KINH TU H�NH BẢN KHỞI 2Q

KINH TU H�NH BẢN KHỞI

H�n dịch:Đời Hậu H�n, Sa-m�n Tr�c Đại Lựcv� Khang Mạnh Tường

Việt dịch:�Linh-Sơn Ph�p Bảo Đại Tạng Kinh

QUYỂN THƯỢNG

Phẩm 1: BIẾN HIỆN

�� Nghe như vầy:

�� Một thời Đức Phật ngự nơi tinh x� của d�ng họ Th�ch, dưới t�ng c�y Ni-c�u-đ�, thuộc nước Ca-duy-la-vệ c�ng với ch�ng Đại Tỳ-kheo một ng�n hai trăm năm mươi vị. Những vị n�y đều đ� đắc quả A-la- h�n. Từ l�u họ đ� theo Phật tịnh tu phạm hạnh, c�c lậu đ� hết, t�m � thanh tịnh, tr� tuệ tự tại, th�ng hiểu c�c ph�p, đ� bu�ng g�nh nặng, đạt được điều mong mu�n. C�c vị Tỳ-kheo n�y đ� đoạn ba c�i, điều cần hiểu đ� hiểu, đầy đủ ba thần t�c v� được lục th�ng. V� ch�ng Tỳ-kheo-ni như Đại �i Đạo... năm trăm người, kh�ng thể kể hết. C�c ch�ng Ưu-b�-tắc, ưu-b�-di, c�c ch�ng B�-la-m�n học thuyết kh�c, Ni-kiền,... nhiều v� số, đều đến trong hội ch�ng.

�� Tất cả trời Tứ Thi�n vương, Đao-lợi Thi�n vương, Diệm Thi�n vương, Đ�u-suất Thi�n vương, Ni-ma-la-đề Thi�n vương, B�-la-ni-mật Thi�n vương, Phạm Thi�n vương, c�ng với v� số ch�ng đều đến hội họp.

Chư Long vương, A-tu-lu�n, Ca-lưu-la, Ch�n-đ�-la, Ma-hưu-lặc, tất cả t�n thần c�ng quyến thuộc của mỗi vị đều đến hội họp.

Bạch Tịnh vương, V� Nộ vương, V� O�n vương, Cam lộ Tịnh vương, ch�n ức trưởng giả Ca-duy-la-vệ v� quyến thuộc c�ng đến đảnh lễ Đức Phật rồi ngồi qua một b�n.

�� L�c ấy to�n th�n Đức Phật c� ba mươi hai tướng tốt v� t�m mươi vẻ đẹp, ph�ng �nh s�ng chiếu khắp ba ng�n thế giới, như �nh trăng tr�n s�ng nổi bậc giữa mu�n sao, oai thần uy nghi�m l� vua của c�c bậc Th�nh trong tất cả hội ch�ng.

�� Mọi người đều c� l�ng nghi v� suy nghĩ: Th�i tử sinh ở Ca-duy-la-vệ, Ng�i l� con trưởng vua Bạch Tịnh, từ bỏ vương vị qu� tộc để tầm đạo. Ng�i đ� ngồi dưới gốc c�y s�u năm hay mười hai năm mới đắc th�nh đạo quả?�

�� Họ lại suy nghĩ: �Bản hạnh v� phương ph�p tu tập của th�i tử như thế n�o m� đạt đến sự cao vời như vậy? Ng�i đ� thờ ai l�m thầy m� h�m nay được đặc biệt t�n k�nh? Trước đ�y ng�i tu tập ph�p g� m� được gi�c ngộ th�nh Phật?...�

�� Đức Phật biết sự ho�i nghi của mọi người, liền hỏi T�n giả Mục-kiền-li�n:

�� -�ng c� thể n�i nguy�n nh�n tr�n cho Đ�t-t�t-a-kiệt chăng?

�� T�n giả Mục-kiền-li�n từ t�a đứng dậy, sửa lại y phục, quỳ gối chắp tay bạch Đức Phật:

�� -Thưa v�ng, bạch Đức Thế T�n, con nay nương oai thần của Phật v� giữ thần lực của Ng�i, v� tất cả mọi người để n�i r� việc đ�.

�� Đức Phật dạy:

�� -V� lượng kiếp về trước, �ng vốn l� người ph�m từ khi mới cầu Phật đạo đến nay, theo nghiệp thọ th�n, tr�i lăn trong năm đường, th�n n�y hoại diệt, lại thọ th�n kh�c, sinh tử v� c�ng. Th� như cỏ c�y trong trời đất, đem chặt l�m thẻ để t�nh th�n ta vẫn kh�ng thể t�nh được. Hoặc lấy thời gian khởi đầu đến kết th�c của thế giới gọi l� một kiếp th� sự sinh diệt của ta hơn sự th�nh hoại của thế giới kh�ng thể t�nh đếm. Chỉ v� x�t thương l�ng tham của thế gian, triền mi�n tr�i nổi trong biển �i dục, ta muốn trở lại nguồn t�m, tự nỗ lực vượt qua, nhiều đời tinh cần gian khổ, m� kh�ng lấy l�m lao nhọc, t�m kh�ng tĩnh lặng, v� vi, v� dục, bố th� cả th�n mạng v� ch� th�nh giữ giới, nhẫn nhục khi�m cung, dũng m�nh tinh tấn, nhất t�m tư duy, học theo tr� tuệ của bậc Th�nh, sống nh�n �i với mọi lo�i, x�t thương kẻ ngh�o c�ng hoạn nạn, an ủi, chăm lo, dưỡng dục ch�ng sinh, cứu gi�p người khốn khổ, thừa sự chư Phật l� Bậc Ch�nh ngộ ch�n l�, c� c�ng hu�n tập, t�ch lũy c�ng hu�n kh�ng thể nhớ hết được.

�� Từ thuở xa xưa c� Đức Phật Đỉnh Quang ra đời, c� bậc Th�nh vương t�n Đăng Thạnh, trị v� nước Đề-h�a-vệ. Nh�n d�n sống l�u, từ hiếu, nh�n nghĩa. Đất đai m�u mỡ, đời sống th�i b�nh.

�� Nh� vua c� sinh một th�i tử t�n l� Đăng Quang, th�ng minh tr� tuệ, trong đời �t ai s�nh kịp. Th�nh vương v� c�ng thương y�u con. Đến l�c l�m chung vua cha nhường ng�i cho th�i tử, nhưng th�i tử Đăng Quang suy nghĩ, cuộc đời v� thường, n�n nhường ng�i cho em rồi đi xuất gia l�m Sa-m�n. Ng�i th�nh đạo hiệu l� Phật V� Thượng Ch� T�n, thần đức ch�i s�ng, kh�ng ph�n biệt ng�y đ�m. Đức Phật n�y c�ng với ch�ng s�u mươi hai vạn Tỳ-kheo đi du h�a khắp thế gian, khai h�a quần sinh rồi trở về nước Đề-h�a-vệ, độ tho�t cho c�c d�ng họ v� thần d�n nước trong nước v� mọi người. Khi về bản quốc, th� l�c ấy b� quan, quần thần cho rằng Đức Phật v� đại ch�ng đến đ�nh chiếm đất nước. Họ b�n với nhau: �Ch�ng ta phải đem qu�n đi đ�nh để chống cự lại, kh�ng n�n để mất nước!�. Tức th� họ xuất binh hướng về Đức Phật.

�� Đức Phật d�ng lục th�ng qu�n chiếu ngược lại t�m của họ. Ng�i h�a l�m th�nh lớn, cao rộng trang nghi�m, xinh đẹp để đối lại th�nh kia. Đức Phật v� thương x�t nh�n d�n trong nước, muốn l�m cho họ được giải tho�t, liền h�a l�m hai th�nh l�m bằng lưu ly, trong th�nh rỗng suốt, chiếu s�ng từ trong ra ngo�i. Ng�i lại h�a ra s�u mươi hai vạn Tỳ-kheo giống như Phật thị hiện biến h�a.

�� Nh� vua thấy như vậy rất hoảng sợ, sự nghi ngờ tan biến, trong l�ng k�nh phục, liền đi đến chỗ Đức Phật, c�i đầu ăn năn về bản chất ngoan cố v� t�m xấu �c của m�nh đối với Phật. �ng ta tự n�i:

�� -Niềm vui của kẻ ngu n�y l� c�i mong Đức Phật tha thứ v� xin Phật h�y trở về tinh x�. Trong bảy ng�y con sẽ chuẩn bị c�ng dường, cung nghinh Đấng Ch� T�n.

�� Đức Phật hiểu � của nh� vua, đồng � im lặng trở về. L�c đ� nh� vua hỏi quần thần:

�� -C�ch phụng nghinh Th�nh vương thế n�o?

�� C�c quan đ�p:

�� -Ph�p cung nghinh Ca Việt vương l� trang nghi�m c�i nước, san đường s� bằng phẳng c�ch bốn mươi dặm, dưới đất rưới nước thơm, l�t v�ng bạc tr�n qu�, d�ng bảy b�u l�m h�ng r�o, dựng c�c tr�ng phan, d�ng lụa hoa ngũ sắc l�m lọng, khắp c�c ng� đường trong cổng th�nh đều trang ho�ng, đ�n cầm ca nhạc y như c�i trời Đao-lợi, tung hoa, thắp đ�n v� x�ng c�c hương thơm, người đứng hầu cung k�nh hai b�n đường.

�� Sau bảy ng�y c�ng việc đ� chuẩn bị xong, nh� vua ra lệnh b� quan quần thần đi theo hộ vệ, đ�ch th�n vua cung nghinh Đức Phật.

�� Đức Phật thương tưởng đến d�n ch�ng n�n bảo c�c vị Tỳ-kheo:

�� -H�y chuẩn bị thọ thỉnh. C�c Tỳ-kheo v�ng lệnh trở về bổnquốc.

�� Phật n�i:

�� -C�c �ng c� thấy buổi lễ c�ng dường n�y trang nghi�m đẹp mắt chăng? Thuở xưa Ta thừa sự chư Phật qu� khứ cũng c�ng dường trang nghi�m như h�m nay.

�� Khi ấy c� Phạm ch� Nho đồng t�n V� cấu Quang, thuở nhỏ th�ng minh mẫn tiệp, ch� lớn bao la, ẩn cư trong rừng n�i, h�nh thiền giữ đạo, th�ng suốt tất cả s�ch vở b� truyền, trong t�m th�ch c�ng dường để b�o đ�p �n sư, n�i năng v� h�nh động đều v� mục đ�ch truyền trao kinh ph�p cho mọi người.

�� Ở trong nh�m Phạm ch� c� vị t�n l� Bất-l�u-đ� thường si�ng năng c�ng tế nơi đền thờ trời, trong suốt mười hai th�ng d�ng c�ng thức ăn. Đồ ch�ng của Phạm ch� đ� c� t�m vạn bốn ng�n người, trọn năm c�ng dường v�ng, bạc, ch�u b�u, xe ngựa, tr�u d�, lụa gấm, y phục, giầy d�p; d�ng bảy b�u l�m lọng, t�ch trượng v� b�nh đựng nước... �ng ta l� người rất th�ng minh tr� tuệ, đ�ng thọ hưởng những vật n�y. Họ c�ng đến bảy ng�y chưa m�n.

�� L�c ấy Bồ-t�t Nho đồng v�o trong ch�ng của Phạm ch� luận đạo n�i nghĩa bảy ng�y bảy đ�m, ch�ng v� c�ng h�n hoan. Trưởng giả chủ nh�n rất hoan hỷ đem d�ng cho Bồ-t�t một c� g�i trẻ đẹp, Bồ-t�t kh�ng nhận chỉ lấy lọng che, t�ch trượng, b�nh đựng nước, gi�y d�p, v�ng, bạc v� tiền mỗi thứ một ng�n. Bồ-t�t đem những vật đ� d�ng l�n cho thầy m�nh. Thầy Bổn sư hoan hỷ đem ph�n ph�t cho mọi người.

�� Bồ-t�t Nho đồng lại từ biệt ra đi. C�c ch�ng đồng học mỗi người đem tặng một đồng bạc. Bồ-t�t trở về qu� hương thấy mọi người đều h�n hoan, tr�n khắp nẻo đường đều an b�nh hạnh ph�c, mọi người đang qu�t dọn v� x�ng hương. Bồ-t�t hỏi người đi đường:

�� -Những người n�y họ l�m g� thế?

�� Người đi đường đ�p:

�� -Ng�y h�m nay Đức Phật Đăng Quang sẽ đến, v� thế mọi người chuẩn bị thiết lễ c�ng dường.

�� Bồ-t�t Nho đồng nghe Phật đến, trong l�ng n�o nức mừng vui, sửa y phục chỉnh tề v� hỏi:

�� -Đức Phật từ đ�u đến đ�y? C�ng dường Ng�i như thế n�o?

�� Người đi đường n�i:

�� -Chỉ cầm hương hoa, lọng lụa, tr�ng phan để c�ng dường.

�� Khi ấy Bồ-t�t liền v�o th�nh cầu xin c�ng dường trong chốc l�t nhưng ho�n to�n kh�ng được. Người trong nước n�i:

�� -Nh� vua cấm d�ng hoa hương, chỉ để cho ng�i c�ng dường bảyng�y.

�� Bồ-t�t nghe vậy, trong l�ng kh�ng vui. Gi�y l�t Đức Phật đến v� biết được t�m đồng tử. L�c đ� c� một c� g�i mang b�nh đựng đầy hoa, Đức Phật ph�ng quang s�ng ngời chiếu xuy�n suốt b�nh hoa biến th�nh lưu ly, trong ngo�i đều thấy được. Bồ-t�t đến chỗ c� g�i n�i:

�� Năm trăm đồng tiền bạc

�� Xin mua năm c�nh hoa

�� D�ng l�n Phật Đăng Quang

�� Xin cho t�i m�n nguyện.

�� C� g�i hỏi:

�� Hoa n�y gi� v�i đồng

�� Sao t�nh đến năm trăm

�� Nay �ng ước nguyện g�

�� M� kh�ng tiếc tiền bạc.

�� Bồ-t�t đ�p:

�� Kh�ng cầu Th�ch, Phạm, Ma Tứ vương, Chuyển th�nh vương

�� Nguyện t�i được th�nh Phật Độ tho�t khắp mười phương.

�� C� g�i n�i:

�� i Hay thay! Hay thay!

�� Nguyện ng�i ch�ng th�nh tựu

�� Xin cho t�i đời sau

�� Lu�n được l�m vợ ng�i.

�� Bồ-t�t đ�p:

�� Người nữ th�i đa t�nh

�� Ph� người � ch�nh đạo

�� Khuấy rối điều ta nghĩ

�� Đoạn trừ t�m bố th�.

�� C� g�i trả lời:

�� T�i thề: V�o đời sau

�� Theo ch�ng h�nh bố th�

�� Con c�i v� th�n t�i

�� Xin Phật, Trời chứng gi�m.

�� Nh�n giả thương x�t t�i

�� Xin ban điều t�i nguyện

�� Hoa n�y xin d�ng Ng�i

�� Tiền bạc t�i kh�ng nhận.

�� T�i nhớ kiếp xa xưa

�� Qu�n thấy bản hạnh n�y

�� Đ� c� năm trăm đời

�� Từng l� vợ Bồ-t�t.

�� C� g�i đưa hoa cho Bồ-t�t, ng�i hoan hỷ nhận hoa rồi ra đi. Trong l�ng rất hoan hỷ, c� g�i n�i:

�� -T�i th�n nữ yếu đuối, kh�ng thể đến đ� được. Xin gửi hai c�nh hoa để d�ng l�n Đức Phật.

�� Khi Đức Phật đến, vua quan, d�n ch�ng, trưởng giả, cư sĩ, quyến thuộc v�y chung quanh Ng�i mấy trăm ng�n v�ng. Bồ-t�t muốn đến trước Phật tung hoa nhưng kh�ng thể đến được. Đức Phật biết � của Bồ-t�t n�n h�a đất th�nh b�n, mọi người tr�nh ra hai b�n.

�� L�c ấy Bồ-t�t mới đến trước Phật tung năm đ�a hoa, năm đ�a hoa đều dừng lại tr�n kh�ng trung v� biến th�nh lọng hoa, lớn bảy mươi dặm, hai hoa đứng tr�n hai vai Đức Phật như c�nh hoa sống. Bồ-t�t hoan hỷ, trải t�c tr�n đất xin Đức Thế T�n giẫm l�n đi.

�� Đức Phật bảo:

�� -Ta c� thể giẫm l�n ư?

�� Bồ-t�t bạch:

�� -Xin Ng�i h�y giẫm l�n.

�� Đức Phật bước l�n v� Ng�i đứng đ� mỉm cười, trong miệng �nh s�ng năm m�u tỏa ra xa bảy thước, chia l�m hai phần:

�� Một v�ng �nh s�ng v�ng quanh Đức Phật ba v�ng, �nh s�ng đ� chiếu đến ba ng�n đại thi�n c�i nước, chiếu s�ng khắp nơi rồi trở lại nhập v�o đảnh Phật.

�� Một phần �nh s�ng chiếu xuống mười t�m địa ngục đau khổ, liền được an vui.

�� C�c đệ tử bạch Phật:

�� -Đức Phật kh�ng v� cớ m� cười, xin Ng�i dạy cho ch�ng con � nghĩa n�y.

�� Đức Phật dạy:

�� -C�c �ng c� thấy đồng tử n�y kh�ng?

�� C�c đệ tử thưa:

�� -Thưa v�ng, ch�ng con c� thấy.

�� Đức Thế T�n bảo:

�� -Vị đồng tử n�y ở trong v� số kiếp sở học thanh tịnh, kh�ng tiếc th�n mạng để h�ng phục t�m, xả bỏ dục lạc, sống đời an tịnh, t�m kh�ng vọng động, kh�ng thiếu l�ng Từ, chứa nh�m hạnh nguyện phước đức n�n nay được như vậy.

�� Đức Phật dạy đồng tử:

�� -Sau một trăm kiếp �ng xả bỏ th�n n�y, sẽ được th�nh Phật hiệu l� Th�ch-ca Văn Như Lai, V� Sở Trước Ch� Ch�n Đẳng Ch�nh Gi�c. Kiếp t�n Ba-đ�, thế giới t�n Sa-ph�. Cha của Đức Phật n�y l� Bạch Tịnh, mẹ l� Ma-da, vợ t�n C�-di, con t�n La-v�n, thị giả t�n A-nan, đệ tử b�n phải l� X�-lợi-phất, đệ tử b�n tr�i l� Ma-ha Mục- kiền-li�n. Đức Phật Th�ch-ca đ� gi�o h�a ch�ng sinh đời năm � trược, độ tho�t khắp cả mười phương như Ta h�m nay vậy.

�� Bồ-t�t Năng Nh�n được Phật thọ k� rất h�n hoan vui mừng, th�ng suốt c�c nghi ngờ, đ�nh chỉ những vọng động, bao nhi�u vọng tưởng dứt trừ m� v�o thiền định tịch tĩnh, đạt được V� sinh ph�p nhẫn thanh tịnh, tức th� th�n vọt treo tr�n hư kh�ng, c�ch mặt đất bảy nhận, rồi từ tr�n kh�ng hạ xuống đảnh lễ dưới ch�n Phật, được l�m Sa-m�n.

�� Đức Phật thuyết kệ:

�� ng sẽ ở đời sau

�� Trải cỏ ngồi gốc c�y

�� Sức giới, nh�n, định, tuệ

�� H�ng phục ma quyến thuộc,

�� Đi tr�n con đường Th�nh

�� Đ�nh trống ph�p cam lộ

�� V� thương tưởng ch�ng sinh

�� Chuyển b�nh xe v� thượng.

�� ng sẽ ở đời sau

�� Kh�o phương tiện tr� tuệ

�� Ch�n mươi s�u ngoại đạo

�� Đều khiến đặng ph�p nh�n.

�� ng sẽ ở đời sau

�� Từ �i h�nh bốn �n

�� Ban bố ph�p cam lộ

�� Dứt trừ ba bệnh độc.

�� Bồ-t�t Năng Nh�n phụng sự Phật Đăng Quang cho đến khi Phật nhập v�o Niết-b�n. Bồ-t�t giữ giới thanh tịnh, thủ hộ ch�nh ph�p, từ bi che chở, ban bố l�ng nh�n �i khiến cho tất cả đều được lợi lạc. Bồ- t�t cứu gi�p kh�ng mỏi mệt, l�c qua đời được sinh l�n trời Đ�u-suất. V� muốn cứu độ tất cả ch�ng sinh m� muội n�n Ng�i từ c�i trời sinh xuống l�m Chuyển lu�n vương ho�ng đế đi khắp nơi c� bảy b�u theo c�ng. Những g� l� bảy? Đ� l�:

�� 1. B�nh xe v�ng b�u.

�� 2. Ngọc thần b�u.

�� 3. Ngọc nữ b�u.

�� 4. Chủ kho t�ng b�u.

�� 5. Chủ binh b�u.

�� 6. Ngựa b�u sắc xanh biếc.

�� 7. Voi trắng b�u.

�� B�nh xe v�ng b�u: B�nh xe c� ng�n căm hoa được chạm khắc hoa văn v� khảm c�c ch�u b�u, �nh s�ng xuy�n suốt hơn cả mặt trời, mặt trăng. L�c l�n xe vua Chuyển lu�n c� � nghĩ thế n�o th� b�nh xe vận chuyển theo để đi xem x�t thi�n hạ, chỉ trong ch�c l�t đ� gi�p v�ng quanh c�i nước, cho n�n gọi l� B�nh xe v�ng b�u.

�� Ngọc thần b�u: Đến ng�y hai mươi ch�n đ�m cuối th�ng, đem ngọc treo tr�n hư kh�ng th� t�y theo đất nước đ� lớn nhỏ ngọc chiếu s�ng cả trong ngo�i như ban ng�y, cho n�n gọi l� Ngọc thần b�u.

�� Ngọc nữ b�u: Th�n n�ng ở m�a đ�ng th� ấm �p, m�a hạ th� m�t mẻ, trong miệng c� m�i thơm hoa sen xanh, th�n thơm m�i Chi�n-đ�n, thức ăn tự ti�u h�a, kh�ng phải lo vấn đề đại tiểu tiện, cũng kh�ng c� chất dơ d�y bất tịnh của người nữ. T�c v� th�n... kh�ng d�i kh�ng ngắn, kh�ng trắng kh�ng đen, kh�ng mập kh�ng ốm, cho n�n gọi l� Ngọc nữ b�u.

�� Chủ kho t�ng b�u: Khi vua cần c� v�ng bạc, lưu ly, thủy tinh, ma-ni, tr�n ch�u, san h�, tr�n bảo... th� vị ấy đưa tay xuống đất, đấtxuất ra bảy b�u, đưa tay xuống nước, nước xuất bảy b�u, chỉ tay l�n n�i, n�i xuất bảy b�u, chỉ tay l�n đ�, đ� xuất ra bảy b�u, cho n�n gọi l� bề t�i Chủ kho b�u.

�� Chủ binh b�u: � vua muốn c� bốn loại binh l�nh như m� binh, tượng binh, xa binh v� bộ binh, thần t�u vua: �Nh� vua cần bao nhi�u qu�n? Hoặc một ng�n, một vạn, hoặc v� số...�, trong l�c ngoảnh lại, nh� vua đ� thấy qu�n d�n sẵn, h�nh trận nghi�m chỉnh, cho n�n gọi l� bề t�i Chủ binh b�u.

�� Ngựa b�u sắc xanh biếc: Ngựa m�u xanh biếc, bờm d�i, đeo hạt ch�u, t�nh thuần hậu v� được tắm sạch sẽ. Khi hạt ch�u rơi xuống, chỉ trong gi�y l�t liền sinh lại như cũ, hạt ch�u n�y tươi đẹp tinh khiết, lại c�ng đẹp hơn trước. Tiếng ngựa vang xa đến một do-tuần. Khi nh� vua cỡi ngựa để qu�n s�t d�n ch�ng, s�ng ra đi, chiều trở về, ngựa cũng kh�ng mệt nhọc. Bụi d�nh ch�n ngựa trở th�nh c�t v�ng, cho n�n gọi l� Ngựa b�u sắc xanh biếc.

�� Voi trắng b�u: Voi c� mắt m�u trắng tuyệt đẹp, bảy chi đềubằng phẳng, sức mạnh hơn trăm voi, đu�i d�i đeo ch�u, đ� đẹp lại c�ng tinh khiết. Miệng voi c� s�u ng� v� mỗi ng� c� m�u bảy b�u. Khi vua muốn cỡi voi, chỉ trong một ng�y đ� đi khắp nơi, s�ng đi chiều trở về voi kh�ng hề nhọc mệt. Nếu voi lội qua nước th� nước kh�ng bị giao động, ch�n voi cũng kh�ng bị thắm ướt, cho n�n gọi l� Voi trắng b�u.

�� Nh�n d�n l�c bấy giờ sống thọ t�m vạn bốn ng�n tuổi. Thể nữ trong cung, mỗi cung như vậy c� t�m vạn bốn ng�n người. Vua c� ng�n người con nh�n từ h�ng mạnh, một người c� thể chống lại cả ng�n người. Th�nh vương cai trị bằng giới đức, d�ng Thập thiện dạy dỗ nh�n d�n. Thi�n hạ th�i b�nh, mưa thuận gi� h�a, ngũ cốc đầy đủ, ăn thực phẩm n�y sẽ �t bệnh, hương vị như cam lộ, kh� lực được dồi d�o. Nh�n d�n chỉ c� bảy bệnh:

�� 1. Bệnh lạnh.

�� 2. Bệnh n�ng.

�� 3. Bệnh đ�i.

�� 4. Bệnh kh�t.

�� 5. Đại tiện.

�� 6. Tiểu tiện.

�� 7. L�ng mong muốn.

�� Th�nh vương hết tuổi thọ lại sinh l�n trời Phạm thi�n l�m vua Phạm thi�n, tr�n l� Thi�n đế, dưới l� Th�nh ch�a. Mỗi lần ba mươi s�u v�ng rồi trở lại từ đầu. V� thế muốn cứu độ người n�o, vua sẽ t�y l�c m� xuất hiện.

�� Bồ-t�t tinh cần khổ hạnh trải qua ba a-tăng-kỳ kiếp. Kiếp sống đ� m�n nhưng v� thương x�t ch�ng sinh tr�i lăn kh�ng bờ bến, �� Bồ-t�t v� ch�ng sinh m� đem th�n nu�i hổ đ�i. Bồ-t�t dũng m�nh tinh tấn trải qua ch�n kiếp l� Bồ-t�t Năng Nh�n.Ở trong ch�n mươi mốt kiếp tu tập đạo đức, học t�m Phật, thực h�nh s�u Độ v� cực, Bố th�, Tr� giới, Nhẫn nhục, Tinh tấn, Nhất t�m, Tr� tuệ, kh�o d�ng phương tiện quyền xảo, Từ, Bi, Hỷ, Xả che chở, dưỡng dục ch�ng sinh như thương con đỏ, thừa sự chư Phật, t�ch đức v� hạn. Trải qua nhiều kiếp tinh tấn khổ hạnh, vượt qua thập địa, ở nơi Nhất sinh bổ xứ, c�ng hạnh đ� th�nh, sự việc đ� ho�n tất, tr� thần v� lượng, đến l�c đ�ng thời, ngay l�c ấy Ng�i th�nh Phật.

�� Ở tr�n trời Đ�u-suất, Bồ-t�t ph�t khởi bốn qu�n x�t: Xem x�t địa phương, xem x�t cha mẹ, n�n sinh v�o c�i nước n�o? N�n gi�o h�a, cứu độ ai đầu ti�n?

�� Bồ-t�t suy nghĩ: �Vua Bạch Tịnh đ� nhiều đời l� cha sinh ra ta.� C�u-lợi-s�t-đế c� hai người con g�i, khi c� ta tắm gội trong ao sauvườn, Bồ-t�t đưa tay chỉ v� n�i: �Đ�y l� người mẹ đ� nhiều đời sinh ta�.

�� Đến ng�y sinh con, l�c ấy c� năm trăm Phạm ch� đều c� năm thần th�ng bay qua cung th�nh, nhưng kh�ng thể vượt qua được. Họ sợ h�i, c�ng n�i với nhau:

�� -Thần t�c của ch�ng ta c�n xuy�n qua tường đ� được, tại sao h�m nay ch�ng ta kh�ng thể vượt qua đ�y?

�� Thầy của Phạm ch� n�i:

�� -�ng c� thấy hai c� g�i n�y kh�ng? Một người sẽ sinh bậc Đại nh�n c� ba mươi hai tướng. C�n một người sẽ sinh một người ba mươi tướng. Do oai thần của người ấy l�m cho ch�ng ta mất thần t�c.

�� Tiếng n�i của họ vang ra khắp nơi, thi�n hạ đều nghe. Khi ấy vua Bạch Tịnh hoan hỷ vui mừng muốn được Chuyển lu�n th�nh vương sinh v�o nh� m�nh, liền xin cưới c� g�i đẹp ấy l�m vợ.

�� Ca-duy-la-vệ l� nơi trung t�m của ba ng�n nhật nguyệt v� một vạn hai ng�n trời đất. Chư Phật qu� khứ, vị lai, hiện tại đều sinh ra ở v�ng đất n�y.

Phẩm 2: BỒ-T�T GI�NG THẦN

�� L�c ấy Bồ-t�t Năng Nh�n cỡi voi trắng đến nhập v�o thai mẹ. Đ�ng ng�y m�ng t�m th�ng tư, phu nh�n tắm gội thoa hương v� mặc y phục mới. Đang l�c thi�m thiếp nghỉ, phu nh�n mộng thấy tr�n kh�ng trung c� người cỡi voi trắng đi xuống, �nh s�ng chiếu khắp c�i nước, c� tiếng đ�n, tiếng trống, lời ca. Người ấy rải hoa, đốt hương, đi đến chỗ phu nh�n, rồi bỗng nhi�n biến mất, phu nh�n b�ng ho�ng tỉnh dậy. Nh� vua hỏi:

�� -C� việc g� m� khanh hoảng hốt thế?

�� Phu nh�n đ�p:

�� -Vừa rồi, trong giấc mơ thiếp thấy c� người cỡi con voi trắng từ tr�n kh�ng bay đến, c� tiếng đ�n, tiếng trống, tiếng nhạc, người ấy rải hoa, đốt hương, đi đến chỗ thiếp, bỗng nhi�n biến mất, v� thế thiếp kinh ho�ng tỉnh giấc.

�� Nh� vua trong l�ng lo �u, t�m chẳng được an, n�n triệu tập c�c thầy tướng số, đến để hỏi xem giấc mộng đ� thế n�o.

�� Thầy tướng thưa:

�� -Giấc mộng n�y l� tin vui. Đ� l� thần th�nh gi�ng thai cho n�n c� giấc mộng n�y. Người con n�y sẽ l�m Chuyển lu�n th�nh vương. Nếu xuất gia học đạo sẽ l�m Phật độ tho�t khắp mọi lo�i.

�� Nh� vua v� c�ng hoan hỷ.

�� L�c đ� phu nh�n th�n t�m thư th�i, n�i kệ:

�� Ta nay đang c� thai

�� Chắc l� Đại Bồ-t�t

�� Kh�ng d�m, s�n, gh�t, giận

�� Th�n t�m an thanh tịnh

�� T�m thường th�ch bố th�

�� Tr� giới, nhẫn, tinh tấn

�� Định � v�o Tam-muội

�� Tr� tuệ độ mọi người,

�� Qu�n s�t th�n đại vương

�� K�nh như cha, như anh

�� Mắt thương nh�n mu�n lo�i

�� Cũng như con đỏ ta,

�� Gi�p thuốc thang người bệnh

�� Đ�i lạnh gi�p �o cơm

�� Thương ngh�o, k�nh trọng gi�

�� Vui khiến sinh, l�o diệt,

�� Tại ngục t� tr�i buộc

�� Khổ đau sầu khiếp sợ

�� Xin vua ban �n lớn

�� Ph�ng th�ch c�c tội nh�n,

�� Tai ta kh�ng th�ch nghe

�� Tiếng �m nhạc thế gian

�� Muốn an nơi n�i rừng

�� Tịch định v� thanh tịnh.

�� Bấy giờ vua ở c�c nước nhỏ l�n cận nghe phu nh�n của đại vương c� thai đều đến ch�c mừng, mỗi người đều đem v�ng bạc,ch�u b�u, y phục v� hoa hương với t�m cung k�nh d�ng tặng mọi lời tốt đẹp đối với phu nh�n. Phu nh�n từ chối v� kh�ng muốn l�m phiền.

�� Từ khi phu nh�n c� thai, trời hiến c�c vị bổ �ch tinh kh�, phu nh�n tự nhi�n no đủ kh�ng muốn thức ăn của ho�ng gia.

M�n đến mười th�ng, th�n th�i tử th�nh tựu. Đến ng�y mồng t�m th�ng tư, phu nh�n đi dạo, ngang qua dưới một gốc c�y, mu�n hoa đua nở. Khi ấy sao mai vừa mọc, phu nh�n đứng vịn c�nh c�y, th� từ b�n h�ng phải của b�, th�i tử sinh ra, liền đi bảy bước, một tay đưa l�n v� n�i:

�� -Tr�n trời, dưới trời chỉ c� Ta l� t�n qu�. Ba c�i đều khổ đau. Ta sẽ đem an vui đến cho mọi lo�i.

�� Ngay l�c ấy đất trời chuyển động mạnh, ba ng�n đại thi�n thế giới đều s�ng rực rỡ. Trời Th�ch, Phạm, Tứ vương, c�ng với c�c quyến thuộc của họ v� c�c Rồng, Quỷ, Thần, Duyệt-xoa, C�n-đ�-la, A-tu-lu�n, đều đến hầu cận b�n th�i tử. C� hai anh em Long vương, một người t�n Ca-la, một người t�n l� Uất-ca-la, b�n tr�i phun nước mưa ấm cho Ng�i, b�n phải phun nước suối m�t cho Ng�i. Trời Th�ch, Phạm, Ma đem y trời mặc cho th�i tử. Trời mưa hương hoa, c�c thứ đ�n trống nhạc trời c�ng trổi. Hương x�ng, hương đốt, hương xoa, hương ướp. Tất cả phủ k�n một b�n trời.

�� Ho�ng hậu �m th�i tử ngồi tr�n xe rồng c� tr�ng phan, ca nhạc đưa hai mẹ con trở về ho�ng cung. Vua cha nghe tin sinh th�i tử, trong l�ng v� c�ng vui mừng phấn khởi, Ng�i c�ng với b� quan, quần thần, Phạm ch�, cư sĩ, trưởng giả, thầy tướng v� mọi người đều ra ngh�nh đ�n phu nh�n v� th�i tử.

�� Ngựa của vua ch�n vừa chạm đất th� năm trăm kho t�ng trong l�ng đất c�ng một l�c lộ b�y, đường biển qua lại cũng thuận lợi. �� L�c ấy c�c thầy tướng, Phạm ch� tập hợp đến v� tung h� vạn tuế v� đặt t�n Th�i tử l� Tất-đạt.

�� Nh� vua thấy c�c trời Th�ch, Phạm, Tứ vương, Rồng, Thần đầy khắp tr�n kh�ng trung k�nh cẩn, trang nghi�m, bất gi�c Ng�i xuống ngựa đảnh lễ Th�i tử. Khi ấy nh� vua vẫn chưa đến cửa th�nh.

�� C�c miếu thần b�n đường ở trong nước l� nơi mọi người s�ng k�nh, v� thế c�c thầy tướng Phạm ch� đều n�i: �N�n đem Th�i tử

đến lễ b�i tương thần�. Ho�ng hậu vừa bế Th�i tử v�o miếu, h�nh tượng c�c thần đều c�i đầu. C�c thầy tướng Phạm ch� v� mọi người n�i: �Th�i tử thật l� thần diệu, oai đức của Ng�i cảm h�a khiến cho c�c Thi�n thần cung k�nh�. Họ ca ngợi Th�i tử l� Đấng trời trong lo�i trời.

�� Tr�n đường Th�i tử trở về ho�ng cung, trời ứng hiện ba mươi hai điềm l�nh:

�� 1. Đất chấn động mạnh, g� nổng đều bằng phẳng.

�� 2. C�c nẻo đường tự sạch sẽ, ai cũng ngửi thấy m�i hương.

�� 3. C�y kh� trong nước đều sinh l� trổ hoa.

�� 4. Trong vườn tự nhi�n sinh quả ngọt lạ kỳ.

�� 5. Lục địa sinh hoa sen to bằng b�nh xe.

�� 6. Kho t�ng trong l�ng đất đều tự lộ b�y.

�� 7. Vật b�u trong kho t�ng đều ph�t ra �nh s�ng

�� 8. Y phục được sắp san trong rương, khi mặc tự n� m�ng l�n gi�.

�� 9. H�ng vạn con s�ng, suối đều dừng lại, lắng trong.

�� 10. Trời quang m�y tạnh v� trong s�ng.

�� 11. Trời l�m bốn ph�a mưa bụi thấm hương.

�� 12. Minh nguyệt thần ch�u treo ở điện nh�.

�� 13. Những ngọn đuốc trong hư kh�ng kh�ng c�n t�c dụng.

�� 14. Mặt trời, mặt trăng v� ng�i sao đều kh�ng vận h�nh.

�� 15. Ng�i sao Phỉ hiện xuống hầu Th�i tử đản sinh.

�� 16. Bảo c�i của trời Phạm thi�n phủ k�n tr�n cung.

�� 17. Chư thần t�m phương đem d�ng ngọc b�u.

�� 18. Trăm thức ăn c�i trời tự nhi�n ở trước mặt.

�� 19. H�ng vạn hủ b�u treo đầy nước cam lộ.

�� 20. Thi�n thần đem xe trang tr� bằng bảy b�u đến.

�� 21. Năm trăm con voi trắng tự nhi�n giăng h�ng trước điện.

�� 22. Năm trăm con sư tử trắng từ n�i Tuyết ra đứng th�nh h�ng nơi cổng th�nh.

�� 23. Thể nữ của chư Thi�n hiện ra, mang những kỹ nhạc tr�n vai.

�� 24. C�c nữ Long vương bao quanh cung điện.

�� 25. H�ng vạn ngọc nữ c�i trời cầm c�y phất bằng l�ng chim Khổng tước hiện tr�n tường nơi cung.

�� 26. Thể nữ c�c c�i trời �m b�nh v�ng đựng đầy nước thơm đứng th�nh h�ng tr�n kh�ng trung.

�� 27. Nhạc trời đồng thời trổi vang dậy.

�� 28. Tất cả những địa ngục đều ngừng thống khổ.

�� 29. Tr�ng độc ẩn n�p, chim l�nh bay lượn h�t ca.

�� 30. Những ngư phủ �c độc, o�n th� đều khởi Từ t�m.

�� 31. Tất cả phụ nữ trong nước c� thai đều sinh con trai. Trăm thứ bệnh tật như: Đui, điếc, c�m, ngọng, ghẻ ch�c... thảy đều khỏi hẳn.

�� 32. Thần c�y hiện th�n người c�i đầu đảnh lễ đứng hầu.

�� Ngay l�c đ� mười s�u nước lớn đều d�ng �m thanh tốt đẹp nhất ca ngợi việc chưa từng c� n�y.

�� Tại Hương sơn c� đạo sĩ A-di, nửa đ�m chợt nghe đất trời chuyển động v� thấy �nh s�ng rực rỡ hơn bao giờ. Trong n�i c� một lo�i hoa t�n Ưu-đ�m-b�t, trong đ�a hoa ấy tự nhi�n sinh ra sư tử ch�a. Vừa sinh ra sư tử đ� đi bảy bước, ngẩng đầu rống to vang xa bốn mươi dặm. Trong khu rừng, tất cả c�c lo�i chim bay th� chạy, c�n tr�ng nhỏ nhiệm nhất cũng đều phục t�ng. Đạo sĩ A-di suy nghĩ: �Trong thế gian chỉ c� Đức Phật mới ứng hiện điềm l�nh n�y. Nay giữa cuộc đời năm trược đầy xấu �c sao lại c� hiện tượng tốt đẹp như thế?�

�� S�ng sớm, đạo sĩ bay đến nước Ca-duy-la-vệ. C�n c�ch bốn mươi dặm chưa ra đến kinh th�nh, bỗng nhi�n đạo sĩ bị rơi xuống đất. T�m đạo sĩ rất kinh ngạc v� cũng rất mừng vui v� �ng đo�n chắc l� c� Phật thị hiện, kh�ng nghi ngờ g� nữa, b�n đi bộ đến cổng ho�ng cung.

�� Người giữ cổng t�u vua c� đạo sĩ A-di ngo�i cổng. Nh� vua ngạc nhi�n hỏi:

�� -Đạo sĩ A-di thường bay sao h�m nay lại đứng ngo�i cửa hỏi thăm?

�� Nh� vua liền ra ngh�nh đ�n, đảnh lễ, rửa gội sạch sẽ v� d�ng y phục mới cho đạo sĩ, rồi hỏi thăm:

�� -H�m nay c� việc chi m� đạo sĩ kh�ng ngại nhọc mệt th�n h�nh đến đ�y?

�� Đạo sĩ A-di đ�p:

�� -T�i nghe phu nh�n của đại vương sinh Th�i tử cho n�n đến đ�y chi�m ngưỡng v� thăm hỏi:

�� Nh� vua sai thị nữ bế Th�i tử ra, thị nữ t�u:

�� -Th�i tử nhọc mệt, Ng�i mới được an giấc một ch�t.

�� Đạo sĩ A-di vui vẻ n�i kệ.

�� Bậc Đại h�ng tự gi�c

�� Gi�c ngộ người chưa gi�c

�� Bao kiếp kh�ng nghĩ ngơi

�� H� đ�u c�n ngủ nghỉ?

�� Khi thị nữ bế Th�i tử ra. Họ muốn đem Th�i tử đến đảnh lễ Đạo sĩ A-di, nhưng Đạo sĩ A-di kinh h�i đứng dậy, đảnh lễ dưới ch�n Th�i tử trước. Quốc vương v� quần thần thấy Quốc sư A-di k�nh lễ Th�i tử, khiến l�ng họ kinh ngạc, c�ng hiểu rằng đ�y l� Đấng Ch� T�n, n�n tất cả đều c�i đầu đảnh lễ dưới ch�n Ng�i.

�� Sức mạnh của Đạo sĩ A-di c� thể quật ng� cả trăm tr�ng sĩ, thế m� vừa mới bế Th�i tử th� tay ch�n �ng bủn rủn. Đạo sĩ xem thấy Th�i tử c� ba mươi hai tướng tốt v� t�m mươi vẻ đẹp, th�n như kim cang th� diệu kh�ng thể suy lường. Đạo sĩ nhủ thầm: �Như lời ti�n tri s�u k�n, chắc chắn Th�i tử sẽ th�nh Phật, ta kh�ng c�n nghi ngờ g� nữa�. Đạo sĩ rơi lệ, nghẹn ng�o x�c cảm kh�ng n�i n�n lời.

�� Khi ấy vua cha hoảng sợ, cung k�nh hỏi:

�� -Th�i tử c� điều chi chẳng l�nh chăng? Xin đạo sĩ cho biết tốt xấu thế n�o? Mong sao cho kh�ng c� tai nạn n�o xảy ra.

�� Đạo sĩ A-di cố n�n l�ng, n�i kệ:

�� Bậc Đại Th�nh ra đời

�� Trừ bao nhi�u tai họa

�� T�i hận m�nh v� phước

�� Bảy ng�y nữa qua đời

�� Kh�ng thấy thần biến h�a

�� Mưa ph�p đượm thế gian

�� Nay từ biệt Th�i tử

�� Cho n�n tự kh�c thương.

�� Th�i tử đưa tay n�i:

�� Người năm đường mười c�i

�� Ta gi�o h�a khắp c�ng

�� Khiến họ như sở nguyện.

�� Ta vốn l�ng mong cầu

�� Phải độ khắp tất cả

�� Một người kh�ng đắc đạo

�� Ta kh�ng v�o Niết-b�n.

�� Đạo sĩ A-di một lần nữa lại vui vẻ đảnh lễ dưới ch�n Th�i tử.

�� Vua Bạch Tịnh hoan hỷ kh�ng lo sợ nữa, liền n�i kệ:

�� Th�i tử tướng thế n�o

�� Sẽ trị đời ra sao

�� Xin h�y n�i tất cả

�� C�c tướng c� phước g�?

�� Đạo sĩ A-di d�ng kệ trả lời:

�� Nay xem th�n Th�i tử

�� Sắc v�ng, ch� ki�n cố

�� Ch�y Kim cang v� thượng

�� Ph� cối n�i d�m dục,

�� Đại nh�n tướng tr�n đầy

�� Dưới ch�n ngay bằng phẳng

�� Trị nước sẽ th�i b�nh

�� Xuất gia th�nh Ch�nh gi�c,

�� Tay ch�n h�nh xo�y tr�n

�� Tướng tốt c� ng�n xo�y

�� Sẽ l� Chuyển Ph�p Lu�n

�� Th�nh Phật ba c�i trọng,

�� Bắp ch�n nai, vế rồng

�� M� �m t�ng ẩn k�n

�� Xem thấy kh�ng ch�n nh�m

�� V� thế ph�p thanh tịnh,

�� Tay ng�n nhỏ thon d�i

�� B�n mềm mại c� m�ng

�� Cho n�n ph�p bền l�u

�� Gi�o h�a đời ng�n năm,

�� Da l�ng mềm nhỏ mịn

�� Hướng phải kh�ng d�nh bụi

�� Th�n s�ng như v�ng ch�i

�� N�n h�ng phục ngoại đạo,

�� Ngực vu�ng, ức sư tử

�� Quay lại kh�ng cong g�y

�� Đứng thẳng, tay qu� gối

�� V� vậy mọi người k�nh,

�� Bảy chỗ đều đầy đặn

�� Sức mạnh địch ng�n người

�� Bồ-t�t hạnh kiếp xưa

�� Cho n�n kh�ng o�n �c,

�� Trong miệng bốn mươi răng

�� Vu�ng, trắng, đều v� kh�t

�� Nước bọt trong miệng thơm

�� Cho n�n c� bảy b�u.

�� M� đầy như sư tử

�� Răng cửa chữ �Vạn� hiện

�� Phật đức khắp thế gian

�� Phổ biến suốt ba đời,

�� Nếm vị theo tr�nh tự

�� M�n n�o cũng biết vị

�� Cho n�n lập ph�p vị

�� Ban bố khắp quần sinh,

�� Lưỡi rộng như hoa sen

�� Khỏi miệng che khắp mặt

�� Cho n�n ph�t �m thanh

�� Người nghe như cam lộ,

�� Tiếng n�i như kim loan

�� Tụng kinh hơn Phạm thi�n

�� Cho n�n khi thuyết ph�p

�� Th�n an, � được định,

�� Tướng mắt m�u xanh biếc

�� T�m Từ nh�n ch�ng sinh

�� Cho n�n trời nh�n loại

�� M�i nh�n kh�ng ch�n nh�m,

�� Đỉnh đầu sinh nhục kế

�� T�c mịn m�u lưu ly

�� V� mu�n cứu ch�ng sinh

�� N�n d�ng ph�p cao thượng,

�� Mặt s�ng như trăng rằm

�� Đẹp như hoa mới nở

�� nh s�ng giữa l�ng m�y

�� Trắng sạch như minh ch�u.

�� Vua Bạch Tịnh hiểu r� hơn về cuộc đời Th�i tử, v� thế Ng�i cho x�y cung điện bốn m�a: Xu�n, thu, đ�ng, hạ, mỗi cung điện ở mỗi cảnh tr� kh�c nhau. Ở trước mỗi cung điện c� trồng h�ng c�y tr�i ngọt. Giữa h�ng c�y c� ao tắm bảy b�u, trong ao c� hoa qu� nhiều m�u sắc kh�c nhau, giống như hoa trời. C� cả ng�n loại chim trong nước. Cung th�nh ki�n cố lầu g�c bảy b�u, treo tr�ng phan, linh b�u. Cửa nh� khi đ�ng mở, tiếng nghe đến bốn mươi dặm.

�� Nh� vua tuyển năm trăm kỹ nữ, chọn những người tao nh�, lễ nghi đầy đủ cung cấp để l�m vui v� nu�i dưỡng Th�i tử.

Ng�y sinh của Th�i tử, trong nước c� t�m vạn bốn ng�n trưởng giả đều sinh con trai. T�m vạn bốn ng�n chuồng ngựa, ngựa đều sinh ngựa c�u; trong đ� c� một con c� điểm đặc biệt: l�ng thuần m�u trắng, bờm d�i, đeo ngọc. V� thế cho n�n gọi l� ngựa qu�. �� Trong t�m vạn bốn ng�n chuồng voi đều sinh voi trắng, nhưng chỉ c� một con voi trắng bảy chi đều đặn nhau, đu�i d�i đeo ngọc. Miệng voi c� s�u ng�, cho n�n gọi l� bạch tượng b�u. Người giữ ngựa trắng t�n gọi l� Xa-nặc.

�� Th�i tử sinh ra được bảy ng�y th� ho�ng hậu qua đời. Do nhờ c�ng đức mang thai Đấng Thi�n Sư n�n b� được sinh l�n trời Đao-lợi, hưởng phước đầy đủ. Th�i tử ở trong cung kh�ng th�ch cảnh n�o nhiệt, Ng�i chỉ th�ch nơi thanh vắng. Nh� vua hỏi thị nữ:

�� -Th�i tử c� vui chăng?

�� Thị nữ t�u:

�� -Tr�nh tấu ca nhạc trong tất cả mọi thời, nhưng xem ra Th�i tử kh�ng nhờ thế m� vui.

�� Vua cha lo lắng ưu tư, ng�i cho triệu tập quần thần v� nhắc lời đạo sĩ A-di đ� n�i: �Th�i tử chắc chắn sẽ th�nh Phật�:

�� -Ch�ng ta phải l�m c�ch n�o cho Th�i tử ở lại v� kh�ng c�n � hướng về đạo?

�� C� một đại thần t�u:

�� -Chỉ c� một l� đem s�ch vở dạy cho Th�i tử để r�ng buộc � ch�Ng�i.

�� Vua sai năm trăm người hầu c�ng đưa Th�i tử đến nh� thầy gi�o. Thầy gi�o nghe Th�i tử đến liền ra b�i rước. Th�i tử hỏi:

�� -Người n�y l�m g�?

�� Vị đại thần đ�p:

�� -Đ�y l� thầy dạy học trong nước.

�� Th�i tử hỏi:

�� -S�ch ở c�i Di�m-ph�-đề c� s�u mươi bốn loại, tức l� t�n số s�ch. H�m nay thầy dạy s�ch n�o?

�� Phạm ch� kinh ngạc đ�p:

�� -Th�i tử n�i s�u mươi bốn loại s�ch t�i chưa hề nghe đến, chỉ d�ng hai quyển để dạy nh�n d�n.

�� Thầy gi�o c�i đầu quy k�nh, xin x� tội v� kh�ng d�m nhận lờidạy.

Phẩm 3: THI T�I NĂNG

�� Th�i tử v� c�c quan, quyến thuộc trở về ho�ng cung.

�� Đến năm mười bảy tuổi t�i năng kỳ diệu của Th�i tử c�ng hiện r� hơn, nhưng ng�y đ�m Th�i tử vẫn lu�n ưu tư, chưa từng vui vẻ. Ng�i vẫn lu�n nhớ đến ch� nguyện xuất gia.

�� Vua cha hỏi người hầu cận:

�� -Th�i tử thế n�o?

�� Người hầu cận đ�p;

�� -Th�i tử vẫn ng�y ng�y ưu tư, Ng�i chưa từng vui vẻ.

�� Vua cha lại lo �u, ng�i triệu tập c�c quan hỏi:

�� -Th�i tử vẫn ưu tư, nay ch�ng ta phải l�m g�?

�� C� một vị quan cận thần t�u:

�� -N�n tập luyện cho Th�i tử về binh m� hoặc tập cho Ng�i thật giỏi m�n bắn cung v� đưa Ng�i đi tuần tra bờ c�i của nước nh�, khiến cho khi thi h�nh c�ng việc, Ng�i sẽ qu�n đi những � nghĩ kh�c.

�� Một vị quan kh�c t�u:

�� -Th�i tử đ� lớn bệ hạ n�n lo việc kết h�n cho Th�i tử để Th�i tử kh�ng c�n � nghĩ đến việc xuất gia.

�� Vua cha tuyển chọn biết bao nhi�u c� g�i đẹp, nhưng Th�i tử chẳng bằng l�ng một ai cả.

�� Ở tiểu quốc kia c� một vị vua t�n l� Tu-b�-phật (Thiện Gi�c). Nh� vua n�y c� một người con g�i t�n C�-di đoan trang xinh đẹp �t ai s�nh bằng. C�c vua trong t�m nước đều muốn cầu h�n C�-di cho con của họ, nhưng vua đều từ khước.

�� Vua Bạch Tịnh nghe tin cho mời vua Thiện Gi�c đến v� n�i:

�� -Ta v� Th�i tử, muốn cưới c� con g�i đẹp của ng�i cho Th�i tử.

�� Vua Thiện Gi�c đ�p:

�� -Con của t�i c� mẫu hậu v� quần thần, quốc sư, Phạm ch� đảm tr�ch lo liệu, ri�ng t�i chưa thể tr�nh b�y � của t�i được.

�� Sau đ� vua Thiện Gi�c trở về nước lo buồn kh�ng an, tuyệt kh�ng ăn uống. C� con g�i hỏi thăm vua cha sao sức khỏe bất an hay v� cớ g� m� vua cha kh�ng vui. Vua cha đ�p:

�� -V� con n�n khiến ta lo lắng.

�� C�-di hỏi:

�� -Tại sao lại v� con, thưa cha?

�� Vua cha trả lời:

�� -Ta nghe c�c quốc vương đến cầu h�n con, ta đều kh�ng bằng l�ng. Nay vua Bạch Tịnh muốn cầu h�n con cho Th�i tử. Nếu ta kh�ng bằng l�ng e sẽ bị tr�ch phạt, c�n bằng l�ng th� c�c nước o�n th�. Do đ� n�n khiến ta lo buồn.

�� C� g�i thưa:

�� -Xin phụ vương an t�m, vấn đề n�y kh�ng kh� g�. Con xin khất lại bảy ng�y, con sẽ đến đ�.

�� Vua Thiện Gi�c đồng � v� d�ng thư t�u vua Bạch Tịnh: �Con g�i t�i xin khất lại bảy ng�y, sau đ� n� sẽ đến v� y�u cầu mở cuộc thi những người c� t�i năng, v� nghệ cao cường ở trong nước của nh� vua, l�c đ� con t�i mới bằng l�ng lễ cầu h�n�.

�� Vua Bạch Tịnh suy nghĩ: �Th�i tử ở trong cung chưa tập luyện. Nay c� g�i ấy muốn thử t�i năng, ta phải l�m thế n�o đ�y?�.

�� Đến đ�ng ng�y hẹn, C�-di đi c�ng năm trăm thị nữ l�n tr�n cổng th�nh, y�u cầu:

�� -Những người c� t�i năng của c�c nước, tất cả đều v�n tập để cho t�i duyệt xem ai c� kỹ thuật, lễ nhạc thật ho�n chỉnh v� đầy đủ nhất, t�i mới bằng l�ng kết h�n.

�� Vua Bạch Tịnh ra lệnh quần thần phải sai c�c kỹ thuật quan s�t h� trường v� n�i với Ưu-đ�:

�� -Ngươi thưa với Th�i tử l� muốn cưới vợ phải thể hiện những t�i năng xuất sắc nhất.

�� Ưu-đ� tu�n lệnh, đến thưa với Th�i tử:

�� -Nh� vua bảo phải thi lễ nhạc mới được cưới vợ, xin mời Th�i tử đến h� trường.

�� Th�i tử c�ng Ưu-đ�, Nan-đ�, Điều-đạt, A-nan... năm trăm người, mang theo những nhạc cụ v� dụng cụ như cung kiếm... rời khỏi cổng th�nh. Ngay nơi cổng th�nh để một con voi �ng ngữ để thử người n�o c� sức mạnh. Điều-Đạt đi đầu ti�n, thấy voi chận cổng liền nắm tay đấm con voi một đấm l�m cho con voi chết liền. Nan-đ� đi đến thấy, k�o x�c voi để một b�n đường. Th�i tử đến sau hỏi người hầu cận:

�� -Ai đ� giết con voi n�y?

�� Người hầu đ�p:

�� -Điều-đạt giết n�.

�� Th�i tử lại hỏi:

�� -Ai lại k�o n�?

�� Người hầu thưa.

�� -Nan-đ�.

�� Bồ-t�t nh�n từ, chậm r�i đến trước xem x�t con voi rồi nhấc n� n�m l�n ra khỏi th�nh, con voi trở n�n tươi tỉnh sống lại.

�� Điều-đạt đến thao trường c�ng đấu với c�c lực sĩ, kh�ng ai địch nổi �ng ta. C�c lực sĩ mạnh khỏe đều bị đ�nh gục. Vua hỏi bề t�i:

�� -Ai l� người chiến thắng?

�� Bề t�i đ�p:

�� -Điều-đạt.

�� Nh� vua bảo Nan-đ�:

�� -Ngươi c�ng Điều-đạt hai người đọ sức thử.

�� Nan-đ� tu�n lệnh đ�nh nhau c�ng Điều-đạt. Điều-đạt quỵ ch�n bất tỉnh, c�c thị vệ d�ng nước rưới l�n người �ng ta, ph�t chốc �ng ta mới tỉnh dậy. Nh� vua lại hỏi:

�� -Ai l� người chiến thắng.

�� Bề t�i đ�p:

�� -Nan-đ� chiến thắng.

�� Nh� vua bảo Nan-đ� c�ng Th�i tử quyết đấu. Nan-đ� t�u:

�� -Anh như n�i Tu-di, Nan-đ� như hạt cải. Thật t�nh con kh�ng d�m s�nh c�ng.

�� N�i xong, Nan-đ� b�i lui.

�� Tiếp đến l� thi bắn cung. Trước ti�n, người ta đặt một c�i trống bằng sắt, cứ c�ch mười dặm người ta đặt một c�i, tất cả c� bảy c�i trống. Những người bắn cung giỏi th� sức mạnh của mũi t�n họ bắn kh�ng tới một c�i trống. Điều-đạt bắn th� xuy�n suốt c�i thứ nhất đến tr�ng c�i trống thứ hai. Nan-đ� bắn xuy�n hai trống v� mũi t�n găm v�o trống thứ ba. Ngo�i ra, những người t�i ba kh�c kh�ng thể s�nh kịp.

�� Th�i tử đến k�o thử cung, c�i n�o cũng bị g�y, kh�ng vừa với tay của Ng�i. Nh� vua bảo người hầu cận:

�� -Ti�n tổ của ta c� c�y cung hiện nay đang thờ tại thi�n miếu. Ngươi lấy đem đến đ�y.

�� Người hầu cận đi lấy cung, phải hai người mới khi�ng nổi. Mọi người kh�ng thể n�o nhấc l�n được. Th�i tử giương cung, tiếng cung nghe tiếng như sấm nổ, truyền đến tai mọi người đều nghe thấy. �m thanh Th�i tử k�o sợi d�y đồng đến bốn mươi dặm c�n nghe. Mũi t�n từ d�y cung ph�ng ra xuy�n qua bảy c�i trống, ph�t thứ hai xuy�n qua trống, đ�m v�o l�ng đất l�m suối nước vọt l�n, ph�t thứ ba xuy�n qua trống, mắc v�o n�i Thiết vi. Tất cả mọi người trong hội ch�ng đều ca ngợi l� việc chưa từng c�. Những người đến dự thi đều thua cuộc, thẹn n�n bỏ đi.

�� Lại c� một �ng vua khỏe mạnh l� người đến sau c�ng, tr�ng kiện phi thường, dũng m�nh tuyệt thế. �ng ta cho rằng Điều-đạt, Nan-đ� l� kh�ng đủ sức đ�nh n�n �ng ta phải đi đến thi đấu t�i nghệ c�ng Th�i tử. Những người bị khuất phục bỏ đi, nghe được tin b�o, họ v� c�ng mừng rỡ n�i với vị vua c� sức mạnh:

�� -Sự h�ng kiệt của ng�i ở đời kh�ng ai s�nh nổi, chắc chắn sẽ gi�nh phần thắng, như � muốn.

�� Họ k�o theo sau người ấy, trở lại xem �ng ta v� Th�i tử ai thắng �i bại.

�� Điều-đạt, Nan-đ� tận dụng hết sức mạnh của m�nh muốn đ�nh trước. Th�i tử ngăn lại n�i:

�� -Đ�y chẳng phải l� người m� l� Ma vương c� sức mạnh hơn người m� th�i. C�c ngươi kh�ng thể khống chế được, ất sẽ bị �ng ta khuất phục, để ta đương đầu cho.

�� Vua cha nghe được điều n�y, nghĩ rằng sức Th�i tử c�n yếu n�n rất lo sợ. C�n những người đến xem th� cho rằng Th�i tử sẽ thắng.

�� L�c đ�, vị vua c� sức mạnh đạp mạnh xuống đất, nhảy vọt l�n, d�ng hết sức b�nh sinh đưa tay t�m lấy Th�i tử. Ngay l�c đ� Th�i tử chụp lấy v� quật �ng ta xuống đất, đất bị chuyển động mạnh, trong hội ch�ng rất nể phục, tản m�t bỏ đi hết. Th�i tử đ� ho�n to�n chiến thắng, mọi người hoan hỷ nổi chu�ng trống, đ�n s�o ca vang c�ng đo�n ngựa xe trở về ho�ng cung.

�� Ưu-đ� t�u vua Thiện Gi�c:

�� -T�i nghệ của Th�i tử thật l� tuyệt lu�n, �i nữ C�-di của ng�i nay ở đ�u?

�� Vua Thiện Gi�c đ�p:

�� -C�-di đang c�ng năm trăm thị nữ đang ở tr�n cổng th�nh.

�� Ưu-đ� t�u Th�i tử:

�� -Ng�i n�n thực hiện một cuộc chọn lựa đặc biệt.

�� Th�i tử cởi một chuỗi ngọc anh lạc qu� gi� nhất tr�n th�n v� định gieo xuống, ưu-đ� thưa:

�� -C�c c� g�i th� nhiều, b�y giờ Ng�i muốn cho ai?

�� Th�i tử đ�p:

�� -Chuỗi ngọc anh lạc n�y tr�ng v�o cổ ai th� thuộc về người đ�.

�� N�i rồi, n�m chuỗi ngọc anh lạc tr�ng nhằm C�-di. Tất cả c�c c� g�i đều ca ngợi sự kiện qu� ư huyền diệu v� hy hữu, th� thắng nhất tr�n đời.

�� Khi ấy, vua Thiện Gi�c chuẩn bị chu đ�o tiễn c� con g�i về cung Th�i tử. C� hai vạn thị nữ theo hầu, ng�y đem vui chơi đủ mọi �m thanh tuyệt đỉnh nhất tr�n thế gian. T�m ch� Th�i tử kh�ng lấy đ� l�m vui, Ng�i vẫn muốn bỏ đi để tĩnh tu đạo nghiệp, cứu độ ch�ng sinh.

�� Vua cha hỏi người hầu cận:

�� -Từ ng�y Th�i tử kết h�n đến nay, t�m trạng của Th�i tử thến�o?

�� Người hầu cận t�u vua:

�� -Th�i tử vẫn m�i ưu tư, th�n thể gầy gộc, sinh hoạt kh�ng như trước nữa.

�� L�ng vua cha nặng trĩu buồn lo, liền triệu tập quần thần:

�� -Th�i tử kh�ng vui, c�c khanh nghĩ phải l�m thế n�o?

�� Quần thần b�n bạc:

�� -Ch�ng ta n�n tuyển th�m cung nữ xinh đẹp, tăng th�m ca nhạc may ra mới l�m Th�i tử ưa th�ch thế gian.

�� Nh� vua liền cho tuyển th�m người đẹp, một c� t�n l� Ch�ng Xứng Vị, c� thứ hai t�n l� Thường Lạc �. Cứ mỗi một phu nh�n của Th�i tử c� hai vạn thể nữ, ba phu nh�n th� c� s�u vạn thể nữ xinh đẹp, nết na, kh�ng kh�c g� Thi�n nữ, nh� vua hỏi C�-di:

�� -B�y giờ Th�i tử c� s�u vạn thể nữ ca m�a, h�t xướng, cung cấp hầu hạ, Th�i tử c� vui chăng?

�� C�-di thưa:

�� -Th�i tử từ xưa đến nay, ng�y đ�m vẫn một l�ng chuy�n tinh hướng về Phật đạo, kh�ng hề nghĩ đến dục lạc.

�� Nh� vua nghe vậy buồn da diết, triệu tập quần thần rồi c�ng nhau b�n bạc.

�� -Ch�ng ta đ� cung cấp hết những g� tr�n qu� nhất tr�n đời m� Th�i tử vẫn giữ ch�, chưa từng c� l�c n�o vui vẻ. Thật đ�ng như lời đạo sĩ A-di đ� ti�n đo�n.

�� C�c quần thần t�u:

�� -S�u vạn thể nữ cung phụng mọi niềm vui trong thế gian, Th�i tử kh�ng lấy đ� l�m vui. B�y giờ ch�ng ta n�n cho Th�i tử dạo chơi xem x�t t�nh h�nh trị d�n để chi phối bớt t�m đạo.

KINH TU H�NH BẢN KHỞI

H�n dịch:Đời Hậu H�n, Sa-m�n Tr�c Đại Lựcv� Khang Mạnh Tường

Việt dịch:�Linh-Sơn Ph�p Bảo Đại Tạng Kinh

QUYỂN HẠ

Phẩm 4: DU QU�N

�� Vua Bạch Tịnh bảo Th�i tử:

�� -Con n�n đi dạo xem khắp nơi.

�� Th�i tử thầm nghĩ: �Ta ở trong th�m cung đ� l�u cũng c� � muốn ra ngo�i, nay đ� được như ��.

�� Nh� vua hạ lệnh trong nước:

�� -Th�i tử sẽ đi dạo xem, h�y sửa sang đường x�, qu�t dọn sạch sẽ, đốt hương v� treo cờ phướn, lọng b�u... khiến cho tất cả đều được sạch đẹp, tươi vui.

�� Th�i tử dẫn đầu đo�n t�y t�ng cả ng�n vạn xe ngựa. Đầu ti�n, đo�n người đi ra cửa th�nh ph�a Đ�ng.

�� Khi ấy trời Thủ đ� hội t�n Nan-đề-h�a-la, muốn l�m sao cho Th�i tử nhanh ch�ng đi xuất gia, cứu gi�p ch�ng sinh đang bị thi�u đốt bởi ngọn lửa tam độc, tu�n nước mưa ph�p để ti�u diệt ngọn lửa độc hại. Nan-đề-h�a-la h�a l�m một �ng gi� ngồi xổm b�n vệ đường, t�c bạc răng rụng, da nhăn mặt xấu, th�n h�nh gầy gộc, lưng g�, tay ch�n cong queo, mắt mũi l�m nh�m, nước d�i chảy li�n tục, hơi thở kh� kh�, th�n thể đen đua, đầu tay run rẩy, th�n thể lắc lư, c�c chất nhơ bẩn trong th�n tự b�i tiết ra, rồi ngồi nằm tr�n đ�.

�� Th�i tử hỏi:

�� -Đ�y l� người g�?

�� Thi�n thần đ�nh thức người hầu cận trả lời:

�� -Một người gi�.

�� Th�i tử lại hỏi:

�� -Người gi� l� g�?

�� Người hầu thưa:

�� -Người gi� l� tuổi cao, cơ thể đ� cằn cỗi. H�nh d�ng suy vi v� biến đổi, kh� lực kh� kiệt, ăn uống kh� ti�u, g�n cốt r� rời, ngồi nằmphải c� người d�u đỡ, mắt mờ tai điếc, sắp trở về c�i chết, n�n thường n�i những lời bi ai, sinh mạng chẳng c�n bao l�u nữa. V� thế n�n gọi l� người gi�.

�� Th�i tử than thở:

�� -Con người sinh ra ở đời c� nỗi lo về gi� n�y, thế m� người ngu tham �i, n�o c� g� vui! Vạn vật sinh ra trong m�a xu�n, đến m�a thu m�a đ�ng th� t�n tạ. Gi� đến nhanh như điện chớp, th�n l�m sao tồn tại được.

�� Ng�i n�i kệ:

�� Gi� h�nh sắc suy

�� Bệnh tật kh� gầy

�� Da d�n, g�n r�t

�� Mạng chết gần kề.

�� Gi� h�nh sắc đổi

�� Như cỗ xe cũ

�� Ph�p trừ được khổ

�� N�n nỗ lực học.

�� Mạng sống thật mong manh

�� H�y kịp thời gắng sức

�� Thế gian quả v� thường

�� M� hoặc đọa v� minh.

�� Phải học soi s�ng t�m

�� Tự luyện cầu tr� tuệ

�� Xa l�a chớ nhiễm �

�� Cầm đuốc soi đường đi.

�� Th�i tử l�n xe trở về ho�ng cung, l�ng thương x�t ch�ng sinh phải chịu tai họa lớn n�y n�n ng�i m�i ưu tư.

�� Nh� vua hỏi người hầu cận:

�� -Th�i tử đi dạo sao trở về nhanh thế?

�� Người hầu cận thưa:

�� -Tr�n đường đi Th�i tử gặp một người gi�, l�ng thương cảm kh�ng vui. Ng�i trở về ho�ng cung m� l�ng vẫn m�i sầu tư.

�� Sau thời gian hơi ngu�i ngoai, Th�i tử lại muốn đi dạo xem. Vua cha hạ lệnh trong nước:

�� -Th�i tử sắp đi dạo, ta cấm c�c vật � uế b�y ở b�n đường.

�� Khi ấy Th�i tử l�n xe ra cửa th�nh ph�a Nam. Trời h�a l�m người bệnh nằm ngay b�n đường, th�n gầy, bụng lớn, to�n th�n v�ng bủn, ho hen kh� kh�, g�n cốt nhức mỏi, ch�n lỗ lở lo�t thường chảy nước dơ, mắt kh�ng thấy sắc, tai kh�ng nghe tiếng, h� hấp tắc nghẽn, tay ch�n quờ quạng k�u gọi mẹ cha, thương tiếc vợ con.

�� Th�i tử hỏi:

�� -Người n�y tại sao như vậy?

�� Người hầu cận đ�p:

�� -Đ� l� người bệnh.

�� Th�i tử lại hỏi:

�� -Thế n�o l� bệnh?

�� Người hầu cận trả lời:

�� -Con người c� bốn đại l� địa, thủy, hỏa, phong. Mỗi đại c� một trăm lẻ một bệnh, lần lượt cọ s�t nhau, rồi bốn trăm lẻ bốn bệnh c�ng khởi một l�c. Người n�y c� lẽ do qu� lạnh, qu� n�ng, qu� đ�i, qu� no, qu� kh�t hoặc uống nhiều qu�. Thời tiết thay đổi, thức ngủ v� chừng cho n�n đưa đến bệnh n�y.

�� Th�i tử than.

�� -Ta ở chỗ gi�u sang tr�n qu� nhất tr�n đời, ăn uống đầy đủ vị ngon, ph�ng t�m bu�ng lung, đắm say trong năm dục, kh�ng thể tự gi�c cũng sẽ c� bệnh, n�o c� kh�c g� người bệnh kia.

�� Ng�i n�i kệ:

�� Th�n n�y qu� mỏng manh

�� Kết hợp trong bốn đại

�� Ch�n lỗ nước dơ chảy

�� C� gi� v� bệnh hoạn,

�� Sinh thi�n vẫn v� thường

�� Nh�n gian lo gi� bệnh

�� Qu�n th�n như bọt nước

�� C�i đời c� g� vui.

�� Th�i tử quay xe trở về ho�ng cung, tất cả đều c� nỗi khổ lớnn�y.

�� Vua cha hỏi người hầu cận:

�� -H�m nay Th�i tử đi dạo xem như thế n�o?

�� Người hầu cận đ�p:

�� -Th�i tử gặp người bệnh, do đ� Ng�i kh�ng vui.

�� Sau thời gian hơi khu�y khỏa, Th�i tử lại muốn đi dạo xem. Nh� vua hạ lệnh trong nước:

�� -Th�i tử sẽ đi dạo xem. H�y dọn dẹp sạch sẽ đồ dơ bẩn, chớ để hai b�n đường.

�� Th�i tử v� đo�n t�y t�ng đi ra cửa ph�a t�y. Trời lại h�a l�m một người chết, xe đưa ra ngoại th�nh, cả nh� đi theo xe k�u kh�c thảm thiết: �V� sao đ�nh bỏ ch�ng t�i m� biệt ly m�i m�i?�

�� Th�i tử hỏi:

�� -Người n�y sao vậy?

�� Người hầu cận đ�p:

�� -Đ� l� một người chết.

�� Ng�i lại hỏi:

�� -Thế n�o l� chết?

�� Người hầu n�i:

�� -Chết c� nghĩa l� chấm dứt, tinh thần l�a khỏi x�c, tứ đại tan r�, thần hồn bất an. Phong đại mất th� hết thở, m� hỏa đại diệt th� th�n lạnh, phong đại đi trước, kế đ� l� hỏa đại, linh hồn đi sau hết. Th�n thể người chết nằm cứng đờ, chẳng c�n hiểu biết g�. Khoảng mười ng�y, thịt vỡ, m�u chảy, s�nh trướng v� h�i th�ối chẳng c�n g�. Trong th�n th� c� gi�i, gi�i trở lại ăn thịt người đ�, g�n mạch vữa hết n�n xương cốt r� ra, đầu l�u rơi một nơi, xương sườn, xương sống, bả vai, l� l�ch, ch�n tay mỗi thứ đều r� ra một nơi. �� Chim mu�n cầm th� tranh nhau đến ăn người chết. Cho d� l� Trời, Rồng, Quỷ, Thần, vua ch�a, nh�n d�n, ngh�o gi�u, sang h�n... cũng kh�ng ai tho�t khỏi tai họa n�y.

�� Th�i tử nghe xong thở d�i v� n�i tụng:

�� Qu�n th�n gi� bệnh chết

�� L�ng ta th�m buồn rầu

�� Nh�n sinh m�i v� thường

�� Th�n ta cũng vậy th�i.

�� Th�n n�y l� vật chết

�� Tinh thần ph�p v� h�nh

�� Giả hợp tử lại sinh

�� Tội phước kh�ng mất hẳn.

�� Chung thủy đ�u một đời

�� Do si �i d�i l�u

�� Tự th�n thọ khổ vui

�� Th�n chết thần kh�ng mất.

�� Hoặc trong kh�ng, trong biển

�� Hoặc v�o giữa n�i đ�

�� Chẳng c� địa phương n�o

�� Tho�t hẳn kh�ng bị chết.

�� Th�i tử quay xe trở về ho�ng cung, thương x�t ch�ng sinh bị tai họa khổ n�o lớn của gi�, bệnh, chết, Ng�i buồn b� chẳng ăn uống.

�� Vua hỏi người hầu cận:

�� -Th�i tử đi dạo xem c� được vui chăng?

�� Người hầu vội t�u:

�� -Th�i tử gặp một người chết, v� thế Ng�i chẳng được vui.

�� Sau thời gian tạm ngu�i ngoai, Th�i tử lại muốn đi dạo xem. Mọi người trang ho�ng xa gi� đi ra cửa th�nh ph�a Bắc. Trời lại h�a l�m Sa-m�n đắp y, �m b�nh b�t khoan thai tiến bước, mắt nh�n tới trước. Th�i tử hỏi:

�� -Đ�y l� người g�?

�� Người hầu cận đ�p:

�� -Đ�y l� vị Sa-m�n.

�� Th�i tử liền hỏi:

�� -Thế n�o l� Sa-m�n?

�� Người hầu cận thưa:

�� -T�i nghe rằng người h�nh đạo Sa-m�n, từ biệt gia đ�nh, vợ con, dứt bỏ �i dục, đoạn tuyệt lục t�nh, giữ giới v� vi, người đ� sẽ được nhất t�m v� diệt được mọi điều t� vạy. Đạo nhất t�m nghĩa l� quả vị La-h�n, người đắc quả La-h�n l� bậc Ch�n nh�n. Người n�y kh�ng bị thanh sắc l�m nhiễm �, kh�ng bị khuất phục theo vinh hoa địa vị, như đất kh� lay động v� đ� tho�t khỏi khổ đau, sống chết tự tại.

�� Th�i tử n�i:

�� -L�nh thay! Ta rất th�ch được như vậy.

�� Ng�i liền n�i kệ:

�� X�t thay nỗi khổ n�y

�� Họa sinh, gi�, bệnh, chết

�� Tinh thần lại v�o tội

�� Trải qua bao nỗi khổ.

�� Nay phải diệt khổ n�y

�� Trừ sinh, gi�, bệnh, chết

�� Chẳng trở lại dục �i

�� Vĩnh viễn được diệt độ.

�� Th�i tử vội trở về ho�ng cung, buồn rầu kh�ng ăn uống. Vua hỏi người hầu cận;

�� -Th�i tử đi dạo xem lần n�y, Ng�i c� được vui chăng?

�� Người hầu cận đ�p:

�� -Th�i tử gặp một Sa-m�n, lại c�ng ưu tư gấp bội, chẳng buồn ăn uống.

�� Vua cha nghe xong rất giận dữ, đập mạnh tay xuống b�n, n�i:

�� -Trước đ�y ta đ� ra lệnh dọn dẹp đường s�, l�m sao lại để cho Th�i tử tr�ng thấy những điều kh�ng tốt. Tội n�y thật đ�ng chết!

�� Nh� vua liền triệu tập quần thần, c�c quan c�ng b�n luận lập ra phương kế l�m thế n�o để Th�i tử kh�ng bỏ ho�ng cung đi tầm đạo. C� một vị quan t�u:

�� -N�n đưa Th�i tử đi xem n�ng d�n trồng trọt để thay đổi � nghĩ sẽ l�m cho Th�i tử kh�ng c�n nhớ đến con đường đạo.

�� Nh� vua chấp nhận � kiến v� sai chuẩn bị n�ng cụ đầy đủ, c�ng đo�n t�y t�ng đi theo. Họ c�y bừa tr�n một c�nh đồng nhỏ cho Th�i tử thị s�t.

�� Th�i tử ngồi dưới gốc c�y Di�m-ph�, Ng�i tr�ng thấy người n�ng phu c�y tr�n luống đất b�y ra những c�n tr�ng l�c nh�c. Trời lại biến h�a khiến cho cổ tr�u bị trầy lở, c�n tr�ng rơi xuống dưới những luống đất bị vỡ ra, chim ch�c s� xuống tranh nhau mổ. Trời lại l�m con ễnh ương luồn l�ch t�m lươn để ăn thịt, rắn từ trong hang chui ra vồ nuốt con ễnh ương, con c�ng bay xuống mổ v�o con rắn, chim ưng đ�i bay đến quắp lấy con c�ng, diều h�u lại đến t�m lấy chim ưng ăn thịt.

�� Bồ-t�t chứng kiến c�c lo�i th� tranh gi�nh ăn thịt lẫn nhau như thế, t�m Từ thương x�t, ngay l�c ấy dưới cội c�y, Ng�i đạt được đệ Nhất thiền. Khi ấy �nh nắng mặt trời ch�i chang, những c�nh c�y cong lại l�m b�ng r�m che m�t th�n Ng�i.

�� Nh� vua suy nghĩ: �Th�i tử ở trong cung chưa từng biết khổ l� g�. Ng�i liền hỏi người hầu cận Th�i tử:

�� -Th�i tử đang ở đ�u?

�� Người hầu thưa:

�� -Ng�i đang ngồi dưới gốc c�y Di�m-ph�, nhất t�m thiền định.

�� Nh� vua n�i:

�� -Ta sắp đặt cho Th�i tử đi xem x�t để khu�y khỏa t�m tư, nhưng Th�i tử vẫn thiền định y như đang ở ho�ng cung.

�� Vua ra lệnh chuẩn bị xe đi rước Th�i tử về. Từ xa mọi người đ� thấy Th�i tử ngồi dưới gốc c�y c� những c�nh cong che m�t, thần sắc ch�i s�ng lạ thường. Vua cha bất gi�c xuống ngựa v�i ch�o Th�i tử v� c�ng nhau trở về ho�ng cung.

�� Đo�n người chưa kịp đến cổng th�nh đ� c� h�ng h�ng, lớp lớp người đem hương hoa đến d�ng đ�n. Tất cả thầy xem tướng đều tung ho: �Thọ v� lượng!�

�� Vua cha hỏi l� do, Phạm ch� đ�p:

�� -Ng�y mai khi mặt trời vừa l� dạng, bảy b�u sẽ đến.

�� Nh� vua rất hoan hỷ cho rằng Th�i tử sẽ th�nh bậc Th�nh ch�a.

Phẩm 5: TH�I TỬ XUẤT GIA

�� Trở về ho�ng cung, Th�i tử lu�n tư duy nhớ nghĩ đến đạo l� thanh tịnh, kh�ng n�n sống tại gia m� phải ở chốn n�i rừng chuy�n cần thiền định.

�� Đến năm mười ch�n tuổi, v�o ng�y mồng bảy th�ng tư, Th�i tử ph�t nguyện xuất gia. L�c ấy đ� qu� nửa đ�m, khi sao mai vừa mọc, chư Thi�n đầy cả hư kh�ng khuyến kh�ch Th�i tử ra đi. Khi ấy, C�-di thấy năm giấc mộng, liền giật m�nh tỉnh dậy. Th�i tử hỏi:

�� -V� sao C�-di giật m�nh thức giấc?

�� C�-di thưa:

�� -Vừa rồi trong giấc mộng em thấy: N�i Tu-di nghi�ng đổ, trăngs�ng vụt rơi xuống đất, vi�n ngọc qu� bỗng mất, b�i t�c tr�n đầu bị rơi xuống, c� người đoạt lọng che của em. V� thế m� em giật m�nh thức giấc.

�� Bồ-t�t nghĩ năm giấc mộng n�y ứng với trường hợp của ta đang nghĩ đến việc đi xuất gia. Th�i tử bảo C�-di:

�� -N�i Tu-di kh�ng nghi�ng đổ, mặt trăng vẫn chiếu s�ng, vi�n ngọc qu� kh�ng mất, b�i t�c tr�n đầu kh�ng bị rơi, lọng che nay vẫn c�n, n�ng h�y ngủ y�n chớ lo.

�� L�c đ� chư Thi�n b�n với nhau: �Th�i tử sắp ra đi, nhưng e rằng Th�i tử sẽ bị giữ lại�, n�n họ cho gọi thần �-t�-mạn đ�ch th�n v�o cung. L�c mọi người trong nước đang y�n giấc th� Nan-đề-bồ-na h�a c�c cung điện trở th�nh b�i tha ma, C�-di v� kỹ nữ đều trở th�nh người chết, xương cốt ph�n t�n một nơi, đầu l�u nằm một ng�, s�nh trương h�i thối, m�u mủ ứ đọng li�n tục chảy tr�n.

�� Th�i tử nh�n cung điện đều biến th�nh b�i tha ma. C�c lo�i cầm th� như diều h�u, chồn, s�i, hổ, beo... bay chạy trong đ�. Th�i tử qu�n thấy tất cả những hiện tượng như huyễn như h�a, như giấc mộng, như tiếng vang. Tất cả đều trở về với kh�ng m� người ngu vẫn cố t�nh �m giữ. Th�i tử liền gọi Xa-nặc h�y mau dắt ngựa đến cho Ng�i. Xa-nặc t�u:

�� -Trời chưa s�ng dắt ngựa l�m g�?

�� Th�i tử n�i kệ:

�� Ta kh�ng th�ch ở đời

�� Xa-nặc chớ lưu lại

�� Nếu ta đạt bản nguyện

�� Trừ khổ ba đời ngươi.

�� Xa-nặc vội dắt con bạch m� đến cho Th�i tử. Con ngựa nhảy chồm l�n kh�ng thể đến gần được. Xa-nặc trở lại t�u với Th�i tử:

�� -Con ngựa chứng, con kh�ng thể dắt n� được.

�� Bồ-t�t tự đến vỗ nhẹ l�n lưng ngựa, n�i:

�� Trong sinh tử d�i l�u

�� Nay dứt kiếp ngựa cỡi

�� Kiền-đặc đưa ta đi

�� Đắc đạo kh�ng qu�n người.

�� Khi Xa-nặc chuẩn bị ngựa xong, Kiền-đặc thầm nghĩ: �Nay ta sẽ nhảy tr�n đất l�m cho kinh động đến tất cả mọi người�. Nhưng c� bốn vị thần tiếp đỡ ch�n ngựa khiến ch�n n� kh�ng chạm đất. Con ngựa muốn h� vang l�m cho khắp chốn gần xa đều nghe thấy, nhưng Thi�n thần l�m cho tiếng vang ấy tan trong hư kh�ng.

�� Th�i tử nhảy l�n lưng ngựa, đi ra khỏi cổng ho�ng th�nh. Chư Thi�n, Long thần, Th�ch, Phạm, trời Tứ thi�n đều vui vẻ đi theo bao phủ cả hư kh�ng. Khi ấy thần giữ cổng th�nh hiện ra, lạy v� thưa:

�� -Nước Ca-duy-la-vệ, Ng�i l� bậc tối thượng trong thi�n hạ, đem lại an b�nh thịnh vượng cho nh�n d�n, tại sao Ng�i lại bỏ ra đi?

�� Th�i tử d�ng kệ đ�p:

�� Sinh tử thật d�i l�u

�� Trải qua trong năm đường

�� Ta đạt th�nh bản nguyện

�� Sẽ mở cửa Niết-b�n,

�� L�c đ� cổng th�nh tự nhi�n mở, Kiền-đặc ph�ng như bay, trời vừa s�ng n� đ� đi được bốn trăm t�m mươi dặm. Đến nước A-n�-ma th� Th�i tử dừng ch�n. Ng�i cởi bỏ �o m�o, chuỗi anh lạc qu� gi�... trao hết cho Xa-nặc bảo:

�� -Ngươi h�y dắt ngựa trở về, ta xin d�ng lời từ tạ Đại vương v� quần thần trong nước.

�� Xa-nặc thưa:

�� -Con xin theo Th�i tử để cung cấp những điều cần d�ng. Con kh�ng thể một m�nh ph�ng ngựa trở về. Chốn n�i rừng c� nhiều độc x�, hổ lang, sư tử... Ai sẽ lo thức ăn, nước uống v� giường nằm cho Ng�i? L�m sao con c� thể để Ng�i ở đ�y một m�nh được? �� Con cần phải đi theo để bảo vệ th�n mạng cho Ng�i.

�� Ngựa Kiền-đặc quỳ d�i, nước mắt tu�n tr�o, n� d�ng lưỡi liếm ch�n Th�i tử, thấy nước kh�ng uống, gặp cỏ chẳng ăn, k�u la thảm thiết, bồi hồi kh�ng chịu đi, Th�i tử n�i kệ:

�� Th�n mạnh bệnh quật ng�

�� Kh� thạnh, gi� sẽ suy

�� Chết mất, sống biệt ly

�� Đời c� g� vui th�?

�� Xa-nặc ngậm ng�i đảnh lễ dưới ch�n Th�i tử rồi dắt ngựa từ tạ trở về. Xa-nặc chưa đến quốc th�nh, c�n ở ngo�i đến bốn mươi dặm, bạch m� k�u l�n thảm thiết, tiếng k�u của n� vang dội cả nước. Mọi người cả nước bảo nhau: �Th�i tử đ� trở về�. Nh�n d�n cả nước nối g�t nhau ra ngh�nh đ�n Th�i tử, nhưng họ chỉ thấy Xa-nặc dẫn con ngựa Kiền-đặc trở về kh�ng. C�-di thấy vậy liền đặt ho�ng tử xuống, đến �m cổ bạch m� lệ tu�n l� ch� như mưa. Vua cha thấy C�-di kh�c, to�n th�n đều thương tổn, cố n�n l�ng bảo:

�� -Con ta học đạo v� vi.

�� Nh�n d�n trong nước thấy nh� vua v� C�-di nghẹn ng�o than kh�c, họ kh�ng khỏi đau đớn x�t xa. C�-di ng�y đ�m thương nhớ Th�i tử kh�ng ngu�i.

�� Nh� vua triệu tập quần thần bảo:

�� -Ta chỉ c� một m�nh Th�i tử, lại bỏ ta v�o chốn n�i rừng. B�y giờ c�c khanh h�y theo thứ tự từng nh�m năm người đi theo phục vụ Th�i tử, kh�ng được trở về nửa chừng.

�� Th�i tử xa l�a được thế tục, v� c�ng hoan hỷ, khoan thai đi bộ v�o th�nh. Người trong nước thấy Th�i tử, h�n hoan kh�ng ch�n. Th�i tử đ� l�a �n �i, xa c�c cội nguồn khổ n�o, Ng�i suy nghĩ, muốn cạo t�c nhưng ở n�i rừng kh�ng c� dụng cụ. Trời Đế Th�ch cầm dao đến Thi�n thần nhận cạo t�c liền đi đến trước, nh�n d�n trong nước đi theo để xem Th�i tử. L�c đ� Th�i tử ra khỏi nước, c� một số người đi theo Ng�i đến nước Ma-kiệt-đ�, Ng�i đi v�o cửa b�n phải v� đi ra cửa b�n tr�i. Nh�n d�n nam nữ, lớn nhỏ trong nước đ� tr�ng th�y Th�i tử, hoặc gọi Ng�i l� người trời hoặc gọi l� Đế Th�ch, Phạm vương, Thi�n thần, Long vương, họ hoan hỷ vui mừng v� ph�n v�n kh�ng biết Ng�i l� thần g�.

�� Th�i tử biết t�m niệm của họ liền đến ngồi dưới gốc c�y b�n đường, d�n ch�ng sung sướng v�y quanh chi�m ngưỡng. Khi ấy vua B�nh-sa hỏi sứ thần:

�� -V� sao trong nước y�n lặng kh�ng c� tiếng động?

�� Sứ thần t�u:

�� -Khi s�ng c� một đạo sĩ đi qua nước n�y, Ng�i c� tướng uy nghi ch�i s�ng, ở đời kh�ng dễ g� c� được. Mọi người trong nước đi theo chi�m ngưỡng ng�i đến nay chưa về.

�� L�c đ� nh� vua v� quần thần c�ng đến chỗ bậc Đạo sĩ, từ xa họ đ� tr�ng thấy tướng th� diệu rạng ngời của Th�i tử. Họ đến hỏi Th�i tử:

�� -Ng�i c� phải l� thần chăng?

�� Th�i tử đ�p:

�� -Ta kh�ng phải l� thần.

�� Vua hỏi:

�� -Nếu kh�ng phải thần, vậy th� Ng�i từ nước n�o đến? T�n họ l�chi?

�� Th�i tử đ�p:

�� -Ta từ ph�a Bắc ngọn Tuyết sơn, ph�a Đ�ng đỉnh Hương sơn đến. Ta ở nước Ca-duy, phụ vương ta l� Bạch Tịnh v� mẫu hậul� Ma-da.

�� Vua B�nh-sa hỏi:

�� -Ng�i c� phải l� Th�i tử Tất-đạt chăng?

�� Ng�i trả lời:

�� -Thưa đ�ng vậy.

�� Vua B�nh-sa kinh sợ đứng dậy đảnh lễ dưới ch�n Th�i tử, thưa:

�� -Th�i tử sinh ra đời h�nh tướng đ� hiện r� những đặc điểm kh�c người. Ng�i l�m Chuyển lu�n th�nh vương, l� vua bốn ch�u thi�n hạ, bốn biển ngưỡng vọng đều mong mỏi thần b�u đến. Tại sao Ng�i lại bỏ ng�i trời, tự dấn th�n v�o chốn n�i rừng. Chắc l� Ng�i c� c�i nh�n kh�c cuộc đời, xin được nghe cao �.

�� Th�i tử đ�p:

�� -Ta nhận thấy ch�ng sinh v� mọi hiện tượng trong thế gian c� sinh ra th� c� hoại diệt, đều bị chi phối bởi bốn nỗi khổ lớn, đ� l�: Khổ về sinh, gi�, bệnh, chết m� kh�ng ai tr�nh được. Th�n n�y l� vật chứa đựng c�c khổ, biết bao l� lo sợ. Nếu ở nơi t�n qu� th� ta sẽ sinh t�m ki�u căng ph�ng dật, tham cầu kho�i lạc. Thi�n hạ bị hoạn nạn, do đ� m� ta nh�m ch�n, cho n�n muốn đi v�o chốn n�i rừng.

�� C�c bậc kỳ l�o thưa:

�� -Những vấn đề gi�, bệnh, chết l� lẽ thường của thế gian, sao Th�i tử lại ưu tư một m�nh? Lại từ bỏ địa vị cao sang để ẩn cư nơi rừng vắng, chịu đ�y đọa th�n m�nh, chẳng gian khổ sao?

�� Th�i tử n�i kệ:

�� Nếu người trong thai kh�ng dơ bẩn

�� Nếu người sạch m�i chẳng nhiễm �

�� Nếu khổ kh�ng nhiều, kh�ng đ�ng kể

�� Th� thế gian ai chẳng mến ưa

�� Nếu người gi� th�n h�nh kh�ng đổi

�� Nếu người l�m l�nh, kh�ng l�m �c

�� Nếu y�u thương khi xa kh�ng khổ

�� Th� thế gian ai chẳng mến ưa.

�� Nếu ốm đau kh�ng l� nỗi sợ

�� Nếu đời sau tội �c kh�ng đền

�� Nếu đọa địa ngục kh�ng chịu khổ

�� Th� thế gian ai chẳng mến ưa.

�� Nếu trẻ m�i, h�nh h�i kh�ng hoại

�� Nếu điều kh�ng th�ch, kh�ng bận t�m

�� Nếu khi sắp chết kh�ng sợ h�i

�� Th� thế gian ai chẳng mến ưa.

�� Nếu ngu si kh�ng d�y tăm tối

�� Nếu s�n nhuế kh�ng tạo oan gia

�� Nếu năm dục lạc, t�m kh�ng nhiễm

�� Th� thế gian ai chẳng mến ưa!

�� Nếu kh�ng ở chung với kẻ si

�� Nếu đối ph�p si tự xa l�a

�� Nếu kẻ si kh�ng c� tưởng

�� Th� thế gian ai chằng mến ưa.

�� Nếu c�c việc �c chẳng l� bao

�� Nếu c�c �c diệt, tự xa người

�� Nếu như kh�ng nghĩ về điều �c

�� Th� thế gian ai chẳng mến ưa.

�� Nếu thế gian �c l� tr�n hết

�� Nếu �c đ� diệt kh�ng sinh lại

�� Nếu việc �c l� kh�ng thật c�

�� Th� thế gian ai chẳng mến ưa.

�� Nếu chư Thi�n hưởng phước m�i m�i

�� Nếu con người tuổi thọ thường c�n

�� Nếu c�c c�i kh�ng c�n lu�n chuyển

�� Th� thế gian ai chẳng mến ưa.

�� Nếu c�c ấm c�i chẳng oan gia

�� Nếu s�u nhập kh�ng c�n khổ n�o

�� Nếu tất cả cuộc đời kh�ng khổ

�� Th� thế gian ai chẳng mến ưa.

�� Th�i tử n�i với vua B�nh-sa v� c�c quan cận thần:

�� -C�c ng�i chớ n�n lo lắng, giả sử ta c� l�m vua, l�c gi�, bệnh k�o đến, hoặc phải chết th� ai c� thể thay ta để nhận lấy những �ch nạn n�y? Nếu như kh�ng c� người thay thế được, c�c ng�i lo lắng l�m g�? Thi�n hạ c� cha hiền, con hiếu, y�u thương ch� thiết, nhưng đến l�c chết họ c� thể chết thay cho nhau được kh�ng? Hoặc c�i th�n giả tạo n�y một ng�y n�o đ� khổ đến, tuy ở địa vị cao qu�, lục th�n quấn qu�t một b�n th� cũng như người m� cầm đuốc, c� gi�p g� cho đ�i mắt đ�u? Ta qu�n tất cả h�nh đều v� thường, đều l� huyễn h�a kh�ng thật, hạnh ph�c �t, đau khổ nhiều, th�n n�y chẳng phải của ta. Thế gian hư v� kh� ở được l�u d�i. Vạn vật c� sinh ắt c� tử, sự nghiệp th�nh tựu sẽ c� thất bại, c� an b�nh th� c� nguy biến, c� được sẽ c� mất, vạn vật hỗn độn sẽ trở về kh�ng. Tinh thần v� h�nh chao động bất minh, sẽ đưa đến hiểm nạn sinh tử, chẳng phải chỉ c� chịu một đời m� th�i. Do v� tham �i, bị bao phủ trong lưới v� minh, ch�m đắm trong d�ng s�ng sinh tử, kh�ng thể gi�c ngộ được. V� thế ta muốn v�ochốn n�i rừng, nhất t�m tịnh tu Tứ kh�ng, vượt khỏi sắc dục, diệt trừ s�n hận, đoạn hết l�ng mong cầu v� qu�n tưởng đến t�nh Kh�ng, ho�n to�n kh�ng c� chỗ d�nh mắc. Đ� l� quay lại cội nguồn, trở về bản t�nh, mới ra khỏi c�c cội rễ của tử sinh. Như vậy ta đạt được t�m nguyện kh�ng phải l� an ổn ho�n to�n hay sao?

�� Vua B�nh-sa v� c�c vị kỳ l�o, hiểu r�, hoan hỷ ca ngợi:

�� -Ch� nguyện của Th�i tử thật vi diệu, thế gian n�y kh� c� được. Chắc chắn Ng�i sẽ th�nh đạo, xin h�y độ cho t�i trước.

�� Th�i tử im lặng ra đi, Ng�i nghĩ: �Ta nay v�o n�i rừng, lại đang mặc chiếc �o qu� gi�, người thế gian ngu si đều v� của cải m� bị tai nạn�. Ngay l�c ấy Th�i tử gặp một người thợ săn đang kho�c tr�n người chiếc Ph�p y, Th�i tử vui mừng nghĩ: �Đ�y đ�ng l� chiếc �o của bậc Ch�n nh�n, Ph�p phục từ bi cứu đời, tại sao người thợ săn lại mặc n�? Ta muốn đổi chiếc Ph�p y n�y để ho�n th�nh ch�nguyện của ta�. Th�i tử liền đem chiếc �o d�t v�ng của m�nh đổi lấy chiếc Ph�p y ấy. Người thợ săn trong l�ng rất mừng, Bồ-t�t cũng hoan hỷ.

�� Th�i tử kho�c chiếc Ph�p y, cảm thấy n� mềm mại nhẹ nh�ng v� thanh khiết, tr�ng giống như Tăng-gi�-l� của Phật kh�ng kh�c. Ng�i đi v�o trong n�i. Bồ-t�t mặc Ph�p y, �nh s�ng h�n hoan, tỏa chiếu khắp n�i rừng. L�c ấy c� hai đạo sĩ, một vị t�n A-lan, một vị t�n Ca-lan, học đạo đ� nhiều năm, c� đủ tứ thiền, đạt đến ngũ th�ng, tr�ng thấy �nh s�ng họ kinh h�i, lấy l�m lạ: �Đ�y l� điềm l�nh g�?� Liền c�ng nhau ra xem, từ xa họ tr�ng thấy Th�i tử Tất-đạt nay đ� xuất gia, họ n�i:

�� -Lại đ�y Tất-đạt! Xin đến ngồi nơi chiếc ch�ng n�y, c� nước suối m�t v� tr�i c�y ngon, mời Ng�i d�ng.

�� Họ n�i kệ:

�� Nhật vương mới xuất hiện

�� Ở tr�n đỉnh n�i n�y

�� nh s�ng tr� tuệ chiếu

�� Tất cả khắp ch�ng sinh

�� Ai chi�m ngưỡng t�n nhan

�� Kh�ng bao giờ thấy ch�n

�� Đạo đức Ng�i cao tột

�� V� song kh�ng ai s�nh.

�� Khi đ� Bồ-t�t n�i:

�� Tuy tu bốn định �

�� Kh�ng biết tuệ v� thượng

�� T�m đạo ch�nh cội nguồn

�� Kh�ng phải thờ t� thần

�� H�nh tục gọi l� ch�n

�� Lu�n lu�n cầu Phạm thi�n

�� Cho n�n kh�ng biết đạo

�� Lu�n chuyển đọa tử sinh.

Phẩm 6: S�U NĂM TINH CẦN KHỔ HẠNH

�� Bồ-t�t khởi t�m Từ bi nghĩ khắp ch�ng sinh gi� suy l� lẫn, kh�ng tho�t khỏi nỗi đau về bệnh tật, tử vong. Ng�i muốn khiến cho ch�ng sinh được giải tho�t n�n chuy�n nhất t�m � m� khởi t�m Bi, thương x�t ch�ng sinh bị tai họa gian nan đ�i kh�t, n�ng lạnh, được mất v� tội lỗi. Ng�i muốn khiến cho ch�ng sinh được an ổn n�n chuy�n nhất t�m � m� khởi t�m Hỷ. Ng�i qu�n thấy khắp thế gian đều phải gặp tai họa lo �u, khủng bố. Ng�i muốn cho họ được nhẹ nh�ng n�n chuy�n nhất t�m � m� khởi t�m Hộ. Ng�i muốn độ ch�ng sinh tho�t khỏi t�m nạn trong năm đường, bị ngu si che lấp m� mờ kh�ng thấy đạo ch�n ch�nh. Ng�i qu�n niệm muốn cứu gi�p cho họ được giải tho�t, chuy�n t�m nhất �, được thiện kh�ng mừng, gặp �c kh�ng lo, xả bỏ t�m việc ở thế gian như: Lợi dưỡng, suy hao, ch� bai, khen ngợi, t�n xưng, quở tr�ch, khổ đau, vui sướng, t�m việc đ� kh�ng l�m lay động. L�c ấy Bồ-t�t th�nh tựu tầng Thiền thứ hai.

�� Th�i tử tiếp tục đi đến d�ng s�ng Tư-na, d�ng s�ng nước chảy �m đềm c� nhiều c�y tr�i. Nơi n�o cũng c� suối chảy, ao tắm, nước lại trong m�t kh�ng c� s�u bọ, muỗi m�ng, ruồi nhặng... Vị đạo sĩ ở s�ng ấy t�n l� Tư-na, �ng giảng dạy cho năm trăm người đệ tử tu theo phương ph�p của �ng.

�� L�c ấy Bồ-t�t ngồi dưới gốc c�y Ba-la, dốc ch� cầu đạo V� thượng Ch�nh ch�n. Chư Thi�n d�ng cam lộ, Bồ-t�t dứt kho�t kh�ng nhận, tự thệ mỗi ng�y chỉ ăn một hạt gạo, hạt m� để duy tr� kh� lực. Ngồi tu như thế s�u năm, h�nh thể hao gầy chỉ c�n da bọc xương nhưng tinh thần lại lắng s�u tĩnh mịch, nhất t�m tịch mặc, qu�n ph�p an ban: Một l� sổ. Hai l� T�y. Ba l� Chỉ. Bốn l� Qu�n. Năm l� Ho�n. S�u l� Tịnh. Th�i tử qu�n ph�p m�n n�y đến mười hai lần như vậy, � vẫn kh�ng bị t�n loạn, đạt đến thần th�ng vi diệu, xả bỏ c�c ph�p �c, kh�ng c�n năm triền c�i, kh�ng thọ năm dục, c�c việc �c tự ti�u diệt, nhớ nghĩ ph�n minh qu�n ph�p v� vi. Th� như người dũng kiện thắng được oan gia, � được thanh tịnh. Bồ-t�t th�nh tựu tầng Thiền thứ ba.

�� Trời Đế Th�ch suy nghĩ: �Bồ-t�t ngồi dưới gốc c�y đ� tr�n s�u năm, h�nh thể gầy g�, ta phải l�m cho người thế gian c�ng thức ăncho bậc Chuyển lu�n vương để b� đắp lại s�u năm khổ hạnh.�

�� Trời Đế Th�ch t�c động tư tưởng hai c� g�i Tư-na khiến trong giấc mộng hai c� thấy: Tất cả thi�n hạ trở th�nh nước, trong nước ấy c� một đ�a hoa bảy b�u ch�i s�ng, trong chốc l�t đ�a hoa ấy bị h�o �a, mất đi m�u sắc tươi đẹp, rồi c� người d�ng nước rưới l�n, đ�a hoa sống lại. C�c đ�a hoa trong nước, l�c mới nẩy mầm che nước m� mọc ra. Hai c� g�i tỉnh mộng, lấy l�m kinh ngạc cho l� việc chưa từng c�, đem tr�nh với th�n phụ, th�n phụ của họ cũng kh�ng giải th�ch được. Họ đi hỏi khắp c�c người lớn tuổi, nhưng kh�ng ai trả lời được.

�� Trời Đế Th�ch lại h�a l�m Phạm ch� để giải th�ch giấc mộng ấy cho c� g�i nghe:

�� -Ngươi thấy thi�n hạ trở th�nh nước v� trong nước lại sinh một đ�a hoa, đ� l� Th�i tử con vua Bạch Tịnh khi mới ra đời, hiện đang ngồi dưới gốc c�y đ� s�u năm, th�n h�nh gầy yếu, thể hiện l�c hoa h�o �a. Thấy một người lấy nước rưới l�n, hoa tươi lại, đ� l� người d�ng c�ng thực phẩm. Hoa nhỏ nẩy mầm muốn mọc ra, đ� l� người sinh tử trong năm đường.

�� L�c đ�, trời Đế Th�ch n�i:

�� S�u năm l�ng vẫn vững

�� Đ�i lạnh cũng chẳng m�ng

�� Tinh tấn, kh�ng tham đắm

�� H�nh gầy da bọc xương.

�� C�c người n�n cung k�nh

�� D�ng c�ng cho Bồ-t�t

�� Hiện đời được phước lớn

�� Đời sau hưởng quả l�nh.

�� C� g�i hỏi:

�� -C�ch c�ng thức ăn như thế n�o?

�� Phạm ch� đ�p:

�� -N�n lấy sữa của năm trăm con b�, lần lượt cho b� uống, giảm dần cho đến một con b� cuối c�ng đ� uống c�c d�ng sữa kia, lấy nước sữa ấy nấu th�nh ch�o, cho ch�o sữa s�i bọt l�n cao bảy nhẫn, rồi tay tr�i bưng ở tr�n, tay phải ở dưới, hoặc ngược lại mới r�t ch�ov�o b�t. B�t đựng ch�o v� muỗng phải sạch sẽ.

�� Hai c� g�i cung k�nh d�ng b�t ch�o sữa l�n Bồ-t�t. Bồ-t�t suy nghĩ: �Trước hết ta phải tắm gội sạch sẽ. Rồi mới d�ng ch�o�.

Ng�i đến b�n d�ng s�ng tắm gội sạch sẽ. Khi tắm xong, Ng�i mu�n l�n bờ th� được Thi�n thần đ� c�nh c�y che phủ. Khi d�ng xong b�t ch�o của hai c� g�i d�ng c�ng, kh� lực Th�i tử trở lại b�nh thường. Ng�i ch� nguyện cho hai c� g�i được phước v� lượng v� dạy cho họ biết quy k�nh Tam t�n.

�� Th�i tử d�ng ch�o xong s�c miệng, rửa tay, Ng�i rửa b�t rồi thả xuống s�ng, b�t tr�i ngược d�ng chưa đến bảy dặm th� trời h�a l�m chim c�nh v�ng bay đến tha chiếc b�t đi, đem đến để chung một chỗ với b�i t�c của Th�i tử, rồi x�y th�p c�ng dường.

�� Khi ấy, Th�i tử vượt qua s�ng Ni-li�n-thiền. Ng�i n�i kệ:

�� Vượt s�ng Ni-li�n-thiền

�� Từ bi thương ch�ng sinh

�� Ba độc trong năm đường

�� Đoạn trừ như nước sạch.

�� Bồ-t�t lại suy nghĩ:

�� Ch�ng sinh đọa si �m

�� Phải d�ng t�m thứ nước

�� Rửa sạch ba độc nhơ.

�� Như thế mới l�n bờ

�� C� năm trăm Thanh tước

�� Bay lượn quanh Bồ-t�t

�� H�t vang nhiễu ba v�ng.

�� Rồi Bồ-t�t tiếp tục đi qua ao của con rồng m�. Rồng rất vui mừng vọt l�n gặp Bồ-t�t, n�i kệ:

�� L�nh thay gặp Tất-đạt

�� Đến cứu sao chậm thế

�� Phụng thỉnh tất cả ch�ng

�� Nước cam lộ v� thượng.

�� Ng�i đi đất chấn động

�� m nhạc tự nhi�n trổi

�� Ch�nh chư Phật qu� khứ

�� Đối con kh�ng c� nghi.

�� Ng�i đem tuệ v� thượng

�� H�ng phục c�c ma o�n

�� Mặt trời Phật chiếu soi

�� Thức tỉnh khắp mu�n lo�i.

�� Th�i tử lại tiếp tục đi, Ng�i tr�ng thấy n�i rừng rậm rạp, đất đai bằng phẳng, khắp nơi thanh tịnh, cỏ xanh mềm mại, suối ngọt chảy đầy, hoa hương tinh khiết tốt tươi. Trong khu rừng n�y c� một c�y cao lớn đặc biệt, c�c c�nh c�y mọc theo tầng lớp, c�nh l� sum su�, m�u hoa xinh đẹp rực rỡ như trời trang sức, ngọn c�y như chiếc phướn trời. Đ� l� biểu tượng tốt đẹp nhất, l� vua trong rừng c�y.

�� L�c ấy Bồ-t�t đi mấy bước nữa th� thấy c� một người đang cắt cỏ, Ng�i hỏi:

�� -Bạn t�n l� g�?

�� -T�i t�n l� C�t Tường.

�� -Vậy cỏ bạn cắt l� cỏ C�t tường! Bạn cho t�i một �t cỏ th� mười phương đều c�t tường.

�� Khi ấy C�t Tường n�i kệ:

�� Từ bỏ ng�i Th�nh vương

�� Bảy b�u v� ngọc nữ

�� Giường t�a bằng v�ng bạc

�� Nệm, thảm dệt gấm lụa

�� Tiếng chim vui c�t tường

�� m hưởng đến b�t độ

�� Si�u việt hơn Phạm thi�n

�� Ng�i d�ng cỏ l�m g�?

�� Bồ-t�t đ�p:

�� Ta nguyện a-tăng-kỳ

�� Muốn độ khắp quần sinh

�� Nay đến ho�n bản nguyện

�� V� thế ta xin cỏ.

�� Nếu ngươi c� cỏ rối

�� Đem đến gốc c�y to

�� Thế gian L�ng đều rối

�� Ta sẽ khiến cho ngay.

�� H�y đem cỏ trải đất

�� Bằng phẳng như ta n�i

�� Bồ-t�t sẽ ngồi l�n

�� Tất cả nhờ �n n�y.

�� Bồ-t�t nguyện ba điều

�� Ngồi ở cội c�y n�y

�� Nếu ta kh�ng đắc đạo

�� Trọn kh�ng bỏ lời thề:

�� Dầu th�n ta kh� h�o

�� Chưa th�nh, kh�ng đứng l�n

�� Khi xưa Phật đắc đạo

�� Đều ph�t từ nhất t�m.

�� Khi ấy Bồ-t�t ngồi y�n nhập định, bỏ t�m khổ, lạc, kh�ng tưởng Ưu, hỷ, t�m kh�ng vin thiện, cũng kh�ng dựa �c, ở ngay trung đạo. V� người tắm gội sạch sẽ, phủ l�n m�nh tấm �o cho�ng trắng, trong ngo�i đều sạch, ho�n to�n kh�ng c� bụi nhơ, hơi thở tự diệt, trong vắng lặng an tịnh, Ng�i đạt được tầng Thiền thứ tư.

�� Đ� th�nh tựu thiền định, Bồ-t�t kh�ng rời xa t�m đại bi, d�ng phương tiện tr� tuệ thấu suốt những điều s�u xa vi diệu, th�ng r� ba mươi bảy phẩm đạo. Những g� l� ba mươi bảy phẩm? Đ� l�:

�� 1. Tứ � chỉ.

�� 2. Tứ � đoạn.

�� 3. Tứ thần t�c.

�� 4. Ngũ căn.

�� 5. Ngũ lực.

�� 6. Thất gi�c �.

�� 7. B�t trực h�nh.

�� Bồ-t�t qu�n trở lại từ đầu: khổ, kh�ng, v� thường, v� tưởng, v� nguyện, nghĩ đến thế gian do tham �i, tham dục phải đọa trong khổ tử sinh, �t c� người c� thể tự gi�c, vốn bắt nguồn từ mười hai nh�n duy�n.

�� Những g� l� mười hai nh�n duy�n? Đ� l�: duy�n Si h�nh c� Thức, duy�n Thức h�nh c� Danh tự, duy�n Danh tự h�nh c� Lục nhập, duy�n Lục nhập h�nh c� Lạc, duy�n Lạc h�nh c� Thống (Thọ), duy�n Thống (Thọ) h�nh c� �i, duy�n �i h�nh c� Thủ, duy�n Thủ h�nh c� Hữu, duy�n Hữu h�nh c� Sinh, duy�n Sinh h�nh c� L�o, Tử, Ưu, Bi, Khổ thống, Phiền n�o, đại hoạn, đầy đủ cả một khối đau khổ, từ đ� chuyển đọa trong sinh tử. Người muốn đắc đạo phải đoạn trừ tham �i, trừ diệt dục t�nh, ho�n to�n vắng lặng v� vi. L�c ấy Si mớidiệt, Si diệt th� H�nh diệt, H�nh diệt th� Thức diệt, Thức diệt th� Danh tự diệt, Danh tự diệt th� Lục nhập diệt, Lục nhập diệt th� Lạc diệt, Lạc diệt th� Thống (Thọ) diệt. Thống (Thọ) diệt th� �i diệt, �i diệt th� Thủ diệt. Thủ diệt th� Hữu diệt. Hữu diệt th� Sinh diệt. Sinh diệt th� L�o, Tử, Ưu, Bi, Khổ thống t�m, Phiền n�o đều đoạn tận. L�c đ� gọi l� đắc đạo.

Phẩm 7: H�NG PHỤC MA

�� Bồ-t�t suy nghĩ: �Ta nay phải h�ng phục c�c ma v� quyến thuộc của ch�ng�. Ng�i liền ph�ng tướng ch�i s�ng giữa ch�n m�y l�m rung động cung ma. C�c ma v� c�ng hoảng sợ, trong l�ng bất an. C�c ma tr�ng thấy Bồ-t�t ngồi một m�nh dưới gốc c�y, thanh tịnh v� dục, tinh tấn thiền định, kh�ng giải đ�i, trong l�ng ch�ng, buồn bực, ăn kh�ng ngon, ngủ kh�ng y�n, kh�ng c�n ham th�ch ca h�t, v� ch�ng đang lo sợ Bồ-t�t th�nh đạo ắt sẽ đại thắng ch�ng. Ch�ng muốn kịp thời ph� hoại t�m đạo của Bồ-t�t khi Ng�i chưa th�nh Phật.

�� Ma con Tu-ma-đề (Hiền �) can gi�n ma cha:

�� -Bồ-t�t thực h�nh hạnh thanh tịnh, ba c�i kh�ng ai bằng, thần th�ng tự tại. Cho n�n mu�n ức h�ng trời, c�c ma đều phải đảnh lễ, chẳng phải trời, người c� thể ngăn cản, ph� hoại Bồ-t�t được. Ch�ng ta kh�ng n�n tăng th�m điều �c m� tự ph� hoại phước đức của m�nh. Ma vương kh�ng nghe, cho gọi ba c� con g�i: người thứ nhất t�n �n �i, người thứ hai t�n Thường Lạc, người thứ ba t�n Đại Lạc. Cả ba c�ng thưa:

�� -Xin vua cha chớ lo, ch�ng con sẽ đến ph� hoại đạo t�m của Bồ-t�t cho vừa � cha. Vua cha chớ bận l�ng �u lo suy nghĩ.

�� L�c đ� ba c� g�i trang sức bằng y phục của trời, dẫn theo năm trăm ngọc nữ đến chỗ Bồ-t�t, đ�n ca, t�n tụng những lời trữ t�nh để l�m rối loạn t�m đạo của Bồ-t�t. Ba c� g�i n�i:

�� -Ng�i c� nh�n đức cao tột, chư Thi�n đều k�nh ngưỡng muốn được d�ng c�ng, n�n trời hiến ch�ng t�i cho Ng�i, ch�ng t�i rất trong sạch, tuổi đang độ sung m�n, ch�ng t�i xin được ng�y đ�m hầu hạ b�n Ng�i.

�� Bồ-t�t đ�p:

�� -C�c ngươi c� phước b�o đời trước được l�m th�n trời, kh�ng nghĩ đến v� thường m� đi l�m tr� y�u mị. H�nh thể c�c ngươi tuy đẹp nhưng t�m kh�ng đoan ch�nh, v� như trong chiếc b�nh đẹp lại chứa đầy chất h�i độc. C�c ngươi sẽ tự hủy hoại m�nh, c� g� lạ đ�u! Phước b�o kh� tồn tại l�u d�i, d�m �c bất thiện đ�nh mất bản t�m, phước hết, tội đến, đọa ba đường �c, l�m th�n lục th� kh� m� tho�t khỏi. Bọn c�c người l�m khuấy rối � đạo của người, kh�ng kể v� thường, trải qua kiếp số xoay chuyển trong năm đường. �� Nay đối đầu với bọn c�c ngươi, ta vẫn kh�ng rời cần khổ. Trong thế gian, ta sinh ra bất cứ nơi n�o đều qu�n thấy người gi� như mẹ, người đứng tuổi như chị, người nhỏ như em. C�c chị h�y trở về cung, chớ n�n l�m những việc sai tr�i n�y.

�� Bồ-t�t n�i dứt lời, c�c c� g�i bỗng trở th�nh b� gi�, đầu bạc, răng rụng, lưng c�ng, mắt mờ, phải chống gậy nhờ người d�u đỡ trở về.

�� Ma vương thấy ba con g�i trở về đều trở th�nh b� gi�, c�ng th�m phẫn nộ, liền triệu tập c�c quỷ thần vương hợp lại th�nh mười t�m ức, từ tr�n trời bay xuống, v�y quanh Bồ-t�t ba mươi s�u do-tuần. Ch�ng biến th�nh th�n h�nh sư tử, gấu, beo, hổ, voi, rồng, b�, ngựa, ch�, heo, khỉ, vượn... kh�ng thể kể hết. Ch�ng h�a th�nh những lo�i tr�ng đầu người, m�nh rắn đầu r�a, hay con ba ba c� s�u mắt, hoặc l� một cổ m� nhiều đầu, răng nanh m�ng vuốt giương ra, đội n�i phun lửa, sấm chớp bốn b�n, tay lại cầm kiếm, k�ch.

Bồ-t�t Từ t�m, kh�ng hề c� mảy may nao n�ng sợ sệt. Dung nhan Ng�i ch�i s�ng tươi đẹp hơn l�n, binh của ma quỷ kh�ng thể đến gần được. Ma vương đến trước Bồ-t�t d�ng kệ hỏi. Bồ-t�t t�m Từ đ� trả lời c�c c�u hỏi ấy:

�

�� -Tỳ-kheo cầu g� ngồi dưới c�y

�� Th�ch ở giữa rừng nhiều th� dữ?

�� M�y nổi mịt m� thật đ�ng sợ

�� Thi�n ma khuấy nhiễu sao chẳng kinh?

�

�� -Thuở xưa ch�n đạo Phật đ� h�nh

�� Điềm tĩnh v� c�ng trừ u �m

�� Trong ta chứa đầy ph�p tối thắng

�� Ta ngồi nơi n�y quyết chống ma.

�

�� -�ng r� l�m vua Chuyển lu�n vương

�� Bảy b�u tự đến chủ bốn phương

�� Năm dục tột c�ng kh�ng ai s�nh

�� ng h�y đứng dậy trở về cung.

�

�� -Ta qu�n �i dục: nước đồng s�i

�� Bỏ ng�i như bỏ nước bọt th�i

�� L�m vua đ�u khỏi lo gi� chết

�� Điều n�y v� �ch chớ vọng b�n.

�

�� -V� sao lớn lối giữa n�i rừng

�� Bỏ nước, t�i, vị, chọn nh�n kh�ng

�� Kh�ng thấy ta dẫn bốn đội binh

�� Voi, ngựa, bộ binh mười t�m ức?

�

�� -Đ� thấy khỉ, vượn c�ng sư tử

�� H�nh quỷ, hổ, beo, heo, rắn độc

�� Mang theo đao kiếm c�ng gươm gi�o

�� Nhảy nh�t, h�t la dậy khắp trời

�� Lại b�y mu�n ức thần v� bị.

�

�� -L� ma như ngươi đến hội n�y

�� T�n nhọn hỏa c�ng như mưa gi�

�� Kh�ng l�m lay động được Phật đ�u!

�� Bản nguyện của ma mong ta tho�i

�� Ta cũng tự thề kh�ng về kh�ng

�� Nay ngươi phước đức sao bằng Phật

�� Do đ� kh� biết thắng về ai.

�

�� -Ta từng trải th�n th�ch bố th�

�� N�n l�m ma vương s�u c�i trời

�� Ta biết Tỳ-kheo c� phước g�

�� Tự xưng v� lượng ai l�m chứng?

�

�� -Xưa ta nguyện theo Phật Đăng Quang.

�� Thọ k� được l�m Th�ch-ca Văn

�� S�n, sợdứt trừ ngồi thiền tọa

�� T�m định, qu�n ngươi bị ph� tan

�� Ta từng thờ phụng nhiều Đức Phật

�� Th� của, tiền t�i lẫn �o cơm

�� Nh�n từ t�ch đức dầy như đất

�� Nhờ đ� tho�t tưởng kh�ng hoạn nạn.

�

�� -Bồ-t�t liền d�ng sức tr� tuệ

�� Duỗi tay ch� đất: biết r� ta.

�� L�c ấy đất bằng bao chấn động

�� Ma c�ng quyến thuộc ng� lăn quay

�� Ma vương thất bại hận v� v�n

�� H�n m� bất tỉnh ng� ra đất.

�� Ma con t�m hiểu mới tỉnh ngộ

�� Tức thời đến trước ăn năn lỗi:

�� Con sẽ kh�ng d�ng binh kh� nữa

�� Chỉ c� Từ t�m, bỏ ma o�n.

�

�� -Đời d�ng binh kh� động nh�n t�m

�� Ta xem c�c ngươi như ch�ng sinh

�� Nếu điều voi ngựa tuy điều được

�� Nhưng sau th�i cũ vẫn c�n sinh

�� Nếu điều tối thượng như Phật t�nh

�� Như Phật đ� điều kh�ng bất nh�n.

�� Chư Thi�n thấy Phật bắt ch�ng ma

�� Điều phục v� tưởng, o�n tự h�ng

�� Chư Thi�n hoan hỷ đến d�ng hoa

�� Ma vương bị thua, Ph�p vương thắng.

�� Vốn nhờ tr� tuệ, t�m b�nh đẳng

�� Tr� tuệ ph� tan bao xấu �c

�� Khiến cho oan gia l�m đệ tử

�� Đảnh lễ bậc chứng đạo Tứ đẳng.

�� Mặt như trăng s�ng, sắc an nhi�n

�� Tiếng khắp mười phương đức như n�i

�� Cầu tướng mạo Phật kh�ng thể s�nh

�� C�i đầu đảnh lễ Đấng Từ T�n.

�� Bồ-t�t đ� trải qua nhiều kiếp thực h�nh hạnh thanh tịnh, đại từ nhuận thấm thiền định tự tại, sức nhẫn h�ng ma, ma qu�n tan r�. Định t�m như thế, kh�ng nhờ tr� suy tư kh�ng tưởng mừng lo, sau nửa đ�m h�m ấy, Bồ-t�t chứng đắc Tam minh (Tam thần m�n cụ t�c), c�c lậu đ� dứt trừ kh�ng c�n kết phược. Bồ-t�t biết r� c�c tập nghiệp trong nhiều kiếp xa xưa của m�nh, chứng đắc Tứ thần t�c, tinh tấn định, dục định, � định, tuệ định, được ph�p biến h�a, những điều mong muốn đều được như �, kh�ng cần dụng t�m. �� Bồ-t�t c� thể bay được v� c� thể ph�n một th�n th�nh trăm ng�n th�n, cho đến ph�n th�nh v� số th�n rồi trở lại th�nh một th�n. Ng�i c� thể đi xuy�n qua l�ng đất, xuy�n qua v�ch đ�, từ một phương xuất hiện v� ẩn mất cũng như s�ng nước; c� thể l�m trong th�n ph�t ra nước, lửa, c� thể lặn trong nước hoặc đi trong hư kh�ng m� th�n kh�ng bị rơi xuống, ngồi nằm trong hư kh�ng như chim bay liệng, c� thể đứng cao bằng trời, tay nắm tới mặt trời, mặt trăng, th�n c� thể đứng thẳng đến trời Phạm, Tự tại; mắt nh�n xuy�n suốt, tai nghe r� tất cả tiếng, � c� thể biết trước mọi sự việc. Chư Thi�n, Người, Rồng, Quỷ, Thần v� những lo�i b�, bay, m�y, cựa... th�n đi, miệng n�i, t�m nghĩ của họ Bồ-t�t đều nghe biết. Những người c� t�m tham d�m hoặc kh�ng c� t�m tham d�m, c� t�m s�n hận hoặc kh�ng c� t�m s�n hận, người ngu si hoặc kh�ng ngu si, người c� �i dục hoặc kh�ng c� �i dục, người c� hạnh đại ch� hoặc kh�ng c� hạnh đại ch�, người c� hạnh nội ngoại hoặc kh�ng c� hạnh nội ngoại, người c� niệm thiện hoặc niệm bất thiện, người c� nhất t�m hoặc kh�ng nhất t�m, người c� � giải tho�t hoặc kh�ng c� � giải tho�t..., Bồ-t�t đều biết tất cả.

�� Bồ-t�t qu�n khắp trong năm đường: Trời, người, địa ngục, s�c sinh, quỷ thần, ti�n thế phụ mẫu, huynh đệ, vợ con, t�n họ trong ngo�i thảy đều ph�n biệt, một đời, mười đời, trăm ng�n vạn ức v� số đời trước, cho đến khi trời đất một kiếp băng hoại hoang sơ, một kiếp mới kh�c lập th�nh, khi đ� con người v� vạn vật lại sinh ra.

�� Bồ-t�t c� thể biết mười kiếp, trăm kiếp, cho đến ng�n vạn ức trong v� số kiếp t�n họ nội, ngoại, ăn, mặc, khổ vui, tuổi thọ d�i ngắn, chết đ�y sinh kia, lu�n chuyển qua lại, từ l�c bắt đầu thọ th�n cho đến sinh ra, lớn l�n rồi gi� chết, h�nh sắc xấu đẹp, hiền ngu khổ vui, tất cả khắp ba c�i, Bồ-t�t đều c� thể ph�n biệt được. Bồ-t�t thấy người, quỷ thần, t�y theo nghiệp của họ m� sinh v�o năm đường hoặc đọa địa ngục, hoặc đọa s�c sinh, hoặc l�m quỷ thần, hoặc sinh l�n c�i trời, hoặc l�m th�n người, c� người sinh v�o nh� sang qu�, gi�u c� an vui, c� người sinh v�o nh� ti tiện ngh�o h�n.

�� Bồ-t�t biết ch�ng sinh m� hoặc bị năm ấm ngăn che, đ� l�: 1. Sắc; 2. Thọ; 3. Tưởng; 4. H�nh; 5. Thức(1), n�n chạy theo năm dục như: Mắt tham sắc, tai tham tiếng, mũi tham hương, lưỡi tham vị, th�n tham l�ng mịn (x�c) đưa đến �i dục. Hoặc đối với t�i sắc mơ ước được an vui, từ đ� ph�t sinh nguồn gốc �c, từ �c đưa đến khổ. C� thể đoạn tận tập �i l� kh�ng theo t�m d�m, biết r� từng vi tế v� thực h�nh theo B�t ch�nh đạo, l�c đ� c�c khổ sẽ diệt. Th� như kh�ng c� củi th� cũng kh�ng c� lửa. Gọi đ� l� đạo giải tho�t vượt khỏi thế gian.

�� Bồ-t�t tự biết đ� bỏ nguồn gốc �c, kh�ng c�n d�m, nộ, si, đ� dứt hết mầm mống sinh tử, năm ấm, kh�ng c�n tai nạn oan tr�i, việc l�m đ� xong, tr� tuệ vi�n m�n.

�� Khi sao mai vừa mọc, Bồ-t�t ho�t nhi�n đại ngộ, đắc đạo V� thượng Ch�nh ch�n, trở th�nh Bậc Tối Ch�nh Gi�c, chứng đắc mười t�m ph�p Phật, mười thần lực v� bốn v� sở �y. Mười t�m ph�p Phật, từ l�c th�nh Phật cho đến l�c nhập Niết-b�n, l�:

�� 1. Kh�ng mất đạo.

�� 2. Kh�ng n�i lời v� nghĩa.

�� 3. Lu�n lu�n ch�nh niệm.

�� 4. Lu�n lu�n tỉnh gi�c.

�� 5. Lu�n lu�n ở trong định.

�� 6. Lu�n lu�n tỉnh t�o khi xem x�t.

�� 7. � muốn độ sinh kh�ng giảm.

�� 8. Tinh tấn kh�ng giảm.

�� 9. Định � kh�ng giảm.

�� 10. Tr� tuệ kh�ng giảm.

�� 11. Giải tho�t kh�ng giảm.

�� 12. Giải tho�t tri kiến kh�ng giảm.

�� 13. Biết r� tất cả việc qu� khứ.

�� 14. Biết r� tất cả việc đời vị lai.

�� 15. Biết r� tất cả việc hiện tại.

�� 16. D�ng tr� tuệ kiểm so�t tất cả việc l�m của th�n.

�� 17. D�ng tr� tuệ kiểm so�t tất cả ng�n hạnh.

�� 18. D�ng tr� tuệ kiểm so�t tất cả � nghĩ.

�� Đ� l� mười t�m ph�p bất cộng.

�� Mười thần lực l�:

�� 1. Đức Phật c� tri kiến rất s�u xa vi diệu. Đ� l� xứ v� phi xứ đều hiển lộ như thật hữu.

�� 2. Đức Phật biết rất r� nh�n quả nghiệp b�o đời vị lai, hiện tại v� qu� khứ của tất cả ch�ng sinh.

�� 3. Đức Phật ph�n biệt được tất cả � niệm kh�c nhau của trời, người v� c�c ch�ng sinh.

�� 4. Đức Phật biết hết bao nhi�u loại ng�n ngữ của ch�ng sinh v� ng�n ngữ để độ đời.

�� 5. Đức Phật biết r� v� lượng t�nh th�i phức tạp trong thế gian.

�� 6. Đức Phật lu�n lu�n sống trong thiền định, hiểu r� c�c loại thiền định v� c�c tạp nhiễm của c�c thiền kh�c.

�� 7. Đức Phật biết hết chỗ tr�i buộc hoặc cởi mở b� yếu của dục v� điều n�n thực h�nh.

�� 8. Tr� tuệ Đức Phật rộng như biển, ng�n ngữ ho�n to�n thiện, biết r� t�c mạng của tất cả ch�ng sinh.

�� 9. Thi�n nh�n thanh tịnh của Đức Phật thấy thần thức của người v� vật ra khỏi th�n khi chết v� thọ b�o t�y theo thiện �c hay họa phước.

�� 10. Đức Phật đ� đoạn hết phiền n�o, kh�ng c�n bị r�ng buộc, tr� tuệ ho�n to�n ch�n ch�nh tối thượng, tự chứng tri kiến thấu suốt đạo hạnh. Điều đ�ng l�m đ� l�m xong, kh�ng c�n sinh tử, tr� tuệ s�u xa s�ng suốt.

�� Đ� l� mười thần lực của Phật.

�� Tứ v� sở �y (Bốn điều kh�ng sợ) l�:

�� 1. Thần tr� ch�nh gi�c của Đức Phật, kh�ng c� g� l� kh�ng biết.Nhưng người ngu si cho rằng Đức Phật kh�ng thể biết khắp. Đến nhưPhạm, Ma, c�c Th�nh đều kh�ng thể b�n luận về tr� tuệ của Phật được. Ng�i đi một m�nh kh�ng sợ.

�� 2. Đức Phật đ� chấm dứt phiền n�o. Những người ngu si n�i phiền n�o của Đức Phật chưa hết. Đến như Phạm, Ma, c�c Th�nh đều kh�ng thể b�n luận ch� của Phật được. Ng�i đi một m�nh kh�ng sợ.

�� 3. Đức Phật thuyết giới kinh, mọi người tụng tập. Người ngu si n�i kinh Phật ngăn ngại. Đến như Phạm, Ma, c�c Th�nh đều kh�ng thể b�n luận hủy b�ng kinh điển ch�n ch�nh của Phật. Ng�i đi một m�nh kh�ng sợ.

�� 4. Đức Phật thể hiện đạo nghĩa, dạy những điều ch�n ch�nh v� quan trọng vượt qua mọi khổ �ch. Người ngu si n�i Phật kh�ng thể độ ch�ng sinh hết khổ. Đến như Phạm, Ma, c�c Th�nh đều kh�ng thể b�n luận con đường ch�n ch�nh của Phật. Ng�i đi khắp nơi kh�ng sợ.

�� Đức Phật đạt được ph�p n�y với tất cả tri kiến, Ng�i ngồi tư duy: �Đ�y l� thật vi diệu, kh� biết, kh� tường, rất kh� đạt đến, cao tột v� thượng, rộng kh�ng bi�n giới thăm thẳm kh�ng bờ, s�u kh�ng thấy đ�y, lớn bao đất trời, nhỏ kh�ng chỗ n�o, nu�i dưỡng ch�ng sinh xem như con đỏ, thừa sự chư Phật, t�ch đức v� lượng, nhiều kiếp tinh cần lu�n nhớ c�ng n�y, nay được tất cả.�

�� Đức Phật hoan hỷ tụng:

�� L�m phước quả b�o vui

�� C�c nguyện đều th�nh tựu

�� Nhanh ch�ng v�o tịch diệt

�� Đều được đến N�-ho�n

�� Ngộ quả Phật tối thượng

�� L�a d�m, v� lậu tịnh

�� Sẽ dẫn đường tất cả

�� Người theo ắt hoan hỷ.

�� Khi ấy Đức Phật ở dưới gốc c�y Bối-đa, đạo tr�ng Thiện Thắng, nước Ma-kiệt-đề, d�ng đức lực h�ng phục ma binh, tr� tuệ thanh tịnh, đạt Tam v� ngại. Ng�i h�a độ hai kh�ch bu�n Đề-vị v� Ba-lị, truyền trao cho ph�p Tam quy v� Ngũ giới, họ trở th�nh Thanht�n sĩ. Ng�i nhớ xưa Đức Phật Đăng Quang thọ k� Ng�i sẽ l�m Phật: ��ng sẽ ở v�o một trăm kiếp sau, sẽ được l�m Phật hiệu l� Th�ch-ca Văn Như Lai Ch� Ch�n, Đẳng Ch�nh Gi�c, Minh Hạnh T�c, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, V� Thượng Sĩ, Đạo Ph�p Ngự, Thi�n Nh�n Sư, hiệu Phật Thế T�n�. Đức Phật độ tho�t ch�ng sinh như Ta h�m nay vậy.� Ta từ đ� đến nay đ� kiến lập thệ nguyện rộng lớn, phụng h�nh s�u độ, bốn đẳng, bốn �n v� ba mươi bảy phẩm, kh�o d�ng phương tiện hợp thời, t�ch lũy tất cả c�c ph�p kh�ng lười mỏi, thực h�nh những hạnh cao cả kh�c nhau, nhẫn khổ v� lượng, b�o �n kh�ng s�t, đại nguyện th�nh tựu.

�� Đức Phật n�i kinh n�y xong, tất cả hội ch�ng đều rất hoan hỷ, đảnh lễ Đức Phật rồi lui ra.

�

(1) Nguy�n văn H�n dịch: 1. sắc tượng; 2. Thống dương; 3. Tư tưởng; 4. H�nh t�c; 5. Hổn thức.

�