�

佛山* Buddha Mountain * Ph�̣t Sơn

Calgary Alberta Canada

[中文|�ENGLISH]

[ TRANG CHỦ |�KINH ĐI�̉N�|�ĐẠI TẠNG KINH | TH�̀N CHÚ | HÌNH ẢNH�|�LI�N LẠC�]

S�́ 0015

KINH �Ế TH�CH SỞ VẤN

H�n dịch:�ại sư Ph�p Hiền (đời Tống).

Việt dịch: Th�ch Ch�nh Lạc

--- o0o ---�

T�i nghe như vầy:

Một thời đức Phật ở trong hang �ế th�ch, nơi n�i Tỳ đề h�, ph�a Bắc của x�m l�ng đại b� la m�n, trong vườn ��ng y�m la, thuộc th�nh Vương x�, nước Ma gi� đ� với đ�ng đủ đại ch�ng.

Bấy giờ, Thi�n chủ �ế th�ch nghe Phật ở trong hang �ế th�ch, n�i Tỳ đề h�, nước Ma gi� đ�, liền bảo Ngũ Kết C�n th�t b� vương tử:

�Ngươi c� biết kh�ng? Ta nghe Phật ở trong hang �ế th�ch, n�i Tỳ đề h�, nước Ma gi� đ�. Ta muốn c�ng ngươi đi đến chỗ Phật để th�n cận c�ng dường.

Ngũ Kết C�n th�t b� vương tử nghe n�i như vậy b�n thưa với �ế th�ch:

�Rất hay! Thưa Thi�n chủ!

N�i xong liền �m đ�n lưu ly bảo-trang-kh�ng-hầu đi theo �ế th�ch. L�c đ�, c�c thi�n ch�ng nghe Thi�n chủ �ế th�ch c�ng Ngũ Kết C�n th�t b� vương tử ph�t t�m đi đến chỗ Phật để th�n cận c�ng dường, n�n cũng ph�t t�m vui th�ch đi theo đến chỗ Phật để th�n cận c�ng dường.

Thi�n chủ �ế th�ch c�ng Ngũ Kết C�n th�t b� vương tử v� c�c thi�n ch�ng l�c n�y biến mất ở c�i trời nhanh như lực sĩ co duỗi c�nh tay, liền đến n�i Tỳ đề h�, nước Ma gi� đ�. Khi đ� h�n n�i n�y bỗng c� một luồng �nh s�ng bao tr�m tỏa chiếu khắp cả bốn mặt. D�n ch�ng quanh v�ng thấy luồng �nh s�ng n�y, b�n n�i với nhau:

�N�i n�y tại sao c� một đ�m lửa lớn đang ch�y rực cả một v�ng giống như n�i b�u?

Khi ấy, Thi�n chủ �ế th�ch bảo Ngũ Kết C�n th�t b� vương tử:

�Ngươi thấy n�i n�y c� m�u sắc th� thắng vi diệu kh�ng? �ấy l� chỗ đức Phật Thế t�n đang an tr� nơi đ�, Bốn sự đều thanh tịnh. Vả lại, n�i n�y c� những nh� cửa đều do ch�u b�u tạo th�nh. Người n�o ở trong đ� đều dứt hết c�c phiền n�o, đều chứng Th�nh quả, cho đến chư Thi�n c� oai lực lớn cũng thường ở nơi ấy.

Rồi n�i tiếp:

�Cho n�n ch�ng ta kh� m� gặp được Ng�i, như tr�n đ� n�i, để th�n cận c�ng dường. Nay đ� đ�ng l�c, n�y Ngũ Kết C�n th�t b� vương tử, h�y d�ng �m nhạc tấu l�n để c�ng dường. V� sao như vậy? V� trước đ�y thật kh� m� được gặp Ng�i.

C�n th�t b� Vương tử nghe xong, thưa với �ế th�ch:

�Rất hay! Rất hay!

Liền suy nghĩ: �Chư Phật Như lai c� đủ thi�n nhĩ th�ng, kh�ng xa cũng kh�ng gần đều c� thể nghe r� cả�. Nghĩ như vậy rồi b�n khảy đ�n lưu ly bảo-trang-kh�ng-hầu ph�t ra b�i kệ. B�i kệ ấy như sau:

Như hiền nữ Nhật quang

H�y xin với cha n�ng

C�ng ta l�m quyến thuộc

N�n biết hỡi hiền lương!

Ta vốn h�m mộ n�ng

V� như người n�ng kh�t

Nhớ nghĩ chốn trong l�nh

Như người kh�t nhớ nước.

Như người bệnh mong thuốc

Người đ�i mong được ăn

Như voi ch�a bị x�ch

Kh�ng thể bước tới được.

Lại như A la h�n

Ưa cầu ph�p tịch diệt

Nay mong muốn của ta

� nghĩa cũng như vậy.

Tham dục th�m phiền n�o

N� đ�u c� chơn thật

Nguyện cầu chẳng như �

Chịu v� lượng khổ đau.

Ta đ� tạo phước đức

C�ng dường A la h�n

C�c quả b�o đạt được

Xin chia sẻ c�ng n�ng.

Ta mong Nhật quang nữ

L�ng n�y kh�ng đổi dời

�ế th�ch chư thi�n chủ

Cho t�i được m�n nguyện.

Khi ấy đức Thế t�n ở trong hang �ế th�ch, d�ng thi�n nhĩ th�ng, từ xa nghe b�i h�t đ� liền d�ng thần lực bảo với Ngũ Kết C�n th�t b� vương tử:

�L�nh thay! L�nh thay! N�y C�n th�t b� vương tử! �ng kh�o sử dụng �m nhạc với những d�y đ�n rung l�n, �m thanh vi diệu như tiếng ca �m �i của ngươi, khi ngươi ca h�t cũng giống như tiếng đ�n. V� sao vậy? V� từ l�u ph�t ra �m nhạc th� trong d�y đ�n lại ph�t ra b�i kệ tụng. Lại nữa, trong b�i kệ tụng ấy n�i l�n ba loại �m thanh. �� l� �m thanh y�u th�ch, �m thanh của lo�i rồng v� �m thanh của bậc A la h�n.

L�c đ� Ngũ Kết C�n th�t b� vương tử nương v�o thần lực của Phật, từ xa nghe tiếng của Ng�i, liền bạch Phật:

�Thưa Thế t�n, con nhớ một thời c� vua C�n th�t b� t�n l� �ống Mẫu La, vị vua n�y c� một người con g�i t�n l� Nhật Quang, t�m con rất muốn được l�m quyến thuộc với n�ng. Mặc d� l�c đ� con đ� l�m đủ c�ch nhưng vẫn kh�ng được như nguyện. Con liền đến trước người con g�i ấy h�t l�n bản nhạc nầy, trong tiếng đ�n ph�t ra một b�i kệ, trong b�i kệ c� ba loại �m thanh. Bạch Thế t�n, khi con ca h�t th� ở trong hội Thiện ph�p c� c�c thi�n ch�ng, họ c�ng n�i với nhau:

�Ngũ Kết C�n th�t b� vương tử n�y kh�ng thấy, kh�ng nghe đức Thế t�n của ch�ng ta c� đủ mười hiệu l�: Như lai, Ứng c�ng, Ch�nh biến tri, Minh hạnh t�c, Thiện thệ, Thế gian giải, V� thượng sĩ, �iều ngự trượng phu, Thi�n nhơn sư, Phật Thế t�n.

L�c đ� con n�i với c�c thi�n ch�ng:

�C�c vị chư thi�n kh�o t�n th�n c�ng đức của Phật.

Chư thi�n đ�p:

�Ngũ Kết C�n th�t b� vương tử! Ch�ng t�i t�n th�n c�ng đức của Phật c�ng với người kh�ng kh�c.

Ngũ Kết C�n th�t b� vương tử nghe chư thi�n n�i như vậy bỗng nhi�n tỉnh ngộ, đ�p:

�Nhơn giả! Nay t�i quy y Phật Thế t�n. Nh�n việc ấy t�i hướng về đức Phật, h�t l�n bản nhạc n�y.

Bấy giờ, Thi�n chủ �ế th�ch suy nghĩ như vầy: �Nay Ngũ Kết C�n th�t b� vương tử n�y căn duy�n đ� thuần thục, nhưng chưa đến trước đức Phật để đ�ch th�n c�ng dường�. Nghĩ như vậy xong, liền bảo Ngũ Kết C�n th�t b� vương tử:

�Ngươi h�y đem lời n�i của ta đến chỗ đức Phật, đầu mặt lạy s�t ch�n Ng�i, như lời ta m� thưa: �Thi�n chủ �ế th�ch c�i đầu lạy dưới hai ch�n, thăm hỏi sức khỏe của Thế t�n, c� �t bệnh, �t phiền, đi lại nhẹ nh�ng, kh� lực an ổn, tới lui ung dung chăng? Con nay c�ng với thi�n ch�ng trời �ao lợi n�y muốn đến gặp Phật để th�n cận c�ng dường, nghe lời Phật dạy�.

Ngũ Kết C�n th�t b� vương tử nghe xong, thưa với �ế th�ch:

�Rất hay, thưa Thi�n chủ!

N�i như vậy rồi liền đi đến chỗ Phật, đầu mặt lạy s�t ch�n Phật, đứng qua một b�n, bạch với Phật:

�Thưa Thế t�n! Thi�n chủ �ế th�ch c�ng với thi�n ch�ng trời �ao lợi sai con đến đ�y lạy dưới hai ch�n Phật, thăm hỏi Thế t�n c� �t bệnh, �t phiền, đi lại nhẹ nh�ng, kh� lực an ổn, tới lui ung dung chăng? Ch�ng con h�m nay muốn đến gặp Phật để th�n cận c�ng dường, cho n�n sai con đến đ�y để nghe Phật chỉ dạy.

Phật liền đ�p:

��ng h�y trở lại n�i với �ế th�ch v� thi�n ch�ng ấy: �Nay đ� đ�ng l�c�.

Ngũ Kết C�n th�t b� vương tử v�ng theo th�nh chỉ của Phật, trở về chỗ �ế th�ch truyền lại lời dạy của Thế t�n: �Nay đ� đ�ng l�c�.

Bấy giờ, �ế th�ch v� thi�n ch�ng �ao lợi liền đến chỗ Phật, đến nơi, lạy dưới hai ch�n Phật, đứng qua một b�n. L�c đ� Thi�n chủ liền nghĩ: �Hang �ế th�ch n�y c� vẻ chật hẹp, c�n thi�n ch�ng th� nhiều v� số, l�m sao m� ngồi?�. Phật biết � nghĩ n�y, liền d�ng thần lực khiến cho c�i hang trở n�n rộng r�i, c� thể chứa hết thi�n ch�ng m� kh�ng trở ngại. Thi�n chủ �ế th�ch v� c�c thi�n ch�ng đều đảnh lễ Phật, theo thứ lớp m� ngồi. Tất cả đ� ngồi y�n rồi, Thi�n chủ �ế th�ch chấp tay bạch Phật:

�Bạch Thế t�n! �� l�u ch�ng con muốn đến yết kiến Phật v� muốn nghe ch�nh ph�p. Bạch Thế t�n, con nghĩ c� một thời Phật ở nước X� vệ, rừng c�y Kỳ đ�, vườn Cấp c� độc, ng�i nhập Tam muội hỏa giới. L�c đ�, con đang ở trong cung Tỳ sa m�n, thấy trong cung c� một phu nhơn t�n l� Diệu T�. Phu nhơn n�y thấy Phật nhập Tam muội hỏa giới tam muội th� chấp tay cung k�nh chuy�n t�m niệm Phật. Con thấy Thế t�n chưa ra khỏi tam muội, n�n bảo với Diệu T�: �Chờ Phật Thế t�n ra khỏi tam muội th� thưa: Ta ch� th�nh hỏi thăm sức khỏe của Phật c� �t bệnh, �t phiền, đi lại nhẹ nh�ng, kh� lực an ổn, tới lui ung dung chăng? Con lại bảo: �H�y chờ Phật xuất định, thưa lại lời ch� th�nh của ta, đừng qu�n�. Bạch Thế t�n, việc n�y c� đ�ng như vậy chăng? �ức Phật n�i: �N�y �ế th�ch! Việc n�y quả đ�ng như vậy. Vị phu nhơn kia đ� thay thế �ng cung k�nh hỏi thăm sức khỏe của ta�. Phật lại bảo: �N�y Thi�n chủ! Ta ở trong tam muội cũng c� nghe ngươi n�i, sau đ� kh�ng bao l�u ta liền xuất định�.

�ế th�ch bạch Phật:

�Thưa Thế t�n, xưa kia con từng được nghe c� Phật Như lai Ch�nh đẳng Ch�nh gi�c xuất hiện ở thế gian tạo lợi �ch lớn, d�ng đại phương tiện, t�y theo từng lo�i m� dẫn dắt, hoặc ẩn nơi tướng người, hoặc hiện l�m th�n trời. Nay con tự biết Phật ở thế gian tạo lợi �ch lớn, d�ng phương tiện kh�o l�o, t�y lo�i m� dẫn dắt, hoặc ẩn, hoặc hiện. Bạch Thế t�n! Những vị Thanh văn theo Phật xuất gia, tu tr� phạm hạnh, sau khi mạng chung, sanh l�n trời �ao lợi, c�c vị thi�n nhơn ấy vui mừng v� được ba việc, đ� l�: thọ mạng, sắc tướng v� danh xưng. Bạch Thế t�n! Xưa c� một Th�ch nữ t�n l� Mật Hạnh theo Phật xuất gia, giữ g�n phạm hạnh, thường nh�m ch�n th�n nữ, cầu tướng nam tử. Sau khi mạng chung, sanh l�n trời �ao lợi l�m con của con t�n l� Mật Hạnh, c� đầy đủ oai lực, đ�ng l� vị đại trượng phu. Bạch Thế t�n! Lại c� ba vị B� s� tu hạnh Thanh văn nhưng chưa đoạn trừ được t�m tham dục, sau khi mạng chung sanh l�n c�i trời, l�m con của vị C�n th�t b� thấp nhất, thường đến chỗ thi�n tử Mật Hạnh để hầu hạ. Khi ấy vị trời Mật Hạnh hướng về C�n th�t b� thấp k�m n�i b�i kệ:

Xưa kia ta th�n nữ

�ủ tr� t�n Mật hạnh

Ch�n nữ cầu tướng nam

Thường c�ng Phật Ph�p Tăng.

Khi ấy thấy ba người

�ang tu hạnh Thanh văn

Nay sanh v�o hạ tộc

Theo ta để hầu hạ.

C�c ngươi nay n�n biết

Ta n�i thật c�c ngươi

Xưa c�c ngươi l�m người

Tứ sự đều đầy đủ.

Kh�ng giữ giới cấm Phật

Nay �m l�ng xấu hổ

R� t�m l� ch�nh ph�p

Chỉ kẻ tr� mới biết.

Xưa ta c�ng c�c ngươi�

Gần Phật theo ch�nh ph�p

T�n t�m tr� giới Phật�

V� c�ng dường th�nh ch�ng.

Nhờ ta h�nh ch�nh hạnh

�ược l�m con �ế th�ch

Vị trời đại oai lực

Tự biết t�n Mật Hạnh.

Ở cung điện th� thắng

Chuyển nữ th�nh nam tướng

Ngươi con C�n th�t b�

Theo Phật giữ phạm hạnh.

Nghe ph�p Phật tối thượng

Trở lại hầu hạ người

Ta ở trong c�i trời

Chưa thấy việc như vậy.

Tu tr� hạnh Thanh văn,

M� sanh nh� hạ tiện

Ngươi con C�n th�t b�

Chịu Mật hạnh gi�o h�a

Chỗ thọ sanh c�c ngươi

Chẳng phải đệ tử Phật.

C�n th�t b� tử thưa:

�Trời đ� n�i sự thật

Ch�ng t�i v� tham dục

�ọa v�o C�n th�t b�.

T�i nay nguyện tinh tấn

Chỉ nhớ ch�nh ph�p Phật

Biết tham dục l� sai

�oạn trừ t�m tham dục

Tham bị phiền n�o tr�i

C�n mạnh hơn ma qu�n.

Bỏ ph�p Phật chơn thật

N�n kh�ng sanh c�i trời.

�ế th�ch c�ng Phạm vương

Ngồi trong hội Thiện ph�p

Xem chư thi�n thắng hạnh

Qua lại ở c�i trời

Thấy t�i sanh hạ tộc

Qua lại ở c�i trời

T�i do h�nh bất ch�nh

N�n kh�ng được thắng quả�.

Khi ấy trời Mật hạnh

Thưa cha �ế th�ch:

�Vua cha nay n�n biết

Phật của con tối thắng

Xuất hiện ở thế gian

Kh�o h�ng phục ma qu�n.

T�n Th�ch Ca M�u Ni

Ba C�n th�t b� n�y

L� con của đức Phật

V� qu�n mất ch�nh niệm

N�n đọa C�n th�t b�

Nhưng trong ba vị kia

Một vị kh�ng ch�nh tri

Hai vị theo ch�nh đạo

Thường hướng Phật Bồ đề

Thực h�nh theo ch�nh ph�p

Kiến thức của Thanh văn

Kh�ng c� ai hơn được.

Họ xa l�a �i dục

�oạn trừ c�c phiền n�o

Chỉ nhớ Phật Thế t�n

Kh�ng c�n sanh c�c tưởng.

Ph�p n�o chưa liễu ngộ

Cả hai ắt ch�nh tri

Sẽ được quả b�o tốt

Sanh l�n trời Phạm thi�n�.

Bạch Thế t�n! Khi nghe thi�n tử Mật Hạnh n�i kệ xong, đối với việc ấy l�ng con vẫn c�n ph�n v�n, cho n�n con đến chỗ Phật muốn đ�ch th�n thưa hỏi, mong Phật rủ l�ng thương x�t dạy bảo.

Bấy giờ đức Thế t�n suy nghĩ: �Thi�n chủ �ế th�ch ở trong c�i sinh tử kh�ng hề biếng nh�c, kh�ng phế bỏ, kh�ng bị cấu nhiễm, nếu c� hỏi điều g� l� do kh�ng biết chứ kh�ng phải l� chằm để quấy nhiễu ta. Nếu vị n�y hỏi ta sẽ trả lời�. Nghĩ như vậy xong liền n�i b�i kệ bảo �ế th�ch:

�ế th�ch nay n�n biết

Chỗ vui trong l�ng �ng

Muốn hỏi nghĩa l� n�o

Cứ hỏi ta sẽ n�i.

Thi�n chủ �ế th�ch liền n�i kệ bạch Thế t�n:

Nay mong Phật chấp thuận

Như l�ng con vui sướng

Con nay xin thưa hỏi

Xin Phật h�y chỉ dạy.

Thi�n chủ �ế th�ch n�i kệ xong bạch Phật:

�Thưa Thế t�n! C�c h�ng trời, người, A tu la, C�n th�t b� c�ng với c�c h�ng ph�m phu kh�c v� sao m� bị phiền n�o?

Phật dạy:

�Do thương gh�t m� bị phiền n�o. N�y Thi�n chủ �ế th�ch! Những h�ng trời, người, A tu la, C�n th�t b� cho đến c�c ch�ng sanh kh�c nếu thường hay suy nghĩ: �Than �i! Tự ta đối với người kh�c trước hết đừng c� x�m hại, cũng đừng o�n th�, kh�ng tranh gi�nh chống đối, kh�ng kiện c�o, tranh hơn thua, lại cũng đừng l�i k�o lẫn nhau. Tại sao ta lại l�m những việc như vậy?� N�y Thi�n chủ! Những việc như thế l� do l�ng thương gh�t nổi l�n n�n mới sanh ra phiền n�o.

�ế th�ch thưa:

�Bạch Thế t�n! ��ng vậy, đ�ng vậy, như lời Phật dạy, nay con nhờ Phật biết được nghĩa nầy. V� thương gh�t n�n c� phiền n�o, phải đoạn trừ m� lầm th� trong l�ng mới an vui.

Bấy giờ Thi�n chủ �ế th�ch được nghe Phật dạy, hoan hỷ tin v�ng, lại bạch Phật:

�Thưa Thế t�n! Phiền n�o thương gh�t lấy g� l�m nhơn, do đ�u tập khởi, v� sao sanh ra, lấy g� l�m duy�n, do đ�u m� c�, do đ�u m� kh�ng?

Phật dạy:

�N�y Thi�n chủ! Phiền n�o thương gh�t do kẻ o�n người th�n l�m nhơn, do kẻ o�n người th�n tập khởi, từ kẻ o�n người th�n sanh ra, lấy o�n th�n l�m duy�n, do c� o�n th�n m� c� phiền n�o thương gh�t. Nếu kh�ng c� o�n, th�n sẽ kh�ng c� thương gh�t.

�ế th�ch bạch Phật:

���ng vậy, đ�ng vậy, như Phật đ� dạy, nay con nhờ Phật hiểu được nghĩa n�y, phiền n�o thương gh�t lấy o�n, th�n l�m nhơn. Nếu kh�ng c� o�n th�n th� cũng kh�ng c� thương gh�t.

Lại bạch Phật:

�Thưa Thế t�n! O�n th�n nhơn đ�u m� c�, từ đ�u tập khởi, do đ�u sanh ra, lấy g� l�m duy�n, tại sao lại c�, l�m sao để kh�ng c�?

Phật dạy:

�N�y �ế th�ch, do dục l�m nhơn, v� dục tập khởi, do dục sanh ra, do dục m� c� o�n th�n. Nếu kh�ng c� dục sẽ kh�ng c� o�n th�n.

�ế th�ch bạch Phật:

�Thưa Thế t�n! ��ng vậy, đ�ng vậy, như Phật đ� dạy, nhơn c� dục m� c� o�n th�n.

Lại bạch Phật:

�Thưa Thế t�n! Nhưng dục n�y nhơn đ�u m� c�, do đ�u tập khởi, do đ�u ph�t sanh, dựa đ�u l�m duy�n, tại sao lại c�, l�m sao để kh�ng c�?

Phật dạy:

�N�y �ế th�ch! Dục do m� lầm m� c�, từ m� lầm tập khởi, do m� lầm sanh, nương m� lầm l�m duy�n, nhơn m� lầm m� c�, nếu kh�ng c� m� lầm sẽ kh�ng c� dục.

�ế th�ch bạch Phật:

�Thưa Thế t�n! ��ng vậy, đ�ng vậy, như Phật đ� dạy, do m� lầm n�n c� dục.

Lại bạch Phật:

�Thưa Thế t�n! M� lầm do nh�n g�, tập g�, sanh g�, duy�n g� m� c� m� lầm n�y. Do đ�u c� m� lầm, do đ�u kh�ng c�?

Phật bảo �ế th�ch:

�Lấy hư vọng l�m nh�n, từ hư vọng tập khởi, do hư vọng ph�t sanh, nương hư vọng l�m duy�n, do c� hư vọng n�n c� m� lầm, do c� m� lầm n�n c� dục, do c� dục n�n c� o�n th�n, do c� o�n th�n n�n c� thương gh�t, do c� thương gh�t n�n mới c� dao kiếm đ�nh nhau, tố tụng, tranh gi�nh, trong l�ng sanh ra quanh co, kh�c khuỷu, lời n�i kh�ng th�nh thật, khởi l�n mu�n ng�n c�c thứ nghiệp xấu, l� ph�p bất thiện như vậy, dẫn đến sự tập khởi của khối đại khổ được t�ch tụ. N�y Thi�n chủ! Nếu kh�ng c� hư vọng liền kh�ng c� m� lầm, nếu kh�ng c� m� lầm liền kh�ng c� tham dục, nếu kh�ng c� tham dục liền kh�ng c� o�n th�n sanh ra, o�n th�n kh�ng c�, thương gh�t tự trừ. V� kh�ng c� thương gh�t th� dao kiếm đ�nh nhau, tố tụng đấu tranh, trong l�ng quanh co kh�c khuỷu, lời n�i kh�ng th�nh thật, c�c thứ nghiệp xấu l� ph�p bất thiện đều được ti�u trừ; như thế l� to�n bộ khối khổ lớn được ti�u diệt.

�ế th�ch bạch Phật:

���ng vậy, đ�ng vậy, như Phật đ� dạy, nhơn m� lầm m� c� hư vọng.

Lại bạch Phật:

�Thưa Thế t�n! Ph�p hư vọng lấy ph�p g� để diệt trừ, cho đến c�c B� s� phải thực h�nh như thế n�o?

Phật dạy:

�N�y Thi�n chủ! Diệt trừ hư vọng đ� l� B�t ch�nh đạo. B�t ch�nh đạo l� ch�nh kiến, ch�nh tư duy, ch�nh ngữ, ch�nh nghiệp, ch�nh mạng, ch�nh tinh tấn, ch�nh niệm, ch�nh định. Nhờ t�m ph�p n�y diệt trừ được hư vọng. Nếu c�c B� s� thực h�nh ph�p n�y th� gọi l� thực h�nh c�c ph�p diệt trừ hư vọng.

�ế th�ch bạch Phật:

���ng vậy, đ�ng vậy, thưa Thế t�n! Diệt trừ hư vọng đ� l� ph�p B�t ch�nh đạo.

�ế th�ch lại bạch Phật:

�Bạch Thế t�n! Ph�p diệt trừ hư vọng ấy, nếu B� s� thực h�nh đối với Biệt giải tho�t c� mấy ph�p?

Phật dạy:

�N�y Thi�n chủ! Ph�p hư vọng n�y đối với Biệt giải tho�t c� s�u ph�p. Những g� l� s�u? �� l� mắt thấy sắc, tai nghe tiếng, mũi ngửi m�i, lưỡi biết vị, th�n cảm x�c, � ph�n biệt ph�p. N�y Thi�n chủ! Mắt xem sắc c� hai thứ, đ� l� sắc n�n xem v� sắc kh�ng n�n xem. Thứ kh�ng n�n xem l� đối với tất cả cảnh giới của ph�p � nhiễm th� kh�ng n�n xem. Thứ n�n xem l� đối với c�c cảnh giới của ph�p thiện th� n�n qu�n s�t. Cũng vậy, mắt xem cảnh sắc, cho đến � ph�n biệt ph�p cũng như thế.

�Bạch Thế t�n! Nay con nhờ Phật biết được nghĩa n�y. Những điều kh�ng n�n xem l� nếu mắt nh�n cảnh thuộc ph�p bất thiện, hễ nh�n n� liền tăng trưởng ph�p � nhiễm, tổn hại ph�p l�nh. C�n những điều n�n xem l� mắt thấy c�c cảnh thuộc ph�p thiện, hễ thấy n� liền tăng trưởng ph�p thiện, l�m tổn giảm ph�p � nhiễm; cho đến � ph�n biệt ph�p trần cũng giống như vậy. Bạch Thế t�n! Nay con nhờ Phật nghe được ph�p n�y rồi, m�n nguyện sung sướng, đoạn trừ m� lầm.

Lại bạch Phật:

�Thưa Thế t�n! Nếu lại c� B� s� muốn đoạn trừ hư vọng phải đoạn bao nhi�u ph�p, h�nh bao nhi�u ph�p?

Phật dạy:

�N�y Thi�n chủ! Nếu c� B� s� muốn diệt trừ ph�p hư vọng cần phải đoạn ba ph�p, h�nh ba ph�p. Một l� m� lầm, hai l� mong cầu, ba l� lời n�i v� nghĩa. Ba ph�p n�y cũng c� thể thực h�nh, cũng c� thể kh�ng thực h�nh. N�i kh�ng thực h�nh tức l� đối với ba ph�p bất thiện phải đoạn trừ kh�ng thực h�nh, nếu thực h�nh ph�p bất thiện sẽ tăng trưởng, ph�p thiện sẽ tổn giảm. C�n n�i n�n thực h�nh tức l� đối với ba ph�p bất thiện si�ng năng đoạn trừ, như vậy ph�p bất thiện được tổn giảm, ph�p thiện được tăng trưởng.

�ế th�ch bạch Phật:

�Thưa Thế t�n! ��ng vậy, đ�ng vậy, nay con nhờ Phật được hiểu nghĩa n�y, đ� l� ba ph�p: m� lầm, mong cầu v� n�i lời v� nghĩa. Nếu thực h�nh n� th� ph�p thiện bị tổn giảm, ph�p bất thiện được tăng trưởng. Nếu c�c B� s� đối với ba ph�p n�y si�ng năng đoạn trừ th� ph�p bất thiện sẽ tổn giảm, ph�p thiện được tăng trưởng.

Lại bạch Phật:

�Thưa Thế t�n! Nếu c� B� s� thực h�nh ph�p diệt trừ hư vọng, c� mấy loại th�n?

Phật dạy:

�N�y Thi�n chủ! Nếu c� B� s� thực h�nh ph�p diệt trừ hư vọng th� c� ba loại th�n. Ba loại th�n đ� l�: th�n vui th�ch, th�n khổ n�o v� th�n xả. Th�n vui th�ch c� hai nghĩa, đ� l� n�n thực h�nh v� kh�ng n�n thực h�nh. N�n thực h�nh l� c�c ph�p thiện, kh�ng n�n thực h�nh l� c�c ph�p bất thiện. Th�n khổ n�o v� th�n xả cũng lại như vậy.

�ế th�ch bạch Phật:

�Thưa Thế t�n! ��ng vậy, đ�ng vậy, nay con nhờ Phật n�n được hiểu nghĩa n�y. Nếu c�c B� s� thực h�nh ph�p diệt trừ hư vọng, đối với th�n vui th�ch, th�n khổ n�o v� th�n xả, ba loại th�n n�y n�n thực h�nh theo c�c ph�p thiện, đừng n�n thực h�nh theo c�c ph�p bất thiện.

Bấy giờ, �ế th�ch lại bạch Phật:

�Thưa Thế t�n! Tất cả ch�ng sanh, sự ưa muốn, nhớ nghĩ v� sắc tướng c� giống nhau kh�ng?

Phật dạy:

�Chẳng giống nhau. N�y thi�n vương! Tất cả ch�ng sanh kh�ng đồng một ưa muốn, kh�ng đồng một nhớ nghĩ, kh�ng đồng một sắc tướng. N�y Thi�n chủ, tất cả ch�ng sanh tuy mỗi mỗi đều ở trong cảnh giới của m�nh, nhưng kh�ng biết c�c cảnh giới sai biệt. V� kh�ng biết c�c cảnh giới sai biệt cho n�n mới đi v�o con đường tối tăm, trở lại chấp ph�p si m� cho đ� l� chơn thật. C�c ch�ng sanh n�y kh�ng biết c�c c�i mu�n ng�n sai biệt, điều họ biết được chỉ l� cảnh giới tối tăm. Tuy c� hiểu biết nhưng cũng thường đi v�o con đường tăm tối, chấp chặt lấy si m� m� cho l� chơn thật.

�ế th�ch bạch Phật:

�Thưa Thế t�n! ��ng vậy, đ�ng vậy, như Phật đ� dạy, nay con nhờ Phật n�n biết được nghĩa n�y: tất cả ch�ng sanh kh�ng đồng một ưa muốn, kh�ng đồng một nhớ nghĩ, kh�ng đồng một sắc tướng. Do v� c�c ch�ng sanh ấy kh�ng biết sự sai biệt cho n�n mới chấp sự si �m cho l� chơn thật.

Bấy giờ �ế th�ch lại bạch Phật:

�Thưa Thế t�n! Tất cả Sa m�n, B� la m�n đều đạt được cứu c�nh l� phạm hạnh thanh tịnh chăng?

Phật dạy:

�Chẳng phải như vậy. �iều n�y c� hai nghĩa. N�y Thi�n chủ! Nếu c�c Sa m�n, B� la m�n n�o kh�ng thể tận trừ �i dục, chắc chắn kh�ng thể n�o đạt được cứu c�nh l� phạm hạnh thanh tịnh. C�n nếu Sa m�n, B� la m�n n�o c� thể đoạn trừ được �i dục, liền chứng được V� thượng giải tho�t, t�m ch�nh giải tho�t, kẻ ấy mới gọi l� đạt được cứu c�nh l� phạm hạnh thanh tịnh.

�ế th�ch bạch Phật:

�Thưa Thế t�n! ��ng vậy, đ�ng vậy, như lời Phật dạy, nay con nhờ Phật hiểu được nghĩa n�y: nếu c�c Sa m�n B� la m�n kh�ng thể tận trừ �i dục, kẻ ấy quyết định kh�ng thể đạt được cứu c�nh l� phạm hạnh thanh tịnh. C�n nếu c�c Sa m�n B� la m�n n�o đ� tận trừ được �i dục th� quyết định đạt được V� thượng giải tho�t, t�m ch�nh giải tho�t, kẻ ấy mới gọi l� đạt được cứu c�nh l� phạm hạnh thanh tịnh.

Bấy giờ �ế th�ch lại bạch Phật:

�Thưa Thế t�n! Nay con l�m sao vĩnh viễn xa l�a bệnh của c�c kiến chấp, l�m sao cho n� kh�ng c�n sanh ra nữa? Bệnh của c�c kiến chấp ấy từ t�m thức sanh ra, vậy t�m thức n�y của con lại phải l�m thế n�o? Con tuy hỏi Phật về � nghĩa c�c thứ nhưng tại sao con vẫn kh�ng đạt được Th�nh quả, được quả Ứng ch�nh đẳng gi�c của Phật Như lai? C�i mong đức Thế t�n v� con đoạn trừ m� lầm l� bệnh gốc của c�c kiến chấp.

Phật dạy:

�N�y Thi�n chủ! �ng c� biết kh�ng, ở thời trước, c� Sa m�n, B� la m�n cũng hỏi về � nghĩa n�y.

�ế th�ch bạch Phật:

�Nay con nhớ lại trong một thời c� chư thi�n với đại oai lực nh�m họp ở hội Thiện ph�p, cung trời �ao lợi.

Khi ấy, trong hội c� c�c thi�n nhơn v� kh�ng biết ph�p n�n vội muốn th�nh Phật. V� c� � như vậy n�n họ bạch với Thế t�n. Thế t�n qu�n s�t thấy họ l� những người ngu si cho n�n Thế t�n đ� kh�ng thọ k� cho họ. Chư thi�n ấy v� kh�ng được m�n nguyện, t�m c� sai biệt, n�n từ chỗ ngồi đứng dậy, mỗi người đều trở về chỗ ở của m�nh. Chỗ ở của họ chẳng hiện ra n�n liền bị đọa lạc. L�c đ� chư thi�n n�y v� bị đọa lạc n�n hết sức sợ h�i, t�m sanh m� lầm, ai cũng nghĩ như vầy: Chỗ ở của m�nh kh�ng hiện ra, chắc chắn phải bị đọa lạc. Nếu ta thấy được vị Sa m�n B� la m�n n�o liền đến để thưa hỏi:

��ng c� phải l� Như lai, Ứng c�ng ch�nh đẳng ch�nh gi�c chăng?

Bấy giờ, chư thi�n kia hoặc c� người thấy con một m�nh đi kinh h�nh, đến chỗ con hỏi:

�N�y nhơn giả! Ng�i l� ai?

Con đ�p:

�T�i l� Thi�n chủ �ế Th�ch.

Khi ấy chư thi�n kia trong l�ng rất khổ n�o, thưa:

�N�y Thi�n chủ! H� ng�i kh�ng thấy t�i đang bị khổ n�o sao? V� t�i hướng đến Phật để hỏi ph�p nhưng kh�ng thể hỏi được, muốn quy y m� kh�ng quy y được, v� d�ng t�m sai biệt n�n liền trở về chỗ ở của m�nh, chỗ ở của m�nh lại chẳng hiện ra, chắc chắn biết m�nh đ� bị đọa lạc cho n�n khổ n�o, mong được cứu hộ. N�y Thi�n chủ! Kể từ ng�y h�m nay, t�i thệ nguyện quy y Phật l�m đệ tử Thanh văn.

Khi ấy con liền n�i kệ đ�p vị thi�n kia:

C�c ngươi khởi niệm t�

N�i ra lời bất ch�nh

T�m sai biệt cầu Phật

Do đ� chịu khổ m�i.

Hoặc thấy vị Sa m�n

V� c�c B� la m�n

Kinh h�nh liền thưa hỏi:

�Ng�i l� ch�nh gi�c chăng?

Nếu l� bậc ch�nh gi�c�

Con quy y c�ng dường�.

Con liền hỏi vị kia

L�m sao để c�ng dường

Chỗ hỏi kh�ng thể biết

Phật ch�nh đạo như thật.

Khi ấy thi�n ch�ng kia

Những dục vọng trong l�ng

T�m v� t�m sở ph�p

M� lầm m� ph�n biệt.

Con biết t�m ph�p họ

Như Thế t�n đ� dạy

Con đ� n�i với họ

Ở trong ba c�i n�y.

Chỉ c� Phật Thế t�n�

L� �ại sư thế gian

H�ng phục đại ma qu�n

�ộ c�c lo�i hữu t�nh.

�ến bờ gi�c Niết b�n

Như lai đại gi�c t�n

Ở thi�n thượng, nhơn gian

Kh�ng c� ai bằng Ng�i.

�ại trượng phu v� �y

Kh�o đoạn bệnh tham �i,

Như lai �ại nhật t�n

Ngươi nay c�i đầu lạy.

Khi Thi�n chủ �ế th�ch n�i việc n�y xong, Phật lại bảo:

�N�y Thi�n chủ! �ng c� thể biết được việc qu� khứ n�y, đ� l� lợi Ph�n biệt v� lợi vui th�ch.

�ế th�ch bạch Phật:

�Bạch Thế t�n! Nay con nhớ lại một thuở xưa, chư thi�n v� A tu la c�ng đ�nh nhau, thi�n nhơn thắng trận, A tu la bại trận. Con suy nghĩ như vầy: �Những điều vui th�ch của thi�n nhơn v� của A tu la, nay con một m�nh được sự vui th�ch, nhơn được c�i lợi vui th�ch như vậy, th� suốt cả cuộc đời n�y cần phải tranh gi�nh, đao binh ch�m giết lẫn nhau, đ� gọi l� c�i lợi của sự vui th�ch. C�n lợi ph�n biệt l� suốt cả đời n�y kh�ng c� tranh gi�nh cho đến việc d�ng đao binh t�n hại lẫn nhau, đ� l� lợi ph�n biệt�.

�ế th�ch lại thưa:

�Bạch Thế t�n! Nay con nhờ Phật nghe được ch�nh ph�p n�y, lại c�ng th�m th�m t�n, ph�t khởi hạnh nguyện. Nguyện cho con sau khi mạng chung, nếu sanh ở nhơn gian th� được sanh v�o nh� gi�u c�, sang trọng, tiền bạc l�a th�c v� kể, chứa nhiều ch�u b�u, xe cộ đầy đủ, quyến thuộc đ�ng đ�c, mọi thứ chẳng thiếu vật g�. Nguyện cho con sẽ sanh v�o nh� gi�u c� như vậy, ở thai tr� tuệ, th�n thể tr�n đầy, sắc tướng đẹp đẽ, ăn uống thượng vị, t�n qu� tự tại, thọ mạng l�u d�i, khởi sanh ch�nh t�n, theo Phật xuất gia, cạo bỏ r�u t�c mặc �o c� sa l�m B� s�, thường giữ phạm hạnh kh�ng c� thiếu s�t sai phạm, chứng quả Tu đ� ho�n, Tư đ� h�m, cho đến đạt được bi�n vực tận c�ng của sự khổ. Bạch Thế t�n! Con lại nghe n�i c� c�i trời Sắc cứu c�nh, mong cho con khi mạng chung ở nhơn gian được sanh l�n c�i trời ấy.

Phật dạy:

�N�y Thi�n chủ! L�nh thay, l�nh thay, n�y Thi�n chủ. Như lời nguyện của �ng, do nh�n duy�n g� m� c� được sự chứng quả th� thắng ấy?

�ế th�ch bạch Phật:

�Thưa Thế t�n! Con kh�ng c� nguy�n nhơn g� đặc biệt, chỉ nhờ theo Phật nghe ch�nh ph�p m� ph�t khởi đức tin s�u xa, nhờ nguyện lực ấy m� chứng được quả như vậy. Bạch Thế t�n! Nay con ở trong hội n�y được nghe ch�nh ph�p, nhờ ph�p lực ấy n�n được tăng trưởng tr� tuệ, lại được tăng th�m tuổi thọ.

Khi ấy, �ế th�ch ph�t nguyện n�y xong, xa l�a mọi thứ cấu nhiễm, được ph�p nh�n thanh tịnh, đồng thời c� t�m vạn người trời cũng được ph�p nh�n thanh tịnh. Bấy giờ Thi�n vương �ế th�ch nghe ph�p, thấy ph�p, c� thể th�ng tỏ an trụ vững chắc nơi ph�p, đoạn c�c m� lầm. Chứng như vậy xong, liền từ chỗ ngồi đứng dậy, trịch �o vai b�n phải, chấp tay đảnh lễ bạch Phật:

�Bạch Thế t�n! Con được giải tho�t! Con được giải tho�t! Kể từ h�m nay cho đến trọn đời con xin quy y Phật, Ph�p v� Tăng, thọ tr� giới Ưu b� tắc.

Bấy giờ Thi�n chủ �ế th�ch đang ở trước đức Phật quay lại n�i với Ngũ Kết C�n th�t b� vương tử:

�Nhờ ngươi m� ng�y nay ta được hoan hỷ, lợi lạc v� nhiều người cũng được lợi �ch. Nhờ ngươi đ� đến trước d�ng �m thanh vi diệu n�y c�ng dường Phật khiến cho ch�ng ta được nghe ph�p, chứng quả. Chờ ta trở về cung sẽ khiến cho ngươi được m�n nguyện.

Khi ấy, Thi�n chủ �ế th�ch lại bảo Thi�n ch�ng c�i �ao lợi:

�N�y c�c nhơn giả! C�c ngươi h�y d�ng phạm �m, ba lần xin quy y đức Phật. V� sao như vậy? V� ng�y nay đức Phật Thế t�n đ� đắc Phạm trụ, tịch tĩnh, Niết b�n.

Bấy giờ Thi�n ch�ng đi theo �ế Th�ch, đều nhiễu quanh chỗ Phật ba v�ng đầu mặt lạy s�t ch�n Phật, đứng trước đức Phật, kh�c miệng c�ng lời bằng phạm �m, ba lần quy y Phật:

�Na m� na mạc, t�t đa t�t muội, b� nga phạ đế, đ�t tha nga đa da, a ra ha đế, tam miệu tam một đ� d� (Th�nh k�nh đảnh lễ bậc Nhất thiết tr�, Thế t�n, A la h�n, Ch�nh đẳng Ch�nh gi�c).

Thi�n chủ �ế th�ch v� c�c thi�n ch�ng ấy ba lần quy y Phật xong c�ng với Ngũ Kết C�n th�t b� vương tử... biến mất khỏi hội ch�ng, trở về c�i trời.

Bấy giờ �ại phạm Thi�n vương, chủ c�i Ta b�, ng�y đ� qua, đ�m đến, đi tới chỗ Phật, th�n ph�t ra �nh s�ng rực rỡ, chiếu s�ng hang �ế Th�ch, đến trước đức Phật, lạy dưới hai ch�n Ng�i, chấp tay đảnh lễ, n�i kệ:

�ế th�ch được nhiều lợi.

Theo Phật hỏi ch�nh ph�p.

Phật d�ng vi diệu �m.

�oạn trừ hết m� lầm.

Phạm vương n�i kệ xong, bạch Phật:

�Bạch Thế t�n! Khi Phật n�i ch�nh ph�p, Thi�n chủ �ế th�ch xa l�a mọi thứ cấu nhiễm, được con mắt ph�p thanh tịnh, t�m vạn trời người cũng được con mắt ph�p thanh tịnh.

Phật dạy:

���ng vậy, đ�ng vậy!

Khi ấy, �ại phạm thi�n vương, chủ c�i Ta b�, nghe Phật n�i xong, hoan hỷ tin v�ng, lạy dưới ch�n Phật rồi ẩn th�n biến mất, trở về c�i trời.

Bấy giờ đức Thế T�n, l�c đ�m vừa t�n, đến chỗ ch�ng B� s�, đi v�ng quanh rồi an tọa, bảo c�c B� s�:

�Ng�y đ� qua, khoảng nửa đ�m, �ại phạm thi�n vương, chủ c�i Ta b� đi đến chỗ ta, lạy dưới ch�n xong, chấp tay cung k�nh n�i kệ:

�ế th�ch được nhiều lợi.

Theo Phật hỏi ch�nh ph�p.

Phật d�ng vi diệu �m.

�oạn trừ hết m� lầm.

Lại n�i với ta:

�Thi�n chủ �ế th�ch khi nghe ch�nh ph�p, được mắt ph�p thanh tịnh, v� t�m vạn trời người cũng được mắt ph�p thanh tịnh.

Ta liền n�i:

���ng vậy, đ�ng vậy!

Khi ấy, Phạm vương nghe lời ta n�i hoan hỷ tin v�ng, lạy dưới ch�n ta rồi, ẩn th�n biến mất, trở về c�i trời.

Bấy giờ c�c B� s� nghe Phật n�i ph�p n�y xong, thảy đều hoan hỷ, lạy Phật lui ra.�

PHẬT N�I KINH �Ế TH�CH SỞ VẤN

�

[ TRANG CHỦ |�KINH ĐI�̉N�|�ĐẠI TẠNG KINH | TH�̀N CHÚ | HÌNH ẢNH�|�LI�N LẠC�]