PHẬT N�I KINH SINH 01

�� L�c b�y giờ, c� một vị Tộc t�nh tử bỏ nh�, xa vợ con, l�a quyến thuộc để l�m Sa-m�n. Người vợ đoan ch�nh, xinh đẹp, thấy chồng bỏ nh� đi tu liền t�i gi�. Vị Tộc t�nh tử nghe được tin ấy, l�ng nghĩ nhớ những l�c c�ng vợ vui vẻ: khi th� vợ chồng giữ lễ tương k�nh, khi th� c�ng nhau cười đ�a, ph�ng t�ng. L�ng tưởng nhớ kh�ng ch�t ngu�i ngoai, h�nh b�ng vợ lu�n �m ảnh, khiến Tộc t�nh tử h�nh đ�ng tiều tụy, nếp s�ng lu�n lu�n sầu thảm, kh�ng ham th�ch việc tịnh tu phạm hạnh, liền định quay về nh�. C�c vị Tỳ-kheo hay được, b�n đến bạch Phật. Đức Phật kịp thời cho gọi Tộc t�nh tử đến. Tộc t�nh tử lập tức tới nơi, l�m lễ Phật, ngồi sang một b�n. Đức Phật -liền v� Tộc t�nh tử m� dứt trừ vọng niệm về sắc dục, lỗi lầm về si �i, giảng dạy về sự nhơ bẩn của phiền n�o cấu nhiễm, vui �t buồn nhiều, nhiều thất bại �t th�nh đạt, diễn ra kh�ng giới hạn, chỉ c� Đức Phật v� c�c đệ tử s�ng suốt của Ng�i mới ph�n biệt nhận r� được. �i dục sinh tội lỗi, nhiều kh�ng kể xiết, vượt khỏi sắc dục, dứt bỏ mọi tưởng về ch�ng th� mới c� được cuộc sống vắng lặng để học hỏi Diệu đế.

�� Sau khi nghe Phật thuyết giảng, vị Tộc t�nh tử liền thấu r� ph�p s�ng suốt của bậc Th�nh hiền, đồng thời c�c vị Tỳ-kheo cũng đạt được điều chưa từng c�. C�c vị ấy c�ng nhau b�n bạc:

�� -Ch�ng ta h�y ngẫm nghĩ xem việc n�y, quả l� vị Tộc t�nh tử đ� l�a bỏ g�ng c�m, xiềng x�ch của t� ngục gia đ�nh, nhưng lại tự r�ng buộc tư tưởng tham đắm về vợ con, kh�ng chuy�n tu phạm hạnh, Đức Thế T�n đ� kịp thời, bằng những phương tiện th�ng tuệ của Bậc Như Lai m� khai thị cho, khiến cho con người trở n�n Hiền th�nh.

�� Khi ấy, c�c vị Tỳ-kheo thưa với Đức Thế T�n:

�� -Ch�ng con x�t thấy quả l� vị Tộc t�nh tử c� l�a bỏ gia đ�nh, quyết l�m Sa-m�n, nhưng lại tưởng nhớ tới vợ con, gia sự. Đức Thế T�n đ� v� �ng ấy m� chỉ ra lỗi lầm của �i dục, c�ng năng của giới luật, hoạn nạn của sinh tử v� sự an vui của c�i v� vi giải tho�tị khiến cho người tu tập đạt đến cảnh giới của bậc Th�nh, dứt mọi tham đắm, vướng mắc. L�m được việc n�y, ngo�i Đức Như Lai Ch� Ch�n Ch�nh đẳng gi�c ra, kh�ng c�n ai c� thể thực hiện được.

�� Đức Phật n�i:

�� -N�y c�c vị Tỳ-kheo, vị Tỳ-kheo ấy, chẳng phải mới đời n�y dấy l�ng tham đắm sắc dục, t�nh �i, kh�ng thể tự kiềm chế t�m, � bị r�ng buộc với �i dục kh�ng thể dứt ra được Đ�y cũng kh�ng phải lần đầu Ta khuyến h�a �ng ấy dứt trừ những m� hoặc của �i dục m� ngay trong đời qu� khứ xa xưa kia, Ta cũng đ� từng l�m việc ấy rồi.

�� Đức Phật kể:

�� -Trong thời qu� khứ, c� một vị quốc vương t�n l� Phương T�ch, trong cung c� rất nhiều mỹ nữ nhan sắc mặn m� kh�ng đ�u s�nh kịp. Bọn họ hay c�ng với người kh�c tranh c�i, như với bọn g�i d�m đ�ng kh�ng ch�t x�t thương, hoặc với c�c tỳ nữ, đ�m đồng tử cũng cấu tranh gi�nh. Mọi người đều g�y gỗ kh�ng chịu h�a mục với nhau, vừa g�y gỗ xong, liền k�o ra khỏi cung đi mất. Vua Phương T�ch nghe được chuyện n�y b�n nổi giận. Bọn mỹ nữ ấy đi đ�u m� đ�m gia nh�n t�m kh�ng thấy khiến nh� vua ưu sầu chẳng vui, lại kh�c l�c thảm thương. Vua lu�n tưởng nhớ những người phụ nữ: nhớ l�c cười đ�a vui vẻ, nhớ cảnh t�nh nghĩa vợ chồng, giờ đ�y, mọi t�m tư, h�nh động đều hướng về họ, n�n d� c� đờn ca xướng h�t cũng chỉ th�m buồn, chẳng �ch lợi g�. Nh� vua kh�ng thể tự tho�t ra khỏi t�nh cảnh n�y.

�� L�c bấy giờ c� một vị Ti�n nh�n, đầy đủ năm thứ thần th�ng, d�ng thần t�c bay đi, oai lực v� c�ng, t�n l� Na-lại (đời Tấn gọi l� V� lạc), thấy vua Phương T�ch bị m� hoặc theo nẻo �i dục, kh�ng thể tự cởi bỏ được, n�n đem l�ng thương x�t, muốn v� nh� vua m� dứt trừ hoạn nạn của �i dục. Vị Ti�n Na-lại bay trong kh�ng trung, thể hiện thần th�ng, đột nhi�n đ�p xuống giữa điện vua. Nh� vua tr�ng thấy, liền đứng dậy ngh�nh đ�n, nhường chỗ mời ngồi. An tọa xong, vị Ti�n hỏi nh� vua:

�� -Do đ�u m� t�m � của đại vương đắm nơi �i dục, lu�n nghĩ ngợi lao lung, tư tưởng về t�nh �i, sắc dục, kh�ng thể tự ngăn m�nh lại?

�� Nh� vua k�nh cẩn cứ sự thật n�u r� r�ng việc thể nữ trong cung tranh gi�nh về địa vị: lớn, nhỏ, tr�n, dưới kh�ng chịu h�a với nhau, tất cả đều bỏ đi. Đ�y ch�nh l� nỗi ưu sầu, lo lắng kh�ng sao cởi mở được.

�� L�c ấy, vị Ti�n nh�n v� nh� vua m� thuyết giảng về c�c khổ nạn của �i dục, về c�c c�ng đức của việc xa l�a �i dục. Vị Ti�n n�i:

�� -Người đời t�m cầu về dục kh�ng biết thỏa m�n. Giả sử c� một người thỏa m�n được mọi ham muốn nhưng vẫn kh�ng hề thấy m�nh l� đầy đủ.

�� B�n n�i b�i kệ:

�� Người đời bao ham muốn

�� Biết ch�n kh�ng một ai

�� Mọi nẻo đều nguy hại

�� Cớ sao tự giết m�nh.

�� Tất cả c�c d�ng nước

�� Đều đổ về biển khơi

�� Chẳng hề thấy đầy đủ

�� Kh�ng ch�n ai cũng thế.

�� V� được l�m Phạm thi�n

�� Sang qu� n�o ai kịp

�� Chỗ dục lại c�n hơn

�� Chẳng hề biết ch�n đủ.

�� Giả sử c�i Di�m-ph�

�� Hết mọi thứ c�y cỏ

�� Thi�u đốt m�i kh�ng ch�n

�� Dục chẳng đủ � cũng vậy.

�� Như t�m hạng nam tử

�� Đoan ch�nh, dung mạo tươi

�� Tất cả th�m về dục

�� Uy lực đoan ch�nh tốt,

�� Như v� lời th�m �c

�� Hủy dục nơi trượng phu

�� Kh�ng đ�ng khinh lại khinh

�� Chưa ch�n, cho l� ch�n.

�� Đại vương phải n�n biết

�� Như học theo �i dục

�� n �i c�ng th�m tăng

�� Kh�c n�o uống nước mặn.

�� Vị Ti�n nh�n đ� v�

�� Vua Phương T�ch giảng giải

�� N�i b�i kệ �th�ng thiết�

�� Khiến vua được th�ng tỏ.

�� Bấy giờ, vị Ti�n nh�n đ� v� vua Phương T�ch đem gi�o ph�p ấy m� khai thị gi�o h�a, khiến nh� vua liền được cởi mở, hiểu r�, kh�ng c�n ham chuộng nẻo hoan lạc, xuất gia học đạo, tu tập bốn phạm hạnh, đoạn trừ �i dục, nghi�m tr� đầy đủ giới luật, sau khi mạng chung được sinh l�n c�i Phạm thi�n.

�� Phật bảo c�c vị Tỳ-kheo:

�� -C� lẽ c�c �ng đều muốn biết vị vua Phương T�ch thời ấy l� ai? Đ� l� vị Tỳ-kheo n�y (chĩ vị Tộc t�nh tử), c�n Ti�n nh�n Na-lại ch�nh l� tiền th�n của Ta đấy! Kiếp xưa gặp nhau, đời n�y gặp lại!

�� Đức Phật đ� thuyết giảng như thế, kh�ng một vị Tỳ-kheo n�o l� kh�ng hoan hỷ.

� Kinh 2: Đức Phật N�i Kinh Tỳ-kheo Khất Thực.

�� Nghe như vầy:

�� Khi Đức Phật du h�a tại khu l�m vi�n Kỳ-đ� cấp c� độc thuộc nước X�-vệ, c�ng với ch�ng đại Tỳ-kheo một ng�n hai trăm năm mươi vị.

�� Bấy giờ c� một Tỳ-kheo c�ng với nhiều vị kh�c đi khất thực khắp nơi. Theo thứ lớp, vị ấy đi v�o nh� một người đ�n b� d�m đ�ng. Thấy vị Tỳ-kheo đến nh� m�nh, người đ�n b� ấy vui mừng lăng xăng, vội v�ng đ�n tiếp, đảnh lễ nơi ch�n vị Tỳ-kheo, mời v�o chỗ ngồi, rồi hỏi:

�� -Thầy từ đ�u đến đ�y?

�� Vị Ty-kheo đ�p:

�� -T�i l� kẻ khất thực đến đ�y để xin ăn.

�� Người đ�n b� n�y liền b�y biện c�c thức ăn ngon đầy b�nh b�t để c�ng dường. Vị Tỳ-kheo nhận c�ng dường rồi ra về. L�c ấy, vị Tỳ-kheo được nhận đồ ăn ngon l�nh đầy đủ, trong l�ng rất hoan hỷ, kh�ng tự kiềm chế n�n thường chỉ đến nh� người đ�n b� d�m đấng ấy để khất thực. Người đ�n b� n�y suy t�nh: �Vị Tỳ-kheo ấy kh� l�ng giữ được đạo ph�p.�

�� B� lu�n sửa soạn c�c thứ đồ ăn ngon l�nh, bổ dưỡng để trao cho vị Tỳ-kheo kia thường lui tới lu�n. Học vấn chưa th�ng, nẻo h�nh h�a kh�ng đủ sức t�nh to�n, chưa điều phục được c�c căn, vị Tỳ-kheo khất-thực ấy thấy nhan sắc mỹ miều của người đ�n b� d�m đ�ng, n�n � d�m vọng khởi, l�ng dạ bu�ng thả, say đắm người đ�n b� ấy, miệng n�i ra những lời dịu ngọt, �n t�nh, l�ng lu�n tơ tưởng chuyện thương y�u v� những lời đ�p lại cũng �n cần trọn vẹn.

Tỳ-kheo khất thực hằng ng�y lu�n đến đấy, mắt thường thấy sắc đẹp, tai lu�n nghe tiếng ngọt ng�o, n�n � d�m loạn động, m� hoặc lầm lẫn, chẳng biết g� cả. Như kinh Phật đ� n�i: �Mắt thấy sắc đẹp, động l�ng d�m t�.� Đức Thế T�n lại dạy: �Nh�n đ�n b�, nếu lớn th� xem như mẹ, trung ni�n th� xem như chị, c�n nhỏ th� xem như em g�i hoặc như con c�i. Phải qu�n tưởng b�n trong th�n ấy đều l� chất nhầy nhơ uế, kh�ng c� g� để y�u. B�n ngo�i th�n th� như c�i b�nh được vẽ vời, trong đ� chẳng sạch sẽ g�. Phải qu�n tưởng: th�n n�y do đất, nước, lửa, gi�, bốn đại theo nh�n duy�n h�a hợp th�nh, n� vốn kh�ng c� thực.�

�� Vị Tỳ-kheo kia chưa hiểu được ph�p qu�n về Kh�ng, bị sắc đẹp quyến rũ n�n � d�m cứ loạn động m�i, v� người d�m nữ ấy m� n�i b�i tụng:

�� Tuổi thơ thục nữ lu�n tươi tắn

�� Dung mạo đoan ch�nh c�ng đẹp xinh

�� Nhan sắc so ra hơn tất cả

�� C�ng n�ng ta nguyện sống chung t�nh.

�� Khi đ�, người d�m nữ nghe vị Tỳ-kheo, ấy n�i như thế, tự cho l� m�nh vốn kh�ng biết tham d�m hung �c l� phản lại việc nghi�m tr� giới luật thanh tịnh, l� kh�ng tội, nhưng với người tu h�nh th� tội lỗi th�m d�y, n�n n�ng dựa theo c�u n�i, lựa lời m� đ�p. N�ng d�ng b�i kệ đ�p lại:

�� Ta mang cơm nước đến

�� Hương hoa, y phục tốt

�� Bằng thứ ấy hiến c�ng

�� Như vậy đ� đủ chưa ?

�� Vị Tỳ-kheo liền d�ng kệ đ�p lại n�ng:

�� Ta kh�ng c� t�i sản

�� Xem hoạt động của ta

�� Xin ăn đế nu�i sống

�� Muốn c�ng được nương nhờ.

�� Người d�m nữ d�ng kệ n�i:

�� Giả sử th�n người kh�ng sự nghiệp

�� Tại sao quyết cầu chỗ kh� đạt

�� Nếu �ng kh�ng biết chỗ hổ thẹn

�� Th� h�y mau rời khỏi nh� ta.

�� N�ng liền trục xuất vị Tỳ-kheo, đuổi đến tận cửa tinh x� Kỳ ho�n. C�c vị Tỳ-kheo thấy vậy, liền đến thẳng chỗ Đức Phật thưa r� sự việc với Đức Thế T�n v� xin Ng�i n�i r� gốc ngọn của việc n�y. Đức Phật n�i, vị Tỳ-kheo ấy th�n kiếp trước đ� từng l�m con ba ba, c�n người d�m nữ đ� từng l� con khỉ c�i. Ch�ng rất hợp nhau nhưng kh�ng được như �. Rồi quay lại tự lừa dối, bức b�ch nhau, kh�ng đi v�o nẻo ch�nh gi�o, n�n họ phải chịu hoạn nạn đau khổ m�i như thế. � ch�, ước nguyện c�ng d�m nữ, ước nguyện kh�ng th�nh m� c�n bị nhục n�n xấu hổ bỏ đi.

�� Đức Phật kể:

�� -Trở về v� số kiếp của thời qu� khứ xa xưa, trong d�ng s�ng lớn c� một con ba ba sinh sống. Bờ c�y n�y c�y cối sum su�, trong đ�m rừng rậm ấy c� một con khỉ c�i lấy đấy l�m nơi ở. L�c con ba ba ngoi l�n mặt nước, xa thấy trong đ�m c�y cối c� con khỉ c�i n�y, n� c�ng chuyện tr�, rồi từng ch�t, từng ch�t tiến đến dần dần, muốn gần gũi với con khỉ. Lần lượt qua lại hằng ng�y thấy nhau, ng�y ng�y đều như vậy. N� nh�n m�i kh�ng ch�n, liền khởi � d�m t�, l�ng lại m� hoặc v� bị cấu nhiễm, kh�ng thể tự biết được. N� liền d�ng b�i kệ m� than. Kệ:

�� Đỏ v�ng nhan sắc, mắt lại xanh

�� C�y cối nhởn nhơ vui l� c�nh

�� Ta muốn biết l�ng n�y nhẵn b�ng

�� Ứớc sao được m�i ở b�n m�nh.

�� Con khỉ c�i d�ng kệ đ�p:

�� Ta nay biết r� ch�ng ba ba

�� Vương tử th�ng minh t�i lắm đa!

�� Nay cớ sao lại hỏi đến tớ

�� Ta nghe ch�ng hỏi dạ nghi ngờ.

�� Con ba ba d�ng kệ b�y tỏ:

�� T�m ta mơ tưởng b�ng h�nh n�ng

�� n �i ho�i mong thật rối l�ng

�� Do c� nhớ thương ta mới hỏi

�� Bằng c�ch g� đ�y để gặp n�ng.

�� Con khỉ c�i đ�p lại bằng b�i kệ:

�� Ba ba, ch�ng biết ta nương c�y

�� Kh�ng thể c�ng ch�ng giao kết được

�� Nếu muốn c�ng ta vui gặp gỡ

�� L�n đ�y ta phụng dưỡng đủ đầy.

�� Bấy giờ con ba ba lại n�i kệ:

�� Ta nhờ thịt c� để nu�i th�y

�� Hấp dẫn ngon l�nh hơn tr�i c�y

�� Đ�u bỏ để cầu đồ kh� nuốt

�� V� n�ng phải ngậm trải hoa n�y.

�� Khỉ c�i d�ng kệ đ�p lại:

�� Giả sử người ch�ng ở c�y to

�� L�m thế n�o cầu ta chẳng đến

�� Nay thấy ta kh�ng ch�t thẹn th�

�� Th� mau rời khỏi, nỡ n�o ng�.

�� Đức Phật bảo c�c vị Tỳ-kheo:

�� -Con khỉ c�i ng�y trước nay l� người đ�n b� d�m đ�ng ấy, c�n con ba ba l� �ng Tỳ-kheo khất thực. Ng�y trước ph�ng t�ng, mong ước những chuyện như vậy m� chẳng được như nguyện, m�i đến b�y giờ rồi cũng thế!

Đức Phật thuyết giảng như vậy, c�c vị Tỳ-kheo đều vui vẻ l�nh hội.

Kinh 3: Đức Phật Thuyết Giảng Kinh H�a Nan

�� Nghe như vầy:

�� Một thời Đức Phật du h�a tại khu l�m vi�n Kỳ-đ� Cấp c� độc thuộc nước X�-vệ, c�ng với ch�ng đại Tỳ-kheo một ng�n hai trăm năm mươi vị.

�� L�c ấy c� vị Th�ch tử t�n l� H�a Nan. Vị n�y muốn c� nhiều đệ tử, n�n c� ai muốn xuất gia, �ng kh�ng cần biết họ h�nh vi tung t�ch thế n�o, cứ cạo sạch r�u t�c cho l�m Sa-m�n, truyền đủ giới ph�p, kh�ng hỏi đầu đu�i, từ đ�u đến, cha mẹ l� ai, l�nh, dữ, tốt, xấu, biết hay kh�ng biết, miễn c� được người l� cạo đầu, truyền giới Cụ t�c. �ng chỉ muốn c� nhiều đệ tử, kh�ng nghĩ đến hậu hoạn. Đ�ng lẽ phải hỏi r� ngọn ng�nh từ đ�u đến, theo d�i h�nh động, đề ph�ng kẻ lừa dối x�m nhập để khỏi phải hối hận. Tỳ-kheo H�a Nan chẳng chịu ai can ngăn, hễ gặp được người liền cho cạo đầu xuất gia.

�� Thuở �y, c� một người hung �c, con kẻ đ�nh bạc lận. Hắn nghe đồn Th�ch tử H�a Nan c� nhiều quần �o, b�nh b�t, lại rất muốn c� nhiều đệ tử, liền đến xin theo học. �ng H�a Nan chẳng hỏi gốc ngọn, từ đ�u đến m� cứ xuống t�c cho hắn, bản th�n hắn th� đ�i lạnh, kh�ng c� g� sinh sống, muốn đến đấy để lừa dối. Trong l�ng dự sẵn mưu kế, hắn đến thẳng chỗ H�a Nan, cung k�nh nghi�m trang, dập đầu l�m lễ, thể hiện oai nghi ph�p tắc, đứng ngồi phải c�ch, kh�ng ch�t sơ hở, vội v�. Th�ch tử H�a Nan bảo với hắn:

�� -L�m Sa-m�n phải sống ẩn dật, kh�ng ưu phiền, kh�ng lo lắng. C�n gần gũi với �i dục th� kh�ng phải l� điều tốt đẹp. Lười nh�c kh�ng lo tu tập l� người kh�ng biết n�n bị �i dục hủy hoại. �i dục m� theo đuổi nhiều th� chỉ mang đến bao nỗi ưu phiền rối rắm, tai hại. Người tham đắm �i dục th� kh�ng thể được h�a độ.

�� Hắn đ�p lại:

�� -Bản th�n con kh�ng thể vất bỏ �i dục l�m Sa-m�n.

�� H�a Nan lại hỏi:

�� -Tại sao ngươi chẳng chịu l�m Sa-m�n? L�m Sa-m�n thu đạt được nhiều lợi �ch. Ngươi đ� c� � xuất gia l�m Sa-m�n rồi m�. C�n sở học v� đức hạnh của ngươi th� ta sẽ gi�p đỡ cho.

�� Hắn đ�p:

�� -Xin v�ng lời Thầy dạy, dứt hết lo �u, phiền muộn, sống cảnh ẩn dật, an nh�n để l�m Sa-m�n.

�� Như thế l� hắn được cạo bỏ r�u t�c, thọ Cụ t�c giới. Động cơ l�m Sa-m�n của hắn c� � đồ, n�n hắn cố biểu hiện tốt. Hắn cung k�nh, thuận h�a, tinh tấn tu h�nh, chưa từng lười biếng, nhẫn nhục, thuận theo lời dạy. Bấy giờ, H�a Nan thấy c� thể tin tưởng bảo bọc hắn, chẳng d� x�t th�i độ, chẳng ch�t nghi ngờ, lại tin tưởng tuyệt đối. V� vậy m� Th�ch tử H�a Nan đem hết y phục, b�nh b�t c�ng c�c đồ vật được c�ng dường giao cho hắn tr�ng coi, rồi đi ra ngo�i du h�a, trong l�ng y�n ổn, chẳng c�n vướng bận g�. Ở nh�, hắn ta t�m th�u tất cả y b�t v� c�c vật được c�ng dường, vội v�ng đem cất giấu một nơi k�n đ�o, rồi c�ng với bọn đ�nh cờ bạc lận tụ họp nhau ăn uống. L�c ấy, H�a Nan nghe được người đệ tử mới kia như thế, liền tức tốc trở về, thấy nh� cửa trống kh�ng, mọi vật dụng bị trộm hết, b�n hỏi khắp chung quanh, t�m tới chỗ đ�ng người cũng kh�ng thấy hắn, chỉ biết hắn l� con kẻ đ�nh bạc lận, l� h�ng c�n đồ hung bạo, giả vờ l�m Sa-m�n, dối tr� lừa thầy để ăn cắp của cải. Mọi người đều n�i: �T�nh thầy hấp tấp, chẳng hỏi r� nguồn gốc m� đ� xuống t�c cho hắn xuất gia! Nay hắn chiếm lấy của cải, lẫn trốn đ�u đ�, c�ng với bọn đ�nh bạc lận ăn chơi!�

�� H�a Nan biết được về hắn như vậy, sợ l� kh�ng thể l�m g� được hắn ta n�n Th�ch tử H�a Nan �m thầm chịu mọi sầu n�o. C�c vị Tỳ-kheo nghe biết việc ấy liền thưa lại đầy đủ với Đức Phật. Bấy giờ, Đức Đại Th�nh bảo c�c vị Tỳ-kheo:

�� -Người đ�nh bạc lận trụy lạc ấy kh�ng phải chỉ đời n�y d�ng d�ng dấp nh� sư đạo đức để lừa gạt, chiếm đoạt của cải, m� kiếp trước hắn cũng thế. �ng Tỳ-kheo H�a Nan cũng kh�ng dứt được sự tin tưởng đối với hắn.

�� Đức Phật kể:

�� -Về đời qu� khứ xa xưa, l�c đ� tại th�nh Vương x�, c� một người hiền đi v�o nh� chứa d�m đ�ng, c�ng với g�i m�i d�m ăn uống, ca xướng, vui chơi hoan lạc. Của cải của �ng ta chẳng bao l�u ti�u t�n, v� đ� bị bọn d�m nữ đoạt lấy hết cả. Chẳng chừa, �ng ta lại v�o nh� chứa, bị d�m nữ xua đuổi, �ng ta la mắng chửi bới chẳng chịu đi. Bấy giờ, người d�m nữ nhất quyết đuổi ra khỏi nh�. Cuối c�ng, �ng ấy đ�nh đi mưu t�m của cải, nhưng rồi đi đi, về về, chẳng t�m được g�.

�� Quyết t�m cầu của cải, lần đ� �ng ấy đến nước Uất-đan, tuy đến được nước n�y, nhưng v� lạ, �ng ta chẳng biết ất gi�p g� cả. ở nước uất-đan, bấy giờ c� một vị đại T�n giả, nhiều của cải, ch�u b�u, gi�u c� v� kể. �ng ta giả vờ l�m một người hiền l�nh, nh�n đức đến gặp thẳng vị T�n giả, thưa:

�� -T�i l� một người bu�n b�n, dẫn đường cho nhiều người từ nước t�i đến đ�y, mang theo của cải ch�u b�u. Tr�n đường đi, ch�ng t�i gặp bọn hung �c cướp đoạt hết mọi t�i sản đ� khiến ch�ng t�i trở n�n ngh�o c�ng, mười phần nguy khốn, kh�ng thể sống nổi. T�i vừa được cứu mạng, hết sức chạy đến đ�y, xin được nương nhờ, hầu hạ T�n giả.

�� Vị T�n giả thấy hắn ta oai nghi tề chỉnh, đi đứng đ�ng ho�ng, c� c�i uy đức của người hiền, đ�ng l� một người tốt. Từ đ� hắn ta lập t�m l�m ra vẻ một người tr� tuệ th�ng minh, biện t�i, biết ứng xử trong h�nh động, kh�ng lười biếng, tinh � nhạy cảm mau mắn. �� Để l�m cho T�n giả hết sức vui mừng, hắn ta cẩn thận giữ g�n t�m �, chưa từng ph�ng t�ng, l�m việc g� đ�u ra đ�, kh�ng c� việc g� m� kh�ng th�nh tựu, th�n h�nh động trong sạch, miệng n�i lời dịu d�ng, kh�ng ch�t th� tục, to�n l� lời kh�o từ đẹp, mọi người thấy thế đều rất hoan hỷ. To�n thể người trong nh�, quyến thuộc lớn nhỏ của T�n giả đều rất qu� mến thương y�u, ca ngợi hắn ta, khiến T�n giả thấy thế rất l� h�i l�ng, đem l�ng tin tưởng v� những h�nh động của hắn ta kh�ng ch�t sơ s�t. Bấy giờ T�n giả thấy đức hạnh của hắn trong ngo�i tốt đẹp kh�ng ch�t lỗi lầm, n�n khuyến kh�ch, gi�p đỡ hắn trong mọi c�ng việc của hắn tạo ra. �� T�n giả rất k�nh trọng kh�ng ch�t khinh thường, dốc hết l�ng tin, xem hắn như anh em, kh�ng c� g� ph�n biệt, đ�u đ� r� r�ng, kh�ng mảy may lừa dối, �t l�u sau khi được t�n nhiệm, nắm được một số t�i sản lớn, hắn liền chiếm đoạt đem ra ngo�i, d�ng xe chở hết số t�i sản qu� b�u ấy về th�nh Vương x�, c�ng với bọn g�i d�m đ�ng ăn uống, vui chơi thỏa th�ch.

�� Ở nh� vị T�n giả kh�ng thấy hắn xuất hiện, liền cho người t�m kiếm lục lọi khấp chốn, kh�ng biết hắn tụ họp nơi n�o! Xem lại kho t�ng th� thấy mất rất nhiều của cải, ch�u b�u kh�ng biết bao nhi�u m� kể. Thấy mất của cải, vị T�n giả lại cho người t�m kiếm khắp nơi nhưng vẫn kh�ng thấy hắn đ�u. M�i sau mới nghe người ta đồn đ�i: T�n ấy đ� trở về th�nh Vương x� c�ng với bọn d�m nữ ăn chơi. G� con của người đ�nh bạc lận ấy, chẳng phải l� hạng trưởng giả, chẳng phải l� hạng người như T�n giả đ� nghĩ. T�n giả đi d� t�m khắp nơi cũng kh�ng gặp được, rất tự giận m�nh, l�m b�i kệ than:

�� Kh�ng phải hiền qu�n tử

�� M� ra d�ng h�o hoa

�� Lời kh�o chứa đi�u ngoa

�� Kh�ng n�n tin tưởng ch�ng.

�� Nh�n bề ngo�i h�nh động

�� Thấy họ rất hiền h�a

�� Người tr� phải ph�ng xa

�� Quan s�t cho thật r�.

�� T�nh �c mới tường tỏ

�� Bọn lưu manh giở tr�

�� M� ta kh�ng nỡ lờ

�� Như ăn đồ độc hại.

�� Th� sao kh�ng phần lại

�� n t�nh cũng ti�u tan

�� Kẻ tr� phải biết ph�n

�� L�c n�o n�n gi�p đỡ.

�� Như ta vừa rồi đ�

�� Tin tưởng kẻ dối lừa

�� Giả hiền dạng dễ ưa

�� Đoạt của cải trốn mất.

�� Đức Phật bảo c�c vị Tỳ-kheo:

�� -Vị T�n giả l�c đ� nay ch�nh l� �ng Tỳ-kheo H�a Nan đ�y, c�n t�n lường gạt th� nay ch�nh l� t�n con của người đ�nh bạc lận giả l�m Sa-m�n lừa dối �ng H�a Nan. Đời trước đ� x�m đoạt nhau, đời nay cũng thế.

�� Đức Phật thuyết giảng như thế, kh�ng ai l� kh�ng hoan hỷ l�nh hội.

Kinh 4: Đức Phật Thuyết Giảng về Việc Sinh Sống Bằng T� Nghiệp.

�� Nghe như thế n�y:

�� Một thời Đức Phật du h�a ở khu l�m vi�n Kỳ-đ� cấp c� độc thuộc nước X�-vệ, c�ng với đại ch�ng Tỳ-kheo một ng�n hai trăm năm mươi vị.

�� Bấy giờ, vị Th�ch tử H�a Nan v� người thuyết kinh giảng về mọi hoạt động để sinh sống, �ng chỉ n�i về việc ăn, mặc. Trong nhiều trường hợp kh�c, �ng chỉ thuyết giảng về c�c việc phước đức c�ng sự b�o ứng, chưa từng giảng luận về c�i diệu nghĩa của tr� tuệ nơi đạo ph�p, nhờ đ� �ng thu được rất nhiều đồ d�ng về ăn mặc, rời xa nẻo Hiền th�nh. N�i lắm điều về việc ăn uống của thế gian, những l�c cao hứng, �ng đ� n�i những điều kh�ng n�n n�i v� kh�ng đả động g� đến tr� tuệ rộng lớn vượt sinh tử của đạo ph�p. �� C�c vị Tỳ-kheo thấy vị Tỳ-kheo đi khất thực, đến nh� người ta chỉ thuyết giảng; về c�c sự việc thế gian c�ng sự c�ng dường về ăn uống, y phục, liền tr�ch cứ can ngăn, tiếng ồn lan ra l�m c�c người theo học nghe được, họ cũng a v�o để tr�ch cứ can ngăn việc l�m đ�. Họ b�n với nhau:

�� -Thế n�o l� người hiền? Đức Thế T�n Đại Th�nh, Ng�i đ� thể hiện sự th�ng đạt bậc Th�nh ấy qua tự th�n chứng đạt Tối Ch�nh Gi�c, thuyết giảng cho đời ph�p th�m diệu kh� kịp, kh� tỏ, truyền đạy khắp nơi gi�o l� mầu nhiệm: v� niệm, v� tưởng, l�ng l�a danh, sắc, được y�n định, dứt hết khổ hoạn. Hạng s�ng suốt đạt đạo, từ v� số kể trăm ng�n mu�n ức kiếp, gốc từng theo chư Phật, l�nh hội ch�nh ph�p, phụng tr�, đều đạt đến c�i an ổn, tịch tĩnh. C�c vị Tỳ- kheo nghe được ch�nh ph�p, c� được l�ng tin từ gia đ�nh, đ� l�a bỏ nơi ấy xuất gia theo đạo, m� trở lại chuy�n thuyết giảng về kinh điển thế tục, nhiều vọng tưởng tham cầu, dấy khởi bao chuyện về ăn uống dung tục, thật kh�ng nghĩa l� g� cả. Chỉ c� kẻ xa l�a nẻo Th�nh hiền mới l�m những sự việc như vậy!

�� C�c vị Tỳ-kheo liền đến bạch với Đức Thế T�n.

�� Đức Phật bảo c�c Tỳ-kheo:

�� -Đ� kh�ng phải l� Sa-m�n, cũng kh�ng phải l� h�nh động của kẻ xuất gia thọ Cụ t�c giới, đ� chỉ l� dựa dẫm v�o đạo ph�p để sinh sống, chỉ cầu lấy sự ăn mặc, chưa từng biết chỉ dạy hay dẫn dắt kẻ kh�c.

�� L�c ấy, Đức Phật Thế T�n đ� d�ng v� số sự việc để khiển tr�ch về việc l�m ấy l� tr�i với gi�o ph�p. Ng�i n�i với c�c vị Tỳ- kheo:

�� -�ng Th�ch tử H�a Nan l� hạng nam tử ngu si, kh�ng phải chỉ mới đời n�y, đem chuyện lợi �ch về ăn mặc của thế tục, thuyết giảng rộng r�i để được nổi danh, khiến cho mọi người c�ng dường, m� từ kiếp trước, �ng cũng đ� l�m thế.

�� Về thời qu� khứ xa xưa, ở một nơi chốn hết sức vắng lặng, c� nhiều vị Thần ti�n cư ngụ, trong số đ� c� một vị Ti�n ngu tối, kh�ng c� tr� tuệ, t�m � tự ngăn lấp, thuyết giảng cho c�c quốc vương, th�i tử v� h�ng quan lại, �ng cũng chỉ n�i tới c�c việc ăn uống với c�c m�n ngon vật lạ hoặc chuyện may mặc đủ loại, kh�ng hể b�n luận về đạo l�. �ng c�n biết chọn ho�n cảnh th�ch hợp, như thấy kẻ gi�u sang, xe ngựa th� đ�n lại để t�m đến giảng kinh. Hoặc v� những kẻ m� muội m� t�m tới gi�ng kinh. Hoặc nh�n sự trở ngại kh� khăn g� đ�y m� t�m đến giảng kinh. Hoặc v� sự ăn mặc ngon l�nh, đẹp đẽ của thế tục m� t�m tới khen ngợi để giảng kinh. �� Do những việc l�m đ�, �ng được mọi người c�ng dường đủ thứ c�c m�n ngon vật lạ. Khi ấy c� một vị Phạm ch� ngoại đạo thấy sự việc như thế, n�n đ� v� quốc vương, th�i tử v� c�c đại thần m� thuyết giảng kinh điển. Từ xa tr�ng thấy xe ngựa của vị Ti�n m� muội ấy đi tới, c�c vị Ti�n liền đến thưa l�n vị H�a thượng v� c�c vị Ti�n kh�c biết. Nghe được c�c điều đ�, c�c vị Ti�n đều c�ng tr�ch cứ, can ngăn, cho rằng những việc l�m ấy l� sai tr�i. Đến khi vị H�a thượng lớn nhất, tức vị Ti�n đạt được năm thần th�ng hỏi r� việc đ�, Bồ-t�t (vị Ti�n năm thần th�ng) tức thời quở tr�ch:

�� -Kh�ng n�n như thế! V� nếu người kia đ� phạm phải những việc l�m phi nghĩa, m� ta lại b�i b�ng th� kể cả hai b�n đều chẳng tốt đẹp g�! Chẳng phải l� việc ch�n ch�nh. Lại nữa thuyết giảng kinh ấy l� rời xa chỗ đứng của Hiền th�nh, kh�ng th�ch hợp với s�ch vở. Người nghe, nhận th� cũng c� n�n chăng? Bởi v� cả hai đều bị đọa lạc!

�� Đối với việc của H�a Nan, Đức Phật n�i b�i kệ:

�� Hai b�n kh�ng th�ng nghĩa

�� Đọa lạc kể cả hai

�� Thuyết ph�p nghĩa l� sai

�� Nghe kinh kh�ng hiểu rỡ.

�� Đ�nh gi� đời rất kh�

�� Thần ti�n giảng tục kinh

�� Thu lợi lộc cho m�nh

�� Kh�ng biết c�ch khen ngợi.

�� Ăn cơm gạo thơm ngon

�� Thịt to�n đồ bổ dưỡng

�� C�n dựa v�o Th�nh hiền

�� Nhằm luận giảng điển chương.

�� Ch� tại nơi nh�n nh�

�� Lương thực bằng rau quả

�� Ta vui cuộc sống đ�y

�� Thần Ti�n vui ph�p n�y

�� Ca ngợi đạo tịch diệt

�� Muốn l�m Phạm ch� tốt

�� Tự điều phục oai nghi,

�� Kh�ng vui trong m� si

�� t đ�i hỏi, biết đủ

�� Bỏ nh� l�m khất sĩ

�� H�y n�n sống như vậy

�� Chớ tr�i với kinh ph�p.

�� Đức Phật bảo c�c vị Tỳ-kheo:

�� -C�c vị hẳn muốn biết người v�o thời ấy hay lấy chuyện ăn ngon, mặc đẹp để thuyết giảng, kh�ng b�n luận g� về đạo ph�p, nay ch�nh l� �ng Th�ch tử H�a Nan đ�y. C�c vị H�a thượng với những phạm hạnh thanh tịnh nay ch�nh l� ch�ng Tỳ-kheo n�y. Vị Ti�n nh�n chứng đắc năm thần th�ng ch�nh l� Ta. Đời trước gặp nhau, đời n�y cũng gặp nhau.

�� Đức Phật giảng dạy như thế, c�c vị Tỳ-kheo kh�ng ai l� kh�ng hoan hỷ l�nh hội.

Kinh 5: Đức Phật Thuyết Giảng về Kinh Ng� Sở

�� Nghe như thế n�y:

�� Một thời, Đức Phật du h�a ở khu l�m vi�n Kỳ-đ� cấp c� độc thuộc nước X�-vệ, c�ng với ch�ng đại Tỳ-kheo một ng�n hai trăm năm mươi vị.

�� L�c bấy giờ, c� một vị trưởng giả tuổi cao, gi�u c� v� kể, v�ng bạc ch�u b�u nhiều kh�ng biết bao nhi�u, nhưng �ng sống trong cảnh khổ cực, thiếu thốn, chịu mọi sự đ�i kh�t, lạnh n�ng. �ng cứ đương đầu với những kh� nhăn, lo lắng toan liệu về c�c hoạn nạn, kh�ng kể g� đạo l� l� để ky c�p n�n c�i sản nghiệp n�y. Tuy gi�u c�, �ng chẳng chịu ti�u x�i, kh�ng biết bố th�, kh�ng hề c�ng dường, kh�ng nu�i dưỡng mẹ cha, kh�ng cung cấp đầy đủ cho vợ con, t�i tớ. Đối. với gia đ�nh, b� con, h�ng x�m trong ngo�i, c�n kh�ng được ch�t lợi lộc g� th� n�i chi đến việc �ng bố th� để tạo phước đức! Mặc th� to�n �o quần bằng vải th� xấu, ăn th� ăn đồ �i hư, l�ng lu�n tiếc của, cha mẹ thiếu thốn, vợ con đ�i lạnh, gia thất trong ngo�i kh�ng hề giao tiếp. �ng thường sợ những người ấy g�y điều phiền nhiễu. Họ c� cầu xin điều g�, �ng đều tỏ ra keo kiệt, tham tiếc của cải, đ�ng l� hạng thiếu phước kh�ng tr�, chỉ bo bo giữ lấy phần m�nh, kh�ng chịu gi�p đỡ ai.

�� Trong l�c c�n sống, hoặc v� t�nh hay hữu �, t�ch lũy t�i sản của b�u nhiều v� số kể m� chẳng ti�u d�ng, đến khi mạng chung, nếu kh�ng c� con nối d�ng th� mọi của cải đều bị sung c�ng quỹ. Đức Thế T�n bảo c�c vị Tỳ-kheo:

�� -C�c �ng hẳn đ� được nghe về con người tầm thường, ngu muội, c� được nhiều của b�u m� chẳng ti�u x�i, kh�ng phụng dưỡng mẹ cha, nu�i nấng vợ con, t�i tớ, kh�ch khứa th� mu�n phần về sau kh�ng được ch�t lợi �ch g� m� c�n tổn hại.

�� C�c vị Tỳ-kheo nghe thế, tất cả c�ng thưa với Đức Phật:

�� -Dạ đ�ng như vậy, thưa Đức Thế T�n, c� một vị trưởng giả t�n gọi l� X, gi�u c�, của cải nhiều thật kh�ng lường, kh�ng chịu ti�u d�ng, lại kh�ng phụng dưỡng mẹ cha, kh�ng nuơi nấng vợ con, t�i tớ, kh�ng biết bố th�, một ng�y kia chết đi, mọi của cải đều bị sang c�ng quỹ.

�� Đức Phật n�i với c�c vị Tỳ-kheo:

�� -�ng trưởng giả cao tuổi ấy chẳng phải chỉ mới đời n�y keo kiệt, tham tiếc của cải m� kiếp trước cũng thế.

�� Đức Phật kể:

�� -Thuở đời qu� khứ xa xưa, ở n�i Đại hương mọc rất nhiều c�y Tất-b�t, l� loại dược liệu v� hồ ti�u. Tr�n c�y Tất-b�t c� một con chim t�n l� Ng� sở, sinh sống nơi đ�. Đến th�ng xu�n, tr�i c�y thuốc ch�n, người ta đến h�i về để ăn v� l�m thuốc chữa bệnh. �� Khi ấy, con chim Ng� sở h� ho�n k�u than: �Đấy l� tr�i của t�i, c�c người chớ lấy, l�ng ta chẳng muốn c�c người h�i!� Mặc cho chim k�u la, người ta vẫn cứ tiếp tục h�i, chẳng th�m nghe tiếng k�u của n�. Con chim phước mỏng, cứ ưu sầu k�u la m�i kh�ng th�i, do vậy m� ch�t.

�� Đức Phật bảo c�c vị Tỳ-kheo:

�� -Đ�ng như thế đấy! Người ngu si l�c ấy l� người căn tr� thấp k�m, sống chỉ lo l�m gi�u, kh�ng kể ch�nh t�, dốc t�ch lũy t�i sản. Một mai chết đi, của cải kh�ng đem theo được. Như con chim t�n l� Ns� sở kia, thấy quả c�y Tất-b�t v� c�c c�y thuốc đ� ch�n liền h� ho�n k�u than: �Tất cả đều của ta� nhưng người ta cứ h�i lấy, kh�ng thể ngăn cấm được.

�� Bấy giờ, Đức Thế T�n n�i b�i kệ:

�� C� chim t�n Ng� sở

�� Ở tại n�i Hương sơn

�� Đến m�a tr�i ch�n ngon

�� H� ho�n của t�i đấy (Ng� sở).

�� Nghe tiếng lữ vang dậy

�� Lũ chim đều k�o về

�� Người h�i tr�i rồi đi

�� Chim Ng� sở bực dọc.

�� Con người đ�u c� kh�c

�� T�ch tụ của qu� nhiều

�� M� kh�ng chịu chi ti�u

�� Như chim, kh�ng bố th�.

�� Quan tr�n v� giặc dữ

�� Oan gia c�ng lửa nước

�� Thi�u rụi hoặc cướp đi

�� Như chim, tr�i bị mất.

�� Sống chẳng ưa ăn mặc

�� Giường ch�ng cũng kh�ng m�ng

�� Hương hoa khắp c�ng dường

�� N�n c� được như vậy.

�� Đ� được th�n con người

�� Lại về với giống nồi

�� Chết l� bỏ hết rồi

�� Kh�ng đem được g� cả.

�� Cho n�n phải tạo đức

�� Lo nghĩ-đến kiếp sau

�� Người tạo phước đức nhiều

�� Quả đời sau chờ kết.

�� Kh�ng được vậy, khi chết

�� N�ng nảy ở trong l�ng

�� Nếu trước ta bu�ng lung

�� Th� nay n�n tạo đức.

�� Đức Phật bảo cho c�c vị Tỳ-kheo:

�� -N�n biết chim Ng� sở l�c đ� nay l� �ng trưởng giả đ�y. Vậy n�n Tỳ-kheo c�c �ng phải lo tu học, chẳng n�n keo kiệt, tham tiếc của cải, dứt trừ l�ng c�u bẩn, thường tu hạnh thanh tịnh, đ� l� lời dạy của chư Phật.

�� Đức Phật giảng n�i như thế, kh�ng ai l� kh�ng vui mừng l�nh hội.

Kinh 6: Đức Phật Thuyết Giảng về Chuyện Con G� Rừng

�� Nghe như vầy:

�� Một thời Đức Phật du h�a nơi khu l�m vi�n Kỳ-đ� cấp c� độc thuộc nước X�-vệ, c�ng với ch�ng đại Tỳ-kheo một ng�n hai trăm năm mươi vị.

�� L�c bấy giờ Đức Phật kể với c�c vị Tỳ-kheo rằng:

�� -Thuở qu� khứ, nhiều đời trước đ�y, trong rừng c�y rậm rạp c� một con m�o rừng đang sống ở đ�. Gặp ng�y l�m bồn, n� kh�ng kiếm ăn được n�n đ�i lả. Nh�n thấy tr�n c�y cao c� một con g� rừng xinh xắn, đẹp đẽ, n� b�n l�m ra vẻ c� l�ng nh�n từ thương x�t, vừa l� lết, vừa thở hổn hển, khiến cho người, vật đều ch� �. Con m�o rừng đ� c� chủ t�m độc �c, muốn lấy mạng con g� rừng n�n từ từ tiến đến b�n gốc c�y, d�ng lời dịu ngọt, ngợi khen:

�� Lặng thinh l�m mặt lạ

�� Ăn c�, mặc �o đẹp

�� Th�i ngươi h�y xuống đất

�� Ta v� ngươi kết giao.

�� G� rừng đ�p kệ lại:

�� Người c� bốn gi� đủ

�� Th�n ta c� hai ch�n

�� M�o với g� kh�c loại,

�� Kh�ng n�n kết vợ chồng.

�� M�o rừng n�i kệ:

�� Ta đ� đi nhiều chỗ

�� Quận, huyện v� quốc gia

�� Kh�ng gặp được người ưa

�� Chỉ m�nh ngươi vừa dạ.

�� Th�n người thật gọn đẹp

�� D�ng vẻ kh� ai bằng

�� Ta cũng tươi, dịu d�ng

�� Son trẻ v� trong sạch.

�� H�y c�ng nhau hoan lạc

�� Như g� đi chơi ngo�i

�� Vừa l�ng đều cả hai

�� Th� sao kh�ng vui th�ch.

�� G� rừng đ�p lại:

�� Ngươi sao ta chẳng biết

�� Th� ngươi muốn g� đ�y

�� Mọi việc chưa đủ r�

�� Người tr� chẳng vui vầy.

�� M�o rừng lại n�i:

�� Thuận lấy ta l�m vợ

�� Ngược, như gậy đ�nh đầu

�� D� ngh�o c�ng đến đ�u

�� Cũng gi�u như mưa b�u.

�� Gần quyến thuộc con ch�u

�� Sẽ ph�t t�i kh�ng lường

�� Gần gia đ�nh th�n thương,

�� Th� y�n t�m bền vững.

�� G� rừng đ�p:

�� dứt, ta theo n�ng

�� Mắt xanh như ghẻ dữ

�� Như bị d�y kh�a v�ng

�� Như ngục t� giam giữ.

�� M�o mắt xanh n�i:

�� Kh�ng c�ng ta đồng l�ng

�� N�i chi lời gai g�c

�� C� dụng � g� chăng?

�� L�ng ta buồn rười rượi.

�� Đức hạnh ta vang lừng

�� L�m g� lưu x� uế

�� N�o, muốn bỏ ta chăng?

�� Ta đi xa biệt xứ.

�� G� rừng đ�p:

�� Ngươi quyến rũ đi xa

�� Hung tệ như m�ng x�

�� Tuy l�ng ngươi mềm mại

�� Nhưng kh�ng muốn s�nh đ�i.

�� M�o rừng n�i:

�� Mau đ�p thẳng xuống đ�y

�� Ta c� điều tỏ b�y

�� G�p lời c�ng th�n th�ch

�� Tr�nh cho cha mẹ hay.

�� G� rừng trả lời:

�� Vợ ta c�n son trẻ

�� Đoan trang, t�m tốt l�nh

�� Nết na v� đức hạnh

�� L�ng ta xa sao đ�nh.

�� M�o rừng n�i:

�� Ở đ�y dạy dỗ nghi�m

�� G� nh� theo ch�nh gi�o

�� Trong nh� c� t�n trưởng

�� Ph�p tắc được giữ g�n.

�� C�y dương liễu ngo�i hi�n

�� Mọi người đều cunq k�nh

�� Quanh năm đều tốt rậm

�� Như Phạm ch� thờ lửa. ��

�� Đem thế lực nh� ta

�� Phụng thờ c�c Phạm ch�

�� Tốt l�nh nhiều con ch�u

�� Lại được nhiều của b�u.

�� G� rừng đ�p lại:

�� Trời thỏa nguyện ngươi đ�

�� Lấy gậy Phạm đ�nh cho

�� Ở đời c� ph�p g�

�� Sao lại muốn ăn g�?

�� M�o rừng lại n�i:

�� Ta sẽ kh�ng ăn thịt

�� Bộc lộ � trong l�nh

�� Đối chư Thi�n thờ dạy

�� Ta mong được việc n�y.

�� G� rừng lại d�ng kệ đ�p:

�� Ta chưa từng nghe thấy

�� M�o rừng m� tu h�nh

�� Ngươi muốn diệt ta nhanh

�� Ăn g� � l� mơ ước.

�� C�y v� quả ph�n kh�c

�� Giả cười lời đẹp hay

�� Ta trọn chẳng tin m�y

�� L�m sao ăn g� được.

�� T�nh �c bộc lộ hết

�� Mặt như m�u đỏ th�m

�� Mắt th� xanh như ch�m

�� Ngươi cứ phải ăn chuột.

�� Trọn chẳng ăn g� được

�� Sao chẳng bắt chuột đi?

�� Mắt xanh, mặt đỏ lừ

�� T�n m�o, l�c h� ho�n.

�� Ta l�ng thảy dựng đứng

�� Nhanh trốn đi cho rồi

�� Đời đời xa l�a ngươi

�� n�o gặp nhau được.

�� Bấy giờ, m�o rừng lại n�i;

�� L�nh đ�u tại sắc mặt

�� Đoan ch�nh cũng vậy th�i

�� X�t ph�p tắc oai nghi

�� Xem tu nh�n t�ch đức.

�� Đủ h�nh vi t�ch cực

�� Lại phương tiện, th�ng minh

�� Gia thế r� sự t�nh

�� Chưa từng ai s�nh kịp.

�� Ng�y ng�y ăn mặt đẹp

�� Ta hay tắm gội thường

�� B�y ca m�a tưng bừng

�� Nếu được ngươi bảo bọc.

�� Ta v� ngươi chải t�c

�� V� chăm s�c rửa ch�n

�� Đến đ�y xem đ�a kh�ng?

�� Rồi y�u ta chẳng muộn.

�� L�c ấy, g� rừng đ�p:

�� L�ng ta đầy tự �i

�� Khiến sợ người chải đầu

�� Nếu c�ng ngươi th�n cận

�� Chắc chẳng sống l�u đ�u

�� Đức Phật bảo với c�c vị Tỳ-kheo:

�� -N�n biết con m�o rừng l�c đ� nay l� Tỳ-kheo Chi�n-gi�, c�n con g� l� tiền th�n của Ng�i. Kiếp xưa gặp nhau, đời n�y cũng thế.

�� Đức Phật thuyết giảng như vậy, kh�ng ai l� kh�ng hoan hỷ l�nh hội.

Kinh 7: Đức Phật Thuyết Giảng về Việc Tranh Người Con G�i Ở Đời Trước

�� Nghe như vầy:

�� Một thời Đức Phật du h�a tại khu l�m vi�n Kỳ-đ� C�p c� độc thuộc X�-vệ, c�ng với ch�ng đại Tỳ-kheo một ng�n hai trăm năm mươi người.

�� Bấy giờ Điều-đạt t�m niệm độc hại tự cho m�nh đạt được đạo, b�i b�ng Đức Như Lai. Mọi người đều tr�ch mắng �ng. Trời, Rồng, Quỷ, Thần, Đế Th�ch, Phạm thi�n, Tứ thi�n vương, tất cả đều khuy�n nhủ:

�� -Chớ n�n c� � hại đến Đức Như Lai, kh�ng được b�i b�ng Đức Thế T�n. Đức Phật l� Đấng Ch� T�n của tất cả ch�ng sinh trong ba c�i, chứng tr� tuệ ba đạt kh�ng hề bị ngăn ngại, tr�n trời dưới đất kh�ng ai l� kh�ng quy mạng. L�m sao lại phỉ b�ng Ng�i? Tội lỗi thật kh�ng thể lường được! Nh� ngươi muốn hủy b�ng Đức Phật, chẳng kh�c n�o đưa tay muốn v�i lấy mặt trời, mặt trăng; như đem một hạt bụi m� muốn vượt hơn n�i Tu-di; như cầm một sợi l�ng m� đo lấy hư kh�ng.

�� ng Điều-đạt nghe những lời khuy�n ấy nhưng t�m kh�ng cải hối. Khi ấy, c�c vị Tỳ-kheo đều thưa với Đức Phật để r� về việc đ�:

�� -�ng Điều-đạt c� hiềm kh�ch g� m� �m l�ng o�n th� Ng�i qu� vậy?

�� Đức Phật bảo c�c vị Tỳ-kheo:

�� -�ng Điều-đạt chẳng phải chỉ mới đời n�y m� nhiều đời đ� như thế.

�� Đức Phật kể:

�� -Về thời xa xưa, trải qua v� số kiếp, c� một vị Phạm ch� rất gi�u c�, t�i sản v� kể, sinh được một người con g�i xinh đẹp, đoan ch�nh, dịu d�ng, nhan sắc c� một kh�ng hai. C�c Phạm ch� cho đ�y l� một d�ng họ hơn người: đ� l� xử nữ th� phải s�nh đ�i với kẻ th�ng hiểu s�ch vở. L�c đ�, vị Phạm ch� mời năm trăm người đồng học về nh� c�ng dường ba th�ng để xem x�t về chỗ hiểu biết của họ. Trong năm trăm người n�y, c� một vị tr� tuệ vượt trội, học thấu ba kinh, rộng th�ng năm điển, văn chương r�nh mạch, hợp với nghĩa kinh, hạch hỏi, t�m lỗi th� kh�ng c� chỗ n�o c�n nghi ngờ, n�n được mời ngồi ở chỗ cao hơn hết, nhưng c� điều l� �ng ấy qu� gi� l�o, mặt m�y lại xấu x�, hai mắt lại xanh, xem chẳng giống người. Vợ chồng vị Phạm ch� buồn rầu, c�n c� con g�i cũng phiền muộn lo lắng. L�m sao m� c�ng với người đ� n�n vợ chồng được, n�ng sợ chẳng kh�c n�o sợ quỷ. Đang l�c chưa biết phải l�m sao, th� từ phương xa c� một vị Phạm ch� trẻ tuổi, dung mạo đẹp đẽ đến. Vị Phạm ch� n�y tinh tường ba kinh, th�ng đạt năm điển, biết r� thi�n văn, địa l�, thấu được mọi việc tai biến l�nh dữ. �ng cũng biết cả s�u ph�p đ�nh bạc, biết c�c y�u thuật qu�i dị, xem được thai đang mang l� trai hay g�i, sinh con kh� hay dễ. �ng c� l�ng thương x�t mười phương ch�ng sinh, đến cả c�c lo�i b�, bay, m�y, cựa, lu�n thể hiện bốn đẳng t�m: Từ, Bi, Hỷ, Hộ (Xả). �ng nghe biết vị Phạm ch� rất gi�u c�, lại thuộc d�ng họ tiếng tăm, đ� mời năm trăm người đồng học đến c�ng dường trong ba th�ng v� muốn gả con g�i, n�n t�m đến thẳng gia đ�nh ấy. �ng vấn nạn c�c vị Phạm ch� kia, khiến cho những vị n�y trở n�n l�ng t�ng, kh�ng t�m được lời đ�p lại. Năm trăm người ấy tr� tuệ kh�ng b� kịp, đ�nh để vị Phạm ch� trẻ tuổi đ� chiếm ng�i thượng tọa. B�y giờ, c� g�i v� cha mẹ c� thấy vậy đều rất hoan hỷ, cho rằng m�nh cầu h�n cho con g�i đ� l�u ng�y, nay được như nguyện. Vị Phạm ch� đ�ng k�nh n�i:

�� -Ta nay tuổi đ� gi�, muốn gả chồng cho con g�i đ� l�u. Nếu nay ta đ�ng như mong ước giao con g�i ta cho ngươi l�m vợ, ngươi n�n y�u thương ta tuổi gi�, chớ hủy nhục n�.

�� Vị Phạm ch� tuổi nhỏ đ�p:

�� -T�i kh�ng thể vượt khu�n ph�p m� phải theo đ�ng t�nh người, t�i xin nhận, tổ� biết m�nh phải l�m g� đối với ng�i.

�� Ba th�ng c�ng dường đ� hết, vị Phạm ch� gi�u c� đem con g�i giao cho vị Phạm ch� trẻ tuổi. Vị Phạm ch� gi� nua kia �m l�ng độc �c, nghĩ: �Ngươi đ� l�m nhục m� đoạt vợ của ta, đời đời ta o�n th� ngươi, t�m c�ch hại v� l�m nhục ngươi, quyết kh�ng để y�n cho ngươi đ�u.�

�� Người Phạm ch� trẻ tuổi lu�n thể hiện t�m từ bi, c�n người Phạm ch� gi� nua kia th� cứ �m l�ng độc hại.

�� Đức Phật bảo c�c vị Tỳ-kheo:

�� -Người Phạm ch� gi� nua thời ấy nay l� Điều-đạt, c�n vị Phạm ch� trẻ tuổi ch�nh l� Ta, người con g�i kia ch�nh l� C�-di. Đời trước đ� kết, đời nay kh� giải.

�� Đức Phật đ� giảng n�i như thế, c�c vị Tỳ-kheo kh�ng ai l� kh�ng vui vẻ l�nh hội.

Kinh 8: Đức Phật Thuyết Giảng về Chuyện Ngọc Bị Rơi V�o Trong Biển

�� Nghe như vầy:

�� Một thời Đức Phật du h�a ở n�i Linh thứu thuộc th�nh Vương x� c�ng với ch�ng đại Tỳ-kheo một ng�n hai trăm năm mươi vị, tất cả c�c vị đại Th�nh đều đ� đạt được thần th�ng.

�� Bấy giờ, c�c vị Tỳ-kheo tụ tập ở giảng đường, c�ng nhau b�n luận:

�� -Đức Thế T�n của ch�ng ta, từ v� số kiếp lu�n tinh tấn tu h�nh, kh�ng ch�t biếng trễ, kh�ng c�n bị v�y buộc với nạn sinh tử trong năm đường, dốc mong được gi�c ngộ để cứu độ tất cả ch�ng sinh. Do lu�n h�nh tinh tấn, Ng�i đ� vượt qua ch�n kiếp, chứng được đạo quả V� thượng Ch�nh đẳng Ch�nh gi�c, l� Bậc Tối Ch�nh Gi�c. Ch�ng ta l� những kẻ mới được Ng�i thi �n h�a độ, phải n�n noi theo để tu tập.

�� L�c ấy, Đức Phật từ xa nghe lời b�n luận của c�c vị Tỳ-kheo đ�, liền đến giảng đường hỏi c�c vị đ� b�n luận điều g�? C�c vị �� Tỳ- kheo thưa:

�� -Ch�ng con đang b�n luận: Đức Thế T�n c�ng đức thật v�i vọi kh�ng lường, từ nhiều kiếp đến nay lu�n tinh tấn tu h�nh chẳng ch�t ch�n nản, kh�ng xa l�nh những g� kh� khăn, si�ng năng khổ nhọc để cầu đạo, nhằm tế độ mu�n lo�i kh�ng bị rơi rớt giữa chừng, tự chứng được đạo quả Phật-đ�, ch�ng con nhờ �n ấy m� được h�a độ.

�� Đức Phật bảo c�c vị Tỳ-kheo:

�� -Thật đ�ng như lời c�c �ng vừa n�i. Ta từ v� số kiếp đến nay, lu�n dốc tinh tấn cầu đạo, kh�ng ch�t nh�c lười. V� thương x�t chứng sinh, muốn độ cho họ được giải tho�t. Nhờ ở sự tinh tấn ấy, vượt qua ch�n kiếp, chứng được quả Phật trước khi Phật Di-lặc ra đời. Ta nhớ về đời qu� khứ, v� số kiếp trước đ�y, thấy d�n ch�ng trong nước v� c�ng ngh�o kh�, thương x�t họ, phải t�m c�ch g� để gi�p họ được no đủ. Ta nghĩ l� phải v�o biển để kiếm được ngọc Như � mới mong cứu gi�p họ được. B�n gi�ng trống, khua chu�ng k�u gọi ai muốn v�o biển để t�m kiếm ch�u b�u. Mọi người tụ hội lại kh� đ�ng. Khi sắp l�n thuyền, ta ra lệnh chỉ r�: Đi biển lần n�y l� xa cha mẹ, chẳng luyến tiếc vợ con, xem thường sự sống chết của bản th�n, c� như vậy th� mới nhập bọn. Sở dĩ như thế l� v� c� ba c�i nạn ở biển cả: Một l� ngo�i biển c� lo�i c� lớn, d�i đến hai mươi t�m ng�n dặm; hai l� quỷ thần, La-s�t lu�n muốn lật đắm thuyền ch�ng ta; ba l� n�i bị chấn động. Ta n�i điều n�y để sau khỏi c� kẻ o�n tr�ch.

�� Vừa nghe n�i xong, mọi người đều tho�i ch�. Chỉ c� năm trăm người một l�ng ki�n quyết ra đi. Thế l� họ nh�n chiều gi�, dong buồm ngồi thuyền ra đi, đến thẳng biển của Long vương để trước hết l� t�m cầu ngọc Như �. Long vương thấy họ si�ng năng, kh� nhọc mới đến được biển, muốn gi�p đỡ kẻ ngh�o kh�, n�n lấy ngọc cho họ. Những người đi t�m ngọc, ai nấy đều lo thu nhặt của b�u, đ� đầy đủ rồi th� họ l�n thuyền trở về. C�c rồng ở trong biển v� quỷ thần đều b�n với nhau:

�� -Ngọc Như � n�y l� của qu� b�u nhất ở biển, kh�ng thể để cho người thế tục lấy được, sao lại l�m tổn hại cho biển cả m� l�m lợi cho c�i Di�m-ph�-đề?

�� Ch�ng đ�m ra tiếc rẻ n�n t�m kế đoạt lại, chứ chẳng chịu mất ngọc b�u về tay lo�i người. L�c ấy, rồng v� quỷ thần ng�y đ�m bao v�y họ nhiều v�ng, quyết đoạt cho được ngọc b�u kia. Vị Thầy dẫn đường cho c�c người đi t�m ngọc ấy oai đức cao vời, đ�m quỷ thần v� rồng tuy muốn lật thuyền để đoạt ngọc Như �, nhưng sức của ch�ng kh�ng đủ. Vị Đạo sư v� năm trăm người đi lấy ngọc đều y�n ổn vượt biển. Bồ-t�t (vị Đạo sư) mừng rỡ, cho thuyền dừng lại b�n bờ biển, c�i đầu xu�i tay ch� nguyện thần biển, cột ch�u b�u ở nơi cổ. Khi đ�, rồng v� quỷ thần nh�n cơ hội ấy đ� l�m cho ngọc b�u rơi hết xuống biển.

�� Vị Đạo sư hết sức x�t xa, nghĩ: �Ta đi thuyền gian kh�, khổ sở kh�ng kể xiết, v�o biển mới lấy được của b�u n�y để cứu đ�i cho mọi người. Nay thần biển lại đem đổ xuống đ�y s�u!� Ng�i b�n bảo người hầu cạnh mau đem vật dụng đến để h�t nước biển cạn đến đ�y b�n, nếu t�m kh�ng được ngọc b�u ấy th� kh�ng thể chấm dứt. C� đồ h�t nước biển rồi, ng�i dốc hết sức lực m�nh chẳng nề gian kh�, kh�ng tiếc đến t�nh mệnh, l�m cho nước tự nhi�n bị h�t v�o vật dụng kia. C�c quỷ thần v� rồng thấy sự việc như thế, l�ng đều lo sợ, cho rằng người n�y uy thế v� sức tinh tấn như vậy thật chẳng phải người đời c� được. Nếu để �ng ấy cho h�t nước th� chẳng bao l�u biển sẽ cạn kiệt. Nghĩ thế n�n ch�ng liền mang ngọc b�u đến xin trả lại v� tạ từ:

�� -Ch�ng t�i kh�ng lượng sức m�nh, chẳng hiểu được sức mạnh tinh tấn v� địch trong thi�n hạ của bậc Đạo sư!

�� Thu lại của b�u trở về nước, ng�i qu�n tưởng về vật ấy, cầu nguyện khiến trời mưa bảy thứ b�u, rồi đem của đ� cung cấp cho thi�n hạ khiến mọi người đều được an vui, no đủ.

�� Đức Phật bảo:

�� -Vị Đạo sư ng�y ấy ch�nh l� tiền th�n của Ta, năm trăm người theo Ta lấy của b�u nay l� đệ tử của Ta đấy. Ta l� người hướng dẫn mọi người tinh tấn x�ng v�o biển cả, lấy được của b�u đem về, cứu gi�p mọi người c�ng khổ. Đến nay Ta đ� chứng được quả vị Phật, ra khỏi sinh tử, được tr� tuệ v� lượng, tế độ ch�ng sinh kh�ng hề s�t một lo�i n�o.

�� Đức Phật đ� giảng n�i như thế, c�c vị Tỳ-kheo thảy đều hoan hỷ l�nh hội.

Kinh 9: Đức Phật Giảng Thuyết về Chuyện Tỳ-kheo ni Chi�n- x� ma Bộc Ch� Hủy B�ng Đức Phật

�� Nghe như vầy:

�� Một thời Đức Phật du h�a tại khu l�m vi�n Kỳ-đ� cấp c� độc thuộc nước X�-vệ, c�ng với ch�ng đại Tỳ-kheo một ng�n hai trăm năm mươi vị.

�� L�c bấy giờ, quốc vương Ba-tư-nặc thỉnh Đức Phật v� c�c vị Tỳ-kheo v�o cung thọ trai. Đức Phật c�ng c�c vị đại Tỳ-kheo v� Bồ- t�t rời khỏi khu l�m vi�n, Trời, Rồng, Thần, Quỷ c�ng quyến thuộc v�y quanh. Trời Đế Th�ch, Phạm thi�n v� Tứ thi�n vương rải hương hoa, tấu nhạc trời c�ng dường ở tr�n cao, c�ng rưới nước hương thơm xuống đất. Đang l�c Đức Phật c�ng đại ch�ng v�o th�nh X�- vệ nhằm đến thẳng vương cung th� c� Tỳ-kheo-ni t�n l� Bộc Ch�, d�ng một kh�c c�y cột trong bụng giống như đang mang thai, tới k�o �o Đức Phật k�u l�n:

�� -�ng l� chồng t�i, từ khi th�nh th�n kh�ng hề cung cấp quần �o, lương thực cho bản th�n t�i, cớ sao như thế?

�� Khi ấy, c�c vị trong đại ch�ng Trời, Người, Đế Th�ch, Phạm thi�n, Tứ thi�n vương c�ng chư Thi�n, Quỷ thần v� d�n ch�ng trong nước thảy đều kinh ho�ng. Họ đều biết Đức Phật l� Đấng Ch� T�n của ba c�i, t�m lu�n thanh tịnh c�n hơn ngọc Ma-ni, tr� tuệ tươi s�ng hơn cả mặt trời, mặt trăng, một m�nh cất bước trong ba c�i, kh�ng một ai c� thể s�nh kịp. Ng�i h�ng phục c�c t� thuyết, tất cả ch�n mươi s�u loại thảy đều quy k�nh, đạo đức cao d�y, lồng lộng, kh�ng thể kể xiết! Như hư kh�ng v� h�nh kh�ng hề bị � nhiễm, t�m Đức Phật c�n hơn thế nữa, kh�ng một ai c� thể s�nh ngang h�ng với Ng�i được. Vị Tỳ-kheo-ni n�y đ� l� đệ tử của Phật, tại sao lại �m l�ng x�u �c muốn hủy hoại Đức Như Lai?

�� L�c ấy, Đức Thế T�n nhận thấy r� t�m � của mọi người, muốn dứt trừ mối nghi cửa họ, b�n ngước nh�n l�n cao, vừa đ�ng l�c trời Đế Th�ch hiện xuống h�a l�m một con chuột nhỏ, cắn đứt d�y cột kh�c gỗ nơi bụng của Bộc Ch�, l�m cho kh�c gỗ rơi xuống đất. Mọi người thấy sự việc như vậy, vừa giận, vừa mừng, cho l� do đ�u m� c� sự việc kỳ qu�i n�y. Vua Ba-tư-nặc tỏ ra giận dữ, bảo l� vị Tỳ- kheo-ni n�y đ� l�a bỏ gia đ�nh, sự nghiệp, l�m đệ tử Đức Phật, đ� kh�ng t�n dương c�ng đức v� lượng, v� bi�n của Đức Như Lai m� ngược lại �m l�ng ganh gh�t, b�i b�c Đức Đại Th�nh! Vua liền ra lệnh cho người hầu đ�o hố s�u để ch�n ngược b� ta. Đức Phật khuy�n giải nh� vua:

�� -Chớ n�n như thế! Đ� l� tội đ� tạo ra từ kiếp trước của ta, kh�ng chỉ ri�ng b� ấy muốn hại.

�� Đức Phật kể:

�� -Thuở đời qu� khứ xa xưa, c� một nh� bu�n b�n rất nhiều ngọc qu�, ngọc ấy vừa tr�n trịa, vừa xinh đẹp. Bấy giờ, c� một phụ nữ đến mua ngọc, gi� cả gần xong th� ngẫu nhi�n c�ng l�c c� một người đ�n �ng đến cho gi� cao, mua hết số ngọc đ�, mua xong ra đi. Người phụ nữ kh�ng mua được ngọc, l�ng tức giận, nhưng cũng đến xin người đ�n �ng chia bớt cho m�nh, m� �ng ta nhất định kh�ng chịu. Vị ấy rất o�n giận, nghĩ: �Ta đến mua ngọc trước, ngươi đến sau, lại đoạt mua hết, xin chia bớt, ngươi cũng kh�ng chịu! Ngươi đ� l�m nhục ta, đời đời ta phải b�o c�i o�n n�y. Ngươi đ� hủy nhục ta, hối kh�ng kịp đ�ur.

�� Phật n�i với c�c Tỳ-kheo, quốc vương v� mọi người:

�� -N�n biết người đ�n �ng mua ngọc đ� ch�nh l� th�n Ta, c�n người đ�n b� mua ngọc ng�y ấy nay l� b� Bộc Ch�. Do �m mối hận đ� m� sinh ra ở đ�u, b� cũng t�m cơ hội b�i b�n Ta.

�� Đức Phật giảng n�i chuyện ấy, mọi người đều dứt hẳn nghi ngờ, kh�ng ai l� kh�ng hoan hỷ l�nh hội.

Kinh 10: Đức Phật Thuyết Giảng về Con Ba Ba V� Con Khỉ Ch�a

�� Nghe như vầy:

�� Bấy giờ, c�c vị Tỳ-kheo hội họp, b�n luận:

�� -Tỳ-kheo-ni Bộc Ch� ấy đ� rời bỏ gia đ�nh, sự nghiệp, xuất gia học đạo, quy mạng Tam bảo, Đức Phật l� cha, gi�o ph�p l� mẹ, chư vị Tỳ-kheo l� huynh đệ, vốn dốc l�ng; theo đạo ph�p l�m Sa-m�n, tu�n giữ con đường đạo m� tu tập, dứt trừ ba độc cấu nhiễm, c�ng dường, hầu hạ Phật ph�p v� c�c Tỳ-kheo Tăng, thương x�t ch�ng sinh, thường h�nh bốn t�m v� lượng, mới c� thể được giải tho�t. Vậy m� ngược lại, b� đ� �m l�ng độc �c, hủy b�ng Đức Phật t�n qu�, khinh rẻ ch�ng Tăng, thật l� điều qu�i lạ chưa từng c�!

�� Đức Phật nghe r� việc n�y, n�n đến hỏi c�c vị Tỳ-kheo:

�� -C�c thầy b�n luận về chuyện g�?

�� C�c vị Tỳ-kheo tr�nh b�y với Đức Phật c�c điều đ� b�n. Đức Phật bảo c�c vị Tỳ-kheo:

�� -Tỳ-kheo-ni ấy, chẳng phải chỉ đời n�y mới c� � �c hại Như Lai m� nhiều đời về trước cũng đ� từng như vậy.

�� Ta nhớ lại từ v� số kiếp trong qu� khứ, c� một con khỉ ch�a ở trong rừng c�y, ăn tr�i c�y, uống nước l�, l�ng lu�n thương x�t đối với tất cả người v� vật, muốn độ cho tất cả đều đạt đến c�i v� vi, giải tho�t.

�� N� c�ng với một con ba ba kết bạn th�n mật, k�nh trọng chẳng hề nghịch nhau. Thỉnh thoảng con ba ba đến chỗ con khỉ ch�a ăn uống đ�m luận những chuyện th�ch đ�ng, hợp nghĩa l�. Vợ con ba ba thấy chồng ra đi nhiều lần cho l� c� chuyện ngoại t�nh, liền hỏi chồng:

�� -Ch�ng đ� nhiều lần ra ngo�i, l�m g� ở đ�u, lấy g� l�m chắc l� ch�ng kh�ng l�m việc v� đạo, ph�ng t�ng ở b�n ngo�i?

�� Con ba ba chồng đ�p:

�� -Ta với khỉ ch�a kết l�m bạn th�n. Hắn th�ng minh, tr� tuệ, lại hiểu nghĩa l�. Ra khỏi nh� l� đến đ� ngay, ta với hắn b�n luận kinh ph�p, chỉ n�i những điều phải, kh�ng hề ph�ng t�ng.

�� Vợ kh�ng tin lời chồng n�i. N� giận con khỉ ch�a dụ chồng n� đi lại nhiều lần, n�n c� � đồ muốn giết con khỉ. Nh�n chồng đang ở nh�, n� giả vờ bệnh nằm liệt giường. Chồng n� vất vả chạy thầy chạy thuốc để trị liệu, nhưng chẳng ăn thua g�. N� bảo với chồng:

�� -Sao phải vất vả, tốn hao thuốc men, bệnh ta nặng lắm, phải lấy được gan của con khỉ bạn th�n của ch�ng, d�ng gan ấy chữa th� mới l�nh!

�� Chồng đ�p:

�� -Đ� l� bạn th�n của ta, đ� trao gởi th�n mạng cho nhau chẳng ch�t nghi ngờ, th� l�m sao toan lấy gan n� m� trị bệnh cho n�ng được?

�� Vợ n�i:

�� -Đ� l� vợ chồng với nhau, hai ta chỉ l� một, sao ch�ng lại chẳng lo cứu gi�p thiếp?

�� Phản lại con khỉ l� chẳng hợp với đạo nghĩa, nhưng sợ vợ v� bị vợ bức b�ch n�n ba ba phải đến mời con khỉ ch�a. Hắn n�i:

�� -Ta nay qua lại nơi ở của anh, nhưng anh chưa hề qu� bộ đến cửa nh� t�i. Nay t�i mời anh đến nh� ăn bữa cơm.

�� Khỉ ch�a đ�p:

�� -T�i ở tr�n đất, anh ở dưới nước, l�m sao đến nh� anh được?

�� Ba ba đ�p:

�� -T�i sẽ c�ng anh, như thế cũng th�ch hợp đấy!

�� Con khỉ ch�a bằng l�ng theo. Đi được nửa đường, ba ba n�i với khỉ ch�a:

�� -Hẳn anh muốn biết v� sao t�i đến mời anh chớ g�? Đ� l� vợ t�i bị bệnh hiểm ngh�o, muốn c� được l� gan của anh để ăn th� mới dứt được bệnh.

�� Khỉ ch�a n�i:

�� -� ra vậy, sao anh kh�ng n�i sớm, t�i đ� treo gan tr�n c�y rồi, kh�ng đem theo đ�y, để t�i trở về lấy đ�.

�� Thế l� cả hai trở lại, đến nơi, con khỉ b�n nhảy vọt l�n c�y, vui mừng nhảy nh�t. Ba ba hỏi:

�� -Sao ngươi kh�ng lấy gan mang theo đến nh� ta, m� lại th�t l�n c�y nhảy nh�t lăng xăng thế?

�� Khỉ ch�a đ�p:

�� -Thi�n hạ kh�ng ai ngu hơn ngươi, gan m� l�m sao treo tr�n c�y được. Ngươi c�ng với ta đ� l� bạn, th�n mạng k� th�c cho nhau, m� ngươi lại c� � đồ hại ta, th� từ nay về sau, hai ta mỗi người một ngả.

�� Đức Phật n�i với c�c vị Tỳ-kheo:

�� -Vợ của con ba ba ấy nay l� b� Bộc Ch�, con ba ba l� �ng Điều-đạt, c�n con khỉ ch�a l� tiền th�n của Ta.

�� Đức Phật đ� giảng n�i như thế, c�c vị Tỳ-kheo kh�ng ai l� kh�ng hoan hỷ l�nh hội.

Kinh 11: Đức Phật Thuyết Giảng về Chuyện Năm Vị Ti�n Nh�n

�� Nghe như vầy:

�� Một thời, Đức Phật du h�a ở th�nh Vương x� c�ng với ch�ng đại Tỳ-kheo một ng�n hai trăm năm mươi vị v� c�c vị Bồ-t�t.

Đức Phật bảo c�c vị trong ch�ng hội:

�� -Về v� số kiếp xa xưa, c� năm vị Ti�n nh�n sống nơi rừng n�i. Bốn người l� chủ, một người chuy�n hầu hạ, cung cấp mọi thứ, chưa từng l�m mất l�ng bốn người kia. H�i quả, m�c nước đều l�m đ�ng giờ giấc. Một ng�y nọ, �ng ta đi xa h�i quả, lấy nước, mệt mỏi ngủ say, qu�n giờ trở về. �ng về đến nơi th� đ� qu� nửa ng�y rồi, bốn người kia kh�ng được ăn, tức giận gọi người hầu đến bảo:

�� -Ngươi lo việc cấp dưỡng m� xử sự như thế được sao? H�nh động như ngươi đ�ng l� một người xấu �c đ�ng nguyền rủa chứ kh�ng phải l� người đ�ng ho�ng.

�� Người hầu nghe xong, buồn rầu, kh� n�i n�n lời, trở về b�n gốc c�y, ngồi gần m�p nước duỗi một ch�n, suy nghĩ tự tr�ch m�nh l�m việc đ� l�u, nay cung cấp tr�i giờ ăn của bốn vị Ti�n, đ� mất � nghĩa của đạo gi�o, lại c�n chẳng thuận với bốn vị kia, n�n qu� x�c động m� chết. Ch�n �ng thường mang đ�i guốc bằng bảy b�u, khi �ng duỗi ch�n ngồi th� một chiếc guốc rơi xuống nước mất. Sau khi chết liền sinh l�m đứa con đ�ng nguyền rủa của một người ngoại đạo. L�c hơn mười tuổi, c�ng với bọn trẻ đ�a giỡn b�n đường. Bấy giờ c� vị Phạm ch� đi qua thấy bọn trẻ đ�a giỡn b�n đường, n�n dừng lại quan s�t, thấy đứa trẻ đ�ng nguyền rủa n�y c� qu� tướng l�m vua, dung mạo đặc biệt hơn người. Vị Phạm ch� gọi đứa trẻ ấy đến bảo:

�� -Ngươi c� tướng l�m vua, kh�ng n�n vung ph� sức lực rong chơi với bọn ch�ng.

�� Đứa trẻ đ�p:

�� -T�i l� một t�n đ�ng nguyền rủa, sao c� tướng l�m vua được!

�� Vị Phạm ch� lại n�i:

�� -Căn cứ theo kinh điển của ta so với nghi dung h�nh thể của ngươi v� theo s�ch ghi sấm k� cũng rất ph� hợp. Việc n�y m� ứng nghiệm th� lời ta l� �n s�u nặng đấy, chắc chắn kh�ng ch�t lừa dối.

�� Vị quốc vương ấy phải mất v�o ng�y ấy, th�ng ấy, ắt ngươi sẽ được kế vị.

�� Đứa trẻ đ�p:

�� -Dạ, ng�i chớ n�i lớn chuyện n�y, xin h�y giữ thật k�n. Nếu đ�ng như lời ng�i n�i, con xin mang �n nặng, chẳng d�m tự ki�u.

�� Vị Phạm ch� n�i xong, bỏ đi sang nước kh�c.

�� Chẳng-bao l�u, nh� vua mất, kh�ng c� người nối ng�i, cho người cầu hiền để l�m quốc vương. Quần thần b�n: �Nước kh�ng c� chủ như người kh�ng c� đầu, phải mau đi t�m người c� đức để lập l�m vua.�

�� Sứ giả đi khắp nơi, thấy đứa trẻ ấy c� phong tư kh�c thường, liền cho người về tr�nh b�o với quần thần, phải theo ph�p tắc của triều đ�nh, xa gi� uy nghi đ�ng ph�p, đem đến nghinh đ�n. Quần thần b� quan ai cũng mừng rỡ, theo đ�ng lời sứ giả đ� thưa, xa gi� nghi�m chỉnh cung k�nh rước về. D�ng nước thơm tắm gội, mặc triều phục năm thời, đội mũ thất bảo, đeo kiếm, đ�ng như ph�p của Ti�n vương, tiền h� hậu ủng, hợp với nghi thức quốc gia, đưa đứa trẻ ấy l�n điện tức vị. Vua hướng về ph�a Nam, xưng hiệu, bố c�o khắp nơi được biết, cầu cho đất nước an l�nh, d�n ch�ng vui mừng.

�� Khi ấy, vị Phạm ch� ngước tr�ng thi�n văn, c�i xuống quan s�t địa l�, biết được đứa trẻ ấy đ� l�n ng�i vua, b�n t�m đến thẳng cửa cung, cầu xin yết kiến. Quan giữ cửa t�u với vua:

�� -B�n ngo�i c� vị Phạm ch� cầu xin yết kiến quốc vương.

�� Nh� vua cho mời v�o. Vị Phạm ch� tiến v�o vừa cảm tạ, vừa ch� nguyện, rồi thưa với nh� vua:

�� -Thật như tồi đo�n, nay kết quả đ� đ�ng như nguyện trước, ho�n to�n chắc chắn chăng?

�� Nh� vua đ�p:

�� -Đ�ng vậy! Đạo nh�n quả l� bậc thần diệu! T�i đ� chịu �n v� hưởng được ng�i cao.

�� Nh� vua n�i tiếp với vị đạo nh�n:

�� -Nửa kho t�ng ch�u b�u của đất nước, phụ nữ đẹp, xe ngựa, người hầu, nếu �ng muốn l� được ngay.

�� Vị Phạm ch� đ�p:

�� -T�i kh�ng muốn những thứ đ�, chỉ xin nh� vua hai ước nguyện: Một l� xin được c�ng với vua ăn uống, y phục, mọi thứ nằm ngồi đều đồng thời như nhau, chớ c� trước sau hay sai kh�c. Hai l� c�ng với vua tham gia b�n luận quốc sự, c�ng nhau quyết định mọi việc, kh�ng được tự chuy�n.

�� Nh� vua n�i:

�� -L�nh thay! T�i chấp nhận hai ước nguyện của đạo nh�n, kh�ng l�m sai kh�c đ�u!

�� Nh� vua thường lấy ch�nh ph�p để chỉnh đốn v� cai trị đất nước, kh�ng bức hiếp mu�n d�n. Vị Phạm ch� được �n vua, tự ki�u, ph�ng t�ng, khinh miệt đại thần. Quần thần căm giận đến can vua:

�� -Vua l� bậc t�n qu�, phải n�n c�ng với c�c vị đại thần kỳ cựu b�n bạc việc nước, chứ lại tin theo đạo sĩ khiến hắn trở n�n ngạo mạn, khinh lờn, lấn hiếp b� quan. Việc n�y nếu l�n quốc nghe được, họ sẽ cười cho, sẽ dẫn đến nạn giặc th� x�m lấn.

�� Nh� vua n�i:

�� -L�c nhỏ, ta c� lời thề với �ng ta từ l�u, l�m sao c� thể bỏ được!

�� Triều thần can vua kh�ng nghe, họ nghĩ: �Nếu vua ăn trước, kh�ng chờ hắn th� c� thể sửa đổi được t�nh h�nh.�

�� Được vua bằng l�ng, họ đợi đến l�c �ng Phạm ch� đi vắng kh�ng về kịp, b�n dọn bữa cho vua ăn trước. �ng Phạm ch� trở về tức giận, n�i:

�� -V� cớ g� m� nay một m�nh nh� vua ăn trước?

�� Vua đ�p:

�� -Ta ăn trước v� ngươi chưa về, biết ngươi về trễ n�n ta đ� dự bị sẵn một cỗ kh�c cho ngươi.

�� ng Phạm ch� mắng:

�� -Đồ thứ đ�ng nguyền rủa, chẳng biết đạo l�, vi phạm lời thề.

�� Quần thần nghe kẻ bề t�i m� d�m hủy b�ng vua như thế đều đến t�u vua xin giết đi. Vua hỏi quần thần:

�� -Tội n�y n�n d�ng h�nh phạt n�o để xử?

�� Mọi người đều thưa rằng: n�o l� bỏ v�o nồi để nấu, n�o l� d�ng lửa thi�u đốt, n�o l� đem phanh th�y, n�o l� bỏ v�o cối m� gi�, hoặc d�ng năm h�nh phạt như l� xẻo tai, cắt lưỡi, m�c mắt...Vua kh�ng nghe theo. Vua bảo:

�� -Ta phụng thờ đạo ph�p, l�ng th�nh lu�n thương x�t tất cả ch�ng sinh, kh�ng hại đến một con vật mềm yếu, huống g� l� hại mạng con người. Nay cấp lương thực, đồ d�ng cho hắn rồi đuổi ra khỏi nước.

�� Quần thần y theo chiếu chỉ, cấp lương thực v� quần �o, rồi trục xưất �ng Phạm ch� ấy ra khỏi l�nh thổ.

�� Một m�nh tr�n qu�ng đường xa, chịu bao nhi�u thứ n�ng lạnh n�n mệt mỏi, tiều tụy, chẳng giống với ai, �ng ta sang nước kh�c, thẳng đến nh� một người Phạm ch� vốn c� quen biết từ trước. Người Phạm ch� n�y hỏi:

�� -Người từ đ�u đến, tu tập h�nh động theo kinh điển g�? Đ� c� chỗ sở đắc chưa?

�� Hắn đ�p:

�� -T�i từ xa đến đ�y, bị đ�i r�t h�nh hạ n�n qu�n hết những điều đ� tu tập.

�� Vị Phạm ch� ấy nghĩ: �Người n�y đ� qu�n hết những điều đọc tụng tu tập, kh� c� thể l�m c�ng việc gi�o h�a, n�n cho �ng ta l�m ruộng.� �ng liền cấp cho hắn t�i tớ v� tr�u c�y. Khi l�m ruộng, hắn đầy đọa người đầy tớ qu� đỗi, bất phải san bằng đất đai v� sai đi khắp nơi. Người đầy tớ buồn khổ muốn gieo m�nh xuống d�ng nước. Người ấy đến b�n d�ng s�ng th� nhặt được một chiếc guốc bằng bảy b�u, l�ng b�n nghĩ: �Nếu đem đưa cho �ng chủ, th� �ng chủ v� �n, nếu đem cho cha mẹ th� cha mẹ ắt b�n để ăn th�i. �ng Phạm ch� n�y đ� g�y khốn khổ, sai khiến ta đủ điều, ta đang phải phụng sự hắn, nếu đem d�ng chiếc guốc b�u n�y th� c� thể được thoải m�i.� Anh ta liền mang chiếc guốc về d�ng cho người Phạm ch�. �ng n�y rất vui mừng, suy nghĩ: �Gi� trị của chiếc guốc bằng bảy b�u n�y thật kh�ng c� g� s�nh được. Ta đ� l�m tr�i � vua, b�y giờ nếu đem chiếc guốc n�y d�ng l�n vua th� c�i tội phạm thượng trước đ�y c� thể được h�a giải.�

�� Vị Phạm ch� nghĩ như thế rồi b�n trở lại t�m vị quốc vương, d�ng l�n vua chiếc guốc, rồi hắn tự trần t�nh sự ăn năn hối lỗi ng�y trước, xin được vua tha tội cho.

�� Nh� vua n�i:

�� -L�nh thay!

�� Rồi vua liền đem chiếc guốc v�o để trong m�n, cho hắn ngồi t�a ri�ng, gọi quần thần lại, xuống chỉ:

�� -C�c khanh c� thấy vị Phạm ch� bị trục xuất trước đ�y kh�ng? Quần thần t�u:

�� -Thưa kh�ng thấy!

�� Vua n�i:

�� -Nếu như thấy hắn th� ta phải l�m g�?

�� Quần thần t�u:

�� -Dạ phải chặt tay ch�n hắn, xẻo tai, mũi hắn, chặt đầu, ch�m lưng hắn... d�ng năm thứ độc trị hắn.

�� Vua n�i:

�� -Nếu như hắn tỏ ra hiểu biết th� sao?

�� Quần thần t�u:

�� -Thưa kh�ng x�t.

�� Nh� vua đưa chiếc guốc b�u cho quần thần thấy v� gọi người Phạm ch� ra để gặp quần thần, n�i r� việc li�n quan giữa hắn với vật b�u lạ n�y. Quần thần c�ng t�u:

�� -Tội người Phạm ch� n�y như n�i, như biển, kh�ng thể tha thứ được. Hiến một chiếc guốc chưa đủ, nếu được một đ�i th� tội ấy mới c� thể dứt trừ.

�� Nh� vua đồng �. Vua lại trục xuất người Phạm ch�, bảo phải t�m th�m một chiếc guốc nữa. Người Phạm ch� buồn b� than:

�� -�i! Việc ta lại th�m nặng nề qu� lắm!

�� Hắn b�n quay về chủ cũ. Người chủ hỏi:

�� -Ngươi đ� đến chốn n�o v� từ đ�u trở lại đ�y?

�� Người Phạm ch� n�n thinh, chẳng d�m đ�p lại, l�m như ngẫu nhi�n m�nh trở lại đ�y. Người chủ cũ giao cho tr�u c�y, đầy tớ, khiến hắn lo việc trồng trọt như trước. Bấy giờ, người Phạm ch� mới hỏi người đầy tớ:

�� -Trước đ�y ngươi được chiếc guốc b�u ở đ�u?

�� Người đầy tớ liền đưa hắn đến nơi nhặt chiếc guốc. Đến b�n bờ nước, hắn t�m khắp chung quanh nhưng kh�ng thấy chiếc guốc kia ở đ�u. Anh ch�ng đầy tớ bỏ về. Người Phạm ch� nghĩ: �Chiếc guốc b�u đ� ắt phải từ ph�a thượng lưu tr�i xuống, ta ở ph�a dưới n�y l�m sao t�m được.� Hắn liền theo ngược d�ng s�ng đi l�n, tr�ng thấy một con c� ngậm hoa sen lớn lội theo d�ng nước cuốn tr�i. Hoa ấy rất lớn, c� hơn một ng�n c�nh. Người Phạm ch� suy nghĩ: �Tuy kh�ng t�m được chiếc guốc, m� nếu d�ng l�n nh� vua b�ng hoa n�y th� cũng c� thể h�a giải được lỗi trước v� được sủng �i như xưa�. Hắn. liền cầm lấy c�nh hoa th� thấy c� bốn vị Ti�n nh�n đang ngồi b�n gốc c�y, liền đi đến trước mặt c�c vị ấy l�m lễ, thăm hỏi nơi ở v� ch�c Th�nh thể được vạn phước. C�c vị Ti�n hỏi:

�� -Ngươi từ đ�u đến đ�y?

�� Người Phạm ch� thưa:

�� -Con l�m mất l�ng nh� vua, tuy đ� d�ng một chiếc guốc b�u, nhưng chưa đủ để h�a giải tội lỗi, cho n�n phải ngược d�ng đến đ�y để t�m th�m một chiếc nữa m� chưa t�m được.

�� Vị Ti�n nh�n bảo:

�� -Ngươi l� người c� học, phải biết lẽ tiến lui chứ! Vị quốc vương đ� l� đệ tử của ch�ng ta, đ� từng thương y�u, k�nh trọng ngươi, c�ng ăn uống, nằm ngồi, b�n bạc quốc sự với ngươi. Tại sao trong một l�c m� ngươi d�m mắng vua l� đồ đ�ng nguyền rủa. Tội ngươi rất đ�ng bị tru lực. Ngươi nay chẳng biết, tại nơi gốc c�y n�y, quốc vương xưa l� thị giả cung cấp lương thực cho c�c vị Ti�n, hồi ấy đ� ngồi duỗi một ch�n, rồi qu� x�c động m� chết, chiếc guốc b�u rơi xuống nước, một chiếc mang nơi ch�n th� c�n đ�y, giờ cho ngươi đ�!

�� Người Phạm ch� nhận lấy chiếc guốc, dập đầu tạ lỗi, trở về bổn quốc, tiếp tục d�ng chiếc guốc l�n nh� vua. Nh� vua vui mừng, l�ng quần thần cởi mở n�n hắn lại được sủng �i như xưa.

�� Đức Phật bảo c�c vị Tỳ-kheo:

�� -Vị vua l�c đ� l� tiền th�n của Ta, bốn vị Ti�n nh�n ấy l� c�c vị Phật C�u-lưu-tần, C�u-na-h�m Văn-ni, Ca-diếp v� Di-lặc, c�n �ng Phạm ch� kia l� Điều-đạt.

�� Bấy giờ, Đức Phật giảng như thế, c�c vị Tỳ-kheo kh�ng ai l� kh�ng hoan hỷ l�nh hội.

QUYỂN I

�

��

�