Ś 0185
PHẬT NI KINH BẢN KHỞI THI TỬ HIỆN ĐIỀM LNH
Hn dịch:Đời Ng, Ưu-b-tắc Chi Khim, người nước Nguyệt chi
Việt dịch:Linh-Sơn Php Bảo Đại Tạng Kinh
QUYỂN THƯỢNG
Đức Phật dạy:
-Ta nhớ thuở xa xưa trải qua v số kiếp, khi cn l phm phu mới cầu Phật đạo cho đến nay, ty theo nghiệp thọ thn lun hồi trong năm nẻo, thn ny bị mất đi lại thọ thn khc, sinh tử v lượng. Th như tất cả cỏ cy trong đất trời được chặt hết lm thẻ đếm để tnh thn Ta cũng khng thể tnh hết được. Lấy thời điểm khởi đầu đến thời điểm kết thc của thế giới, gọi đ l một kiếp, th kiếp số thọ thn của Ta so với sự thnh hoại của thế giới nhiều khng tnh kể.
Cho nn xt thương thế gian tham đắm triền min nn bị nhận chm trong biển i dục. Ta một mnh đi ngược dng trầm lun ấy v tự nỗ lực để vượt qua. Thế nn Ta đời đời tinh cần gian khổ khng lấy đ lm lao nhọc, tm thanh thản, ưa cảnh tịch tĩnh, v dục, v vi, bố th qun mnh, ch thnh giữ giới, nhẫn nhục khim cung, dũng mnh tinh tấn, nhất tm tư duy, học tập tr tuệ bậc Thnh. Ta sống nhn i với mọi loi, xt thương người ngho cng nguy khốn, chăm sc, an ủi, nui dưỡng chng sinh, cứu gip người khổ, thừa sự chư Phật, Bậc Gic Ngộ Chnh Chn, tch lũy cng đức, khng thể nhớ hết.
Cũng vo thuở xa xưa ấy, lc Phật Đăng Quang ra đời, c bậc Thnh vương hiệu l Chế Thắng trị v Đại quốc Bt-ma, dn đng sống lu vui vẻ, thin hạ thi bnh. Khi ấy Ta lm Bồ-tt tn Nho Đồng, thuở nhỏ thng minh mẫn tiệp, ch nguyện rộng lớn v cng, ẩn cư nơi ni đầm, hnh thiền giữ đạo. Bồ-tt nghe c Đức Phật ra đời, trong tm v cng hoan hỷ, ngi khoc o da nai muốn trở về nước. Trn đường đi ngang một ci g, trong g ấy c năm trăm vị đạo sĩ, Bồ-tt gh lại đ, suốt ngy thu đm cng cc đạo sĩ luận đạo ni nghĩa, thầy tr đều vui vẻ. Đến lc Bồ-tt sắp lến đường, năm trăm đạo sĩ ấy mỗi vị tiễn ngi một đồng tiền bạc, Bồ-tt nhận tiền ra đi.
Bồ-tt đi vo kinh thnh, thấy dn chng ai cũng hn hoan qua lại, đường s bằng phẳng, rưới qut xng hương, Bồ-tt liền hỏi người đi đường:
-Ở đy c việc g thế?
Người đi đường đp:
-Hm nay Đức Phật sẽ vo kinh thnh.
Bồ-tt v cng hoan hỷ, ngi rất mừng nghĩ rằng: Hm nay được gặp Phật, ta sẽ xin điều ta nguyện ước.
Bồ-tt vừa ni xong giy lt th c c gi Vương gia đi ngang, tn C-di. C gi m chiếc bnh cầm bảy cnh hoa sen xanh. Bồ-tt đuổi theo gọi c gi:
-Chị ơi dừng lại! Ti xin gởi một trăm đồng tiền bạc, chị nhượng lại cho ti mấy cnh hoa.
C gi đp:
-Đức Phật sắp vo thnh, đức vua đ trai giới, tắm gội sạch sẽ để dng hoa ln Đức Phật, ta khng thể đưa hoa cho ng được.
Bồ-tt năn nỉ:
-Xin chị hy nhận lời.
-Hai trăm hay ba trăm ti cũng khng nhận.
Bồ-tt dốc hết năm trăm đồng tiền bạc trong ti đưa hết cho c gi. C-di suy nghĩ: Hoa ny chỉ đng gi vi đồng, thế m ng đưa đến năm trăm đồng. V tham những đồng tiền qu, nn c gi đưa cho Bồ-tt năm cnh hoa, c cn giữ lại hai cnh. Lc quay đi, c gi sinh tm nghi ngờ: Vị đạo sĩ ny l ai m dng da nai lm o che thn, lại khng tiếc tiền bạc qu gi, được c năm cnh hoa m ng ta lại vui mừng v cng. C gi vội đi theo gọi:
-Ny ng, hy ni thật cho ta biết. Nếu khng, ng khng được lẫy hoa ny mang đi.
Bồ-tt ni:
-Hoa ny ti mua hết năm trăm đồng, chng ta đ thỏa thuận bằng lng rồi, sao by giờ c lại muốn lấy lại?
C gi ni:
-Ta l người thuộc dng vua cha, c quyền lấy lại hoa của ng.
Bồ-tt buộc lng phải ni:
-Ti muốn dng hoa ln Đức Phật để cầu được toại nguyện.
C-di ni:
-Hay thay! Ta muốn đời sau thường được lm vợ ng, cho d xấu đẹp g cũng khng rời nhau. Ta nguyện ch tm, xin Phật chứng tri cho. Nay ta thn nữ yếu đuối khng thể đến đ được, xin gởi ng hai cnh hoa dng ln Đức Phật.
Bồ-tt nhận lời, giy lt th Đức Phật đến. Vua quan, dn chng cả nước đều ra nghnh đn đảnh lễ, mỗi người đều tung hoa thơm cng dường, hoa rơi xuống đất. Bồ-tt thấy Phật pha trước cũng tung năm cnh hoa ln, những đa hoa ấy dừng lại trn khng trung, ngay trn Đức Phật, giống như hoa trồng khng rơi xuống đất. Sau đ Bồ-tt lại tung hai cnh hoa C-di gởi cng, hai cnh hoa ấy lại đứng trn hai vai Đức Phật. Đức Phật hiểu ch thnh của Bồ-tt, ca ngợi:
-ng ở trong v số kiếp, sở học thanh tịnh, hng phục tm, hy sinh mạng, xả dục, giữ Khng, khng khởi khng diệt, lng Từ v lượng, hạnh nguyện tch đức, nay mới được như thế. V vậy, Ta thọ k cho ng: Từ đy về sau chn mươi mốt kiếp, đến hiền kiếp ng sẽ lm Phật hiệu Thch-ca Văn.
Bồ-tt đ được thọ k, thng suốt cc nghi hoặc, đnh chỉ vọng động, vọng tưởng dứt trừ vo định tịch tĩnh, chứng đắc v sinh php nhẫn thanh tịnh. Ngay lc ấy Bồ-tt cử động nhẹ nhng, thn bay ln hư khng, cch đất khoảng bảy nhận rồi từ trn khng hạ xuống đảnh lễ dưới chn Đức Phật. Bồ-tt thấy đất ẩm ướt, ngi cởi o da nai để phủ ln chỗ đất ướt, nhưng o khng đủ phủ kn chỗ đất bn. Bồ-tt lại trải tc trn đất v thỉnh Đức Phật giẫm ln đi qua. Đức Phật ngợi khen.
-ng tinh tấn dũng mnh, về sau sẽ được lm Phật, khi đ đang vo đời đủ năm thứ trược, ng sẽ cứu độ khắp cả trời người, khng lấy lm kh khăn, chắc chắn cũng như Ta vậy.
Bồ-tt phụng sự Đức Phật Đăng Quang cho đến lc Ngi nhập Niết-bn. Bồ-tt lun phụng tr giới luật v ủng hộ Phật php, đến khi mạng chung liền sinh ln tầng trời thứ nhất lm Tứ Thin vương. Thọ mạng ci trời hết, Bồ-tt sinh xuống nhn gian lm Chuyển lun thnh vương, bảy bu tự nhin đến, như:
1. Bnh xe vng bu.
2. Ngọc thần bu.
3. Ngựa mu xanh biếc bu, c bờm di đeo hạt ngọc.
4. Voi trắng bu đui di đeo ngọc.
5. Ngọc nữ bu.
6. Hiền gim bu.
7. Thnh đạo bu.
Thnh vương sống đến tm vạn bốn ngn năm, khi mạng chung liền sinh ln tầng trời thứ hai l Đao-lợi lm trời Đế Thch, thọ mạng hết lại thăng ln tầng trời thứ bảy l Phạm thin lm Phạm thin vương. Như thế ln th lm vua trời, xuống th lm cha cc bậc Thnh, mỗi vng ba mươi su lần, cuối cng trở lại ban đầu, đng thời biến ha, ty thời m hiện hoặc lm Thnh đế, hoặc lm lnh đạo giới học thức; quốc sư, đạo sĩ ha hiện ở đ nhiều khng thể xưng kể.
Bồ-tt trong chn mươi mốt kiếp, tu hnh đạo đức, học theo hạnh Phật vượt qua Thập địa, tại Nhất sinh bổ xứ, lại được sinh ln ci trời thứ tư Đu-suất, lm thầy của chư Thin. Cng thnh ch tựu, tr thần v lượng đến khi đng thời, hạ sinh thnh Phật. Bồ-tt hiện sinh vo nước Ca-duy-la-vệ, phụ vương tn Bạch Tịnh, thng tuệ nhn đức v phu nhn tn l Diệu Tiết Nghĩa, thuần hậu thanh cao.
Nước Ca-duy-la-vệ l trung tm của ba ngn nhật nguyệt v một vạn hai ngn thế giới. Oai thần Đức Phật v cng cao tột, khng thể sinh ra nơi vng bin địa nhiều t vạy, cho nn ở trung tm ha độ khắp mười phương. Chư Phật qu khứ đều ra đời nơi đy.
Khi Bồ-tt ging trần, cỡi voi trắng sinh vo thai mẹ. Nhn lc Mẫu hậu đang ngủ mộng thấy voi trắng vo bn hng phải của b, phu nhn giật mnh tĩnh mộng, cảm thấy trong người khc lạ. Nh vua triệu tập cc nh tướng số đến để hỏi xem giấc mộng đ.
Thầy tướng tu:
-Đy l người m mun đạo đức đều quay về, thế gian sẽ nhờ n phước của người ny. Chắc chắn l phu nhn mang thai một vị Thnh.
Bồ-tt tại thai vẫn trong sạch khng nhơ nhớp. Khi ấy vua quan v quần thần cc tiểu quốc nghe tin phu nhn đại vương c thai đều đến chc mừng. Bồ-tt ở trong thai mẹ thấy mọi người bn ngoi lễ bi, như trng thấy qua một mng lưới mờ. Trong bng lưới mờ đ, Ngi lấy tay ngăn lại, Ngi l muốn khng lm phiền họ.
Từ khi phu nhn mang thai, trời dng thực phẩm mỗi ngy tự đến, phu nhn hưởng thọ thực phẩm ấy m khng biết từ đu. B khng dng thức ăn của hong gia v cảm thấy đắng hoặc cay.
Đến ngy mng tm thng tư, khi sao mai vừa mọc, Thi tử sinh ra từ hng phải của phu nhn. Thi tử sinh ra liền đi bảy bước, đưa tay phải ln v ni:
-Trn trời, dưới đất chỉ c ta l tn qu. Ba ci đều khổ đau, c g vui đu?
Ngay lc Thi tử đản sinh, đất trời chuyển động, hong cung đều sng rực rỡ. Trời, Thần, Phạm, Thch đều đến đứng hầu trong hư khng. Tứ Thin vương tiếp đỡ Thi tử ln chiếc ghế vng, dng nước hương trời nng tắm Thi tử. Thn Thi tử mu hong kim, c ba mươi hai tướng quang minh chi khắp, trn đến hai mươi tm tầng trời, dưới đến mười tm ci địa ngục v cho đến tận cng cảnh giới Phật, nơi no cũng sng ngời suốt cả ngy đm. Lc đ trời ging ba mươi hai điềm lnh:
1. Đất chấn động mạnh, g nổng đều bằng phẳng.
2. Cc nẻo đường tự sạch sẽ, ai cũng ngửi thấy mi hương.
3. Cy kh cc ci nước đều sinh l trổ hoa.
4. Trong vườn tự nhin sinh quả ngọt lạ kỳ.
5. Lục địa sinh hoa sen to bằng bnh xe.
6. Kho tng trong lng đất đều tự lộ by.
7. Vật bu trong kho tng đều tỏa sng.
8. Y phục được sắp sẵn trong rương, khi mặc tự n mng ln gi.
9. Trăm sng, ngn vạn suối đều lắng trong.
10. Trời quang my tạnh v trong sng.
11. Trời lm bốn pha mưa bụi đẩm hương.
12. Ngọc thần Minh nguyệt treo ở điện, nh.
13. Những ngọn đuốc trong cung khng dng nữa.
14. Mặt trời, mặt trăng v cc ngi sao đều khng vận hnh.
15. Ngi sao Phỉ xuất hiện xuống hầu Thi tử đản sinh.
16. Bảo ci của trời Phạm thin phủ kn trn cung.
17. Chư thần tm phương đem dng ngọc bu.
18. Trăm vị thức ăn ci trời tự nhin ở trước mặt.
19. Hng vạn hủ bu treo đầy nước cam lộ.
20. Thin thần đem xe trang tr bằng bảy bu đến.
21. Năm trăm con voi trắng tự nhin giăng hng trước điện.
22. Năm trăm con sư tử trắng từ ni Tuyết xuống đứng thnh hng nơi cổng thnh.
23. Thể nữ của chư Thin hiện ra mang những kỹ nhạc trn vai.
24. Cc nữ Long vương bao quanh cung điện.
25. Hng vạn ngọc nữ ci trời cầm cy phất trần lng cng đứng trn tường nơi cung Thi tử.
26. Thể nữ cc ci trời m bnh vng đựng đầy nước thơm đứng hầu thnh hng trn khng trung.
27. Nhạc trời đồng thời trổi vang dậy.
28. Tất cả địa ngục đều ngưng thống khổ.
29. Trng độc ẩn np, chim lnh bay lượn, ht ca.
30. Những ngư phủ v thợ săn c độc on th cng lc đều khởi Từ tm.
31. Tất cả phụ nữ trong nước c thai đều sinh con trai. Trăm thứ bệnh tật như: đui, điếc, cm, ngọng, ghẻ chc..., thảy đều khỏi hẳn.
32. Thần cy hiện thn người ci đầu đảnh lễ đứng hầu.
Lc ấy cc dn quốc đều dng những m thanh tốt đẹp nhất để ca tụng những việc chưa từng c ny. Phu nhn liền bọc Thi tử bằng chiếc o bằng tơ trắng mịn, trao cho nhũ mẫu bảo dưỡng. Thi tử được đặt tn l Tất-đạt. Nh vua bảo phu nhn:
-Đứa b thật phi phm, ở nước ta c bậc đạo nhn tn A-di, đ hơn trăm tuổi, kỳ cựu nhiều sự hiểu biết, thng hiểu về tướng php. By giờ chng ta cng đến đ xem tướng Thi tử thế no?
Phu nhn thưa:
-Rất tốt!
Nh vua ra lệnh lấy xe voi trắng, trang bị đầy đủ kỹ nhạc để đi đến chỗ đạo nhn. Nh vua đem ban tặng o vng, bạc nhưng đạo sĩ khng nhận.
Đạo sĩ cởi o trong của Thi tử để xem tướng, thấy Thi tử c ba mươi hai tướng: Ton thn sắc vng, trn đảnh c nhục kế, tc mu xanh biếc, giữa lng my chiếu nh sng trắng, nơi cổ pht nh sng như mặt trời, mắt mu xanh biếc lc no cũng rạng ngời, trong miệng c bốn mươi chiếc răng, răng trắng đều, bằng, m vung, hm rộng, lưỡi di, ngực đầy như ức sư tử, thn ngay thẳng, cnh tay v đốt tay di, gt chn đầy đặn, lng bn chn bằng bn tay trong ngoi đầy đặn, c mng lưới mỏng giữa kẻ tay, dưới bn chn c tướng bnh xe ngn căm, tướng m m tng, bụng như bụng nai, cc khớp xương mc nhau như dy xch, lng xoay về pha hữu, mỗi lỗ chn lng c một sợi lng, da mịn mng khng dnh bụi v nước, ngực c chữ Vạn.
Đạo sĩ A-di thấy như vậy cng thm cảm xc, rơi lệ nghẹn ngo khng ni nn lời. Vua cng phu nhn sợ hi, chắp tay cung knh hỏi:
-Thi tử c điều chi chẳng lnh chăng? Xin đạo sĩ cho chng ti biết.
Đạo sĩ xua tay đp:
-Tốt! Khng c g bất lợi cả. Xin chc mừng đại vương sinh được đấng thần nhn ny. Ti hm qua đất trời chuyển động mạnh, chnh l c sự kiện ny. Tướng php cho rằng: Lm vua sinh con c ba mươi hai tướng đại nhn th đại nhn sẽ l Chuyển lun thnh vương, lm vua khắp thin hạ, bảy bu tự đến, c thể bay đi, khng sử dụng binh kh, tự nhin đất nước thi bnh. Nếu vị đại nhn ny khng thch sống ở đời, bỏ nh đi tầm đạo, sẽ được lm Phật độ thot mun loi. Ti xt xa cho mnh tuổi gi xế bng, khng cn sống lu ở đời để thấy được Phật v nghe gio php của Ngi, cho nn ti buồn.
Vua Tịnh Phạn hiểu r hơn về tướng đặc th của Thi tử. V thế Ngi cho xy ba cung điện, mỗi cung ở vị tr khc nhau. Ma mưa th ở cung; ma thu, ma nng th ở cung mt, ma lạnh th ở cung ấm. Nh vua cho tuyển năm trăm kỹ nữ, chọn những người cn đối, xinh đẹp, khng mập khng gầy, khng cao khng thấp, khng trắng khng đen, c ti năng kho lo tinh xảo. Mỗi người kỹ nữ như vậy đều dng ngọc bu mu trắng lm chuỗi đeo thn. Cứ một trăm người l một phin tc trực. Trước mỗi cung điện c trồng những cy ăn quả ngọt, giữa hng cy c hồ tắm, trong hồ c kỳ hoa dạ thảo v những loi chim lạ c đến vi ngn loại để t điểm thm vẻ đẹp lm vui lng Thi tử, khiến ngi qun đi ch muốn học đạo. Những bức tường ở cung điện rất kin cố, tiếng mở cửa hay đng đều vang đến bốn mươi dặm.
Ngy sinh của Thi tử, thị nữ trong vương gia cũng sinh con trai. Chuồng ngựa sinh ngựa cu trắng v d con lng vng. Người giữ ngựa tn Xa-nặc, cn ngựa tn Kiền-trắc. Sau ny, vua cha thường ra lệnh Xa-nặc theo hầu Thi tử v ngựa trắng ko xe. Thi tử sinh ra được bảy ngy th mẫu hậu qua đời. Do nhờ cng lao phước đức sinh ra bậc thầy của trời, người nn hong hậu được sinh ln trời Đao-lợi hưởng thọ tự nhin. Bồ-tt vốn biết n đức tnh của mẫu hậu, khng chịu nhận sự lễ knh của ngi, nn nhn biết mẫu hậu sắp mạng chung, ngi mới thị hiện đản sinh.
Đến lc Thi tử ln bảy tuổi, muốn học sch, ngi ngồi ln xe d đến nh thầy dạy học. V cch Thnh hiền đ lu nn sch thiếu mất hai chữ. Thi tử đem đến hỏi thầy, thầy khng đp được lại trnh by ngược lại ch kh của Ngi.
Đến năm ln mười tuổi, ti năng tuyệt vời Thi tử cng lộ r. Thi tử c hai anh em con ng bc: Người anh tn Điều-đạt, người em tn Nan-đ. Điều-đạt tuy c ti năng cao, tự nhin kh lường m tự kiu, thường m lng ganh tỵ. ng ta mời Thi tử ra chơi bắn cung sau vườn, dng trống sắt lm đch. Mọi người cng ko dy cung nhắm vo trống. Thi tử chỉ bắn một pht, mũi tn trng xuyn qua trống. Hai người kia khng được như vậy, họ lấy lm xấu hổ.
Sau đ họ lại xin đấu v trước sự chứng kiến của nh vua, nếu người no thua cuộc sẽ bị xối nước. Thi tử nhn từ, mặc dầu đ thắng hai anh em nhưng ngi khng muốn lm họ đau đớn.
Về sau, hai anh em Điều-đạt lại xin đấu sức. Đầu tin, Nan-đ nắm vi con voi li ra sn. Điều-đạt mạnh hơn, ko voi lại. Thi tử mỉm cười, chậm ri tiến đến trước nắm con voi giơ ln v nm ra ngoi tường nhưng voi khng bị thương tổn g cả. Do đ hai anh em Điều-đạt mới biết họ khng bằng Thi tử được. Vua cha v quần thần chung quanh cng biết ti năng Thi tử thật phi thường.
Đến năm mười bốn tuổi, Thi tử xin vua cha đi dạo ngoi thnh, v ngi mun xem sự sinh hoạt của mọi người. Nh vua ra lệnh b quan hộ tống hai bn v dẫn đường Thi tử.
Thi tử vừa đi ra cửa thnh pha Đng, Thin đế ha lm người bệnh thn gầy bụng lớn, đứng dựa vo tường thở kh kh. Thi tử hỏi:
-Đy l người g?
Người hầu cận đp:
-Đ l một người bệnh.
-Bệnh l g?
-Người bệnh thường l do phong hn, hoặc nng hoặc lạnh. Người ny do ăn uống khng điều độ, thức v ngủ v chừng cho nn bị bệnh ny.
Thi tử ni:
-Thật l khổ! Ta ở nơi giu sang ph qu, ăn uống khoi khẩu cũng c khi khng c điều độ, bệnh tật sẽ đến đu c khc g người ny!
Thi tử cho xe quay trở lại hong cung, nghĩ thương nhn sinh đều chịu tai họa ny, đu phải người giu c, thế m thot khỏi được! Thi tử lo u chẳng buồn ăn uống, suy nghĩ phải lm thế no cho chng sinh được khỏi bệnh tật.
Vua hỏi người hầu cận:
-Thi tử đi ra ngoi c được vui chăng?
Người hầu thưa:
-Thi tử gặp người bệnh, do đ m ngi khng vui.
Vua cha cho tăng thm năm trăm kỹ nữ, ngy đm by đủ cuộc vui chơi. Lng vua lo lắng buồn rầu v sợ Thi tử đi học đạo.
Thời gian sau Thi tử lại tu phụ vương:
-Con g b ở trong cung đ lu ngy, muốn đi ra ngoi dạo xem.
Vua cha bằng lng v hạ lệnh trong nước:
-Thi tử sẽ đi ra ngoi hong cung, dn chng chớ để những sự người tật bệnh hay bất cứ những vật nhơ bẩn ở hai bn đường.
Thi tử ln xe đi ra cửa thnh pha Nam. Thin đế lại ha lm người gi, đầu bạc, lưng cng, phải chống gậy đi khng vững. Thi tử hỏi:
-Người ny lm sao vậy?
Người hầu cận trả lời:
-Một người gi.
-Người gi l thế no?
-Người gi l tuổi cao, cơ thể cằn cỗi, hnh dng suy yếu v biến đổi, ăn uống kh tiu, kh lực hư hao, đứng ngồi kh khăn, mạng sống chẳng cn bao lu. Đ gọi l người gi.
Thi tử than:
-C g vui đu! Ngy thng xoay vần, thời gian biến dịch, năm thng đổi dời. Vạn vật sinh ra trong ma xun, đến ma thu, ma đng th kh ho, sự gi nua đến như điện chớp, thn ny lấy g nương tựa?
Thi tử quay xe trở về, thương xt đời người khỏe mạnh chẳng bao lu, phải gi phải bệnh, nỗi đau kh chịu. Ta khng thể sống lu ở đời để chịu đựng nỗi khổ ny!
Ngi lại lo lắng khng ăn. Vua cha n hận đ để Thi tử đi ra ngoi. Ngi lại tăng thm năm trăm kỹ nữ để gip vui cho Thi tử.
Thời gian sau Thi tử lại muốn đi dạo xem. Vua cha ni:
-Mỗi lần con đi dạo xem đều trở về khng vui vẻ, chỉ c buồn b ưu tư, lại muốn đi ra ngoi lm g?
Thi tử thưa:
-Chỉ v con nghĩ đến những nỗi khổ kia m thi.
Sau thời gian kh lu, nh vua hạ lệnh trong nước:
-Thi tử sắp đi dạo xem, dn chng chớ để người gi, bệnh hoặc cc vật khng sạch sẽ ở hai bn đường.
Thi tử ln xe đi ra cửa thnh pha Ty. Thin đế lại ha lm người chết, nam nữ trong gia đnh cầm phướn đi theo xe ku la khc lc tiễn đưa. Thi tử hỏi:
-Người ny lm sao vậy?
Người hầu cận thưa:
-Đ l một người chết.
-Chết l như thế no?
-Chết nghĩa l chấm dứt. Tuổi thọ c di ngắn, một khi phước hết th mạng chung, hết thở, hồn đi, hnh hi tiu tn, gọi đ l chết. Loi người v vạn vật đều cng giống nhau, khng c sự sinh no m khng tử!
Thi tử than:
-Chết thật thống khổ! Tinh thần đau đớn kịch liệt. Sinh ra th phải chịu khổ về gi, bệnh, chết ny. Đu phải đợi đến lc chn muồi m bất ngờ ko đến, chẳng phải khổ sao? Ta thấy người chết hnh thể tan r, biến hoại m thần thức vẫn cn, ty theo nghiệp thiện c họa phước tự tm đến, giu sang cũng v thường, thn ny l ci thnh nguy hiểm. Thế cho nn bậc Thnh nhn thường cho thn ny l tai họa m người ngu cố giữ, đến chết vẫn chưa nhm chn. Ta khng thể để sự chết dẫn đến sự thọ sinh trong năm đường, nhọc nhằn tinh thần của ta.
Thi tử quay xe trở về hong cung, thương xt chng sinh chịu ba nỗi khổ ny, buồn khng ăn uống. Vua cha cng thm lo lắng, ni:
-Những điều con trng thấy trong nước, đ l l đương nhin của con người v vạn hữu. Con lo xa lm g để chuốc khổ nhọc.
Nh vua lại tăng thm năm trăm kỹ nữ để lm vui Thi tử.
Đến năm Thi tử mười bảy tuổi, nh vua lm lễ nạp phi cho Thi tử. Vua cho tuyển chọn mấy ngn c gi xinh đẹp trong nước, nhưng Thi tử chưa vừa ai. Cuối cng c một c gi tn C-di đoan trang, xinh đẹp nhất trong thin hạ. Nng c ti nghệ, hiền thục hơn người, lễ nghĩa đầy đủ. Đ l c gi bn hoa kiếp trước vậy.
C gi tuy được Thi tử cưới lm vợ nhưng đ lu m ngi vẫn khng gần gũi với vợ. Người vợ mun gần gũi th Thi tử ni:
-Hy đem cc hoa đẹp đặt chnh giữa ta v nng, cng nhau nhn chng. Th như vậy tốt hơn.
C-di đặt đầy đủ hoa đẹp, lại muốn gần gũi Thi tử, Thi tử ni:
-Ta khng nhận hoa c chất ướt lm dơ giường chiếu.
Thời gian sau Thi tử lại ni:
-Đem tấm thảm trắng tốt đặt giữa ta v nng, hai người cng quan st cũng tốt chứ sao.
C-di đem tấm thảm đến v lại c muốn gần gũi. Thi tử ni:
-Ta khng chấp nhận nng c sự nhơ bẩn, v n sẽ lm nhớp cả tấm thảm ny.
Người vợ v thế khng dm gần. Những người thị nữ chung quanh c nghi ngờ, rằng Thi tử khng c nam tnh. Thi tử lấy tay chỉ vo bụng người vợ, ni:
-Su năm sau, lc đ nng sẽ sinh con trai.
C-di bắt đầu c thai.
Một hm Thi tử xin vua cha cho đi dạo xem. Ngi đi ra cửa thnh pha Bắc. Thin đế lại ha lm Sa-mn mặc php phục, m bnh bt, nhn xuống đất m đi. Thi tử hỏi:
-Đy l người g?
Người hầu cận tu:
-Đ l vị Sa-mn.
-Thế no gọi l Sa-mn?
-Ti nghe rằng: Người hnh đạo Sa-mn từ gi gia đnh, vợ con, dứt bỏ i dục, đoạn tuyệt lục tnh, giữ giới v vi; đạo đ thanh tịnh, người đạt được nhất tm th mọi điều t diệt hết. Đạo nhất tm nghĩa l quả vị La-hn. Người đắc quả La-hn đ l bậc Chn nhn vậy. Người ny khng bị thanh sắc lm nhiễm , khng bị khuất phục bởi vinh hoa địa vị, như đất kh lay động, đ thot khỏi khổ, lo v hon ton an vui, tự tại.
Thi tử ni:
-Lnh thay! Ta rất thch được như vậy.
Thi tử cho xe trở về hong cung, khng buồn ăn uống, chỉ nhớ đến đạo thanh tịnh: Ta khng nn sống đời tại gia, ta phải ở nơi ni rừng đầm vắng, tinh cần hnh thiền.
C-di sinh tm nghi ngờ, nng biết Thi tử muốn ra đi, v thế nng lun lun khng dm rời Thi tử.
Đến năm mười chn tuổi, vo nửa đm mng tm thng tư, Thin thần đứng trong khung cửa chắp tay thưa Thi tử:
-Đ đến lc ngi c thể ra đi.
Thi tử ngẩng ln đp:
-Ta sợ c thị vệ trng thấy. Ta khng muốn c người đi theo.
Thin thần liền khiến cho vợ Thi tử v bọn kỹ nữ nằm ngủ say hết. Thi tử từ từ đứng ln, ngi thấy vợ đ yn giấc, cn cc kỹ nữ th như người gỗ. Cc thn thể nằm ngổn ngang, bừa bi như cy chuối. C người đầu tc rối b dựa trn trống, hoặc c người ng mnh trn cy đn, đầu gối ln nhau, tay chn bung xuống đất, nước mắt nước mũi lm nhm, trong miệng nước di chảy ra, đn cầm, đn tranh, ng so... tất cả những nhạc cụ bỏ vung vi ngổn ngang, những loi chim giao tinh, uyn ương nh vua sử dụng để phng bị bo trước cũng bị khuất phục nằm ngủ say.
Thi tử nhn khắp cảnh tượng đ rồi nhn lại vợ mnh. Ngi nhn thấy tất cả hnh thể con người: tc, mng, tủy, no, xương, răng, đầu lu, da thịt, gn cốt, mạch, mở, mu, tim, phổi, tỳ, vị, thận, gan, mật, ruột gi, phẩn, nước tiểu, nước miếng... Bn ngoi l ci ti da, bn trong chứa đầy nhơ uế, chẳng c g tốt đẹp. Lc mạnh th tẩm nước hoa, dng hoa trang điểm hnh hi. Giống như vay mượn th phải trả, tnh ra cũng chẳng được lu di. Đời người sống trăm năm, ngủ nghỉ một nửa, lại c nhiều u lo, niềm vui t ỏi, dm dật hoại đức, lm cho người ngu si, chẳng phải l điều m chư Phật v cc bậc Chn nhn hiểu biết ca ngợi. Thế nn c cu: Tham dm đến nỗi gi, sn hận đến nỗi bệnh, ngu si đến nỗi chết. Đoạn trừ được ba độc ny mới c thể đắc đạo.
Thi tử nhất tm suy nghĩ như thế rồi liền đứng dậy, nhn ngi sao Phỉ. Đ qu nửa đm, thấy chư Thin ở trn khng trung chắp tay khuyến khch Thi tử ra đi.
Thi tử gọi Xa-nặc cẩn thận dắt ngựa ra. Ngi vn o ngồi ln lưng ngựa m lng băn khoăn nơi sn hong cung v nghĩ: Nếu ta mở cửa sẽ c tiếng động. Thin vương Duy Lim biết Thi tử liền sai quỷ thần nhấc bổng chn ngựa, đỡ cả Xa-nặc vượt qua cổng hong thnh, tiến đến ngồi dưới gốc cy Dim-ph ở bn ruộng đất của vua.
Sng sớm hm sau, trong cung nhốn nho, khng biết Thi tử ở đu. Ngn xe vạn ngựa đổ x đi tm. Nhn lc vua cha đến bờ ruộng, nhn xa thấ Thi tử đang ngồi dưới gốc cy, nh nắng mặt trời chi chang, cnh cy cong lại lm bng rm che cho Thi tử. Vua cha giật mnh kinh hi mới biết Thi tử l bậc Thnh, bất gic xuống ngựa đảnh lễ. Thi tử cũng đứng dậy cho phụ vương, tu:
-Từ khi c con, phụ vương chưa từng ra khỏi nước. Hm nay lại đến đng nơi ny. Phụ vương đến đy lm chi, xin ngi hy trở về cung. Hm nay sở dĩ con muốn xa la đời sống thế gian chỉ v chnh con nhận thấy: n i như giấc mộng, nh cửa v hạnh phc đều phải chia la. Tham dục l ngục t kh thot khỏi. Người xưa ni: Do lưới dục tự giăng, do lọng i tự bao phủ, rng buộc con người trong ngục t, như c vo miệng giỏ, tm đến chỗ gi, chết như tru con tm v mẹ. Con thường đem những vấn đề ny để tự gic ngộ v dĩ nhin l nguyện trừ khổ cho chng sinh. Những ai chưa được cứu độ con muốn độ họ. Những chng sinh no chưa giải thot con sẽ khiến cho họ được giải thot. Những ai chưa an con muốn khiến cho họ được an. Những ai chưa kiến đạo con muốn cho họ được kiến đạo. V thế con muốn vo ni tu hnh để đạt sở nguyện. Khi no đắc đạo con sẽ trở về v khng bao giờ qun lời nguyện hm nay.
Vua cha biết ch kin cố của Thi tử, ngi phn vn khng biết ni thế no đnh trở về hong cung. Nh vua ni với C-di:
-Tm tư con ta vắng lặng như đất, kh m lay động. Thi tử khng v ph qu, khng thch sống ở thế gian, chỉ thiết tha với đạo. Đến một thời gian no đ Thi tử chắc chắn sẽ trở về.
Lc đ Thi tử đứng vin cnh cy thấy người nng phu đang cy. Những miếng đất cy vỡ ra, trong đ c những cn trng, chim chc bay xuống mổ ăn. Thi tử cảm thương chng sinh ăn nuốt lẫn nhau, chng khng c lng nhn i m cng thm sự st hại, khi chết phải đọa vo đường c, kh mong ra khỏi được. Ci trời tuy sung sướng nhưng cũng v thường, một khi phước bo hết th sợ hi, tội bo đến cũng sợ hi. Họa phước song đi, sinh tử triền min.
Thi tử qun thấy nhn gian, trn đến hai mươi tm tầng trời, ph qu cng tột nhưng v đạo rồi cũng sẽ đối diện với cửa địa ngục, ở trong ba đường c đau đớn trăm bề, hạnh phc mong manh, sợ lo mi mi. Giữa ci đời ny khng c một nơi nương tựa, ta khng thể bị dục m hoặc.
Thi tử ln ngựa cng Xa-nặc đi về pha trước vi mươi dặm, bỗng thấy đại thần chủ ngũ đạo tn B Thức, v cng cang cường, tay tri cầm cung, tay phải cầm tn, trn lưng đeo kiếm bn. ng ta ở trung tm thống cả ba ci: 1. Ci trời; 2. Ci người; 3. Ba đường c. Đy l nơi thần hồn người chết sẽ đi qua.
Thi tử đến hỏi:
-Đường no c thể đi được?
B Thức hoảng sợ nm cung, bỏ tn, mở kiếm, đi li lại v rụt r chỉ Thin đạo, ni:
-Con đường ny ngi c thể đi.
Thi tử đi được vi mươi dặm, gặp hai người thợ săn, ngi suy nghĩ: Ta đ la bỏ gia đnh vo ở chốn ni rừng hoang vắng, khng nn mặt o qu gi ở đời khiến người khc sinh tm tham muốn. Thi tử cởi o lng cừu qu gi để đổi lấy o da nai của người thợ săn. Đến nơi, xuống ngựa, Thi tử dặn d, bảo Xa-nặc trở về. Xa-nặc quỳ xuống thưa:
-Hm nay con xin theo bậc Đại thin, con khng trở về một mnh.
Thi tử ni:
-Ngươi hy trở về tu cng đại vương v cho ta gởi lời từ biệt vợ ta. Nay ta v mong cầu đại đạo v vi, chớ v ta m buồn rầu lo lắng.
Thi tử cởi o mo bu v o trn mnh đưa hết cho Xa-nặc. Con bạch m khi ấy quỳ gối liếm vo chn Thi tử nước mắt tun tro. Xa-nặc cũng thương khc. Người, ngựa vừa đi vừa khc, vừa quay lại nhn Thi tử đ thay đổi hong y, khoc trn mnh chiếc o da nai.
Xa-nặc dẫn bộ Bạch m trở về, trong cung, ngoi thnh ai cũng đều buồn b. C-di khc sướt mướt, ni:
-Ta ngng trng Thi tử như người kht cần nước. Nay ngươi v ngựa trở về khng.
Nng đến m cổ con Bạch m hỏi chỗ ở của Thi tử, Xa-nặc tu:
-Thi tử bảo về tu lại với đại vương v gởi lời từ biệt phu nhn. V mong cầu đại đạo v vi m Thi tử ra đi. Xin chớ v ngi m buồn lo.
C-di lại khc v ni:
-Sao ta một đời bạc mệnh! Ta đ mất đi vị trời của ta. Thi tử đ hứa điều g với ta, nay lại đi cầu điều chi?
C-di vỗ nhẹ vo lưng con Bạch m:
-Thi tử cỡi ngươi ra đi, sao ngươi trở về một mnh?
Nhn dn cả nước đều sụt si xc động. Nh vua buồn o no, nước mắt tun tro, ni với C-di:
-Nếu như con ta gic ngộ được nỗi khổ gi, bệnh, chết, thật l mối họa lớn của kiếp người th Thi tử chnh l một thần nhn. Ta nhớ ngy sinh Thi tử, Thượng đế thn hnh đến, Thin thần đứng hầu. Thi tử hiện tướng điềm lnh chi sng m ở thế gian khng thể c. Đạo sĩ A-di đ ni: Nếu Thi tử khng thch thin hạ, từ bỏ gia đnh đi tầm đạo. Th nhất định sẽ lm Phật độ thot mun loi. Nay Thi tử từ biệt mọi người để đi tầm đạo, đ l điều tự nhin.
Nh vua muốn giải buồn cho C-di m chnh ngi cũng cảm động. Ngi cho tuyển những bậc hiền đức ho hiệp trong nước được vi ngn người, chọn trong số đ người no c nhiều con chu lấy năm người. Nh vua ni:
-Cc ngươi ở nh con lớn ln lại c chu để giữ, như vậy l vui rồi. Ta chỉ c một người con chưa từng ra khỏi cửa. Thế m một hm n bỏ ta đi, lặn lội vo hang cng ni thẳm đầy gian nan hiểm trỡ, tai nạn; lnh dữ, nng lạnh, đi kht no ai biết được! Ta nhờ năm khanh, mỗi người để lại một người con, rồi đi tm Thi tử, khi gặp ở lại đ theo hầu hạ Thi tử cho ta. Nếu người no giữa đường quay trở lại, ta sẽ tiu diệt dng họ cc ngươi.
Lc ấy, bọn họ năm người A-nh-cu-ln... nhận sứ mạng đi tm Thi tử. Vo trong rừng su, bọn họ theo Thi tử được vi năm, Thi tử khng hề ni chuyện với họ, tự đi một mnh như trước. Ngi tro ln ni cao, leo lần qua hang su. Năm người gian khổ, cho rằng đy l người đin, đu c đạo g m đi khng chọn đường, lm sao chng ta c thể theo được? Nếu chng ta trở về, nh vua sẽ tiu diệt năm gia đnh chng ta, chi bằng chng ta dừng lại nơi đy. Năm người liền ở lại chỗ c nước suối trong v nhiều cy tri ngọt.
Thi tử vẫn một mnh vượt qua bao ni, đi đến nước Ma-kiệt. Vua Bnh-sa cng đon ty tng đi săn, từ xa trng thấy Thi tử đang đi trong ni đầm, liền ni với cc quan đại thần đuổi theo gặp Thi tử.
Vua Bnh-sa ni:
-Thi tử sinh ra c nhiều tướng chi sng khc lạ. Ngi sẽ lm vua trị v khắp thin hạ, l Chuyển lun thnh vương, bốn bể mnh mng, c chu bu tự đến. V sao lại bỏ ngi trời để dấn thn vo chốn rừng ni hoang vắng? Chắc l ngi c ci nhn khc? Ta muốn biết ch nguyện của ngi.
Thi tử đp:
-Ta nhận thấy con người trong thế gian, hễ c sinh th c chết. C ba nỗi khổ lớn. Đ l: Nỗi khổ gi, bệnh, chết m khng ai trnh khỏi được. Xt ra thn ny l cao qu th sinh tm kiu mạn, phng dật, tham cầu khoi lạc. Mọi người khng ai trnh khỏi tai họa ny. Do đ m ta nhm chn, cho nn muốn vo ni rừng tu tập.
Cc bậc kỳ lo thưa:
-Những vấn đề gi, bệnh, chết l lẽ thường của thế gian, sao Thi tử lại lo buồn một mnh để từ bỏ địa vị cao qu, ẩn cư nơi rừng vắng, chịu đy đọa thn mnh. Đ chẳng phải l bị đy đọa sao?
Thi tử đp:
-Như lời cc ngi ni, th ta khng nn lo lắng. Nhưng giả sử nếu ta lm vua th khi gi, bệnh ko đến hoặc khi chết, ai c thể thay ta để nhận lấy những khổ nạn ny? Nếu như khng c ai thay thế được, cc ngi chớ nn lo lắng lm g. Thin hạ d l cha hiền, con hiếu yu thương ch thiết, nhưng đến lc bệnh chết họ khng thể thay cho nhau được. Hoặc ci thn giả tạo ny một ngy no đ khổ đến, tuy ở địa vị cao qu, lục thn quyến thuộc ở một bn th cũng như cầm đuốc cho người m, c gip g cho họ đu.
Ta qun thấy cc hnh tất cả đều v thường, đều l huyễn ha khng thật, hạnh phc t, đau khổ nhiều. Thn ny chẳng phải của ta. Thế gian hư v kh tồn tại được lu di; vạn vật c sinh ắt c tử, thnh sẽ c bại, an sẽ c nguy, được sẽ c mất, vạn vật hỗn độn đều sẽ trở về khng. Tinh thần v hnh chao động bất minh sẽ đưa đến hiểm nạn sinh tử, chẳng phải chỉ c một đời m thi. Do v tham bị bao phủ trong lưới v minh, chm đắm trong dng sng sinh tử khng thể gic ngộ được. V thế ta muốn nhất tm tịnh tu Tứ khng, vượt khỏi sắc dục, diệt trừ sn hận, đoạn hết lng mong cầu v qun tưởng tnh Khng, hon ton khng c chỗ dnh mắc. Đ l ngược dng m trở về gốc. Ban đầu cần phải dứt trừ cội rễ của n, như nguyện của ta m đạt được mới l an lạc hon ton?
Vua Bnh-sa hoan hỷ ni:
-Lnh thay, ch nguyện vi diệu của Bồ-tt thế gian ny kh c được. Chắc chắn ngi sẽ thnh Phật đạo, xin hy độ cho ti trước.
Thi tử im lặng ra đi. Ngi vượt qua sng Ni-lin-thiền, Thin thần lm cho dng nước ngưng chy v cạn dần. Thi tử vượt qua sng rồi đi được vi mươi dặm thấy c ba vị Phạm ch, mỗi vị cng với đệ tử ở bn khe nước. Thi tử đi ngang qua hỏi đạo họ. Họ tự xưng:
-Ta thờ Phạm thin, tn sng mặt trời, mặt trăng. Thờ mặt trời th cng tế lửa, chỉ c nước l trong sạch.
Bồ-tt đp:
-Con đường sinh tử chnh l ở đy. Bởi v nước khng thường đầy, lửa khng chy mi, mặt trời th chuyển dời, mặt trăng trn sẽ khuyết. Đạo ở nơi thanh tịnh vắng lặng, nước lm sao c thể khiến cho tm người thanh tịnh được?
Thi tử ra đi m thương xt họ. Thi tử pht khởi tm Từ, qun niệm tất chng cả chng sinh bị gi suy m muội, khng thot khỏi nỗi đau về bệnh tật, tử vong. Ngi muốn khiến cho chng sinh được giải thot nn chuyn nhất tm m khởi ln tm Bi.
Bồ-tt thương xt chng sinh bị tai họa gian nan trong đi kht, nng lạnh, được mất, tội lỗi. Ngi muốn lm cho chng sinh được an ổn nn chuyn nhất tm m khởi tm Hỷ.
Bồ-tt qun thấy thế gian đều c nỗi lo phải gặp sự lo u, khổ sở khủng bố, Ngi muốn lm cho họ được nhẹ nhng nn chuyn nhất tm m khởi tm Hộ.
Bồ-tt muốn độ chng sinh thot khỏi tm nạn trong năm đường, bị ngu si m mờ che lấp khng thấy đạo chn chnh, ngi qun niệm muốn cứu họ đạt đến đạo v vi, chuyn tm nhất , được thiện khng mừng, gặp c khng lo, bỏ tm việc ở thế gian. Đ l:
Lợi lộc, suy tn, hủy bng, danh dự, tn xưng, quở trch, khổ đau, khoi lạc. Khng v những sự kiện trn m lm khuynh động.
Thi tử đi vo ni su, đến chỗ tĩnh mịch, trng thấy cy Bối- đa, bốn bề im vắng. Thi tử suy nghĩ: Ta đ từ gi gia đnh vo chốn ni rừng ny, khng nn phục sức v để tc như người ở thế gian được, nếu c niệm chải tc, tắm nước nng th mất đi tịnh giới, chnh định, tr tuệ, giải thot tri kiến, hon ton phi đạo, lm hạnh thanh tịnh. Ta cần phải lm Sa-mn như php Bồ-tt.
Thin thần dng dao cạo tc, tc Thi tử tự rơi xuống, trời nhận lấy đem đi. Bồ-tt đi gom cỏ thơm trải trn đất v ngồi tĩnh tọa trn đ, hai tay ngi chồng ln nhau, đi mắt khp lại, ch thnh pht nguyện:
-Ta thề ngồi nơi ny, d thịt nt xương kh, nếu khng thnh Phật ta khng rời khỏi nơi ny.
Thin thần đem dng thức ăn, Thi tử nhất định khng nhận. Trời lm cho hai bn chỗ Thi tử ở sinh ra gạo, m. Mỗi ngy Thi tử chỉ ăn một hạt m, hạt gạo để duy tr kh lực.
Trải qua su năm thiền định, hnh thể Thi tử hao gầy chỉ cn da bọc xương, nhưng tinh thần lại lắng su an tịnh. Ngi nhất tm tịch mặc qun php An ban: 1. sổ; 2. Ty; 3. Chỉ; 4. Qun; 5. Hon; 6. Tịnh. Thi tử qun php mn ny đến mười hai lần như vậy, vẫn khng bị tn loạn, đạt đến thần thng vi diệu, xả bỏ cc php c, khng cn năm triền ci, khng thọ năm dục, cc việc c tự tiu diệt, chnh niệm phn minh, qun php v vi, th như người c sức mạnh thắng được kẻ th, được thanh tịnh. Bồ-tt thnh tựu tầng thiền thứ nhất, tm tự khai mở, trừ tm tnh dục, khng cn niệm c, cũng khng tnh ton so đo, tm vọng động dứt trừ. V như dng suối trn đỉnh ni, nước chảy-đầy ra bn ngoi, nước mưa ngập trn ở khe hang nhưng khng vo dng suối ny được. Bồ-tt an tịnh nhất tm, hỷ lạc khng lay động, Bồ-tt thnh tựu tầng Thiền thứ hai.
Bồ-tt lại từ bỏ hỷ lạc, chỉ qun v dục, cc hạnh tốt xấu bn ngoi khng vo tm v trong tm cũng khng khởi, thn chnh tm an. V như cy hoa sen trong nước, khi hoa chưa nở, rể cnh hoa l thấm đượm trong nước, nhờ tịnh kiến chn chnh Bồ-tt thnh tựu tầng Thiền thứ ba.
Bồ-tt xả khổ lạc, khng cn tưởng hỷ ưu, tm khng nương nơi thiện, cũng khng dựa vo c, ngi ở trong trạng thi thiền định đ, v như người tắm gội sạch sẽ được phủ bn ngoi tấm khăn chong trắng tinh, mới, đẹp, trong ngoi đều sạch khng c bụi bặm, hơi thở tự ngừng, tịch tĩnh khng lay động. Bồ-tt thnh tựu tầng Thiền thứ tư.
V như thợ đồ gốm nho nặn đất dẽo, trong đ khng c sạn ct, tạo ra bất kỳ sản phẩm no, Bồ-tt tinh tấn khai pht, khng một pht no giải đi, đ đạt được định , khng xả tm đại bi, phương tiện tr tuệ, suy tầm php mầu nhiệm, thng suốt ba mươi bảy phẩm đạo. Đ l Tứ chỉ, Tứ đoạn, Tứ thần tc niệm, Ngũ căn, Ngũ lực, Thất gic, Bt đạo. Qun vng trở lại khng cn một vết nhơ. hướng về ba php:
1. Chỉ hướng khng: Niệm diệt khng tn loạn, khng thủ, khng xả.
2. Hướng v tưởng: Tm định khng sinh khởi, khng nghĩ đến tốt xấu.
3. Hướng bất nguyện: Khng tham đắm ba ci lại khng sinh khổ, được tam hoạt:
a) La tham dm.
b) La sn hận.
c) La ngu si.
Tất cả khng cn bị chướng ngại.
Lc ấy Ha ứng thinh thin Đệ lục l vua ma trn trời, thấy Bồ-tt thanh tịnh v dục, tinh tấn thiền định khng biếng trễ, trong lng buồn bực ganh ght, ăn khng ngon, ngủ khng yn, khng cn ham thch kỹ nhạc, v ng lo sợ Bồ-tt thnh đạo ắt sẽ đại thắng ng ta. ng ta muốn kịp thời ph hoại được tm đạo của Bồ-tt khi ngi chưa thnh Phật. Ma con tn Tt-đ can gin ma cha:
-Bồ-tt thực hnh hạnh thanh tịnh, ba ci khng ai bằng, đ đắc thần thng tự tại, cho nn mun ức hng chư Thin, chng Phạm đều đến đảnh lễ hầu cận, vua trời cn chẳng thể lm trở ngại để ph hoại Bồ-tt được. Chng ta khng nn tăng thm điều c m tự hủy hoại phước đức của mnh.
Ma vương khng nghe, cho gọi ba c con gi: người thứ nhất tn l Dục Phi, người thứ hai tn l Duyệt Bỉ, người thứ ba tn l Khoi Qun. Cả ba c gi ny được Ma vương sai đi ph hoại ch của Bồ-tt. Ba c gi ny đều mặc o lưới mỏng, trang điểm bằng cc danh hương của trời, đeo chuỗi anh lạc qu gi. Họ dng tất cả những ngn từ xảo quyệt dối tr để lm rối loạn đạo tm của Bồ- tt. Bồ-tt tm thanh tịnh như ngọc lưu ly, khng thể bị nhiễm. Ba c gi lại ni:
-Ngi c nhn đức cao tột, chư Thin đều knh ngưỡng muốn được dng cng, nn chư Thin hiến chng ti cho ngi. Chng ti rất trong sạch, tuổi đang độ sung mn, l những Thin nữ đoan chnh, chưa c sắc đẹp no bằng chng ti. Chng ti xin được ngy đm cung cấp, hầu hạ bn ngi.
Bồ-tt đp:
-Cc ngươi c phước bo đời trước được lm thn trời, khng nghĩ đến v thường m đi lm tr yu mị. Hnh thể cc ngươi tuy đẹp nhưng tm khng ngay thẳng đoan chnh. V như trong chiếc bnh đẹp lại chứa đầy chất hi độc. Cc ngươi sẽ tự hủy hoại đời mnh, khng cn chỗ no để cc ngươi nương tựa, phước bo kh tồn tại với người dm c bất thiện, tự đnh mất bản tm, khi chết sẽ đọa trong ba đường c, lm thn cầm th, muốn thot khỏi rất kh. Bọn cc ngươi đến lm khuấy Tối chnh của người, chẳng phải hạt giống thanh tịnh m l ti da đựng đầy phn uế. Cc ngươi đến đy lm g? Hy đi đi! Ta khng dng.
Cả ba c gi ấy bỗng nhin bị ha thnh b gi, khng thể ở lại thn cũ được. Ma vương v cng phẫn nộ liền triệu tập cc quỷ thần hợp thnh một đon c tm ngn vạn ma. Chng biến thnh thn hnh sư tử, gấu, beo, hổ, voi, rồng, b, ngựa, ch, heo, khỉ, vượn... khng thể kể hết. Chng ha thnh những cn trng đầu người, mnh rắn, đầu ra, hay đầu c su mắt, hoặc một cổ m c nhiều đầu, răng nanh mng vuốt giương ra, đội ni phun lửa, sấm chớp bốn bn, tay cầm gươm gio.
Bồ-tt Từ tm, khng hề c một mảy may nao nung sợ sệt. Dung nhan ngi chi sng tươi đẹp hơn ln, bọn quỷ ma chạy tn loạn, khng thể đến gần được. Ma vương đi đến chất vấn Đức Phật:
-Tỳ-kheo cầu g ngồi gốc cy
Thch ở giữa rừng nhiều th dữ?
My nổi mịt mng thật đng sợ
Thin ma quấy nhiễu chẳng hề kinh.
-Thuở xưa chn đạo Phật đ hnh
Điềm tĩnh v cng trừ u m
Trong ta chứa đầy php tối thắng
Ta ngồi tại đy chống ma vương.
-ng đang lm vua Chuyển lun vương
Bảy bu tự đến đầy bốn phương
Thọ hưởng năm dục khng ai snh
Nơi ny khng đạo, hy về cung.
-Ta qun i dục nước đồng si
Bỏ ngi như nhổ nước bọt thi
Lm vua cũng phải lo gi chết
Điều ny v ch chớ vọng bn.
-Sao khng ngồi yn m lớn tiếng
Bỏ nước, ti, vị, chọn nhn khng
Khng thấy ta dẫn bốn bộ binh
Voi, ngựa, bộ binh mười tm ức?
-Đ thấy mặt khỉ, vượn, sư tử
Hnh quỷ, hổ, beo, heo, rắn độc
Mang theo đao kiếm cng gươm gio
Nhảy nht, ht la dậy khắp trời,
Lại by mun ức thần v bị
L ma như ngươi đến hội ny
Tn nhọn hỏa cng như mưa gi
Trước khi thnh Phật, ta khng dậy.
Bản nguyện của ma: Mong Ta thoi
Ta cũng tự thề khng thoi lui
Nay ngươi phước đức sao bằng Phật?
Do đ kh biết thắng về ai.
-Ta từng chung thn thch bố th
Nn lm ma vương su ci trời
Tỳ-kheo đ biết phước hạnh ta
Tự xưng v lượng ai lm chứng?
-Xưa Ta nguyện theo Phật Đăng Quang
Thọ k được lm Thch-ca Văn
Hưởng hết giận sợ nn ngồi đy
Tm định, qun ngươi bị ph tan.
Ta từng phụng sự nhiều Đức Phật
Cho người của bu v cơm o
Nhn từ giới đức đầy tựa đất
Nhờ đ thot tưởng khng hoạn nạn.
-Bồ-tt liền dng sức tr tuệ
Duỗi tay chỉ đất: biết r Ta
Lc ấy đất ầm ầm chấn động
Ma cng quyến thuộc ng lăn chin.
Ma vương thất bại buồn v hạn
Hn m bất tĩnh quỵ xuống đất,
Đứa con hiểu biết tm tĩnh ngộ
Liền tự quay về xin sm hối.
-Chỉ c tm Từ hng ma on
Đời dng binh kh động nhn tm
Ta xem cc người như chng sinh
Nếu điều voi, ngựa, tuy điều được
Nhưng sau thối cũ vẫn cn sinh
Nếu điều tối thượng như bậc Thnh
Như Phật đ điều khng bất nhn
-Chư Thin thấy Phật bắt bốn ma
Điều được v tưởng, on tự hng
Chư Thin hoan hỷ đến dng hoa
Ma vương bị thua Php vương thắng.
Vốn nhờ tr tuệ tm bnh đẳng
Tr tuệ ph tan bao xấu c
Khiến cho oan gia lm đệ tử
Đảnh lễ bậc chứng đạo Tứ đẳng.
Mặt như trăng sng, sắc an nhin
Tiếng khắp mười phương, đức như ni
Cầu tướng mạo Phật kh snh bằng
Ci đầu đảnh lễ Đấng Từ Tn.
Hết quyển 1
PHẬT NI KINH BẢN KHỞI THI TỬ HIỆN ĐIỀM LNH
Hn dịch: Đời Ng, Ưu-b-tắc Chi Khim, người nước Nguyệt chi
Việt dịch:Linh-Sơn Php Bảo Đại Tạng Kinh
QUYỂN HẠ
Bồ-tt trải qua nhiều kiếp thực hnh hạnh thanh tịnh, tm đại bi, thiền định tự tại, sức nhẫn hng phục ma khiến cho chng thoi lui tan r. Với định tm như thế, khng phải do tr suy tư m do khng c tưởng ưu, hỷ. Cho nn sau đầu đm hm ấy, Bồ-tt chứng đắc minh thứ nhất, tự biết sinh mạng đời trước của mnh từ v số kiếp đến nay; tinh thần thay đổi, lần lượt thọ thn, nhiều khng kể hết, Bồ-tt đều chứng biết tất cả.
Đến nửa đm, Bồ-tt chứng đắc minh thứ hai, biết tất cả niệm trong tm của chng sinh, thiện hay c, họa hay phước, chỗ đi đầu thai trong vng sinh tử.
Đến cuối đm, Bồ-tt chứng đắc minh thứ ba, gic ngộ giải thot, dứt hẳn cc lậu, biết r cc nghiệp trong nhiều kiếp xa xưa của mnh, chứng đắc Tứ thần tc, tinh tấn định, dục định, định v giới định. Đạt được php biến ha, những điều mong muốn điều như , khng cần dụng tm thn c thể bay được v c thể phn một thn thnh trăm ngn thn, cho đến ức, vạn, v số, rồi trở lại thnh một thn. Ngi c thể đi xuyn vo lng đất, xuyn qua vch đ, từ một phương hiện khắp, ẩn mất, xuất hiện cũng như sng nước, c thể lm cho trong thn pht ra nước lửa, c thể lặn trong nước hoặc đi trong hư khng m thn khng bị rơi xuống, ngồi nằm trong hư khng như chim bay lượng. Bồ-tt c thể đứng trn cao bằng trời, tay nắm tới mặt trời, mặt trăng, thn muốn đứng thẳng đến trời Phạm, Tự tại cũng được. Mắt Bồ-tt c thể nhn suốt, tai c thể nghe khắp, c thể biết trước mọi sự việcề.Chư Thin, Người, Rồng, Quỷ thần v những loi b, bay, những cn trng nhỏ nhiệm nhất,... thn đi, miệng ni, tm nghĩ, Bồ-tt đều thấy nghe biết. Những người c tham dm hay khng tham dm, c sn giận hoặc khng sn giận, người ngu si hoặc khng ngu si, người c i dục hoặc khng i dục, người c hạnh đại ch hoặc khng c hạnh đại ch, người c hạnh nội ngoại hoặc khng c hạnh nội ngoại, người c niệm thiện hoặc niệm bất thiện, người c nhất tm hoặc khng nhất tm, người c giải thot hoặc khng c giải thot, tất cả Bồ-tt đều biết.
Bồ-tt qun thấy khắp trong năm đường: trời, người, địa ngục, sc sinh, quỷ thần. Bồ-tt qun thấy cha mẹ, anh em, vợ con trong nhiều đời trước, tn họ trong ngoi thảy đều phn biệt. Việc của một đời, mười đời, trăm ngn vạn ức v số đời cho đến thời gian của kiếp hoại, kiếp khng v thời gian xuất hiện của con người trong kiếp thnh đều c thể biết hết.
Bồ-tt c thể biết tn họ nội ngoại, ăn mặc, khổ vui, thọ mạng di vắn, chết đy sinh kia, lun chuyển cc thứ từ lc khởi đầu cho đến qua sự thay đổi thn hnh, sinh gi bệnh chết, hnh sắc xấu đẹp, hiền ngu khổ vui... của chng sinh trong ba ci, trong mười kiếp, trăm kiếp cho đến ngn vạn ức v số kiếp, Bồ-tt đều c thể phn biệt biết được. Bồ-tt thấy người, quỷ thần, ty theo nghiệp của họ m sinh vo năm đường: Địa ngục, hoặc lm sc sinh, hoặc lm quỷ thần, hoặc sinh ln ci trời hoặc lm thn người, c người sinh vo nh giu c an vui, c người sinh vo nh ti tiện ngho hn.
Bồ-tt biết chng sinh m hoặc, bị năm ấm ngăn che, đ l: 1. Sắc; 2. Thọ; 3. Tưởng; 4. Hnh; 5. Thức; đều chạy theo năm dục như: Mắt tham sắc, tai tham tiếng, mũi tham hương, lưỡi tham vị, thn tham xc lng mịn... đưa đến i dục. Hoặc đối với ti sắc mơ ước được an vui, từ đ pht sinh nguồn gốc c, từ c đưa đến khổ. Khả năng để đoạn tận c tập l khng theo tm dm, d nhỏ như lng tc, thực hnh Bt chnh đạo, th cc khổ sẽ diệt. Th như khng c củi sẽ khng c lửa. Gọi đ l đạo giải thot vượt khỏi thế gian.
Bồ-tt tự biết đ bỏ gốc c khng dm, nộ, si, đ dứt sinh tử, cội gốc đ đoạn, khng cn tai nạn, việc lm đ xong, tr tuệ vin mn.
Khi sao mai vừa mọc, Bồ-tt hot nhin đại ngộ, đắc đạo V thượng Chnh chn, trở thnh Bậc Tối Chnh Gic, chứng đắc mười tm php Phật, mười thần lực v bốn v sở y.
Mười tm php Phật, nghĩa l từ lc thnh Phật cho đến lc nhập Niết-bn, l:
1. Khng mất đạọ.
2. Khng ni lời v nghĩa.
3. Lun lun chnh niệm.
4. Lun lun tĩnh gic.
5. Lun lun ở trong định.
6. Lun lun tỉnh to, qun xt.
7. ch độ sinh khng giảm.
8. Sự tinh tấn khng giảm.
9. Định khng giảm.
10 .Tr tuệ khng giảm.
11. Sự giải thot khng giảm.
12. Giải thot tri kiến khng giảm.
13. Biết r tất cả việc qu khứ.
14. Biết r tất cả việc vị lai.
15. Biết r tất cả việc hiện tại.
16. Qun st hnh động về thn bằng tr tuệ.
17. Qun st ngn hnh bằng tr tuệ.
18. Qun cc hnh bằng tr tuệ.
Đ l mười tm php bất cộng.
Mười thần lực l:
1. Đức Phật c tri kiến rất su xa vi diệu. Đ l xứ v phi xứ đều hiển lộ như thật hữu.
2. Đức Phật biết r nhn quả nghiệp bo đời vị lai, hiện tại v qu khứ của tất cả chng sinh.
3. Đức Phật phn biệt được tất cả niệm khc nhau của trời, người v cc chng sinh.
4. Đức Phật biết hết bao nhiu loại ngn ngữ của chng sinh v ngn ngữ để độ đời.
5. Đức Phật biết r v lượng tnh thi phức tạp trong thế gian.
6. Đức Phật lun lun sống trong thiền định, hiểu r cc loại thiền định v cc tạp nhiễm của cc thiền khc.
7. Đức Phật biết hết chỗ tri buộc hoặc cởi bỏ b yếu của dục v điều nn thực hnh.
8. Tr tuệ Đức Phật rộng như biển, ngn ngữ hon ton thiện, biết r tc mạng của tất cả chng sinh.
9. Thin nhn thanh tịnh của Đức Phật thấy thần thức người v vật ra khỏi thn, khi dứt v thọ bo ty theo thiện c họa phước.
10. Đức Phật đ đoạn hết phiền no, khng cn bị rng buộc, tr tuệ hon ton chn chnh tối thượng, tự chứng tri kiến, thấu suốt đạo hạnh. Điều đng lm đ lm xong, khng cn sinh tử, tr tuệ su xa sng suốt.
Đ l mười thần lực của Phật.
Tứ v sở y l:
1. Thần tr chnh gic của Đức Phật khng c g l khng biết. Nhưng người ngu si cho rằng Đức Phật khng thể biết khắp. Đến Phạm, Ma cc Thnh đều khng thể bn luận về tr tuệ của Phật được. Ngi đi một mnh khng sợ.
2. Đức Phật đ chấm dứt phiền no. Những người ngu si ni phiền no của Phật chưa hết. Đến Phạm, Ma, cc Thnh đều khng thể bn luận ch của Phật được. Ngi đi một mnh khng sợ.
3. Đức Phật thuyết giới kinh, mọi người tụng tập. Người ngu si ni kinh Phật ngăn ngại. Đến Phạm, Ma, cc Thnh đều khng thể bn luận hủy bng kinh điển chn chnh của Phật. Ngi đi một mnh khng sợ.
4. Đức Phật thể hiện đạo nghĩa, dạy những điều chn chnh v quan trọng vượt qua mọi khổ ch. Người ngu si ni Phật khng thể độ chng sinh hết khổ. Đến Phạm, Ma, cc Thnh đều khng thể bn luận con đường chn chnh của Phật. Ngi đi khắp nơi khng sợ.
Đức Phật đạt được php ny với tất cả tri kiến, Ngi ngồi tư duy: Đy l sự thật vi diệu, kh biết kh lường, rất kh đạt được đến cao tột v thượng, rộng khng bin giới, thăm thẳm khng bờ đy, su xa khng thể đo, to lớn bao trm khắp đất trời, m nhỏ th khng chỗ no.
Thuở xưa, khi Đức Phật Đăng Quang thọ k Ta sẽ lm Phật hiệu l Thch-ca Văn, nay quả vin thnh. Trải qua v số kiếp, cần khổ tiến tu hm nay mới đạt được đạo quả như vậy. Ta nhớ kiếp xưa, thực hnh bao nhiu cng hạnh: Từ hiếu nhn nghĩa, ch thnh knh lễ hiền thiện trung chnh, học đạo v vi của bậc Thnh, giữ thanh tịnh nhu ha, thực hnh lục độ: Bố th, Tr giới, Tinh tấn, Nhẫn nhục, Tr tuệ, Nhất tm rốt ro, hnh Tứ đẳng tm, từ bi cứu gip, nui dưỡng chng sinh xem như con đỏ. Thừa sự chư Phật, tch đức v lượng, trải qua nhiều kiếp khổ nhọc tinh cần vẫn khng qun cng hạnh ny, nay Ta đ thnh tựu vin mn.
Đức Phật hoan hỷ ni kệ:
Nay lm Phật ch tn,
Bỏ dm sạch phiền no
Người theo đều hoan hỷ
Nguyện mầu được thnh tựu
Ta sẽ vo Niết-bn.
Khi Đức Phật mới đắc đạo, Ngi biết v ăn qu t nn thn thể gầy g, Ngi từ từ đứng dậy xuống sng tắm gội.
Tắm xong, muốn ln bờ th Ngi được Thin thần đ cnh cy thấp xuống để Ngi vịn m ln.
Đức Phật trở lại ngồi dưới gốc cy, c năm trăm con chim Thanh tước bay đến lượn quanh Phật ba vng rồi bay đi. Lại c người con gi của trưởng giả, mới lấy chồng pht nguyện nếu sinh con trai, sẽ nấu cho đủ trăm vị để cng thần ni rừng. V thế sau khi sinh được con trai, c gi ấy rất vui mừng liền nấu cho v dng bt vng để đựng. C gi rt cho, bt v muỗng đều sạch sẽ, với lng v cng tn knh c ta cng hai thị nữ đi vo trong ni.
Từ xa c gi thấy một cội cy đẹp, liền sai thị nữ đến đ trước qut dọn sạch sẽ, thị nữ đến nơi thấy c Đức Phật, khng biết đy l vị thần g, liền trở về bo với c chủ:
-C một vị thần ngồi dưới gốc cy.
C gi sai thị nữ đội cho trăm vị ln đầu, quỳ xuống dng thực phẩm bằng chiếc bt vng.
Đức Phật dạy:
-Cc con c tốt, hiện đời sẽ được phước đức, gặp được đạo.
Cc c gi chắp tay knh lễ Đức Phật v trở về.
Đức Phật dng bt cho xong, nhớ đến ba đời Đức Phật trước, khi mới đắc đạo đều c người hiến cng thức ăn trăm vị dng ln bằng chiếc bt vng như thế ny. Nay những chiếc bt ấy đều ở tại Long cung Văn ln. Đức Phật liền nm chiếc bt xuống dng sng, tự nhin bt tri ngược dng nước ln pha trn bảy dặm, chiếc bt của Phật chm trn theo ba chiếc bt trước, cả bốn ci chồng ln nhau cng loại như một. Long vương hoan hỷ biết l c Đức Phật.
Đức Phật thiền định trong bảy ngy hon ton khng dao động. Thần cy nghĩ Đức Phật mới đắc đạo an vui thiền tọa bảy ngy, chưa c ai cng dường, ta phải tm người cng thức ăn cho Đức Phật.
Khi ấy c năm trăm khch bun đi ngang qua bn ni, xe b bị trở ngại khng đi được, trong nhm đi bun c hai người lm trưởng đon: Một người tn Đề-vị, người thứ hai tn Ba-lợi sợ hi, bảo với mọi người l hy đến cầu nguyện thần ni.
Thần ni hiện ra chi sng ni:
-Hiện c Đức Phật đang ở bn bờ sng Ni-lin-thiền, nước Ưu-lưu ny, chưa c ai cng dường thức ăn. Cc ngươi may mắn c thiện được gặp Ngi trước, chắc chắn sẽ được phước lớn.
Người khch bun nghe danh hiệu Phật rất vui mừng, ni: Đức Phật l Đng Ch Tn duy nhất m trời, thần đều cung knh, khng phải hạng tầm thường. ng ta dng gạo rang xay nhuyễn trộn với mật ong, đem đến gốc cy đảnh lễ dng ln Đức Phật.
Đức Phật nhớ cc vị Phật đời trước, nhận sự cng dường đều tr bt, khng phải như cc đạo nhn khc nhận thức ăn bằng tay. Tứ Thin vương từ xa biết Phật đang cần bt, nhanh như người lực sĩ co duỗi cnh tay, họ đ đến trn ni t-na. Như họ nghĩ, tự nhin trong đ hiện ra bốn chiếc bt sạch thơm. Bốn vị Thin vương mỗi vị cầm một ci bt dng ln Đức Phật, xin Phật thương xt cho người khch bun cho họ được phước lớn. Do đ từ đy mới c bt sắt, sau ny đệ tử Phật đều dng để thọ thực. Đức Phật nghĩ: Nếu chỉ lấy một bt, cn ba ci bt kia để lại, cc vị Thin vương sẽ khng vui. Ngi nhận cả bốn ci chồng ln tay tri, rồi lấy tay phải ấn xuống khiến bốn ci hợp thnh một.
Đức Phật nhận cốm mật xong, bảo cc người khch bun:
-Cc người nn quy y Phật, quy y Php. Nếu c chng Tỳ-kheo th nn tự quy y.
Mọi người đều vng lời chỉ gio xin quy y ba ngi bu. Phật đứng ln đến nơi khc thọ thực. Thọ thực xong, Đức Phật ch nguyện cho cc người khch bun:
-Nay sự bố th ny sẽ lm cho người ăn được sức lực dồi do, sẽ lm cho người th đời đời được như , được sắc đẹp sức khỏe, được yu mến, vui vẻ, an lnh khng bệnh, tuổi thọ được di lu, cc quỷ c t mị khng thể đến gần khuy ph. V c thiện tm nn lập gốc đức vững, cc quỷ thần thiện, trời thường ủng hộ, khai mở đạo trng, lợi ch tốt đẹp, khng gặp gian nan, hoạn nạn. Lm người c chnh kiến hoan hỷ knh tin thuần khiết, khng lỗi lầm; bố th người c đạo đức, phước cng lớn dần dần tăng trưởng, may mắn tốt đẹp. Ngũ tinh, mặt trời, mặt trăng, hai mươi tm ngi sao, trời, thần, quỷ vương thường theo hỗ trợ.
Đại vương của bốn ci trời thường ban thưởng cho người hiền thiện. Đng Đề-đầu-lại, Nam Duy-thiểm-văn, Ty Duy-lu-lặc, Bắc Cu-qun-la cũng thường ủng hộ cc ngươi khiến cho khng gặp điều bất trắc, c tr tuệ nghin tầm học hỏi knh tin Phật, Php, Tăng, từ bỏ cc việc c, khng tự bung lung, được ct tường trong hiện tại.
Gieo phước sẽ được phước, hnh đạo sẽ đắc đạo. Do nhờ đầu tin gặp Phật, cc ngươi một lng tn knh phụng sự, từ đ đưa đến phước bo đệ nhất, hiện đời được chư thần ủng hộ, hiểu r chn l, giu sang sống lu, đạt đến Niết-bn.
V dng cốm mật mt, Đức Phật pht nội phong. Đế Thch biết ngay, liền đến chỗ cy Dim-ph-đề ở trn thượng giới hi quả thuốc A-l-lặc, đem đến bạch Phật:
-Quả ny thơm ngon, c thể dng để trị bệnh nội phong rất hay. Đức Phật dng quả A-l-lặc, bệnh liền khỏi ngay. Ngi đi đến bn bờ sng Văn ln cổ long v đề, thiền định trong bảy ngy, khng cn trụ vo hơi thở, ho quang chiếu sng cả dng sng. Mắt Long vương mở ra, tự biết như trước, đ thy nh sng của ba Bậc Chnh Gic r rng trước mắt.
Long vương hoan hỷ tắm gội bằng cc danh hương Chin-đn, t hợp, ra khỏi nước, thấy Phật tướng tốt bng sng như cy c hoa. Long vương nhiễu chung quanh Phật bảy vng thn cch chỗ Phật bốn mươi dặm, rồng c bảy đầu lm mạng lưới che trn Đức Phật, rồng muốn dng mạng lưới ny để che chắn muỗi mng, nng lạnh.
Khi ấy trời mưa bảy ngy liền, rồng vẫn nhất tm, khng đi khng kht, bảy ngy mưa mới dứt, Đức Phật xuất thiền. Long vương tự ha lm đạo nhn nhỏ tuổi, phục sức xinh đẹp, cung knh đảnh lễ thăm hỏi Phật:
-Ngi khng bị lạnh, khng bị nng, khng bị ruồi muỗi lm phiền chung quanh chứ?
Đức Phật đp:
Từ lu nơi vắng vẻ
Nghĩ đạo đạt phước nhanh,
Xưa mong muốn được nghe
Đến nay biết thật nhanh,
Khng bị bạo quấy nhiễu
Lm an chng sinh nhanh,
Độ đời dứt ba độc
Đạt Niết-bn Phật nhanh,
Sinh đời được gặp Phật
Nghe thọ kinh php nhanh,
Được cng Bch-chi-phật
Gặp gỡ Chn nhn nhanh,
Khng lm việc người ngu
La được người c nhanh,
C tr phn chn ngụy
Biết tin chnh đạo nhanh.
Đức Phật bảo Long vương.
-Nay ngươi nn quy y Phật, quy y Php, quy y Tỳ-kheo Tăng.
Long vương thọ tam quy, trong loi sc sinh th rồng được gặp Phật đầu tin.
Phật dng thần tc, dời ta vo trong thất đ. Ngi nghĩ đến bản nguyện muốn cứu độ chng sinh. Ngi tư duy về cội nguồn sinh tử, từ php mười hai nhn duyn pht khởi: Do php nhn duyn khởi cho nn c sinh tử, nếu php nhn duyn diệt th sinh tử diệt: v lm như vậy, nn đạt được như vậy. Tất cả chng sinh, l tinh thần tối tăm mờ mịt, hoảng hốt v hnh, khởi ra thức tưởng, ty theo nghiệp thọ thn, nhưng thn khng lm chủ. Thần thức v thường, thức tm biến ha vẫn đục kh trong sạch, tự sinh tự diệt chưa từng ngừng nghỉ, một niệm vừa dứt một niệm lại sinh. Giống như bọt nước, giọt ny vừa tan, lại tiếp nối giọt khc. Đến như ba ci: Dục, sắc, V sắc chn đường đều buộc nơi Thức, khng thot được khổ đau m muội, khng biết tự gic. Cho nn gọi đ l si, khng biết đạo mầu tối thượng của Phật, vốn vắng lặng v niệm m của kẻ phm phu thế gian khng thể biết được.
Đạo thuật đạo thế gian c chn mươi su loại, loại no cũng tin sự thờ phụng của mnh, họ lm sao biết được sự m hoặc của n? Chng sinh tham đắm sống an nhn, ưa thch ăn uống, đam m thinh sắc, cho nn khng thể ưa Phật đạo. Phật đạo thanh tịnh rỗng khng, khng sở hữu, kể cả thn mạng, vạn vật cũng khng trường tồn. Giả sử Ta ni với họ thế gian l khổ, rỗng khng, khng sở hữu th ai c thể tin được điều ấy? Thật l kh khăn cho Ta! Ta muốn mặc nhin im lặng, khng thuyết php cho thế gian.
Đức Phật liền nhập định , phng nh sng giữa chn my chiếu đến tầng trời thứ bảy. Trời Đại Phạm biết Đức Phật muốn nhập Niết-bn. V xt thương ba ci đều bị suy hoại lu di, khng bao giờ hiểu được gio php xuất thế gian, sau khi chết lại đọa vo ba đường c, biết bao giờ mới thot lun hồi, v lu xa mới c một Đức Phật. Kh thay được gặp Phật, giống như hoa Ưu-đm, nn bấy giờ Phạm thin v trời, người m tha thiết thỉnh cầu xin Đức Phật thuyết kinh. Đại Phạm ni với Đế Thch:
-Đem thin nhạc Bn-gi đến thạch thất.
Đức Phật mới xuất thiền, Bn-gi đnh đn v ca rằng:
Nghe con ca mười lực
Bỏ triền ci thiền định
Ho quang chiếu bảy trời
Hương đức vượt chin-đn
Vua trời thần diệu đến
Ngưỡng mộ mong thấy Phật
Phạm, Thch đều tn knh
Ci đầu muốn được nghe.
Nguyện bản sinh của Ngi
Tinh tấn qua trăm kiếp
Đại bố th, Tứ đẳng
Mười lực thọ n rộng
Tr tịnh giới khng nhơ
Từ bi gip mun loi
Cương quyết nhập thiền tr
Trải đại bi đi qua
Khổ hạnh nhiều v số
Cng hun đến nay thnh
Sức giới, nhẫn, định, tuệ,
Đ thu phục ma nhiễu
Oai đức trm thin hạ
Thần tr hơn Thnh linh
Tướng hảo khng ai snh
Tm tiếng vang mười phương
Ch cao như Tu-di
Thanh tịnh khng thể bn,
Dứt hẳn dm, giận, si
Khng cn họa gi chết
Tư duy theo định gic
Thương xt khắp trời người
Khai mở kho php bu
Ban trải cam lộ qu
Khiến cởi bỏ sợ lo
Nguy ch được an lnh
M hoặc, thấy chnh đạo
T ngụy gặp chn ngn
Tất cả đều ưa thch
Muốn nghe thọ khng nhm
Xin mở php bất tử
Ha độ ci v cng.
Đức Phật đ biết tất cả, liền xuất định. Phạm thin bạch Phật:
-Từ kiếp lu xa đến nay, con được gặp Phật. Chư Thin hn hoan vui mừng muốn được nghe gio php. Xin Ngi hy thuyết kinh cho thế gian. Mong Phật chớ vo Niết-bn m hy v chng sinh ngu muội khng c mắt tr tuệ, chỉ dạy con đường từ bi khiến chng sinh được giải thot. Trong chư Thin v loi người c nhiều bậc hiền thiện, thch đạo v mau hiểu php, cũng c người tinh tấn, c thể thọ giới php, rất sợ ba đường c. Xin Ngi mở kho bu php, rưới nước cam lộ khiến cho nhiều người được hưởng thọ.
Khi ci đời khng c Phật, con thấy cc đạo nhn khc cn đủ ba độc, tự sng tc kinh điển m mọi người học php khng chn thật đ, huống g đạo thanh tịnh, khng cn dm, nộ, si của Phật? Ci xin Phật thuyết php cho chng sinh được nghe đạo ch thnh.
Đức Phật dạy:
-Lnh thay, lnh thay! Phạm thin muốn ban bố an lạc cứu độ cng khắp cc thế gian, an ủi cứu gip chng sinh lm cho họ được giải thot. Ta nghĩ thế gian tham i, tham dục, đọa trong khổ sinh tử t c thể tự gic, vốn pht sinh từ mười hai nhn duyn: Si duyn Si, Hnh duyn Hnh, Thức duyn Thức, Danh tượng duyn Danh tượng, Lục nhập duyn Lục nhập, Cnh lạc duyn Cnh lạc, Thống duyn Thống, i duyn i, Thọ duyn Thọ, Hữu duyn Hữu, Sinh duyn Lo, tử, ưu, bi, khổ, no sầu lo. C đủ đại họa ny, thần thức từ đy chuyển thọ sinh tử. Người muốn đắc đạo nn đoạn tham i, diệt trừ dục tnh, v vi v khởi. Như thế Si diệt, Si diệt th Hnh diệt, Hnh diệt th Thức diệt, Thức diệt th Danh tượng diệt, Danh tượng diệt th Lục nhập diệt, Lục nhập diệt th Cnh lạc diệt, Cnh lạc diệt th Thống diệt, Thng diệt th i diệt, i diệt th Thọ diệt, Thọ diệt th Hữu diệt, Hữu diệt th Sinh diệt, Sinh diệt th Lo, tử, ưu, bi, khổ, no đều đoạn tận. Đ gọi l đắc đạo, chỉ c Đức Phật mới gic ngộ được, v cc php ny su xa kh hiểu, php tr tuệ thanh tịnh ny kẻ phm phu thế gian khng thể biết được.
Đạo thuật thế gian c chn mươi su loại, mỗi loại c cch thờ phụng khc nhau: hoặc thờ ngũ tinh, mặt trời, mặt trăng, trời đất hoặc thờ nước, lửa, quỷ, thần, rồng... tất cả v muốn cầu an ổn trong đời sống, tham dục, tham vị, Ưa thch thanh, sắc, cho nn khng thể ưa thch Phật đạo, khng nghe kinh Phật, khng biết php yếu. Kẻ phm phu tm sai lầm, cho rằng thn ny v vạn vật thường cn. Nếu Ta ni với họ rằng những g hiện hữu đều v thường, c thn đều c khổ, thn ny thật chẳng phải của ta, rỗng khng khng c sở hữu, b con họ hng chẳng phải của ta. Những lời ni chn chnh đ giống như ngược đời, ai m chịu tin điều ny? Thật kh khăn cho Ta! Chi bằng Ta nhập vo Niết-bn! Cho nn chỉ muốn im lặng m thi.
Phạm vương lại thỉnh:
Người trong thế gian từ v số kiếp
Trong tử sinh kh nghe kinh Phật
Phật hiện trong đời cứu mun loi
Nay đạt nguyện rồi, đời kh c
Con knh lễ Phật, Đấng Cao Tột
Thế gian buộc mi trong tối tăm
Pht khởi mười lực tr v bin
Sẽ mở kho php, ban tuệ sng
Chiếu khắp trời người khiến khai ngộ.
Phật độ tất cả, con quy knh!
Ngi từng pht nguyện v người khổ
Tinh cần tch đức nguyện vin thnh
Thương chng sinh v minh lo tử
Xin ban thuốc php cứu bệnh đau
Phật từ v thượng, con knh thỉnh!
Đức Phật nhận lời thỉnh của Phạm thin, Ngi nghĩ ai c thể được ha độ? -Ngy xưa phụ vương sai năm người theo hầu ta, nay họ đang ở trong ni. Đức Phật đi vo ni. Năm người kia trng thấy Phật họ ni với nhau:
-Người kia đến đy, chng ta cẩn thận đừng đứng dậy.
Khi Đức Phật đến, năm người đều đứng dậy v bất chợt đảnh lễ Ngi. Đức Phật hỏi:
-Cc ng đ dặn lng sao khng giữ vững? Cc ng dặn nhau khi Ta đến chớ đứng dậy, sao lại đảnh lễ Ta?
Năm người khng trả lời được, họ xin lm đệ tử Phật. Đức Phật đưa tay xoa đầu năm người cho lm Sa-mn. Năm người đi đến những gốc cy, mỗi người đều ngồi tư duy Đức Phật.
Đức Phật lại nhớ đến ng Ưu-vi Ca-diếp ở gần đấy, ng dũng mnh v thng minh xuất chng lại c danh tiếng, từ vua quan, dn chng ai cũng tn sng. ng ta cng năm trăm đệ tử đang ở bn bờ sng Ni-lin-thiền, Đức Phật muốn ha độ ng trước khiến cho ng ta được liễu ngộ hoan hỷ, tin Ưa Phật php. Đức Phật cng những người theo học đi đến chỗ Ca-diếp.
Ca-diếp thấy Đức Phật, đứng dậy nghnh đn ca ngợi:
-Hạnh phc thay! Bậc Đại Đạo Nhn đến đy. Ngi c được khỏe khng?
Đức Phật đp:
V bệnh phc lợi nhất
Tri tc giu c nhất
Bạn tốt thn hậu nhất
Niết-bn an vui nhất.
Ca-diếp thưa:
-Đức Thế Tn c điều chi dạy bảo.
Đức Phật dạy:
-Ta muốn ni với ng một việc, ng hy bnh thản đừng nổi giận, cảm phiền cho ta mượn ngi nh lửa ở trong đ một đm.
ng ta đp;
-Ti khng thch như vậy, v trong đ c một con rồng độc, sợ n sẽ hại Ngi.
Đức Phật bảo:
-Khng, rồng độc khng hại Ta đu.
Đức Phật mượn đến ba lần, Ca-diếp ni:
-Dĩ nhin l Đại Đạo Nhn đức cao c thể ở trong nh đ rất an ổn.
Đức Phật tắm gội sạch rồi vo trong nh lửa, lấy cỏ trải dưới đất, Ngi ngồi được giy lt th độc long nổi sn giận, trong thn phun ra khi, Đức Phật cũng hiện thần thng phun khi từ trong thn ra. Rồng cng phẫn nộ, ton thn phun ra lửa, Đức Phật cũng hiện thần thng thn phng ra nh lửa. Ngọn lửa của rồng, nh sng của Phật, lc đ đều bốc mạnh lm cho ngi thất đ bừng chy. Khi lửa đ bốc ln cao, giống như tnh trạng bị hỏa hoạn. Đang đm Ca-diếp dậy nhn sao, thấy ngi thất lửa chy rực, ng la ln:
-i thi! Kh tiếc cho Đại Sa-mn đoan chnh, khng nghe theo lời ta để đến nỗi bị độc long lm hại.
Đức Phật biết Ca-diếp, Ngi ở trong thất dng đại thần lực tiu diệt sự độc hại của rồng v hng phục con rồng để vo trong bt của Ngi.
Lc ấy Ca-diếp hoảng hốt sai năm trăm đệ tử đem một bnh nước để dập tắt ngọn lửa, nhưng hễ xịt một bnh nước th thnh một ngọn lửa. Thầy tr cng kinh hoảng cng than:
-i chao đại đạo nhn đ bị chết rồi!
Sng sớm Đức Phật cầm bnh bt đựng độc long đi ra. Ca-diếp kinh hi ni:
-Đại đạo nhn vẫn cn sống sao? Ci g ở trong bt ấy vậy?
Đức Phật đp:
-Đương nhin l Ta cn sống, cn trong bt ny chnh l con độc long.
Mọi người sợ hi khng dm vo thất. Đức Phật ni:
-Ta đ hng phục độc long v truyền giới cho n rồi.
Ca-diếp tự cho l mnh đ đắc đạo, gọi Phật l phi chn, quay lại ni với cc đệ tử:
-Vị Đại Sa-mn ny l bậc Thần cao tột, tuy nhin vị thần ny chưa đắc đạo, khng bằng ta đ chứng quả La-hn.
Đức Phật đi đến gần Ca-diếp ngồi xuống một gốc cy. Đm thứ nhất Tứ Thin vương cng xuống nghe Phật thuyết kinh. Tứ vương c thn hnh chi sng rực rỡ như lửa. Ca-diếp đang đm dậy, trng thấy Đức Phật bn cạnh c bốn ngọn lửa. Sng sớm ng ta đến hỏi:
-Đại đạo nhn m cũng thờ lửa sao?
Đức Phật đp:
-Ta khng thờ lửa.
Ca-diếp ni:
-Chứ sao tối hm qua ở đy c bốn ngọn lửa?
Đức Phật bảo:
-Tối hm qua c Tứ Thin vương xuống đy nghe kinh, đ l nh sng của cc ng ấy.
Ca-diếp suy nghĩ: Vị Đại Sa-mn ny l thần cao tột, tuy nhin vị thần ny vẫn chưa đắc đạo, khng bằng ta đ chứng quả La-hn.
Đức Phật dừng lại dưới gốc cy. Đm thứ hai, Thin đế Thch nửa đm lại xuống nghe Phật thuyết kinh. Đế Thch với ho quang chiếu sng rực rỡ cn hơn cả nh sng lớn. Ca-diếp đang đm dậy trng thấy một bn Đức Phật c lửa sng gấp bội hơn cả nh sng tối hm qua, ng suy nghĩ: Vị Đại Sa-mn ny tiếp tục thờ lửa.
Sng sớm ng ta lại đến hỏi Phật:
-Đại đạo nhn thờ thần lửa phải khng?
Đức Phật đp:
-Khng, tối hm qua Đế Thch xuống đy nghe thuyết kinh nn c tướng chi sng như vậy.
Ca-diếp suy nghĩ: Vị Đại Sa-mn ny chnh l Bậc Đại thần thnh, tuy nhin chưa đắc đạo, khng bằng ta đ chứng quả La-hn.
Đm sau lại c đệ thất Phạm thin đến nghe kinh, tướng chi sng của Phạm thin gấp bội hơn trời Đế Thch.
Ca-diếp nửa đm thức dậy, trng thấy nh sng bn Đức Phật cn rạng rỡ hơn đm qua. Sng sớm ng ta lại hỏi:
-Đại đạo nhn thờ lửa chăng?
Đức Phật đp:
-Ta khng thờ lửa.
Ca-diếp lại hỏi:
-Vậy th tối hm qua sao lại c nh sng chiếu gấp bội?
Đức Phật ni:
-Tối hm qua Phạm thin xuống đy nghe kinh, đ l tướng chi sng của ng ta.
Ca-diếp lại suy nghĩ: Vị Đại Sa-mn ny tuy c thần tc, nhưng chưa đắc đạo, khng bằng ta đ chứng quả La-hn.
Năm trăm đệ tử Ca-diếp, mỗi người thờ ba ngọn lửa tổng cộng l một ngn năm trăm ngọn. Sng sớm họ đốt lửa, nhưng lửa khng chy, lấy lm lạ, họ bạch thầy, thầy ni:
-Ta nghi đy l do Đại Sa-mn lm.
Ca-diếp đến hỏi Phật:
-Năm trăm người đệ tử của ti thường thờ một ngn năm trăm ngọn lửa, sng hm nay họ đốt lửa, nhưng cc ngọn lửa đều khng chy, c phi do Đại Đạo Nhn lm khng?
Đức Phật đp:
-By giờ ng c muốn lm cho lửa chy khng?
Đức Phật hỏi đến ba lần, Ca-diếp đều đp l muốn.
Đức Phật bảo:
-ng về đi lửa sẽ chy.
Theo lời ni, cc ngọn lửa đều chy. Ca-diếp lại nghĩ: Đại Sa-mn ny tuy c thần tc nhưng chưa đắc đạo, khng bằng ta đ chứng quả La-hn.
Ca-diếp cũng thờ ba ngọn lửa, buổi sng sớm ng ta đốt lửa, lửa lại khng chy. ng nghĩ lại l Đại Sa-mn lm chứ khng ai cả, liền đến hỏi Đức Phật:
-Ti thờ ba ngọn lửa, sng nay đốt lửa, lửa khng chy được. Ti nghĩ l Đại Sa-mn lm phải khng?
Đức Phật đp:
-ng c muốn lửa chy trở lại khng?
Đức Phật hỏi đến ba lần, Ca-diếp đều ni muốn.
Đức Phật bảo:
-Hy về đi, lửa sẽ chy.
Theo lời ni, cc ngọn lửa đều chy.
Ca-diếp lại suy nghĩ: Đại Sa-mn tuy c thần tc, nhưng chưa đắc đạo, khng bằng ta đ chứng quả La-hn.
Sau khi lửa chy, Ca-diếp lại muốn lửa tắt nhưng khng thể lm cho tắt được. Năm trăm đệ tử v cc người thờ lửa cng gp sức hỗ trợ lm cho lửa tắt m lửa vẫn khng tắt. Họ đều ni: Đy l do Đại Sa-mn lm chứ khng ai cả.
Ca-diếp đến hỏi Phật:
-Lửa đ chy rồi nay khng thể dập tắt được.
Đức Phật bảo:
-ng c muốn dập tắt lửa khng?
Ca-diếp thưa:
-Muốn.
Đức Phật bảo:
-Hy về đi, lửa sẽ tắt.
Tức thời tất cả lửa đều tắt. Ca-diếp suy nghĩ như cũ: Vị Đại Sa-mn tuy c thần tc, nhưng chẳng bằng chn đạo của ta.
Ca-diếp đến bạch Phật:
-Xin đại đạo nhn hy ở lại đy đừng đi đu xa. Ta sẽ cung cấp thực phẩm cho Ngi.
Ca-diếp trở về, ra lệnh cho người nh: ngy mai hy lm cơm thật ngon, chuẩn bị giường ghế. Đến giờ cơm, đch thn Ca-diếp đi thỉnh Phật.
Đức Phật dạy:
-ng hy về trước đi, Ta sẽ đến sau.
Ca-diếp vừa đi, như người co duỗi cnh tay, Đức Phật đ đến thế giới Phất-vu-đi cch hng mấy ngn ức vạn dặm về hướng Đng, hi quả Dim-bặc bỏ đầy bt rồi trở về. Ca-diếp vẫn chưa đến, Đức Phật đ ngồi trn ta của mnh.
Ca-diếp đến hỏi:
-Đại đạo nhn đi đường no đến đy?
Đức Phật đp:
-Sau khi ng đi rồi, Ta đến ci Phất-vu-đi pha Đng, hi quả Dim-bặc mi vị rất ngon, c thể ăn được. ng hy lấy ăn thử. Đức Phật thọ thực xong rồi ra đi, Ca-diếp tiếp tục suy nghĩ: Vị Đại Sa- mn ny tuy c thần tc, nhưng khng bằng chn đạo của ta.
Sng hm sau, đến giờ ăn Ca-diếp lại thỉnh Đức Phật, Đức Phật nhận lời, bảo Ca-diếp đi trước Ngi sẽ đi sau. Ca-diếp ra đi rồi, Đức Phật lại đi về pha Nam cuối ci Dim-ph-đề khoảng vi ngn vạn dặm, hi quả A-l-lặc bỏ đầy bt rồi trở về. Ca-diếp vẫn chưa về, Đức Phật đ ngồi trn ta. Ca-diếp đến nơi hỏi:
-V sao Ngi đến đy trước được?
Đức Phật đp:
-Sau khi ng đi rồi, Ta đi đến pha Nam cuối ci ny hi quả A- l-lặc cũng c mi vị thơm v ăn được. ng hy lấy ra dng. Đức Phật thọ thực xong rồi đi, Ca-diếp tiếp tục suy nghĩ: Vị Đại Sa-mn ny tuy c thần tc nhưng khng bằng chn đạo của ta.
Sng ngy sau Ca-diếp lại đến thỉnh Phật. Đức Phật chấp thuận, bảo Ca-diếp đi trước Ngi sẽ đến sau. Khi Ca-diếp ra đi rồi, Đức Phật đi về pha Ty đến ci Cu-da-ni cch vi ngn ức dặm, hi quả A-ma-lặc bỏ đầy bt rồi trở về. Ngi về trước Ca-diếp v ngồi ln ta của mnh. Ca-diếp đến sau, hỏi:
-Đại nhn đi ng no về đy?
Đức Phật đp:
-Sau khi ng đi rồi, Ta đi về pha Ty ci Cu-da-ni hi quả A-ma-lặc, mi vị thơm c thể ăn được. ng hy lấy ra ăn.
Ca-diếp lại suy nghĩ: Vị Đại Sa-mn ny tuy c thần tc, nhưng khng bằng chn đạo của ta.
Sng hm sau Ca-diếp lại thỉnh Phật. Đức Phật bằng lng bảo Ca-diếp đi trước, Ngi đi sau. Ca-diếp nhn lui lại bỗng nhin khng thấy Đức Phật. Đức Phật dng thần tc ln pha Bắc, đến ci Uất- đơn-việt, cch vi ngn ức dặm, lấy la gạo tự nhin đựng đầy bt trở về. Ngi đến trước Ca-diếp v ngồi ln ta của mnh. Ca-diếp đến sau hỏi:
-Đại đạo nhn lại đi đường no đến đy?
Đức Phật đp:
-Khi người đ đi rồi, Ta đi về phương Bắc đến xứ Uất-đơn-việt lấy thứ gạo đ chn c mi vị thơm ngon, ng hy lấy ăn thử.
Đức Phật thọ trai xong trở về, Ca-diếp lại suy nghĩ: Vị Đại Sa- mn ny tuy c thần tc nhưng khng bằng chn đạo của ta.
Ngy hm sau, đến giờ thọ trai, Đức Phật m bnh bt tự đến nh Ca-diếp nhận thực phẩm rồi về. Đến chỗ yn tịnh Đức Phật thọ thực xong v muốn sc miệng, Thin đế biết Phật liền đến chỗ Ngi, lấy tay chỉ đất, nước chảy thnh ao để cho Phật dng.
Vo lc xế trưa, Ca-diếp đi dạo quanh trong xm, thấy c suối nước, lấy lm lạ hỏi Phật:
-V sao c con suối ny?
Đức Phật đp:
-Buổi sng Ta đến nh ng khất thực, lc trở về ngang đy thọ thực xong, c muốn sc miệng, Thin đế Thch chỉ đất lm cho nước chảy ra. ng phải gọi đy l ao Chỉ địa.
Ca-diếp lại nghĩ: Vị Đại Sa-mn ny tuy c thần tc, nhưng khng bằng chn đạo của ta.
Đức Phật trở về dưới gốc cy, giữa đường thấy y rch ai bỏ Ngi muốn lấy giặt. Trời Đế Thch biết Phật, liền ln trn ni t- na lấy tảng đ vung vức, đẹp, bằng thẳng đem đến bn bờ ao bạch Phật:
-Ngi c thể dng để giặt y.
Đức Phật giặt xong muốn phơi y, Thin đế Thch lại đi lấy tảng đ su cạnh đem đến để Phật dng phơi y.
Ca-diếp thấy bn bờ ao c hai vin đ tốt, lại hỏi Phật:
-V sao c đ tốt ny?
Phật đp:
-Ta muốn giặt y v phơi y, Thin đế Thch đến ni t-na đem hai tảng đ ny đến cho Ta dng.
Ca-diếp lại suy nghĩ: Vị Đại Sa-mn ny tuy l c thần tc nhưng khng c bằng chn đạo của ta.
Đức Phật sau khi vo ao Chỉ địa tắm gội xong muốn ln bờ m khng c chỗ vịn, trn bờ ao vốn c cy tn Ca-ha rất cao lớn đẹp đẽ, cy đ tự nhin cong xuống đến chỗ Phật. Phật vịn cy ln bờ.
Ca-diếp thấy cy cong xuống rủ bng mt, lấy lm qui lạ nn hỏi Phật. Đức Phật đp:
-Ta vo ao tắm, muốn ln bờ m khng c chỗ vịn, cho nn thần cy lm cho cnh cong lại để Ta ln bờ.
Ca-diếp lại nghĩ: Vị Đại Sa-mn ny tuy c thần tc nhưng khng bằng chn đạo của ta.
Khi ấy vua Ma-kiệt v cc quan dn, vo ngy lễ hội trong năm họ cng đến chỗ Ca-diếp vui chơi bảy ngy.
Ca-diếp suy nghĩ: Thật c tr thần thnh sng suốt, mọi người thấy Phật ắt sẽ bỏ ta m khng thờ phụng ta nữa, phải lm thế no để ng ấy bỏ đi, cho ta vui chơi bảy ngy.
Đức Phật biết Ca-diếp, liền ẩn đi bảy ngy. Sau bảy ngy, Ca-diếp lại suy nghĩ: Trong thời gian bảy ngy ta c lễ hội cn lại rất nhiều thức ăn, phải chi c Đại Sa-mn đến dng cơm th vui biết bao.
Đức Phật từ xa biết Ca-diếp, liền đến ngay. Ca-diếp vui mừng ni:
-Đại đạo nhn đến, thật hay qu! Ti cng dường Ngi, nhưng trong thời gian bảy ngy khng biết Ngi ở đu?
Đức Phật ni:
-Trong lc vua cng cc quan dn đến đy dự lễ hội bảy ngy, ng đ nghĩ rằng: Vị Đại Sa-mn ny thật l tr tuệ thần thnh sng suốt;, nếu mọi người thấy ng ta ắt sẽ bỏ ta v khng thờ phụng ta nữa, phải lm thế no để ng ấy bỏ đi, cho ta vui chơi bảy ngy. V thế nn Ta đi. Nay ng nghĩ nhớ đến Ta nn Ta trở lại.
Ca-diếp lại nghĩ: Vị Đại Sa-mn ny mới biết người, tuy nhin khng bằng chn đạo của ta.
Bấy giờ năm trăm đệ tử của Ca-diếp đều đi chặt củi, mỗi người vc theo một ci ba, nhưng cc ba ấy đều khng chặt được. Họ hoảng sợ đến bạch thầy, thầy ni:
-Đng l Đại Sa-mn lm chứ khng ai cả.
Ca-diếp đến hỏi Phật:
-Cc đệ tử của ti cng đi chặt củi, đưa ba ln nhưng hạ xuống khng được.
Đức Phật ni:
-Người về đi, ba sẽ hạ xuống được.
Cc ba đều hạ xuống, sau khi ba hạ xuống lại dnh vo củi khng nhấc ln được. Ca-diếp lại đến bạch Phật:
-Nay ba đ hạ xuống rồi khng nhấc ln được.
Đức Phật đp:
-Hy về đi, Ta sẽ lm cho ba nhấc ln được.
Ngi lm cho ba nhấc ln sử dụng được.
Ca-diếp lại nghĩ: Vị Đại Sa-mn ny c thần tc nhưng khng bằng chn đạo của ta.
Lc ấy nước sng Ni-lin-thiền chảy xiết Đức Phật dng thần thng tự nhin lm cho nước đứng yn một chỗ, khiến nước bị nghẽn dng ln cao qu đầu người, lm cho bụi dưới đy sng bốc ln cao rồi Đức Phật đi trong đ.
Ca-diếp sợ Phật bị nước cuốn tri liền cng cc đệ tử đến đ, họ ngồi trn thuyền đi tm Phật. Ca-diếp thấy nước bị nghẽn gin đoạn, chnh giữa bụi bay ln v Phật đi trong đ. Ca-diếp ku ln:
-Đại đạo nhn vẫn cn sống ư?
Đức Phật đp:
-Dĩ nhin, Ta vẫn cn sống.
Ca-diếp hỏi:
-Ngi c muốn ln thuyền khng?
Đức Phật bảo:
-Rất tốt.
Đức Phật pht sinh nghĩ: Nay Ta phải hiện thần thng để ng ta tm phục. Ngi liền từ trong nước xuyn qua dưới đy thuyền vo m khng c dấu vết xuyn qua.
Ca-diếp lại nghĩ: Vị Đại Sa-mn ny tuy c thần tc nhưng chưa đắc đạo, khng bằng ta đ chứng qụả La-hn.
Đức Phật ni với Ca-diếp:
-Ngươi chẳng phải l La-hn cũng khng biết đạo chn chnh, thật l lung dối m tự xưng l tn qu ư?
Lc ấy Ca-diếp kinh sợ lng tc dựng ngược, tự biết mnh chưa chứng đạo, liền ci đầu thưa:
-Đại đạo nhn thật l Thần thnh mới biết được tm ch của con, chng con c thể theo đại đạo nhn lnh thọ giới php v lm Sa-mn chăng?
Đức Phật đp:
-ng hy về bo cho cc đệ tử của ng biết điều tốt đẹp lợi ch ny. ng l bậc Đại trưởng giả, l nơi m trong nước trng nhờ, nay ng muốn học đạo lớn ng khng thể biết một mnh được.
Ca-diếp nghe lời Phật dạy, trở về bo với cc đệ tử:
-Cc ng c biết chăng? Chnh mắt ta thấy ta mới tin, ta sẽ cạo bỏ ru tc, mặc php y, lnh thọ giới php của Phật để lm Sa-mn. Cc ng muốn đi theo đường no?
Năm trăm đệ tử đp:
-Sự hiểu biết của chng con l nhờ n đại sư, v thế thầy knh tn nơi no chắc l khng hư vọng, xin cho chng con theo thầy lm Sa-mn.
Lc đ thầy tr Ca-diếp cởi o lng cừu, lấy bnh nước, cy gậy, giầy dp v cc dụng cụ thờ lửa đều nm xuống sng, rồi cng nhau đến chỗ Đức Phật, ci đầu bạch Phật:
-Đệ tử năm trăm người chng con do c lng tin, xin được từ bỏ gia đnh, cạo bỏ ru tc, y lnh thọ giới php Phật.
Đức Phật dạy:
-Được, cc Sa-mn hy đến đy!
Ca-diếp v năm trăm đệ tử tự nhin ru tc đều rụng, trở thnh Sa-mn.
Ưu-vi Ca-diếp c hai người em l Na-đề Ca-diếp v Yết-di Ca- diếp, mỗi người em như vậy c hai trăm năm mươi đệ tử, ở nh l ven sng, thấy y phục, đồ vật, cc dụng cụ thờ lửa của cc Phạm ch tri theo dng nước, hai người em kinh ngạc, sợ anh mnh v năm trăm đệ tử của họ bị người c lm hại hoặc bị nước lớn cuốn tri, liền cng năm trăm đệ tử đi ngược dng nước, ln pha trn th thấy thầy tr của anh đều lm Sa-mn. Họ ngạc nhin hỏi:
-Đại huynh đ một trăm hai mươi tuổi, tr tuệ cao vời, quốc vương, quan dn đều hết lng tn thờ, chng ti cho rằng anh l vị La-hn. Nay anh bỏ đạo Phạm ch, học php Sa-mn, việc ny chẳng phải nhỏ, v Phật đu c thể vượt hơn đạo của anh.
Ca-diếp đp:
-Phật đạo tối thắng, gio php của Ngi v lượng, ta tuy học thế gian nhưng chưa từng c ai tr thần đắc đạo như Phật, giới kinh của Ngi rất thanh tịnh su xa. Ta nay đem lng từ bi cứu độ mọi người, lấy ba việc gio ha:
1. Đạo định thần tc biến ha tự nhin.
2. Dng tr tuệ biết bản của người.
3. Kinh đạo chnh hạnh ty bệnh m cho thuốc.
Hai người em Ca-diếp quay lại hỏi cc đệ tử:
-Cc ngươi muốn đi theo con đường no?
Họ họp thnh năm trăm người đồng thanh ni;
-Chng con nguyện như Đại sư.
Tất cả đảnh lễ Đức Phật xin lm Sa-mn.
Phật dạy:
-Được, cc Sa-mn hy đến đy!
Hai người em Ca-diếp v năm trăm đệ tử ru tc đều rụng, theo Phật lm Sa-mn.
Đức Phật c một ngn Sa-mn, đều đến ngồi dưới gốc cy trong rừng Di huyện, xứ Ba-la-nại. Cc đệ tử Phật đều l cc Phạm ch. Đức Phật v cc đệ tử thị hiện oai thần biến ha:
1. Bay đi.
2. Thuyết kinh.
3. Gio ha.
Cc đệ tử thấy oai thần Đức Phật thảy đều hoan hỷ đảnh lễ, vng lm.
Hết quyển 2
|