|
VT0013
KINH TRƯỜNG A-HÀM THẬP BÁO PHÁP
Hán dịch: Đời Hậu Hán, Tam tạng Pháp sư An Thế Cao. người nước An Tức.
QUYỂN 1
QUYỂN 1 QUYỂN 2
Nghe như vầy:
Đức Phật ngự trong rừng cây của thái tử Kỳ-đà, vườn Cấp cô độc, thuộc nước Xá-vệ. Khi ấy Tôn giả Xá-lợi-phất nói:
–Thỉnh các vị Tỳ-kheo nghe giảng nói pháp mà phần trước, phần giữa, phần sau đều tốt đẹp, có trí tuệ, có thiện xảo, đầy đủ thanh tịnh từ đầu đến cuối, nói để người tu hành cùng nghe, tuần tự từ một pháp tăng đến mười pháp. Các vị nên hướng tâm và để ý.
Nghe Tôn giả Xá-lợi-phất nói như vậy, các vị Tỳ-kheo đều hướng về Tôn giả thưa:
–Xin nguyện muốn nghe.
Tôn giả Xá-lợi-phất nói:
–Tiện đây tôi sẽ nói tuần tự từ một pháp tăng lên cho đến mười pháp, tất cả gom thành một pháp vô vi. Người tu hành, từ đây tất cả khổ não đều được xa ĺa, tiêu diệt:
–Một pháp thứ nhất là hành giả hoàn thành pháp vô vi, chỉ cần giữ vững để tu hành.
–Một pháp thứ hai là tư duy, ý không ĺa thân.
–Một pháp thứ ba là cần biết việc thô, tế của thế gian.
–Một pháp thứ tư là cần bỏ tâm kiêu mạn.
–Một pháp thứ năm là cần để ý vào một pháp quán (cho tự ḿnh).
–Một pháp thứ sáu là theo nhiều pháp quán (cho tự ḿnh).
–Một pháp thứ bảy là khó chịu về cảm thọ, không nên đ́nh chỉ tập định.
–Một pháp thứ tám là đã thành tựu việc khiến ý đ́nh chỉ.
–Một pháp thứ chín là nên biết tất cả con người đều nương ở món ăn.
–Một pháp thứ mười là nên chứng đắc, khiến cho tâm ý hết nghi ngờ.
Đó là mười pháp của người tu hành, không trái, không khác, có xét kỹ, không mê lầm, không điên đảo, là như người cầm đèn tuệ, tùy ý quán sát.
–Hai pháp thứ nhất là người tu hành đã đến vô vi, nên có tâm ý cũng tự niệm.
–Hai pháp thứ hai là tăng thêm thực hành chỉ - quán.
–Hai pháp thứ ba là nên biết danh và tự.
–Hai pháp thứ tư là nên bỏ si và ái của thế gian.
–Hai pháp thứ năm là nên từ bỏ không biết hổ, không biết thẹn.
–Hai pháp thứ sáu là khó định hai pháp: không nên và nên như vậy.
–Hai pháp thứ bảy là nên biết–nên không biết như vậy.
–Hai pháp thứ tám là nên mong cầu chấm dứt sanh–không còn sanh ra nữa.
–Hai pháp thứ chín là nên biết con người do nhân duyên ǵ mà chịu khổ trên thế gian, cũng nên biết do nhân duyên ǵ mà vượt khỏi thế gian.
–Hai pháp thứ mười là nên tự ḿnh chứng được trí tuệ và cũng được giải thoát.
Đó là hai mươi pháp của người tu hành, không trái, không khác, có chứng đắc, không mê lầm, không điên đảo, như người cầm đèn tuệ tùy ý quán sát.
–Ba pháp thứ nhất là người tu hành đến vô vi, trong mọi sự
việc đều có trí tuệ, cũng ưa nghe kinh pháp, cũng nên quán pháp căn bản.
–Ba pháp thứ hai là nên tư duy: còn niệm dục; được định không còn dục, chỉ có niệm; cũng không dục, cũng không còn niệm.
–Ba pháp thứ ba là nên biết cõi Dục, cõi Sắc và cõi Vô sắc.
–Ba pháp thứ tư là nên xả bỏ tham ái nơi cõi Dục, cõi Sắc và cõi Vô sắc.
–Ba pháp thứ năm là nên xả bỏ ba ác: ác về tham dục, ác về sân hận và ác về ngu si.
–Ba pháp thứ sáu là làm tăng trưởng: không có tham dục làm gốc; không có sân hận làm gốc; không có ngu si làm gốc.
–Ba pháp thứ bảy là khó cảm nhận: hành tướng đang định; hành tướng khi dứt định; hành tướng khi khởi định.
–Ba pháp thứ tám là nên làm ba hướng sinh hoạt: không, không nguyện và không tưởng.
–Ba pháp thứ chín là nên biết ba thọ (thống): lạc thọ, khổ thọ, không khổ không lạc cũng không khổ thọ.
–Ba pháp thứ mười là: tự chứng đắc trí tuệ; không còn phải học; vốn có từ xưa nay cũng thường trong sự sống; không có ǵ phải từ bỏ.
Đó là ba mươi pháp của người tu hành, không trái, không khác, có xét kỹ, không mê lầm, không điên đảo, như người cầm đèn tuệ, tùy ý quán sát.
–Bốn pháp thứ nhất là người tu hành đạt đến vô vi còn trong vòng trời người: ưa ở phần đất đã chia; nương người có trí tuệ; tự ḿnh mong muốn chính đáng; mạng sống đời trước có căn bổn.
–Bốn pháp thứ hai là tăng trưởng thực hành bốn điều dứt ý: tự quán về thân; quán xét trong ngoài thân chẳng ĺa ý; biết sự vướng mắc của ý xa ĺa tâm ý si mê phiền não thế gian. Thống lương (thọ) của ý pháp cũng như pháp quán xét về thân.
–Bốn pháp thứ ba là nên biết về bốn cách ăn: đoàn thực, lạc thực, niệm thực và thức thực.
–Bốn pháp thứ tư là nên bỏ bốn thứ bệnh: bệnh tham muốn, bệnh do ý chấp lẽ phải, bệnh tự nguyện răn cấm và bệnh cảm thọ nơi thân.
–Bốn pháp thứ năm là nên rõ biết bốn thứ lỗi lầm: lỗi lầm về giới, lỗi lầm về ý chấp lẽ phải, lỗi lầm về hành động, lỗi lầm về tạo nghiệp.
–Bốn pháp thứ sáu là bốn việc thành tựu nên tăng trưởng:
thành tựu về giới, thành tựu về ý đứng đắn, thành tựu về hành động, thành tựu về nghiệp thiện.
–Bốn pháp thứ bảy là biết bốn đế: Khổ đế, Tập đế, Tận (diệt) đế và chịu nhận Diệt khổ đế (Đạo đế).
–Bốn pháp thứ tám là có bốn thứ thông tuệ: thông tuệ về khổ; thông tuệ về tập; thông tuệ về tận (diệt) và thông tuệ về đạo.
–Bốn pháp thứ chín là nên biết bốn tướng: biết ít; biết nhiều, không biết số lượng v́ không chỗ có; không dùng thức biết nhiều; biết không có số lượng v́ biết không chỗ có, nên không dùng trí để biết.
–Bốn pháp thứ mười là tự chứng: nên biết pháp thân; nên biết ý thân; nên biết pháp nhãn; nên biết pháp tuệ.
Đó là bốn mươi pháp của người tu hành, không trái, không khác, có thẩm xét, không mê lầm điên đảo, như người cầm đèn tuệ, tùy ý quan sát.
–Năm pháp thứ nhất là người tu hành đạt đến vô vi có năm cách dừng dứt tam y. Những ǵ là năm?
1. Người đệ tử học đạo có niềm tin căn bản, vững chắc, không ai phá hoại được.
2. Nhẫn nhục là Tiên nhân, hoặc Trời, hoặc Ma, hoặc Phạm thiên, cũng như trong thế gian không có hành động che giấu, thân tâm ngay thẳng, đặt liên quan với sự chỉ dẫn của trí tuệ mà tu hành.
3. Thân ít bệnh hoạn, an lành như giữ cái bụng mà đi tới. Thân không quá lạnh, quá nóng, không có sân giận. Được như vậy mới an lòng, khiến ăn uống tiêu hóa, làm cho thân yên ổn, điều hòa, phát sanh tu hành tinh tấn.
4. Có quan tâm dùng tinh tấn làm phương tiện, chắc được pháp tốt đẹp, ý không bỏ phương tiện, đem cả sức lực tâm ý, dốc hết siêng năng, không được nửa chừng dừng nghỉ, cần thiết là phải có kết quả tu hành.
5. Người tu hành từ đó sanh khởi trí tuệ, diệt chấp mới đạt đạo. Cần yếu là không chán nản hành tŕ, đi thẳng vào việc diệt khổ. Đây là cách dừng dứt ý nghĩ.
–Năm pháp thứ hai là làm tăng trưởng công đức cho người tu hành, tức năm thứ định:
1. Người đệ tử hành đạo tự thân giữ được hỷ lạc, như tẩm nước mát toàn thân, khiến cho khắp thân đều được hỷ lạc, từ đó tự ḿnh giữ được niềm vui. Ví như khi người có trí tuệ tắm rửa, có đệ tử trí tuệ lo việc tắm rửa đem đồ đựng, hoặc bồn, hoặc vò, rửa bằng nước sạch, đã dùng nước sạch rửa chỗ dính cát bẩn, trong ngoài các chất dơ không còn tan ra, do đây nước mới không bị dơ. Người hành đạo cũng như vậy, tự ḿnh giữ được lòng thân ái, sanh vui vẻ, mát mẻ, hòa hợp, thân cận nhau, tự thân liên quan với tất cả, từ đó chính ḿnh tự giữ được hỷ lạc. Đây là một trong năm thứ định mà người đệ tử học đạo phải thực hành đầu tiên.
2. Cũng có người đệ tử hành đạo, thân đã được định nên sanh hỷ lạc, như tắm mát toàn thân, nên khắp thân không có chỗ nào là không nhờ từ định mà được hỷ lạc. Ví như trở về lại nguồn suối của ao nước, cũng không từ trên cao mà đến, cũng không từ phía Đông, cũng không từ phía Nam, cũng không từ phía Tây, cũng không từ phía Bắc, chỉ từ suối nước mát mẻ khắp đầy; v́ suối nước tưới từ nguồn nước trong sáng nên nước mát lạnh không chỗ nào là không chảy đến. Người đệ tử học đạo tu hành cũng như vậy, do thân an định nên được hỷ lạc tưới mát toàn thân, toàn thân chỗ nào cũng được tưới mát, từ đấy mà sanh hỷ lạc. Đây là định thứ hai trong năm thứ định mà người đệ tử học đạo phải thực hành.
3. Cũng có người đệ tử hành đạo, thân không còn đắm trước vào niềm vui của tham ái nên không liên quan đến việc thúc giục nhau, có thể khiến cho toàn thân không hỷ lạc. Ví như hoa sen sống trong nước và trưởng thành trong nước, cho đến rễ, cành và lá tất cả đều từ nước mát lạnh tưới tẩm cùng khắp. Đệ tử hành đạo thân cũng như vậy, do không ưa thích ái lạc nên thân như được tưới tẩm mát mẻ, từ đó không có ái lạc. Đây là định thứ ba trong năm thứ định mà người đệ tử học đạo phải hành theo.
4. Cũng có đệ tử hành đạo, từ thân này làm thanh tịnh được ý, đã trừ cảm thọ của thân mà thành hạnh, trong thân không có chỗ nào mà không đến từ tịnh ý và dứt trừ ý. Ví như có bốn dòng tộc, cũng như con cháu của bốn dòng tộc dùng lụa trắng dài tám, chín trượng phủ trên thân người từ đầu đến chân, chỗ nào cũng được che phủ bằng lụa trắng sạch. Như vậy đệ tử hành đạo đã hành tŕ để thân này được thanh tịnh ý và dứt trừ ý, khắp thân không có chỗ nào là không được phủ trùm do thanh tịnh, ý (vọng tưởng) đã được dứt trừ. Đây là định thứ tư trong năm thứ định mà người đệ tử học đạo phải hành tŕ.
5. Cũng có đệ tử hành đạo, quán sát rõ ràng về cảm thọ thân, đã rất tinh tường về ý niệm, tinh tường về chỗ ở, tinh tường về cảm thọ. Ví như người đứng quán sát người ngồi và người nằm. Người đệ tử học đạo hành tŕ cũng như vậy, biết hành tướng của cảm thọ, phải tư duy tinh tường về cảm thọ, do tinh tường về cảm thọ nên tinh tường về ý niệm, tinh tường về sự việc và cũng tinh tường luôn về cảm thọ. Đây là định thứ năm trong năm thứ định, người đệ tử học đạo phải hành tŕ.
–Năm pháp thứ ba là nên biết năm loại:
1. Loại cảm thọ về sắc.
2. Loại cảm thọ về thống (thọ).
3. Loại cảm thọ về tưởng.
4. Loại cảm thọ về hành.
5. Loại cảm thọ về thức.
–Năm pháp thứ tư là nên bỏ năm điều ngăn che (ngũ cái):
1. Ngăn che v́ ái dục.
2. Ngăn che v́ sân hận.
3. Ngăn che v́ ngủ nghỉ.
4. Ngăn che v́ vui đùa.
5. Ngăn che v́ hối hận và nghi ngờ.
–Năm pháp thứ năm là nên giảm năm tâm ý đóng chặt:
1. Nếu có kẻ tu học không tin tưởng đạo.
2. Nghi không biết khiêm tốn.
3. Không cho ai có thể khá hơn, nên không chấp nhận, tâm ý như vậy nhất định đóng chặt chưa xả bỏ.
4. Không chịu nghe răn dạy về đạo pháp.
5. Cũng như có kẻ tu học trong đạo được tán thán về danh văn, là người trí, người đồng học, lại đem lời nói ác đến có ý ly gián, quấy nhiễu, xúc phạm, nếu trong đạo có người danh văn, người trí, người đồng học, đem lời nói ác đến có ý ly gián, quấy nhiễu, xúc phạm (là tâm ý đóng chặt).
Như vậy, đây là năm tâm ý đóng chặt chưa xả.
–Năm pháp thứ sáu là sẽ làm tăng trưởng cho đạo, là năm căn: tín căn, tinh tấn căn, ý (niệm) căn, định căn và tuệ căn.
–Năm pháp thứ bảy là khó khăn về cảm thọ, năm pháp hành động để được ra khỏi ái dục là: Nếu người đệ tử đã thành thục trong việc tu học đạo, không nghĩ đến ái dục, ý không vướng niệm dục th́ không nên có ý nghĩ “Không dừng tham muốn, ý không thể vượt qua tham muốn” mà dừng lại ý ác không cho sanh khởi, không vận dụng ý nữa, từ bỏ ý xấu không dùng vào việc ác. Ví như: con gà với bộ lông đẹp, đầy sức lực, gặp lửa liền lùi lại, tỏ thái độ không đi tới được. Người đệ tử đã thấy đạo cũng như vậy, nếu tu hành nắm vững ý tưởng không niệm ái dục, liền không dùng đến ái dục, cũng không còn ái dục, ý không rơi vào ái dục, có niệm dục liền dừng, do có ý niệm liền dừng dứt nên không còn sanh khởi nữa. Từ đây, ý niệm về đạo mới xuất hiện và ý muốn tu hành sanh khởi, ý ấy vững chắc, có ý thức hay không có ý thức đều rõ ràng, v́ ý ác không sanh khởi nên không cần ngăn ngừa ý, ý không còn chỗ ngại, không chỗ dùng, nhưng ý an ổn, v́ ý đã tu hành và tu hành thành thục. Nếu lại do từ nhân duyên ái dục mà kết thành ảo não, ưu sầu, suy nghĩ là ta phải theo đúng như đã giải thích ở trên, không nên đắm trước th́ sẽ được xa ĺa, do nhân duyên này sẽ không còn bị chạy theo cảm thọ về tham dục.
Như vậy người tu hành từ nơi tham dục mà được độ thoát, tuy có sân hận mà không sân hận, có xâm lấn mà không thật xâm lấn, có thấy sắc mà không tham sắc. Nếu người đệ tử học đạo nắm chắc ý tưởng không còn trở lại nghĩ đến thân, đã nắm chắc ý tưởng không nghĩ đến thân, liền không tham muốn thân, không muốn thân th́ không đắm chấp nơi thân, ý sẽ không rơi vào ái dục, ý xấu ác không sanh khởi. Ví như con gà với bộ lông đẹp, có đủ sức khỏe, thấy lửa liền thoái lui, tỏ thái độ không đi tới được. Người đệ tử hành đạo cũng như vậy, đã nhận thức vững chắc th́ không còn nghĩ đến thân, ý đã không nghĩ về thân, ý không vượt qua được ý, dứt được ý, th́ ác ý mới không sanh khởi, tự giữ ǵn một đời dứt điều ác, niệm ác không sanh. Muốn độ thân phải nhờ ý niệm độ, thân vốn không làm, do ý siêng mới có làm, dứt ý là ý được độ, dẫu ý không dừng th́ ý cũng không ác, ý liền đạt đến niệm tưởng không chỗ ngại, không chỗ dừng, ý muốn dừng nghỉ, từ đó tu hành được thuần thục.
Nếu nhân duyên từ nơi thân sanh lỗi khổ não ưu bi, v́ nhân duyên ấy đã sanh lỗi ưu não, th́ từ đây mà hiểu rõ, dừng dứt không chấp trước là được độ thoát, cũng không từ nơi nhân duyên ấy mà lại chịu thọ nhận. Người đệ tử học đạo như vậy, từ thân này mà được xuất ly.
–Năm pháp thứ tám là làm cho sanh khởi đạo hạnh, là năm loại trí tuệ do định sanh:
1. Người có đạo đức, không chấp trước, không thuận theo chấp trước th́ tuệ thứ nhất bên trong tự sanh.
2. Loại thiền định người thường không thể đạt đến, chỉ người có trí mới đạt được. Đây là loại tuệ thứ hai từ bên trong sanh khởi.
3. Loại định từ nhất tâm mà đạt được tiếng khen là có đạo hạnh. Như vậy là loại tuệ thứ ba từ bên trong sanh khởi.
4. Loại thiền định tự nhận thấy đạt đến hạnh an lạc, cảm thọ cũng rất tốt đẹp, như vậy là loại tuệ thứ tư từ bên trong sanh khởi.
5. Loại thiền định từ định này mà có thể ngồi, đứng tự tại, như vậy là loại tuệ thứ năm từ bên trong sanh khởi.
–Năm pháp thứ chín là nên biết năm pháp giải thoát:
1. Nếu người tu học được nghe các bậc tôn túc nói kinh, hoặc nghe người có trí tuệ nói, hoặc cùng người đồng học được nghe, nghe nói kinh như vậy xong liền biết ý nghĩa mà thực hành, đã rõ pháp liền rõ nghĩa, đã rõ nghĩa liền thọ nhận, đã thọ nhận liền hoan hỷ, đã hoan hỷ thân an lạc, đã an lạc nên ý được định, ý được định nên biết và thấy như thật, đã thấy biết như thật liền xả bỏ không dùng, đã bỏ không dùng nên không chấp, đã không chấp trước như vậy nên liền được giải thoát. Đây là giải thoát thứ nhất của người tu hành.
2. Người tu hành đã được an trú nhưng ý chưa chánh, được chánh ý nhưng ý chưa định, được định ý nhưng chưa cởi bỏ được những trói buộc từ bên trong, cởi bỏ được những trói buộc bên trong nhưng chưa đạt vô vi, đã đến vô vi nhưng khi ấy không được nghe Phật giảng kinh, cũng không nghe người trí kẻ đồng học nói kinh, chỉ theo chỗ được nghe, được thọ tŕ liền tự ḿnh đọc tụng. Đây là giải thoát thứ hai của người tu hành.
3. Hoặc là khi ấy cũng không được nghe Phật nói kinh và người trí kẻ đồng học nói kinh, chỉ như pháp đã nghe, theo pháp đã thọ nhận, nói dạy đầy đủ cho người mới học. Đây là giải thoát thứ ba của người tu hành.
4. Hoặc là khi ấy cũng không được nghe Phật nói kinh, người học chỉ như pháp đã nghe, như pháp đã thọ, riêng ngồi một chỗ suy nghĩ, nên như pháp đã nghe, như pháp đã thọ mà tụng đọc đầy đủ th́ chỗ nên hiểu rõ sẽ như pháp hiểu rõ. Đây là giải thoát thứ tư của hành giả.
5. Hoặc là khi ấy không như pháp mà nghe, không như pháp mà thọ, cũng không suy nghĩ, chỉ từ thực hành mà đạt được một tướng định thuần thục, cảm thọ thuần thục và niệm thuần thục. Sau khi tu tập sẽ thể nhận tướng định thuần thục, cảm thọ thuần thục, tư niệm thuần thục và hành thuần thục, liền theo đúng như pháp, liền giải ngộ các pháp tương ứng như thật, liền giải ngộ các pháp như thật. Khi đã giải ngộ các pháp tương ứng như thật, đã giải ngộ các pháp như thật th́ các pháp có thể sanh đã sanh ra t́nh thương phát khởi. T́nh thương đã sanh thân liền an vui; thân biết an vui, đã được an vui th́ ý liền, như chỗ đã biết đã thấy mà hối lỗi; đã hối lỗi th́ không còn tham muốn, đã không tham muốn th́ được giải thoát. Đây là giải thoát thứ năm của người tu hành.
Nếu người tu hành có đạo hạnh được như vậy, tu hành được như vậy, ý chưa dừng liền dừng, ý chưa định liền định, những trói buộc bên trong chưa hết liền dứt hết, chưa vượt được thế gian đến cõi vô vi liền vượt được thế gian đến vô vi Niết-bàn.
–Năm pháp thứ mười là biết đã tự chứng:
1. Không học về ấm.
2. Không học về giới.
3. Không học về định.
4. Không học về tuệ.
5. Không học vượt thế gian giải thoát.
Đó là năm mươi pháp của người tu học, không trái, không khác, có thẩm xét, không mê lầm, không điên đảo, như người cầm đèn tuệ, tùy ý quán sát.
–Sáu pháp thứ nhất người tu hành đã đến vô vi, không còn nặng về chấp thủ. Các pháp ấy là:
1. Các thân hành dừng dứt được là nhờ trí tuệ của Phật và các bậc đồng học, đây là pháp không còn nặng về chấp thủ.
2. Từ pháp ấy được mến thương, được kính trọng, rất vừa ý v́ đã được mến thương, đã được kính trọng trong mọi hành động, do đó mà nhóm họp không có tranh tụng, chuyên tâm tu tập thiền định để đạt đến pháp nhẫn.
3. Các việc miệng nói, tâm nghĩ đều có giới hạnh không hủy phạm, không xuyên tạc, không tŕ hoãn, không che giấu và không lỗi lầm là người học đạo nên thực hành đầy đủ. “Các vị ấy hành tŕ giới như thế, ta cũng hành tŕ giới”, nên so sánh với người trí tuệ và người đồng học.
4. Người cầu đạo cần nhàm chán, cần quyết tâm tu tập để diệt khổ. “Họ như vậy, ta cũng như vậy”, nên so sánh với người trí tuệ, người đồng học. Pháp này là pháp không còn nặng về chấp thủ.
5. Nếu ḿnh có pháp lợi ích nên hướng dẫn các vị đồng học thực hành, để theo pháp ấy cùng đạt được. Tất cả pháp đạt được là tùy ở khả năng bên trong. Những lợi ích như thế nên cùng chia xẻ với các vị đồng học, không nên riêng che giấu. Đây là pháp không còn nặng về chấp thủ.
6. Từ mến thương nên được kính trọng, được vừa ý; đã được mến thương, đã được kính trọng, đã được vừa ý, đã được cùng nhau tu hành hòa hợp ở một chỗ, không tranh tụng, một lòng tu hành thiền định, đạt đến pháp nhẫn.
–Sáu pháp thứ hai là sáu cách cùng yên ổn để hộ tŕ người tu hành: mắt thấy sắc cũng không vui, cũng không chán, chỉ quán sát hành động của tâm ý, biết có chân chánh không. Tai, mũi, lưỡi, thân và ý, cách quán sát cũng không vui, cũng không giận, chỉ cần quán sát tịnh chỉ tâm ý, không vọng tưởng.
–Sáu pháp thứ ba là nên biết sáu cách trở vào bên trong; mắt nh́n vào bên trong, tai, mũi, lưỡi, thân và ý nghĩ trở vào bên trong.
–Sáu pháp thứ tư là nên bỏ sáu tham ái: mắt theo ái dục; tai, mũi, lưỡi, thân và ý theo ái dục.
–Sáu pháp thứ năm là nên trừ bỏ sáu điều không cung kính:
1. Không cung kính Phật.
2. Không cung kính Pháp.
3. Không cung kính người đồng học.
4. Không cung kính giới.
5. Không bỏ ác khẩu.
6. Không bỏ ác tri thức.
–Sáu pháp thứ sáu là nên tăng trưởng sáu sự cung kính:
1. Cung kính Phật.
2. Cung kính Pháp.
3. Cung kính người đồng học.
4. Cung kính giới.
5. Tăng thêm lời nói tốt đẹp.
6. Gần thiện tri thức.
–Sáu pháp thứ bảy là khó chấp nhận sáu hành động vượt thế gian:
1. Nếu có người nói: “Ta đã được ý b́nh đẳng, tâm định tĩnh, đã tu tập có kết quả nhưng tâm giận dữ của ta chưa giải trừ được”, liền nên đáp: “Chớ nói như vậy. V́ sao? V́ không đúng, tâm ý đã b́nh đẳng, định tĩnh, đã tu tập có kết quả th́ sao lại còn có sân hận? Điều ấy là không đúng. V́ sao? Đã đạt tâm b́nh đẳng, định tĩnh là v́ đã trừ hết niệm giận dữ”.
2. Nếu có người tu hành nói: “Ta có lòng từ và tâm định, đã hành tŕ và đã có kết quả, chỉ có ý giết hại không trừ được”, th́ nên trả lời: “Lời nói kia không đúng. V́ sao vậy? Đã có từ tâm và định ý, đã thực hành và có kết quả, th́ sao lại còn ý giết hại? Điều ấy là không đúng. V́ sao? Đã có lòng từ và tâm định không thể có ý sát hại”.
3. Nếu có người tu hành nói: “Ta có tâm hoan hỷ, b́nh đẳng, ý đã định tĩnh, đã thực hành và có kết quả, chỉ có ý tưởng là không tịnh chỉ được”, th́ nên trả lời: “Chớ nói như vậy! V́ sao? V́ không đúng, đã có ý b́nh đẳng và tâm định, đã thực hành có tăng tiến và có kết quả, th́ sao không thể định được? Điều ấy là không đúng. V́ sao? Tâm định, ý b́nh đẳng là đã trừ vọng, không thể không được định”.
4. Nếu có người tu hành nói: “Ta có tâm chỉ quán, đã thực hành
và có kết quả, chỉ có ái dục và sân hận là chưa trừ”, th́ nên đáp: “Chớ nói như vậy! V́ sao? Tâm đã đạt được chỉ và quán th́ không có ái dục và sân hận”.
5. Nếu có người tu hành nói: “Ta không có nghi, chỉ do ý không thuận theo”, th́ nên trả lời: “Chớ nói như vậy! V́ sao? Hiểu rõ được điều cốt yếu th́ ý không còn nghi”.
6. Nếu có người tu hành nói: “Tâm ý tôi đã hoàn toàn định tĩnh, nhưng đối với việc đã qua còn dùng ý niệm để nhận thức”, th́ nên trả lời: “Không nên nói như vậy v́ điều đó không đúng, cũng không nên có ý niệm ấy. Đã được định ý th́ không còn ý niệm cho là đã đủ. Lại người tu hành mà còn ý niệm nhận thức là không có đúng. V́ sao vậy? Người mà tâm ý đã được giải thoát th́ không cầu nhớ nghĩ lại”.
–Sáu pháp thứ tám là nên phải có sáu niệm:
1. Niệm Phật.
2. Niệm Pháp.
3. Niệm các vị Tăng đồng học.
4. Niệm giới.
5. Niệm thí.
6. Niệm thiên.
–Sáu pháp thứ chín là nên biết sáu điều không so lường:
1. Thấy không có so lường.
2. Nghe không có so lường.
3. V́ lợi không có so lường.
4. Giới không có so lường.
5. Trong sự việc không có so lường.
6. Ý niệm không có so lường.
–Sáu pháp thứ mười là tự biết đã chứng, có sáu điều:
1. Thần thông.
2. Nghe khắp hết.
3. Biết ý người khác.
4. Biết vốn từ đâu sanh lại.
5. Biết sẽ sanh về đâu.
6. Biết về sự trói buộc đã dứt sạch.
Đây là sáu mươi pháp của người tu hành, không trái, không
khác, có thẩm xét, không có mê lầm, không điên đảo, như người cầm đèn tuệ, tùy ý quán sát.
–Bảy pháp thứ nhất là người tu hành muốn đạt đến Niết-bàn, cần có bảy món quý báu:
1. Có lòng tin là quý báu.
2. Có giới là quý báu.
3. Biết hổ với ḿnh là quý báu.
4. Biết thẹn với người là quý báu.
5. Biết lắng nghe là quý báu.
6. Biết bố thí là quý báu.
7. Có trí tuệ là quý báu.
–Bảy pháp thứ hai là nên tu hành bảy giác ý:
1. Niệm giác ý.
2. Phân biệt pháp giác ý (Trạch pháp).
3. Tinh tấn giác ý.
4. Khả giác ý (Hỷ).
5. Ỷ giác ý (Khinh an).
6. Định giác ý.
7. Hộ giác ý (Xả).
–Bảy pháp thứ ba là nên biết bảy loài:
1. Không thể xếp loài.
2. Loài súc sanh.
3. Loài ngạ quỷ.
4. Loài người.
5. Loài trời.
6. Loài chuyển hóa.
7. Loài trung gian.
–Bảy pháp thứ tư là nên bỏ bảy sự trói buộc:
1. Trói buộc do ái dục.
2. Trói buộc do chẳng thể thuận hợp.
3. Trói buộc do ưa thích.
4. Trói buộc do kiêu mạn.
5. Trói buộc do tà kiến.
6. Trói buộc do ngu si.
7. Trói buộc do nghi ngờ.
–Bảy pháp thứ năm là có thể trừ bớt người ác ở trong bảy pháp:
1. Không có lòng tin.
2. Không hổ với ḿnh.
3. Không thẹn với người.
4. Không có siêng năng.
5. Vô ý hay quên.
6. Ý không định tỉnh.
7. Không có trí tuệ.
–Bảy pháp thứ sáu là tăng tuệ. Bảy pháp của người trí tuệ là:
1. Có lòng tin.
2. Hổ với ḿnh.
3. Thẹn với người.
4. Phát khởi siêng năng.
5. Biết giữ tâm ý.
6. Có thiền định.
7. Có trí huệ.
–Bảy pháp thứ bảy là khó nhận biết bảy chỗ thức nương tựa:
1. Có sắc thân nhưng khác thân, khác h́nh tướng, ví như trong loài người hoặc trên cõi trời, là chỗ thứ nhất nơi thức nương tựa.
2. Có h́nh sắc, có nhiều thân chỉ có một tưởng, như chư Thiên trên cõi Phạm thiên lúc mới sanh về cõi ấy, là chỗ thứ hai nơi thức nương tựa.
3. Tại cõi Sắc, một thân h́nh một tư tưởng, như cõi trời Tự tại sáng chói, là chỗ thứ ba thức nương tựa.
4. Cõi không có sắc, chỗ người tu hành tất cả sắc tướng đã diệt, vô lượng niệm sân đã dừng, ví như cõi trời tên là Không xứ. Đây là chỗ thứ tư nơi thức nương tựa.
5. Cõi không có sắc, chỗ người tu hành tất cả từ Không xứ được vượt đến Thức xứ, tịnh chỉ không hạn lượng, như cõi trời tên là Thức xứ. Đây là chỗ thứ năm nơi thức nương tựa.
6. …
7. Cõi không nương h́nh sắc, chỗ người tu hành không có tưởng
cũng không ĺa tưởng, như cõi trời tên là Phi tưởng. Đây là chỗ thứ bảy nơi thức nương tựa.
–Bảy pháp thứ tám là bảy pháp thực hành khiến có được định
ý:
1. Thấy biết ngay thẳng.
2. Nhớ nghĩ ngay thẳng. 3. Nói năng ngay thẳng.
4. Phương pháp ngay thẳng.
5. Tạo nghiệp ngay thẳng.
6. Phương tiện ngay thẳng.
7. Tâm ý ngay thẳng.
–Bảy pháp thứ chín là nên biết bảy điều hiện tại phải suy nghĩ:
1. Nếu người tu hành trong đạo, ý đặt niềm tin nơi Đức Phật để làm căn bản vào đạo th́ tâm sẽ sanh trưởng, an trú, không hư hoại. Nếu có Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên, Ma, Phạm, cũng như các người tu hành khác trong thế gian không thể phá hoại được.
2. Tŕ giới, giữ luật phải nhiếp tâm vào giới, như kẻ tử tội đang sợ hãi vào ra thành, tŕ giới học giới cũng vậy.
3. Có thiện tri thức là tốt, có người tốt đồng ở, sẽ tự trở về chỗ tốt đẹp.
4. Riêng ở một ḿnh, không có người khác để khỏi mất tự chủ về hành động, mất tự chủ về thân và mất tự chủ về ý.
5. Duy tŕ hạnh tinh tấn, vững chắc trong hạnh tinh tấn, không bỏ phương tiện của đạo pháp.
6. Ý suy nghĩ: “Thà để thân, da, gân, xương, máu của ḿnh đều tiêu hoại, cũng chỉ siêng năng đối với việc nên làm”.
7. Người có chiêm nghiệm vững chắc, tu hành không bỏ phương tiện, pháp tu hành trong đạo cần phải đạt được. Nếu ḿnh chưa được th́ phải siêng năng, không được nửa đường dừng nghỉ, giữ ý thực hành, cố ý duy tŕ thực hành, tự ḿnh tu hành lâu dài, giảng nói lâu dài, ý không quên mất.
Bảy điều này do tuệ nhớ nghĩ tu hành biết rõ về sanh diệt, được trí tuệ. Đây là bảy điều hiện tại phải suy nghĩ.
–Bảy pháp thứ mười là bảy pháp sẽ khiến đưa đến chứng ngộ:
1. Có giáo pháp; 2. Có hiểu rõ; 3. Biết thời; 4. Biết đủ; 5. Biết
tự thân; 6. Biết đại chúng; 7. Biết người trước kẻ sau.
Đây là bảy mươi pháp của người tu hành, không trái, không khác, có thẩm xét, không mê lầm, không điên đảo như người cầm đèn tuệ, tùy ý quán sát.
KINH TRƯỜNG A-HÀM THẬP BÁO PHÁP
KINH TRƯỜNG A-HÀM THẬP BÁO PHÁP
Hán dịch: Đời Hậu Hán, Tam tạng Pháp sư An Thế Cao. người nước An Tức.
QUYỂN 2
QUYỂN 1 QUYỂN 2
–Tám pháp thứ nhất là Người tu hành muốn tăng trưởng nơi gốc thực hành nhưng chưa được trí tuệ, cần có tám pháp làm nhân duyên. Những ǵ là tám:
1. Nếu người tu hành nương theo lời Đức Phật, thọ giáo răn dạy mà thực hành, cũng nương tự bậc trí tuệ, kẻ đồng học là căn bản tu hành, nếu chưa được trí tuệ liền được trí tuệ. Đây là nhân duyên của pháp thứ nhất.
2. Đã nương tựa Phật, cũng nương tựa bậc trí tuệ, kẻ đồng học, thường được nghe kinh pháp vi diệu, là căn bản để tăng trưởng việc tu hành, không được trí tuệ căn bản liền được trí tuệ căn bản. Đây là nhân duyên của pháp thứ hai.
3. Đã nghe pháp, không chấp vào thân, không chấp vào ý, từ đó làm nhân duyên căn bản cho sự tu hành, không được trí tuệ liền được trí tuệ. Đây là nhân duyên của pháp thứ ba.
4. Đã nghe pháp, tinh tấn thực hành, từ đó làm căn bản cho sự tu hành được tăng trưởng, không được trí tuệ liền được trí tuệ. Đây là nhân duyên của pháp thứ tư.
5. Giữ ǵn ý tưởng, tự ḿnh tận lực tu hành, có thời gian lâu tu tŕ, có thời gian giảng nói, muốn nhớ nghĩ liền được nhớ, sự tu hành được tăng trưởng, không được trí tuệ liền được trí tuệ. Đây là nhân duyên của pháp thứ năm.
6. Nhận lời giảng dạy cũng như nhận được giáo pháp tu hành,
làm tu hành được tăng trưởng, không được trí tuệ liền được trí tuệ. Đây là nhân duyên của pháp thứ sáu.
7. Vui trong giáo pháp, vui trong việc thực hành, thường giảng nói kinh làm tu hành tăng trưởng, không được trí tuệ liền được trí tuệ. Đây là nhân duyên của pháp thứ bảy.
8. Biết năm ấm tăng giảm nên tu hành. Hoặc là sắc, hoặc là sự tập khởi của sắc, hoặc từ đó mà sắc được diệt đều biết rõ là tư tưởng, thống, lương khổ do thức sanh tử phân biệt. Từ sự nhận biết đó mà được vượt qua. Đó là căn bản của sự tu hành được tăng trưởng, chưa được trí tuệ liền được trí tuệ. Đây là nhân duyên của pháp thứ tám.
–Tám pháp thứ hai là: người theo tám pháp này tu hành có thể đạt đến đạo, có tám con đường:
1. Thấy biết chân chánh.
2. Nhớ nghĩ chân chánh. 3. Nói năng chân chánh.
4. Học pháp chân chánh.
5. Tạo nghiệp chân chánh.
6. Phương tiện chân chánh.
7. Tâm ý chân chánh.
8. Thiền định chân chánh.
–Tám pháp thứ ba là nên biết tám pháp nơi thế gian:
1. Lợi.
2. Không lợi.
3. Danh tiếng.
4. Không danh tiếng.
5. Luận bàn.
6. Đáng khen.
7. Vui thích.
8. Không vui thích.
–Tám pháp thứ tư nên bỏ là:
1. Thấy biết không chân chánh.
2. Nhớ nghĩ không chân chánh. 3. Nói năng không chân chánh.
4. Tu pháp không chân chánh.
5. Tạo nghiệp không chân chánh.
6. Dùng phương tiện không chân chánh.
7. Tâm ý không chân chánh.
8. Thiền định không chân chánh.
–Tám pháp thứ năm là nên giảm bỏ tám thứ:
1. Không nên mê mờ, chẳng tinh tấn đối với đạo. Người tu hành nên ở quận huyện, ở nơi thôn xóm, cũng như những nơi khác, tùy chỗ tu hành, buổi sáng thức dậy mang y, cầm bát vào xóm làng khất thực, trong lòng suy nghĩ sẽ được nhiều đồ ăn vừa ý. Đã đi khất thực mà không được nhiều đồ ăn, liền suy nghĩ: “Hôm nay ta không nhận được nhiều đồ ăn vừa ý, thân gầy yếu không thể ngồi thiền nên đi nằm ngủ”, liền đi nằm ngủ. Lại cũng không t́m cầu phương tiện giải thoát thế gian, điều chưa được không được, vấn đề chưa hiểu không hiểu, việc nên tự biết không chịu tự biết. Đây là một loại người mê mờ, không siêng năng trong đạo.
2. Người tu hành hoặc ở quận huyện, ở nơi thôn xóm, cũng như ở những nơi khác, tùy theo chỗ ở tu hành. Buổi sáng thức dậy mang y, cầm bát vào xóm làng khất thực, trong tâm nghĩ sẽ khất thực được nhiều đồ ăn vừa ý, tự ḿnh sau đó nhận được nhiều đồ ăn, suy nghĩ: “Ta sáng nay nhận được nhiều đồ ăn vừa ý”, liền nghĩ: “Sáng nay ta được ăn nhiều đồ ăn, làm cho thân nặng nề, không kinh hành hay ngồi thiền được, ta nay nên đi nằm nghỉ”, liền đi nằm nghỉ, không t́m phương tiện vượt thoát thế gian, chỗ nên được không được, vấn đề nên hiểu không hiểu, việc nên tự biết không thể tự biết. Đây là việc mê mờ thứ hai.
3. Hoặc có người tu hành, khi cần đi hành đạo, liền sanh ý nghĩ: “Ta phải nên đi hành đạo, nhưng ta không có khả năng hành đạo, không thể đi giáo giới, ta nên đi nằm nghỉ”. Không t́m cầu phương tiện vượt thoát thế gian, chỗ nên được chưa được, vấn đề nên hiểu chưa hiểu, điều cần tự biết chưa tự biết. Đây là việc mê mờ thứ ba.
4. Hoặc có người tu hành, suốt ngày hành đạo, ý nghĩ: “Từ sáng hành đạo đến giờ, thân thể mệt mỏi, không thể ngồi thiền hoặc đi kinh hành, ta phải đi nằm nghỉ”, liền bỏ đi nằm nghỉ, không t́m cầu phương tiện vượt thoát thế gian, việc nên được lại không được, vấn đề nên hiểu không hiểu, cần phải tự biết phép chứng đắc không tự biết phép chứng đắc. Đây là loại mê mờ thứ tư.
5. Hoặc có người tu hành sắp nỗ lực tu tập, lại nghĩ: “Ta nên siêng tu hành, nhưng ta không có khả năng tu tập, không có khả năng vâng nhận lời răn dạy, ta nên dành chút thời gian để nghỉ ngơi”, liền đi nằm nghỉ, không t́m cầu phương tiện vượt thoát thế gian, cần theo kịp người th́ không thể theo kịp, điều nên hiểu th́ không hiểu, nên tự ḿnh chứng biết mà không thể tự chứng biết. Đây là điều mê mờ thứ năm.
6. Hoặc có người tu hành suy nghĩ: “Ta từ sáng đến giờ hành đạo nên thân thể mệt mỏi không thể ngồi thiền, ta phải đi nằm nghỉ”. Người ấy đi nghỉ, không t́m cầu phương tiện vượt thế gian, điều nên được lại không được, việc nên rõ không rõ, nên tự chứng biết th́ không tự chứng biết. Đây là điều mê mờ thứ sáu.
7. Hoặc có người tu hành đã bị khổ v́ bệnh, liền suy nghĩ: “Ta đã khổ v́ mắc bệnh, thân thể yếu đuối không thể đi kinh hành, không thể ngồi thiền, ta cần phải nằm nghỉ”, liền đi ngủ nghỉ, không t́m cầu phương tiện vượt thoát thế gian, việc nên được lại không được, điều nên hiểu lại không hiểu, nên tự chứng biết th́ không tự chứng biết. Đây là điều mê mờ thứ bảy.
8. Hoặc có người tu hành gặp lúc bệnh mới vừa khỏi, sau đó liền nghĩ: “Ta bị bệnh mới lành, thân thể còn yếu đuối, không thể kinh hành hoặc ngồi thiền, ta nên đi nằm nghỉ”, liền bỏ đi nằm ngủ, không t́m cầu phương tiện vượt thoát thế gian, điều nên được th́ không được, việc nên hiểu không hiểu, pháp nên tự chứng biết th́ không thể tự chứng biết. Đây là điều mê mờ thứ tám.
–Tám pháp thứ sáu là tám phương tiện tinh tấn tu tập làm tăng trưởng đạo lực.
1. Người tu hành hoặc ở quận huyện, hoặc ở thôn xóm, cũng như các chỗ khác, tại chỗ tu hành, buổi sáng thức dậy, mang y cầm bát vào xóm làng khất thực, ý nghĩ sẽ được nhiều đồ ăn, nhưng không được nhiều đồ ăn nên tự nghĩ: “Ta sáng nay không nhận được đồ ăn, thân nhẹ nhàng, có thể kinh hành, ngồi thiền, giúp phương tiện cho ta”, pháp chưa được liền được, vấn đề chưa hiểu liền hiểu, chưa tự biết sẽ tự biết. Đây là phương tiện siêng năng thứ nhất.
2. Hoặc có người tu hành, nếu ở tại quận huyện, hoặc ở thôn xóm, cũng như những nơi khác, ở chỗ tu hành, buổi sáng thức dậy mang y cầm bát vào xóm làng khất thực, ý nghĩ sẽ được nhiều đồ ăn liền suy nghĩ: “Ta sáng nay nhận được nhiều đồ ăn vừa ý, thân có sức lực, trước nên ngồi thiền hoặc kinh hành, giúp phương tiện cho sự mong muốn của ta”, chưa được liền được, chưa hiểu nên hiểu, chưa tự biết nên tự biết. Đây là phương tiện siêng năng thứ hai.
3. Hoặc có người tu hành sắp đi hành đạo, tuy thân không thể hành đạo, cũng chưa nhận lời răn dạy về hành đạo, tự nghĩ: “Ta phải t́m cầu phương tiện để được răn dạy về hành đạo, để giúp phương tiện cho tự ḿnh hành đạo”, chưa được sẽ đạt được, chưa hiểu rồi sẽ hiểu, chưa tự biết rồi cũng tự biết. Đây là phương tiện siêng năng thứ ba.
4. Hoặc có người tu hành, đã đi hành đạo lại sanh ý nghĩ: “Ta đã hành đạo từ lâu nay, bây giờ không thể tự hành đạo nữa, không thể phụng sự việc giảng đạo nữa, như thế là khiến ta mở ngõ cho việc sai phạm”, có suy nghĩ ấy nên những ǵ chưa được sẽ được, chưa tự biết sẽ tự biết. Đây là phương tiện siêng năng thứ tư.
5. Hoặc có người đang tu tập, liền suy nghĩ: “Ta không thể tự tạo việc tu hành để thành tựu việc giáo hóa, mà ta phải trước t́m cầu pháp phương tiện”, liền trước hết thực hành pháp phương tiện, do đó pháp chưa được sẽ được, điều chưa hiểu sẽ hiểu, việc chưa tự biết sẽ tự biết. Đây là phương tiện siêng năng thứ năm.
6. Hoặc có người đã tận lực tu tập, liền nghĩ: “Ta đã tận lực tu hành, không còn cần tu tập để thành tựu việc giảng dạy, như thế là sẽ khiến cho ta vướng vào chỗ bế tắc, sai phạm. Phải t́m cầu pháp phương tiện để hóa giải chỗ sai phạm bế tắc đó”. Như thế pháp chưa được sẽ được, điều chưa hiểu rõ sẽ rõ, nếu chưa tự biết sẽ tự biết. Đây là phương tiện siêng năng thứ sáu.
7. Hoặc có người tu hành, thân có bệnh rất cực khổ, liền nghĩ: “Ta có bệnh khổ, có khi do bệnh mà chết. Ta phải mau gấp t́m cầu phương tiện tu hành”. Nhờ tu tập, pháp chưa được sẽ được, điều chưa hiểu sẽ hiểu, nếu chưa tự biết sẽ biết. Đây là phương tiện siêng năng thứ bảy.
8. Hoặc có người tu hành vừa bị bệnh mới khỏi không lâu, liền
suy nghĩ: “Thân ta vừa bệnh mới khỏi, sợ bệnh trở lại, nay ta nên trước t́m cầu phương tiện tu hành”, liền t́m cầu phương tiện tu hành, điều chưa được sẽ được, việc chưa rõ sẽ rõ, chưa tự biết sẽ tự biết.
Đây là phương tiện siêng năng thứ tám.
–Tám pháp thứ bảy là tám giải thoát khó cảm thọ:
1. Nếu có người tu hành, trong tưởng sắc, ngoài quán sắc, nếu có ít nhiều sắc xấu tốt đều thấy biết tự tại, ý tưởng cũng như thế. Đây là giải thoát thứ nhất.
2. Nếu có người hành đạo, bên trong thiền tư cảnh sắc, ngoài thấy sắc. Đây là giải thoát thứ hai.
3. Nếu có người tu hành, thân thanh tịnh giải thoát nhờ rõ biết về cảm thọ để tu hành. Đây là pháp giải thoát thứ ba.
4. Đều vượt qua tất cả sắc tưởng, diệt sân hận, bao nhiêu tâm niệm “có”, “không” đều diệt, không còn cảm thọ. Đây là giải thoát thứ tư.
5. Vượt qua tất cả không xứ, không còn có thức thọ hành. Vượt qua tất cả thức xứ, không còn chịu sức tác dụng cảm thọ của thức. Đây là pháp giải thoát thứ năm.
6. Vượt qua tất cả niệm vô sở hữu, không dụng công với tưởng “hữu”, “vô” cũng chẳng cảm thọ với tưởng “hữu”, “vô”. Đây là pháp giải thoát thứ sáu.
7. Vượt qua tất cả tưởng “hữu”, “vô” cũng không tu tập tưởng “hữu”, “vô”. Đây là giải thoát thứ bảy.
8. Diệt tưởng và tư, tự thân biết rõ của cảm thọ. Đây là pháp giải thoát thứ tám.
–Tám pháp thứ tám: Gồm có tám sự nhớ nghĩ của bậc Đại nhân. Thế nào là tám?
1. V́ nhớ nghĩ đạo pháp nên là người thiểu dục, không phải đa dục.
2. V́ đạo pháp, là người tri túc, không tri túc sẽ không có đạo pháp.
3. V́ đạo pháp, là người biết tiếp nhận pháp tu hành, không thọ nhận pháp tu hành sẽ không có đạo pháp.
4. V́ đạo pháp, là người tinh tấn, không tinh tấn sẽ không có đạo pháp.
5. V́ đạo pháp, là người giữ ǵn ý, không giữ ǵn ý sẽ không có đạo pháp.
6. V́ đạo pháp, là người định tâm ý, không định ý sẽ không có đạo pháp.
7. V́ đạo pháp, là người trí tuệ, không có trí tuệ sẽ không có đạo pháp.
8. V́ đạo pháp, không có nhà là vui, cũng có thể không có nhà không vui, nhưng người cùng ở chung nhà mới vui, cùng ở là không có đạo pháp.
Đây là tám sự nhớ nghĩ của bậc Đại nhân.
–Tám pháp thứ chín là nên biết tám pháp. Đó là những ǵ?
1. Bên trong tưởng sắc, ngoài thấy sắc, ít đoan chánh hoặc không đoan chánh, gồm thâu được sắc, biết tự tại, cũng được tự tại trong khi thấy, trong ý nghĩ. Đây là tự tại thứ nhất.
2. Bên trong quán niệm sắc, ngoài thấy sắc, thấy sắc chẳng qua chỉ nơi tác động nên biết tự tại, thấy tự tại. Quán tư tưởng như vậy là tự tại thứ hai.
3. Bên trong quán tưởng không có sắc, ngoài thấy sắc, ít đoan chánh hoặc không đoan chánh, nơi sắc hay tu hành, để biết tự tại, thấy tự tại. Quán tưởng như vậy là tự tại thứ ba.
4. Bên trong không nghĩ về sắc, ngoài thấy sắc, không những là đoan chánh hay không đoan chánh, nơi sắc hay tu hành, để biết tự tại, thấy tự tại. Quán tưởng như vậy là tự tại thứ tư.
5. Bên trong niệm tưởng về sắc, bên ngoài thấy sắc màu xanh, sắc xanh, ánh sáng xanh, tướng thấy xanh, ví như hoa sen xanh thơm ngát, màu sắc xanh, ánh sáng, tướng thấy xanh. Trong tưởng sắc, ngoài thấy sắc, màu sắc xanh, ánh sáng xanh, tướng thấy xanh như vậy. Quán tưởng như thế là tự tại thứ năm.
6. Bên trong quán tưởng biết sắc, bên ngoài thấy sắc màu vàng, sắc vàng, ánh sáng vàng, tướng thấy vàng, ví như hoa Gia-ni, như y màu vàng rất sáng, sắc vàng, ánh sáng vàng, tướng thấy vàng. Bên trong tưởng sắc, thấy sắc bên ngoài màu vàng, ánh sáng vàng, tướng thấy vàng như vậy. Quán tưởng như vậy là tự tại thứ sáu.
7. Bên trong tưởng sắc, ngoài thấy sắc màu đỏ, sắc đỏ, ánh sáng đỏ, tướng thấy đỏ, ví như hoa sắc đỏ, cũng như áo sắc rất đỏ, màu đỏ, sắc đỏ, ánh sáng đỏ, tướng thấy đỏ. Người tu hành bên trong tưởng sắc, ngoài thấy sắc màu đỏ, sắc đỏ, ánh sáng đỏ, tướng thấy đỏ như vậy. Như vậy, người tu hành tự tại biết, tự tại thấy màu sắc. Quán tưởng như thế là tự tại thứ bảy.
8. Bên trong tưởng sắc, ngoài thấy sắc màu trắng, sắc trắng, ánh sáng trắng, tướng thấy trắng, ví như sao sáng, cũng như áo trắng còn mới, màu trắng, sắc trắng, ánh sáng trắng, tướng thấy trắng. Như vậy người tu hành bên trong tưởng sắc, bên ngoài thấy sắc, màu trắng, sắc trắng, tướng thấy trắng. Như vậy màu sắc là đối tượng tu tập để biết tự tại, thấy tự tại. Quán tưởng như thế là tự tại thứ tám.
–Tám pháp thứ mười là người tu hành khi quán cần tự biết tám điều không chấp trước:
1. Do năng lực không vướng mắc của người tu hành nên nhận thấy rõ ái dục ví như lửa dữ. Biết rõ ḿnh thấy như vậy và rõ ḿnh thấy như vậy th́ kiến niệm ái dục qua nhanh và khiến tâm sáng suốt, không còn chấp trước. Đây là năng lực thứ nhất.
2. Đã tu hành Tứ ý chỉ, đầy đủ, không có chấp trước. Đây là năng lực thứ hai.
3. Đã tu hành Tứ ý đoạn (Tứ chánh cần) đầy đủ. Đây là năng lực thứ ba.
4. Đã tu hành Tứ thiền túc (Tứ thần túc) đầy đủ. Đây gọi là năng lực thứ tư.
5. Đã tu hành Năm căn đầy đủ. Đây là năng lực thứ năm.
6. Đã tu hành Năm lực đầy đủ. Đây là năng lực thứ sáu.
7. Đã tu hành Thất giác ý đầy đủ. Đây là năng lực thứ bảy.
8. Đã tu hành Bát hành (Bát chánh đạo) đầy đủ. Đây là năng lực thứ tám.
Đây là tám mươi pháp của người tu hành, không trái, không khác, có thẩm xét, không mê lầm, không điên đảo, như người cầm đèn tuệ, tùy ý quán sát.
–Chín pháp thứ nhất là người tu tập nên thực hành chín điều làm tâm ý an vui. Thế nào là chín?
1. Nghe pháp vui.
2. Tâm niệm vui.
3. Hoan hỷ vui.
4. Ưa thích vui.
5. Tốt đẹp vui.
6. An ổn vui.
7. Định tĩnh vui.
8. Dừng nghỉ vui.
9. Xa ĺa vui.
–Chín pháp thứ hai là siêng năng để đạt đến chỗ thanh tịnh.
Thế nào là chín?
1. Siêng năng đạt đến thanh tịnh.
2. Tâm ý đạt đến thanh tịnh.
3. Nhận thức đạt đến thanh tịnh.
4. Niệm nghi đạt đến thanh tịnh.
5. Thuyết đạo đạt đến thanh tịnh.
6. Dùng trí tuệ thấy như thật.
7. Trí tuệ nhận thức đoạn tham ái, đạt đến thanh tịnh.
8. Là đoạn hết chủng tử.
9. Là vượt khỏi thế gian.
–Chín pháp thứ ba là nên biết chín chỗ thần thức nương ở. Thế nào là chín?
1. Có sắc thân nhóm họp nơi thần thức nương gá, có bao nhiêu thân là có bấy nhiêu tưởng, chẳng phải một, ví như loài người và một số chư Thiên cõi Dục. Đây là cõi thứ nhất thần thức nương gá.
2. Có h́nh sắc, nơi thần thức nương gá, có nhiều thân nhưng chỉ có một tưởng, ví như cõi trời tên Phạm ý (Phạm chúng) khi thân mạng lúc đầu mới sanh lên. Đây là cõi thứ hai thần thức nương gá.
3. Có h́nh sắc, thân gá, thức nương, một thân mà có nhiều tưởng, ví như cõi trời Lạc minh (Quang âm). Đây là cõi thứ ba thần thức nương gá.
4. Có h́nh sắc, thần thức nương, có một thân và một tưởng, ví như cõi trời Biến tịnh. Đây là cõi thứ tư thần thức nương gá.
5. Có h́nh sắc, thần thức nương, không có thọ, không có tưởng, ví như cõi trời Vô tưởng. Đây là cõi thứ năm nơi thần thức nương gá.
6. Có hữu t́nh không có h́nh sắc, thần thức nương, đã vượt qua tất cả sắc tưởng, diệt sân hận còn ý niệm, có nhiều thân nhưng không còn thọ hành. Ví như cõi trời Không tuệ (Hư không là vô biên). Đây là cõi thứ sáu nơi thần minh nương vào.
7. Có hữu t́nh không có h́nh sắc, thần thức nương, đã vượt qua hoàn toàn Không vô biên xứ, đến thức tuệ hành (Thức là vô biên) đã hết ý niệm. Ví như cõi trời Thức tuệ hành (Thức vô biên xứ). Đây là cõi thứ bảy thần minh nương gá.
8. Có hữu t́nh không có h́nh sắc, thần thức nương, tất cả từ thức vô biên, lại vượt qua vô sở hữu tuệ thọ hành. Ví như cõi trời Vô sở niệm tuệ (Vô sở hữu xứ). Đây là cõi thứ tám thần minh nương gá.
9. Có hữu t́nh không có h́nh sắc, chỗ thức nương, tất cả từ Vô sở hữu xứ vượt qua cõi không có tư tưởng cũng không ĺa tư tưởng, cảm thọ hoàn toàn dừng dứt, như cõi trời Phi tưởng phi phi tưởng. Đây là cõi thứ chín thần minh nương gá.
–Chín pháp thứ tư là nên nhổ sạch chín thứ trói buộc. Những ǵ là chín?
1. Ái dục là sự trói buộc thứ nhất.
2. Sân hận là sự trói buộc thứ hai.
3. Kiêu mạn là sự trói buộc thứ ba.
4. Ngu si là sự trói buộc thứ tư.
5. Tà kiến là sự trói buộc thứ năm.
6. Nghi ngờ là sự trói buộc thứ sáu.
7. Tham lam là sự trói buộc thứ bảy.
8. Tật đố là sự trói buộc thứ tám.
9. Xan tham là sự trói buộc thứ chín.
–Chín pháp thứ năm là nên diệt trừ chín thứ phiền não căn bản. Những ǵ là chín?
1. Người tu hành nếu có ý muốn làm việc ác sẽ không an ổn, khiến bị bức bách, cũng như nghĩ các điều ác. Nếu người tu hành nghĩ đến, từ đó sẽ sanh các phiền não. Đây là phiền não thứ nhất.
2. Nếu người tu hành trước đã có làm ác nên không an, đã bị bức bách v́ các điều ác đã thi hành, nếu người tu hành còn nghĩ nhớ đến, từ đấy sẽ sanh phiền não. Đây là phiền não thứ hai.
3. Nếu người tu hành, sau lại có ý muốn làm ác khiến cho không an mà vẫn muốn làm, bị bức bách mà vẫn muốn làm các điều ác. Nếu người tu hành niệm tưởng đến, từ đấy sẽ sanh phiền não.
Đây là phiền não thứ ba.
4. Nếu người tu hành do gần gũi người có ý mong muốn làm ác, người ấy gần gũi người muốn làm ác, mong làm ác nên không an mà vẫn muốn làm, bị bức bách bởi muốn làm các điều ác. Nếu người tu hành nghĩ nhớ đến, từ đấy sanh phiền não. Đây là phiền não thứ tư.
5. Nếu người tu hành có gần gũi người đã thi hành việc ác th́ tâm không an, bị bức bách do gần người làm các điều ác. Nếu người tu tập còn nghĩ nhớ đến, từ đấy sẽ sanh phiền não. Đây là phiền não thứ năm.
6. Nếu người tu hành do gần gũi nhau, sau lại bày ra việc ác nên sanh ra việc bất an, gây ra việc bức bách do làm các việc ác. Nếu người tu hành có tâm hướng như thế, từ đấy sẽ sanh các phiền não. Đây là phiền não thứ sáu.
7. Nếu người tu hành e ngại không tiện lợi và giúp ích cho việc tu hành, sợ không thuận tiện cho nhau nên muốn thiết lập sự an ổn, muốn giải tỏa bức bách, không muốn phải có các điều ác. Nếu người tu hành không chủ hướng, ý niệm như vậy, từ đấy sẽ sanh ra các phiền não. Đây là phiền não thứ bảy.
8. Nếu người tu hành e ngại không tiện lợi và muốn giúp ích cho việc tu hành, không thuận tiện cho nhau nên đã thiết lập sự an ổn, đã giải tỏa sự bức bách, không muốn có các điều ác. Nếu người tu hành hướng niệm không được như vậy, từ đấy sẽ sanh phiền não. Đây là phiền não thứ tám.
9. Nếu người tu hành e ngại không tiện cho nhau trong việc tu hành, sợ không tiện lợi cho nhau nên đã trợ giúp, đã an ổn, đã giải tỏa bức bách cũng như các điều ác. Nếu người tu hành hướng niệm không được như vậy là không cho nhau được an lạc. Từ đấy sanh phiền não. Đây là phiền não thứ chín.
–Chín pháp thứ sáu là nên suy nghĩ trừ bỏ chín phiền não của ý. Thế nào là chín?
1. Nếu có người tu hành cho rằng: “V́ ta hay quên nên khiến ta có dị tưởng, khiến ta không vui, làm cho ta không an ổn, và ta đã làm ác, còn duy tŕ ý hướng về phiền não ấy”. Nếu người tu hành hướng niệm như vậy, là phiền não thứ nhất.
2. Hoặc có người tu hành nghĩ rằng: “V́ tự ta hay quên nên
khiến ta có dị tưởng, khiến ta không vui, làm cho ta không an ổn, là ta đã làm ác và còn duy tŕ ý hướng về phiền não ác ấy”. Nếu người tu hành hướng niệm như vậy là phiền não thứ hai.
3. Hoặc có người tu hành tự nghĩ: “V́ ta hay quên nên khiến ta có dị tưởng, khiến ta không vui, làm cho ta không an ổn, ta có thể đã làm ác và còn duy tŕ ý hướng phiền não ấy”. Nếu người tu hành hướng niệm như vậy, gọi là phiền não thứ ba.
4. Hoặc có người tu hành đôi khi tự nghĩ: “Ta có nhiều t́nh cảm thân thiết nên gần nên khiến ta mà hay quên, khiến ta có dị tưởng, khiến ta không vui, không an ổn, ta đã làm điều ác và còn duy tŕ ý hướng về phiền não ấy”. Nếu người tu hành còn nhớ nghĩ như vậy, ấy là phiền não thứ tư.
5. Hoặc có người tu hành có khi tự nghĩ: “Ta có nhiều t́nh cảm thân thiết nên khiến ta hay quên, khiến ta dị tưởng, khiến ta không vui, không an ổn, v́ thấy làm ác và còn giữ ý hướng về phiền não ấy. Nếu người tu hành hướng niệm như vậy là phiền não thứ năm.
6. Hoặc có người tu hành có lúc tự nghĩ: “Ta có nhiều t́nh cảm thân thiết nên khiến ta hay quên, khiến ta có dị tưởng, khiến ta không vui, không an ổn v́ có thể ta đã làm ác và còn duy tŕ ý hướng về phiền não ấy. Nếu người tu hành còn có ý hướng như vậy, gọi là phiền não thứ sáu.
7. Hoặc có người tu hành sanh khởi ý nghĩ: “Ta không cùng phương tiện, ta nghĩ nhớ ác, khiến ta không an ổn, khiến ta nghĩ nhớ điều không tốt, v́ nó khiến ta oán hận. Thật có ích lợi nếu được làm cho tâm an, được vui, được an ổn. Ta đã giữ ý hướng về phiền não ấy”. Nếu người tu hành hướng niệm như vậy là phiền não thứ bảy.
8. Hoặc có người tu hành sanh khởi ý nghĩ: “Ta không cùng phương tiện, ta nghĩ nhớ ác, khiến ta không an ổn, khiến ta nghĩ nhớ điều không tốt, v́ nó khiến ta thù oán. Thật lợi ích nếu làm cho tâm được an, được vui, được an ổn, thấy làm mà vẫn giữ chặt ý hướng quay điểm về phiền não”. Nếu người tu hành hướng niệm như vậy là phiền não thứ tám.
9. Hoặc có người tu hành sanh khởi ý nghĩ: “Ta không cùng phương tiện, ta nghĩ nhớ ác, khiến ta không an ổn, khiến ta nghĩ nhớ điều không tốt, bởi v́ nó khiến ta thù oán. Thật lợi ích nếu làm cho tâm được an, được vui, được an ổn. Tâm muốn làm mà ta vẫn giữ ý hướng về phiền não ác ấy”. Nếu người tu hành hướng niệm như vậy là phiền não thứ chín.
–Chín pháp thứ bảy là chín chỗ nương trú khó có. Những ǵ là chín?
1. Nếu người tu hành được nương trú vào đức tin th́ có thể bỏ điều xấu được điều tốt. Đây là chỗ nương trú thứ nhất.
2. Nếu người tu hành có ý tu tập xả bỏ tâm chấp trước, không muốn chấp trước. Đây là chỗ nương trú thứ hai.
3. Nếu người tu hành sanh khởi tâm tinh tấn, từ bỏ tâm không khởi tinh tấn. Đây là chỗ nương trú thứ ba.
4. Nếu người tu hành tự giữ chỗ an nhàn, xả bỏ tâm không giữ. Đây là chỗ nương trú thứ tư.
5. Nếu người tu hành có thể kham nhẫn, nương vào sự kham nhẫn như vậy mà được an trú th́ đã được tâm trắc đạt chân chánh. Đây là chỗ nương trú thứ năm.
6. Nếu người tu hành xả bỏ một pháp (để tiến lên). Đây là chỗ nương trú thứ sáu.
7. Đã xả một pháp liền hiểu rõ thêm một pháp. Đây là chỗ nương trú thứ bảy.
8. Đã hiểu rõ một pháp liền thọ một pháp. Đây là chỗ nương trú thứ tám.
9. Đã thọ một pháp liền thực hành một pháp. Đây là chỗ nương trú thứ chín.
–Chín pháp thứ tám là chín thứ định. Những ǵ là chín?
1. Tâm ý an trú ở Sơ thiền là định thứ nhất.
2. Từ định thứ nhất tuần tự đạt đến rốt ráo Nhị thiền là định thứ hai.
3. Từ định thứ hai tuần tự đạt đến rốt ráo Tam thiền là định thứ ba.
4. Từ định thứ ba tuần tự đạt đến rốt ráo Tứ thiền là định thứ tư.
5. Từ thiền thứ tư tuần tự đạt đến rốt ráo Không xứ là định thứ năm.
6. Từ Không xứ tuần tự đạt đến rốt ráo Thức xứ là định thứ sáu.
7. Từ Thức xứ tuần tự đạt đến rốt ráo Vô sở hữu xứ là định thứ bảy.
8. Từ Vô sở hữu xứ tuần tự đạt đến rốt ráo chỗ không có tư tưởng (Phi tưởng phi phi tưởng xứ) là định thứ tám.
9. Từ chỗ không có tưởng tuần tự đạt đến Diệt thọ tưởng là định thứ chín.
–Chín pháp thứ chín là nên biết chín chỗ không hợp thời. Người tu hành sanh vào chín chỗ này, dù tu hành cũng không viên mãn. Những ǵ là chín?
1. Con người khi ở trong địa ngục mà tội báo chưa hết th́ không thể đắc đạo.
2. Hoặc khi bị đọa vào loài súc sanh, tội báo chưa hết cũng không thể đắc đạo.
3. Hoặc khi làm thân ngạ quỷ, tội báo chưa hết cũng không thể đắc đạo.
4. Hoặc được sanh ở cõi trời Trường thọ, khi phước báo chưa hết cũng không thể đắc đạo.
5. Hoặc có khi đối với ý nghĩa của Phật pháp, do không có người giảng nói nên không được tiếp nhận, cũng không thể đắc đạo.
6. Hoặc khi bị tai điếc không nghe Pháp, không thể nhận lãnh Pháp, cũng không thể đắc đạo.
7. Hoặc khi bị câm, không thể thọ tŕ, không thể đọc tụng, cũng không thể đắc đạo.
8. Hoặc khi được nghe mà không thể tiếp nhận, cũng không thể đắc đạo.
9. Hoặc khi chưa được sáng suốt, không khai mở tâm ý để giảng nói kinh pháp, cũng không thể đắc đạo.
–Chín pháp thứ mười là chín pháp tự chứng biết không còn phải diệt. Những ǵ là chín?
1. Diệt trừ khổ của danh tự (danh sắc).
2. Diệt trừ sáu nhập (lục nhập).
3. Diệt trừ cánh thọ (xúc).
4. Diệt trừ các thống (thọ). 5. Diệt trừ tham ái (ái)
6. Diệt trừ thọ (thủ).
7. Diệt mong cầu (hữu).
8. Diệt trừ sanh (sanh).
9. Diệt già, chết (lão tử).
Đây là chín mươi pháp của người tu hành, không trái, không khác, có thẩm xét, không mê lầm, không điên đảo, như người cầm đèn tuệ, tùy ý quán xét.
–Mười pháp thứ nhất là tăng trưởng các đạo hạnh, giữ ǵn Phật pháp, cứu giúp chúng sanh. Những ǵ là mười?
1. Nếu có vị đệ tử theo Đức Như Lai nhận lãnh đạo pháp, trọn đời phát nguyện tin theo th́ không ai có thể phá hoại được dù là Samôn, Bà-la-môn, Trời, Ma, Phạm thiên, cũng như loài người tại thế gian.
2. Tu tập, giữ ǵn giới luật thanh tịnh, có thể hiểu rõ các việc phải làm, theo đó sợ phạm các tội đã gặp, thấy rõ như trong luật dạy răn để tu học.
3. Có trí tuệ phân biệt, có tuệ tùy thuận với người, có tuệ đạt pháp một cách trọn vẹn.
4. Ngồi một ḿnh tư duy, tu tập điều khiển, chế ngự cả thân và ý.
5. Tu tập, thọ tŕ một cách siêng năng, có năng lực hiểu rõ các pháp, rồi nỗ lực thực hành, không từ bỏ pháp phương tiện thanh tịnh.
6. Ở đâu cũng giữ ǵn tâm ý. Tâm ý rất nhiệm mầu, tùy theo các pháp đã làm, đã nói lâu xa mà vẫn có thể nhớ rõ, có thể hiểu thấu suốt.
7. Tu tập trí tuệ, từ trí tuệ biết rõ các pháp sanh diệt mà theo đó đạt đạo, đã quyết từ bỏ chúng không nghi ngờ, chỉ tu tập để dứt khổ, được vắng lặng.
8. Tu tập thọ nhận lời dạy tốt đẹp, rồi theo lời pháp tốt đẹp ấy thực hành.
9. Ưa thích nghe pháp, ưa thích nghe pháp để tu hành, chỉ vui thích được nghe các bài thuyết pháp.
10. Khi có người đồng học cùng tu, th́ tinh tấn hỗ trợ cho nhau.
Đó là mười pháp cứu giúp. Từ đây về sau, các vị nên ngồi một ḿnh tư duy, buôïc tâm với Tín, Giới, Tuệ; tu tập siêng năng tâm ý mới phát tuệ, tiếp nhận lời dạy tốt đẹp, muốn nói kinh pháp, tự thân thực hành các pháp như vậy không dừng nghỉ. Đây gọi là pháp cứu giúp.
–Mười pháp thứ hai là nên tu tập mười hạnh chánh trực. Mười hạnh chánh trực là ǵ?
1. Nhờ nhận thức chánh trực, người tu hành làm cho các hạnh tà kiến được tiêu diệt, do các pháp nhân duyên của tà kiến chẳng phải ít. Bao nhiêu hạnh tệ ác sanh ra có thể được tiêu trừ cũng nhờ rất nhiều từ nhân duyên nhận thức ngay thẳng. Bao nhiêu pháp tốt đẹp đều nhờ từ sự tu hành đủ các hạnh.
2. Nhờ sự tư duy, trắc đạt ngay thẳng nên tiêu trừ được mưu tính tà quấy, do các pháp nhân duyên của mưu tính tà quấy chẳng phải ít. Bao nhiêu hành động tệ ác sanh ra có thể được tiêu trừ cũng nhờ rất nhiều từ nhân duyên tư duy, trắc đạt ngay thẳng. Bao nhiêu pháp tốt đẹp đến từ sự tu hành đủ các hạnh.
3. Lời nói chánh trực làm tiêu trừ lời nói tà quấy, do các pháp nhân duyên của lời tà quấy chẳng phải ít. Bao nhiêu hành động tệ ác sanh ra có thể được tiêu trừ cũng nhờ rất nhiều từ nhân duyên lời nói ngay thẳng. Bao nhiêu pháp tốt đẹp đều từ tu hành các hạnh đầy đủ.
4. Hạnh ngay thẳng tiêu trừ hạnh tà vạy, do các pháp nhân duyên của hạnh tà vạy chẳng phải ít, nên bao nhiêu hạnh tệ ác sanh ra có thể được tiêu trừ cũng nhờ rất nhiều từ nhân duyên hạnh ngay thẳng. Bao nhiêu pháp tốt đẹp đều nhờ tu hành các hạnh đầy đủ.
5. Nghiệp ngay thẳng làm tiêu trừ nghiệp tà, do các pháp nhân duyên của tà nghiệp chẳng ít. Bao nhiêu hành động tệ ác sanh ra có thể được tiêu trừ cũng nhờ rất nhiều từ nhân duyên nghiệp ngay thẳng. Bao nhiêu pháp tốt đẹp đều đến từ sự tu hành đầy đủ các hạnh.
6. Phương tiện ngay thẳng làm tiêu trừ phương tiện tà vạy, do các pháp nhân duyên của phương tiện tà vạy chẳng phải ít. Bao nhiêu hạnh tệ ác sanh ra có thể được tiêu trừ cũng nhờ rất nhiều từ nhân duyên phương tiện ngay thẳng. Bao nhiêu pháp tốt đẹp đến đều nhờ từ tu hành đủ các hạnh.
7. Niệm ngay thẳng làm tiêu trừ niệm tà vạy, do các pháp nhân duyên của niệm tà vạy chẳng phải ít. Bao nhiêu hành động tệ ác sanh ra có thể được tiêu trừ cũng nhờ rất nhiều từ nhân duyên của niệm ngay thẳng. Bao nhiêu pháp tốt đẹp đều nhờ tu hành đủ các hạnh.
8. Chánh định tiêu trừ tà định, do các pháp nhân duyên của tà định không phải ít. Bao nhiêu hành động tệ ác sanh ra có thể được tiêu trừ cũng nhờ rất nhiều từ nhân duyên chánh định. Bao nhiêu pháp tốt đẹp đến với người tu hành nhờ tu đủ các hạnh.
9. Chánh độ tiêu trừ tà độ, do các pháp nhân duyên của tà độ chẳng phải ít. Bao nhiêu hành động tệ ác sanh ra có thể tiêu trừ cũng nhờ rất nhiều từ nhân duyên chánh độ. Bao nhiêu pháp tốt đẹp đến với người tu hành nhờ tu đủ các hạnh.
10. Chánh tuệ tiêu trừ tà tuệ, do các pháp nhân duyên của tà tuệ chẳng phải một. Bao nhiêu hành động tệ ác sanh ra có thể được tiêu trừ cũng do từ nhân duyên chánh tuệ chẳng phải ít. Bao nhiêu pháp tốt đẹp được đầy đủ là nhờ tu hành đủ các hạnh.
–Mười pháp thứ ba là nên rõ biết trong ngoài mười sắc nhập.
Những ǵ là mười? Đó là:
1. Nhãn nhập.
2. Sắc nhập. 3. Nhĩ nhập.
4. Thanh nhập.
5. Tỷ nhập.
6. Hương nhập.
7. Thiệt nhập.
8. Vị nhập.
9. Thân nhập.
10. Thô tế nhập.
–Mười pháp thứ tư là nên bỏ mười điều ngăn che trong ngoài.
Những ǵ là mười?
1. Tham dục ngăn che bên trong.
2. Tham dục ngăn che bên ngoài.
Đủ cả hai do đó không có trí tuệ, cũng không có hiểu biết, cũng không đưa đến vô vi vượt thoát thế gian.
3. Là tức giận.
4. Là nóng giận.
V́ tức giận đều có tính cách ngăn che, nên đều nêu ra để thấy
sự ngăn che. Nếu có đủ cả hai, th́ do đó cũng không đưa đến trí tuệ, cũng không đưa đến hiểu biết, cũng không đưa đến vô vi vượt thoát thế gian.
5. Là ngủ nghỉ.
6. Là tối tăm.
Ý nói ngủ nghỉ là ngăn che, tối tăm cũng là ngăn che. Đủ cả hai th́ từ đó không đưa đến trí tuệ, cũng không đưa đến hiểu biết, cũng không đưa đến vô vi vượt thoát thế gian.
7. Là phiền não.
8. Là nghi ngờ.
Ý nói phiền não là ngăn che, nêu ra nghi ngờ cũng là pháp ngăn che. Đủ hai điều này từ đây không đưa đến trí tuệ, cũng không đưa đến hiểu biết, cũng không đưa đến cảnh giới vô vi vượt thế gian.
9. Hoặc trong pháp thanh tịnh mà nghi ngờ.
10. Hoặc trong pháp ác mà có nghi ngờ.
Nếu có nghi ngờ pháp thanh tịnh th́ đó ngăn che. Trong pháp ác mà nghi ngờ cũng là ngăn che. Nếu có đủ cả hai, từ đây sẽ không có trí tuệ, cũng không dẫn đến hiểu biết, cũng không đạt đến vô vi vượt thoát thế gian.
–Mười pháp thứ năm là giảm trừ mười việc ác. Những ǵ là mười?
1. Sát sanh.
2. Trộm cướp.
3. Phạm sắc dục.
4. Nói hai lưỡi.
5. Nói dối.
6. Nói thô ác.
7. Nói thêu dệt.
8. Ngu si.
9. Sân hận.
10. Tà kiến.
–Mười pháp thứ sáu là tu hành để thành tựu mười hạnh thanh tịnh. Những ǵ là mười?
1. Xa ĺa sát sanh, từ sát sanh mà dứt bỏ.
2. Xa ĺa trộm cướp, từ trộm cướp mà dứt bỏ.
3. Xa ĺa sắc dục, từ sắc dục mà dứt bỏ.
4. Xa ĺa nói hai lưỡi, từ nói hai lưỡi mà dứt bỏ.
5. Xa ĺa nói dối, từ nói dối mà dứt bỏ.
6. Xa ĺa nói lời thô ác, từ lời thô ác mà dứt bỏ.
7. Xa ĺa nói thêu dệt, từ lời thêu dệt mà dứt bỏ.
8. Xa ĺa ngu si, từ ngu si mà dứt bỏ.
9. Xa ĺa sân hận, từ sân hận mà dứt bỏ.
10. Xa ĺa ý tà kiến, từ tà kiến mà dứt bỏ.
–Mười pháp thứ bảy là khó nhận rõ mười đức trong đạo. Những ǵ là mười?
1. Đã xả bỏ năm thứ tán loạn (ngũ chủng). 2. Sáu chánh đạo đức (lục chánh đạo đức).
3. Chỉ giữ một cảnh.
4. Là có bốn chỗ nương (y tứ).
5. Tự ḿnh hiểu rõ, không đợi người giải mới hiểu.
6. Đã bỏ sự mong cầu (bên ngoài).
7. Chỗ mong cầu đã thanh tịnh.
8. Thân hành đã dừng nghỉ.
9. Khẩu hành đã dừng nghỉ.
10. Ý hành đã dừng nghỉ.
Dùng tâm ý tối thắng vượt qua, do trí tuệ thù thắng vượt qua. Thực hành đầy đủ gọi là người tối thắng.
–Mười pháp thứ tám là hoàn thành mười quán định cùng khắp. Những ǵ là mười?
1. Dù ở đâu, Tỳ-kheo cũng tu tập quán tưởng “đất” phổ biến trên dưới cùng khắp, không hai, không hạn lượng.
2. Ở đâu, Tỳ-kheo cũng tu tập quán tưởng “nước” phổ biến trên dưới cùng khắp, không hai, không hạn lượng.
3. Ở đâu, Tỳ-kheo cũng tu tập quán tưởng “lửa” phổ biến trên dưới cùng khắp, không hai, không hạn lượng.
4. Ở đâu, Tỳ-kheo cũng tu tập quán tưởng “gió” phổ biến trên dưới cùng khắp, không hai, không hạn lượng.
5. Ở đâu, Tỳ-kheo cũng tu tập quán tưởng “màu xanh” phổ biến trên dưới cùng khắp, không hai, không hạn lượng.
6. Ở đâu, Tỳ-kheo cũng tu tập quán tưởng “màu vàng” phổ
biến trên dưới cùng khắp, không hai, không hạn lượng.
7. Ở đâu, Tỳ-kheo cũng tu tập quán tưởng “màu đỏ” phổ biến trên dưới cùng khắp, không hai, không hạn lượng.
8. Ở đâu, Tỳ-kheo cũng tu tập quán tưởng “màu trắng” phổ biến trên dưới cùng khắp, không hai, không hạn lượng.
9. Ở đâu, Tỳ-kheo cũng tu tập quán tưởng “hư không” phổ biến trên dưới cùng khắp, không hai, không hạn lượng.
10. Ở đâu, Tỳ-kheo cũng tu tập quán tưởng “thức” rất phổ biến trên dưới cùng khắp, không hai, không hạn lượng.
Mười lực của Phật, thế nào gọi là mười lực?
1. Đức Phật ở đâu cũng như sự thật biết nên hay không nên, đúng hay không đúng, đều biết như thật, do trí tuệ vận hành mà được tự biết. Đây là năng lực thứ nhất.
2. Đức Phật ở trong ba đời: quá khứ, hiện tại và vị lai, người tạo tội ǵ vốn phải chịu tai ương nào, Ngài đều biết rõ như thật. Đây là năng lực thứ hai.
3. Phật v́ tất cả chúng sanh hiện tại đang cảm thọ cảnh giới tu hành biết rõ như thật, tự dùng trí tuệ vận hành mà được biết như thế. Đây là năng lực thứ ba.
4. Phật v́ chúng sanh mà hủy bỏ hay giảng giải, quy định pháp tu hành, cũng biết rõ như thật loại định bị trói buộc, loại định đưa đến giải thoát, loại định đưa đến siêu thoát. Đây là năng lực thứ tư.
5. Phật hiểu biết như thật tâm nguyện của chúng sanh. Đây là năng lực thứ năm.
6. Phật hiểu biết như thật nhiều vô lượng các loại hạnh nghiệp của chúng sanh trong thiên hạ. Đây là năng lực thứ sáu.
7. Phật hiểu biết như thật căn lành của chúng sanh, có đủ hay không đủ. Đây là năng lực thứ bảy.
8. Phật v́ vô lượng chúng sanh phân biệt tâm niệm, từ khởi nguyên cho đến chung cuộc đều như thật mà biết. Đây là năng lực thứ tám.
9. Phật dùng thiên nhãn thanh tịnh quán sát khắp thế gian thấy chúng sanh sanh tử qua lại, đều hiểu biết như thật. Đây là năng lực thứ chín.
10. Phật đã diệt tận các thứ kiết phược, không còn bị kiết phược trói buộc, sai sử; tâm ý đã giải thoát, từ trí tuệ tu hành giải thoát thấy pháp phải tự ḿnh từ trí tuệ mà được chứng, lại biết cảm thọ đã hết, không còn sanh tử, chỗ tu hành đã được đầy đủ, không còn qua lại thế gian, đều hiểu biết như thật. Đây là năng lực thứ mười.
–Mười pháp thứ chín là tự chứng biết mười điều học đầy đủ, không còn phải học nữa. Những ǵ là mười?
1. Nhận thức chân chánh đã đầy đủ, không còn phải học về nhận thức chân chánh nữa.
2. Suy nghĩ, tính toán chân chánh đã đầy đủ, không còn phải học về suy tính chân chánh nữa.
3. Lời nói chân chánh đã đầy đủ, không còn phải học về lời nói chân chánh nữa.
4. Hành động chân chánh đã đầy đủ, không còn phải học về hành động chân chánh nữa.
5. Nghiệp chân chánh đã đầy đủ, không còn phải học về nghiệp chân chánh nữa.
6. Phương tiện chân chánh đã đầy đủ, không còn phải học về phương tiện chân chánh nữa.
7. Tâm niệm chân chánh đã đầy đủ, không còn phải học về niệm chân chánh nữa.
8. Thiền định chân chánh đã đầy đủ, không còn phải học về định chân chánh nữa.
9. Đã được giải thoát thế gian một cách chân chánh đầy đủ, không còn phải học về pháp đưa đến giải thoát khỏi thế gian một cách chân chánh nữa.
10. Trí tuệ chân chánh đã đầy đủ, không còn phải học về tuệ chân chánh nữa.
Đó là trăm pháp của người tu học.
Trăm pháp tôi đã nói này là không trái, là không khác, có thẩm xét, không mê lầm, không điên đảo, như người cầm đèn tuệ tùy ý quán sát. Những ai có trí tuệ cần quán sát như thế.
Các vị hãy lắng nghe những pháp tôi đã nói ở trên: Những pháp tôi đã nói, phần trên cũng tịnh, phần giữa cũng tịnh và phần sau cùng cũng tịnh. Có lợi ích, có tốt đẹp, đầy đủ thanh tịnh, là hạnh rốt ráo như chúng ta đã thấy.
Đây gọi là Thập báo pháp. Những pháp cần nói như trên, tôi đã v́ các vị mà nói.
Tôn giả Xá-lợi-phất nói xong, các thầy Tỳ-kheo vâng nhận, hết lòng đội ân.
KINH TRƯỜNG A-HÀM THẬP BÁO PHÁP
|
