y là chánh mạng, đ�y là tà mạng, li�̀n được t�́t cả mạng thanh tịnh n�n gọi là được chánh mạng thanh tịnh. Lại nữa, t�́t cả các mạng đ�̀u kh�ng sinh, kh�ng có chánh tà. Người đó được gọi là đắc mạng thanh tịnh, an trụ nơi chánh đạo, kh�ng còn hý lu�̣n. Trụ trong chánh mạng như v�̣y, kh�ng l�́y chánh mạng, kh�ng bỏ tà mạng, cho n�n nói là trụ trong chánh mạng. B�́y giờ kh�ng còn gọi người này là trụ nơi chánh, trụ nơi tà, được mạng thanh tịnh b�nh đẳng, l�a tướng mạng, kh�ng đ�̣ng, kh�ng tác, kh�ng nghĩ mạng, kh�ng nghĩ phi mạng. Chỉ gọi là người bi�́t như th�̣t, người th�́y như th�̣t, n�n nói là trụ nơi chánh mạng.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát bi�́t rõ chánh tinh t�́n? Đại B�̀-tát trụ nơi chánh tinh t�́n là đoạn trừ t�́t cả đạo tinh t�́n, n�n gọi là trụ nơi chánh tinh t�́n. V� sao? V� t�́t cả tinh t�́n đ�̀u là tà, có các sự phát sinh, có tạo tác, có hành đ�̣ng, đ�̀u gọi là tà. V� sao? V� t�́t cả pháp đ�̀u là tạo tác, tà có sự phát sinh, tạo tác là hư vọng. N�́u là hư vọng cũng là tà.

Chánh tinh t�́n là kh�ng phát, kh�ng tác, kh�ng hành, kh�ng nguy�̣n, ở trong t�́t cả pháp dứt hẳn sự tạo tác. B�̀-tát ở trong t�́t cả pháp dứt h�́t sự tạo tác, cho đ�́n trong tướng Ph�̣t, tướng Ni�́t-bàn, kh�ng còn sinh tướng tạo tác. Người này bi�́t rõ t�́t cả sự tạo tác đ�̀u là hư vọng, v� kh�ng tạo tác n�n hành đạo. N�́u là người ch�n chánh th� kh�ng tạo tác, t�́t cả pháp đ�̀u b�nh đẳng, kh�ng sai khác, vượt qua tướng tạo tác, kh�ng còn tạo tác. B�̀-tát này bi�́t rõ tinh t�́n kh�ng phải là đạo tinh t�́n, kh�ng l�́y, kh�ng bỏ n�n nói là trụ nơi chánh tinh t�́n.

Người chánh tinh t�́n tức là ở nơi các nghĩa tinh t�́n kh�ng th�̉ thủ đắc, tức là th�́y bi�́t như th�̣t nghĩa t�́t cả các pháp. Người th�́y như v�̣y là chánh tinh t�́n, kh�ng còn ph�n bi�̣t là tà tinh t�́n, hay là chánh tinh t�́n, n�n nói là chánh tinh t�́n.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát bi�́t rõ v�̀ chánh ni�̣m?

Đại B�̀-tát th�́y bi�́t t�́t cả ni�̣m đ�̀u là tà ni�̣m, h�̃ có ch�̃ của đ�́i tượng ni�̣m đ�̀u là tà ni�̣m. V� sao? V� t�́t cả ni�̣m là tà ni�̣m. N�́u ở ch�̃ đ�́i tượng ni�̣m mà sinh khởi đ�̀u là tà ni�̣m, kh�ng tưởng, kh�ng ni�̣m, gọi là chánh ni�̣m. V� sao? V� t�́t cả ni�̣m đ�̀u từ nh�n duy�n hư vọng sinh khởi, cho n�n ch�̃ nào có sinh ra ni�̣m là tà ni�̣m, n�́u ch�̃ nào kh�ng sinh kh�ng di�̣t, gọi là chánh ni�̣m. Kh�ng có ch�̃ nào đ�̉ nghi�̣p của ni�̣m phát sinh, n�n gọi là an trụ trong ni�̣m thanh tịnh, kh�ng ch�̃ sinh tà ni�̣m. Người này th�́y bi�́t t�́t cả pháp đ�̀u là tà, ở trong chánh pháp này kh�ng có ni�̣m n�n nói an trụ trong chánh ni�̣m.

Lại nữa, người chánh ni�̣m là đ�́i với pháp kh�ng ph�n bi�̣t là chánh ni�̣m hay là tà ni�̣m. Người này th�ng đạt t�́t cả ni�̣m đ�̀u là tướng v� ni�̣m, thường hành sáu t�m xả n�n nói là trụ nơi chánh ni�̣m. Người này kh�ng còn tham ưa, cũng kh�ng ph�n bi�̣t v� ni�̣m �́y, v� các pháp b�nh đẳng. Người này th�ng đạt t�́t cả ni�̣m, v� th�́y bi�́t như th�̣t nơi t�́t cả ni�̣m, kh�ng l�́y, kh�ng bỏ ni�̣m hay phi ni�̣m, n�n nói an trụ trong chánh ni�̣m. Đ�́i tượng ni�̣m của người này kh�ng ph�n bi�̣t là b�nh đẳng hay kh�ng b�nh đẳng. Đ�́i với ni�̣m, phi ni�̣m, kh�ng tùy thu�̣c, kh�ng duy�n dựa. Do kh�ng duy�n dựa n�n bi�́t t�́t cả ni�̣m là phi ni�̣m, t�m kh�ng còn ở trong ni�̣m hay phi ni�̣m. Người này an trụ nơi chánh ni�̣m, kh�ng th�̉ di�̃n nói, kh�ng th�̉ chỉ bày, đoạn dứt t�́t cả ng�n ngữ, xa l�a t�́t cả ng�n ngữ, th�́y bi�́t như th�̣t v�̀ t�́t cả ng�n ngữ, kh�ng còn ph�n bi�̣t đ�y, kia n�n gọi là an trụ nơi chánh ni�̣m.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát an trụ nơi chánh định?

Đại B�̀-tát quán t�́t cả định đ�̀u là tà định. V� sao? V� ở trong các pháp ch�́p thủ nơi tướng duy�n định, ch�́p thủ nơi tướng bi�́t định, ch�́p thủ nơi tướng Tam-mu�̣i hý lu�̣n v�̀ định th� đ�̀u gọi là tà. Tà tức là nghĩa tham ch�́p, định này kh�ng như v�̣y. Như đ�́i tượng duy�n ch�́p thủ nơi tướng hay kh�ng thủ nơi tướng cũng kh�ng c�̀u, kh�ng hý lu�̣n, kh�ng nhớ nghĩ, gọi đó là chánh định. N�́u kh�ng tham ch�́p, kh�ng ph�n bi�̣t cái này, cái kia, ch�́m dứt sự ưa th�ch, tham vướng, kh�ng thọ vị định, phá trừ tướng ch�́p thủ nơi định, t�m kh�ng trụ nơi nào, đó gọi là chánh định.

Lại nữa, người chánh định là kh�ng nương tựa trong t�́t cả định, kh�ng hý lu�̣n. Th�ng đạt như th�̣t v�̀ bản th�̉ của pháp, bi�́t rõ tướng định, t�m kh�ng tham ch�́p, mu�́n phá ý ni�̣m ch�̃ này, ch�̃ kia. Lời nói như v�̣y cũng kh�ng ph�n bi�̣t, dứt trừ t�́t cả ph�n bi�̣t n�n gọi là chánh định. Lại nữa, trong chánh định hoàn toàn kh�ng sinh tưởng tà chánh, phá bỏ t�́t cả tưởng, dứt t�́t cả tưởng, di�̣t t�́t cả tưởng, gọi là chánh định.

Chánh định kh�ng sinh tà, chánh, kh�ng ph�n bi�̣t tà, chánh, gọi đó là chánh định. V� sao? V� B�̀-tát này th�ng đạt định phương ti�̣n n�n trụ trong chánh định �́y, kh�ng còn bị định hay tướng định trói bu�̣c, vượt qua các tướng định n�n gọi là chánh định. Gọi chánh định là đ�́i với các pháp kh�ng còn hý lu�̣n, b�nh đẳng trong các pháp, dứt bặt hý lu�̣n, nghĩa là kh�ng còn gọi đ�y là chánh, đ�y là tà. Chánh định tức là nghĩa b�nh đẳng nơi các pháp. Chánh định thoát ra khỏi các thi�̀n định thu�̣c t�́t cả pháp hữu vi trong ba cõi, có th�̉ th�́y bi�́t như th�̣t v�̀ sinh tử trong năm đường.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đó gọi là Đại B�̀-tát trụ ở trong chánh định, còn gọi là đắc chánh định phương ti�̣n, gọi là bi�́t rõ đạo, bi�́t rõ v�̀ đạo phương ti�̣n, nghĩa là th�́y bi�́t như th�̣t, có th�̉ đạt đ�́n đạo Ni�́t-bàn.

Ph�̉m 9: TH�́ GIAN, XU�́T TH�́ GIAN

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát bi�́t rõ pháp th�́ gian, xu�́t th�́ gian? Th�́ nào là B�̀-tát được phương ti�̣n của pháp th�́ gian, xu�́t th�́ gian?

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát chánh quán pháp th�́ gian, xu�́t th�́ gian. Những g� là pháp th�́ gian?

B�̀-tát suy nghĩ: �T�́t cả pháp tưởng nghĩ, ph�n bi�̣t đ�̀u từ các nh�n duy�n đi�n đảo phát sinh, l�̣ thu�̣c duy�n hư vọng, từ hai tướng �́y sinh khởi, hoàn toàn kh�ng có th�̣t, cũng như c�̀u v�̀ng nhi�̀u màu, gi�́ng như vòng lửa d�́i gạt phàm phu với nghĩa hư hoại, tạm mượn th�́ gian n�n gọi là th�́ gian. Các pháp th�́ gian đ�̀u chẳng phải th�̣t có, từ các duy�n hư vọng, kh�ng có tướng sinh khởi, kh�ng có tướng tạo tác. Chỉ v� �́m, giới, nh�̣p, sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp n�n nói là th�́ gian, v� danh sắc n�n nói là th�́ gian. Tùy theo ch�̃ tham ch�́p của t�m phàm phu, lại tùy theo v� s�́ tham ch�́p nơi tà ki�́n như nùi tơ r�́i kh�ng có đ�̀u m�́i, như r�̃ loài cỏ tranh bò lan dưới mặt đ�́t đan nhau chằng chịt, tương ưng theo đi�n đảo n�n gọi là pháp th�́ gian.

Những g� là pháp xu�́t th�́ gian?

Pháp th�́ gian như v�̣y từ xưa đ�́n nay tánh v�́n xa l�a, như th�̣t, n�n gọi là xu�́t th�́ gian. V� sao? V� người tr� t�m c�̀u pháp th�́ gian kh�ng th�̉ được, t�m c�̀u pháp xu�́t th�́ gian kh�ng th�̉ được, kh�ng có th�́ gian, kh�ng có xu�́t th�́ gian. Ở trong đó kh�ng ph�n bi�̣t đ�y là th�́ gian, đ�y là xu�́t th�́ gian, chỉ v� th�́ gian n�n nói xu�́t th�́ gian.

Th�̣t tướng của th�́ gian tức là xu�́t th�́ gian. V� sao? V� th�́ gian kh�ng th�̉ có được tướng nh�́t định. Tướng th�́ gian từ xưa đ�́n nay thường là kh�ng, v� pháp th�́ gian kh�ng nh�́t định, n�n th�́ gian từ xưa đ�́n nay là tướng tịch tĩnh. B�̀-tát này quán th�́ gian, xu�́t th�́ gian như v�̣y, kh�ng ch�́p thủ th�́ gian, cũng kh�ng tham vướng xu�́t th�́ gian. Người này v� kh�ng ni�̣m, kh�ng tham vướng th�́ gian, xu�́t th�́ gian n�n kh�ng tranh lu�̣n với th�́ gian. V� sao? V� người tr� th�ng đạt th�́ gian là tướng hư vọng, th�́y th�̣t tướng của th�́ gian n�n kh�ng còn ph�n bi�̣t đ�y là th�́ gian, đ�y là xu�́t th�́ gian. V� sao? Này Tr� Th�́! Th�́ gian là nghĩa năm thọ �́m, t�́t cả pháp th�́ gian được th�u g�̀m vào trong đó. Người tr� t�m �́m chẳng được �́m, chẳng được tánh �́m, chẳng được ch�̃ �́m đ�́n, chẳng được ch�̃ �́m trụ, chẳng được ch�̃ �́m đi, chẳng có năm �́m, mười hai nh�̣p, mười tám giới, kh�ng ph�n bi�̣t, kh�ng danh tự, kh�ng tánh, kh�ng tướng, kh�ng hành, th� gọi là xu�́t th�́ gian.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Khi B�̀-tát quán pháp th�́ gian, xu�́t th�́ gian, kh�ng th�́y th�́ gian hợp cùng với xu�́t th�́ gian, kh�ng th�́y xu�́t th�́ gian xa l�a th�́ gian. Người này kh�ng l�a th�́ gian th�́y xu�́t th�́ gian, cũng kh�ng l�a xu�́t th�́ gian th�́y th�́ gian. Người này kh�ng còn duy�n vào hai hành th�́ gian và xu�́t th�́ gian. V� sao? Này Tr� Th�́! V� tướng như th�̣t của th�́ gian tức là xu�́t th�́ gian, kh�ng t�m th�́y tướng th�́ gian trong th�́ gian, kh�ng t�m th�́y được pháp th�́ gian trong pháp th�́ gian, v� kh�ng th�́y có. Người th�ng đạt pháp này tức là xu�́t th�́ gian.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! N�́u th�́ gian cùng với xu�́t th�́ gian khác nhau, chư Ph�̣t sẽ kh�ng xu�́t hi�̣n ở đời, chư Ph�̣t cũng sẽ kh�ng thuy�́t giảng t�́t cả th�́ gian là kh�ng th�̉ thủ đắc, t�́t cả th�́ gian kh�ng sinh, th�́y bi�́t như th�̣t v�̀ t�́t cả th�́ gian.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! N�́u kh�ng đắc th�́ gian, kh�ng thủ th�́ gian tức là xu�́t th�́ gian, cho n�n phải bi�́t th�́y bi�́t như th�̣t v�̀ th�́ gian, v� th�ng đạt th�́ gian kh�ng th�̉ thủ đắc tức là nói v�̀ xu�́t th�́ gian, cho n�n chư Ph�̣t xu�́t hi�̣n nơi th�́ gian. T�́t cả các pháp th�́ gian hay xu�́t th�́ gian, v� kh�ng ph�n bi�̣t, kh�ng hai, v� chứng tri ki�́n như th�̣t, n�n nói pháp xu�́t th�́ gian �́y.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Pháp th�́ gian s�u xa như v�̣y, khó đạt được t�̣n cùng, y vào pháp th�́ gian th� được pháp th�́ gian. Người hy vọng nơi pháp xu�́t th�́ gian th� đ�́i với lời nói th�́ tục, sinh tướng bi�́t rõ v�̀ Đ�̣ nh�́t nghĩa. Người trụ nơi hai pháp kh�ng th�̉ vào được trong pháp như v�̣y. V� sao? V� người này kh�ng bi�́t th�́ gian, kh�ng bi�́t xu�́t th�́ gian, n�n đ�̀u hành hai pháp �́y.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Người hành hai pháp kh�ng th�̉ th�ng đạt th�́ gian, xu�́t th�́ gian.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát bi�́t rõ pháp th�́ gian, xu�́t th�́ gian như v�̣y n�n đạt được phương ti�̣n của pháp th�́ gian, xu�́t th�́ gian.

Ph�̉m 10: PHÁP HỮU VI, V� VI

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Th�́ nào là Đại B�̀-tát bi�́t rõ pháp hữu vi, v� vi và đắc phương ti�̣n của pháp hữu vi, v� vi?

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát chánh quán pháp hữu vi, v� vi. Th�́ nào là chánh quán? Pháp hữu vi này kh�ng có người làm ra, kh�ng có người lãnh thọ. Pháp hữu vi này lu�n lu�n nằm trong sự tự sinh tự di�̣t n�n gọi là pháp hữu vi. Pháp hữu vi này do các hành hòa hợp với nh�n duy�n hư vọng. V� sao? V� các hành lu�n ở trong sự tự di�̣t. Do hai tướng duy�n, bi�́t n�n gọi là pháp hữu vi sinh. Pháp này kh�ng có người tạo tác, kh�ng có người sai khi�́n, pháp này tự sinh, kh�ng ai có th�̉ tạo ra n�n gọi là pháp hữu vi. Các pháp hữu vi này kh�ng ở trong, ngoài, trung gian, kh�ng hợp, kh�ng tan. Từ g�́c hư vọng ph�n bi�̣t sinh khởi, do nh�n duy�n v� minh n�n đ�̀u kh�ng th�̣t có, chỉ do sức của các hành n�n có tác dụng. Pháp này kh�ng có người tạo tác, kh�ng có người làm ra, n�n gọi là hữu vi. Hữu vi là nghĩa ràng bu�̣c, tùy theo ch�̃ tham ch�́p đi�n đảo của phàm phu mà nói ra. Người tr� th�ng đạt kh�ng theo pháp hữu vi, kh�ng bị pháp hữu vi trói bu�̣c. Người tr� kh�ng theo ch�̃ t�nh đ�́m n�n gọi là hữu vi. V� sao? V� người tr� kh�ng ph�n bi�̣t hữu vi, v� phàm phu th�́ tục n�n tạm gọi, ph�n bi�̣t là hữu vi. Hi�̀n thánh kh�ng theo danh s�́ của t�́t cả các pháp. Các Hi�̀n thánh l�a danh s�́ của các pháp n�n gọi �Đắc v� vi�, n�n gọi là Hi�̀n thánh. Người tr� th�ng đạt t�́t cả pháp hữu vi đ�̀u là v� vi n�n kh�ng còn tạo ra các nghi�̣p. Người tr� th�́y rõ t�́t cả pháp hữu vi sinh khởi là do vọng tưởng hư d�́i, n�n kh�ng còn khởi tác hữu vi. V� sao? V� pháp hữu vi kh�ng có tánh nh�́t định. T�́t cả pháp hữu vi đ�̀u kh�ng có tánh, kh�ng khởi tác. V� sao? Này B�̀-tát Tr� Th�́! Kh�ng có trường hợp hành duy�n hữu vi mà có th�̉ th�ng đạt v� vi. Người th�ng đạt hoàn toàn kh�ng còn duy�n nơi hữu vi. Th�́ nào là th�ng đạt? Người tr� th�́y t�́t cả pháp hữu vi đ�̀u hư vọng, kh�ng có ngu�̀n g�́c, kh�ng quy�́n thu�̣c, kh�ng ở trong s�́ lượng. Khi quán như v�̣y kh�ng còn tham ch�́p duy�n nơi hữu vi, cũng kh�ng ch�́p thủ pháp hữu vi. V� sao? Này B�̀-tát Tr� Th�́! Kh�ng phải l�a hữu vi là được v� vi, kh�ng phải l�a v� vi là được hữu vi. Tướng như th�̣t của hữu vi ch�nh là v� vi. V� sao? V� kh�ng có hữu vi trong hữu vi, kh�ng có v� vi trong v� vi. Chỉ v� chúng sinh tương ưng với đi�n đảo, làm cho họ th�́y bi�́t v�̀ pháp hữu vi n�n ph�n bi�̣t nói pháp hữu vi, pháp v� vi, tướng hữu vi, tướng v� vi. Ở trong �́y những g� là tướng hữu vi? Nghĩa là sinh, trụ, dị, di�̣t.

Th�́ nào là tướng v� vi? Nghĩa là kh�ng sinh, kh�ng trụ, kh�ng dị, kh�ng di�̣t. Đó là nói tướng hữu vi và tướng v� vi chỉ v� hướng d�̃n cho phàm phu.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Pháp hữu vi kh�ng có tướng sinh, tướng trụ, tướng dị, tướng di�̣t, n�n nói tướng sinh, trụ, dị, di�̣t là kh�ng có sinh, kh�ng có tướng. N�́u pháp hữu vi này nh�́t định có ba tướng, Ph�̣t sẽ quy�́t định nói tướng như v�̣y là sinh, tướng như v�̣y là di�̣t, như v�̣y là trụ, dị.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Như Lai thuy�́t giảng t�́t cả pháp đ�̀u là v� tướng. Này Tr� Th�́! V� sinh n�́u có tướng, v� di�̣t n�́u có tướng, v� trụ, dị n�́u có tướng, chắc chắn Ph�̣t phải nói đó là tướng v� vi.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! N�́u v� vi mà có tướng, có nói được th� chẳng phải là v� vi. Nói v�̀ tướng, chỉ v� phàm phu n�n nói v�̀ s�́ pháp, nói v�̀ ba tướng hữu vi là sinh, di�̣t, trụ, dị, nói ba tướng v� vi là v� sinh, v� di�̣t, v� trụ dị.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! N�́u người th�́y bi�́t, th�ng đạt pháp hữu vi, v� vi, người �́y hoàn toàn kh�ng còn có sinh, di�̣t, trụ dị, n�n gọi là người được v� vi.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Sinh di�̣t tức là th�́y nghĩa của t�̣p di�̣t. N�́u pháp kh�ng t�̣p khởi th� kh�ng có di�̣t m�́t. N�́u kh�ng t�̣p khởi th� kh�ng có thoái th�́t, cũng kh�ng có trụ dị.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đó gọi là th�́y bi�́t như th�̣t v�̀ hữu vi. N�́u người th�́y bi�́t như th�̣t v�̀ hữu vi th� kh�ng rơi trong pháp s�́ là sinh, di�̣t, trụ, dị. B�̀-tát tư duy v�̀ pháp hữu vi, v� vi như v�̣y, kh�ng th�́y pháp hữu vi hợp với pháp v� vi, cũng kh�ng th�́y pháp v� vi hợp với pháp hữu vi. Chỉ nghĩ th�́ này: �Tướng như th�̣t của pháp hữu vi tức là v� vi� th� hoàn toàn kh�ng còn ph�n bi�̣t. N�́u kh�ng ph�n bi�̣t pháp hữu vi, v� vi tức là pháp v� vi. N�́u ph�n bi�̣t đ�y là hữu vi, đ�y là v� vi th� kh�ng th�̉ th�ng đạt v� vi. Dứt trừ t�́t cả ph�n bi�̣t, gọi là th�ng đạt v� vi. Th�ng đạt tánh duy�n như th�̣t, dứt các duy�n, kh�ng ở pháp s�́, kh�ng ở phi pháp s�́.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đó là Đại B�̀-tát bi�́t rõ phương ti�̣n v�̀ pháp hữu vi, v� vi, nghĩa là đ�́i với các pháp kh�ng ch�̃ trụ, kh�ng bị trói bu�̣c, cũng kh�ng tham thọ nh�̣n pháp hữu vi hay v� vi.

Ph�̉m 11: BẢN SỰ

Này B�̀-tát Tr� Th�́! N�́u Đại B�̀-tát bi�́t rõ như th�̣t v�̀ năm �́m, mười tám giới, mười hai nh�̣p, mười hai nh�n duy�n, b�́n Ni�̣m xứ, năm Căn, tám Thánh đạo, pháp th�́ gian, xu�́t th�́ gian, pháp hữu vi, v� vi, sẽ được bi�́t rõ v�̀ th�̣t tướng của các pháp, cũng khéo ph�n bi�̣t văn từ, chương cú của t�́t cả pháp. Cũng được ni�̣m lực, do ni�̣m lực này chuy�̉n th�n thành tựu ni�̣m b�́t đoạn, cho đ�́n được đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Nơi đời quá khứ v� lượng a-tăng-kỳ ki�́p v�̀ trước, b�́y giờ có Ph�̣t hi�̣u là Di�m-phù-đàn Kim Tu-di Sơn Vương g�̀m đủ mười t�n hi�̣u: Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Bi�́n Tri, Minh Hạnh Túc, Thi�̣n Th�̣, Th�́ Gian Giải, V� Thượng Sĩ, Đi�̀u Ngự Trượng Phu, Thi�n Nh�n Sư, Ph�̣t, Th�́ T�n. Này B�̀-tát Tr� Th�́! Ph�̣t Di�m-phù-đàn Kim Tu-di Sơn Vương này s�́ng l�u năm ki�́p, có v� lượng chúng Thanh văn. Qu�́c đ�̣ của Ph�̣t đó thanh tịnh, trang nghi�m, giàu có, an �̉n, vui vẻ. Các chúng sinh ở qu�́c đ�̣ đó hoàn toàn sung sướng, �t tham dục, s�n gi�̣n, ngu si, d�̃ dạy, d�̃ đ�̣, d�̃ làm cho thanh tịnh. Này Tr� Th�́! Ph�̣t Di�m-phù-đàn Kim Tu-di Sơn Vương này v� các B�̀-tát cũng thuy�́t giảng kinh Đoạn Trừ Nghi Hoặc Cho Chúng Sinh Thu�̣c B�̀-tát Tạng này.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! B�́y giờ có B�̀-tát t�n là Bảo Quang, nghe �́m, giới, nh�̣p, duy�n, b�́n Ni�̣m xứ, năm Căn, tám Thánh đạo, th�́ gian, xu�́t th�́ gian, pháp hữu vi, pháp v� vi, phương ti�̣n th� li�̀n phát khởi tinh t�́n. Hai mươi ức năm hoàn toàn kh�ng sinh t�m ác, hoặc tham dục, s�n gi�̣n, ngu si, hoặc lợi dưỡng v�̀ �̉m thực, y bát. Chỉ v� h�̣i nh�̣p nơi pháp m�n phương ti�̣n này n�n thường si�ng năng tinh t�́n.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! B�̀-tát Bảo Quang �́y ở ch�̃ Ph�̣t Di�m-phùđàn Kim Tu-di Sơn Vương trọn đời lu�n tu phạm hạnh. Sau khi mạng chung được sinh trở lại làm người ở trong qu�́c đ�̣ của Ph�̣t đó. Mạng chung lúc tu�̉i còn nhỏ, li�̀n sinh trở lại qu�́c đ�̣ Ph�̣t đó và tu t�̣p phạm hạnh, nơi m�̃i m�̣t ki�́p có năm trăm l�̀n sinh tử. L�̀n sinh cu�́i cùng lúc Ph�̣t Di�m-phù-đàn Kim Tu-di Sơn Vương sắp nh�̣p Ni�́t-bàn th� ở ki�́p thứ năm thành tựu pháp đa văn như v�̣y, cũng chứng đắc phương ti�̣n th�̣t tướng của các pháp như v�̣y. Theo Ph�̣t nghe các pháp th� đ�̀u có th�̉ ghi nhớ, được ni�̣m lực như v�̣y n�n bạch Ph�̣t: �Cúi xin Đức Th�́ T�n r�̣ng thuy�́t giảng các pháp cho con. Ngay trong đời này đ�̣ thoát cho v� lượng, v� bi�n chúng sinh, khi�́n họ an trụ trong đạo V� thượng Chánh đẳng Chánh giác.�

Ph�̣t Di�m-phù-đàn Kim Tu-di Sơn Vương này khi nh�̣p Ni�́t-bàn v� sự h�̣ tr� pháp n�n h�̣ ni�̣m cho B�̀-tát Bảo Quang. Sau khi Ph�̣t di�̣t đ�̣, chánh pháp trụ m�̣t ki�́p, người này ở trong m�̣t ki�́p �́y, nơi năm trăm đời thường sinh vào cõi nh�n gian, xu�́t gia học đạo, cũng thường đ�́i với th�̣t tướng của các pháp được tăng trưởng tự tại, cũng tạo lợi �ch cho v� lượng, v� bi�n chúng sinh.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! B�̀-tát Bảo Quang �́y l�̀n lượt được gặp vạn ức chư Ph�̣t như v�̣y, vào đời sau cùng, được Ph�̣t V� Lượng Quang thọ ký, trải qua a-tăng-kỳ ki�́p sẽ được đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác. Trong a-tăng-kỳ ki�́p lại gặp trăm ngàn vạn ức nado-tha chư Ph�̣t, sau cùng được quả vị V� thượng Chánh đẳng Chánh giác, thành Ph�̣t hi�̣u là Nh�́t Thi�́t Nghĩa Quy�́t Định Trang Nghi�m g�̀m đủ mười t�n hi�̣u: Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Bi�́n Tri, Minh Hạnh Túc, Thi�̣n Th�̣, Th�́ Gian Giải, V� Thượng Sĩ, Đi�̀u Ngự Trượng Phu, Thi�n Nh�n Sư, Ph�̣t, Th�́ T�n. Có v� lượng, v� bi�n atăng-kỳ chúng B�̀-tát và v� lượng Thanh văn Tăng. Ph�̣t s�́ng hai ki�́p, qu�́c đ�̣ của Đức Ph�̣t �́y giàu có, an �̉n, vui tươi, t�́t cả đ�̀u được trang nghi�m.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Cho n�n B�̀-tát mu�́n được các pháp phương ti�̣n như v�̣y th� ở trong b�́n pháp phải si�ng năng tinh t�́n.

B�́n pháp đó là:

1.�� Xu�́t gia.

2.�� Đ�̣c hành.

3.�� Tr� giới thanh tịnh.

4.�� Trừ t�m bi�́ng tr�̃.

B�̀-tát có b�́n pháp �́y n�n si�ng c�̀u v�̀ đa văn, an trụ nơi nh�̃n nhục sẽ mau được gặp ngay b�́n pháp. Đó là:

1.�� Sinh trong cõi Di�m-phù-đ�̀.

2.�� Được gặp Ph�̣t.

3.�� Tùy pháp hành.

4.�� Đoạn trừ mọi nghi�̣p chướng của t�̣i l�̃i.

Lại nữa, này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát ở trong pháp này phải si�ng năng tinh t�́n mới được sức của b�́ th� thanh tịnh, tr� giới thanh tịnh, nh�̃n nhục thanh tịnh, tinh t�́n thanh tịnh, thi�̀n định thanh tịnh, sức của tr� tu�̣ thanh tịnh. Đại B�̀-tát trụ trong pháp này th� sẽ mau chóng được sức phương ti�̣n như v�̣y.

Lại nữa, này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát tuy hành pháp Đ�̀u-đà vi t�́, cũng thường có t�m đại Bi đ�́i với chúng sinh. Người �́y đi vào t�m đại Bi n�n ở trong pháp phương ti�̣n này r�́t si�ng năng tinh t�́n.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Lại có Đại B�̀-tát mu�́n chứng đắc pháp như v�̣y phải si�ng năng tinh t�́n đi vào các m�n Đà-la-ni. V� sao nh�̣p nơi m�n Đà-la-ni c�̀n phải si�ng năng tinh t�́n? Nghĩa là quán sát rõ v� lượng duy�n của t�́t cả các pháp, cũng quán v� lượng phương ti�̣n của t�́t cả pháp, cũng quán v� lượng phương ti�̣n sinh khởi. Khi quán như v�̣y, dùng m�n Tam-mu�̣i phương ti�̣n khéo vào v� lượng duy�n của các pháp m�n, cũng vào v� lượng phương ti�̣n, vào sự sinh khởi v� lượng duy�n phương ti�̣n, ở trong pháp này nhờ đạt được di�̣u lực n�n bi�́t rõ th�̣t tướng của các pháp, cũng ph�n bi�̣t rõ văn từ, chương cú, cũng được ni�̣m lực, cũng được chuy�̉n th�n thành tựu ni�̣m b�́t đoạn, pháp b�́t thoái, cho đ�́n được đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Lại nữa, này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát đi vào các m�n Đà-la-ni n�n th�ng đạt nh�n duy�n tùy thu�̣n nơi t�́t cả các pháp. Dùng m�̣t nh�n duy�n có th�̉ đi vào ngàn loại nh�n duy�n, tùy sức của tr� tu�̣ mà được phương ti�̣n các pháp.

Lại nữa, này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát ở trong pháp như v�̣y nhờ si�ng năng tinh t�́n n�n đi vào m�n nh�́t tướng Tam-mu�̣i, được m�n nh�́t tướng Tam-mu�̣i th� đi vào m�n v� lượng tướng Tam-mu�̣i. Đi vào như v�̣y r�̀i th� dùng v� s�́ phương ti�̣n nh�n duy�n đi vào các pháp m�n �́y. Các B�̀-tát đi vào t�́t cả các pháp m�n như v�̣y r�̀i th� sẽ được t�́t cả phương ti�̣n của các pháp.

Lại nữa, này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát ph�̀n nhi�̀u hành tr� tu�̣ n�n bi�́t rõ tướng các thi�̀n định, cũng bi�́t rõ Tam-mu�̣i v� duy�n. Nhờ sức của Tam-mu�̣i phương ti�̣n này n�n bi�́t rõ v� lượng duy�n, phát sinh v� lượng thi�̀n định. B�̀-tát trụ trong địa �́y tức đạt được t�́t cả th�̣t tướng của các pháp phương ti�̣n.

Lại nữa, này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát thường quán sát các duy�n phương ti�̣n của th�́ gian, thường quán sát duy�n phương ti�̣n của pháp hữu vi, thường quán sát các duy�n phương ti�̣n của th�́ đ�́, cũng thường si�ng năng phá trừ duy�n phương ti�̣n của t�́t cả pháp, cũng kh�ng tham ch�́p m�̣t nơi nào. B�̀-tát tu t�̣p pháp như v�̣y th� mau chóng được phương ti�̣n th�̣t tướng của các pháp.

Lại nữa, này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát si�ng năng tinh t�́n, phát khởi sức phương ti�̣n mà cũng thường quán th�̣t tướng của các pháp, kh�ng nương tựa vào cái vui ở đời, cũng kh�ng thực hành xen tạp pháp của th�́ gian. Người thành tựu pháp như v�̣y th� sẽ mau chóng chứng đắc th�̣t tướng của các pháp, cũng ph�n bi�̣t rõ v�̀ văn từ, chương cú của t�́t cả pháp, cũng được ni�̣m lực, cũng được chuy�̉n th�n thành tựu ni�̣m b�́t đoạn, cho đ�́n được đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Cho n�n Đại B�̀-tát mu�́n được vượt qua bờ kia của các pháp th� ngay nơi pháp này phải y như lời dạy mà tu hành. Này Tr� Th�́! Các �ng n�n si�ng năng tinh t�́n đ�́i với pháp này, kh�ng bao l�u các �ng sẽ được tr� tu�̣ v� ngại nơi pháp �́y.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Nơi đời quá khứ v� lượng, v� bi�n b�́t khả tư ngh� a-tăng-kỳ ki�́p v�̀ trước, b�́y giờ có Ph�̣t hi�̣u là V� Lượng Quang Đức Cao Vương g�̀m đủ mười t�n hi�̣u Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Bi�́n Tri, Minh Hạnh Túc, Thi�̣n Th�̣, Th�́ Gian Giải, V� Thượng Sĩ, Đi�̀u Ngự Trượng Phu, Thi�n Nh�n Sư, Ph�̣t, Th�́ T�n. Ph�̣t V� Lượng Quang Đức Cao Vương này s�́ng l�u m�̣t ki�́p, qu�́c đ�̣ của Đức Ph�̣t �́y dùng màn lưới bằng bảy báu che phủ ở tr�n, dùng t�́t cả các c�y Đa-la bằng bảy báu đ�̉ trang nghi�m cho th�́ giới đó. Các c�y Đa-la này cũng dùng màn lưới bằng bảy báu bao phủ ở tr�n. B�n m�̃i g�́c c�y có trải tòa Sư tử. Các c�y Đa-la đ�̀u sinh ra thi�n y, các tòa đ�̀u dùng lưu ly báu, vàng Di�m-phù-đàn, x�ch tr�n ch�u làm thành. B�́n b�n các c�y Đa-la đ�̀u có c�y hương, c�y hoa trang nghi�m chung quanh. Nơi m�̃i g�́c c�y đ�̀u có h�̀, nước tám c�ng đức tràn đ�̀y trong đó. Các ao đó đ�̀u dùng pha l�, xa cừ, x�ch tr�n ch�u làm thành. Tr�n mặt nước trong các ao đ�̀u có các loại hoa sen xanh, đỏ, trắng, h�̀ng bao phủ, dùng toàn bảy báu làm lan can bao quanh các ao.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Qu�́c đ�̣ của Ph�̣t �́y dùng toàn các thứ báu như v�̣y đ�̉ trang nghi�m th�́ giới. Lại có c�y báu b�́n b�n như c�y Ba-lợi-da Đa-la, Ca-c�u-tỳ Đa-la ở cõi trời Đao-lợi. Ngàn vạn ức s�́ c�y báu như v�̣y bao bọc chung quanh th�́ giới. Các c�y báu này sáng chói, che khu�́t t�́t cả ánh sáng của mặt trời mặt trăng, khi�́n chúng kh�ng còn hi�̣n được.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Các c�y Đa-la và lưới báu tự nhi�n phát ra v� s�́ mùi thơm, ti�́ng hay như �m thanh ca ng�m của kỹ nữ cõi trời. Qu�́c đ�̣ của Ph�̣t đó thường phát ra những �m thanh vi di�̣u như v�̣y. Qu�́c đ�̣ �́y kh�ng có ba đường ác, cũng kh�ng có t�n gọi ba đường ác.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Ph�̣t V� Lượng Quang Đức Cao Vương này v� các chúng sinh n�n thuy�́t giảng nhi�̀u pháp như v�̣y. Đó là Bát-nhã Ba-la-m�̣t và kinh thu�̣c B�̀-tát tạng: Đoạn Nh�́t Thi�́t Chúng Sinh Nghi, Hỷ Nh�́t Thi�́t Chúng Sinh T�m.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Khi Ph�̣t V� Lượng Quang Đức Cao Vương thuy�́t pháp, trong m�̣t ngày có v� lượng trăm ngàn vạn ức chúng sinh phát t�m V� thượng Chánh đẳng Chánh giác. Người đã phát t�m đ�̀u được đ�̀y đủ pháp trợ B�̀-đ�̀. Này Tr� Th�́! Ph�̣t V� Lượng Quang Đức Cao Vương này dùng nh�n duy�n �́y đ�̉ giáo hóa v� lượng, v� bi�n chúng sinh thành tựu V� thượng Chánh đẳng Chánh giác. Trong qu�́c đ�̣ của Đức Ph�̣t đó có v� s�́ Đại B�̀-tát.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Sau khi Đức Ph�̣t đó di�̣t đ�̣, chánh pháp trụ nửa ki�́p. Ph�̣t V� Lượng Quang Đức Cao Vương này sau khi di�̣t đ�̣, lúc chánh pháp sắp di�̣t th� ở phương dưới, cách mười th�́ giới Ph�̣t, có B�̀-tát t�n là V� Lượng Ý, mạng chung r�̀i th� thọ sinh trở lại, mới mười sáu tu�̉i xu�́t gia học đạo, ngay khi chánh pháp của Ph�̣t V� Lượng Quang Đức Cao Vương sắp di�̣t, nghe giảng nói kinh Phương Ti�̣n �́m Giới Nh�̣p này của Đại B�̀-tát, B�̀-tát V� Lượng Ý nghe xong li�̀n phát khởi đại tinh t�́n, ngay nơi pháp �́y đạt đ�́n t�̣n cùng, thành tựu sức phương ti�̣n s�u xa. B�̀-tát �́y nhờ nh�n duy�n của căn lành này, n�n sau khi mạng chung được gặp hai mươi ức Ph�̣t, đ�̀u được thành tựu pháp như v�̣y, thường bi�́t túc mạng, đ�̀ng ch�n xu�́t gia tu hành phạm hạnh, thường được ni�̣m lực, đời đời kh�ng l�a pháp �́y, đời đời thành tựu ni�̣m kh�ng gián đoạn, sau cùng đắc thành đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác, hi�̣u là Ph�̣t V� Lượng Quang Trang Nghi�m Vương.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Cho n�n Đại B�̀-tát n�́u mu�́n mau chóng đạt được đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác, n�́u mu�́n mau chóng được đ�̀y đủ t�́t cả tr� tu�̣, sau khi ta di�̣t đ�̣ năm trăm năm trong đời ác trược, phải si�ng năng h�̣ tr�, phát đại th�̣ nguy�̣n, n�n sinh t�m mong mu�́n, r�́t tinh t�́n, hoàn toàn kh�ng bu�ng lung, ở đời sau phải lu�n h�̣ tr� những kinh đi�̉n như v�̣y.

B�́y giờ, các B�̀-tát Bạt-đà-bà-la, Già-la-ha-đạt-đa� là b�̣c Thượng thủ, từ tòa ng�̀i đứng d�̣y, hướng v�̀ ph�a Ph�̣t, chắp tay thưa:

�K�nh bạch Th�́ T�n! Chúng con trong năm trăm năm sau, sau khi Ph�̣t di�̣t đ�̣, lúc chánh pháp sắp di�̣t, chúng con sẽ giữ g�n những kinh như v�̣y, sẽ si�ng năng tinh t�́n đọc tụng, lãnh thọ, cũng sẽ giảng dạy r�̣ng rãi cho những người khác.

Lại có ng�̀n �́y ngàn s�́ B�̀-tát từ ch�̃ ng�̀i đứng d�̣y, chắp tay hướng v�̀ Ph�̣t chi�m ngưỡng t�n nhan Ph�̣t và phát nguy�̣n:

�K�nh bạch Th�́ T�n! Trong năm trăm năm nơi đời sau, chúng con phát th�̣ nguy�̣n: Ở nơi trụ xứ của chư Ph�̣t th�m di�̣u kh�ng c�́u nhi�̃m như v�̣y, nghe các c�ng đức thi�̣n có th�̉ sinh của B�̀-tát, được đ�̀y đủ pháp trợ B�̀-đ�̀ cho các B�̀-tát, chúng con sẽ cùng nhau h�̣ tr� người nghe pháp này, sẽ làm cho t�m người đó lu�n thanh tịnh, vui vẻ và chuy�n t�m d�́c c�̀u, thọ tr�, đọc tụng.

B�́y giờ, Ph�̣t li�̀n mỉm cười. Ngay khi �́y, tam thi�n đại thi�n th�́ giới có v� lượng ánh sáng chi�́u khắp, tam thi�n đại thi�n th�́ giới ch�́n đ�̣ng đủ sáu cách. Lúc này, T�n giả A-nan li�̀n rời tòa ng�̀i đứng d�̣y, bày áo vai phải, g�́i phải quỳ sát đ�́t, chắp tay bạch Ph�̣t:

�K�nh bạch Th�́ T�n! V� sao h�m nay Đức Th�́ T�n mỉm cười và đại địa ch�́n đ�̣ng?

Ph�̣t bảo T�n giả A-nan:

��ng có th�́y các B�̀-tát này phát đại th�̣ nguy�̣n là ở đời sau sẽ h�̣ tr� các pháp th�m di�̣u kh�ng c�́u nhi�̃m như v�̣y kh�ng? Này A-nan! Các B�̀-tát này kh�ng phải chỉ đời này mới phát th�̣ nguy�̣n như v�̣y. Này A-nan! Ta nhớ các B�̀-tát này ở ch�̃ v� lượng, v� bi�n chư Ph�̣t đã từng phát th�̣ nguy�̣n như v�̣y. Ba đời h�̣ tr� pháp của chư Ph�̣t, cũng thường làm lợi �ch cho v� lượng chúng sinh. Ngày nay trong ba thời cũng h�̣ tr� pháp của ta. Ngay hi�̣n tại và sau khi ta nh�̣p Ni�́t-bàn, khi pháp sắp di�̣t cũng sẽ làm lợi �ch cho v� lượng chúng sinh.

Này A-nan! Như B�̀-tát Bạt-đà-bà-la� ba thời h�̣ tr� pháp của ta, cũng lại ngay trong Hi�̀n ki�́p này, ba thời h�̣ tr� pháp của chư Ph�̣t.

Đ�́i với chư Ph�̣t đời vị lai cũng ba thời h�̣ tr� pháp như v�̣y. Này A-nan! Ta nay khen ngợi người này thành tựu c�ng đức v� lượng như v�̣y nói kh�ng th�̉ h�́t lu�n thương xót tạo lợi �ch, an �̉n cho chúng sinh.

Này A-nan! N�́u ta nói h�́t c�ng đức của người �́y, người đời kh�ng th�̉ tin. N�́u người kh�ng tin lời Ph�̣t, người đó mãi mãi m�́t mọi sự lợi �ch, đọa nơi đường ác, chịu các kh�̉ não.

Này A-nan! Ta nay nói sơ lược v�̀ các B�̀-tát này đã làm lợi �ch cho chúng sinh. Giả sử tam thi�n đại thi�n th�́ giới, ở đó đ�̀y cả chúng sinh đ�̀u bị đọa nơi đại địa ngục, trong đó có m�̣t người nói với các chúng sinh kia: �Các ngươi chớ có sợ hãi, nay ta sẽ thay th�́ cho t�́t cả các ngươi chịu kh�̉ trong cõi này.� Người này l�̣p tức đưa chúng sinh ra khỏi địa ngục và đ�̀u v� m�̃i m�̣t chúng sinh mà chịu kh�̉ nơi địa ngục trải qua ngàn vạn năm.

Này A-nan! Ý �ng nghĩ th�́ nào? Có phải người này làm lợi �ch lớn, tạo an lạc lớn kh�ng?

T�n giả A-nan thưa:

�K�nh bạch Th�́ T�n! Người này đã làm lợi �ch lớn, tạo an lạc lớn cho chúng sinh.

�Này A-nan! Người này đưa chúng sinh ra khỏi địa ngục xong, hi�̣n bày uy lực làm cho t�́t cả đ�̀u thành tựu sự an vui b�̣c nh�́t ở th�́ gian. Này A-nan! Có phải người này là người có c�ng ơn ban vui cho chúng sinh kh�ng?

T�n giả A-nan thưa:

�K�nh bạch Th�́ T�n! Người này đã tạo lợi �ch cho chúng sinh, kh�ng có th�̉ dùng lời nói di�̃n đạt được.

�Này A-nan! Nay ta nói th�̣t cho �ng rõ: B�̀-tát Bạt-đà-bà-la, Già-la-ha-đạt-đa� đã tạo lợi �ch cho chúng sinh và nay cũng tạo lợi �ch cho chúng sinh, vi�̣c làm lợi �ch an vui của hai người này, toán s�́, th� dụ cũng kh�ng th�̉ so sánh. V� sao? Này A-nan! V� sự ưa th�ch của người �́y hoàn toàn trái với pháp hữu vi, kh�ng phải v� sự nhàm chán, kh�ng phải v� l�a dục, kh�ng phải v� tr� tu�̣, kh�ng phải v� quả vị Sam�n, kh�ng phải v� Ni�́t-bàn. Này A-nan! Các B�̀-tát này làm lợi �ch cho t�́t cả chúng sinh bằng cách ban vui v� thượng. T�́t cả những người tr� v� ưa c�̀u Ph�̣t đạo, đ�̀u làm Ph�̣t sự, người chưa đi vào chánh vị th� B�̀-tát này cũng làm cho họ được quả vị Thanh văn, B�ch-chiph�̣t. Các B�̀-tát đem pháp Ph�̣t giáo hóa, chỉ dạy khi�́n họ được lợi �ch an vui.

Này A-nan! Các B�̀-tát này thường chỉ dạy, tạo lợi �ch an vui cho các chúng B�̀-tát, v� kh�ng di�̣t m�́t gi�́ng Ph�̣t, v� giữ g�n hạt gi�́ng Nh�́t thi�́t tr� n�n trụ ở th�́ gian.

Này A-nan! Những vị �́y nơi quá khứ trong v� lượng trăm ngàn vạn ức na-do-tha ki�́p, khi hành đạo B�̀-tát đ�̀u khi�́n cho gi�́ng Ph�̣t kh�ng bị đoạn m�́t. Ở v� lượng trăm ngàn vạn na-do-tha ki�́p đời vị lai cũng khi�́n cho hạt gi�́ng Ph�̣t kh�ng bị đoạn m�́t. V� sao? Này A-nan! V� các B�̀-tát �́y khi hành đạo B�̀-tát đã làm cho v� lượng chư Ph�̣t an trụ nơi Ph�̣t đạo. Các B�̀-tát này đời đời h�̣ tr�, giáo hóa, thành tựu trăm ngàn vạn ức chư Ph�̣t, khi�́n thành tựu đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác. Từ đ�́y trở v�̀ sau cũng lại giáo hóa v� s�́ trăm ngàn vạn ức chúng sinh, làm cho trụ trong Ph�̣t đạo. Nhờ sức giáo hóa này n�n được đ�̀y đủ pháp Ph�̣t, cũng đ�̀u sẽ được đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Này A-nan! Cho n�n các B�̀-tát như Bạt-đà-bà-la� này v� ban sự an lạc của giác ng�̣, sự an lạc của Nh�́t thi�́t tr� tu�̣ cho chúng sinh, n�n lu�n si�ng năng tinh t�́n.

Này A-nan! N�́u có người hỏi: �Các B�̀-tát nào là cha mẹ, là người cứu h�̣, là nhà cửa, là ch�̃ nương tựa, là hòn đảo� cho chúng sinh?� Các B�̀-tát sẽ nói đó là năm trăm B�̀-tát như các B�̀-tát Bạt-đà-bà-la, Già-la-ha-đạt-đa�

Này A-nan! Người nào thành th�̣t hỏi: �Người nào là các vị B�̀-tát �́y?�, th� phải nói đó ch�nh là năm trăm vị B�̀-tát như Bạt-đà-bà-la, Già-la-ha-đạt-đa�. Các vị thi�̣n nam �́y v� kh�ng đ�̉ đoạn m�́t gi�́ng Ph�̣t, kh�ng đoạn m�́t t�́t cả gi�́ng tr� tu�̣ n�n trụ ở th�́ gian. Các thi�̣n nam này cũng ở năm trăm năm cu�́i nơi đời sau, dùng sức của phương ti�̣n �́y giáo hóa, dùng nh�n duy�n tạo an lạc làm cho chúng sinh kh�ng rơi vào ba đường ác, cũng làm cho v� lượng trăm ngàn chúng sinh trụ nơi thừa B�̀-tát.

Này A-nan! V� s�́ ngàn Đức Ph�̣t nói v�̀ những c�ng đức của những thi�̣n nam này cũng kh�ng th�̉ h�́t được. V� sao? V� các thi�̣n nam �́y đã thành tựu c�ng đức b�́t khả tư ngh� như v�̣y.

Này A-nan! Những pháp tạng mà ta giảng dạy trong v� lượng trăm ngàn vạn ức a-tăng-kỳ ki�́p, các thi�̣n nam �́y đ�̀u thọ tr� hoàn mãn.

Này A-nan! Ta nay đem pháp bảo đã tu t�̣p trong v� lượng ức ki�́p này phó chúc cho các vị �́y. Các thi�̣n nam �́y lu�n được chư Ph�̣t hi�̣n ở trong v� lượng a-tăng-kỳ qu�́c đ�̣ h�̣ ni�̣m.

Này A-nan! Các thi�̣n nam này được t�́t cả hàng trời, người ở th�́ gian l�̃ bái, cúng dường.

Này A-nan! Những vị này thường được ngàn Đức Ph�̣t trong mười phương khi giảng thuy�́t pháp lu�n khen ngợi.

Này A-nan! Ta đã �́n chứng v� nhằm đoạn nghi ngờ cho t�́t cả chúng sinh. Người nào ở nơi đời sau cùng, thọ tr�, đọc tụng, th�ng su�́t v�̀ kinh này và giảng r�̣ng cho người khác th� n�n bi�́t, thi�̣n nam, thi�̣n nữ �́y g�̀n với Nh�́t thi�́t chủng tr�. Người nào ở vào đời sau cu�́i, được nghe kinh th�m di�̣u như v�̣y mà tin hi�̉u và phát th�̣ nguy�̣n th� Ta đ�̀u thọ ký cho họ được đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác. N�́u năm trăm năm cu�́i nơi đời sau sinh t�m tin hi�̉u, si�ng năng tinh t�́n h�̣ tr� kinh này th� nay thi�̣n nam, thi�̣n nữ �́y được ta đem pháp V� thượng Chánh đẳng Chánh giác phó chúc cho họ. N�́u hàng Thanh văn tin thọ pháp s�u xa này, kh�ng có t�m trái ngược, ta cũng thọ ký cho họ đời sau sẽ được gặp pháp h�̣i của Đức Ph�̣t Di-lặc. Người nào c�̀u Ph�̣t đạo nghe pháp này mà thọ tr�, tin hi�̉u th� người �́y sẽ được Đức Ph�̣t Di-lặc thọ ký, nhờ bản nguy�̣n n�n được xu�́t gia học đạo.

T�n giả A-nan n�n bi�́t! Những thi�̣n nam, thi�̣n nữ �́y, nơi đời sau lúc năm trăm năm cu�́i, đ�́i với pháp này mà si�ng năng tinh t�́n hành tr� th� n�n bi�́t, người �́y căn lành r�́t mạnh mẽ.

Ph�̉m 12: CHÚC LỤY

B�́y giờ, Đại B�̀-tát Tr� Th�́ bạch Ph�̣t:

�K�nh bạch Th�́ T�n! Cúi xin Đức Th�́ T�n v� sự lợi �ch cho các Đại B�̀-tát mà h�̣ ni�̣m kinh này. Các Đại B�̀-tát ở đời sau được nghe pháp này th� t�m li�̀n thanh tịnh, an vui, cũng v� mu�́n đạt được đ�̀y đủ pháp như v�̣y n�n si�ng năng tinh t�́n.

B�́y giờ, Đức Th�́ T�n v� h�̣ ni�̣m kinh này, li�̀n dùng th�̀n lực làm cho hương thơm lan khắp tam thi�n đại thi�n th�́ giới, từ xưa chưa từng có. T�́t cả chúng sinh đ�̀u hướng đ�́n nhau bằng t�m Từ.

Ph�̣t h�̣ ni�̣m xong, bảo B�̀-tát Tr� Th�́:

�Này B�̀-tát Tr� Th�́! Ta nay h�̣ ni�̣m kinh Pháp �́n Ph�̉m này đ�̉ đoạn trừ t�́t cả nghi ngờ. Này B�̀-tát Tr� Th�́! Người nào thọ tr� đọc tụng kinh này kh�ng l�u sẽ được t�́t cả tr� tu�̣, chỉ trừ bản nguy�̣n. Ta nay cũng thọ ký cho người �́y mau chóng đạt được đ�̀y đủ t�́t cả tr� tu�̣.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát thọ tr� đọc tụng kinh Pháp �́n Ph�̉m này mà tư duy, v� người khác giảng nói th� người �́y kh�ng l�u sẽ mau chóng đạt được phương ti�̣n của năm �́m, mười hai nh�̣p, mười tám giới, mười hai nh�n duy�n, b�́n Ni�̣m xứ, năm Căn, tám Thánh đạo, pháp th�́ gian, xu�́t th�́ gian, pháp phương ti�̣n hữu vi, v� vi, cũng mau chóng chứng đắc th�̣t tướng của các pháp, cũng mau chóng đạt được sự ph�n bi�̣t v�̀ chương cú nơi t�́t cả các pháp, cũng mau chóng chứng đắc ni�̣m lực, cũng mau chóng đạt được chuy�̉n th�n, thành tựu ni�̣m b�́t đoạn, cho đ�́n được đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Kinh này vào đời sau có th�̉ v� chúng sinh làm nh�n duy�n phước đức, làm ánh sáng của đại pháp, làm ánh sáng của đại tr� tu�̣, cũng giúp cho các B�̀-tát đạt đ�̀y đủ pháp trợ đạo V� thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Các B�̀-tát nào ở đời sau cùng được gặp kinh này và kinh s�u xa khác thu�̣c tạng B�̀-tát, tương ưng với các Ba-la-m�̣t, th� người �́y kh�ng bị vi�̣c ma che l�́p, kh�ng bị nghi�̣p chướng não hại.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! N�́u người �́y chưa được pháp Nh�̃n v� sinh th� ta sẽ thọ ký cho người đó nơi Đức Ph�̣t thứ hai, thứ ba trong đời vị lai sẽ được pháp Nh�̃n v� sinh. Khi đã được pháp Nh�̃n v� sinh r�̀i, đ�́i với t�́t cả pháp mau chóng đạt được sức tự tại, mau chóng được qu�́c đ�̣ thanh tịnh của Ph�̣t, mau được v� lượng chúng Thanh văn, mau được v� lượng chúng B�̀-tát.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Ta nay thuy�́t giảng pháp �́n này v� đoạn trừ t�́t cả nghi ngờ cho đời sau. Này Tr� Th�́! Đại B�̀-tát th�́y b�́n vi�̣c lợi �ch n�n nơi đời sau cùng h�̣ tr� những kinh này và phát th�̣ nguy�̣n. Những g� là b�́n nguy�̣n? Các B�̀-tát nghĩ th�́ này:

1.�� Ta sẽ mau được v� lượng, v� bi�n c�ng đức, cũng làm cho chúng sinh phát khởi căn lành lớn.

2.�� Cũng h�̣ tr� chánh pháp cho chư Ph�̣t.

3.�� Cũng làm người giữ g�n tạng pháp cho chư Ph�̣t.

4.�� Cũng gặp và khen ngợi v� lượng chư Ph�̣t.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát lại th�́y b�́n vi�̣c lợi �ch nơi đời sau cùng h�̣ tr� kinh này và phát th�̣ nguy�̣n. Những g� là b�́n nguy�̣n? Các B�̀-tát nghĩ như v�̀y:

1.�� Chúng ta nơi đời x�́u ác, sợ hãi sau cùng v� sự h�̣ tr� chánh pháp mà hành đại tinh t�́n.

2.�� Nơi đời x�́u ác, sau khi chánh pháp bị suy di�̣t, d�́c giữ g�n tạng pháp, làm vi�̣c khó làm này.

3.�� Nơi đời x�́u ác, sau khi pháp đạo loạn, chúng ta d�́c bảo v�̣ chánh pháp n�n t�m kh�ng loạn.

4.�� B�́y giờ sẽ được đ�̀y đủ nh�̃n nhục, dùng pháp kh�ng s�n gi�̣n đ�̉ giữ g�n chánh pháp.

Này B�̀-tát Tr� Th�́! Đại B�̀-tát th�́y b�́n vi�̣c lợi �ch �́y n�n nơi đời x�́u ác sau cùng, h�̣ tr� những kinh s�u xa như v�̣y và phát th�̣ nguy�̣n như v�̣y. B�́y giờ năm trăm B�̀-tát như B�̀-tát Bạt-đà-bà-la, Già-la-ha-đạt-đa� và các B�̀-tát khác, được nghe kinh Pháp �́n Ph�̉m này, li�̀n ở trước Đức Ph�̣t chắp tay phát nguy�̣n: �Nơi đời x�́u ác sau này xin d�́c sức h�̣ tr� pháp s�u xa �́y.�

Ph�̣t đưa tay phải xoa đ�̀u t�́t cả và dạy:

�Này các thi�̣n nam! Ta nơi v� lượng a-tăng-kỳ ki�́p t�ch t�̣p pháp bảo V� thượng Chánh đẳng Chánh giác, Tạng pháp bảo lớn th�̣t khó t�ch t�̣p, chịu v� lượng, v� bi�n các ưu bi kh�̉ não, cũng xả bỏ v� lượng, v� bi�n sự hoan hỷ, an lạc. Nay ta đem phó chúc cho các �ng, nơi đời sau cùng sẽ ở trong v� lượng ki�́p ki�́n t�̣p pháp tạng này và mở bày chỉ dạy cho t�́t cả mọi người, r�̣ng v� b�́n chúng ph�n bi�̣t ban b�́ m�n chánh pháp �́y, khi�́n kh�ng bị đoạn m�́t. Các �ng phải đ�́t l�n ngọn đu�́c đại pháp.

Các thi�̣n nam! Ngày nay Như Lai mong mu�́n: Ph�̣t tử các �ng hãy trụ ch�̃ Ph�̣t trụ. Ta ở nơi v� lượng trăm ngàn vạn ức a-tăng-kỳ ki�́p k�́t t�̣p Tạng pháp bảo này, v� các hàng trời, người r�̣ng giảng dạy cùng khắp.

Ngay lúc �́y, các B�̀-tát Bạt-đà-bà-la, Già-la-ha-đạt-đa� li�̀n đảnh l�̃ nơi ch�n Ph�̣t và thưa:

�K�nh bạch Th�́ T�n! Chúng con nương theo năng lực, cũng nương nhờ oai th�̀n của Ph�̣t n�n ở đời sau sẽ ban b�́ r�̣ng khắp Tạng pháp bảo này.

Khi Ph�̣t thuy�́t giảng kinh Pháp �́n Ph�̉m này, có v� lượng, v� bi�n a-tăng-kỳ các B�̀-tát Nh�́t sinh b�̉ xứ thành tựu căn lành, cùng có v� lượng trăm ngàn vạn ức chúng sinh phát t�m V� thượng Chánh đẳng Chánh giác, đ�̀u được thọ ký thành tựu đạo quả B�̀-đ�̀ v� thượng.

Ph�̣t thuy�́t giảng kinh này xong, B�̀-tát Tr� Th�́, B�̀-tát Bạt-đàbà-la, B�̀-tát Già-la-ha-đạt-đa� và các B�̀-tát khác cùng b�́n chúng, t�́t cả chúng Trời, Người, A-tu-la� nghe Ph�̣t giảng thuy�́t đ�̀u r�́t hoan hỷ.

KINH TR� TH�́

MỤC-LỤC

TRANG CHỦ*--KINH ĐI�̉N*--ĐẠI TẠNG KINH*--TH�̀N CHÚ*--HÌNH ẢNH*--中文*--ENGLISH

Uploaded / Updated on 2021-01-30

�