PHẬT N�I KINH PHỔ DIỆU 4

�

佛山* Buddha Mountain * Ph�̣t Sơn

Calgary Alberta Canada

[中文|�ENGLISH]

PHẬT N�I KINH PHỔ DIỆU

H�n dịch: Đời T�y Tấn, Ph�p sư Tr�c Ph�p Hộ, người nước Nguyệt chỉ

Việt dịch:�Linh-Sơn Ph�p Bảo Đại Tạng Kinh

-o0o-

QUYỂN IV

Phẩm 12: XUẤT GIA

�

S�́ 0186

PHẬT N�I KINH PHỔ DIỆU� 8 Quy�̉n

MỤC LỤC

�Quyển I

�Phẩm 1: B�n Về Gi�ng Thần

�Phẩm 2: Thuyết Ph�p M�n

�Phẩm 3: Hiện H�nh Voi

�Quyển II

�Phẩm 4: Gi�ng Thần Ở Trong Thai

�Phẩm 5: Khi Sắp Sinh Ứng Hiện Ba Mươi Hai Điềm L�nh

�Quyển III

�Phẩm 6: V�o Miếu Trời

�Phẩm 7: Thị Hiện Học Chữ

�Phẩm 8: Ngồi Dưới Gốc C�y Xem C�y Ruộng

�Phẩm 9: Vua Bạch Tịnh Chọn Vợ Cho Th�i Tử

�Phẩm 10: Thi T�i Nghệ

�Phẩm 11: Bốn Lần Dạo Xem

�Quyển IV

�Phẩm 12: Xuất Gia

�Phẩm 13: Bảo Xa Nặc Thắng Ngựa

�Quyển V

�Phẩm 14: Ba M�n Học Kh�c

�Phẩm 15: S�u Năm Si�ng� Tu Khổ Hạnh

�Phẩm 16: Rồng Ca L�m

�Phẩm 17: Vời Ma

�Quyển VI

�Phẩm 18: H�ng Phục Ma Qu�n

�Phẩm 19: Thiền Tư H�nh Đạo

�Phẩm 20: Chư Thi�n Ch�c Mừng Phật Th�nh Đạo

�Quyển VII

�Phẩm 21: Qu�n S�t C�y

�Phẩm 22: Thương Nh�n D�ng B�nh

�Phẩm 23: Phạm Thi�n Khuyến Thỉnh Thuyết Ph�p

�Phẩm 24: C�u L�n

�Quyển VIII

�Phẩm 25: Mười T�m Ph�p Quyền Biến

�Phẩm 26: Phật Đến Nước Ma Kiệt Đ�

�Phẩm 27: Gi�o H�a X� Lợi Phất V� Mục Kiền Li�n

�Phẩm 28: Ưu Đ� Da

�Phẩm 29: Khen Ngợi Phật

�Phẩm 30: Ch�c Lụy

�

�� Bấy giờ Bồ-t�t nh�n khắp tất cả những người th�n thuộc, thấy c�c kỹ nữ giống như những người gỗ trăm đốt rỗng kh�ng, tr�ng rỗng như ruột c�y chuối, chẳng c� thật, kẻ th� tựa đầu l�n chiếc trống, người th� gượng �m lấy c�y đ�n, gối đầu l�n c�nh tay, cổ ch�n nhau nằm la liệt khắp tr�n s�n nh�, nước mắt nước mũi, nước d�i chảy ra. C�c thứ nhạc kh� đ�n cầm, đ�n tranh, ống ti�u, �ng địch vung v�i ngổn ngang. Những lo�i chim canh g�c đều ngủ say.

�� Bồ-t�t qu�n s�t khắp mọi người rồi quay lại nh�n người vợ, thấy nơi đ� đầy cả h�nh thể, t�c, m�ng ch�n tay, tủy n�o, xương, răng, đầu l�u, da, thịt, g�n, mạch, m�u mủ, tim, phổi, l� l�ch, thận, gan, mật, ruột, dạ d�y, phẩn, nước tiểu, nước mắt, nước d�i. B�n ngo�i nhờ một lớp da bao bọc, nhưng b�n trong l� chỗ chứa đựng của bao nhi�u vật h�i th�i, nhơ nhớp, chẳng c� một ch�t g� l� đặc biệt qu� b�u, gượng lấy hương thơm xoa ướp, d�ng hoa h�e trang sức điểm t� cũng chẳng kh�c n�o của tạm mượn phải ho�n trả lại; lại cũng chẳng được bao l�u. Mạng sống trăm năm nhưng ngủ nghỉ đ� mất đi ph�n nửa; lại c�n bao nhi�u thứ buồn lo chi phối. C�i vui thật chẳng được l� bao!

�� Ph�ng t�ng l�m hỏng đức, khiến con người trở th�nh ngu si. Đ� kh�ng phải l� điều m� chư Phật, Duy�n gi�c v� c�c bậc Ch�n nh�n khen ngợi. Cho n�n tham d�m đưa đến gi�, s�n hận đưa đến bệnh, ngu si đưa đến chết. Trừ sạch được ba điều n�y mới c� thể đắc đạo.

�� Tất cả những vật sở hữu đều như mộng huyễn. Ba c�i kh�ng c� chỗ nhờ, chỉ c� đạo mới l� nơi c� thể nương tựa. Ngay khi ấy đọc kệ:

�� Thấy họ c�ng thương x�t

�� Than thở, ph�t đại Bi

�� Đời �c độc khổ đau

�� Cớ sao ưa �i dục?

�� X�t thương kẻ ngu tối

�� Dục khổ lại n�i vui

�� Xả tham, ưa tr� tuệ

�� Kh�ng xả, kh�ng được an.

�� Bấy giờ Bồ-t�t theo cảnh ấy xem x�t nơi hậu cung ph�t khởi l�ng thương rộng lớn, thấy như vậy rơi lệ, l�ng Ng�i rất x�t thương cho họ. Người si c� ba mươi hai c�i hại đối với ch�ng sinh:

�� -Người ngu m� lầm bị điều ấy l�m hại sinh ra t�m nạn.

�� -Chỗ nhận thức bị nhiễm nhơ, cũng giống như chiếc b�nh đẹp đẽ đựng đầy thuốc độc, người ngu kh�ng hiểu cho l� cam lộ.

�� -Người ngu m� lầm như bị cuốn,trong d�ng nước dữ.

�� -Người ngu ưa th�ch việc đ� như uống nước độc.

�� -Người ngu ở đ� như con ch� gặm cục xương.

�� -Người ngu rơi v�o đ�y như đi v�o kh�i m�.

�� -Người ngu tham điều xấu như mực b�i l�n �o.

�� -Người ngu bị �ch n�y như chim bị sa lưới.

�� -Người ngu bị dục l�i k�o giống như đồ tể l�i s�c vật.

�� -Người ngu d� gần s�t b�n cũng kh�ng thấy được tai nạn sẽ đến.

�� -Người ngu ch�m đắm v�o đ� như con tr�u gi� bị sụp vũng lầy.

�� -Người ngu rơi v�o đ�y giống như thuyền bị lủng, ch�m trong biển lớn.

�� -Người ngu rớt v�o đ�y như người m� bị n�m v�o hang s�u.

�� -Người ngu kh�ng biết hạn lượng, như vực s�u kh�ng đ�y.

�� -Người ngu bị ch�y thi�u ở đ�y như trời đất gặp kiếp thi�u.

�� -Người ngu m� đắm như b�nh xe quay v�ng kh�ng c� đầu đu�i.

�� -Người ngu luồn l�ch theo đ�y như người m� v�o n�i.

�� -Người ngu rong ruổi lu�ng tuồng theo đ�y như con ch� bị cột cổ kh�ng rứt ra được.

�� -Người ngu ti�u diệt điều n�y như m�a đ�ng đốt c�y cỏ.

�� -Người ngu ng�y một hao tổn theo đ�y như mặt trăng sau ng�y rằm.

�� -Người ngu chinh phục điều n�y như những con rồng con gặp chim kim s�.

�� -Người ngu gặp điều n�y như c� Ma-kiệt nuốt chửng thuyền b� lớn.

�� -Người ngu buồn bực về điều n�y như cửa h�ng bu�n b�n gặp giặc cướp.

�� -Người ngu lo sợ điều n�y như c�y lớn bị đốn.

�� -Người ngu lo rầu việc n�y như gặp rắn độc.

�� -Người ngu ưa th�ch việc n�y như đem mật b�i l�n lưỡi dao rồi đưa cho trẻ con liếm.

�� -Người ngu m� đắm điều n�y như lửa đốt c�y kh�.

�� -Người ngu gặp việc n�y như trẻ con đ�a giỡn với vật nhọn.

�� -Người ngu bị điều n�y điều khiển như voi bị c�u m�c.

�� -Người ngu mất hết gốc đức như kẻ đ�nh bạc bị mất của v� c�ng lao phước lộc cũng ti�u tan.

�� -Người ngu bị vứt bỏ như thương gia ph�ng đ�ng rơi v�o nơi quỷ d�m.

�� Đ�y l� ba mươi hai việc x�t thấy nơi hậu cung. Xem thấy c�c thể nữ Ng�i khởi tưởng bất tịnh, tự mắng th�n m�nh, th�n ngồi tr�n hoạn hại. Chớ n�n c� � nghĩ tham đắm th�n n�y. N�n v�o nơi thanh vắng y�n tịnh, t�m kh�ng d�nh mắc, ngay khi đ� đọc kệ.

�� �� X�t từ đầu đến ch�n

�� Thấy kh�ng một ch�t sạch

�� Chớ n�n tham th�n n�y

�� Đ�y l� nơi g�y tội

�� Do đ� phải xa th�n

�� Mũi d�i chảy nhơ nhớp

�� Do đ�y chớ y�u mến

�� Hạnh sạch như hoa sen

�� Bỏ v� số bất tịnh

�� Khởi b�nh đẳng điều định

�� Do biết c�c ch�n l�ng

�� Như tr�ng kh�ng thể mến

�� Th�n n�y giống như voi

�� Xương, tủy, thịt, m�u hợp

�� G�n, mạch c�ng da bọc

�� L�ng, t�c, c�c m�ng, răng

�� C� t�m vạn lo�i tr�ng

�� Ng�y đ�m thi nhau gặm N

�� ếu người c� tr� tuệ

�� Trọn kh�ng nghĩ đến th�n.

�� Phật bảo c�c Tỳ-kheo:

�� -Bồ-t�t x�t thấy th�n t�m suy tư về những điều tr�n, chư Thi�n c�i Dục ở trong hư kh�ng đều biết r� những điều suy nghĩ của Bồ-t�t.

�� Thi�n tử Ph�p Hạnh từ xa bạch với Bồ-t�t:

�� C�i xin Đại th�nh, giờ đ� đến, sao Ng�i c�n chậm trễ?

�� L�c ấy Bồ-t�t qu�n s�t nơi hậu cung, thấy t�m �, c�c căn đều v� thường, biết th�n tồn tại kh�ng l�u, cũng giống như d�ng nước tr�i đi kh�ng trở lại. Việc l�m của người đời l� mưu t�nh cho c�i ng� của m�nh. Hễ ở đ�u c� c�i ng� của m�nh th� c� sự chấp chặt s�u d�y. Người c� đạo hạnh c�ng tột mới l� người đứng đầu, qu�n s�t đ�ng c�c cảnh giới n�n mến th�ch sự an vui của bậc Th�nh, c�n người chấp c�i ng� của m�nh th� tự cho ng� l� t�n qu�. T�m kh�ng d�nh v�o một chỗ n�o mới n�n h�nh đạo.

�� Thi�n tử Ph�p H�nh lại bạch:

�� -Kh�ng d�ng hạnh n�y để đạt quả vị Phật. Hiện tại trong việc h�nh đạo chỗ tu rất l� kh�, phải x�t th�n m�nh đồng như hang n�i, ch�nh đ� mới l� rốt r�o của bậc Bồ-t�t đại sĩ Nhất sinh bổ xứ.

�� Bấy giờ Bồ-t�t đối với mọi việc đều th�ng suốt, t�m Ng�i vững chắc, t�m suy tư s�ng r�, vui vẻ trong l�ng, mục đ�ch l� phụng sự gi�p đỡ mọi người xa l�a trần cấu, kh�ng v� cung k�nh, chỉ v�ng theo đạo m� th�i, từng niệm, từng niệm an ổn, thanh thản như nước trong, liền từ chỗ ngồi đứng dậy, trong l�ng vui vẻ, quan s�t khắp mọi người đang ở trước mặt, rồi v�n bức m�n b�u trang sức, bước l�n giảng đường, chắp tay niệm danh hiệu chư Phật trong mười phương v� từ xa đảnh lễ c�c Ng�i. Xem thấy trong hư kh�ng trăm ng�n chư Thi�n đều đi đến v�y quanh rải hoa, đốt hương, d�ng c�c loại hương bột, d�ng y phục, lọng lụa trang sức, tay cầm tr�ng phan bảo c�i c�ng c�c dụng cụ c�ng dường, c�i đầu l�m lễ Bồ-t�t. Thấy Tứ Thi�n vương, Quỷ thần, La-s�t, C�n-đạp-h�a... �� C�c ch�ng Long Vương đều mặc �o gi�p, vứt bỏ hết c�c điều kh�ng tốt l�nh, sạch hết c�c hạnh xấu, bu�ng rủ ngọc anh lạc, c�i đầu lạy Bồ-t�t. C�c Thi�n tử ở trong cung điện nhật nguyệt... đứng ở hai b�n cầm hoa hương, lọng lụa, tr�ng phan, b�o c�i.

�� Bấy giờ đ� gần nửa đ�m, Bồ-t�t bảo Xa-nặc:

�� -H�y mau thức dậy sửa soạn y�n cương cho con bạch m�. Ng�y h�m nay đ�ng l� ng�y tốt, n�n ra đi.

�� Xa-nặc nghe n�i trong l�ng buồn rầu, nước mắt tu�n tr�o:

�� -Việc l�m Ng�i b�nh đẳng s�ng suốt, thanh tịnh giống như sư tử. Nay sắp l�n đường, xin Ng�i dạy bảo.

�� Sắc diện đoan ch�nh như trăng rằm trung thu. Nhan mạo h�a vui kh�ng gợn một vết nhăn, chỗ hiểu biết trong sạch giống như hoa sen. �m thanh h�a nh�, trong s�ng như ngọc minh ch�u. C�c anh lạc b�u nơi th�n chiếu s�ng rực rỡ. T�m như hư kh�ng, như vua trong lo�i hươu, đi như nhạn vương một m�nh bay đi kh�ng hề sợ nguy hiểm. Mọi người đều theo, nay muốn xuất gia.

�� Bấy giờ Bồ-t�t lại bảo với Xa-nặc:

�� -Muốn chọn ngựa trắng, nhiều đời đ� từng đi sẽ đưa đến quả Thượng t�n. Vợ con, �n �i, của b�u, sự nghiệp gi�u sang, tất cả chỉ l� lao ngục, l� những thứ xưa nay ta tr�nh xa kh�ng ưa th�ch, chỉ muốn giữ giới, phụng h�nh nhẫn nhục, tu tinh tấn lực, thiền định, tr� tuệ, điều m� t�m ta hằng ưa th�ch. Từ v� số trăm ng�n ức kiếp đ� từng phụng h�nh l� ch� hướng h�m mộ được th�nh đạo, đoạn nguồn gốc sinh tử, tr� tuệ s�ng suốt chỉ dạy cho tất cả ch�ng sinh. Từ đ�y trở đi kh�ng c�n ưa th�ch gi�u sang ph� qu�, bổng lộc, chỉ để ch� nơi đạo lớn.

�� -L�c ta mới sinh, Phạm thi�n, Đế Th�ch tự hiện xuống đảnh lễ, ngay khi ấy ta đ� quyết định việc n�y. Vua hỏi thế n�o, A-di đ�p: �Nay đ�y một tướng của Th�i tử c� đủ cả trăm phước, oai thần s�ng ch�i kh�ng ai c� thể s�nh kịp. Nếu người ở đời l�m Chuyển lu�n th�nh vương sẽ l�m chủ cả bốn ch�u thi�n hạ. Nếu kh�ng th�ch ở đời, bỏ nước xuất gia l�m Sa-m�n thời sẽ th�nh Phật, dứt hẳn sinh, gi�, bệnh, chết, d�ng ch�nh ph�p gi�o h�a kh�ng hề sao l�ng!�

�� Xa-nặc bạch:

�� -Xin nguyện y theo lời Ng�i dạy.

�� -Khi ấy ngươi c� nghe về năm dục lạc kh�ng?

�� Đ�p:

�� -Kh�ng. Theo � bậc Thi�n t�n th� phải tạo v� lượng hạnh, nhưng con sống ngu tối kh�ng hiểu biết g�, nu�i dưỡng t�c r�u, v� th�n thể n�y m� g�y khổ hoạn, tăng th�m tội lỗi chồng chất, chịu nhiều khổ đau.

�� Bồ-tất bảo:

�� -Chư Thi�n, người đời đều cầm hương hoa hiện ra trước mắt, đồng đến nh�m họp, biểu hiện sức thần t�c để hầu hạ ta.

�� Xa-nặc bạch:

�� -Nay trong vườn hoa trổ đầy hoa tr�i, c�c lo�i chim đua nhau ca h�t vang lừng. Trong những ao tắm c� c�c loại hoa sen, hoa ph� dung xanh, thanh khiết. C� c�c con đường rộng r�i, bằng thẳng, c�c h�ng c�y qu� được cắt x�n, sửa sang ngay thẳng, đẹp đẽ. ở chỗ t�m con đường giao nhau được trang tr� c�c loại trướng b�u. M�a h� dạo chơi trong đ� rất l� vui th�ch. Đủ c�c m�n ca nhạc đặc biệt được tr�nh diễn để c�ng nhau vui chơi. Mọi người đều c�ng v�ng thờ cấm giới, n�i những lời ch� th�nh. Từ khi Th�i tử đản sinh, thường thuận theo � Ng�i, kh�ng vượt qua những lời Ng�i dạy bảo. Khi c�n ni�n thiếu sắc diện tươi s�ng, t�c đen mướt, mọi người đều th�ch. C�i xin Ng�i n�n bằng l�ng với điều đ�. Đời sống như vậy, sao Ng�i lại bỏ ra đi?

�� Bấy giờ Bồ-t�t lại bảo với Xa-nặc:

�� -Xa-nặc h�y th�i, đừng n�i nữa! Dục lạc ấy kh�ng thường, kh�ng c� thể giữ được l�u d�i. Sự biệt ly cũng giống như d�ng nước s�ng tr�i chảy, kh�ng bao giờ trở lại, kh�ng c� thể giữ được m�i m�i, đ� l� hoặc nghiệp m� lầm, giống như đưa nắm tay kh�ng ra để dối gạt trẻ con. N� mềm yếu, kh�ng bền vững, giống như tường v�ch đất b�n, kh�ng thể nương tựa. Như lằn chớp giữa kh�ng trung, tho�ng chốc đ� diệt mất. Lại cảnh giới n�y kh�ng ch�n thật; kẻ ngu tối cho đ�y l� an ổn, m� ta thấy n� dối lừa như bọt nước, vừa mới nổi l�n liền tan mất; ở ngay chỗ đi�n đảo, cũng như đ�m bọt nổi tr�n mặt nước, như huyễn h�a, chi�m bao. Năm m�n dục lạc kh�ng bao giờ thỏa m�n; cũng như biển nuốt c�c d�ng, như kh�t uống nước mặn, c�ng tăng th�m khổ hoạn m� th�i. V� thường của dục chỉ c� người tr� mới c� thể biết, người ngu kh�ng thể hiểu, cũng giống như người m� bị quăng v�o hang tối. Xa-nặc n�n biết, b�n ngũ dục kh�ng sạch. Ngạ quỷ, s�c sinh do v� kh�ng h�nh thiện n�n mất đi phẩm hạnh trong sạch, tăng th�m cảnh giới ma, o�n kết đấu tranh, buồn rầu đau khổ, c�ng với d�m quỷ gặp nhau. Người gi�c ngộ dứt bỏ, người th�ng minh xa l�a, bậc minh triết ti�u diệt. Người v� tr� học tập theo như uống thuốc độc, l� điều chư Phật hủy bỏ, người c� tr� học tập theo Th�nh gi�o.

�� L�c đ� đọc kệ:

�� Bỏ dục như ghẻ độc

�� Như bỏ những phẩn nhơ

�� Thấy ch�ng dục ph�t sinh

�� Vứt bỏ hằng an ẩn.

Phẩm 13: BẢO XANẶC THẮNG NGỰA

�� Bấy giờ Xa-nặc bạch với Bồ-t�t:

�� -Tuy Ng�i hiểu r� như vậy, kh�ng c�n ham th�ch sự gi�u sang ph� qu� ở đời, thường kh�ng c� � nghĩ đến c�c thứ anh lạc qu� b�u, vượt tho�t tự tại, kh�ng c�n nh�n lại, danh đức vang lừng; v� đ�n s�o, đ�n bầu với v� số loại k�n, c�c loại trống v� kỹ nhạc đủ loại, �m thanh h�a nh�, ưa gi�p sự nguy �ch, �m thanh như chim loan, ph�t ra như ma-ni, hoa tu-mạn, sen xanh v� tư di, m�i thơm ngọt ng�o lan tỏa khắp nơi, đốt c�c loại danh hương, hương bột, hương tạp, rất sung sướng với c�c m�n ăn uống thượng vị. Được cung cấp đầy đủ với trăm vị t� mật, đường ph�n... V� sao Ng�i lại muốn xả bỏ th� vui của năm m�n dục? Đ� l� điều hạ thần ưa th�ch, cũng giống như l� ng�i vị Đế Th�ch thường muốn được an ổn m�i ở tr�n trời.

�� Bồ-t�t bảo:

�� -Từ v� số kiếp ta, đ� từng vứt bỏ những việc n�y. Cội gốc �i đục l� c�c ph�p sắc, thanh, hương, vị, x�c. Ta thường xuy�n qua lại tr�n c�i trời v� thế gian, ch�n ng�n gi�u sang sung sướng, khi l�m Chuyển lu�n vương c� ng�n người con v� bảy b�u, dạo chơi khắp bốn c�i thi�n hạ, nhưng địa vị gi�u sang vinh hiển v� thường như giấc chi�m bao. Ở trong hậu cung, giữa đ�m thể nữ chẳng c� g� quyến rũ. Trở l�n chư Thi�n v� cung Đ�u-suất cũng kh�ng đ�ng với ch� của ta n�n lại xả bỏ kia để đến đ�y, huống l� c�c thứ dục lạc xấu x� ở c�i n�y m� tham đắm ư? Nay ở nơi đ�y như l� ở ngay trong c�c nạn sinh tử, khổ n�o, bất tịnh. Đời sống v� thường, c�n c� nhiều họa hoạn về sinh, l�o, bệnh, tử t�n �c độc hại, sợ h�i. Nhiều đời ta chứa nh�m c�ng đức, thường tự tr�ch m�nh, x�y dựng thuyền ph�p, bố th�, tr� giới, nhẫn nhục, tinh tấn, nhất t�m, tr� tuệ, t�m như kim cang, đ� th�nh thuyền lớn vượt qua tai nạn của bốn sự quấy nhiễu: sinh, gi�, bệnh, chết, lo nghĩ ch�ng sinh đang m� đấm nơi tham dục, mu�n l�m cho ch�ng đều được vĩnh viễn an vui, kh�ng th�n thiện với dục tham, khiến kh�ng bị l�m hại, dẹp c�c hữu lậu, cứu hộ tất cả những kẻ t� kiến dị học l�m cho đều được độ tho�t hết, cứu c�c hạng người thấp k�m, xấu �c khiến cho họ được qua bờ b�n kia, kh�ng c�n sinh, gi�, bệnh, chết.

�� Bấy giờ Xa-nặc c�ng th�m đau buồn, bạch với Bồ-t�t:

�� -V� thế cho n�n Ng�i phải ở lại nơi đ�y để quyết định cho xong vấn đề đi hay ở.

�� Bồ-t�t bảo:

�� -Nghe ta quyết định: Ta v� thương x�t ch�ng sinh muốn độ tho�t hết, n�n t�m trụ vững chắc như n�i Tu-di kh�ng thể nghi�ng đổ.

�� Xa-nặc lại hỏi:

�� -Ch�nh sĩ thế n�o?

�� Bồ-t�t đ�p:

�� -Vững chắc như kim cang, việc l�m trong sạch, si�ng năng tu h�nh để đạt đến gi�c ngộ. Giả sử c� đem gậy lớn đập bể đầu ta, ta cũng kh�ng bao giờ c�n trở lại mến chuộng sự gi�u sang vinh hiển ở đời.

�� L�c ấy chư Thi�n đang ở trong cung điện của họ, nghe những lời Bồ-t�t dạy như vậy, đồng cất tiếng khen ngợi:

�� -L�nh thay! L�nh thay!

�� Rồi rải xuống những loại hoa trời tối thượng bậc nhất ch�c mừng Ng�i chiến thắng. Ng�i sẽ v� mọi người l�m vị thuyền sư t�n qu� nhất trong lo�i người, t�m kh�ng d�nh mắc, cũng kh�ng khiếp sợ, ti�u trừ sạch hết những tối tăm si �m của kh�i trần lao x�ng ướp.

�� Kh�ng c�n cảnh giới t�, t�m ho�n to�n an ổn, như chiếc thuyền bền chắc, sẽ vượt qua đến bờ b�n kia.

�� Phật bảo c�c Tỳ-kheo:

�� -Thi�n tử Tịch �, Thi�n tử Diệu Tịch, ở trong hư kh�ng c�ng tất cả nam nữ trong th�nh nghe Bồ-t�t quyết định như vậy đều c�ng vui mừng khen ngợi: �L�nh thay!�, rồi c�ng tự trở về.

�� Bấy giờ Bồ-t�t thấy mọi người trong th�nh đều ngủ say, xem thấy đ� nửa đ�m, Ng�i liền trở dậy. Sao Ph� vừa xuất hiện, Ng�i biết đ� đến giờ c� thể ra đi, liền bảo Xa-nặc thắng y�n cương cho ngựa Kiền-trắc. Bồ-t�t vừa mới n�i ra lời n�y, ngay khi ấy Tứ Thi�n vương nghe lời Bồ-t�t dạy, liền đến ngay trong th�nh Ca-duy-la-vệ, đứng ở s�n trước c�ng dường Bồ-t�t.

�� Đề-đầu-lại-tra c�ng v� số trăm ng�n ức Kiền-đạp-h�a đều đội m�o từ phương Đ�ng đến, đứng ở c�i phương Đ�ng c�i đầu lạy Bồ-t�t, đ�nh c�c kỹ nhạc ngay trong hư kh�ng.

�� Thi�n vương Tỳ-lưu lặc-xoa c�ng v� số trăm ng�n ức Cưu-đao đều mặc �o gi�p từ phương Nam đến, đứng ở c�i phương Nam c�i đầu lạy Bồ-t�t, đ�nh c�c kỹ nhạc ngay trong hư kh�ng.

�� Thi�n vương Tỳ-lưu-la-xoa c�ng v� số trăm ng�n ức lo�i rồng cũng đều đến nh�m, mỗi vị mang c�c loại anh lạc b�u từ phương T�y đến, đứng ở c�i phương T�y c�i đầu lạy Bồ-t�t.

�� Thi�n vương Tỳ-sa-m�n c�ng v� số trăm ng�n ức Dạ-xoa tay cầm diễm quang minh ch�u s�ng ch�i rực rỡ, th�n mặc gi�p trụ từ phương Bắc đến, đứng ở c�i phương Bắc, c�i đầu lạy Bồ-t�t.

�� Thi�n đế Th�ch, Phạm c�ng v� số trăm ng�n ức chư Thi�n tay cầm hương hoa, tạp hương, cưu hương, lọng hoa, tr�ng phan đến đứng trong hư kh�ng c�i đầu lạy Bồ-t�t.

�� Bấy giờ Xa-nặc nghe Bồ-t�t n�i, nước mắt r�n rụa, bạch với Bồ-t�t:

�� -C�i xin bậc con của Hiền th�nh biết r� thời gian � nghĩa, đ�m nay kh�ng phải l�c ra đi.

�� Bồ-t�t dạy:

�� -Đ�m nay đ� đ�ng l�c. V� sao? V� ta từ l�u lu�n lu�n cầu nguyện, V� c�c ch�ng sinh chỉ b�y dấu vết đạo. Nay đ�ng l� l�c th�ch hợp, phải độ ch�ng sinh đi đến chỗ nh�n tịnh an lạc.

�� Ngay khi ấy đọc kệ.

�� Thi�n vương tại hư kh�ng

�� Cũng như Thi�n đế

�� Th�ch Vi�m thi�n v� Đ�u-suất,

�� V�-mạn, H�a tự tại

�� H�a-lu�n, Da-tư long,

�� Hải long, A-nậu-đạt

�� Đều đến muốn c�ng dường

�� Thấy Phật khi xuất gia

�� Sắc giới c�c Thi�n nh�n

�� Tu tịch thường h�nh thiền

�� Đều c�ng đến c�ng dường

�� Ba c�i đều tự về

�� Khai sĩ mười phương đến

�� Nhiều đời đ� tạo hạnh

�� Muốn vượt thắng xuất gia

�� Theo thời m� phụng sự

�� C�ng hu�n lớn c�ng tột

�� Kim cang thường trụ kh�ng

�� Mặc gi�p sức tinh tấn

�� T�m vững động cả biển

�� C�c Thi�n tử Nhật Nguyệt

�� Hầu hạ hai b�n Ng�i

�� Thấy Tịch Nhi�n xuất gia

�� Chấp hai tay l�m lễ

�� C�c Thi�n tử khuyến kh�ch

�� Ng�i ph�t đại tinh tấn

�� X�t c�c ph�p khổ n�o

�� N�n diễn �m thanh h�a

�� L�nh vui đều to�n vẹn

�� Giờ k�nh cầu đ� đến

�� T�i cũng được gặp Ng�i

�� Kh�ng ngại chắc kh�o ở

�� Sao Ph� đ� xuất hiện

�� Đ� biến thể vi diệu

�� C�c thế lực ở trước

�� Đều muốn c�ng theo hầu.

�� Bồ-t�t từ t�a ngồi đứng dậy, liền đứng ở giữa hư kh�ng giống như nhạn vường. Nam nữ trong th�nh đều ngủ say. C�c lo�i chim ch�c đủ loại kh�c nhau cũng đều ngủ hết, kh�ng thấy động tịnh. C�c tượng, m�, xa, bộ binh v� d�ng họ Th�ch với đầy đủ binh trượng t�c trực canh giữ, th�n bằng quyến thuộc, thầy tớ, bạn hữu cũng đều ngủ say. Bấy giờ tiếng Phạm �m, �m hưởng h�a nh� như tiếng chim loan. Đ� đến nửa đ�m, Ng�i lại bảo Xa-nặc:

�� -L�nh thay Xa-nặc! H�y mau thắng ngựa Kiền-trắc. Nếu ngươi muốn t�n thờ v� k�nh trọng ta th� kh�ng n�n lưu giữ ta lại.

�� Xa-nặc lại c�ng buồn thương sầu khổ, nước mắt như mưa.

�� Nay Nh�n Trung T�n muốn đạt mục đ�ch, nhưng cửa th�nh đ� kh�a k�n, ai l� người c� thể mở được?

�� Thi�n đế Th�ch nhớ biết điều đ�, liền khi ấy mở cửa. Xa-nặc thấy vậy l�ng rất vui mừng, vừa buồn, vừa vui: �Ai l� người gi�p ta? N�n t�nh thế n�o đ�y? Đi bằng c�ch n�o?� Ngay khi ấy bốn vị Thi�n vương nhấc bổng ch�n ngựa bay ra khỏi cửa th�nh. Thế lực của cả bốn bộ binh kh� ngăn nỗi, c�ng k�u lớn:

�� -Đại vương! Th�i tử đ� đi! V� sao kh�ng hay biết? S�ng ng�y mai C�-di sẽ đau khổ biết bao. Bao nhi�u an l�nh tốt đẹp từ nay kh�ng c�n nữa!

�� Bấy giờ Bồ-t�t nghĩ đến tiền kiếp của m�nh rồi bảo với Xa-nặc: -L�nh thay Xa-nặc, đ� thắng ngựa trắng.

�� C�c loại nhạc kh� như kh�ng hầu, c�ng l�c trổi l�n, Xa-nặc nh�n l�n hư kh�ng thấy chư Thi�n V� cấu đến nhiều v� số. C�c ch�ng Bồ- t�t c�ng dường Ng�i, xem thấy Thi�n đế Th�ch tự nhi�n mở cửa, thấy c�c quỷ thần v� A-tu-lu�n, Ch�n-đ�-la, Ma-hưu-lặc tự nhi�n mở cửa. Xa-nặc nghe chư Thi�n n�i, liền bảo với chư Thi�n:

�� -Nay thấy Bồ-t�t thật v� c�ng x�c động. Ng�i giống như th�n của sư tử sắc v�ng r�ng, sẽ l�m c�c c�ng đức như s�ng biển. Sức thiền định của chư Thi�n đ�y chưa được l� bao hầu c� thể khuy�n Ng�i nghe theo để ra đi; đ� ch�nh l� do bản nguyện của Ng�i m� ph�t khởi ra sự tốt l�nh, ban bố sự an vui cho ch�ng sinh th�nh tựu đạo nghĩa.

�� Bấy giờ mặt đất chấn động s�u c�ch, mặt Ng�i như mặt trăng rằm ở giữa hư kh�ng, đạo đức vang xa, t�m � thanh tịnh. Thi�n đế, Tỳ-sa-m�n Thi�n vương ở trước dẫn đường, ph�ng �nh s�ng lớn thanh tịnh soi s�ng khắp trời đất, diệt sạch c�c đường �c. Ch�ng sinh được an ổn, ti�u sạch c�c tham dục ở c�i trần, mưa c�c thứ hoa v� đ�nh trăm ng�n ức c�c thứ kỹ nhạc, chư Thi�n khen ngợi, trước sau theo dẫn đường. C� vị trời t�n l� Tối Thượng Tịnh ở trước Đại Th�nh chắp tay hướng về, đưa đ�i mắt như c�nh hoa sen m� thưa:

�� -Bậc độ tho�t ch�ng sinh rất l� uy nghi. Bản t�nh s�ng tối đều như hư kh�ng. T�i kh�ng lấy l�m ưa th�ch m� rất thương cho những quyến thuộc trong hậu cung kh�ng c�n được nghe �m thanh tốt l�nh n�y. V� lượng �m thanh đ� nay đ� bặt dứt. Kh�ng nh�n thấy ch�ng trời, kh�ng xem những thứ tốt đẹp, kh�ng ngửi c�c hương thơm, ti�u trừ �i dục, bỏ n�i trần lao, kh�ng c�n trở lại trong c�c sự nhơ nhớp, đạt được rốt r�o. Kh�ng c� cung điện. Nay kh�ng c�n dục tưởng, phụng h�nh từ t�m, xa l�a c�c tội lỗi che lấp, kh�ng c�n trở lại v� số tai ương, tinh thần ho�n hảo, tất cả đầy đủ, kh�ng ưa th�ch c�c thứ hương thơm. Ng�y nay s�ng ch�i vẻ vang, th�n t�m b�nh đẳng, đẹp như Thần ti�n, lời n�i c� gốc ngọn, ở nơi nh� Th�nh vương khiến cho người yếu đuối được mạnh mẽ, chỉ r� danh xưng ch�n thật, từ bỏ d�ng vua nhưng lại kh�ng mất. Ở trong d�ng họ Th�ch tối cao, hưởng thọ c�c phước lộc lớn. Nguyện Ng�i đạt đến c�ng tột, l�a cấu uế kh�ng nhiễm trần, thực h�nh từ bi thương x�t. Qu�n thấy cung điện �m thanh vi diệu đ� bặt dứt. Kh�ng c�n trở lại trong th�nh Ca-duy-la- vệ, kh�ng c�n ph�ng dật. Hết nguồn gốc sinh tử, kh�ng c�n trở lại đứng, ngồi, tới lui, qua lại trong nước. Chỉ đi đến gốc c�y Bồ-đề, đạt đạo cam lộ, kh�ng c�n, gi�, bệnh, chết.

�� Bấy giờ Bồ-t�t đ� đi xuất gia. V� ch�ng sinh cho n�n h�nh tr� nhiều phương ph�p v� cũng kh�ng trụ chỗ n�o, kh�ng mến mộ thể nữ v� đ� đắc th� thắng. Đ�y l� ruộng phước lớn, l� đất c�ng đức, thường l�m thuốc tuệ. V� số ức kiếp dồn chứa đức hạnh, bố th�, tr� giới học rộng nghe nhiều. Bồ-t�t h�nh từ bi, giữ g�n giới cấm thanh tịnh, việc l�m kh�ng khuyết phạm, kh�ng nghĩ đến �i dục. �� Nhẫn nhục, nh�n h�a, c� bị chặt đứt th�n ra cũng kh�ng �m l�ng hận. Thương x�t ch�ng sinh, si�ng năng kh�ng biếng nh�c. V� số ức kiếp chứa nh�m đạo nghiệp, c�ng tế cả trăm ng�n đời, thường tu thiền định, t�m � vắng lặng, sạch hết trần cấu, tự h�ng phục m�nh, tuệ kh�ng chướng ngại, kh�ng nghĩ tưởng T�m Ng�i giải tho�t v� độ tho�t ức lần. Thực h�nh từ bi, đ� qua bờ gi�c, phụng h�nh thanh tịnh; ph�n biệt, ưa cứu gi�p. Đ� l� Bậc trời ch�n ch�nh trong h�ng trời, n�n thờ phụng Ng�i; thanh tịnh kh�ng nhơ, t�m như minh ch�u, ủng hộ kẻ bị hoạn nạn. Thi�n nh�n kh�ng c�ng tột. Người bị nguy khốn quay về nương tựa, l�m thầy thuốc cho người bị bệnh, l�m vị đại ph�p vương ở c�c c�i nước, l�m vị trời c� ng�n mắt chiếu tan c�c m� hoặc, th�n � dừng nghĩ, hưng ph�t oai quang, xả bỏ t�m o�n kết, dũng m�nh ti�u trừ c�c trần lao, c�ng tột ở trong ch�ng, kh�ng ai c� thể b� kịp. Như sư tử dạo đi kh�ng hề sợ sệt, như rồng điều t�m tu�ng mưa đ�ng l�c. Dan dắt mọi người, như con tr�u ch�a dẫn đầu đ�n tr�u đ� bỏ o�n kết. Như mặt trăng tr�n đầy, s�ng chiếu khắp nơi. Như mặt trời mới mọc, như ngọn đuốc lớn ti�u diệt c�c sự tối tăm. Giống như hoa sen kh�ng d�nh nước b�n. Hương đức vi diệu, kh�ng động như n�i. Điều phục c�c s�n hận, h�ng phục th�n, tử ma, thi�n ma. L�m vị thầy dẫn đường vĩ đại cho người m� qu�n mất đường về, thuyết B�t ch�nh đạo, kh�ng l�u sẽ th�nh Phật, dứt sinh, gi�, bệnh, chết, độ c�c sự tối tăm, chữa c�c bệnh ghẻ dữ, ca ngợi đức ch�n ch�nh kh�ng thể hạn lượng. Nhan sắc tinh nhuận, kiến lập c�ng hu�n.

�� Bấy giờ, Bồ-t�t đi dần về ph�a trước thấy năm thần đường t�n l� Bốn Thức đứng đầu năm con đường, đeo kiếm, cầm cung t�n. Thấy Bồ-t�t đến bỏ cung, quăng t�n, cởi kiếm, đứng lui, c�i đầu lạy s�t ch�n Bồ-t�t, bạch rằng:

�� -Tứ Thi�n vương của Phạm thi�n ra lệnh cho ch�ng t�i giữ năm con đường, kh�ng biết l�m như vậy để l�m g�, ch�ng t�i ngu muội kh�ng hiểu r�, xin Ng�i cho biết � chỉ.

�� Bồ-t�t bảo:

�� -Tuy l�m chủ cả năm đường m� kh�ng biết chỗ trở về, gốc từ đ�u đến. Ngũ giới l�m người, Thập thiện sinh l�n trời, xan tham đọa ngạ quỷ, ngang ngạnh đọa s�c sinh, mười �c đọa địa ngục. Kh�ng đi năm đường đ� th� trở về gốc người. Kh�ng ưa th�ch năm đường do kh�ng c� năm ấm, ba độc, s�u suy, tức l� Niết-b�n. Kh�ng ở trong sinh tử, kh�ng trụ nơi Niết-b�n, đạt Bất tho�i chuyển, thọ quả vị Bồ- t�t, kh�ng từ đ�u sinh, cũng kh�ng sinh về đ�u, kh�ng c�n sinh v�o cảnh giới n�o cả. C�c �ng cầm dao thế tục, nắm binh l�nh t�c trực canh giữ. Ta cầm kiếm lớn tr� tuệ v� cực chặt dứt tận năm đường sinh tử cho đến gốc rễ kh�ng chung, kh�ng thỉ, kh�ng h�nh, vĩnh viễn an vui. Bốn thức hiểu r�, liền được Bất tho�i chuyển. V� số Thi�n thần đều ph�t đạo t�m.

�� Ngay khi ấy Bồ-t�t mạnh mẽ bỏ nh�. Vừa ra cửa th�nh, tất cả quần ch�ng trong th�nh Ca-duy-la-vệ đều biết Th�i tử ra đi. Mọi người c�ng b�n luận, trong l�ng rất vui vẻ.

�� S�ng ng�y C�-di thức dậy, nghe văng vẳng mọi người n�i với nhau, biết r� Bồ-tat đ� đi. Vua nghe tiếng vang lớn liền t�m kiếm, kh�ng thấy Bồ-t�t, cũng kh�ng thấy ngựa v� Xa-nặc, l�ng vua cảm thương tột độ ng� quỵ xuống đất, cất tiếng than o�n:

�� -Than �i! Ta chỉ c� một người con, khuy�n h�a trong cung, lớn nhỏ đều vui, nay bỏ tất cả mọi người, đi đ�u, đ�nh dứt hẳn sự tr�ng mong của ta. Ta sẽ biết tr�ng cậy v�o đ�u. Thi�n hạ trong bốn c�i sẽ nương v�o chỗ n�o?

�� C�-di từ tr�n giường lăn xuống đất, tự v� đầu t�c, bứt đứt chuỗi anh lạc b�u đeo nơi th�n, than kh�c:

�� -Sao lại đau đớn thế n�y! Vị thầy dẫn đường cho ta nương tựa, ta xem như vị trời m� nay bỏ ta ra đi. Ta sống l�m g�. �n �i chưa bao l�u lại liền ly biệt!

�� B� than kh�c, nước mắt như mưa, kh�ng thể tự kềm chế được, rồi lại than thở:

�� -Th�i tử nhan mạo xinh đẹp tuyệt vời, l�ng thanh tịnh kh�ng uế nhiễm, trong suốt như nước ở vực s�u. Trong ngo�i đều s�ng đẹp, kh�ng ai l� kh�ng k�nh trọng. Dạỵ bảo những điều ch�n ch�nh, kh�ng một điều n�o l� kh�ng tốt l�nh, mọi người đều c�ng về nương. Nay bỏ ta ra đi để đến nơi n�o? Ng�i chưa từng bu�ng lung, kh�ng v� rong ruổi, l� chủ trong trời đất, nắm giữ đạo ch�n ch�nh, tắm gội nhuần thắm, trang nghi�m y phục c�i trời, kẻ gần người xa đều mến mộ, mở b�y hạnh nghiệp. Nay kh�ng thấy Bồ-t�t, kh�ng ai l� kh�ng �m l�ng lo lắng. C�y cối trong nước, hoa tr�i rơi rụng. Những nơi đất đai sạch sẽ đều sinh ra bụi bặm nhơ nhớp kh�ng c�n sự đẹp đẽ như xưa.

�� Nơi Đấng Nh�n T�n thấy nghe �m hưởng của những tiếng kỹ nhạc �m dịu v� voi ngựa xe cộ ở trong khoảng kh�ng gian đ� cũng như đ� trang tr� b�nh hương thơm, hoa thơm, kỹ nhạc, cờ x� lọng lụa năm m�u rực rỡ, nay Bậc ch� đức đ� ra đi, tất cả c�c thứ ấy cũng kh�ng c�n nữa. Những lời �m dịu ch� th�nh bậc nhất kh� được nghe lại.

�� C�-di than thở nước mắt hoen mi. Bậc t�n qu� trong lo�i người nhiều đời chứa đức, thấy r� suốt gốc ngọn, muốn độ c�c nạn khổ sinh, gi�, bệnh, chết cho tất cả ch�ng sinh. Bậc Đại Th�nh tu trăm ng�n đức hạnh, tr� tuệ của Ng�i kh�ng c� thể th� dụ.

�� L�c ấy, Xa-nặc đang đ�m hộ tống Bồ-t�t đi. Bồ-t�t cởi tất cả c�c thứ anh lạc, ch�u ngọc qu� b�u giao cho Xa-nặc v� dạy Xa-nặc đem những thứ ấy trở về nước t�u bạch, giải b�y với phụ vương v� phu nh�n:

�� -Th�n ta bỏ nước kh�ng c�n ham th�ch sự gi�u sang vinh hiển ở đời, kh�ng ưa thi�n hạ đất đai, chỉ c� đạo l� gốc. Nếu ta đạt th�nh Ch�nh gi�c, ta sẽ trở về giảng thuyết kinh điển n�y, d�ng ph�p để cứu gi�p khiến t�m vắng lặng, kh�ng c�n ham sự vinh hiển ở đời.

�� Xa-nặc nghe những lời đ� nước mắt tu�n như mưa, c�i đầu k�nh lạy.

�� -Bậc Th�nh Tuệ trong lo�i người, c�i xin Ng�i dạy bảo cho thần. Ngựa trắng quỳ s�t đất liếm ch�n Bồ-t�t.

�� Xa-nặc bạch:

�� -Nay thần trở về vua v� vương phi hỏi đưa bậc đại c�ng hu�n đi đến nơi n�o, th� thần phải trả lời ra sao?

�� Bồ-t�t đ�p:

�� -Như ch�nh chỗ khanh đ� thấy lại c�n phải hỏi!

�� Rồi Ng�i c�ng Xa-nặc từ biệt. Bồ-t�t trong l�ng vui vẻ, c�ng �n �i đ� biệt ly, tuệ biện v� lượng, b�n tiến thẳng tới trước. Tr�n đường đi, Ng�i gặp hai người thợ săn, t�m tự nghĩ: �Ta đ� xuất gia, kh�ng giống với người đời�, b�n cởi chiếc �o qu� b�u đang mặc đổi lấy chiếc �o da nai mặc v�o v� đi.

�� Xa-nặc nhận �o v� c�c thứ anh lạc qu� b�u rồi dắt ngựa trắng trở về. Đi đến vườn hoa, những người coi s�c vười hoa thấy Xa-nặc trở về, buồn vui lẫn lộn, nhưng kh�ng thấy Th�i tử. Hỏi Xa-nặc th� Xa-nặc im lặng, chỉ thấy Xa-nặc mang �o, c�c thứ anh lạc b�u của Th�i tử v� ngựa trắng trở về, n�n kh�ng chịu nỗi, lại buồn rầu. Vua Bạch Tịnh nghe tin, c�ng với c�c quần thần quyến thuộc v�y quanh đi đến vườn hoa cũng vui buồn lẫn lộn.

�� C�-di trong l�ng hy vọng Bồ-t�t trở về, nhưng kh�ng thấy Bồ-t�t, trong l�ng sinh nghi, m� cũng kh�ng tin Bồ-t�t đ� đi. Xa-nặc n�i:

�� -Bồ-t�t gởi lời t�u bạch giải b�y c�ng quốc vương v� vương phi rằng: Sau khi đắc đạo, Ng�i mới trở về gặp lại.

�� Vua thấy �o b�u, Xa-nặc, ngựa trắng đơn độc trở về m� kh�ng thấy Th�i tử, liền ng� quỵ xuống đất k�u than:

�� -Đứa con th�n y�u của ta, người hiểu r� kinh điển c�ng tất cả c�c m�n nghệ thuật đặc biệt; nay v� mục đ�ch của m�nh, đ� bỏ nước c�ng vạn d�n. Xa-nặc h�y n�i đi! Bồ-t�t con ta đi đến nơi n�o? Ai l� người mở cửa th�nh? C�c Thi�n nh�n đ� c�ng dường ra sao?

�� Xa-nặc t�u:

�� -C�i xin đại vương lắng nghe: Thần vẫn ở nơi thường ở của thần, đang nằm ngủ y�n tịnh, cửa th�nh vẫn đ�ng k�n. L�c ấy Bồ-t�t d�ng �m thanh �m dịu n�i với thần: �Xa-nặc h�y mau thắng y�n cương cho ngựa trắng�. Bấy giờ trong th�nh vạn d�n đều ngủ say, kh�ng nghe lời Ng�i n�i. L�c đ� thần buồn kh�c, thắng ngựa dắt trao cho Bồ-t�t. Thi�n đế mở cửa th�nh. Tứ Thi�n vương đ� lại bảo bốn vị thần nhấc bổng ch�n ngựa. Trăm ng�n chư Thi�n, Thi�n đế Th�ch Phạm theo hộ tống Ng�i, sửa sang đường s� trang sức đẹp đẽ, chiếu �nh s�ng lớn, rải hoa, đốt hương, kỹ nhạc của chư Thi�n đồng một l�c trổi l�n vang dội giữa hư kh�ng. Chư Thi�n v�y quanh để hầu hạ v� tiễn đưa Ng�i, Khi đi c�ch th�nh đ� rất xa, Ng�i cởi �o b�u c�ng anh lạc v� trao ngựa trắng dạy thần mang trở về nước t�u l�n quốc vương v� từ tạ vương phi, quyết đến khi th�nh đạo mới trở về gặp lại, v� khuy�n mọi người chớ n�n đau buồn sầu khổ.

�� C�-di nghe xa-nặc n�i, nỗi buồn thương lại tr�o d�ng, b� �m đầu ngựa trắng buồn than:

�� -Con chở Th�i tử ra đi sao lại đơn độc trở về?

�� B� nhớ đến những cuộc vui chơi trước kia, than thở trăm bề, �m sầu tự th�n: �Than �i! Đau đớn thay phải chịu ly biệt! Th�i tử sức mạnh ki�n cường, nhan mạo đẹp đẽ, ở giữa mọi người như mặt trăng tr�n đầy, tướng tốt trang nghi�m, oai thần rực rỡ, gần nhau tho�ng chốc vội v� biệt ly. Bậc Th�nh kh�ng ai s�nh bằng, v� sao bỏ nhau? C�ng đức kh� lường, tiếng tốt đồn khắp, mọi người đều c�ng thờ phụng cung k�nh, bền vững như n�i, h�ng phục c�c o�n địch, �m thanh �m dịu như tiếng chim loan, hơn cả Phạm thi�n, chứa c�ng dồn đức kh�ng ai c� thể s�nh bằng, xa gần đều khen ngợi. Th�nh ch�ng Thần ti�n kh�ng ai l� kh�ng x�t thương quyến luyến. Sinh ở dưới gốc c�y L�n b�nh l� cao tột tr�n hết. Miệng diễn tiếng cam lộ, nghe thấu mười phương. Tuy ở ngay trong c�c dục m� kh�ng hề đắm nhiễm, giống như hư kh�ng. Việc l�m thanh tịnh mềm dịu như sữa. L�ng trắng giữa chặng m�y, Th�nh thể mịn m�ns trơn l�ng. Thuần h�a an ổn, tay ch�n mềm mại, đẹp đẽ rực rỡ giống như m�u v�ng r�ng. D�ng đức trang nghi�m th�n, kh�ng ai l� kh�ng t�n k�nh. Ở ngay trong cung điện đầy dẫy bao �m thanh kỹ nhạc, hoa hương, ăn uống, m� kh�ng lấy đ� l�m vui, l�ng kh�ng th�m bớt. Than �i, Xa-nặc kh�ng c� l�ng nh�n từ, đưa Ng�i đi đến nơi n�o m� ri�ng một m�nh trở về!�

�� C�-di một m�nh ri�ng khen ngợi Bồ-t�t trăm ng�n lời, rồi lại than tr�ch: �Dẫn đường gi�o h�a tất cả, sao lại một m�nh ri�ng đi? �� Ai l� người đưa Ng�i đi ra khỏi đất nước n�y? V� lẽ g� c�ng chư Thi�n gặp gỡ để ri�ng một m�nh thiếp đau khổ.

�� Xa-nặc v� t�ch sự, đ� m�c hai mắt ta khiến ta c� đơn đui m� tăm tối. Xa-nặc n�n biết, tất cả chư Phật quyết b�o �n cha mẹ c�n xả bỏ gần gũi, huống ta l� người vợ h�n mọn, c�ng bọn thể nữ n�y m� y�u mến hay sao!

�� Độc �c thay �n �i! Sao lại qu� nhanh ch�ng m� kh�ng thể được l�u d�i. Lại lo sợ tan vỡ giống như đ�m bọt nước. Nghĩ tưởng chỗ tr�i buộc, đọa v�o lưới t� kiến. Tuy nương tựa v�o nh�n gian bao la nhưng chẳng biết nơi n�o. Ng�i đ� từng n�i l� hiện tại l�m những việc kh�ng ch�n ch�nh, y�n ổn trong thời gian ngắn ngủi, đau khổ nhiều v� lượng. Nguyện cầu quả Phật sớm được th�nh tựu�.

�� Vua khuy�n C�-di:

�� -Đời người chung cuộc c� gặp gỡ tất phải c� chia l�a. Bốn m�a lu�n thay đổi. Trời đất, mặt trăng, mặt trời đều kh�ng thường tồn tại. Th�i tử l�c mới sinh ra trời đất chấn động, bước đi bảy bước, miệng tự n�i l�n: �Tr�n trời, trong thế gian chỉ c� ta l� t�n qu� hơn hết. sẽ vượt sinh gi�, bệnh, chết trong ba c�i, đạt đến v� vi�. Thi�n đế đi xuống c�i đầu c�ng dường. Tứ vương đ�n lấy th�n đặt l�n tr�n chiếc ghế nhỏ bằng v�ng. Ch�n con rồng tắm rửa th�n Bồ-t�t. Khi chưa sinh sớm ứng hiện điềm l�nh, khi sinh ra với ba mươi hai tướng tốt. A-di xem c�c tướng đ� cho biết: Nếu ở đời sẽ l�m Chuyển lu�n vương, bỏ nh� đi tu sẽ l�m Phật. Chỗ hiểu biết rộng r�i, thấu suốt. Thế lực kh�ng thể lường, đặc biệt t�n qu� trong ba c�i, kh�ng ai l� kh�ng c�i đầu l�m lễ, chắc chắn sẽ th�nh Phật độ tho�t khắp mười phương. Sẽ trở về trong một ng�y kh�ng xa. H�y tự thư thả suy nghĩ, chớ c� buồn rầu.

�� Vua tuy n�i như vậy nhưng l�ng se thắt, buồn thương than thở. Bấy giờ Xa-nặc thấy vua v� C�-di n�i những lời đớn đau như vậy lại c�ng th�m thương x�t, nước mắt tu�n chảy thấm ướt cả vạt �o, can:

�� -L�nh thay C�-di! C�i xin lệnh b� nghe thần thưa: Chẳng n�n buồn nữa. Thần ngay trong đ�m ấy thấy khắp trong th�nh nam nữ lớn nhỏ đều ngủ say. Đấng trăm phước ch� Th�nh bảo nhỏ với thần: Muốn sai ngươi thắng ngựa�. Vừa nghe lời đ�, trong l�ng thần tắt nghẹn. Xa thấy t�n phi ngủ rất l� say, thần cố ph�t l�n �m thanh lớn, C�i tiếng k�u: �Dậy mau! Dậy mau! Th�nh t�n muốn đi!�. Chư Thi�n tiếp �m thanh khiến lấp mất kh�ng nghe tiếng của thần. Thần dở ch�n dậm đấu vỗ tay, đ�nh trống, nhưng kh�ng ai nghe. �� Bấy giờ trong hư kh�ng mặt trời, mặt trăng s�ng rực rỡ. V� số ng�n ức Th�ch, Phạm, Tứ thi�n c�c đại t�n thần c�i đầu l�m lễ, chắp tay quay về c�ng dường Đấng Ch� T�n. C�c Quỷ thần, Rồng, Duyệt-xoa, C�n- đạp-h�a, Bạc mị hại quỷ, Tứ Thi�n vương thần t�c ấy sai quỷ n�ng ch�n ngựa, rải hoa sen xanh, hoa ph� dung sạch sẽ tinh khiết. Th�nh trăm phước tướng oai quang rực rỡ, mưa c�c thi�n hoa, đất chấn động s�u c�ch, hoa đầy khắp cả nước Phật, chỉ nghe chư Thi�n th�c giục mở cửa, cửa tự nhi�n mở. V� số ức chư Thi�n v�y quanh trước sau c�ng nhau c�ng dường. Ng�i kh�ng tự cất th�n, bỗng nhi�n đ� đi qua. Thế Hộ n�i: �Anh em, vợ con, bạn b�, chư Thi�n, tr�n đến Thi�n vương c� ch� hướng tốt l�m cho họ hướng về Phật đạo, kh�ng nghĩ đến c�c điều �c, lặng y�n kh�ng n�i để khen ngợi c�c đức lớn của Bồ-t�t�. Kiền-trắc c� sức mạnh n�n h� l�n �m thanh rỗng suổt. Bầu trời giữ lại tiếng vang �m dịu đ�. Kiền-trắc chở bậc Đại Th�nh của đời nhanh ch�ng, chẳng động, kh�ng c� c�c nạn �c th� khủng bố.

�� Thế Hộ cỡi n�, n� một l�ng vui vẻ, xả th�n s�c sinh kh�ng để tổn hại bậc thầy dẫn đường, bậc thầy dẫn đường s�ng suốt soi s�ng cho tất cả. N� chắc chắn sẽ được cứu độ.

�� Lại c� trăm ng�n ức chư Thi�n c�i sắc dịu d�ng bước xuống, thấy ngựa Kiền-trắc ở giữa hư kh�ng chở Bồ-t�t, họ sửa sang đường s� v� c�ng đẹp đẽ, x�y lan can b�u với v� số vật liệu, đốt hương thơm c�i trời, do phước của Kiền-trắc. Chư Thi�n Đao-lợi v�y quanh ỏ một b�n Th�i tử, nhạc trời tự trổi. C�-di chớ c� buồn rầu, an t�m vui vẻ, chẳng bao l�u nữa Đấng cao cả trong lo�i người sẽ th�nh Phật đạo. Chư Thi�n v�y quanh, hiện b�y những việc v�o đ�m đ� đều th�ch hợp đạo ph�p. Xin đừng buồn nữa! Vương phi trăm phước s�ng ch�i vượt hẳn mọi người, xem x�t như đ�y n�n vui mừng, kh�ng n�n �m l�ng buồn lo. Suốt bảy ng�y đ�m khen ngợi c�ng đức của Ng�i cũng kh�ng thể hết.

�� Khi T�n nh�n ra đi, chư Thi�n c�ng nhau tiễn đưa đ�ng kh�ng thể kể xiết. Vương phi nay hiểu r� � nghĩa, kh�ng thể n�i hết. Vương phi đ� từng phụng sự, đức s�ng n�y chiếu soi đến ch�n th�nh, khi ấy trở th�nh đạo niệm v� cực. Vương phi kh�ng l�u sẽ trở th�nh t�n qu� tr�n hết trong lo�i người.

�� Vua nghĩ đến Bồ-t�t, kh�ng ngu�i thương nhớ, vừa muốn đi mời Ng�i trở về, liền nhớ lại lời thầy tướng số A-di: �Nếu Th�i tử ở đời sẽ l�m Chuyển lu�n th�nh vương tự nhi�n c� bảy b�u, l�m chủ cả bốn ch�u thi�n hạ, c� ng�n người con khỏe mạnh. Nếu bỏ nước xuất gia học đạo, chắc chắn sẽ th�nh Ch�nh gi�c, l�m Bậc Đại Th�nh v� lượng, d�ng bảy gi�c � qu� b�u dạy bảo, gi�o h�a mười phương ba c�i ngu si tăm tối, khai ngộ cho những người kh�ng hiểu biết, chắc chắn kh�ng trở về�, n�n cho người đi theo để bảo vệ, c�ng dường, gi�p đỡ Th�i tử.

�� Vua cho mời khắp tất cả c�c đại thần, c�c bậc minh tr� bảo:

�� -C�c khanh ở đời khi tuổi về gi� con c�i nu�i nấng bảo bọc, ch�u chắt quay quần vui chơi, kh�ng nghĩ đến nỗi buồn của ta. Ta chỉ c� một người con duy nhất, tướng mạo đặc biệt hiếm c�, vượt hẳn mọi người. Đang ở trong bốn c�i thi�n hạ, một sớm l�a bỏ v�o ở nơi hang n�i, chỗ tuyệt nhi�n kh�ng c� b�ng người, những khổ �ch về lạnh n�ng đ�i kh�t, hiểm nguy n�o ai hay biết. C�c khanh h�y chọn lấy năm người trong số con em đại thần của c�c khanh đi theo để hầu hạ Th�i tử. Nếu trong số đ�, ai nửa chừng bỏ về, ta sẽ giết hết b� con d�ng họ trong năm đời của c�c ngươi.

�� Năm người được chọn phụng mệnh vua v�o trong n�i t�m Th�i tử để hầu hạ.

�� Bồ-t�t đ� tiến s�u v�o n�i, năm người đuổi theo t�m Ng�i kh�ng thể kịp. Họ c�ng n�i với nhau:

�� -Đ�y l� người ẩn dật, đi kh�ng chọn đường. Biết t�m Ng�i ở nơi đ�u. Nếu ch�ng ta trở về chắc chắn sẽ bị giết cả d�ng họ, chi bằng ở lại nơi đ�y.

�� Năm người c�ng dừng lại nơi đ�. Ở đ� tr�i ngon nước ngọt đều tr�n đầy. C�y cối tốt tươi kh�ng thiếu thứ g�.

�� Bồ-t�t bỏ nước, oai Th�nh kh�ng lường. T�m tự nghĩ: �Muốn l�m Sa-m�n th� t�m � vắng lặng, đ�ng oai nghi lễ tiết�. Ng�i dạo đi đến chỗ m� nước b�n n�i dừng lại. Thi�n vương biết t�m Ng�i liền bay l�n trời lấy một con dao đến d�ng. Đế Th�ch nhận lấy t�c, Ng�i liền th�nh Sa-m�n. Hiển lộ nhục kế m� ở tại gia kh�ng biết.

�� Bồ-t�t mặc ph�p y, hiện b�y trang nghi�m bậc nhất, tay cầm ứng kh�, tư duy v� niệm, v�o nước La-duyệt-kỳ muốn đi khất thực. Dung sắc của Ng�i rực rỡ giống như sắc v�ng r�ng chiếu s�ng. Th�n cao lớn một trượng s�u, với ba mươi hai tướng tốt trang nghi�m. Vạn d�n trong th�nh đều đến xem sắc diện v� h�nh d�ng Ng�i, mắt nh�n m�i kh�ng ch�n. Ng�i đi c�ng khắp, mọi người đều đi theo sau. Từ xưa đến nay chưa từng thấy nghe một vị Thần nh�n th�nh đạt ch� ch�n như thế. �nh s�ng chiếu khắp, trời người khởi niệm suy nghĩ đến gốc ngọn của Ng�i. Bố th� c�ng dường c�c m�n ăn ngon bổ, kh�ng biết Bồ-t�t kh�ng ưa th�ch v� số địa vị, của cải, sự nghiệp gi�u c� ở đời. Mọi người chỉ xem x�t Bậc t�n qu� trong lo�i người c�ng chư Thi�n kh�ng kh�c nhau. Họ c�ng nhau đi đến thưa với vua B�nh-sa:

�� -Ch�c mừng đại vương nay được điều tốt đẹp. Phạm thi�n gi�ng hạ đến nước ta khất thực.

�� Lại c� người n�i đ�y l� Thi�n đế Th�ch.

�� Lại c� người n�i đ�y l� Diệm Thi�n vương.

�� Lại c� người n�i đ�y l� Đ�u-suất-đ� thi�n, V� ki�u lạc thi�n.

�� Hoặc c� người n�i H�a tự tại Thi�n vương.

�� Lại c� người n�i đ�y l� Nhật Nguyệt vương, Duy-ma Thần vương...

�� Vua nghe những lời ấy vui mừng kh�n xiết, liền sai sứ giả xem Bồ-t�t đi đến chỗ n�o, c� người c�ng dường kh�ng? C� khất thực được kh�ng?. Sứ giả lập tức ra khỏi th�nh, đuổi theo xem x�t, thấy Ng�i ngồi b�n d�ng nước ở ch�n n�i, oai thần tốt đẹp, giống như ngọn n�i v�ng. Sứ giả liền quay về t�u với vua B�nh-sa: �Ng�i ngồi b�n d�ng nước ở ch�n n�i�. Nghe t�u tr�nh rồi, vua ra lệnh chuẩn bị xa gi� c�ng quần thần ra đi, đến b�n d�ng nước ở ch�n n�i. Xa thấy Bồ-t�t oai thần rực rỡ giống như �nh s�ng mặt trời, vua liền xuống xe cung k�nh c�i đầu lạy s�t ch�n Bồ-t�t. Xem thấy h�nh d�ng Bồ-t�t giống như n�i Tu-di, thấy ngồi kiết gi� c�ng th�m cung k�nh hướng về, lựa lời khi�m tốn để c�ng n�i chuyện. Vua n�i với Th�i tử:

�� -Ti�n sinh c� nhiều điểm đặc biệt kh�c lạ: H�nh tướng r� r�ng, đức giống như c�n kh�n, sẽ l�m vua trong bốn ch�u thi�n hạ, l�m Chuyển lu�n vương. Bốn biển thần phục, thần b�u tự đến, sao lại bỏ địa vị c�i trời, dấn th�n v�o chốn n�i rừng, giả sử c� điều g� khiến Th�i tử kh�ng ưa bổn quốc, nguyện xin đem đất nước h�n mọn n�y d�ng l�n Ng�i. Ng�i l�nh đạo, dạy dỗ d�n ch�ng đều đạt được chỗ năm m�n dục lạc tự l�m vui. C�i xin Ng�i nhận lấy, kh�ng tr�i với ho�i bảo của t�i.

�� Bồ-t�t đ�p:

�� -Ta từ l�u đ� thấu suốt: những thứ n�y đều v� thường n�n bỏ địa vị c�i trời, kh�ng hề ưa th�ch, xuất gia l�m Sa-m�n. Ta thấy c�c em b� kết cục đều trở th�nh gi� cả, nhan sắc tổn giảm, mặt r�m da nhăn. Đất nước của b�u, tất cả đều như mộng huyễn. T�nh dục nhiều khổ nạn, cũng giống như c�c thứ chất độc, đọa v�o địa ngục, ngạ quỷ, s�c sinh. Người tr� nhờm gh�t, kẻ ngu tham đắm. Ta trừ bỏ tham dục như bỏ mũi d�i. Th�n như tr�i c�y kh�ng l�u sẽ rụng, cũng như đ�m m�y nổi, tho�ng chốc liền tan. Điều ấy nhỏ nhiệm kh�ng thể nhận biết. Rồi bỗng nhi�n qua đi mới c� nỗi buồn lo về sự t�n ph�, kh�ng được an vui d�i l�u. Ph�m người ưa th�ch dục l� tự thi�u đốt th�n m�nh, tham dục kh�ng nh�m ch�n, như uống nước mặn, đưa đến khổ hoạn. Người ngu kh�ng hiểu r� tự cho l� vui. Bậc minh tr� xem x�t dục như đ�m bọt nước. Th�nh hiền v� lậu chỉ ưa nhớ nghĩ đến ph�p. Người c� đầy đủ tr� tuệ mới nh�m ch�n �i dục. Người tham học tập theo thế tục kh�ng thấy nguồn gốc, kh�ng r� gốc tịnh. Đại vương thấy th�n đ�y kh�ng c� bền chắc, đưa đến chỗ thường tự sai lầm kh�ng thể ph�n biệt. Th�n kh�ng c� c�i ta v� của ta. Bản th�n bần đạo vứt bỏ trăm ng�n ngọc nữ, l�ng kh�ng tham đắm, kh�ng ham th�ch sự gi�u sang vinh hiển ở đời, chỉ c� một suy nghĩ duy nhất l� muốn th�nh Phật đạo. �t c� người mến chuộng đạo đức như mến chuộng sắc, chỉ c� bậc Th�nh mới thấy r� sắc như phẩn, xem x�t thấy đạo l� ch�n thật. Tuy c� cha mẹ, qu�n tử, trưởng giả, Phạm ch�, cư sĩ v� vợ con, nhưng khi th�n c� bệnh nặng kh�ng ai c� thể chia sớt, để cho khỏi bị khổ hoạn. Đất nước, địa vị, v�ng bạc bảy b�u đ�u c� �ch g� đối với th�n m�nh. Mặt trời chiếu s�ng khắp thế gian nhưng chẳng c� �ch chi đố� với kẻ đui m�ề Bần đạo thấy ba c�i đều v� thường, vui �t khổ nhiều. Th�n n�y chẳng phải của ta. Thế gian n�y giống như chỗ tạm gởi, kh�ng c� thể ở l�u. Bần đạo thấy như vậy cho n�n xuất gia l�m Tỳ-kheo, kh�ng ưa th�ch gi�u sang vinh hiển ở đời. Ca-duy-la-vệ l� đất nước đứng v�o bậc nhất, l� chỗ của Chuyển lu�n vương ở, mưa gi� thuận h�a, vạn d�n gi�u c�, rất h�a vui an ổn, nhưng bần đạo kh�ng ưa th�ch, bỏ nh� v� mục đ�ch tu đạo.

�� Vua bảo:

�� -L�nh thay! Trẫm được lợi lớn mới gặp được bậc Ch� th�nh. T�m tr� trẫm ở nơi thế tục n�n kh�ng hiểu r� sự thực đ�ng đắn n�y, do vậy đ� dại dột d�m đem danh lợi ra để thuyết phục Bậc v� dục. Nếu Ng�i đắc quả Phật, xin Ng�i thương x�t nhớ đến trẫm, l�m ph�p chủ cho trẫm, để trẫm ngay hiện đời được độ tho�t. Trẫm được gặp Bậc Thập Lực, l� c�i ph�c đời trước c�n lại.

�� Vua nh�n Đại Th�nh, gieo m�nh lạy s�t ch�n Bồ-t�t, đi nhiễu b�n hữu ba v�ng, rồi c�ng với quần thần xa gi� trở về nước.

H�́T QUYỂN 4

�

��