BUDDHA MOUNTAIN

�� -T�nh biếng nh�c, đem lại hậu quả v� c�ng tai hại. Nếu người ở đời m� biếng nh�c th� cơm kh�ng đủ ăn, �o kh�ng đủ mặc, t�i sản nghiệp nh� kh�ng ph�t triển. Nếu h�ng xuất gia m� biếng nh�c th� kh�ng thể vượt ra khỏi bể khổ sinh tử. Do đ� n�n biết rằng tất cả kết quả tốt đẹp đều ph�t sinh từ hạnh tinh tấn. Nếu người ở đời m� tinh tấn th� cơm ăn, �o mặc đều đầy đủ, dư giả, nh� cửa ng�y c�ng ph�t đạt, được kẻ xa người gần khen ngợi. Nếu người xuất gia tu h�nh tinh tấn th� đạo nghiệp sẽ được th�nh tựu. Muốn được đầy đủ kho t�ng ph�p ba mươi bảy phẩm trợ đạo v� c�c ch�nh định... cắt đứt d�ng sinh tử, đạt đến cảnh giới Niết-b�n v� vi an lạc, th� phải si�ng năng tinh tấn.

�� Nếu biết lấy hạnh tinh tấn l�m nền tảng, th� việc thực hiện c�c ph�p: S�u độ Ba-la-mật, bốn ph�p b�nh đẳng, bốn �n, bốn v� �y, mười lực, mười t�m ph�p đặc biệt bất cộng của Như Lai, s�u th�ng, ba đạt, th�nh Nhứt thiết tr�, th� cũng kh�ng c� g� l� kh� khăn cao xa hết. Ngo�i ra muốn đầy đủ ba mươi hai tướng tốt v� t�m mươi vẻ đẹp, gi�o h�a ch�ng sinh để trang nghi�m c�i Phật, cũng đều do tu hạnh tinh tấn n�y m� th�nh tựu.

�� Đức Phật bảo T�n giả A-nan:

�� -Về thuở qu� khứ c�ch đ�y v� số kiếp, c� năm trăm người con h�ng Trưởng giả, thiết lập đ�n tr�ng bố th� rộng lớn, dựng cờ, đ�nh trống v� bố c�o rằng: C�c bậc Sa-m�n, B�-la-m�n v� những người ăn xin đều được c�ng dường cung cấp. Năm trăm người con h�ng Trưởng giả đều bỏ ra nhiều loại ngọc ng� ch�u b�u, voi, ngựa, xe cộ, �o quần, m�ng mền v� c�c thức ăn uống... t�y theo nhu cầu của mỗi người m� cung cấp.

�� Thời ấy c� một người ngh�o khổ, tha phương cầu thực ở rất nhiều nước, nay đến nước n�y, thấy năm trăm người con h�ng Trưởng giả thiết lập đ�n tr�ng, chẩn th� để gi�p đỡ người ngh�o thiếu một c�ch chu to�n, trong t�m kh�ng c� một ch�t lẫn tiếc, n�n hỏi c�c người con h�ng Trưởng giả:

�� -Qu� vị đem c�ng đức bố th� n�y cầu mong việc g�?

�� Năm trăm người con h�ng Trưởng giả liền trả lời:

�� -Đem c�ng đức bố th� n�y cầu th�nh Phật đạo.

�� Kẻ ngh�o khổ lại hỏi:

�� -Sao gọi l� Phật đạo? V� Phật ấy thế n�o?

�� C�c người con h�ng Trưởng giả đ�p:

�� -X�t về quả vị th� Phật vượt hai quả vị A-la-h�n v� B�ch-chi- phật, l� vị Thầy đặc biệt t�n qu� của trời, người trong ba c�i. Ng�i c� l�ng đại Từ v� lượng, đại Bi v� bi�n, thương x�t ch�ng sinh trong năm đường giống như mẹ hiền thương con đỏ. Ng�i khuyến h�a tất cả ch�ng khiến thực h�nh điều l�nh để cắt đứt c�c cảnh khổ trong ba đường �c, vượt qua biển khổ sinh tử, đi đến cảnh giới Niết-b�n an lạc.

�� Sở dĩ gọi l� Phật v� Ng�i đ� dứt sạch c�c điều �c, chứa tất cả điều l�nh, c�c phiền n�o � nhiễm kh�ng c�n ph�t sinh, t�m �i dục đều diệt, đầy đủ s�u độ Ba-la-mật, d�ng phương tiện t�y thời gi�o h�a kh�ng c� l�c n�o gi�n đoạn. C� mười thần lực, bốn v� sở �y, mười t�m ph�p bất cộng đặc biệt, ba mươi bảy phẩm trợ đạo l� kho t�ng Phật ph�p v� gi�. Th�n m�u v�ng t�a, đủ ba mươi hai tướng tốt, t�m mươi vẻ đẹp, s�u ph�p thần th�ng th�ng suốt kh�ng bị chướng ngại, biết r� v� c�ng kiếp qu� khứ, v� c�ng kiếp vị lai v� những sự việc trong hiện tại, kh�ng c� việc g� l� kh�ng thấu suốt. Ba minh như tấm gương soi s�ng v� c�ng tận kh�ng gian v� thời gian, được thể hiện qua mười c�u nghĩa. C� đầy đủ những đức như thế gọi l� Phật. Sở dĩ c�c người con h�ng Trưởng giả mỗi mỗi đều ca ngợi Đức Phật c� v� lượng đức hạnh l� do nguy�n nh�n như vậy.

�� Khi đ�, kẻ ngh�o khổ nghe được c�ng đức của Phật, trong t�m tự nghĩ: �Ta nay cũng muốn học theo nguyện ấy để rộng độ tất cả ch�ng sinh, ngặt v� ta ngh�o kh�ng c� t�i sản qu� gi�, vậy n�n đem c�i g� l�m việc bố th�?�. Trong t�m tự nghĩ sẽ đem tấm th�n m�nh d�ng v�o việc bố th�. � nghĩ như vậy rồi, liền thực h�nh hạnh cao cả ấy, đem b�n thoa khắp ch�u th�n, nằm ngo�i g� mả, ph�t nguyện: �Ta nay d�ng th�n n�y bố th� cho tất cả ch�ng sinh. Như c� ai muốn d�ng thịt, đầu, mắt, tủy, n�o, ta đều xin bố th�, nguyện đem c�ng đức n�y cầu th�nh Phật đạo, độ khắp ch�ng sinh�.

�� Ph�t nguyện n�y rồi, liền l�c đ�, cả c�i Tam thi�n đại thi�n thế giới đều chấn động dữ dội, c�c cung điện cao ngất của chư Thi�n bị lay chuyển. Bấy giờ, chư Thi�n nơi c�i trời run rẩy lo sợ. Th�ch Đề-ho�n Nh�n lập tức d�ng Thi�n nh�n quan s�t c�i Di�m- ph�-đề, thấy một Bồ-t�t d�ng th�n bố th� đang nằm ngo�i g� mả, liền gi�ng xuống để thử t�m Bồ-t�t n�y. Th�ch Đề-ho�n Nh�n liền biến h�a l�m c�c lo�i ch�, lo�i chim, lo�i th�... c�ng nhau bay đuổi muốn đến ăn thịt. Bồ-t�t thấy đ�n ch� v� bầy chim c�ng nhau đến ăn thịt m�nh, t�m � lại hoan hỷ, kh�ng ch�t lay động, tho�i chuyển. Vua trời b�n hiện nguy�n h�nh l� Th�ch Đề-ho�n Nh�n ca ngợi:

�� -L�nh thay! L�nh thay! Rất l� đặc biệt, kh� ai l�m được.

�� Rồi hỏi vị Bồ-t�t.

�� -Chẳng biết ng�i đem c�ng đức của hạnh bố th� n�y cầu mong việc g�? Phải chăng l� cầu mong l�m vua c�i trời Phạm thi�n hay l�m vua Chuyển lu�n?

�� Bồ-t�t đ�p:

�� -Chẳng phải mong cầu l�m Chuyển lu�n th�nh vương hay l�m vua c�c c�i trời, Ma vương, Phạm vương, cũng chẳng nguyện cầu cảnh vui trong ba c�i. Ta nay ch� t�m cầu th�nh Phật. V� ta ngh�o kh�ng c� t�i sản d�ng; v�o việc bố th�, n�n đem th�n n�y bố th� với sở nguyện cầu mong th�nh Phật, độ v� lượng tất cả ch�ng sinh.

�� Vua trời Th�ch Đề-ho�n Nh�n c�ng v� số chư Thi�n, kh�c miệng c�ng lời đồng nhau ca ngợi:

�� -Hay thay! Hay thay! Qu� đặc biệt, kh� ai s�nh được!

�� B�n đọc b�i kệ:

�� Mong cầu đạo tối thắng

�� Chẳng tiếc th�n mạng m�nh

�� Xả th�n như đất bẩn

�� Do chấp ng� kh�ng c�n.

�� T�i th� tuy l� qu�

�� Việc n�y chẳng phải kh�

�� Dũng m�nh như thế kia

�� Tinh tấn mau th�nh Phật.

�� Đọc b�i kệ xong, Th�ch Đề-ho�n Nh�n n�i với Bồ-t�t:

�� -Sức đại dũng m�nh, đại tinh tấn của ng�i kh� ai s�nh bằng, vượt hơn sự t�i th� của năm trăm vị Bồ-t�t con h�ng Trưởng giả, gấp hơn trăm ng�n mu�n ức lần, kh�ng thể kể xiết. Do việc l�m ng�y h�m nay, ng�i sẽ th�nh Phật trước năm trăm vị Bồ-t�t kia.

�� Đế Th�ch v� chư Thi�n đ�ng hương hoa trời rải tr�n m�nh Bồ- t�t, rồi lui về một c�ch hoan hỷ.

�� Đức Phật bảo T�n giả A-nan:

�� -Người ngh�o c�ng đ� ch�nh l� th�n Ta h�m nay, c�n năm trăm người con h�ng Trưởng gi� l�c ấy nay l� Di-lặc c�ng năm trăm vị Bồ-t�t. Ta do dũng m�nh tinh tấn, vượt l�n tr�n c�ng đức của c�c vị Bồ-t�t kia, n�n nay Ta th�nh Phật trước.

Bồ-t�t bố th� như vậy, si�ng năng tu h�nh tinh tấn l� việc l�m cần thiết trước ti�n.

�� T�n giả A-nan v� chư Tỳ-kheo nghe lời Phật n�i, kh�ng một ai l� kh�ng hoan hỷ, tất cả lễ Phật, mọi người đều tinh tấn, chỉnh đốn đạo hạnh của m�nh.

* *

�� Nghe như vầy:

�� Một thuở nọ, Đức Phật ở tại khu l�m vi�n Kỳ-đ� cấp c� độc thuộc nước X�-vệ. C� một vị cư sĩ gi�u c�, của cải v� số, ngọc ng� ch�u b�u của �ng ta nhiều hơn kho t�ng nh� vua, t�n l� Ma-ha-nam- ma, l� người tham lam bỏn sẻn, kh�ng d�m ăn mặc, kh�ng biết bố th�. Khi n�o đi đ�u th� đ�nh chiếc xe cũ kỹ, kết cỏ l�m lọng, mặc đồ tồi t�n, ăn th� cơm hẩm tầm thường chứ chưa từng nếm thử m�n ngon vật lạ, đến giờ ăn lại đ�ng cửa. Qua cơn đau nặng th�nh phải bỏ th�n, lại kh�ng con c�i n�n vua Ba-tư-nặc sung c�ng tất cả t�i sản, ch�u b�u ngọc ng� m� ch�nh bản th�n �ng ta c�ng vợ chưa từng d�m thọ dụng bao giờ.

�� Vua Ba-tư-nặc liền đến nơi Đức Phật đang trụ, c�i đầu đảnh lễ s�t ch�n Phật, rồi trở về chỗ m�nh thường ngồi, bạch Phật:

�� -Thưa Đức Thế T�n, nước con c� một cư sĩ t�n l� Ma-ha-nam- ma, -l� người tham lam bỏn sẻn, kh�ng biết bố th�, kh�ng d�m ăn mặc nay đ� chết rồi, kh�ng biết �ng ta sinh về cảnh giới n�o?

�� Đức Phật bảo nh� vua:

�� -Thần thức �ng ta đọa v�o địa ngục th� dữ, trải qua ng�n vạn năm chịu mọi đau khổ. Tho�t khỏi cảnh địa ngục rồi, lại đọa v�o cảnh ngạ quỷ, suốt ng�y đ�m bị đ�i kh�t, th�n thường bị lửa đốt, trải qua trăm ng�n năm như vậy, ho�n to�n chưa từng nghe đến danh từ cơm nước.

�� Nh� vua nghe lời Phật dạy, l�ng qu� sợ h�i, ch�n l�ng nổi ốc, kh�ng dằn được l�ng n�n buồn tủi rơi lệ.

�� Đức Phật bảo với vua:

�� -X�t về người tr�, thường xả bỏ t�nh bỏn sẻn tham lam, thực h�nh hạnh bố th�, hiện đời được nhiều người gi�p đỡ, kiếp sau được hưởng phước gi�u sang.

�� Đức Phật lại bảo:

�� -N�y đại vương, về thời qu� khứ, c�i Di�m-ph�-đề n�y c� một Ho�ng đế trị v� một nước lớn t�n l� Ca-na-ca-bạt-di, l� người nh�n từ, l�m chủ c�i Di�m-ph�-đề c� t�m vạn bốn ng�n vua chư hầu, một vạn đại thần, hai vạn thể nữ v� một vạn phu nh�n, đời sống của d�n ch�ng hết sức hưng thịnh.

�� Bỗng nhi�n c� hỏa tinh xuất hiện vận h�nh, quan th�i sử ti�n đo�n: �Sẽ bị đại hạn, trải qua mười hai năm kh�ng mưa�. Th�i sử đem việc n�y t�u l�n Ho�ng đế:

�� -Hỏa tinh vừa xuất hiện, chắc chắn c�i Di�m-ph�-đề sẽ bị đại hạn, trải qua mười hai năm kh�ng mưa, nếu kh�ng mưa th� ngũ cốc thất thu, mu�n d�n đ�i kh�t, quốc gia sẽ l�m v�o cảnh hoang t�n đi�u đứng. Ta sẽ l�m thế n�o b�y giờ?

�� Ch�a thượng nghe t�u, l�ng rất lo �u phiền muộn, liền ra lệnh quần thần triệu tập t�m vạn bốn ng�n vua nơi c�c tiểu quốc lập tức về t�u ch�a thượng, n�i r� chư hầu phải d�ng sớ k� khai sổ nh�n khẩu của nước m�nh, lại cũng phải k� khai số lượng thực hiện c�n nhiều �t, l� bao nhi�u đấu, thăng. Bất luận nam nữ, gi�u sang, ngh�o h�n, lớn nhỏ... T�nh số người v� số ng�y, b�nh qu�n cấp mỗi người một ng�y l� một thăng th�c, kh�ng được ăn no.

�� Quần thần v� c�c vua chư hầu răm rắp tu�n lệnh, rồi mỗi người trở về nơi nước của m�nh tuy�n đọc sắc lệnh của ho�ng thượng cho d�n ch�ng nghe, tất cả từ tr�n xuống dưới một mực thi h�nh.

�� Từ đ� về sau trời hạn kh�ng mưa, kh�ng c� nước gieo trồng, n�n kh�ng thư hoạch l�a th�c g� cả, do đ� d�n ch�ng chết đ�i rất nhiều.

�� Quần thần t�u l�n Ho�ng đế:

�� -D�n ch�ng qu� đ�i n�n chết rất nhiều.

�� Ho�ng đế ra lệnh bảo cho c�c nước chư hầu dạy d�n của m�nh tu tập mười điều l�nh. Tuy th�n c� chết đi, thần thức sinh l�n c�i trời hưởng mọi diệu lạc tự nhi�n.

�� Quần thần nhận sắc lệnh của ho�ng đế rồi, đều ra lệnh cho mu�n d�n từ lớn đến nhỏ phải tu tập mười điều l�nh, ai giữ được mười điều l�nh, sau khi chết sinh l�n c�i trời.

�� L�c ấy, c� một người tr� tuệ th�ng minh, h�nh dung tuấn t� kh�ng ai s�nh bằng. Người n�y thấy gia đ�nh b� Tỳ-x� mẹ con th�ng d�m, thấy việc như vậy rồi t�m �ng kh�ng vui, trong � suy nghĩ: �Tuy mang th�n người m� l�m việc s�c sinh, bị sắc dục khiến cho đi�n cuồng, con chẳng biết mẹ, mẹ chẳng biết con, đi�n đảo kh�ng biết kẻ tr�n người dưới, ở trong sinh tử, thật đ�ng sợ h�i�. �� Người ấy liền cạo t�c xuất gia, mặc �o hoại sắc, v�o trong th�m sơn hay đến nơi đầm vắng, thiền tọa tư duy, suy nghĩ thế n�y: �� Do c� ngu si, tham dục v� s�n hận m� ph�t sinh c�c h�nh nghiệp, n�n chịu quả b�o đau khổ sinh tử trong năm đường. Nếu kh�ng c� ba độc th �kh�ng c� h�nh nghiệp, h�nh nghiệp đ� diệt th� kh�ng thọ th�n căn, đ� kh�ng c� th�n th� c�c khổ liền diệt.�

�� Suy nghĩ như vậy, bỗng nhi�n t�m tr� được khai ngộ, c�c sự ham muốn tức th� diệt hẳn, liền chứng quả B�ch-chi-phật, s�u ph�p thần th�ng thấu suốt kh�ng bị ngăn ngại. Rồi lại nghĩ: �Ng�y nay ta sẽ đi khất thực ở đ�u? Qu�n s�t d�n ch�ng trong c�i Di�m-ph�-đề đều đ�i kh�t, kh�ng thể đến họ khất thực được, chỉ c� đại vương Ca- na-ca-bạt-di l� th� chủ duy nhất, ta phải đến đ� khất thực�, tức liền bay đến nội cung của đại vương ấy để khất thực. Đại vương n�i: -Thực phẩm của ta chỉ đủ ăn một ng�y nay nữa l� hết.

�� Rồi đại vương thầm nghĩ: �Nếu h�m nay ta ăn phần ăn n�y rồi cũng phải chết, nếu ta kh�ng ăn th� cũng phải chết, chi bằng may gặp bậc Thần nh�n kh� gặp n�y, ta th� chẳng ăn, đem c�ng phần ăn của ta cho vị Thượng nh�n ấy�.

�� Nghĩ như thế rồi, đại vương đem phần ăn của m�nh d�ng c�ng cho vị B�ch-chi-phật.

�� B�ch-chi-phật thọ trai xong rồi, trong � suy nghĩ: �Sự bố th� h�m nay của đại vương n�y kh� ai s�nh bằng, ta sẽ l�m cho đại vương tăng th�m l�ng hoan hỷ�. Nghĩ như vậy rồi, liền ở trước mặt đại vương, B�ch-chi-phật b�n bay bổng l�n hư kh�ng, biến h�a đủ c�ch: Ẩn phương Đ�ng, hiện phương T�y; ẩn phương T�y, hiện phương Đ�ng; ẩn phương Nam, hiện phương Bắc; ẩn phương Bắc, hiện phương Nam; ẩn phương dưới, hiện phương tr�n; ẩn phương tr�n, hiện phương dưới. Đi v�ng quanh tr�n hư kh�ng, hoặc ngồi, hoặc nằm. Ph�a tr�n th�n phun ra lửa, ph�a dưới th�n phun ra nước, ph�a dưới th�n phun ra lửa, ph�a tr�n th�n phun ra nước. Từ một th�n ph�n ra l�m trăm ng�n vạn th�n cho đến v� số, rồi đem v� số th�n hiện l�m một th�n.

�� Biến hiện xong rồi, từ hư kh�ng gi�ng xuống đứng trước mặt đại vương, n�i:

�� -Sự bố th� ng�y h�m nay của đại vương kh� ai s�nh bằng. Đại vương muốn cầu nguyện những g�, ta sẽ gi�p đỡ cho.

�� Đại vương c�ng quần thần, phu nh�n, thể nữ, tất cả đều vui mừng, đầu mặt s�t đất đảnh lễ dưới ch�n B�ch-chi-phật, cầu nguyện:

�� -Nay mu�n d�n trong nước ch�ng t�i gặp phải tai họa khốn c�ng, đến nỗi mạng sống chỉ c�n trong gi�y l�t, nay đem c�ng đức của bữa ăn cuối c�ng c�ng dường cho Thượng nh�n để cầu dứt trừ tai họa đ�i kh�t hiện c� trong nước n�y. Đ� l� niềm ước mong duy nhất.

�� B�ch-chi-phật đ�p:

�� -Ta sẽ đ�p ứng đ�ng như sở nguyện của c�c vị.

�� N�i xong liền bay đi mất dạng. Ngay khi đ�, tr�n bầu trời m�y cuồn cuộn nổi l�n, gi� lớn nổi dậy thổi sạch những vật dơ bẩn tr�n mặt đất, tất cả phẩn uế đều biến mất. Tiếp theo, mưa xuống thực phẩm đủ trăm m�i hương vị khắp c�i Di�m-ph�-đề. Kế đến, mưa tu�ng to�n l� ngũ cốc, rồi đến �o quần, mền m�ng, cuối c�ng l� mưa xuống bảy thứ ch�u b�u.

�� Tất cả t�m vạn bốn ng�n vua chư hầu c�ng thần d�n trong c�i Di�m-ph�-đề đều vui mừng kh�ng kể xiết!

�� Khi ấy Ho�ng đế bảo quần thần ra lệnh cho t�m vạn bốn ng�n vua chư hầu, mỗi người phải dạy tất cả d�n ch�ng trong nước của m�nh tu h�nh mười điều l�nh.

�� Bấy giờ, to�n c�i Di�m-ph�-đề ngũ cốc đều tươi tốt, thực phẩm đầy dẫy, mu�n d�n vui vẻ thực hiện theo mười điều l�nh, đem t�nh thương đối xử với nhau như cha, như mẹ, như anh, như em. Tất cả mạng chung đều sinh về c�i trời, kh�ng c� một ai đọa v�o ba đường dữ.

�� Đức Phật bảo đại vương Ba-tư-nặc:

-Ho�ng đế Ca-na-ca-bạt-di thời đ� l� th�n Ta ng�y nay. Ta l�c ấy chỉ đem một bữa ăn c�ng dường cho một vị B�ch-chi-phật, hiện đời đ� đ� được c�ng đức phước b�o như thế, do c�ng đức n�y đưa đến ng�y nay Ta th�nh Phật, tất cả d�n ch�ng đ�i kh�t khổ n�o trong thời ấy nay đều được chứng đạo, hưởng cảnh an ổn diệu lạc cho đến Niết-b�n tịch diệt.

�� L�c ấy, tất cả h�ng đệ tử c�ng vua quan, thứ d�n trong hội đều vui mừng. Đức Phật bảo đại vương Ba-tư-nặc:

�� -Tất cả ch�ng sinh bị sợi d�y tham lam bỏn sẻn tr�i buộc, bị sự phủ che của tham lam bỏn sẻn ấy n�n kh�ng biết bố th�, phải chịu lấy quả đau khổ kh�ng thể kể xiết. Đức Phật nhớ lại về thuở qu� khứ xa xưa, tại c�i Di�m-ph�-đề n�y c� một th�nh t�n l� Bất-lưu-sa, vị vua trong th�nh t�n l� Ba- đ�n-ninh, phu nh�n t�n l� Bạt-ma-kiệt-đề. Trong nước nhằm l�c củi quế gạo ch�u, mu�n d�n l�m v�o cảnh đ�i kh�t, lại th�m bệnh tật. Nh� vua cũng bị l�m bệnh, phu nh�n tự � một m�nh ra ngo�i th�nh cầu thần linh. Dọc tr�n đường đi c� một gia đ�nh, nhằm l�c người chồng đi vắng, người vợ l�m bồn m� kh�ng c� người hộ sinh, th�m v�o đ� khi sinh xong ruột đ�i như c�o, trong nh� kh�ng c� thực phẩm, sản phụ đ�i lả muốn chết, n�n lại thầm nghĩ: �Nay c�i chết của ta sắp đến, toan t�nh v� phương, chỉ c� một c�ch duy nhất l� ăn thịt con m�nh để tự cứu mạng m� th�i�. Nghĩ như thế rồi, tay liền cầm dao sắp sửa giết con m�nh, nhưng trong l�ng cảm động n�n cất tiếng kh�c �a! Đ�ng l�c đ� phu nh�n tr�n đường đi về cung, tai nghe tiếng kh�c của sản phụ rất thảm thiết, l�ng c�ng �o n�o x�t thương, n�n dừng ch�n lắng nghe. C�n người sản phụ ngay l�c cầm dao giết con m�nh trong t�m tự nghĩ: �Sao lại nhẫn t�m ăn thịt con�. Nghĩ như vậy rồi n�n cất tiếng k�u kh�c.

�� Phu nh�n lập tức bước v�o trong nh�, hỏi sản phụ:

�� -V� sao k�u kh�c? Muốn l�m việc g�?

�� Sản phụ liền đ�p:

�� -Kh�ng c� thực phẩm để ăn, lại th�m vừa mới sinh, th�n thể th�m yếu đuối bội phần, � muốn giết con ăn thịt để cứu sống mạng m�nh.

�� Phu nh�n nghe qua trong l�ng x�t xa đau đớn, n�i:

�� -Người chớ giết con, đợi ta về cung, sẽ đem thịt đến cho người d�ng.

�� Sản phụ n�i:

�� -Phu nh�n l� bậc t�n qu�, hoặc lại chậm trễ, hoặc lại qu�n mất. M� t�i ng�y nay mạng sống chỉ c�n trong hơi thở kh�ng thể dần d�, chi bằng ăn thịt con m�nh để cứu lấy mạng.

�� Phu nh�n lại hỏi:

�� -Người c� thể ăn những thịt g�?

�� Sản phụ đ�p:

�� -Thịt g� cũng được, miễn sao cứu được mạng người, kh�ng cần ngon dở.

�� L�C ấy, phu nh�n liền cầm dao tự cắt v� của m�nh v� tự nguyện:

�� -Ta nay đem thịt v� n�y d�ng v�o việc bố th� để cứu nguy �ch cho người ấy. Chẳng cầu l�m Chuyển lu�n th�nh vương, Thi�n đế, Ma vương, Phạm vương... m� chỉ đem c�ng đức n�y nguyện th�nh tựu đạo quả V� thượng Ch�nh ch�n.

�� Nguyện rồi đem v� của m�nh đưa cho sản phụ. Ngay l�c phu nh�n cầm dao tự cắt v�, cả c�i Tam thi�n đại thi�n thế giới hiện đủ s�u thứ chấn động, c�c cung điện của chư Thi�n đều bị rung chuyển. Trời Đế Th�ch d�ng Thi�n nh�n qu�n s�t thế gian, thấy phu nh�n tự cắt v� của m�nh để cứu mạng sống cho sản phụ. L�c đ�, trời Đế Th�ch c�ng v� số chư Thi�n liền bay xuống trụ trong hư kh�ng, đều buồn kh�c, nước mắt tu�n rơi như trận mưa lớn. Đế Th�ch hiện xuống, đứng trước mặt phu nh�n, hỏi:

�� -Sự bố th� ng�y nay của phu nh�n kh�ng ai s�nh bằng, kh�ng biết phu nh�n đem c�ng đức ấy cầu nguyện việc g�?

�� Phu nh�n đ�p:

�� -Nguyện đem c�ng đức n�y cầu th�nh tựu đạo V� thượng Ch�nh ch�n, để độ cho tất cả ch�ng sinh tho�t khỏi c�c khổ �ch.

�� Đế Th�ch hỏi:

�� -Sở nguyện ấy lấy g� l�m bằng chứng?

�� Phu nh�n lập lời thề:

�� -Nếu c�ng đức bố th� ng�y nay của ta chắc chắn th�nh tựu đạo Ch�nh gi�c th� c�i v� bị cắt của ta lập tức b�nh phục như cũ.

�� Dứt lời thệ nguyện, th� v� của phu nh�n b�nh phục lại như xưa.

�� Đế Th�ch ca ngợi:

�� -L�nh thay! L�nh thay! Đ�ng như sở nguyện, nhứt định kh�ng bao l�u ng�i sẽ th�nh Phật.

�� Nh� vua, quần thần c�ng mu�n d�n hết sức ca ngợi, cho l� việc hy hữu, vui mừng kh�ng kể xiết. Sau đ�, bệnh tật trong nước được ti�u trừ, l�a gạo dồi d�o, mu�n d�n hưởng cảnh th�i b�nh an lạc. Chẳng bao l�u, nh� vua băng h�, quần thần nh�m họp, b�n luận t�m người kế vị.

�� Trời Đế Th�ch b�n gi�ng hạ, bảo quần thần:

�� -Phu nh�n Bạt-ma-kiệt-đề ng�y nay đ� biến th�nh th�n nam tử, lại th�m phước đức hơn người, vậy n�n thỉnh người l�n ng�i quốc vương. Tất cả quần thần v� c�ng hoan hỷ, liền l�m lễ đăng quang cho phu nh�n.

�� Tr�ng thời kỳ phu nh�n l�m vua, quốc gia hưng thịnh, d�n ch�ng gi�u c�, hưởng cảnh th�i b�nh no ấm.

Đức Phật bảo đại vương Ba-tư-nặc:

�� -Phu nh�n Bạt-ma-kiệt-đề l�c ấy tức l� th�n Ta ng�y nay. Ta kh�ng tiếc th�n mạng, bố th� như vậy, n�n hiện đời bấy giờ hưởng quả b�o th�n nữ biến th�nh th�n nam, lại nối nghiệp đế vương. Cũng nh�n c�ng đức đ� n�n ng�y nay th�nh Phật, h�a độ khắp tất cả ch�ng sinh.

�� Bồ-t�t bố th� kh�ng c�n chấp tướng v� dũng m�nh như thế.

�� Th�nh ch�ng đệ tử, vua, quan, mu�n d�n... nghe lời Đức Phật n�i ai ai cũng đều hoan hỷ, lễ Phật m� lui về.

* *

�� Nghe như vầy:

�� Một thuở nọ Đức Phật ở tại khu l�m vi�n Kỳ-đ� cấp c� độc thuộc nước X�-vệ.

�� Trong th�nh c� một B�-la-m�n, một h�m ra ngo�i th�nh lập đ�n c�ng tế, b�y tiệc ăn uống. C�ng tế ăn uống xong rồi, vị B�-la- m�n ấy thỉnh c�c B�-la-m�n kh�c v�o th�nh. Nh�n l�c ấy Đức Phật v�o th�nh kh�t thực.

�� Tr�n con đường v�o th�nh, B�-la-m�n tr�ng thấy Đức Phật dung mạo oai nghi�m, h�o quang rực rỡ, n�n trong l�ng hớn hở vui mừng, đi nhiễu quanh Phật một v�ng, đảnh lễ rồi đi. Đức Phật mỉm cười, h�o quang từ miệng Phật chiếu khắp mười phương, tr�n tỏa đến c�i trời Ba mươi ba, dưới soi tới mười t�m địa ngục lớn. C�c lo�i ngạ quỷ n�i chung, cảnh giới nơi năm đường kh�ng một ai l� kh�ng hưởng sự mầu nhiệm của �nh quang minh n�y. Người bệnh th� được l�nh, cảnh xiềng x�ch giam cầm trong lao ngục, tất cả đều được ph�ng th�ch. C�n chư Thi�n, mu�n d�n, tr�ng thấy h�o quang của Đức Phật tất cả đều vui mừng, liền đi tới chỗ Đức Phật, d�ng bao nhi�u l� hương hoa để c�ng dường Đức Thế T�n.T�n giả A-nan quỳ mọp trước Đức Phật, bạch:

�� -Nụ cười h�n hoan của Đức Phật h�m nay nhiệm mầu như vậy, kh�ng biết nụ cười ấy c� � nghĩa như thế n�o mong Phật chỉ gi�o cho.

�� Đức Phật bảo T�n giả A-nan:

�� -T�n giả c� thấy �ng B�-la-m�n l�c n�y đi nhiễu quanh Phật một v�ng hay kh�ng?

�� T�n giả A-nan đ�p:

�� -Dạ v�ng, con c� thấy.

�� Đức Phật n�i:

�� -Người B�-la-m�n ấy thấy Phật hoan hỷ, d�ng � thanh tịnh cung k�nh đi nhiễu quanh Phật một v�ng. Do c�ng đức n�y, B�-la- m�n đ� từ nay trở về sau, trải qua hai mươi lăm kiếp kh�ng đọa v�o trong ba đường �c. Ngược lại, sinh v�o lo�i người hay tr�n c�i trời, nơi n�o cũng hưởng an lạc v� c�ng. M�n hai mươi lăm kiếp rồi sẽ chứng quả B�ch-chi-phật hiệu l� Đặc-sấn-na-kỳ-l�.

�� T�n giả A-nan v� tất cả đại ch�ng nghe lời Đức Phật n�i, th�n t�m đều được thanh tịnh. C� vị chứng quả Tu-đ�-ho�n, c� người chứng quả Tu-đ�-h�m, c� người chứng quả A-na-h�m, A-la-h�n, hoặc c� người ph�t t�m cầu đạo quả V� thượng Ch�nh ch�n.

�� Ch�ng hội vui mừng, nhiễu quanh b�n phải rồi lễ Phật lui về.

* *

�� Nghe như vầy:

�� Một thuở nọ Đức Phật ở tại nước Uất-đơn-la-di�n. Đức Phật c�ng với một ng�n hai trăm năm mươi vị Sa-m�n đi v�o trong x�m l�ng. Sắc tướng của Như Lai, với ba mươi hai tướng tốt v� t�m mươi vẻ đẹp tỏa h�o quang rực rỡ chiếu s�ng cả trời đất, kh�ng c� một nơi n�o l� kh�ng s�ng tỏ, cũng như �nh s�ng vằng vặc của trăng đ�m rằm giữa những đ�m sao nhấp nh�y.

Ng�i du h�nh gặp l�c trời nắng oi bức m� lại kh�ng c� một b�ng r�m m�t n�o. L�c ấy, c� một người chăn d� thấy h�o quang của Phật trong t�m tự nghĩ: �Như Lai Thế T�n l� Bậc Đạo Sư trong ba c�i, đi trong nắng oi ả thế n�y m� kh�ng c� b�ng r�m m�t.� �ng liền bện cỏ l�m d� đi theo sau che tr�n đầu Đức Phật. Đi được một khoảng đường, c�ch bầy d� qu� xa, anh ta b�n bỏ cỏ d� xuống đất, lật đật chạy về coi d�.

�� Đức Phật liền mỉm cười. Nụ cười vừa chớm nở th� nơi kim khẩu của Đức Thế T�n ph�ng ra ng�n vạn đạo h�o quang m�u v�ng rực rỡ lạ thường. Trong mỗi đạo h�o quang lại ph�t ra trăm ng�n tia s�ng chiếu khắp cả mười phương, tr�n cho đến c�i trời thứ Ba mươi ba, dưới th� đến mười t�m địa ngục lớn, ngạ quỷ, s�c sinh... kh�ng một nơi n�o l� khổng s�ng ch�i.

�� Người v� chư Thi�n trong ba c�i thấy �nh quang minh của Đức Phật, lập tức liền đến chỗ Phật, tất cả d�n ch�ng v� c�c lo�i Rồng, A-tu-la, v� số ch�ng hội hết sức vui mừng, đem tất cả hoa hương v� đủ thứ �m nhạc c�ng dường Đức Như Lai.

�� T�n giả A-nan quỳ mọp trước Đức Phật, bạch:

�� -Nụ cười của Phật kh�ng phải chỉ l� cười su�ng, ắt c� l� do. Xin Đức Phật n�i r� về � nghĩa của nụ cười ấy.

�� Đức Phật bảo T�n giả A-nan:

�� -T�n giả c� thấy người chăn d� khi n�y kh�ng?

�� T�n giả A-nan thưa:

�� -Dạ, con c� thấy!

�� Đức Phật bảo:

�� -Người chăn d� ấy đem t�m cung k�nh, bện cỏ l�m d� để che tr�n đầu Đức Phật. Do c�ng đức n�y, trong mười ba kiếp tới đ�y, bất luận sinh l�n c�i trời hay tại nơi thế gian, cuộc đời lu�n lu�n gi�u sang ph� qu�, thường c� chiếc d� bằng bảy thứ ngọc qu� tự nhi�n che tr�n đầu. Sau khi mạng chung kh�ng đọa v�o ba đường �c. M�n mười ba kiếp rồi, xuất gia h�nh đạo th�nh B�ch-chi-phật hiệu l� A- nậu-b�-đạt.

�� Tất cả đại ch�ng nghe Phật n�i việc n�y rồi, c� kẻ chứng c�c quả Tu-đ�-ho�n, Tư-đ�-h�m, A-na-h�m hay A-la-h�n, hoặc th�nh B�ch-chi-phật, hoặc ph�t t�m cầu đạo quả V� thượng Ch�nh đẳng gi�c, hoặc chứng quả vị Bất tho�i chuyển.

�� Ch�ng hội vui mừng lễ Phật lui về.

* *

�� Nghe như vầy:

�� Một thuở nọ, Đức Phật ở tại khu l�m vi�n Kỳ-đ� cấp c� độc, thuộc nước X�-vệ. Đệ tử lớn của Phật l� X�-lợi-phất, ng�y đ�m s�u thời thường d�ng đạo nh�n qu�n s�t tất cả ch�ng sinh, xem căn t�nh ai c� thể độ được, liền đến h�a độ.

�� Bấy giờ, vua Ba-tư-nặc c� một đại thần t�n l� Sư Chất, gi�u c� t�i sản v� lượng, lại c� cơ duy�n đ�ng được h�a độ, n�n T�n giả X�-lợi-ph�t s�ng sớm h�m sau, đắp y, mang b�nh b�t đi thẳng đến nh� đại thần kia để khất thực.

�� Đại thần Sư Chất vừa thấy T�n giả X�-lợi-phất liền cung k�nh lễ b�i, mời v�o trong nh� ngồi tr�n t�a, hỏi thăm sức khỏe, rồi đại thần d�ng đủ c�c thức ăn.

�� Sau khi T�n giả thọ trai xong, rửa tay s�c miệng, rồi v� đại thần Sư Chất m� thuyết ph�p.

�� T�n giả n�i:

�� -Ph� qu�, địa vị, bổng lộc l� nguy�n nh�n của c�c đau khổ. Nh� cửa, �n �i cũng như ở trong chốn lao ngục. Tất cả mọi sở hữu đều l� v� thường. Tất cả sự t�n qu� trong ba c�i cũng như sự biến h�a của tr� ảo thuật. Th�n h�nh lưu chuyển theo sinh tử trong năm c�i đều kh�ng c� chủ tể.

�� Đại thần Sư Chất nghe T�n giả X�-lợi-phất thuyết ph�p như vậy, trong t�m lo sợ kh�ng c�n ham th�ch địa vị gi�u sang, chẳng m�ng �n �i. Xem nh� ở như chốn g� mả, n�n đem tất cả gia nghiệp vợ con giao lại cho người em ruột m�nh, rồi cạo bỏ r�u t�c, th�n mặc �o hoại sắc v�o trong th�m sơn, thiền tọa h�nh đạo.

�� L�c ấy, người vợ của đại thần Sư Chất cứ ưu sầu �o n�o, vẫn mơ tưởng Sư Chất, kh�ng chịu �n �i với người em chồng.

�� Người em Sư Chất n�i:

�� -Nh� cửa, t�i sản ch�u b�u rất nhiều, n�o c� g� thiếu thốn m� lại lu�n lu�n buồn phiền chẳng vui?

�� Người vợ của đại thần Sư Chất đ�p:

�� -Ta nhớ đến đại thần Sư Chất, l� người chồng cũ của ta, do đ� ta buồn rầu.

�� Người em của đại thần Sư Chất n�i:

�� -Nay n�ng c�ng ta đ� t�c th�nh vợ chồng, tại sao ng�y đ�m vẫn mơ tưởng đến người cũ l�m g�?

�� Người vợ của đại thần Sư Chất lại đ�p:

�� -Người chồng cũ của ta t�m địa tốt đẹp kh�ng ai s�nh bằng. Do vậy ta lu�n mơ tưởng.

�� Người em của đại thần Sư Chất thấy chị d�u lu�n lu�n mơ tưởng tới người anh m�nh, n�n e rằng người anh nếu kh�ng may tho�i ch� bỏ tu ho�n tục, trở về sẽ đoạt lại gia nghiệp vợ con. Nghĩ như thế rồi, anh ta b�n t�nh một kế, liền gọi một tướng cướp đến bảo:

�� -Ta thu� ngươi năm trăm tiền v�ng, đi chặt đầu Sa-m�n Sư Chất đem về đ�y.

�� Tướng cướp nhận tiền thu�, rồi đi v�o trong n�i gặp Sa-m�n Sư Chất. Sa-m�n Sư Chất n�i:

�� -Ta chỉ c� một chiếc y cũ xấu n�y, ngo�i ra kh�ng c� t�i sản g� nữa. Người v� l� do g� m� đến đ�y?

�� Tướng cướp đ�p:

�� -Em �ng thu� ta đến đ�y để giết �ng.

�� Sa-m�n Sư Chất nghe qua th� hoảng sợ, n�i với tướng cướp.

�� -Ta l� người mới xuất gia h�nh đạo, lại chưa gặp Đức Phật, cũng chưa tỏ ngộ gi�o ph�p, xin dừng tay giết ta, đợi khi ta gặp Đức Phật, hiểu �t gi�o ph�p rồi, chừng ấy sẽ giết cũng chẳng muộn.

�� Tướng cướp một mực n�i rằng ta nhứt định giết �ng, kh�ng thể tr� ho�n.

�� Sa-m�n Sư Chất liền dang một c�nh tay ra n�i với tướng cướp:

�� -Người c� thể chặt một c�nh tay ta, c�n th�n t�n n�y để ta gặp Đức Phật được chăng?

�� Tướng cướp liền chặt một c�nh tay của Sa-m�n Sư Chất đem về giao cho người em.

�� Sa-m�n Sư Chất sau đ� t�m đường đến gặp Đức Phật. Khi gặp Đức Phật rồi, l�m lễ, lui về chỗ ngồi.

�� Đức Phật v� Sa-m�n Sư Chất m� thuyết ph�p:

�� -�ng từ v� số kiếp xa xưa đến nay đ� từng giết hại bao nhi�u người. Lượng m�u chảy ra do �ng chặt lấy tay, ch�n, đầu người ấy nhiều hơn nước nơi bốn biển. Xương người do �ng s�t hại chất cao hơn n�i Tu-di. Nước mắt đau khổ của người do �ng tạo ra nhiều hơn nước nơi bốn s�ng to. Sữa mẹ �ng b� nhiều hơn nước s�ng bể. Ng�y nay �ng bị chặt tay l� do quả b�o từ v� lượng kiếp đến nay, chẳng phải nh�n quả chỉ trong một đời n�y.

�� Tất cả ch�ng sinh c� thọ th�n th� đều chịu c�c quả b�o đau khổ. Tất cả c�c quả đau khổ đều từ nơi nh�n tập m� ph�t sinh. Do tập nh�n nơi �n �i m� c� c�c khổ lụy n�y. Nếu si m�, �n �i dứt sạch th� nghiệp nơi tập nh�n kh�ng c�n. H�nh nghiệp theo tập nh�n kh�ng c�n th� kh�ng thọ th�n căn. Đ� kh�ng c� c�c th�n căn th� c�c khổ liền ti�u diệt. �ng phải tư duy tu tập b�t Ch�nh đạo.

�� L�c ấy, Sa-m�n Sư Chất nghe lời Đức Phật dạy như vậy, t�m tr� bỗng nhi�n s�ng suốt, liền ở trước Đức Phật chứng quả A-la-h�n, rồi xả bỏ th�n mạng nhập Niết-b�n.

�� N�i về tướng cướp, đem c�nh tay của Sa-m�n Sư Chất về giao cho người em. Người em liền đặt c�nh tay của anh m�nh trước chị d�u, rồi n�i:

�� -N�ng thường n�i m�nh lu�n mơ tưởng đến người chồng cũ. Đ�y l� c�nh tay của �ng ấy.

�� Người chị d�u thấy vậy, c�ng đau đớn n�n buồn kh�c nức nở, trong l�ng rất bất b�nh, liền đem sự vụ t�u l�n nh� vua. Nh� vua cho người điều tra, thấy đ�ng như sự thật n�ng đ� khai b�o. Vua liền ra lệnh xử trảm người em.

�� Chư Tỳ-kheo nghi ngờ về trường hợp của Sa-m�n Sư Chất, n�n bạch Đức Phật:

�� -Sa-m�n n�y đời trước đ� tạo nhiều điều �c g� m� ng�y nay phải chịu quả b�o bị chặt c�nh tay? Rồi do đ� tạo phước đức g�, n�n được gặp Phật, lại chứng đạo quả A-la-h�n? Xin Đức Phật thương x�t chỉ dạy cho.

�� Đức Phật bảo đại ch�ng:

�� -V�o thời qu� khứ l�u xa, tại nước Ba-la-nại c� vị vua t�n l� B�-la-đạt. L�c ấy, nh� vua c�ng quần thần du h�nh săn bắn, v� vua m�i m� đuổi theo con th� v�o tận rừng s�u n�n qu�n mất đường về. Lại th�m c�y l� um t�m che khuất �nh s�ng mặt trời, d� nghĩ đủ trăm c�ch nhưng kh�ng t�i n�o t�m được lối ra, n�n c�ng hoảng hốt lo sợ. May đ�u l�c ấy thấy ph�a trước đường c� một vị B�ch-chi- phật, nh� vua liền tiến đến, thưa:

�� -Quả nh�n v� m�i đuổi theo con th� n�n lạc đường kh�ng biết lối ra, hiện giờ kh�ng biết quần thần, qu�n l�nh, xe ngựa ở tại phương n�o?

�� Do hai c�nh tay của vị B�ch-chi-phật bị ung độc nhức nhối v� c�ng, n�n kh�ng thể cử động để chỉ lối được, b�n d�ng ch�n chỉ lối đi cho nh� vua.

�� Nh� vua tức giận, bắt tội khi qu�n, n�i:

�� -Người l� d�n của ta, gặp ta đ� kh�ng đứng dậy thủ lễ, c�n lại khinh khi lấy ch�n chỉ lối cho ta.

�� Nh� vua n�i xong liền r�t gươm chặt đứt một c�nh tay của B�ch-chi-phật.

�� B�ch-chi-phật tự nghĩ: �Nh� vua nếu kh�ng biết s�m hối việc l�m của m�nh vừa rồi, th� sẽ thọ quả b�o trọng tội kh�ng c� thời kỳ chấm dứt� L�c ấy B�ch-chi-phật ở trước nh� vua liền d�ng thần t�c th�ng bay thẳng l�n hư kh�ng, biến h�a đủ c�ch. Nh� vua thấy vậy, rồi gieo năm v�c s�t đất, lớn tiếng cầu xin s�m hối tạ tội:

�� -C�i mong Phật thương x�t, gi�ng hạ xuống mặt đất thọ sự s�m hối của con.

�� B�ch-chi-phật liền hạ xuống đất, nhận sự s�m hối của nh� vua. Nh� vua gieo năm v�c xuống s�t ch�n B�ch-chi-phật, l�m lễ s�m h�i, tự b�y tỏ:

�� -C�i mong ng�i x�t thương thọ nhận sự s�m hối của con, để con khỏi phải thọ quả khổ l�u d�i.

�� L�c ấy, B�ch-chi-phật xả th�n nhập v�o Niết-b�n v� dư. Nh� vua thu h�i cốt, x�y th�p để thờ linh cốt của ng�i. Nh� vua ở trước bảo th�p lu�n d�ng hoa hương c�ng dường cầu xin s�m hối. Do đ�, nay tho�t khỏi v�ng sinh tử.

�� Đức Phật bảo đại ch�ng:

�� -Nh� vua l�c ấy nay l� vị Sa-m�n Sư Chất n�y. Do chặt c�nh tay của B�ch-chi-phật n�n bị quả b�o trong năm trăm đời bị chặt c�nh tay m� chết, cho đến việc thọ b�o ng�y h�m nay cũng vậy. Do sự s�m hối n�n kh�ng bị đọa địa ngục, m� được tr� tuệ s�ng tỏ, tho�t khỏi sinh tử th�nh bậc A-la-h�n.

�� Đức Phật bảo c�c vị Tỳ-kheo:

�� -Tất cả những nghiệp nh�n, họa hay phước đều kh�ng mất đi đ�u cả. Tất cả đại ch�ng nghe lời Đức Phật dạy, kh�ng ai l� kh�ng kinh sợ, đồng gieo năm v�c s�t đất lễ Phật.

* *

�� Thuở xưa, Đức Phật ở tại ao A-nậu-đạt bảo năm trăm vị A-la-h�n:

�� -Mỗi người tự n�u b�y việc l�m ở thời qu� khứ của m�nh, m� do đ� nay được chứng đạo.

�� C�c vị A-la-h�n theo lời dạy của Đức Phật, mỗi vị đều n�i về c�ng đức của c�c việc l�m trong qu� khứ của m�nh.

�� L�c đ�, c� A-la-h�n t�n l� B�-đa-kiệt-l� tự n�u b�y:

�� -Về thời qu� khứ v� số kiếp, c� Đức Phật ra đời hiệu l� Định Quang Như Lai, Ch� Ch�n, Đẳng Ch�nh Gi�c, Minh Hạnh Th�nh, Vi Thiện Thệ, Thế Gian Giải, V� Thượng Sĩ, Đạo Ph�p Ngự, Thi�n Nh�n Sư, gi�u l�ng đại từ bi, x�t thương gi�p đỡ tất cả, l�m nơi nương tựa che chở cho ch�ng sinh, xuất hiện ở đời gi�o h�a trời người khiến, họ đắc đạo rồi mới nhập Niết-b�n. X�-lợi được ph�n chia, x�y th�p an tr� c�ng dường.

�� V�o thời kỳ gi�o ph�p của Đức Phật n�y sắp diệt tận, t�i l� người bần c�ng kh�ng kế sinh nhai, n�n đi đ�y đ� đốn củi độ nhật. Bỗng từ xa tr�ng thấy một ng�i th�p đồ sộ, nguy nga, nằm cạnh một c�i đầm lớn. Khi mắt tr�ng thấy th� t�m rất đỗi vui mừng, kh�ng sao kể xiết. Vội v�ng rảo bước đến đ� chi�m ngưỡng, lễ b�i, trong người l�ng l�ng thoải m�i. Thấy c�c lo�i chồn, c�o, chim ch�c... nằm ngủ trong đ�, chung quanh c�y cỏ um t�m, gai g�c chằng chịt v� đầy dẫy ph�n chim, th�. Tuyệt nhi�n kh�ng c� người quản thủ v� cũng kh�ng c� một dấu vết của người đi lại chi�m ngưỡng c�ng dường.

�� T�i thấy cảnh hoang vắng như vậy, trong l�ng lấy l�m x�t xa v� c�ng. Kh�ng biết ph�p c�ng đức nơi thần lực của Như Lai như thế n�o, m� đ� khiến t�m t�i hớn hở dốc sức chặt ph�t cỏ c�y v� qu�t dọn sạch sẽ những ph�n của cầm th�, chim ch�c, chồn c�o... Qu�t dọn xong, trong t�m c�ng vui vẻ, ch� th�nh nhiễu quanh th�p t�m v�ng, chắp tay đảnh lễ rồi lui về.

�� Do c�ng đức n�y, sau khi mạng chung được sinh l�n tầng trời thứ mười lăm l� c�i Quang �m, d�ng c�c thứ ngọc qu� trang sức nơi cung điện n�n h�o quang rực rỡ, trang nghi�m tr�ng lệ, v� c�ng tươi đẹp, vượt hẳn c�c cung điện của chư Thi�n kh�c. Thọ mạng ở c�i trời xong, lại một trăm đời l�m Chuyển lu�n th�nh vương trị v� bốn ch�u thi�n hạ, bảy b�u tự nhi�n t�y theo � muốn. M�n kiếp số l�m Chuyển lu�n th�nh vương, lại thường sinh v�o nh� Trưởng giả, d�ng họ t�n qu� của ho�ng tộc, gi�u c� v� c�ng, dung mạo đẹp đẽ, kh�ng c� người thứ hai s�nh bằng, hễ ai tr�ng thấy t�i đều sinh t�m hoan hỷ k�nh mến. Khi muốn ra đi, đường s� tự nhi�n sạch sẽ, chư Thi�n ở tr�n kh�ng rải hoa tỏ l�ng cung k�nh. Bất cứ sống ở chỗ n�o cũng được như vậy.

�� Ch�n mươi kiếp xoay vần trong một A-tăng-kỳ, khi th� sinh l�n c�i trời, khi th� sinh trong nh�n gian, l�c n�o cũng hưởng cảnh ph� qu� tự nhi�n, kh�ng rơi v�o ba đường �c.

�� T�i nhớ đ�y l� sự việc quan trọng trong c�c sự việc đặc biệt của đời t�i về qu� khứ. Ng�y nay, phước b�o cuối c�ng của t�i đ� vi�n m�n, đ� gặp được bậc Thầy họ Th�ch, Bậc Đại H�ng trong ba c�i, được v�o trong gi�o ph�p của Ng�i, th�nh bậc Sa-m�n, chứng được s�u ph�p thần th�ng, kh�ng việc g� l�m ngăn ngại, dứt sạch c�c tham dục, th�nh bậc A-la-h�n. Lại kh�ng bị c�c việc lạnh n�ng v� ấm l�m bực dọc, t�m được thanh tịnh, hết sức an vui.

�� Nếu đối với Tam bảo, tạo được mảy may điều lợi �ch g�, bất cứ ở cảnh giới n�o cũng được phước b�o v� c�ng to lớn.

�� T�i nghĩ nhớ đức hạnh đ� tạo trong qu� khứ như vậy, n�n nay được quả b�o như thế n�y.

�� B�-đa-kiệt-l� ở trước Phật tr�nh b�y việc l�m về thời qu� khứ của m�nh, rồi lễ Phật lui ra đứng qua một b�n.

* *

�� Khi Đức Phật mới th�nh đạo, qu�n x�t căn t�nh của ch�ng sinh do ngu si đi�n đảo, n�n ương bướng kh� gi�o h�a. Như Lai dầu c� thuyết ph�p th� ai l� người chịu nghe theo, chi bằng Ng�i nhập v�o Niết-b�n, vả lại cũng kh�ng c� người đến thỉnh Phật thuyết ph�p.

�� Vua trời Phạm thi�n biết được Đức Phật c� � muốn nhập Niết- b�n, liền c�ng với v� số chư Thi�n c�i Phạm thi�n chỉ trong khoảng khắc như lực sĩ duỗi c�nh tay, liền đến trước Đức Phật, đầu mặt lễ s�t đất, nhiễu quanh Đức Phật ba v�ng, rồi chắp tay quỳ mọp trước Phật, bạch:

�� -Ch�ng sinh nơi ba c�i sống trong cảnh mờ tối đ� qu� l�u, nay mới c� Bậc Đại Th�nh xuất hiện. C�i mong Đức Thế T�n dũ l�ng đại từ đại bi v� lượng, thương x�t ch�ng sinh, mong Ng�i nhận lời thưa thỉnh n�y, hết sức mong Ng�i nhận lời thưa thỉnh của ch�ng con, khai diễn kho t�ng Phật ph�p để bố" th� �nh s�ng tr� tuệ.

�� Đức Phật bảo Phạm thi�n:

�� -Ch�ng sinh kh� gi�c ngộ, do m� lầm đi�n đảo. Dầu Ta c� n�i gi�o ph�p, ai l� người chịu nghe theo, chi bằng Ta sớm nhập v�o Niết-b�n.

�� L�c ấy, Phạm thi�n lập lại lời thỉnh:

�� -Ch�ng sinh trong ba c�i, đ� từ l�u sống trong cảnh giới tối tăm, trải qua trăm ng�n vạn ức kiếp mới gặp Đức Phật ra đời. Như hoa Ưu-đ�m-b�t rất l�u mới nở, cũng như chư Phật kh� gặp. C�i xin Đức Như Lai tăng th�m l�ng đại bi, nguyện n�i gi�o ph�p để khai ngộ kẻ ngu si.

�� Phạm thi�n n�i tiếp:

�� -Đức Thế T�n từ v� số kiếp đến nay đ� từng xả bỏ th�n mạng, đầu, mắt, tủy, n�o, da, thịt, xương, m�u, quốc gia, vợ con.. bố th� cho tất cả, v� ch�ng sinh ph�t nguyện rộng lớn, sẽ v� ch�ng sinh l�m �nh quang minh rực rỡ.

�� Lại nữa, về thời qu� khứ c�ch đ�y v� số kiếp, l�c ấy tại c�i Di�m-ph�-đề c� vị vua cai trị một nước lớn, t�n l� Độ-x�-na-tạ-l�, l� người nh�n từ, dũng m�nh, đoan ch�nh tột bực, thống l�nh t�m mu�n bốn ng�n c�c chư hầu, nước nh� hưng thạnh, d�n ch�ng an lạc. Một h�m nọ, đại vương ngồi tĩnh tọa tư duy nơi cung điện, suy nghĩ: �X�t người ở đời được sự t�n vinh, hưởng cảnh gi�u sang ph� qu� an lạc tự nhi�n đều do đời trước đ� trồng căn l�nh, trau dồi tr� tuệ. V� l� do đ� n�n h�m nay mới được như vậy. Đ� được hưởng cảnh t�n vinh, ph� qu�, an lạc tự nhi�n rồi, trở lại đam m� sắc dục, kh�ng nghĩ đến cơn v� thường, lại kh�ng biết vun trồng thiện căn để tiếp nối phước b�o cho đời sau. Cũng như lo�i s�c sinh, suốt ng�y ăn no n� kh�ng biết dụng c�ng tu tỉnh. Ph�m l� người c� tr� cần phải trau dồi tr� tuệ, để ch�nh ph�p ng�y được mở mang�.

�� Nh� vua suy nghĩ như vậy rồi, liền bảo c�c cận thần:

�� -Ta muốn nghe ch�nh ph�p, c�c khanh truyền lệnh cung thỉnh bậc tr� tuệ v� ta m� thuyết ph�p.

�� Quần thần nhận lệnh, rồi sai đi khắp c�c nước trong bốn phương tuy�n lệnh của đại vương, cầu thỉnh c�c bậc đại tr� th�ng minh.

�� Bấy giờ, c� một người thuộc d�ng B�-la-m�n, học vấn quảng b�c, tr� tuệ si�u quần, đến nhận lệnh của nh� vua. Quần thần t�u l�n đại vương:

�� -Nay c� một người B�-la-m�n l� bậc th�ng minh tr� tuệ, học thức uy�n b�c, đang đứng chờ lệnh ngo�i ng�.

�� Nh� vua vừa nghe qua trong l�ng hớn hở, b�n đ�ch th�n ra tận ngọ m�n cung k�nh đ�n rước v�o nội cung, mời ngồi l�n t�a l�m bằng ngọc qu�, rồi đầu mặt lễ s�t đất, d�ng l�n c�c m�n cao lương mỹ vị. B�-la-m�n ăn xong, rửa tay s�c miệng, rồi nh� vua mới thưa thỉnh:

�� -Từ l�u đ� nghe danh nh�n giả l� bậc Hiền đức, nay từ xa đến đ�y, c�i xin đại Ti�n v� t�i n�i ph�p.

�� B�-la-m�n n�i:

�� -Ta tu học bấy l�u, trải qua nhiều năm cực khổ, m� nay đại vương muốn nghe ph�p liền đ�u được.

�� Nh� vua thưa:

�� -Nh�n giả cần d�ng quốc th�nh, ngọc ng�, ch�u b�u..., t�i sẽ xin cung cấp tất cả theo � muốn.

�� B�-la-m�n đ�p:

�� -Ta kh�ng cần quốc th�nh, vợ con, ngọc ng�, ch�u b�u, voi ngựa... N�y đại vương, nếu c� thể kho�t thịt tr�n th�n vua l�m th�nh một ng�n ngọn đ�n, nếu được vậy ta sẽ thuyết ph�p cho nghe, c�n kh�ng được như thế th� kinh ph�p kh�ng dễ g� được nghe.

�� Nh� vua tự nghĩ: �Từ v� số kiếp đến nay, ta bỏ th�n mạng kh�ng kể xiết, nhưng chưa c� lần n�o v� ph�p m� bỏ th�n mạng. H�m nay v� ph�p, đem th�n l�m đ�n l� việc l�m hết sức vui sướng v� tốt đẹp.� Nh� vua nghĩ như vậy rồi, hoan hỷ thưa với B�-la- m�n:-Theo như lời nh�n giả đ� dạy, t�i sẽ tu�n h�nh, kh�ng d�m tr�i �.

�� B�-la-m�n n�i:

�� -Nếu được vậy th� tốt lắm! V� chừng n�o sẽ thực hiện?

�� Nh� vua lại đ�p:

�� -Bảy ng�y sau mới thực hiện.

�� Nh� vua bảo quần thần ra lệnh cho c�c chư hầu:

�� -Bảy ng�y nữa, đại vương sẽ v� ph�p m� d�ng th�n m�nh l�m một ng�n ngọn đ�n. Ai muốn thăm đại vương, tất cả tập hợp về kinh đ�.

�� Quần thần nhận lệnh đại vương, đều sai sứ đi đến t�m mu�n bốn ng�n nước chư hầu tuy�n lệnh:

�� -Đại vương trong bảy ng�y nữa sẽ đem th�n kho�t th�nh một ng�n ngọn đ�n, chư hầu thần d�n ai muốn thăm đại vương th� mau mau tập hợp về đại quốc.

�� Tất cả vua chư hầu, d�n ch�ng nghe được tin ấy đều hết sức ngạc nhi�n, như nghe tin cha mẹ qua đời, n�n buồn rầu kh�c l�c, cảm động cả c�i Di�m-ph�-đề. Tất cả chư hầu, thần d�n đều tập trung về đại quốc.

�� Đại vương bảo c�c quan cận thần:

�� -T�m một chỗ đất bằng phẳng, rộng r�i, thiết lập t�a ngồi.

�� Quần thần phụng lệnh, t�m một chỗ đất bằng phẳng rộng r�i v� thiết lập một t�a ngồi.

�� Khi đại vương ăn uống xong, c�ng chư vị phu nh�n, hai ng�n thể nữ, một ng�n đại thần thứ lớp đi theo nhau. Đại vương bước l�n ngồi ch�nh giữa t�a.

�� C�c vị phu nh�n, thế nữ, c�c vị chư hầu, quần thần, d�n ch�ng, ở trước mặt đại vương, ai ai cũng đau l�ng, đồng thanh t�u tr�nh:

�� -C�i xin đại vương đem l�ng đại từ, đại bi v� lượng thương x�t thần d�n, v� ch�ng t�i, đại vương chớ đem th�n đốt th�nh một ng�n ngọn đ�n.

�� Đại vương n�i với chư hầu, quần thần, mu�n d�n, phu nh�n, thế nữ:

�� -Ta từ v� số kiếp đến nay, sinh tử trong năm đường bỏ th�n v� số, nhưng chưa từng v� ph�p m� xả bỏ th�n mạngẵ. Nay v� ph�p kho�t th�n l�m đ�n, xin đem c�ng đức n�y hồi hướng về Phật đạo, v� v� lượng ch�ng sinh khắp mười phương thế giới l�m �nh s�ng quang minh ph� tan b�ng tối của ba độc tham, s�n, si. Khi ta th�nh Phật, sẽ v� c�c �ng đem �nh s�ng tr� tuệ chiếu soi đoạn trừ sinh tử, mở cửa Niết-b�n để v�o căn nh� an ổn l� Phật ph�p. C�c người chớ khuy�n ta tho�i chuyển t�m V� thượng đạo.

�� Khi ấy, tất cả ch�ng hội đều lặng thinh.

�� Rồi đại vương cầm dao đưa cho quan hầu cận, bảo kho�t tr�n th�n một ng�n chỗ để l�m một ng�n ngọn đ�n, thịt m�c trong th�n ra mỗi lỗ s�u bằng một đồng tiền lớn, đem dầu r�t v�o v� đặt một ng�n ngọn tim l�m th�nh một ng�n ngọn đ�n. L�m vừa xong, đại vương thưa với B�-la-m�n:

�� -Xin nh�n giả thuyết ph�p trước, rồi sau đ� mới đốt đ�n.

�� Nhưng vị B�-la-m�n v� đại vương chỉ n�i vỏn vẹn một b�i kệ:

�� Đ� c� th� kh�ng

�� Đ� th�nh th� hoại

�� C� hiệp c� ly

�� C� sinh c� diệt.

�� Đại vương nghe kệ rồi th� vui mừng kh�ng kể xiết, bảo chư thần, phu nh�n, thể nữ đọc tụng ghi nhớ, liền truyền lệnh mọi người viết b�i kệ d�n nơi c�c cửa ra v�o, ng� tư đường c�i v� những cổng l�ng. Lại c�ng ra lệnh cho tất cả d�n ch�ng trong đại quốc cũng chư hầu thần d�n cả c�i Di�m-ph�-đề đều đọc tụng.

�� Khi ấy đại vương thưa với B�-la-m�n:

�� -Giờ đ�y n�n ch�m lửa đốt đ�n.

�� Rồi vua lập lời thệ nguyện:

�� -Ng�y nay v� ph�p đem th�n l�m đ�n, t�i kh�ng cầu ng�i vị Chuyển lu�n th�nh vương, tr�n cho đến Thi�n đế, Thi�n vương v� c�c thứ lạc th� vinh hiển ở đời, cũng kh�ng cầu chứng quả của Nhị thừa. Nguyện đem c�ng đức n�y cầu đạo V� thượng Ch�nh ch�n. V� tất cả ch�ng sinh trong năm đường l�m ngọn đ�n đại ph�p chiếu ph� c�c b�ng tối v� minh.

�� Khi đại vương ph�t nguyện như vậy rồi, tức th� cả c�i Tam thi�n đại thi�n thế giới hiện đủ s�u thứ chấn động, tr�n cho đến c�i trời Thủ-đ�-hội, tất cả cung điện đều rung rinh, khiến chư Thi�n thảy hoảng sợ, kh�ng biết l� do g� khiến quả đất biến động dữ dội như vậy, liền d�ng Thi�n nh�n qu�n s�t khấp c�i Di�m-ph�-đề, thấy c� một vị Bồ-t�t v� cầu ph�p n�n đem th�n đốt th�nh một ng�n ngọn đ�n v� ph�t đại nguyện. V� l� do đ� n�n đại địa chấn động dữ dội.

�� L�c đ�, chư Thi�n đồng gi�ng hạ xuống c�i Di�m-ph�-đề, thấy r� một ng�n ngọn đ�n đang ch�y s�ng tr�n th�n Bồ-t�t. V� số chư Thi�n thương kh�c, nước mắt như mưa. Trời Đế Th�ch đứng trước mặt đại vương ca ngợi:

�� -L�nh thay! L�nh thay! Do quyết cầu ph�p n�n kh�ng tiếc th�n mạng. Đại vương l�m như vậy để cầu mong việc g�?

�� Bồ-t�t đ�p:

�� -T�i chẳng cầu ng�i vị Chuyển lu�n th�nh vương, Thi�n đế, Ma vương, Phạm vương v� th� vui theo ngũ trần: sắc, thanh, hương, vị, x�c... cũng kh�ng cầu đạo quả B�ch-chi-phật hay A-la-h�n. Nguyện đem c�ng đức n�y cầu quả V� thượng Ch�nh ch�n, v� v� lượng ch�ng sinh khắp mười phương thế giới l�m ngọn đ�n tr� tuệ để chiếu ph� b�ng tối của ba độc: tham, s�n, si, khiến l�a c�c khổ, chứng cảnh an lạc nơi N�-ho�n.

�� Trời Đế Th�ch lại hỏi:

�� -Th�n đốt th�nh một ng�n ngọn đ�n, đại vương c� lấy l�m đau khổ, sinh t�m hối hận chăng?

�� Vua đ�p:

�� -Kh�ng lấy l�m đau khổ, cũng kh�ng sinh t�m hối hận.

�� Thi�n đế lại hỏi:

�� -Đại vương kh�ng sinh t�m hối hận, lấy g� l�m bằng chứng.

�� Vua liền lập lời thề:

�� -Ta ng�y nay v� cầu ph�p, đem th�n l�m th�nh một ng�n ngọn đ�n, nguyện đem c�ng đức n�y hồi hướng về đạo quả V� thượng Ch�nh ch�n. Như quả thật th�nh Phật th� xin những vết kho�t của một ng�n ngọn đ�n n�y trong tức khắc được l�nh, th�n liền b�nh phục kh�ng c�n vết sẹo.

�� Đại vương ph�t lời thệ nguyện ấy rồi, th� to�n th�n liền b�nh phục như cũ, kh�ng c�n một vết sẹo n�o, lại đoan nghi�m tốt đẹp lạ thường, vượt hơn th�n h�nh l�c trước.Bấy giờ trời Đế Th�ch c�ng v� số chư Thi�n, c�c vua chư hầu, quần thần, phu nh�n, thể nữ, v� lượng thứ d�n đồng thanh ca ngợi: -L�nh thay! L�nh thay! Thật chưa từng c�!

�� Tất cả đều v� c�ng hoan hỷ, c�ng v�ng lời tu h�nh mười điều l�nh.

�� Đức Phật bảo:

-Đại vương l�c ấy l� th�n Ta ng�y nay, B�-la-m�n l�c ấy nay l� Điềư-đạt.

�� Bồ-t�t cầu ph�p tu tập tr� tuệ lu�n tinh tấn như vậy.

QUYỂN THƯỢNG H�́T

KINH BỒ T�T BẢN HẠNH

H�n dịch: Mất t�n người dịch - Phụ v�o dịch phẩm đời Đ�ng Tấn

Việt dịch:�Linh-Sơn Ph�p Bảo Đại Tạng Kinh

QUYỂN TRUNG

�Thuở xưa, khi Đức Phật ở tại khu l�m vi�n Kỳ-đ� cấp c� độc, thuộc nước X�-vệ. L�c ấy, c� một Hiền giả t�n l� Tu-đạt, nh� cửa đơn sơ ngh�o kh�, kh�ng c� t�i sản, nhưng lại hết l�ng s�ng k�nh đạo đức. �ng đi đến tinh x�, đầu mặt đảnh lễ s�t ch�n Đức Phật, rồi lui ra ngồi một b�n nghe Đức Phật thuyết ph�p.

�� Đức Phật hỏi:

�� -N�y Tu-đạt, người tại gia n�n bố th� hay kh�ng n�n bố th�?

�� Tu-đạt bạch Phật:

�� -Người tại gia n�n bố th�.

�� V� hỏi:

�� -Thế n�o l� bố th� nhiều? Thế n�o l� bố th� �t? Thế n�o l� c� t�m l�nh bố th�? Thế n�o l� kh�ng c� t�m l�nh bố th�?

�� Đức Phật bảo Tu-đạt:

�� -X�t về việc bố th�, c� khi bố th� nhiều m� được phước b�o �t. C� khi bố th� �t m� được phước b�o nhiều.

�� Tu-đạt hỏi:

�� -Tại sao bốth� nhiều m� được phước b�o �t?

�� Đức Phật đ�p:

�� -Tuy bố th� nhiều m� t�m kh�ng ch� th�nh, t�m kh�ng cung k�nh, kh�ng sinh t�m đại hoan hỷ, m� t�m đem t�m ng� mạn tự đại để bố th�. Người bố th� như vậy l�ng tin kh�ng ch�nh đ�ng, nhận thức sai lầm, chẳng phải l� ch�nh kiến. Đ� kh�ng phải l� sự bố th� của bậc Thượng sĩ, n�n bố th� tuy nhiều m� phước b�o rất �t. V� như canh t�c trong một đ�m ruộng x�u, gieo trồng tuy nhiều, kỳ thật thu hoạch hoa lợi chẳng được bao nhi�u.

�� Tu-đạt hỏi:

�� -Tại sao bố th� �t m� được phước b�o nhiều?

�� Đức Phật đ�p:

�� -Tuy bố th� �t, nhưng đem t�m hoan hỷ bố th�, đem t�m thanh tịnh bố th�, đem t�m cung k�nh bố th�, bố th� kh�ng c� t�m cầu được b�o �n. Người bố th� như vậy mới l� sự bố th� của bậc Thượng nh�n. Sự bố th� cho Như Lai, B�ch-chi-phật v� bốn quả Sa- m�n l� bậc Ch�nh kiến, n�n bố th� tuy �t m� được phước b�o nhiều. V� như đ�m ruộng ph� nhi�u, gieo giống tuy �t m� thật ra thu hoa lợi rất nhiều.

�� Đức Phật bảo Tu-đạt:

�� -Ta nhớ thuở qu� khứ, ở tại c�i Di�m-ph�-đề n�y, c� một vị Chuyển lu�n th�nh vương t�n l� Ba-đ�-bạt-ninh, nh� vua c� một ng�n người con, trị v� t�m mu�n bốn ng�n nước nhỏ trong bốn ch�u thi�n hạ.

�� L�c đ�, c� một vị B�-la-m�n t�n l� Tỳ-lam, th�n m�u v�ng, dung mạo đoan nghi�m, tr� tuệ th�ng minh vượt bậc, c� phương ph�p trấn �p khi trời đất chuyển biến, tr�n th�ng thi�n văn, dưới giỏi địa l�, trong nh�n gian lại r�nh về t�m l� của con người. Tất cả s�ch vở kinh điển nơi thế gian đều th�ng đạt. L� người đầy l�ng nh�n từ, thương x�t tất cả mọi người, n�n nh� vua rất k�nh mến.�� T�m vạn bốn ng�n vua chư hầu v� tất cả d�n ch�ng đều cung k�nh t�n thờ l� bậc thầy tối thượng.

�� Đại sĩ Tỳ-lam được coi như l� đại vương, chẳng phải Ba-đ�- bạt-ninh. V� sao vậy? V� Chuyển lu�n vương Ba-đ�-bạt-ninh trong mọi việc trị nước an d�n đều hỏi Tỳ-lam. Đại sư Tỳ-lam nh�n đ� m� gi�o h�a. Chư hầu, thần d�n ai nấy đều hết sức hoan hỷ.

�� Bấy giờ, đại vương theo Tỳ-lam thưa học kinh điển, lại cũng khuy�n bảo t�m vạn bốn ng�n vua tiểu quốc c�ng quần thần, th�i tử v� tất cả d�n ch�ng, ai ai cũng phải theo Tỳ-lam cầu học kinh điển để ph�t sinh tr� tuệ.

�� C�c vua, thần d�n kh�ng ai l� kh�ng vui vẻ theo Tỳ-lam học hỏi kinh điển. Họ đều n�i: �Đ�y l� vị Phạm thi�n đến gi�o h�a ch�ng ta l�m những việc tốt đẹp, kh�ng phải l� người thường.� Trong l�c đ�, t�m vạn bốn ng�n tiểu vương thọ học, tr� tuệ được khai ngộ, tất cả đều rất đỗi vui mừng.

�� T�m vạn bốn ng�n tiểu vương ấy đem theo một con voi trắng, một con ngựa hay, một con b� lớn, tất cả đều được trang sức với đ�y bằng v�ng, bằng bạc. Ngo�i ra c�n đem theo một ngọc nữ h�nh dung đoan ch�nh tuyệt vời, lại d�ng chuỗi anh lạc bằng thất bảo trang sức đẹp đẽ lạ thường, một b�t bằng v�ng đựng đầy l�a bạc, b�t bằng bạc đựng đầy l�a v�ng, b�t lưu ly đựng đầy l�a v�ng, b�t bằng pha l� đựng đầy l�a v�ng, d�ng v�ng l�m xe, d�ng bảy b�u trang sức... Mỗi tiểu vương đều như vậy, tổng cộng mỗi thứ gồm t�m vạn bốn ng�n cũng đem hiến d�ng cho đạị sư Tỳ-lam.

�� Đại vương Ba-đ�-bạt-ninh nghe c�c tiểu vương hiến c�ng cho Tỳ-lam như vậy, th� vui mừng kh�ng kể xiết v� thầm nghĩ: �Ta cũng hiến c�ng cho đại sư Tỳ-lam t�i sản qu� b�u như vậy�. Tức thời đem đồ phục sức bằng thất bảo, ch�u b�u, chuỗi anh lạc đẹp đẽ lạ thường trang điểm cho t�m ng�n ngọc nữ, d�ng to�n d�y bằng v�ng trang sức cho t�m vạn bốn ng�n con bạch tượng, cũng d�ng d�y bằng v�ng bạc trang điểm cho t�m vạn bốn ng�n con ngựa, d�ng d�y to�n bằng v�ng trang điểm cho t�m vạn bốn ng�n con b�, t�m vạn bốn ng�n b�t bằng v�ng đựng đầy l�a gạo, t�m vạn bốn ng�n b�t bằng lưu ly đựng đầy l�a v�ng, t�m vạn bốn ng�n cổ xe d�ng to�n bằng v�ng trang điểm... Đại vương đem tất cả những thứ đ� hiến c�ng cho Tỳ-lam.

�� Đại sư Tỳ-lam nhận l�nh rồi, tự nghĩ rằng tất cả t�i sản m�nh c� được như: ch�u b�u, voi, ngựa, xe cộ... n�y, tất cả đều l� v� thường, kh�ng c� g� bền chắc. Rồi t�u với đại vương:

�� -Tất cả t�i sản m� t�i c� được đều thuộc ph�p v� thường lần lần bị ti�u diệt. T�i kh�ng d�ng n�, � muốn đem gi�p đỡ những kẻ ngh�o khổ.

�� Đại vương nghe lời n�y trong l�ng rất phấn khởi, liền ra lệnh cho qu�n thần đ�nh trống truyền khắp c�i Di�m-ph�-đề: �Những người ngh�o c�ng, c�i c�t, gi� cả đơn độc, những vị B�-la-m�n Phạm ch�, tất cả đều hội về�.

�� Đại sư Tỳ-lam liền lập một đ�n chẩn th� lớn, d�n ch�ng nghe lệnh r�ng r�ng k�o nhau tụ tập. Gi� trẻ khỏe yếu d�u dắt lẫn nhau tề tựu đ�ng đ�c.

�� L�c ấy, Tỳ-lam muốn rửa tay theo ph�p B�-la-m�n, nhưng nghi�ng, b�nh m� nước chẳng chảy ra n�n rất lo buồn, thầm nghĩ: �Ta nay thiết lập đại lễ kh�ng biết c� lỗi lầm g� chăng? � chẳng thanh tịnh, hay vật bố th� chẳng phải đồ tốt? Do duy�n cớ g� m� nước chẳng chảy?�

�� L�c đ�, chư Thi�n ở tr�n hư kh�ng n�i với Tỳ-lam:

�� -Việc bố th� của �ng ng�y h�m nay hết sức tốt đẹp kh�ng ai s�nh bằng! T�m �ng thanh tịnh kh�ng ch�t � nhiễm, c�ng đức của �ng l� bậc nhứt, trong thi�n hạ kh�ng ai vượt l�n tr�n được. Chỉ c� người thọ th�, tất cả đều l� những hạng người c� t� kiến giả dối đi�n đảo, chẳng phải l� bậc Thượng sĩ thanh cao, n�n kh�ng thể l�nh thọ của cải bố th� với sự rửa tay cung k�nh của �ng. V� l� do đ�, m� nước trong b�nh kh�ng chảy ra.

�� Tỳ-lam nghe chư Thi�n n�i như thế, � �ng khai ngộ, liền ph�t khởi thệ nguyện: �Nguyện đem c�ng đức bố th� ng�y h�m nay, cầu th�nh đạo V� thượng Ch�nh ch�n. Nếu đ�ng như lời nguyện n�y, th� khiến r�t nước sẽ chảy v�o b�n tay t�i!�.

�� Ph�t lời thệ nguyện rồi, liền nghi�ng b�nh r�t nước, tức thời nước chảy ra rơi v�o b�n tay Tỳ-lam.

�� Chư Thi�n ở tr�n hư kh�ng ca ngợi:

�� -Hay thay! Hay thay! Đ�ng như sở nguyện, chẳng bao l�u �ng sẽ th�nh Phật.

�� L�c ấy, Đại sư Tỳ-lam bố th� �o quần, m�ng mền, thực phẩm... theo nhu cầu của tất cả những người ngh�o c�ng. Trong mười hai năm như vậy, tất cả ngọc nữ, voi, ngựa, ch�u b�u đều d�ng v�o việc bố th�, kh�ng c�n cất giữ một vật g�.

�� Đức Phật bảo Tu-đạt:

�� -B�-la-m�n Tỳ-lam l�c ấy l� th�n Ta ng�y nay. L�c ấy Ta bố th� với t�m l�nh, vật bố th� cũng tốt đẹp, chỉ c� kẻ thọ th� l� t�m họ kh�ng thanh tịnh, n�n tuy vật bố th� nhiều m� thọ phước b�o rất �t.

�� C�n ng�y nay đệ tử ch�n ch�nh, ở trong gi�o ph�p ch�n thật nhiệm mầu thanh tịnh của Ta l�m việc bố th�, th� vật bố th� tuy �t m� thọ hưởns phước b�o rất nhiều.

�� Đối với c�ng đức bố th� của Tỳ-lam trong mười hai năm như vậy, c�ng với mọi c�ng đức bố th� cho tất cả d�n ch�ng trong c�i Di�m-ph�-đề, gồm hai c�ng đức n�y lại kh�ng bằng c�ng đức c�ng dường cho một vị Tu-đ�-ho�n. C�ng đức n�y rất nhiều, vượt hơn phước đức trước.

�� Dầu c�ng dường cho một trăm vị Tu-đ�-ho�n, cộng với sự bố th� của Tỳ-lam cho tất cả d�n ch�ng trong c�i Di�m-ph�-đề n�i ở trước, th� phước đức c� được do sự c�ng dường v� bố th� đ�, kh�ng bằng c�ng dường cho một vị Tư-đ�-h�m. Phước đức n�y rất nhiều, vượt hơn phước đức trước.

�� Giả sử như c�ng dường cho một trăm vị Tư-đ�-h�m, một trăm vị Tu-đ�-ho�n, cộng với sự bố th� của Tỳ-lam cho tất cả d�n ch�ng trong c�i Di�m-ph�-đề n�i ở trước, th� phước đức c� được do sự c�ng dường v� bố th� đ� kh�ng bằng c�ng dường cho một vị A-na- h�m. Phước đức n�y nhiều gấp bội phước đức trước.

�� V� dầu c�ng dường cho một trăm vị A-la-h�n, một trăm vị A- na-h�m, một trăm vị Tư-đ�-h�m, một trăm vị Tu-đ�-ho�n, cộng với sự b� th� của Tỳ-lam cho tất cả d�n ch�ng trong c�i Di�m-ph�-đề n�i ở trước, th� phước b�o c� được do sự c�ng dường v� bố th� đ� kh�ng bằng c�ng dường cho một vị A-la-h�n. Phước đức n�y rất nhiều, vượt hẳn phước đức trước.

�� Giả sử c�ng dường cho một trăm vị A-la-h�n, một trăm vị A- na-h�m, một trăm vị Tư-đ�-h�m, một trăm vị Tu-đ�-ho�n cộng với sự bố th� của Tỳ-lam cho tất cả d�n ch�ng trong c�i Di�m-ph�-đề n�i ở trước, th� c�ng đức c� được do sự c�ng dường v� bố th� ấy kh�ng bằng c�ng dường cho một vị B�ch-chi-phật. Phước đức n�y rất nhiều, vượt hơn phước đức trước.

�� Giả sử c�ng dường cho một trăm vị B�ch-chi-phật, một trăm vị A-la-h�n, một trăm vị A-na-h�m, một trăm vị Tư-đ�-h�m, một trăm vị Tu-đ�-ho�n cộng với sự bố th� của Tỳ-lam cho d�n ch�ng trong c�i Di�m-ph�-đề n�i ở trước, th� phước đức c� được do sự c�ng dường v� bố th� đ� kh�ng bằng x�y th�p, cất nh� cho ch�ng Tăng, lập tinh x�, c�ng dường �o, mền, giường nằm, đồ ăn uống. Cung cấp sự cần d�ng cho chư Tăng, Sa-m�n, Đạo sĩ khắp bốn phương, cả ba thời qu� khứ, hiện tại v� vị lai. Gồm những c�ng đức n�y th� vượt hẳn những c�ng đức trước.

�� Tuy x�y th�p, cất nh� cho ch�ng Tăng, lập tinh x� như tr�n, c�ng với sự c�ng dường B�h�-chi-phật, A-la-h�n, A-na-h�m, Tư-đ�- h�m, Tu-đ�-ho�n cộng với sự bố th� của Tỳ-lam cho tất cả d�n ch�ng trong c�i Di�m-ph�-đề n�i ở trước, th� phước đức do sự c�ng dường v� bố th� đ� kh�ng bằng c�ng dường cho một Đức Phật. C�ng đức của sự c�ng dường cho một Đức Phật rất nhiều, kh�ng thể kể xiết.

�� Tuy c�ng dường Đức Phật, x�y th�p cất nh� cho ch�ng Tăng, lập tinh x�, c�ng dường B�ch-chi-phật, A-la-h�n, A-na-h�m. Tư-đ�- h�m, Tu-đ�-ho�n cộng với sự bố th� của Tỳ-lam cho tất cả d�n ch�ng trong c�i Di�m-ph�-đề n�i ở trước, th� bao nhi�u c�ng đức của sự c�ng dường v� b�" th� đ�, kh�ng bằng c� người ở trong một ng�y thọ ba ph�p tự quy y v� b�t quan trai giới. Nếu giữ được năm giới sẽ c� c�ng đức vượt hơn c�ng đức c�ng dường v� bố th� vừa kể tr�n, gấp trăm ng�n lần kh�ng thể v� dụ.

�� Lại đem c�ng đức tr� giới n�y hiệp với tất cả c�ng đức c�ng dường Đức Phật, B�ch-chi-phật, bốn quả Sa-m�n cộng với phước đức bố th� của Tỳ-lam cho tất cả d�n ch�ng trong c�i Di�m-ph�-đề n�i ở trước, kh�ng bằng một người tọa thiền với t�m từ bi nghĩ đến ch�ng sinh trong chừng một bữa ăn cũng được c�ng đức vượt hơn c�ng đức bố th� của Tỳ-lam đối với tất cả d�n ch�ng trong c�i Di�m-ph�-đề v� sự c�ng dường bốn quả vị Thanh văn, B�ch-chi-phật, x�y th�p, cất nh� cho ch�ng Tăng, cho đến c�ng dường Đức Phật đ� n�i ở trước, hơn gấp trăm lần.

�� Bao nhi�u c�ng đức tr� giới, tọa thiền với t�m từ bi nghĩ đến ch�ng sinh, kh�ng bằng c�ng đức nghe ph�p, ghi nhớ trong t�m, tư duy về bốn đế l�, biết c�c ph�p v� thường, khổ kh�ng, v� ng�, để chứng cảnh giới Niết-b�n tịch diệt. Đem c�ng đức n�y so với tất cả c�ng đức của những việc l�m ở trước, th� c�ng đức n�y l� to lớn bậc nhất, kh�ng c� một c�ng đức n�o vượt hơn được.

�� L�c ấy, Tu-đạt nghe ph�p, hết sức vui mừng, th�n t�m thanh tịnh, chứng quả A-na-h�m, trong m�nh chỉ c�n c� năm đồng tiền v�ng, mỗi ng�y đem một đồng c�ng cho Đức Phật, một đồng c�ng cho Ph�p, một đồng c�ng cho ch�ng Tăng, một đồng tự ăn c�n một đồng l�m vốn. Ng�y n�o cũng như vậy, rốt cuộc trong m�nh l�c n�o cũng c�n lại một đồng kh�ng bao giờ hết.

�� Tu-đạt thọ năm giới cấm, quỳ mọp bạch Đức Phật:

�� -Ng�y nay t�m �i dục của con đ� dứt hẳn, sống tại gia con n�n l�m những việc g�?

�� Đức Phật bảo:

�� -N�y Tu-đạt, như �ng ng�y nay t�m � đ� được thanh tịnh, �i dục lại kh�ng ph�t sinh, �ng trở về nh� bảo c�c người vợ của �ng: �Ta nay t�m �i dục đ� diệt, c�c người t�y theo chỗ n�o m�nh ưa th�ch, ai cần c� chồng t�y � theo nơi n�o m�nh muốn. Nếu c�n ở lại đ�y, ta sẽ cung c�p cơm ăn �o mặc�.

�� Tu-đạt v�ng lời Phật dạy, lễ Phật rồi lui về nh� bảo c�c người vợ:

�� -Ta nay t�m �i dục đ� diệt sạch, vĩnh viễn kh�ng c�n t�i sinh, kh�ng c�n l�m việc d�m dục. C�c người nếu muốn tạo lập cuộc đời mới, th� mỗi người t�y � chọn nơi n�o m�nh ưa th�ch, c�n ai muốn ở lại đ�y, ta sẽ cung cấp �o cơm đầy đủ.

�� C�c người vợ Tu-đạt đều t�y theo � nơi m�nh ưa th�ch để lập gia đ�nh. L�c ấy, c� một người vợ đang sấy gạo xay bột, bỗng c� đ�n d� h�c nhai �a v�o mang đồ gạo s�y, n�ng ta tức giận kh�ng biết t�nh sao, liền cầm c�y củi đang ch�y đ�nh bầy d� kia. Đầu c�y củi c� lửa chạm nhằm l�ng nơi cổ con d�, l�ng d� gặp lửa bốc ch�y v� ch�y lu�n cả voi nh� vua, th�n voi da bị ch�y rụi, n�n phải giết khỉ, vượn lấy da đắp v�o th�n voi.

�� Khi đ�, chư Thi�n ở tr�n hư kh�ng n�i kệ:

�� S�n hận gốc tranh gi�nh

�� Chẳng n�n c�ng n� sống

�� Bầy d� h�c lộn nhau

�� Trong đ� m�ng muỗi chết.

�� Tỳ nữ ngăn d� h�c

�� Vượn khỉ chết v� cớ

�� Người tr� l�a hiềm nghi

�� Chớ c�ng người ngu sống.

�� Vua Ba-tư-nặc v� vậy bảo quần thần ra lệnh hạn chế việc đốt lửa. Lệnh rằng:

�� -Từ nay trỡ đi, ban đ�m d�n ch�ng kh�ng được đốt lửa v� thắp đ�n đuốc, kẻ n�o vi phạm phạt một ng�n lượng v�ng.

�� Bấy giờ Tu-đạt tu tập đạo ph�p ở tại nh� ng�y đ�m tọa thiền. Đầu h�m khi nhập định th� thắp đ�n thiền tọa, nửa đ�m dừng nghĩ, đến g� g�y lại thắp đ�n thiền tọa. Qu�n canh tuần bắt gặp, th�u lấy đ�n v� giải �ng ta về triều, t�u l�n ch�a thượng, bắt phải phạt.

�� Tu-đạt t�u với đại vương:

�� -Nh� t�i ngh�o kh�, ng�y nay t�i sản kh�ng được một trăm tiền, biết lấy g� nộp phạt cho đại vương.

�� Nh� vua nghe n�i, th� tức giận, n�n sai l�nh đem nhốt trong ngục k�n. Tức thời qu�n l�nh giải Tu-đạt giao cho quản ngục giam giữ.

�� Đ�m đ�, Tứ Thi�n vương thấy Tu-đạt bị giam giữ trong ngục, n�n đầu h�m hiện đến, thưa với Tu-đạt.

�� -T�i sẽ c�ng �ng số tiền d�ng v�o việc nạp phạt cho nh� vua, để được thả ra.

�� Tu-đạt đ�p:

�� -Nh� vua sẽ tự � hoan hỷ thả ta ra, chẳng cần phải d�ng tiền bạc.

�� Tu-đạt v� Tứ Thi�n vương thuyết ph�p. Tứ Thi�n vương nghe ph�p xong liền lui về. Tới nửa đ�m Thi�n đế Th�ch lại đến. Tu-đạt lại thuyết ph�p. Đế Th�ch nghe xong liền lui về. Cuối nửa đ�m, lại c� Phạm thi�n đến yết kiến Tu-đạt. Tu-đạt v� Phạm thi�n m� thuyết ph�p, Phạm thi�n nghe xong liền lui về.

�� Nh� vua đ�m ấy qu�n s�t nh�n thấy ở tr�n lao ngục c� �nh lửa xuất hiện. S�ng h�m sau nh� vua sai người n�i với Tu-đạt:

�� -�ng đốt lửa n�n bị giam, kh�ng biết hổ xấu lại c�n tiếp tục đốt lửa?

�� Tu-đạt trả lời:

�� -Ta kh�ng đốt lửa, nếu như ta đốt lửa th� nơi chỗ n�y sẽ c� kh�i tro.

�� Người kia lại hỏi Tu-đạt:

�� -Đầu h�m c� bốn ngọn lửa, đến nửa đ�m lại c� một ngọn lửa lớn gấp bội phần ngọn lửa trước. Rồi cuối đ�m c� ngọn lửa lớn gấp bội phần ngọn lửa hồi nửa đ�m. �ng n�i kh�ng đốt lửa th� những thứ đ� l� g�?

�� Tu-đạt đ�p:

�� -Đ� kh�ng phải l� lửa. Đầu h�m c� bốn vị Thi�n vương đến yết kiến ta. Nửa đ�m th� vị Thi�n đế thứ hai đến thăm ta v� cuối đ�m l� vị Phạm thi�n thứ bảy đến thăm ta. Đ� l� �nh s�ng tr�n th�n của chư Thi�n chiếu ra, chẳng phải l� lửa.

�� Người n�y nghe n�i như vậy, liền về t�u lại đại vương. Nh� vua nghe qua l�ng rất kinh h�i ch�n l�ng đều dựng ngược, n�i: �Người n�y c� phước đức đặc biệt n�n mới được như vậy. Ta nay tại sao lại hủy nhục vị ấy!�

�� Liền bảo kẻ hầu cận:

�� -Mau mau thả người n�y ra, kh�ng được dần d�.

�� L�nh được lệnh liền đến thả Tu-đạt. Tu-đạt được thả ra b�n đi đến tinh x�, đầu mặt lễ s�t đất, rồi lui ra ngồi một b�n nghe Đức Phật thuyết ph�p.

�� Vua Ba-tư-nặc cũng lập tức ngự gi� tới tinh x�. D�n ch�ng trong ph�p hội thấy nh� vua đi đến đều đứng dậy thủ lễ, chỉ c�n Tu- đạt v� t�m đang say sưa trong hương vị Phật ph�p n�n thấy nh� vua đến m� kh�ng đứng dậy. Nh� vua trong t�m hơi ngầm giận, nghĩ rằng người n�y l� d�n của ta m� mang t�nh khinh mạn, thấy ta kh�ng chịu đứng dậy. Nh� vua c�ng nghĩ c�ng tức giận.

�� Đức Phật biết được � của vua Ba-tư-nặc, n�n ngừng thuyết ph�p.

�� Đại vương bạch Phật:

�� -Nguyện mong Đức Phật giảng kinh ph�p.

�� Đức Phật bảo đại vương:

�� -Nay kh�ng phải thời v� nh� vua m� thuyết ph�p.

�� Đại vương hỏi:

�� -V� sao chẳng phải thời?

�� Đức Phật đ�p:

�� -Vua nay t�m s�n hận uất kết chưa ngu�i, cũng như khởi t�m �i dục đam m� nữ sắc, t�m ki�u mạn tự thị, t�m tự đại kh�ng cung k�nh. Đem những t�m cấu uế như vậy để nghe diệu ph�p th� kh�ng thể n�o l�nh thọ được. V� l� do đ�, n�n nay kh�ng phải đ�ng thời v� nh� vua thuyết ph�p.

�� Vua Ba-tư-nặc nghe Đức Phật n�i như vậy, trong l�ng tự nghĩ: �Do người đang ngồi n�y m� nay khiến ta bị hai việc thiệt hại: một l� sinh t�m s�n hận, hai l� kh�ng được nghe Phật ph�p�. Nghĩ như thế rồi nh� vua đảnh lễ Phật lui về. Nh� vua ra đến b�n ngo�i tinh x� n�i với quan cận thần:

�� -Người ngồi đ� nếu ra khỏi nơi đ�y ta sẽ chặt đầu. Ngay khi nh� vua vừa dứt lời, tức th� bốn ph�a c�c lo�i th� dữ như hổ, s�i... �a ra bao v�y. Nh� vua thấy vậy n�n hết sức sợ h�i, b�n quay trở lại giảng đường nơi Đức Phật đang thuyết ph�p.

�� Đức Phật hỏi:

�� -V� cớ g� đại vương trở lại đ�y?

�� Vua bạch:

�� -Con thấy th� dữ �a ra bao v�y như vậy n�n trở lại đ�y.

�� Đức Phật n�i:

�� -Nh� vua c� biết người ngồi n�y l� ai kh�ng?

�� Vua thưa:

�� -Kh�ng biết.

�� Đức Phật lại bảo:

�� -Người n�y đ� chứng đạo quả A-na-h�m. Cớ g� nh� vua bỗng sinh �c � với �ng ta! Đ� l� l� do khiến nh� vua gặp sự khủng bố. Nếu kh�ng trở lại, nh� vua sẽ bị tai họa quyết kh�ng thể n�o cứu được.

�� Vua nghe lời Đức Phật dạy l�ng rất sợ sệt, liền hướng về Tu- đạt l�m lễ s�m hối bằng c�ch trải tấm da d�, ở trước chỗ Tu-đạt. Nh� vua khi�m tốn th�nh thật tr�nh b�y:

�� -Hiền giả l� thần d�n của t�i, m� nay t�i hướng về Hiền giả khuất phục, nhẫn nhục, đ� l� điều thật kh� l�m.

�� Tu-đạt lại n�i rằng:

�� -Ta thật ngh�o thiếu m� l�m việc bố th�, lại cũng l� việc rất kh� l�m.

�� Trong ph�p hội c� người t�n l� Thi-la Sư Chất tự n�i:

�� -Ở trong nước, t�i l� người c�ng b�nh, ch�nh trực, khi bị giặc bắt dẫn đi, tướng giặc bảo t�i n�i thế n�y: �N�i kh�ng thấy ta, th� ta sẽ thả �ng ra. Kh�ng n�i lời như vậy, ta sẽ giết �ng�. Ta tự nghĩ: �Ta nay n�i lời kh�ng thật tức l� l�m việc phi ph�p, sẽ đọa v�o địa ngục, ai l� người sẽ cứu vớt ta?�. Suy nghĩ như thế rồi, liền trả lời với tướng giặc: �Th� ngươi chặt đầu ta, ta kh�ng bao giờ phạm tội vọng ngữ�. Tướng giặc nghe n�i liền thả ra, n�n khỏi nguy hại. Kh�ng phạm vọng ngữ, thuận theo ch�nh ph�p thật l� việc l�m rất kh�.

�� Lại trong ph�p hội c� một vị Thi�n t�n l� Thi-ca-l� tự n�i:

�� -Khi ta thọ b�t quan trai giới, nằm một m�nh ở tr�n lầu cao, c� một ngọc nữ ở c�i trời đến chỗ ta nằm. Ta v� giới cấm m� kh�ng thọ sắc dục với n�ng, đ� l� việc rất kh� giữ.

�� Bốn người ở trước Đức Phật đều n�i về chỗ kh� l�m của m�nh rồi, Đức Phật đọc b�i tụng:

�� Ngh�o c�ng bố th� kh�

�� H�o qu� nhẫn nhục kh�

�� Nguy hiểm giữ giới kh�

�� Tr�ng ni�n bỏ dục kh�.

�� Đức Phật n�i kệ xong, lại giảng tiếp kinh ph�p. Nh� vua, thần d�n đều rất hoan hỷ, lễ Phật lui về.

* *

�� Nghe như vầy:

�� Một thuở nọ Đức Thế T�n trụ tại tinh x� Tr�c l�m b�n cạnh th�nh Vương x�.

�� Tại l�ng Ưu-li�n c� một d�ng suối, trong suối c� một con rồng độc t�n l� Toan-đ�-l� hết sức hung dữ, thường g�y ra những trận mưa đ�, tuyết, ph� hoại năm thứ l�a gạo hoa m�u, khiến m�a m�ng thất thu, d�n ch�ng đ�i kh�t.

�� L�c đ�, c� một vị B�-la-m�n d�ng thần ch� ngăn chận rồng độc n�n mưa đ� kh�ng xuất hiện, trong mấy năm ấy m�a m�ng thuận hợp, ngũ cốc dồi d�o. Chẳng bao l�u, vị B�-la-m�n n�y gi� yếu, lụm cụm kh�ng đọc thần ch� được nữa.

�� Khi ấy, lại c� một vị B�-la-m�n trẻ tuổi th�ng hiểu ch� thuật, cất tiếng tụng ch�, khiến m�y m� tan biến, nạn mưa đ� chấm dứt, m�a m�ng tươi tốt, d�n ch�ng hết sức vui mừng. Họ mời vị B�-la-m�n n�y ở ngay nơi l�ng, d�n l�ng sẽ đ�ng g�p, cung cấp kh�ng thiếu một vật g�.

�� B�-la-m�n n�i:

�� -Ta c� thể ở lại đ�y, c�c �ng phải lu�n lu�n c�ng nhau đ�ng g�p.

�� D�n ch�ng chung nhau d�ng c�ng c�c vật d�ng cho B�-la-m�n lu�n đầy đủ. Nhưng từ ng�y Đức Phật du h�a, hoằng dương ch�nh ph�p đến nước n�y, d�n ch�ng lớn nhỏ đều thọ gi�o, người đắc đạo rất nhiều. Tất cả lo�i Rồng, Quỷ, Thần đều l�m việc thiện, kh�ng c�n nhiễu hại, mưa thuận gi� h�a, năm thứ l�a th�c hoa m�u dẫy đầy, nhưng d�n l�ng kh�ng c�n cung cấp theo nhu cầu cho vị B�-la- m�n nữa. B�-la-m�n n�y đến đ�i hỏi d�n ch�ng, d�n cư trong l�ng đ� kh�ng cung cấp, lại c�n mắng nhiếc, n�n B�-la-m�n nổi t�m s�n hận, n�i:

�� -C�c người nhờ �n lực của ta n�n mới no n� đầy đủ, đ� chẳng cung cấp lại c�n mắng nhiếc ta, ta sẽ ti�u diệt cả d�n ch�ng v� đất nước n�y.

�� B�-la-m�n lại hỏi c�c người trong l�ng:

�� -Muốn đạt được sở nguyện th� phải l�m g�?

�� D�n l�ng trả lời:

�� -C�ng dường thức ăn cho bốn vị đại đệ tử của Đức Phật, sẽ được toại nguyện.

�� B�-la-m�n lập tức b�y biện trai di�n, cung thỉnh vị T�n giả l� Đại Ca-diếp, X�-lợi-phất, Mục-kiền-li�n v� A-na-luật đến c�ng dường. Khi bốn vị T�n giả đang thọ trai, B�-la-m�n ch� t�m đảnh lễ, b�y tỏ sở nguyện của m�nh: �T�i nay đem c�ng đức c�ng dường n�y nguyện th�nh con rồng độc, hết sức mạnh mẽ để ti�u diệt đất nước n�y, xin cho t�i quyết được toại nguyện.�

�� Khi ấy, T�n giả X�-lợi-phất d�ng đạo nh�n quan s�t t�m � của th� chủ B�-la-m�n cầu nguyện những g�, biết rố t�m � của người ấy mong cầu trở th�nh rồng độc để ti�u diệt cả đất nước n�y, n�n bảo:

�� -�ng chớ n�n ph�t nguyện l�m th�n rồng rắn độc �c! Nếu muốn cầu l� Chuyển lu�n th�nh vương, hoặc Thi�n đế Th�ch, Ma vương, Phạm vương... tất cả đều c� thể được. Chớ n�n d�ng loại th�n độc �c ấy l�m g�. Sở nguyện đ� kh�ng tốt.

�� B�-la-m�n đ�p lại lời T�n giả X�-lợi-phất:

�� -T�i quyết cầu cho được nguyện n�y, đ�y l� điều ước mong duy nhất, ngo�i ra kh�ng nguyện cầu g� kh�c.

�� L�c ấy, B�-la-m�n giơ năm ng�n tay l�n, nước liền từ đ� chảy ra. T�n giả X�-lợi-phất chứng kiến l�ng ki�n quyết của B�-la-m�n, n�n chỉ c�n biết im lặng. Vị B�-la-m�n ấy c�ng vợ v� hai con đều ph�t nguyện l�m rồng.

�� Sau khi �ng ta chết liền đầu thai l�m th�n rồng c� thần lực lớn, lại rất độc �c, liền đến giết rồng Toan-đ�-l� v� đoạt chỗ ở. Rồi nổi phong ba b�o chướng tr�t một trận mưa đ� tuyết dữ dội, khiến bao thứ l�a th�c hoa m�u đều bị thiệt hại, chỉ c�n những nắm rạ hoặc th�n l� xơ x�c. Do đ� người ta đặt t�n rồng n�y l� A-ba-la-lợi, vợ rồng t�n l� Tỳ-thọ-ni. Rồng c� hai con c�ng một t�n l� Cơ-thiện-ni. Trong thời gian n�y d�n ch�ng cơ cực, chết đ�i rất nhiều, lại th�m bệnh tật khiến người bỏ mạng cũng v� số.

�� Khi ấy, vua A-x�-thế đi đến tinh x�, đảnh lễ Đức Phật, đầu mặt s�t đất, quỳ mọp thưa:

�� -D�n ch�ng nơi nước con bị rồng độc v� dịch bệnh g�y tai vạ đau thương, người chết v� số. C�i xin Đức Thế T�n rủ l�ng đại Từ đại Bi thương x�t tất cả ch�ng sinh, mong được sự cứu gi�p, trừ diệt tai hại.

�� Đức Phật liền nhận lời. Tờ mờ s�ng h�m sau Đức Thế T�n đắp y mang b�nh b�t v�o th�nh khất thực, rồi đến b�n bờ d�ng suối c� rồng độc ngồi thọ trai, xong xu�i th� rửa b�t, tr�t nước rửa b�t ấy xuống d�ng suối. Rồng rất tức giận, liền xuất hiện tr�n mặt nước, phun độc kh� v� h� lửa v�o m�nh Đức Phật. Tr�n th�n Đức Phật lại phun ra nước ti�u diệt lửa v� kh� độc. Rồng lại ở tr�n hư kh�ng mưa tu�n đ� tuyết, th� đ� tuyết ấy lại biến th�nh hoa trời. Rồng lại mưa bằng những tảng đ� lớn, th� đ� n�y lại biến th�nh ngọc qu� v� đồ trang sức. Rồng lại tu�n mưa đao kiếm tức th� đao kiếm biến th�nh bảy thứ ch�u b�u. Rồng lại h�a l�m quỷ La-s�t, Đức Phật lại hiện l�m Tỳ-sa-m�n vương, La-s�t bị ti�u diệt. Rồng lại biến th�nh con voi khổng lồ, v�i cuộn lấy kiếm nhọn, Đức Phật lại hiện ra h�nh sư tử ch�a khiến voi liền biến mất. Rồng lại hiện ch�nh th�n m�nh, Đức Phật b�n hiện l�m chim đại b�ng c�nh v�ng, rồng liền chạy trốn.

�� Rồng đem hết thần lực m� kh�ng thể hại được Đức Phật, liền chui trốn v�o trong d�ng suối, l�c ấy lực sĩ Mật T�ch cầm ch�y kim cang đập n�i, n�i vỡ một nửa, lấp d�ng suối, rồng muốn chạy tho�t, Đức Phật liền biến tất cả nước trong d�ng suối th�nh đ�m lửa lớn, rồng vội v� vụt chạy, Đức Phật b�n d�ng b�n giẫm l�n đầu rồng, rồng kh�ng thể đi được, mới quy phục, n�n quỳ mọp bạch Phật:

�� -Ng�y nay con chỉ thấy việc l�m của m�nh to�n l� cảnh đau khổ, khốc liệt.

�� Đức Phật hỏi:

�� -Tại sao ngươi �m l�ng độc �c, g�y bao khổ n�o cho ch�ng sinh?

�� Rồng liền cung k�nh đảnh lễ, đầu mặt lạy s�t ch�n Phật, quỳ mọp, bạch:

�� -Mong Phật cho con được thả ra, bất cứ Thế T�n dạy điều g�, con đều v�ng l�nh.

�� Đức Phật bảo:

�� -Ngươi n�n thọ giới cấm, l�m người cận sự nam.

�� Rồng v� vợ con thảy đều thọ năm giới cấm, l�m người hộ ph�p tại gia, trở th�nh người nh�n từ, l�m c�c điều l�nh, lại kh�ng bao giờ mưa tuyết nữa.

�� Bấy giờ, mưa thuận gi� h�a, m�a m�ng tươi tốt, l�a gạo dẫy đầy, c�c lo�i quỷ dữ g�y bệnh tật đều chạy về nước Tỳ-x�-ly. D�n ch�ng nước Ma-kiệt-đ� c� đời sống vật chất đầy đủ, c�c thứ bệnh dịch đều được ti�u trừ, hưởng cảnh an lạc.

�� L�c ấy, d�n ch�ng nước Tỳ-x�-ly lại bị tật bệnh, người chết rất nhiều. Nghe Phật ở nước Ma-kiệt-đ� đ� h�ng phục độc long, bệnh dịch được ti�u diệt, vua nước Tỳ-x�-ly liền sai sứ đến tinh x� Tr�c l�m, thỉnh Phật.

�� Sứ giả đến nơi, tiến tới trước Đức Phật cung k�nh đảnh lễ s�t ch�n, quỳ mọp thưa:

�� Nh� vua dốc l�ng cho con đến đảnh lễ vấn an Đức Như Lai l� Bậc Đại Th�nh. Nước con đang bị bệnh dịch khiến người chết rất nhiều, c�i mong Đức Thế T�n rủ l�ng đại từ thương x�t, gi�ng l�m che chở cho nước ch�ng con, tuy nhọc đến uy quang nhưng cũng mong cho muốn d�n được cứu vớt.

�� Hai nước Tỳ-x�-ly v� Ma-kiệt-đ� vốn c� mối th� xưa, n�n vua A-x�-thế nghe nước Tỳ-x�-ly đang bị bệnh dịch ho�nh h�nh, trong l�ng lấy l�m th�ch th�.

�� Bấy giờ, Đức Phật bảo sứ giả nước Tỳ-x�-ly:

�� -Trước Ta đ� nhận lời mời của vua A-x�-thế ở đ�y ch�n mươi ng�y, nay chưa m�n hạn, �ng phải đ�ch th�n đến thỉnh � đại vương A-x�-thế.

�� Sứ giả bạch Phật:

�� -Thưa Thế T�n, vốn hai nước c� mối th� xưa, nếu nay con đến đ� chắc chắn sẽ bị giết.

�� Đức Phật b�o sứ giả:

�� -�ng nay l�m sứ giả cho Ta, chắc chắn sẽ kh�ng c� ai giết �ng đ�u.

�� Đức Phật lại bảo sứ giả đến đ� n�i như thế n�y:

�� -Vua A-x�-thế đ� tạo tội đại nghịch l� giết cha, do hướng về Như Lai s�m hối sửa đổi, n�n tội bị đọa v�o địa ngục, một ng�y bằng năm trăm ng�y tr�n dương thế của nh� vua, nay đ� tho�t khỏi.

�� Sứ giả nhận chỉ gi�o liền đi đến cửa th�nh Vương x� Vua A- x�-thế v� quần thần nghe c� sứ giả của nước Tỳ-x�-ly đ� đến ngo�i cửa th�nh th� ai nấy đều nổi giận c�ng nhau b�n t�nh l� sẽ chặt đầu, xẻo tai, xẻo mũi c�ng nghiền n�t th�n x�c người n�y th�nh tro bụi.

�� Sứ giả nước Tỳ-x�-ly đến trước bệ rồng, cất to tiếng t�u:

�� -T�i được Đức Như Lai sai đến gặp đại vương.

�� Nh� vua v� quần thần nghe n�i l� sứ giả của Đức Thế T�n n�n tất cả đều vui mừng. Đại vương hỏi sứ giả:

�� -Đức Thế T�n sai ngươi đến đ�y c� dạy bảo ta điều g� chăng?

�� Sứ giả t�u:

�� -Đức Phật bảo cho đại vương biết, tội �c nghịch giết cha của đại vương, do hướng về Đức Như Lai s�m hối, n�n tội bị đọa v�o địa ngục trong một ng�y bằng năm trăm ng�y tr�n thế gian của đại vương nay đ� tho�t khỏi. Phật dạy đại vương cần phải tự cải bỏ những lỗi lầm trong qu� khứ, kh�ng được t�i phạm trong vị lai, chớ n�n sầu muộn.

�� Nh� vua nghe n�i như vậy, kh�ng sao kiềm chế được nỗi vui mừng, liền xoay mặt từ xa tr�ng về hướng Đức Phật, c�i đầu đảnh lễ, bạch:

�� -Con đ� tạo tội nghịch �c phải ở trong địa ngục, nay được ra khỏi.

�� Rồi nh� vua quay lại n�i với sứ giả:

�� -Nay nh� ngươi v� ta đem đến tin vui n�y thật kh�ng sao diễn tả hết! T�y ngươi muốn những g� ta sẽ ban cho.

�� Sứ giả t�u:

�� -Nước Tỳ-x�-ly của ch�ng t�i đang c� tật dịch ho�nh h�nh, muốn cung thỉnh Đức Thế T�n quang l�m đến để cả nước được nhờ �n tế độ. C�i mong đại vương vui l�ng để Đức Phật ra đi.

�� Nh� vua liền t�y hỷ v� bảo sứ giả:

�� -Ngươi trở về t�u với vua của nh� ngươi: Ta từ cửa th�nh cho đến bến s�ng Hằng, lo tu bổ đường s�, d�ng hoa rải tr�n mặt đường, hai b�n cờ phướn thẳng h�ng tới bờ s�ng, qu�n l�nh cả nước đứng hầu, tiễn đưa Đức Phật đến tận bến s�ng. Nước �ng cũng phải từ th�nh Tỳ-x�-ly cho đến bờ s�ng Hằng, lo sửa sang đường s�, rải c�c hoa hương v� hai b�n đường đều c� cờ phướn chỉnh tề, tất cả thần d�n, binh l�nh to�n nước phải ra tận bờ s�ng Hằng để cung nghinh Đức Thế T�n. Nếu đ�ng như vậy ta sẽ hoan hỷ để Đức Phật ra đi, c�n kh�ng được như thế th� ta nhất định sẽ xin Phật ở lại.

�� Sứ giả nước Tỳ-x�-ly nghe lời chỉ bảo của vua A-x�-thế th� hết sức vui mừng, liền c�o từ nh� vua trở lại tinh x�, đầu mặt s�t đất đảnh lễ thưa lại với Đức Phật đầu đu�i như vậy. Đức Thế T�n liền chấp nhận. Sứ giả lễ Phật rồi vội v� ra về.

�� Sứ giả về tới th�nh Tỳ-x�-ly, đem mọi sự t�u l�n vua m�nh. Nh� vua nghe qua th� v� c�ng vui mừng v� nghĩ: �Trong nước ta cũng n�n gieo giống phước đức�. Tức th� ra lệnh cho tu bổ đường s� từ cửa th�nh Tỳ-x�-ly tới bến s�ng Hằng, tất cả đều được sạch sẽ, rải c�c hoa thơm, x�ng hương thơm, hai b�n đường b�y la liệt cờ phướn thẳng h�ng. Nh� vua Tỳ-x�-ly lại lệnh cho thần d�n đ�nh chu�ng trống v� tấu c�c thứ kỹ nhạc đến tận bờ s�ng Hằng để nghinh rước Phật. Nh� vua đem năm trăm chiếc lọng b�u d�ng c�ng Đức Thế T�n.

�� Vua nước Ma-kiệt-đ� cũng ra lệnh tu bổ đường s�, tất cả đều được sạch sẽ, rải c�c hoa thơm, treo c�c cờ phướn đến tận bờ s�ng, qu�n l�nh cả nước c�ng c�c d�n ch�ng c�n đ�nh chu�ng, th�c trống, tấu c�c thứ kỹ nhạc vang rền khắp trời đất c�ng đứng hầu tiễn Đức. Nh� vua đem năm trăm chiếc lọng b�u ra tận s�ng Hằng c�ng dường Đức Thế T�n.

�� Vua c�i trời Tứ thi�n, vua c�i trời Đao-lơi, vua c�i trời H�a ứng thinh, mỗi vị c�ng v� số chư Thi�n c�i m�nh, đều đem theo c�c thứ ngọc qu� c�i trời đẹp đẽ lạ thường c�ng c�c thứ hoa hương, v� số kỹ nhạc v� năm trăm lọng b�u đến d�ng c�ng Đức Thế T�n.

�� Vua c�i trời Phạm thi�n thứ bảy cho đến c�i Thủ-đ�-hội thi�n, c�c Thi�n vương n�y c�ng c�c Thi�n tử, mỗi vị đều đem theo c�c thứ hoa hương, kỹ nhạc v� năm trăm chiếc lọng b�u của c�i trời đến d�ng c�ng Đức Thế T�n.

�� Vua lo�i A-tu-la l� Tỳ-ma-tỳ-la c�ng v� số d�n A-tu-la đem c�c ngọc qu�, c�c thứ hoa hương, v� số kỹ nhạc v� năm trăm lọng b�u đến d�ng c�ng Đức Thế T�n.

�� Long vương Ta-kiệt-la c�ng v� số rồng quyến thuộc, mỗi vị đều đem theo v� số hương thơm, trổi c�c thứ kỹ nhạc v� năm trăm lọng b�u đến d�ng l�n c�ng dường Đức Thế T�n.

�� Tổng cộng số lọng b�u c�ng dường cho Đức Thế T�n l� ba ng�n chiếc. Đức Phật để lại một chiếc, c�n bao nhi�u th� thọ nhận. Chiếc lọng b�u để lại với dụng � che chở cho h�ng đệ tử sau n�y khiến họ được c�ng dường.

�� Ngay l�c ấy, v� số chư Thi�n, mu�n d�n, rồng, A-tu-la, nhiều kh�ng thể kể xiết, c�ng nhau k�o đến tinh x� Tr�c l�m, nơi Đức Phật đang ngự. Vua nước Tỳ-x�-ly v� c�c thần d�n đều n�i:

�� -Ng�y nay Đức Phật sẽ vượt qua s�ng Hằng, ch�ng ta c�ng nhau d�ng năm trăm chiếc thuyền để đưa Đức Phật qua s�ng.

�� Vua v� thần d�n nước Ma-kiệt-đ� cũng n�i:

�� -Ng�y nay, Đức Phật sẽ qua s�ng, ch�ng ta phải d�ng năm trăm chiếc thuyền để đưa tiễn.

�� Chư Thi�n mỗi tầng trời cũng đều sấm sửa năm trăm chiếc thuyền qu�. C�c lo�i A-tu-la cũng c�ng nhau tạo ra năm trăm thuyền qu�. L�c ấy, lo�i rồng b�n tự đem th�n m�nh bện th�nh năm trăm chiếc cầu, muốn Đức Thế T�n giẫm tr�n th�n m�nh để qua khỏi s�ng.

�� Bấy giờ, Đức Phật nhận thấy tất cả chư Thi�n, d�n ch�ng, rồng, A-tu-la. Mỗi lo�i đều c� t�m hoan hỷ c�ng dường, n�n để cho tất cả ch�ng sinh đều được phước, Đức Phật đ� d�ng h�a th�n biến hiện khắp tr�n c�c thuyền. Chư Thi�n, d�n ch�ng, rồng, A-tu- la, mỗi lo�i đều tự thấy Đức Như Lai Thế T�n chỉ ở tr�n thuyền của m�nh, c�n c�c thuyền kh�c th� kh�ng c�. Với c�ch thức như thế, Đức Như Lai đ� đi qua khỏi s�ng.

�� V� số chư Thi�n đầy trong hư kh�ng rải c�c hoa qu�, đốt c�c hương thơm vi diệu lạ thường, trổi c�c kỹ nhạc. D�n ch�ng, rồng, A- tu-la đều cũng rải c�c hoa qu�, x�ng c�c hương thơm v� tấu c�c kỹ nhạc được gặp Thế T�n n�n l�ng vui mừng v� hạn.

�� L�c ấy, Đức Như Lai qu�n biết chư Thi�n, mu�n d�n trong ba c�i đều đem t�m vui mừng, hớn hở c�ng dường Đức Như Lai.�� Đức Như Lai muốn n�u b�y về nh�n nơi đời trước của m�nh khi c�n tu hạnh Bồ-t�t, n�n liền mỉm cười, h�o quang ngũ sắc từ nơi kim khẩu ph�ng ra, mỗi đạo h�o quang ph�t xuất v� số tia s�ng, mỗi tia s�ng hiện một hoa sen b�u, tr�n mỗi hoa sen c� h�a th�n Phật. Tất cả h�o quang chia l�m năm phần:

�� Phần h�o quang thứ nhất chiếu s�ng r� c�i Dục, c�i sắc v� V� sắc. Chư Thi�n trong ba c�i thấy h�o quang ấy v� c�c vị H�a Phật, tất cả đều hoan hỷ, xa l�a dục lạc, hướng về Đức H�a Phật nghe thuyết kinh ph�p. V� lượng chư Thi�n nghe kinh ph�p, l�ng v� c�ng vui mừng, đều chứng được c�c quả vị, c� người chứng quả Tu-đ�- ho�n, c� người chứng quả Tư-đ�-h�m, c� người chứng quả A-na- h�m, c� người chứng quả A-la-h�n, c� người ph�t t�m cầu đạt đạo quả đại Bồ-đề, chứng bậc Bất tho�i chuyển.

�� Phần h�o quang thứ hai chiếu v�o lo�i người trong Tam thi�n đại thi�n thế giới, chư vị H�a Phật trong h�o quang biến khắp c�c thế giới. Tất cả d�n ch�ng khi thấy được �nh s�ng đ� th� cũng đều thấy được H�a Phật. Đối với những kẻ n�o l�ng đầy s�n hận th� t�m s�n hận ấy liền được ti�u diệt v� đều ph�t t�m từ bi. Đối với những kẻ lửa d�m dục hẫy hừng th� t�m d�m dục ấy liền được ti�u trừ, nhận thức được sự bất tịnh. Đối với những kẻ tối tăm ngu si th� họ đều được tỉnh ngộ, r� được bốn ph�p v� thường. Đối với những ai bị giam cầm trong ngục th� đều được ph�ng th�ch. Đối với kẻ m� th� được s�ng, kẻ điếc được nghe, kẻ c�m được n�i, kẻ ch�n tay qu� quặt th� được ho�n hảo, người t�n tật hay mắc phải một trăm thứ bệnh cũng đều được l�nh khỏi. Tất cả d�n ch�ng kh�ng một ai l� kh�ng vui mừng, đều l�a bỏ sự đam m� dục lạc, hướng về H�a Phật. L�c đ�, mỗi vị H�a Phật đều thuyết ph�p khiến t�m � nơi mọi người đều được khai mở. Hoặc c� kẻ dự v�o Th�nh đạo, c� kẻ chứng quả Bất lai, c� kẻ chứng quả Bất ho�n, c� kẻ chứng bậc V� trước (A-la- h�n). Hoặc c� kẻ ph�t t�m cầu đạo quả V� thượng Ch�nh ch�n, trụ vững nơi ph�p Đại thừa kh�ng c�n tho�i chuyển. Số ấy kh�ng thể kể xiết.

�� Phần h�o quang thứ ba chiếu khắp c�i ngạ quỷ, tất cả c�c vị H�a Phật trong h�o quang đều biến hiện khắp cảnh giới ngạ quỷ. Bao nhi�u ngạ quỷ tr�ng thấy h�o quang của Phật th� tự nhi�n no n� kh�ng c�n đ�i kh�t, th�n t�m thanh tịnh dứt hết phiền n�o, nghe c�c vị H�a Phật thuyết ph�p đều hoan hỷ, t�m hạ tiện bỏn sẻn được ti�u trừ, sau khi mạng chung được sinh về c�i trời.

�� Phần h�o quang thứ tư chiếu v�o cảnh giới s�c sinh trong đại thi�n thế giới, tất cả lo�i cầm th� tr�ng thấy h�o quang của Phật, đều hết sức vui mừng, t�m l�nh tự động ph�t sinh, tr�i lại t�m độc �c của c�c lo�i cọp, s�i, rồng, rắn, sư tử. Đều được ti�u diệt, ngay tức th� c�c lo�i ấy đều đem t�m y�u thương đối với nhau chứ kh�ng c�n s�t hại nhau nữa. Sau khi mạng chung, đều được sinh l�n c�c c�i trời.

�� Phần h�o quang thứ năm chiếu khắp cảnh địa ngục trong đại thi�n thế giới, những chỗ tối tăm trong n�i Thiết vi kh�ng đ�u l� kh�ng s�ng tỏ. Tất cả c�c ch�ng sinh trong tất cả c�c địa ngục khi tr�ng thấy �nh h�o quang n�y th� liền thấy H�a Phật; n�n v� c�ng vui mừng hớn hở, như lửa tắt, nước n�ng trở th�nh m�t, những cảnh khảo tra độc �c đều được dừng nghỉ. Địa ngục H�n băng bỗng nhi�n ấm �p. Ch�ng sinh trong địa ngục đ� dứt được cảnh đau khổ n�n vui mừng kh�ng thể kể xiết. L�c ấy, c�c vị H�a Phật, mỗi vị đều v� ch�ng sinh trong địa ngục m� thuyết ph�p, khiến t�m họ được khai ngộ, ngay khi xả bỏ th�n mạng được sinh l�n c�c c�i trời.

�� Ngay v�o l�c c�c vị H�a Phật trong h�o quang biến hiện đầy khắp trong c�i Tam thi�n đại thi�n thế giới th� ch�ng sinh trong năm đường đều được giải tho�t.

�� Ph�m h�o quang của Đức Như Lai ph�t ra v� nhập v�o một chốn n�o th� đều c� chỗ tương ứng:

�� Như H�a Phật muốn n�i về việc địa ngục, th� h�o quang H�a Phật ph�t ra từ l�ng b�n ch�n Đức Thế T�n để đi v�o c�i kia.

�� Như H�a Phật mu�n n�i về việc s�c sinh, th� h�o quang H�a Phật ph�t ra từ tr�n b�n ch�n Đức Thế T�n để đi v�o c�i ấy.

�� Như H�a Phật muốn n�i về việc ngạ quỷ th� h�o quang H�a Phật ph�t ra từ mắt c� v� ống ch�n Đức Thế T�n để đi v�o cảnh giới đ�.

�� Như H�a Phật muốn n�i về việc nơi c�i người, th� h�o quang H�a Phật ph�t ra từ bắp vế Đức Thế T�n để đi v�o.

�� Như H�a Phật muốn n�i về việc của Chuyển lu�n th�nh vương, th� h�o quang H�a Phật ph�t ra từ r�n Đức Thế T�n để đi v�o.

�� Như H�a Phật muốn n�i về việc A-la-h�n, th� h�o quang H�a Phật ph�t ra từ kim khẩu Đức Thế T�n để hội nhập.

�� Như H�a Phật muốn n�i về việc B�ch-chi-phật, th� h�o quang H�a Phật ph�t ra từ chặng giữa hai h�ng l�ng m�y Đức Thế T�n để hội nhập.

�� Như H�a Phật muốn n�i về việc Bồ-t�t, th� h�o quang H�a Phật ph�t ra từ tr�n đảnh đầu Đức Thế T�n để hội nhập.

�� Như H�a Phật muốn n�i về việc qu� khứ, th� h�o quang H�a Phật ph�t ra từ ph�a sau lưng Đức Thế T�n để hội nhập.

�� Như H�a Phật muốn n�i về việc hiện tại v� vị lai, th� h�o quang H�a Phật ph�t ra từ ph�a trước Đức Thế T�n để hội nhập.

�� Bấy giờ, Đức Thế T�n hiện đại thần th�ng biến h�a, h�o quang chiếu khắp mười phương thế giới. Trong to�n c�i đại thi�n mưa xuống c�c thứ hoa trời, v� lượng c�c thứ kỹ nhạc kh�ng người điều khiển m� tự nhi�n h�a tấu. Đại ch�ng, chư Thi�n, mu�n d�n kh�ng ai l� kh�ng vui mừng, hớn hở.

�� Khi ấy, Đức Thế T�n thu nhiếp thần t�c, tất cả H�a Phật trong h�o quang liền xoay về nhiễu quanh Đức Thế T�n ba v�ng, rồi nhập v�o sau lưng kim th�n. V� lượng chư Thi�n c�ng tất cả đại ch�ng đồng ca ngợi Đức Như Lai:

�� -C�ng đức của Như Lai thật v�i vọi, kh�ng thể nghĩ b�n, t�nh to�n!

�� L�c ấy, T�n giả A-nan chắp tay quỳ mọp trước Đức Phật bạch:

�� -Đức Phật kh�ng bao giờ cười su�ng n�n khi Ng�i cười l� c� duy�n cớ. Nụ cười hoan hỷ của Đức Phật ng�y h�m nay như vậy, ắt l� sẽ n�i về c�c việc l�m nơi đời trước của m�nh chăng?

�� Đức Phật bảo T�n giả A-nan v� đại ch�ng:

�� -V�o thuở qu� khứ l�u xa v� lượng v� số kiếp, tại c�i Di�m- ph�-đề n�y c� một vị Chuyển lu�n th�nh vương t�n l� Tu-đ�-l� Thiện Ninh tr� vị bốn ch�u thi�n hạ. C�i Di�m-ph�-đề n�y c� t�m vạn bốn ng�n vua tiểu quốc với t�m vạn bốn ng�n th�nh. Nh� vua c� bảy thứ b�u:

�� Thứ nhất l� kim lu�n, b�nh xe n�y c� một ng�n tăm, đường k�nh bốn mươi dặm, chu vi khoảng một trăm hai mươi dặm. Khi nh� vua muốn ra đi, th� kim lu�n dẫn đường đi trước, kh�ng cần sức người, tr�n đầu kim lu�n tự nhi�n xoay suốt, khi muốn đứng lại th� tự nhi�n dừng nghỉ, kh�ng cần vật ngăn cản.

�� Thứ hai l� ngọc Ma-ni, nếu treo ngọc tr�n đầu c�y phướn, th� suốt ng�y đ�m �nh s�ng chiếu xa đến một ng�n s�u trăm dặm.

�� Thứ ba l� voi trắng, th�n n� rất d�i, đẹp đẽ lạ thường, sắc trắng như tuyết. Nh� vua cỡi tr�n m�nh th� tự nhi�n bay đi khắp bốn ch�u thi�n hạ chỉ trong khoảng thời gian một bữa ăn.

�� Thứ tư l� ngựa m�u xanh biếc, l�ng bờm v� l�ng đu�i m�u đỏ tươi, nh� vua cỡi l�n m�nh, th� n� phi khắp c�i thi�n hạ chỉ trong khoảng thời gian một bữa ăn.

�� Thứ năm l� quan thống l�nh binh l�nh, như � nh� vua cần c� trăm ng�n vạn h�ng binh, th� tự nhi�n qu�n l�nh k�o đến.

�� Thứ s�u l� quan quản thủ kho t�ng, nếu nh� vua muốn d�ng v�ng, bạc, bảy b�u, quần �o, m�ng mền, đồ ăn uống... th� hai tay của quan liền mang đầy đủ bảy b�u, t�i sản, tất cả nhu cầu cần thiết đến ngay, rồi t�y theo � của nh� vua, c�c vật dụng cứ hiện ra trong hai tay kh�ng bao giờ c�ng tận.

�� Thứ bảy l� ngọc nữ, h�nh dung tươi đẹp kh�ng ai s�nh kịp, giống như Ti�n nữ c�i trời, kh�ng ch�t cấu uế, bất tịnh như những người nữ b�nh thường kh�c, th�n thể trong l�nh như hoa sen xanh tỏa hương thơm ng�o ngạt. Khi � nh� vua muốn được m�t mẻ, th� th�n người nữ tự nhi�n m�t rượi, khi nh� vua muốn ấm �p th� th�n người nữ tự nhi�n ấm �p, tiếng như Phạm �m, thường khiến nh� vua hoan hỷ v� c�ng, gọi l� ngọc nữ bảo.

�� Nh� vua c� một ng�n người con, dũng m�nh phi thường, khi vua sắp ra đi thường c� lọng bảy b�u lu�n che tr�n đầu, bảy thứ b�u kia v� v� số quần thần hộ vệ trước sau, một trăm, một ng�n kỹ nhạc c�ng h�a tấu, �m thanh vi diệu, trang nghi�m, oai vệ kh�ng sao kể xiết.

�� Th�i tử nhỏ nhất trong số một ng�n người con của nh� vua, thấy vua như vậy n�n thưa hỏi mẫu hậu:

�� -Đ�y l� vị quốc vương n�o m� oai phong như thế?

�� Mẫu hậu đ�p:

�� -Đ� l� đại Chuyển lu�n vương Tu-đ�-l� Thiện Ninh, trị v� bốn ch�u thi�n hạ, l� cha của con, sao con lại kh�ng biết?

�� Th�i tử lại hỏi:

�� -Con chừng n�o sẽ được l�m vua?

�� Mẫu hậu đ�p:

�� -Phụ vương c� một ng�n người con, con l� đứa con �t n�n kh�ng được l�m vua.

�� Th�i tử lại n�i:

�� -Nếu kh�ng được l�m vua, ở tại gia l�m kẻ bạch y l�m g�?

�� Liền quỳ mọp trước mẫu hậu thưa:

�� -C�i xin mẫu hậu cho con được ph�p xuất gia l�m Sa-m�n, v�o trong n�i s�u, đầm vắng tu học đạo Ti�n.

�� Mẫu hậu liền đồng � v� n�i:

�� -Nếu con tư duy chứng được tr� tuệ, quyết phải trở về cho ta biết.

�� Th�i tử đồng �, liền xuống t�c, mặc �o hoại sắc, v�o trong đầm n�i tinh tấn tọa thiền, tư duy về tr� tuệ. Trong hiểu r� về ngũ ấm, ngo�i biết mu�n vật tất cả đều v� thường, tất cả thọ th�n đều l� sự chứa nh�m của c�c khổ. Như Chuyển lu�n th�nh vương l� bậc h�o kiệt, t�i giỏi hơn người, l�m chủ c�i đời, được tam giới t�n vinh nhưng cũng như tr� ảo thuật kh�ng c� chủ tể. Duy�n hợp th� c�, duy�n tan th� kh�ng, đều từ nh�n si �i m� c� c�c h�nh nghiệp. Do c�c h�nh nghiệp m� thọ tất cả th�n n�n chịu quả khổ trong năm đường, nếu kh�ng c� c�c si �i th� kh�ng c� c�c h�nh nghiệp, kh�ng c� h�nh nghiệp th� kh�ng c� năm đường, do kh�ng c� năm đường th� kh�ng c� thọ th�n, do kh�ng c� th�n th� c�c khổ liền diệt. Tư duy như vậy, bỗng nhi�n t�m tr� được khai ngộ, chứng đạo quả B�ch-chi- phật, s�u ph�p thần th�ng thấu triệt kh�ng g� ngăn ngại, rồi bay vọt l�n hư kh�ng, biến h�a đủ c�ch.

�� B�ch-chi-phật nhớ lời hứa cũ liền trở về thăm mẫu hậu, hiện thần t�c th�ng bay tr�n hư kh�ng, l�c đi kinh h�nh, l�c thiền tọa, l�c th� nằm, tr�n th�n phun ra nước, dưới th�n phun ra lửa, tr�n th�n phun ra lửa, dưới th�n phun ra nước, một th�n ph�n ra l�m trăm ng�n vạn cho đến v� số th�n, rồi trăm ng�n vạn th�n hiệp lại th�nh một th�n. Mẫu hậu thấy sự biến h�a như vậy, trong l�ng rất vui mừng liền đảnh lễ đầu mặt s�t đất.

�� Mẫu hậu lại hỏi:

�� -Th�i tử sinh sống bằng c�ch n�o?

�� Đ�p:

�� -Khất thực để tự sống.

�� Mẫu hậu lại n�i:

�� -Chớ n�n khất thực, h�y nhận lời mời của ta, từ nay về sau T�n giả sẽ ở trong vườn n�y, nguyện ng�y ng�y sẽ nhận đồ ăn uống do ta c�ng dường, cũng để cho ta c� cơ duy�n l�m ch�t phước đức.

�� B�ch-chi-phật nhận lời mời của mẫu hậu, ở lại trong Thượng uyển. B� ta ng�y ng�y tự m�nh mang thức ăn đến d�ng c�ng cho B�ch-chi-phật. Trải qua được v�i năm, một h�m, tự nghĩ: �Th�n n�y nhơ nhớp, kh�ng ch�t trong sạch, th�n l� m�n đồ chưa c�c thứ đau khổ, d�ng n� l�m g�?�, liền xả bỏ th�n mạng, nhập v�o tịch diệt đạt đến Niết-b�n v� dư. Mẫu hậu l�m lễ tr�-tỳ, th�u x�-lợi, x�y th�p d�ng hoa hương c�ng dường.

�� Một h�m nọ, nh� vua dạo chơi trong khu thượng uyển, thấy bảo th�p ấy liền hỏi quan cận thần:

�� -Nguy�n vườn n�y kh�ng c� bảo th�p, ai l� người x�y cất?

�� Mẹ B�ch-chi-phật liền t�u:

�� -Đ�y l� bảo th�p người con �t trong số c�c th�i tử của nh� vua. Một h�m tr�ng thấy nh� vua ngự gi� người con ấy đ� hỏi thiếp: �Đ�y l� đại vương n�o m� oai nghi�m như thế?�

�� Thiếp đ�p: �Chuyển lu�n th�nh vương Tu-đ�-l� Thiện Ninh, l� cha của con.�

�� Người lại hỏi tiếp: �Con chừng n�o sẽ được l�m vua?�

�� Thiếp đ�p: �Con l� th�i tử nhỏ nhất trong một ng�n th�i tử, n�n kh�ng được l�m vua.�

�� Người lại thưa: �Nếu kh�ng được l�m vua th� ở tại gia l�m bạch y l�m g�? N�n xin ph�p mẫu hậu cho con từ biệt, xuất gia học đạo.�

�� Thiếp đ� đồng �, nhưng với lời giao ước: Nếu con đắc đạo th� nhất định sẽ về thăm mẹ. Người liền cạo bỏ r�u t�c, mặc �o hoại sắc v�o tận chốn n�i s�u đầm vắng tinh tấn thiền tọa, chứng được đạo quả B�ch-chi-phật. Người đ� giữ lời hứa n�n trở về thăm thiếp. Thiếp mời ở lại trong vườn Thượng n�y, ng�y ng�y c�ng dường cơm nước v� những vật cần d�ng. Trải qua nhiều năm như vậy, rồi nhập Niết-b�n. Thiếp đ� l�m lễ tr�-tỳ v� x�y th�p thờ tại đ�y. Ch�nh l� th�p của B�ch-chi-phật, con ta.

�� Nh� vua nghe ho�ng hậu t�u qua, trong l�ng buồn vui lẫn lộn, rồi bảo với ho�ng hậu:

�� -Sao khanh l�c ấy kh�ng n�i cho ta biết! Ta sẽ đem ng�i Chuyển lu�n th�nh vương truyền trao cho người. Ta lấy l�m hối tiếc l� đ� kh�ng được nghe lời tỏ b�y. Nhưng nay người tuy nhập Niết-b�n rồi, ta vẫn đem vương vị trao cho th�i tử �t của ta.

�� Nh� vua liền cởi chiếc thi�n quan bằng bảy b�u c�ng những đồ phục sức tốt đẹp đắp l�n tr�n bảo th�p, đầu mặt s�t đất đảnh lễ, d�ng hoa hương, kỹ nhạc c�ng dường, l�ng rất vui mừng.

�� Đức Phật bảo T�n giả A-nan:

�� -Chuyển lu�n Tu-đ�-l� Thiện Ninh l�c ấy l� th�n Ta ng�y nay. Con Ta l�c ấy th�nh B�ch-chi-phật, Ta c�ng dường nơi bảo th�p của B�ch-chi-phật ấy, rồi đem ng�i vua d�ng l�n, c�ng chiếc lọng lớn bằng bảy b�u che tr�n th�p b�u. Do nh�n duy�n của c�ng đức đ�, v� lượng số kiếp, Ta l�m Chuyển lu�n th�nh vương trị v� bốn ch�u thi�n hạ v� bảy thứ b�u lu�n c� b�n Ta, thường c� ba ng�n lọng bằng bảy b�u tự nhi�n hiện đến. V� lượng v� sốkiếp l�m Thi�n đế hay Phạm vương. Cho tới ng�y nay, nếu Ta kh�ng th�nh Phật th� ba ng�n lọng bảy b�u vẫn c� đến v� tận, kh�ng bao giờ chấm dứt.

�� C�ng dường th�p một B�ch-chi-phật đạt được c�ng đức kh�ng thể c�ng tận, huống g� l� c�ng dường nơi sắc th�n của Như Lai v� sau khi Phật diệt độ, x�y th�p thờ x�-lợi, hay tạo tượng Phật để c�ng dường... th� c�ng đức n�y vượt hẳn c�ng đức c�ng dường nơi th�p B�ch-chi-phật kia gấp trăm ng�n lần, kh�ng thể t�nh kể, kh�ng thể v� dụ.

�� Bấy giờ, tất cả đại ch�ng hết sức vui mừng, t�m được khai ngộ, c� người chứng quả Tu-đ�-ho�n, Tư-đ�-h�m, A-na-h�m, A-la- h�n. Hoặc c� người ph�t t�m cầu đạo quả V� thượng Ch�nh ch�n, hoặc c� người trụ nơi quả vị Bất tho�i chuyển, số ấy kh�ng thể kể xiết.

�� Tất cả đại ch�ng đều hết sức hoan hỷ, nhiễu quanh Đức Phật ba v�ng, đầu mặt s�t đất đảnh lễ, mỗi người lần lượt trở về chỗ ở của m�nh.

�� L�c ấy, Đức Thế T�n tiến v�o th�nh Tỳ-x�-ly, khi đến cửa th�nh, Ng�i n�i kệ:

�� Thi�n thần tr�n mặt đất

�� Chư Thi�n tại hư kh�ng

�� Những ai đến chỗ n�y

�� Đều phải ph�t Từ t�m.

�� Ng�y đ�m sinh hoan hỷ

�� Thực h�nh theo ch�nh ph�p

�� Độc hại chớ để l�ng

�� Quấy nhiễu c�c d�n ch�ng.

QUYỂN TRUNG H�́T

KINH BỒ T�T BẢN HẠNH

H�n dịch: Mất t�n người dịch - Phụ v�o dịch phẩm đời Đ�ng Tấn

Việt dịch:�Linh-Sơn Ph�p Bảo Đại Tạng Kinh

QUYỂN HẠ

Khi Đức Như Lai n�i lời ch�n ch�nh vi diệu như vậy, th� đ�m quỷ g�y bệnh tật đều chạy về hướng nước Ma-kiệt-đ�, nhờ vậy dịch bệnh trong nước Tỳ-x�-ly đều được ti�u trừ. Đức Phật phải quay trở về nước Ma-kiệt-đ�, th� đ�m quỷ g�y bệnh tật ấy lại chạy sang nước Tỳ-x�-ly. Do đ�, Đức Thế T�n phải qua lại hai nước đến bảy lần, cuối c�ng lại n�i:

�� -Ta từ v� số kiếp đến nay, tạo được bao nhi�u c�ng đức, đều nhằm để ph�t đại nguyện. Nay Ta đem việc l�m ch�n ch�nh n�y để trừ t�m bệnh v� th�n bệnh cho tất cả ch�ng sinh.

�� Đức Phật kể:

�� -Khi Ta l�m vua t�n l� Thi-tỳ, v� một con bồ c�u m� tự cắt thịt tr�n th�n m�nh, Ta đ� ph�t lời thệ nguyện trừ diệt tận mọi nguy hiểm cho tất cả ch�ng sinh.

�� Khi Ta l�m th�i tử t�n l� Ma-ha-t�t-đỏa, v� hai mẹ con cọp đ�i m� ta xả bỏ th�n mạng cho cọp được sống.

�� Khi Ta l�m vua t�n l� X�-thi, tự lấy thịt nơi th�n m�nh hiến cho người bệnh trải qua mười hai năm.

�� Khi Ta l�m vua t�n l� A-di-đ�-da-lương, bị bệnh, tự chế thuốc để uống, l�c ấy c� một vị B�ch-chi-phật mắc bệnh đồng như nh� vua, đến chỗ nh� vua xin thuốc. Nh� vua nhịn kh�ng uống thuốc, đem phần thuốc của m�nh c�ng cho B�ch-chi-phật, rồi ph�t đại nguyện: Nguyện cho tất cả bệnh ch�ng sinh đều được diệt trừ.

�� Khi Ta l�m vua t�n l� Tu-đ�-tố-di, Ta cứu được mạng sống cho một trăm vua sắp chết v� đ� cải h�a vua Ca-ma-sa-bạt khiến �ng ta đạt được ch�nh kiến, lời thề �c của Ca-ma-sa-bạt trong mười hai năm đều được ti�u trừ.

�� Khi Ta l�m th�i tử t�n l� Tu-đại-noa đ� đem bố th� cả vợ lẫn hai con.

�� Khi Ta l�m th�i tử Ma-hưu-sa-đ�, đ� đem thuốc chữa bệnh cho tất cả ch�ng sinh, lại v�o trong biển lớn t�m được ngọc Ma-ni, đem về gi�p đỡ cho d�n ch�ng khỏi cảnh đ�i ngh�o.

�� Khi Ta l�m vua t�n l� Ma-ha-b�-lợi, trải qua hai mươi bốn ng�y đem thịt th�n m�nh cung cấp cho người bệnh.

�� Khi Ta l�m Ti�n nh�n t�n l� San-đề-b�-la bị cắt đứt tay ch�n m� t�m kh�ng hề khởi s�n hận.

�� Khi Ta l�m vua t�n l� Ca-thi, d�n ch�ng trong nước bị tật bệnh, nh� vua thọ b�t quan trai giới, ph�t t�m đại từ bi đến tất cả ch�ng sinh, n�n tất cả d�n ch�ng trong nước đều được l�nh bệnh.

�� Khi Ta l�m thầy giải trừ ch� thuật t�n l� Tỳ-b�-ph�, d�n ch�ng bị bệnh dịch ho�nh h�nh, ta đem m�u thịt của m�nh cho lo�i quỷ g�y bệnh ăn để d�ng v�o việc giải trừ, tất cả d�n ch�ng đều được l�nh bệnh.

�� Khi Ta l�m Phạm thi�n vương, v� một b�i kệ, đ� tự lột da tr�n th�n m�nh l�m giấy ch�p kệ.

�� Khi Ta l�m vua t�n l� Tỳ-lăng-kiệt-l�, v� một b�i kệ, tr�n th�n chịu đ�ng một ng�n đinh.

�� Khi Ta l�m Ti�n nh�n t�n l� Ưu-đa-l�, v� một b�i kệ m� Ta tự lột da l�m giấy, chẻ xương l�m viết, lấy m�u l�m mực.

�� Khi Ta l�m vua t�n l� Bạt-di, d�n ch�ng trong nước bị bệnh ghẻ lở, nh� vua đang đi, thấy một c�y độc, l� c�y độc n�y rụng v�o d�ng nước, người n�o uống nhằm nước ấy th� sinh ra bệnh. Nh� vua liền ra lệnh chặt c�nh, đ�o gốc rễ rồi d�ng lửa đốt rụi, th� một nửa d�n ch�ng được l�nh bệnh, c�n một nửa th� bệnh vẫn như cũ, kh�ng thuy�n giảm. Vua hỏi quan ngự y:

�� -V� cớ g� một số d�n ch�ng mắc bệnh kh�ng bớt?

�� Quan ngự y đ�p:

�� -Bệnh ghẻ n�y qu� trầm trọng cần ăn c� mới bớt.

�� Vua nghe lời quan ngự y, liền đến tr�n c�y b�n bờ s�ng, nguyện l�m c�, nguyện rằng:

�� -Ta ng�y nay đem th�n trừ bệnh cho mu�n lo�i, nguyện đem c�ng đức n�y cầu th�nh Phật đạo, để diệt trừ v� lượng t�m bệnh, th�n bệnh cho khắp tất cả ch�ng sinh, đều như sở nguyện. Nếu c� ch�ng sinh n�o được ăn thịt của ta, th� tất cả bệnh tật đều được l�nh khỏi.

�� Ph�t lời thệ nguyện rồi liền từ tr�n c�y gieo m�nh xuống d�ng nước, th�n nh� vua biến th�nh c�, biết n�i tiếng người. C� n�i:

�� -Hễ ai c� bệnh, đến bắt c� n�y về ăn thịt sẽ được l�nh bệnh.

�� D�n ch�ng nghe lời n�i ấy, đều đến bắt c� về ăn thịt, nhờ vậy tất cả bệnh đều được l�nh hết.

�� Đức Thế T�n đ� tự kể về việc l�m nơi đời trước của m�nh như vậy, tất cả những lời nguyện ấy ng�y nay đều được th�nh tựu. �� Đức Phật n�i:

�� -Nay Ta d�ng gi�o ph�p ch�n ch�nh để trừ diệt tai họa cho tất cả ch�ng sinh. Khi ấy, Đức Phật liền tự h�a một th�n th�nh hai đầu, một đầu ng� về nước Tỳ-x�-ly, một đầu ng� về nước Ma-kiệt-đ�, tất cả đ�m quỷ g�y bệnh đều chạy ra xa tận biển khơi. D�n ch�ng hai nước, mọi thứ tật bệnh đều được l�nh khỏi, l�a th�c hoa m�u được m�a, mu�n d�n an lạc. Ng�i đem Phật ph�p gi�o h�a, khiến mọi t�m bệnh dục vọng nơi mọi người đều được thanh tịnh, trụ trong ch�nh ph�p, tất cả người d�n đều hết sức vui mừng.

�� L�c đ�, c�c vị Tỳ-kheo kh�c miệng đồng lời c�ng t�n th�n:

�� -C�ng đức Như Lai thật l� v� lượng, v� c�ng vi diệu kh�ng thể nghĩ b�n.

�� Đức Phật lại bảo chư vị Tỳ-kheo:

�� -Ta chẳng những trừ diệt những tai họa, đ�i kh�t, bệnh tật cho ch�ng sinh trong đời nay, m� trong thời qu� khứ cũng lại như vậy.

Về thời qu� khứ v� số kiếp xa xưa, tại c�i Di�m-ph�-đề n�y c� vị vua của một nước lớn t�n l� Phạm thi�n, t�m vạn bốn ng�n vua tiểu quốc thuộc c�i Di�m-ph�-đề. Nh� vua c� hai vạn phu nh�n, một vạn thể nữ, lại kh�ng c� th�i tử. Ng�y đ�m ưu sầu, n�n cầu khẩn nơi c�c đền thờ thần linh: Phạm thi�n, Đế Th�ch, Ma-ha B�-l� thi�n, cầu trời đất, cầu mặt trăng, mặt trời. Nh�n đ� mới sinh được th�i tử. Th�i tử sinh ra, h�nh dung đoan nghi�m, đẹp đẽ lạ thường, c� tướng đại nh�n, qu� danh l� Đại Tự Tại Thi�n. Th�i tử l� người nh�n từ, th�ng minh, tr� tuệ, tất cả s�ch vở của thế gian, mọi sự chuyển biến của tinh t�, nhật thực, nguyệt thực v� tất cả kỹ thuật ngo�i đời kh�ng một nghề n�o l� kh�ng th�ng đạt. Th�i tử lại học nghề thầy thuốc v� c�ch b�o chế dược phẩm, lại ra lệnh cho tất cả bệnh nh�n trong nước: �Hễ ai c� bệnh th� h�y đến đ�y ta sẽ cung cấp thuốc men, thực phẩm v� chăm s�c.� D�n ch�ng được tin n�y, bao nhi�u người bệnh đều đổ x� về chỗ ở của th�i tử. Tất cả người lớn, kẻ nhỏ trong nước đều vui vẻ, kh�ng một ai l� kh�ng ca ngợi c�ng đức n�y. Bệnh nh�n kh�ng đến c�c thầy thuốc kh�c, trong đ� c� một số thầy thuốc tỏ ra khinh mạn, hầu hết đ�m n�y đều �m l�ng o�n hận, ganh tỵ với th�i tử.

�� Thời gian n�y, d�n ch�ng c�i Di�m-ph�-đề bị bệnh dịch lan tr�n, lại th�m cảnh củi quế gạo ch�u. Nh� vua đ� tập trung tất cả danh y m� kh�ng chữa khỏi bệnh, d�n ch�ng bị bệnh chết từng ng�y, từng ng�y tăng l�n rất nhiều. Nh� vua rất đỗi ưu sầu, b�n ra chiếu chỉ mời c�c danh y về triều để hỏi phương thuốc cứu chữa.

�� L�c ấy, c� một thầy thuốc sẵn l�ng đố kỵ với th�i tử, trong t�m suy nghĩ: �Th�i tử n�y l� oan gia của ta, nay đ�ng l� gặp dịp may hiếm c�, liền t�u l�n nh� vua:

�� -Thần nhớ c� một phương thuốc xin thử về xem lại cho tường tận.

�� Nh� vua đồng �, �ng ta liền đi, s�ng h�m sau mới trở lại, đến trước đại vương t�u:

�� -T�u đại vương, thần t�m được một phương thuốc, nếu như đại vương đồng � th� tất cả bệnh tật đều được trừ l�nh.

�� Vua liền hỏi:

�� -Phải cần những dược liệu g�? Khanh cứ n�i thử xem!

�� Thầy thuốc đ�p:

�� -Phải t�m cho được một người từ khi sinh ra cho đến ng�y nay lu�n đầy l�ng Từ bi, thương x�t tất cả ch�ng sinh v� chưa bao giờ khởi t�m s�n hận, sẽ d�ng m�u của người ấy h�a với thuốc để uống, m�c hai tr�ng con mắt của người ấy để trừ quỷ, th� c�c chứng bệnh mới hết được.

�� Nh� vua bảo:

�� -Con người từ khi mới sinh cho đến h�m nay chưa từng sinh t�m s�n hận, đ�y l� việc kh� c�, việc n�y thật kh� v� c�ng, c� lẽ kh�ng thể n�o t�m được đ�u!

�� Th�i tử nghe lời n�i như vậy, liền t�u phụ vương:

�� -Việc n�y dễ th�i, kh�ng c� g� l� kh� cả!

�� -Con l� con của phụ vương, từ khi sinh ra cho đến ng�y nay chưa từng khởi t�m s�n hận v� cũng kh�ng hề c� t�m độc �c đối với tất cả mọi người, lu�n đem l�ng Từ bi thương x�t tất cả ch�ng sinh, từ trước tới giờ chưa c� một niệm �c. Th�n con v� thường kh�ng c� g� bền chắc, chẳng bao l�u rồi cũng dẫn đến c�i chết. C�i xin đại vương đồng � đem th�n con l�m thuốc để trừ bệnh cho ch�ng sinh.

�� Vua cha liền than:

�� -Ta kh�ng c� con c�i, đi cầu thần linh nơi c�c đền thờ thần mặt trời, mặt trăng, thần tinh t�, năm đỉnh n�i cao, bốn quả n�i lớn, do đ� mới sinh được con. Ta nay dầu bỏ th�n mất nước, nhất định kh�ng chịu theo � con được.

�� Th�i tử lại n�i nỉ phụ vương:

�� -Con nay cầu Phật đạo, đem m�u bố th� cho ch�ng sinh, nguyện đem c�ng đức n�y để hiểu r� tất cả kinh điển của Như Lai. Con nay đem. nhục nh�n n�y bố th� cho ch�ng sinh, nguyện đem c�ng đức ấy để được con mắt tr� tuệ của Như Lai, con sẽ v� tất cả ch�ng sinh nguyện l�m bậc Đạo sư ch�n ch�nh. Đại vương tuy kh�ng c�n th�i tử m� vẫn được l�m vua. Giả sử quốc độ n�y kh�ng c� mu�n d�n th� phụ vương l�m vua với ai? C�n như tất cả d�n ch�ng được l�nh bệnh, phụ vương tất sẽ tr�t khỏi nỗi ưu sầu.

�� Nh� vua lại buồn kh�c n�i với th�i tử:

�� -Ta nay th� bỏ ng�i vua chứ đứa con đ�ng y�u qu� n�y thật kh�ng thể bỏ.

�� Th�i tử lại quỳ mọp, chắp tay thưa:

�� -Con nay dốc cầu đạo quả V� thượng Ch�nh ch�n. Nếu như luyến tiếc c�i th�n nhơ nhớp h�i thối n�y, th� l�m sao tỏ ngộ được gi�o ph�p cao s�u vi diệu tr� tuệ của Như Lai! L�m sao c� thể đạt được tất cả tuệ nh�n! C�i xin phụ vương chớ khước từ t�m cầu đạo v� thượng của con.

�� Phụ vương im lặng kh�ng n�i một lời. �ng thầy thuốc liền t�u:

�� -Thần thử lấy một �t m�u h�a với thuốc đem cho c�c bệnh nh�n uống, nếu l�nh bệnh rồi mới m�c mắt. Nếu chẳng l�nh th� chẳng n�n m�c mắt.

�� Khi ấy, th�i tử tự tay ch�ch m�u nơi c�nh tay m�nh v� ph�t lời thệ nguyện:

�� -Ta d�ng m�u n�y quyết trừ bệnh cho ch�ng sinh, nguyện đem c�ng đức n�y để th�nh tựu đạo quả V� thượng Ch�nh ch�n. Nếu quả thật ta sẽ th�nh Phật đạo, th� tất cả ch�ng sinh uống thuốc n�y bệnh sẽ được diệt trừ.

�� T�n thầy thuốc liền đem m�u h�a với thuốc cho c�c bệnh nh�n uống, tất cả đều được l�nh khỏi.

�� Thầ thuốc lại t�u với đại vương:

�� -Bất cứ bệnh nh�n n�o uống thuốc n�y đều được l�nh mạnh. Đại vương thấy việc r� r�ng trước mắt, c� thể kh�ng tin sao?

�� Bấy giờ, t�m vạn bốn ng�n chư hầu c�ng thần d�n cả c�i Di�m-ph�-đề, nghe th�i tử của đại vương v� l�ng Từ bi nhằm cứu gi�p tất cả mu�n d�n m� m�c hai tr�ng mắt, kh�ng một ai l� kh�ng buồn kh�c, n�n tất cả đều tập hợp trước mặt th�i tử, quỳ mọp chắp tay thưa:

�� -C�i mong th�i tử của đại vương, suy x�t, ch�ng t�i th� tự xả bỏ th�n mạng, chẳng nỡ để th�i tử hủy hoại hai mắt. L�ng từ bi thương x�t ch�ng sinh của th�i tử cũng đủ c�ng đức để chẳng bao l�u sẽ th�nh Phật, mong th�i tử chớ hủy hoại hai mắt.

�� Th�i tử liền d�ng lời an ủi tất cả chư hầu v� thần d�n:

�� -Ta nay đem m�u thịt, cho đến hai con mắt n�y để quyết trừ bệnh cho ch�ng sinh, nguyện đem c�ng đức n�y cầu th�nh Phật đạo. Khi ta th�nh Phật sẽ quyết trừ t�m bệnh, th�n bệnh cho c�c vị, chớ n�n cản ngăn t�m v� thượng đạo của ta.

�� Chư hầu c�ng tất cả thần d�n nghe th�i tử n�i lời quả quyết như vậy, đều đứng lặng thinh.

�� Th�i tử b�n sai quan hầu cận đem dụng cụ để m�nh kho�t mắt. Th�i tử bảo quan hầu cận:

�� -Ai l� người c� thể kho�t gi�m mắt ta?

�� Quan tả hữu c�ng d�n ch�ng thảy đều từ chối, kh�ng đủ can đảm l�m việc n�y. T�n thầy thuốc với ganh tỵ với th�i tử liền l�n tiếng:

�� -T�i c� thể l�m được.

�� Th�i tử hoan hỷ n�i:

�� -Ta rất sung sướng!

�� Rồi cầm dao đưa cho thầy thuốc v� dặn:

�� -Kho�t tr�ng con mắt v� đặt v�o trong l�ng b�n tay ta đ�y.

�� T�n thầy thuốc liền kho�t một tr�ng con mắt, đặt v�o b�n tay th�i tử.

�� Khi đ�, th�i tử lập nguyện:

�� -Ta nay đem nhục nh�n n�y bố th� cho ch�ng sinh, chẳng cầu được l�m Chuyển lu�n th�nh vương, chẳng cầu l�m Ma vương, chẳng cầu cảnh vui nơi năm dục sắc, thinh, hương, vị, x�c của Phạm vương. Nguyện đem c�ng đức n�y cầu th�nh tựu đạo quả V� thượng Ch�nh ch�n, để ta được đầy đủ mắt tr� tuệ, v� v� lượng ch�ng sinh khắp mười phương l�m bậc Đại y vương, trừ diệt t�m bệnh, th�n bệnh cho tất cả mu�n lo�i, l�m con mắt tr� tuệ cho họ.

�� Th�i tử ph�t nguyện rồi, cầm tr�ng mắt đặt l�n chiếc �n kề b�n. Th�i tử n�i tiếp:

�� -Đ�ng như sở nguyện của t�m ta, th� tất cả ch�ng sinh đều được l�nh bệnh.

�� Phụ vương v� mẫu hậu thấy cảnh như thế, liền ng� xỉu, chết giấc, gi�y l�u mới tỉnh. Chư hầu, thần d�n đều cất tiếng k�u kh�c thảm thiết cảm động đến đất trời, c� người tự đ�nh đập v�o th�n m�nh, hoặc c� người h�n m�, chết giấc.

�� Ngay l�c t�n thầy thuốc cầm dao kho�t tr�ng mắt của th�i tử, th� khắp c�i Tam thi�n đại thi�n chấn động dữ dội, tất cả chư Thi�n trong ba c�i đều gi�ng hạ, thấy Bồ-t�t v� ch�ng sinh m� tự kho�t mắt c�ng ch�ch m�u m�nh, n�n v� số chư Thi�n tất cả đều buồn kh�c, nước mắt tu�n rơi như trận mưa lớn.

�� Trời Đế Th�ch b�n đến trước mặt th�i tử thưa:

�� -L�ng từ bi của th�i tử h�m nay, v� ch�ng sinh n�n kh�ng tiếc th�n mạng, kho�t mắt lấy nhục nh�n. Sự đau khổ như vậy thật l� kh� l�m. Vậy th�i tử đem việc l�m c�ng đức đ� nhằm cầu nguyện những g�? Phải chăng l� cầu Thi�n đế, Ma vương, Phạm vương, Vương tử hay cầu nguyện những g� kh�c chăng?

�� Th�i tử đ�p:

�� -Ta chẳng cầu ng�i vị Chuyển lu�n th�nh vương, Thi�n đế, Ma vương, Phạm vương, chẳng cầu cảnh vui nơi năm dục sắc, thanh, hương, vị, x�c trong ba c�i, chỉ đem c�ng đức n�y cầu đạo quả V� thượng Ch�nh ch�n. V� tất cả ch�ng sinh l�m bậc Đại y vương, trừ t�m bệnh, th�n bệnh cho tất cả mu�n lo�i, l�m con mắt tr� tuệ dẫn dắt, để tất cả ch�ng sinh đều l�a tai họa sinh tử.

�� Trời Đế Th�ch c�ng tất cả chư Thi�n đồng ca ngợi:

�� -L�nh thay! L�nh thay! Hết sức to lớn, kh� c� g� s�nh bằng! Như sở nguyện ấy, chẳng bao l�u tất sẽ th�nh Phật.

�� Trời Đế Th�ch b�n lấy tr�ng mắt đặt lại nơi con mắt đ� bị kho�t, tức khắc mắt th�i tử b�nh phục như xưa, lại s�ng đẹp gấp bội lần con mắt cũ. V� lượng chư Thi�n d�ng hoa trời rải tr�n người th�i tử, kh�ng ai l� kh�ng vui mừng. Phụ vương, mẫu hậu, c�ng thể nữ v� c�c tiểu vương, thần d�n đều v� c�ng vui mừng, hớn hở.

�� Trời Đế Th�ch lại sai đại tướng qu�n Tỳ-ba-đan-ma đuổi c�c lo�i quỷ g�y bệnh trở về tận biển cả. Mọi người bị bệnh đều khỏi. �� Trời Đế Th�ch liền mưa c�c thức ăn uống, kế đến mưa l�a gạo, rồi mưa y phục, rồi tiếp mưa bảy b�u. Tất cả bệnh nh�n đều được l�nh mạnh, mọi người no đủ, kh�ng ai bị đ�i kh�t, d�n ch�ng vui mừng, quốc gia hưng thịnh.

�� Sau đ� v�i năm, vua cha băng h�, th�i tử l�n ng�i ho�ng đế ngự tại ch�nh cung, bảy thứ qu� b�u tự nhi�n hiện đến, l�m vị Chuyển lu�n th�nh vương trị v� bốn ch�u thi�n hạ, kh�ng một ai l� chẳng nhờ �n.

�� C�ng đức của việc l�m ấy đời hiện tại đ� được phước b�o như vậy.

�� Đức Phật bảo c�c vị Tỳ-kheo:

�� -Th�i tử Tự Tại Thi�n l�c ấy l� th�n Ta ng�y nay, phụ vương Phạm thi�n nay l� phụ vương Bạch Tịnh, mẫu hậu nay l� mẫu hậu Ma-da, mẹ của Ta, t�n thầy thuốc kho�t mắt Ta nay l� Điều-đạt, d�n ch�ng c�i Di�m-ph�-đề thời đ� l� d�n ch�ng hai nước Tỳ-x�-ly v� Ma-kiệt-đ�. Ta l�c ấy cũng trừ hoạn nạn, bệnh tật, đ�i kh�t cho mu�n d�n. Ta nay cũng tận trừ t�m bệnh, th�n bệnh cho ch�ng sinh, cũng khiến cho ch�ng sinh được mắt tr� tuệ, lập nguyện, chứng đạo.

�� Bồ-t�t l�m việc bố th� si�ng năng khổ nhọc ho�n to�n kh�ng chấp tướng như thế.

�� Bấy giờ, c�c vị Tỳ-kheo nghe lời Đức Phật dạy, đều hoan hỷ lễ Phật.

* *

�� Nghe như Vầy:

�� Một thuở nọ Đức Phật ở tại khu l�m vi�n Kỳ-đ� cấp c� độc, thuộc nước X�-vệ. Đức Phật c�ng một ng�n hai trăm năm mươi vị Sa-m�n sắp v�o th�nh khất thực.

�� Khi Đức Phật sắp v�o th�nh, c� năm trăm vị trời ph�ng l�n gi� thơm thổi tr�n mặt c�c đại lộ v� những đường hẻm trong th�n x�m, n�n tất cả đều được sạch sẽ. Những nơi bất tịnh, nhơ nhớp, ph�n uế h�i thối đều tự nhi�n v�i lấp v�o l�ng đất, tất cả đường s� đều tho�ng sạch. Năm trăm vị trời tu�n mưa bằng những giọt nước thơm, n�n mọi đường s� lớn nhỏ đều được thấm ướt, c�ng tung rải c�c hoa trời. Nh� vua, thần d�n thấy điềm l�nh n�y, biết l� Đức Phật sắp đến, n�n mọi người đều bỏ c�c c�ng việc của m�nh đang l�m, c�ng nhau chạy nhanh đến ngh�nh đ�n Đức Thế T�n. Trong sốd�n ch�ng đến diện kiến Đức Phật, c� người qu�t đường, c� người rải hoa, c� người x�ng hương, c� người cởi �o trải nơi đất, c� người x�a t�c trải tr�n mặt đường, mong Đức Phật giẫm tr�n đ� m� đi qua. C� người đem th�n nằm rạp tr�n đất mong được Đức Phật bước qua tr�n th�n m�nh, c� người cầm phướn lọng, c� người trỗi nhạc. Mọi người đều chắp tay, nhứt t�m thanh tịnh chi�m ngưỡng Đức Như Lai. Tất cả ch�ng sinh, mỗi người đều đem mỗi thứ để c�ng dường Đức Thế T�n.

�� Khi ấy c� một người d�ng B�-la-m�n qu� ngh�o, kh�ng c� hoa hương để c�ng dường Đức Điều Ngự, tự lấy l�m buồn, d� đ� nghĩ đủ cả trăm phương, chỉ c�n một việc l� nhứt t�m tịnh � chi�m ngưỡng m� th�i! Liền thể hiện r� oai nghi nghi�m chỉnh, ch� t�m cung k�nh, với tấm l�ng phấn khởi, chắp tay đứng y�n chi�m ngưỡng t�n nhan Như Lai v� d�ng kệ t�n th�n Đức Phật:

�� T�n nhan �nh v�ng rực

�� Ba hai tướng tốt hiện

�� Tất cả h�ng ch�ng sinh

�� Thấy Ng�i đều t�n th�n.

�� Thấy Phật t�m hoan hỷ

�� Ưu sầu liền dứt sạch

�� Vượt qua biển sinh tử

�� C�i đầu lễ Từ T�n.

�� L�c ấy, Đức Thế T�n nở nụ cười h�n hoan, h�o quang năm sắc từ kim khẩu ph�ng ra h�ng trăm ng�n sự kỳ diệu. Mỗi đạo h�o quang c� v� số tia s�ng. Tr�n mỗi tia s�ng c� hoa sen bằng bảy b�u. Tr�n mỗi hoa sen c� H�a Phật xuất hiện. �nh s�ng tỏa khắp mười phương, dưới đến c�c địa ngục lớn, tr�n th� đến c�i trời Ba mươi ba, chiếu khắp c�c chỗ tối tăm trong năm đường, tận c�ng c�c cảnh giới Phật, kh�ng một nơi n�o l� kh�ng s�ng tỏ.

�� Chư Thi�n, d�n ch�ng trong Đại thi�n thế giới thấy được h�o quang của Phật kh�ng ai l� kh�ng vui mừng hớn hở, đều xả bỏ mọi thứ dục lạc, rời cung điện, c�ng nhau hướng về chỗ Đức Phật đang ngự, nghe Phật thuyết ph�p m� được độ tho�t. C� người thấy được h�o quang m� được độ tho�t. Hoặc c� người nghe H�a Phật thuyết ph�p m� được giải tho�t. Hoặc c� người thấy �nh h�o quang t�m đến chỗ Đức Phật ngự m� được độ tho�t.

�� C�nh khảo tra trong v� lượng địa ngục đều được dừng nghỉ, c�c ch�ng sinh ở đấy sau khi mạng chung đều được sinh về c�i Phật.

�� Tất cả cầm th� trong cảnh giới s�c sinh, t�m l�nh được khai ph�t, d�ng t�m Từ đối xử với nhau, kh�ng c�n mang t�m s�t hại, sau khi mạng chung cũng được sinh về c�i trời.

�� Trong cảnh Iigạ quỷ, tự nhi�n được thức ăn trăm vị, kh�ng c�n một ai lo nghĩ về sự đ�i kh�t, n�n đều vui mừng hớn hở, lại kh�ng c� t�m bỏn sẻn, sau khi mạng chung đều được sinh l�n c�i trời.

�� V� lượng ch�ng sinh bị m� th� lại được thấy. Kẻ điếc th� được nghe, kẻ c�m th� n�i được. Kẻ tay bị cong vẹo th� co duỗi tự nhi�n. Kẻ ch�n qu� th� đi được. Người t�n tật, mắc trăm bệnh đều được l�nh. Tất cả cảnh giam cầm, tr�i buộc trong địa ngục đều được thả ra.

�� Tất cả đại ch�ng, chư Thi�n, mu�n d�n trong c�i đại thi�n l�c ấy kh�ng ai l� kh�ng hoan hỷ, t�m được thanh tịnh kh�ng dấy khởi tham, s�n, si. Trong sốn�y c� người sinh về c�i trời, c� người chứng quả Tu-đ�-ho�n, Tư-đ�-h�m, A-na-h�m, A-la-h�n, B�ch-chi-phật, hoặc c� người ph�t t�m cầu đạo quả V� thượng Ch�nh ch�n, hoặc c� người ki�n trụ nơi ph�p bất tho�i chuyển..., số người chứng quả như vậy kh�ng thể kể xiết.

�� H�o quang của Đức Thế T�n chiếu khắp mười phương thế giới, lại quay về, nhiễu quanh Đức Phật ba v�ng, rồi nhập v�o khoảng giữa hai h�ng l�ng m�y.

�� Khi ấy, T�n giả A-nan sửa lại y phục, thể hiện oai nghi, quỳ trước Đức Phật chắp tay, bạch:

�� -Nụ cười h�m nay của Đức Thế T�n ắt phải c� nguy�n do, c�i xin Đức Thế T�n n�i r� nguy�n do ấy.

�� Đức Phật bảo T�n giả A-nan:

�� -T�n giả, �ng c� thấy vị B�-la-m�n ấy chăng?

�� T�n giả A-nan đ�p:

�� -Bạch Đức Thế T�n, dạ v�ng, con c� thấy.

�� Đức Phật bảo:

�� -Người B�-la-m�n n�y d�ng t�m thanh tịnh, l�m một b�i kệ khen ngợi Phật, n�n từ nay cho đến mười ba kiếp về sau, bất cứ sinh v�o c�i trời hay c�i người đều được gi�u c� tự nhi�n, th�n h�nh đoan nghi�m, c� tr� tuệ v� t�i biện luận, được mọi người ca ngợi, chẳng đọa v�o ba đường �c v� t�m nạn, về sau sẽ th�nh B�ch-chi-phật t�n l� Hoan Duyệt.

�� Tất cả ch�ng hội nghe lời Đức Phật n�i, ai nấy đều sinh t�m hoan hỷ, ca ngợi c�ng đức của Như Lai.

�� T�n giả A-nan bạch Phật:

�� -C�ng đức của Như Lai thật kh�ng thể nghĩ b�n, một b�i kệ ca ngợi Đức Phật của B�-la-m�n ấy đ� đạt được c�ng đức kh�ng thể lường t�nh. C�ng đức của Như Lai thật v� c�ng to lớn.

�� Đức Phật bảo T�n giả A-nan:

�� -B�-la-m�n ấy chẳng phải chỉ mỗi đời nay ca ngợi Ta m� được thiện lợi như vậy.

�� Trong thời qu� khứ xa xưa, vua nước Ba-la-nại t�n l� B�-ma-đạt-đa. Khi nh� vua đi săn bắn, c�c binh chủng: Tượng binh, m� binh, xa binh... đều theo nhau mở đường v� hộ tống. Săn bắn trong n�i được một con voi trắng, th�n voi trắng như tuyết, l�n da mịn đẹp, dễ thương, m� lại c� s�u ng�.

�� Nh� vua được bạch tượng l�ng rất sung sướng, liền giao cho người dạy voi để luyện tập điều khiển. L�c ấy, người dạy voi d�ng c�m xiềng voi với một c�y gỗ lớn v� kh�a xiềng lại. Voi buồn kh�c rơi lệ, trải qua bảy ng�y kh�ng ăn uống. Người dạy voi lo sợ voi n�y kh�ng ăn uống chẳng bao l�u sẽ chết, liền t�u l�n nh� vua:

�� -Bạch tượng săn được kh�ng chịu ăn uống, buồn kh�c rơi lệ.

�� Nh� vua nghe t�u liền đến xem voi. Đại vương hỏi voi:

�� -Tại sao ngươi kh�ng chịu ăn?

�� Voi n�i tiếng người đ�p lại:

�� -T�m t�i lo sầu, c�i xin đại vương giải sầu cho t�i.

�� Đại vương hỏi:

�� -Ngươi sầu lo những g�?

�� Bạch tượng n�i:

�� -T�i c�n cha mẹ qu� gi� yếu, đi lại kh�ng được, m� kh�ng c� người nu�i dưỡng, chỉ c� mỗi một m�nh t�i đi h�i thức ăn v� mang nước uống về cho cha mẹ. Nếu t�i cứ bị xiềng ở đ�y, th� cha mẹ kh�ng ai nu�i dưỡng, cả hai sẽ bị chết th�i. T�i nghĩ vậy m� buồn sầu. T�u đại vương, nếu như đại vương c� l�ng Từ bi, xin tha t�i về để nu�i dưỡng cha mẹ, đến ng�y cha mẹ m�n phần, t�i sẽ trở lại cung phụng đại vương, chẳng d�m tr�i lời hứa n�y.

�� Vua nghe bạch tượng n�i, l�ng buồn b� chẳng vui, liền khen ngợi:

�� -Ngươi tuy l� s�c sinh m� l�m việc con người, ta tuy l� con người m� l�m việc như s�c sinh.

�� Nh� vua b�n quỳ xuống mở xiềng, ra lệnh cho voi đi.

�� Bạch tượng trở về nu�i dưỡng cha mẹ suốt mười hai năm, khi cha mẹ m�n phần, liền trở lại cung vua.

�� Nh� vua thấy bạch tượng trở lại, l�ng c�ng th�m hoan hỷ, lấy anh lạc, bảy b�u trang sức cho bạch tượng. Khi đại vương sắp ra đi th� bạch tượng dẫn đường, n�n nh� vua y�u bạch tượng c�n hơn th�i tử. Trong bầy voi của nh� vua, bạch tượng l� con voi c� qu� tr�nh đặc biệt nhất, n�n đặt t�n l� Tượng Phan.

�� Bấy giờ, c� một B�-la-m�n ngh�o c�ng, muốn đến nh� vua xin bố th�, lại hỏi mọi người:

�� -L�m thế n�o để nh� vua cho nhiều của cải?

�� C� người bảo:

�� -Nh� vua c� con bạch tượng hết sức y�u qu�, nếu �ng c� thể ca ngợi bạch tượng ấy, mới c� thể xin được nhiều của cải.

B�-la-m�n liền theo d�i, đợi khi nh� vua đi ra, đứng sẵn b�n vệ đường, cất tiếng khen ngợi bạch tượng:

�� Th�n ngươi đẹp v� c�ng

�� Giống như voi Đế Th�ch

�� Đầy đủ sắc tướng voi

�� Phước đức cao v�i vọi.

�� M�u sắc kh�ng ai bằng

�� Giống như l�n tuyết trắng

�� H�nh dung kh� b� kịp

�� Đặc biệt kh� nghĩ lường.

�� Quốc vương nghe kệ ca ngợi bạch tượng, l�ng rất đỗi vui mừng, liền thưởng cho B�-la-m�n năm trăm tiền v�ng. B�-la-m�n trở n�n gi�u c�.

�� Đức Phật bảo T�n giả A-nan:

�� -Tượng Phan thời đ� l� th�n Ta ng�y nay. B�-la-m�n kia nay l� người B�-la-m�n n�y. Khi ấy, B�-la-m�n khen ngợi Ta, được lợi �ch v� nhờ Ta gi�p cho khỏi cảnh ngh�o c�ng. Nay Ta th�nh Phật, m� B�-la-m�n lại t�n th�n Ta n�n được phước b�o kh�ng thể lượng t�nh, v� nh�n duy�n n�y, được Ta cứu vớt tho�t nạn sinh tử.

�� T�n giả A-nan b�n ở trước Phật, quỳ mọp bạch:

�� -Như c� người d�ng b�i kệ bốn c�u t�n th�n Đức Như Lai, sẽ được phước b�o về c�ng đức như th� n�o?

�� Đức Phật n�i:

�� -Giả sử c� trăm, ng�n, vạn, ức, v� số ch�ng sinh đều được th�n người, đều th�nh tựu đạo quả B�ch-chi-phật. V� như c� người c�ng dường: �o mền, thực phẩm, thuốc men, giường nằm, chăn nệm. Cho những B�ch-chi-phật ấy trong một trăm năm, th� người n�y c� c�ng đức nhiều chăng?

�� T�n giả A-nan đ�p:

�� -Rất nhiều! Rất nhiều! Kh�ng thể n�o t�nh to�n được!

�� Đức Phật lại n�i:

�� -Nếu c� người d�ng b�i kệ bốn c�u, đem t�m hoan hỷ ca ngợi Đức Như Lai, th� được c�ng đức hơn phước đức của người c�ng dường những vị B�ch-chi-phật kia gấp trăm ng�n vạn lần, gấp ức ức v� số lần kh�ng thể d�ng v� dụ.

�� T�n giả A-nan v� tất cả đại ch�ng nghe lời Đức Phật dạy, đều hết sức vui mừng, nhiễu quanh Đức Phật ba v�ng, đầu mặt s�t đất đảnh lễ.

* *

�� Nghe như vầy:

�� Một thuở nọ Đức Phật dừng ch�n nơi một tinh x� thuộc nước Ba-la-nại. Theo đ�ng ph�p của chư Phật, ng�y đ�m ba thời d�ng mắt của Bậc Ch�nh Gi�c quan s�t ch�ng sinh, xem người n�o c� thể độ được, liền đến độ. L�c ấy, c� quan Thừa tướng thuộc d�ng B�-la-m�n, l� người gi�p việc cho vua Ba-Ia-nại, vừa mới lập gia đ�nh, n�n �ng ta rất y�u chuộng vợ.

�� Người vợ thưa với Thừa tướng:

�� -Xin lang qu�n cho thiếp một điều.

�� Quan Thừa tướng đ�p:

�� -Muốn những g� cứ t�y � n�ng.

�� Người vợ liền thưa:

�� -Xin lang qu�n cho ph�p thiếp tổ chức c�ng dường Đức Phật v� chư vị Tỳ-kheo Tăng, tự tay r�t nước v� nghe Đức Phật thuyết ph�p.

�� Thừa tướng liền đồng � v� n�i:

�� -Ta sẽ thuận theo những g� n�ng mong muốn.

�� L�c ấy, Đức Thế T�n biết được vợ chồng quan Thừa tướng l� người đ�ng độ, n�n tờ mờ s�ng h�m sau, Ng�i đắp y, mang b�t đến thẳng nh� vợ chồng quan Thừa tướng. Vợ chồng quan Thừa tướng nghe Đức Phật đ� đến ngo�i ng�, n�n hết sức vui mừng, liền ra tận nơi cung nghinh, đảnh lễ đầu mặt s�t đất, rồi thiết tr� t�a ngồi, thỉnh Đức Phật thăng t�a, vợ chồng Thừa tướng d�ng c�ng thức ăn đặc biệt tinh khiết, ngon ngọt. Khi Đức Thế T�n thọ trai xong, vợ chồng tự tay cầm b�nh r�t nước để Thế T�n rửa tay, s�c miệng. Xong xu�i, Đức Phật v� vợ chồng Thừa tướng m� thuyết ph�p. Đức Phật t�n th�n c�ng đức bố th�, tr� giới sẽ sinh l�n c�i trời hay c�i người, tự nhi�n hưởng cảnh gi�u c�, t�n vinh, ph� qu�, an lạc v� c�ng. Tuy được cao sang, được thỏa ch� mong cầu, nhưng kh�ng tho�t khỏi cảnh khổ trong ba đường �c:

�� Cảnh khổ trong địa ngục, như lửa đốt, nước s�i, n�i đao, rừng kiếm, l� than, dao cắt, cưa sả... đau khổ v� c�ng khốc liệt, kh�ng sao kể xiết.

�� Cảnh khổ trong ngạ quỷ, như th�n h�nh tiều tụy, bụng lớn, cổ nhỏ như c�y kim, tất cả l�ng đốt trong th�n lu�n đau nhức r� rời dường như lửa đốt. Trải qua trăm ng�n vạn năm, kh�ng nghe danh từ cơm ăn, nước uống, đ�i kh�t khổ sở kh�ng thể n�o diễn tả.

�� Lại như sự đau khổ trong lo�i s�c sinh, với cảnh tương t�n ăn nuốt s�t hại lẫn nhau cửa c�c lo�i cọp, s�i, sư tử, m�ng x�, rắn độc, b� cạp...

�� T�m độc �c của ch�ng sinh trong ba đường dữ lu�n dấy khởi m�nh liệt, kh�ng c� mảy may t�m thiện, n�n phải chịu xoay vần m�i trong cảnh khổ đau xấu �c kh�ng c� thời kỳ ra khỏi. Chỉ c� điều duy nhất l� xả bỏ �i dục, suy tư về ch�n l�, như vậy mới c� thể l�a được c�c khổ n�o!

�� Thọ th�n trong ba c�i đều nhận lấy khổ b�o. Tất cả khổ b�o đều từ Tập đế ph�t sinh. Tập l� do c�c cấu nhiễm �i dục của ba độc, quả b�o của c�c h�nh nghiệp, lại sinh ra c�c khổ. Nếu dứt hẳn ba độc, ti�u diệt c�c dục th� kh�ng c� c�c h�nh nghiệp. C�c h�nh nghiệp đ� diệt th� kh�ng thọ th�n căn. Th�n căn đ� kh�ng th� c�c khổ liền diệt. Muốn diệt sạch sự r�ng buộc của c�c h�nh nghiệp, điều duy nhất l� phải tư duy thực hiện ph�p B�t ch�nh đạo.

�� Đức Phật v� Thừa tướng v� phu nh�n thuyết ph�p như vậy. Vợ chồng Thừa tướng v� c�ng vui mừng, ngộ được ph�p Tứ th�nh đế, n�n ở ngay trước Phật chứng quả Tu-đ�-ho�n. Khi chứng đạo quả rồi, vợ chồng xem gia đ�nh như lao ngục, thấy �i dục như lửa đốt, n�n chẳng m�ng �n �i, quỳ mọp trước Phật xin l�m Sa-m�n. Đức Phật th�u nhận, tức th� hai người r�u t�c tự rụng, ph�p y đắp v�o th�n, người chồng th�nh Tỳ-kheo, người vợ th�nh Tỳ-kheo-ni, đều theo hầu Đức Phật trở về tinh x�.

�� Khi về đến tinh x�, Đức Phật lại v� hai người thuyết giảng về ba mươi bảy phẩm trợ đạo v� c�c ph�p thiền định tam-muội. Hai người tư duy, t�m tr� khai ngộ, dứt hẳn c�c dục, đều th�nh bậc A-la- h�n, đủ s�u ph�p thần th�ng diệu dụng.

�� L�c ấy, chư Tỳ-kheo c�ng t�n dương thần lực tr� tuệ của Như

Lai, đồng thời ca ngợi hai vị A-la-h�n l� những người c� nh�n duy�n qu� đặc biệt. Người chồng hiện hưởng địa vị cao sang, lại bỏ cảnh ph� qu�, bổng lộc vinh hiển, c�n người vợ đang tuổi thanh xu�n m� l�a bỏ được dục lạc. Việc của hai người rất kh� l�m, kh�ng ai s�nh kịp.

�� Đức Phật bảo đại ch�ng Tỳ-kheo:

�� -Hai vị A-la-h�n n�y v�o thời qu� khứ cũng đ� ph�t t�m l�nh, cho đến ng�y nay t�m l�nh ấy cũng vậy.

�� Đức Phật lại n�i:

�� -V�o thời qu� khứ xa xưa c�ch đ�y v� lượng kiếp, vua Ba-la-ma-đạt nước Ba-la-nại c� vị Thừa tướng t�n l� Tỳ-đậu-l�, l� người nh�n từ, th�ng minh học rộng, kh�ng g� l� kh�ng th�ng đạt, lu�n đem mười điều l�nh gi�o h�a d�n ch�ng, từ vua cho đến mọi người kh�ng ai l� kh�ng học tập, nh� vua rất k�nh mến.

�� Khi ấy, trong biển c� vị Long vương t�n l� Ba-lưu-ni, Long vương c� một phu nh�n t�n l� Ma-na-tư được vua hết sức y�u qu�. �� Một h�m, Long vương sắp l�n cung trời Đế Th�ch để dự đại hội, n�n đem phu nh�n giao cho năm trăm thể nữ ở trong cung chăm s�c, kh�ng được v� một l� do g� quấy nhiễu x�c phạm, khiến t�m phu nh�n kh�ng được vui vẻ.

�� Sau khi Long vương đi rồi, phu nh�n ở nh� tĩnh tọa, tư duy về việc l�m nơi đời qu� khứ của m�nh. B� nghĩ nhớ về đời trước của m�nh, khi l�m th�n người do hủy phạm giới cấm, nay phải bị đọa trong lo�i rồng, tức thời chẳng vui, buồn kh�c lệ tr�o. Đ�m tỳ nữ hầu cận thấy lịnh b� chẳng vui, c�ng nhau thưa hỏi:

�� -V� cớ g� lịnh b� kh�ng vui?

�� Phu nh�n đ�p:

�� -Ta nhớ lại đời qu� khứ của m�nh, vốn khi l�m người, mặc t�nh phạm giới cấm n�n nay phải l�m th�n rồng, thọ lấy h�nh d�ng xấu �c n�y, do đ� m� chẳng vui.

Phu nh�n lại hỏi c�c tỳ nữ:

�� -C�c ngươi c� biết l�m c�ch n�o để tho�t khỏi th�n rồng, được sinh l�n c�i trời kh�ng?

�� C�c tỳ nữ t�u:

�� -Đem th�n rồng chứa đầy sự xấu �c n�y để cầu sinh l�n c�i trời l� điều rất kh�. Cầu sinh l�m th�n người c�n kh�ng thể được huống hồ l� sinh v�o c�i trời!

�� Trong số n�y, c� một tỳ nữ thưa:

�� -Con từng nghe vua Ba-la-ma-đạt c�i Di�m-ph�-đề c� một Thừa tướng, l� người hết sức nh�n từ, tr� tuệ v� song, tất cả kinh điển kh�ng loại n�o l� kh�ng am hiểu, �ng hiểu tất cả c�c ph�p sinh trong năm c�i, nh�n, thi�n... �ng đem năm giới, mười điều thiện gi�o h�a mọi người. Vậy c� thể đến đ� hỏi �ng ta, mới biết l�m thế n�o để tho�t khỏi th�n rồng v� thực hiện những ph�p g� để được sinh l�n c�i trời.

�� Khi Long vương trở về, thấy dung nhan của phu nh�n kh�ng được vui, liền hỏi:

�� -V� cớ g� hậu kh�ng được vui?

�� Phu nh�n đ�p:

�� -Hậu nghe tại c�i Di�m-ph�-đề, vua Ba-la-ma-đạt nước Ba-la-nại c� quan Thừa tướng t�n l� Tỳ-đậu-l�, l� người hết sức nh�n từ, thương x�t ch�ng sinh, tr� tuệ tuyệt vời, tất cả kinh điển kh�ng một loại n�o l� kh�ng th�ng suốt. Hậu muốn được tr�i tim �ng ấy để ăn, muốn được m�u �ng ấy để uống. Nếu bắt được �ng ấy th� nỗi buồn của hậu mới khu�y khỏa.

�� Long vương đ�p:

�� -Khanh chớ c� phiền muộn, ta sẽ l�m theo � muốn của khanh.

�� Long vương c� một người bạn Dạ-xoa ch� th�n t�n l� Bất-na-kỳ. Long vương n�i với Dạ-xoa:

�� -Bỗng dưng phu nh�n của ta nghe c�i Di�m-ph�-đề nước Ba- la-nại, nh� vua c� một Thừa tướng t�n l� Tỳ-đậu-l� l� người nh�n từ, tr� tuệ đệ nhất, tất cả kinh điển kh�ng loại n�o l� kh�ng th�ng suốt. Phu nh�n của ta muốn được tr�i tim v� m�u của �ng ấy để về ăn uống, xin bạn niệm t�nh ta m� bắt cho được �ng ấy đến đ�y.

�� N�i rồi, Long vương liền lấy hai hạt minh ch�u trao cho Dạ-xoa. Dạ-xoa liền nhận lời, cất hạt minh ch�u, liền đi.

�� Khi Dạ-xoa đến c�i Di�m-ph�-đề, h�a l�m kh�ch bu�n, cầm hai hạt ngọc Ma-na đi v�o trong th�nh Ba-la-nại, kh�ch đi đường hỏi người l�i bu�n:

�� -Người cầm ngọc n�y muốn b�n phải chăng?

�� Người l�i bu�n đ�p:

�� -Ta kh�ng b�n n�, ta muốn d�ng n� trong cuộc vui đỏ đen th�i.

�� Người nghe tức th� v�o triều t�u vua:

�� -B�n ngo�i c� một kh�ch bu�n mang theo hai vi�n ngọc b�u muốn trổ t�i trong cuộc vui đỏ đen.

�� Nh� vua nghe n�i trong l�ng rất mừng, v� lu�n tự ỷ lại nơi t�i cờ bạc của m�nh, cho rằng nhất định thắng cuộc. Vua ra lệnh cho v�o, kh�ch bu�n liền v�o trong nội cung. Nh� vua hỏi kh�ch bu�n:

�� -Trong cuộc đỏ đen, nh� ngươi muốn c� những g�?

�� Dạ-xoa đ�p:

�� -Nếu t�i thắng cuộc th� Đại vương đem đại thần Tỳ-đậu-l� giao cho t�i. C�n nếu nh� vua đắc thắng th� hai hạt minh ch�u n�y thuộc về nh� vua.

�� Nh� vua liền đồng �. Chư quần thần tả hữu c�ng nhau can gi�n. Nh� vua v� tham lợi v� ỷ lại v�o t�i nghệ trong l�nh vực cờ bạc của m�nh, n�n bảo với quần thần:

�� -Ta nhứt định thắng cuộc, c�c khanh khỏi phải can ngăn.

�� Liền c�ng nhau v�o cuộc, kết quả Dạ-xoa đắc thắng, được đại thần Tỳ-đậu-l�. L�c ấy Dạ-xoa t�m lấy Tỳ-đậu-l� bay thẳng l�n hư kh�ng.

�� Nh� vua mất Tỳ-đậu-l�, trong l�ng hết sức ưu sầu. Tất cả quần thần đều t�u:

�� -Nếu nh� vua l�m năm việc n�y sẽ mất ng�i, mất nước:

�� 1. Ham vui cờ bạc.

�� 2. Ưa th�ch uống rượư.

�� 3. Say đắm nữ sắc, đam m� �m nhạc.

�� 4. Th�ch đi săn bắn.

�� 5. Chẳng nghe lời can gi�n của trung thần.

�� L�m theo năm việc n�y th� ng�i vua chẳng giữ được bao l�u.

�� N�i về Dạ-xoa, v�c Tỳ-đậu-l� đi đến giữa n�i, định giết. Tỳ- đậu-l� hỏi Dạ-xoa:

�� -Tại sao giết ta?

�� Dạ-xoa đ�p:

�� -Phu nh�n của Long vương nghe �ng l� người nh�n từ, th�ng minh tr� tuệ bậc nhất, muốn được m�u v� tr�i tim �ng để ăn uống. Đ� l� l� do khiến ta giết �ng.

�� Tỳ-đậu-l� n�i:

�� -�ng ngu si chẳng hiểu dụng � của phu nh�n, phu nh�n nghe danh ta, muốn được m�u ta nghĩa l� muốn được nghe gi�o ph�p của ta. Phu nh�n muốn được tim ta nghĩa l� muốn được tr� tuệ trong t�m ta. Th�i, hai ta đồng đến gặp phu nh�n, xem phu nh�n cần những g�, ta sẽ cho tất cả.

�� Rồi Tỳ-đậu-l� v� Dạ-xoa m� n�i ph�p:

�� -Người l�m �c c� năm việc:

�� 1. L�m việc bộp chộp, kh�ng đắn đo suy nghĩ.

�� 2. Sau khi h�nh động rồi thường �m nhiều hối hận.

�� 3. Nhiều s�n hận, kh�ng c� từ t�m.

�� 4. Tiếng �c đồn xa, mọi người ch�n gh�t kh�ng muốn thấy mặt.

�� 5. Chết rồi bị đọa v�o trong ba đường �c.

�� -Người l�m việc thiện c� năm điều tốt. Năm thứ đ� l� những g�?

�� 1. Trước khi l�m một việc g� phải suy nghĩ ch�n chắn, c� đường lối hẳn hoi, kh�ng vội v� hấp tấp, n�n về sau khỏi hối hận.

�� 2. Gi�u l�ng Từ bi, kh�ng manh t�m l�m hại người.

�� 3. Tiếng tốt được lưu truyền khắp nơi.

�� 4. Được mọi người �i k�nh, xem như bậc cha mẹ, sư trưởng.

�� 5. Sau khi chết được sinh l�n trời hay trong nh�n gian được hưởng mọi cảnh an lạc.

�� Dạ-xoa nghe những lời giảng giải như vậy, t�m tr� liền được khai ngộ, đảnh lễ đầu mặt s�t ch�n Tỳ-đậu-l�, cầu xin Tỳ-đậu-l� nhận sự s�m hối. Tỳ-đậu-l� v� Dạ-xoa n�i mười ph�p l�nh để được sinh l�n c�i trời. Dạ-xoa nghe ph�p, l�ng vui mừng hớn hở v�ng l�m.

�� Dạ-xoa liền đưa Tỳ-đậu-l� đến Long cung. Phu nh�n th�y Tỳ- đậu-l� th� v� c�ng hoan hỷ, đầu mặt đảnh lễ s�t đất, c�i đầu quy mạng, rồi trần thiết bảo tọa, d�ng c�ng mỹ vị trăm m�n. Khi ấy, Tỳ-đậu-l� v� Long vương v� phu nh�n giảng n�i về ph�p nh�n quả họa phước trong năm đường:

�� -Giữ th�n kh�ng l�m ba điều �c:

�� . Đem l�ng Từ bi thương x�t ch�ng sinh, kh�ng l�m điều tổn hại.

�� . Trừ bỏ l�ng tham lam bỏn sẻn, l�m những việc nghĩa gi�p đỡ lẫn nhau, kh�ng sinh t�m trộm cắp.

�� . Qu�n sự d�m dạc l� nhơ nhớp, đem t�m l�a nữ sắc, sống cuộc đời trong sạch, kh�ng d�m dục.

�� - Giữ miệng kh�ng l�m b�n điều �c:

�� . Lời n�i lu�n lu�n th�nh thật, kh�ng dối tr�.

�� . Thường n�i lời mềm mỏng, kh�ng n�i lời th� lỗ, cộc cằn.

�� . Kh�ng n� lời g�y kiện tụng, b� ph�i, h�a giải được mọi tranh chấp.

�� . Lời n�i phải th�nh thật, kh�ng n�n trau chuốt, dối gạt.

�� -Giữ � kh�ng l�m ba điều �c:

�� . T�m thường từ bi nhẫn nhục, kh�ng khởi s�n hận.

�� . Thấy người th�nh c�ng tốt đẹp ta mừng cho họ, kh�ng c� t�m ganh tỵ.��

�� . Một l�ng s�ng k�nh Tam bảo cho đến giới luật, hiểu r� tội phước, kh�ng hồ nghi.

�� Thực h�nh đầy đủ mười điều l�nh n�y, kh�ng hủy phạm, liền được sinh l�n c�i trời, cung điện bằng bảy b�u, mọi nhu cầu t�y theo � muốn được c� tự nhi�n.

�� Giữ đủ năm việc: Kh�ng s�t sinh, kh�ng trộm cướp, kh�ng t� d�m, kh�ng n�i dối v� dứt hẳn rượu ch� kh�ng được say sưa, sẽ được sinh trong lo�i người, thuộc d�ng ho�ng gia hay nh� trưởng giả, địa vị cao sang, gi�u c� sung sướng v� c�ng.

�� Kh�ng c� t�m Từ, giết hại ch�ng sinh, cướp đoạt của người, trộm cướp l�m điều tr�i ph�p, tư th�ng vợ người, đam m� �i dục v� độ, n�i lời kh�ng thật, n�i lời hai chiều, n�i lời th� �c, mắng nhiếc người ta, s�n hận ganh gh�t, kh�ng hiếu thuận với cha mẹ, kh�ng tin Tam bảo, bỏ ch�nh theo t�..., ai l�m những điều �c n�y, sau khi chết sẽ bị đọa v�o địa ngục, bị thi�u đốt đ�nh đập, vạn sự độc �c, trải qua bao nhi�u sự đau khổ kh�ng thể n�o kể xiết.

�� Mắc nợ chẳng đền, được vay kh�ng trả, kh�ng tin nh�n quả, ki�u mạn tự đại, hủy b�ng Tam bảo..., chết đọa l�m lo�i s�c sinh như ngựa, lạc đ�, heo, d�, ch�, sư tử, hổ, s�i, rắn độc, b� cạp, kỳ đ�..., cho đến c�c lo�i cầm th� kh�c. T�m ch�ng hết sức độc �c, giết hại lẫn nhau, xoay vần chịu khổ kh�ng c� thời kỳ ra khỏi.

�� Tham lam, bỏn sẻn, ganh gh�t, kh�ng chịu bố th�, kh�ng d�m ăn mặc, kh�ng tin Tam bảo..., bị lửa bỏn sẻn đốt ch�y, chết đọa l�m ngạ quỷ, th�n h�nh tiều tụy, l�ng đốt r� rời, to�n th�n như lửa nung, trăm ng�n vạn năm kh�ng c� l�c n�o xen hở, ng�y đ�m đ�i kh�t, ho�n to�n chưa từng nghe danh từ cơm ăn, nước-uống.

�� Chỉ thực hiện mười điều l�nh, giữ th�n, khẩu, � th� lu�n lu�n được sinh l�n trời hưởng diệu lạc v� c�ng.

�� L�c ấy Long vương, phu nh�n v� tất cả lo�i rồng đều kinh sợ dựng ch�n l�ng. Tất cả đều v�ng thọ mười điều l�nh, giữ th�n, khẩu, �, thọ b�t quan trai một c�ch hoan hỷ. Đang khi ấy bỗng c� chim đại b�ng c�nh v�ng muốn đến ăn thịt lo�i rồng, d�ng hết thần lực m� kh�ng tới gần được. Tất cả lo�i rồng vui mừng v� c�ng, v� thấy điều chưa từng c�.

�� Long vương, phu nh�n, tất cả lo�i rồng trong biển cả c�ng tất cả quỷ Dạ-xoa đều tu theo ph�p Thập thiện, kh�ng ai l� kh�ng hoan hỷ c�i đầu đảnh lễ Tỳ-đậu-l�.

�� Long vương liền hỏi Tỳ-đậu-l�:

�� -Đại sư muốn trở về Di�m-ph�-đề kh�ng?

�� Tỳ-đậu-l� đ�p:

�� -Muốn về.

�� Long vương b�n đem hương chi�n-đ�n, ngọc Ma-ni v� c�c vật qu� b�u kh�c d�ng c�ng cho Bồ-t�t. Phu nh�n, thể nữ, tất cả rồng v� c�c quỷ Dạ-xoa đều đem ngọc ng� qu� b�u lạ thường, d�ng l�n cho Tỳ-đậu-l�, rồi c�ng tiễn đưa trở về cho đến tận nước Ba-la-nại mới c�i đầu hoan hỷ từ biệt.

�� Lo�i rồng v� c�c quỷ Dạ-xoa ở trong biển lớn, t�m độc �c đều được ti�u diệt, sau khi chết đều được sinh l�n c�i trời.

�� Vua Ba-la-ma-đạt v� chư vị quần thần c�ng tất cả d�n ch�ng th�y Tỳ-đậu-l� trở về trong l�ng rất đổi vui mừng, đầu mặt s�t đất đảnh lễ hỏi han cớ sự? Tỳ-đậu-l� tr�nh b�y đầy đủ đầu đu�i sự việc với nh� vua. Đại vương v� thần d�n kh�ng ai l� kh�ng hoan hỷ, ca ngợi điều chưa từng c�. Tỳ-đậu-l� lại đem ngọc Ma-ni treo tr�n đầu c�y phướn, ch� t�m cầu nguyện, tức thời khắp trong c�i Di�m-ph�-đề trời mưa bằng bảy b�u, �o mền, c�c thức ăn uống... V� lượng d�n ch�ng quần thần đều được gi�u c�, an lạc.

�� Bấy giờ, vua trời Đế Th�ch, vua c�i người, Long vương nơi đại hải v� vua Đại b�ng c�nh v�ng Ca-lưu đều xả bỏ dục lạc, v�o nơi th�m sơn đầm vắng ăn chay tọa thiền, tự kiềm chế th�n t�m, mỗi người đều tự n�i m�nh đạt được phước đức nhiều nhất.

�� Vua c�i trời tự n�i:

�� -Ta xả bỏ dục lạc tr�n c�i trời, ng�y nay đến nơi đ�y giữ g�n th�n khẩu �, ta được phước đức nhiều.

�� Vua c�i người lại n�i:

�� -Ta xả bỏ c�c thứ vui về năm dục trong cung điện, đến nơi đ�y thu nhiếp th�n ngữ �, ta được phước đức nhiều.

�� Long vương lại n�i:

�� -Ta xả bỏ c�c thứ dục lạc nơi cung điện bảy b�u trong biển cả, nay đến chốn n�y chế ngự th�n ngữ �, ta được phước đức nhiều.

�� Vua Đại b�ng c�nh v�ng cũng n�i:

�� -Long vương n�y l� m�n ăn của ta, ta nay tr� trai giữ th�n ngữ �, kh�ng c�n t�m l�m tổn hại, cho đến kh�ng c�n ăn thịt, ta được phước đức nhiều.

�� L�c ấy, bốn vua tự than rằng chưa thể quyết định vị n�o được phước đức nhiều, n�n c�ng nhau b�n:

�� -Phải c�ng đến hỏi Đại sư Tỳ-đậu-l�.

�� Bốn vị liền đến chỗ Tỳ-đậu-l�, đầu mặt đảnh lễ s�t đất, mỗi người đồng bạch:

�� -Xin Đại sư xem x�t ai l� người được phước đức nhiều?

�� Bồ-t�t đ�p:

�� -C�c �ng h�y dựng bốn c�y phướn, một c�y m�u xanh, một c�y m�u trắng, một c�y m�u v�ng v� một c�y m�u đỏ.

�� Bốn vua liền v�ng lời dựng bốn c�y phướn.

�� Bồ-t�t lại hỏi;

�� -C�i b�ng của bốn c�y phướn kia c� kh�c nhau kh�ng? C� ph�i chỉ l� một m�u chăng?

�� Bốn vua đồng đ�p:

�� -M�u sắc mỗi c�y phướn kh�c nhau, nhưng b�ng của ch�ng th� đồng một m�u kh�ng kh�c.

�� Bồ-t�t n�i:

�� -Bốn vua c�c �ng đều xả bỏ mọi th� vui dục lạc của m�nh, đồng đến đ�y tr� giới, giữ g�n th�n khẩu �, c�ng đức của mỗi người đồng đều, kh�ng c� sai kh�c, như bốn c�y phướn c� m�u sắc kh�c nhau, m� b�ng của ch�ng th� c�ng một loại kh�ng kh�c.

�� L�c đ� bốn vị vua nghe Bồ-t�t n�i thế th� t�m � đều th�ng tỏ nến hết sức vui mừng. Vua c�i trời Đế Th�ch b�n đem �o bằng b�ng c�i trời c�ng dường cho Bồ-t�t. Vua c�i người th� đem đủ c�c loại ngọc qu� c�ng dường cho Bồ-t�t. Long vương trong biển cả th� đem ngọc b�u Ma-ni tr�n b�i t�c của m�nh d�ng c�ng Bồ-t�t. Vua chim Đại b�ng c�nh v�ng th� đem d�y thao qu�n t�c d�ng c�ng Bồ-t�t.

�� L�c ấy, bốn vua rất hoan hỷ lễ tạ từ biệt. Bấy giờ d�n ch�ng c�i Di�m-ph�-đề, rồng c�ng Dạ-xoa lu�n tu Thập thiện, hễ ai mạng chung đều được sinh l�n trời, kh�ng ai bị đọa v�o ba đường �c.

�� Đức Phật bảo chư Tỳ-kheo:

�� -Đại sư Tỳ-đậu-l� thời ấy l� th�n Ta ng�y nay. Long vương Ba-lưu-ni thời ấy nay l� quan Thừa tướng, phu nh�n Ma-na-tư thời ấy nay l� vợ quan Thừa tướng. Khi xưa l�m rồng theo Ta nghe ph�p, hoan hỷ ghi nhớ v�o l�ng, được tho�t khỏi th�n rồng sinh l�n c�i trời. Nay Ta th�nh Phật, lại theo Ta nghe ph�p, t�m sinh hoan hỷ, � được tỏ ngộ, liền xuất gia, tư duy theo tr� tuệ, đoạn tuyệt c�c dục, cả hai đều chứng A-la-h�n. Trong qu� khứ cũng nhờ t�m l�nh, cho đến ng�y nay cũng nhờ nơi t�m l�nh.

�� C�c Tỳ-kheo nghe lời Đức Phật n�i, tất cả đều hoan hỷ cung k�nh đảnh lễ Đức Thế T�n.

QUYỂN HẠ H�́T

�