ĐẠI BÁT NIẾT BÀN 27

N�i vừa xong, đức Phật liền nhập sơ thiền, xuất sơ thiền nhập nhị thiền, xuất nhị thiền nhập tam thiền, xuất tam thiền nhập tứ thiền, xuất tứ thiền nhập kh�ng xứ định, xuất kh�ng xứ định nhập thức xứ định, xuất thức xứ định nhập bất dụng xứ định, xuất bất dụng xứ định nhập phi tưởng phi phi tưởng xứ định, xuất phi tưởng xứ định nhập diệt tận định, xuất diệt tận định nhập phi tưởng phi phi tưởng xứ định, xuất� phi tưởng xứ định nhập bất dụng xứ định, xuất bất dụng xứ định nhập thức xứ định, xuất thức xứ định nhập kh�ng xứ định, xuất kh�ng xứ định nhập tứ thiền, xuất tứ thiền nhập tam thiền, xuất tam thiền nhập nhị thiền xuất nhị thiền nhập sơ thiền.

Đức Thế T�n thuận nghịch nhập c�c thiền định xong, lại phổ c�o đại ch�ng : � Ta d�ng thậm th�m b�t nh� xem khắp ba c�i tất cả lục đạo ch�ng sanh, ba c�i nầy bổn t�nh rời l�a rốt r�o tịch diệt đồng như hư kh�ng, kh�ng danh,kh�ng thức, dứt hẳn c�c c�i, bổn lai b�nh đẳng kh�ng c� tưởng niệm cao hạ, kh�ng thấy nghe, kh�ng hay biết, kh�ng hệ phược, kh�ng giải tho�t, kh�ng ch�ng sanh, kh�ng thọ mạng, kh�ng sanh kh�ng diệt, chẳng phải thế gian chẳng phải chẳng thế gian, Niết B�n sanh tử đều kh�ng thể được, trước sau b�nh đẳng v� b�nh đẳng với c�c ph�p, nh�n cư tịnh trụ kh�ng c� chỗ thi vi, an tr� rốt r�o quyết định bất khả đắc, từ ph�p v� trụ ph�p t�nh thi vi, dứt tất cả tướng, trọn kh�ng chỗ c�. Ph�p tướng như vậy, ai biết r� thời gọi l� người xuất thế, kẻ chẳng biết như vậy thời gọi l� đầu mối sanh tử. Đại ch�ng phải dứt v� minh, diệt đầu mối sanh tử !

Bảo xong, Đức Thế T�n nhập thiền định si�u việt : Từ sơ thiền xuất liền nhập tam thiền, xuất tam thiền nhập kh�ng xứ định, xuất kh�ng xứ định nhập v� sở hữu xứ định, xuất v� sở hữu xứ định nhập diệt tận định, xuất diệt tận định nhập phi tưởng phi phi tưởng xứ định, xuất phi tưởng xứ định nhập thức xứ định, xuất thức xứ định nhập tứ thiền, xuất tứ thiền nhập nhị thiền, xuất nhị thiền nhập sơ thiền.

Đức Thế T�n nghịch thuận nhập thiền định si�u việt xong, lại bảo đại ch�ng : � Ta d�ng Ma Ha B�t Nh� xem khắp ba c�i tất cả nhơn ph�p hữu t�nh v� t�nh thảy đều rốt r�o, kh�ng hệ phược, kh�ng giải tho�t, kh�ng chủ, kh�ng y, kh�ng thể nhiếp tr�, chẳng ra ba c�i, chẳng v�o c�c c�i, bổn lai thanh tịnh kh�ng cấu nhơ, kh�ng phiền n�o, đồng như hư kh�ng, chẳng b�nh đẳng chẳng phải chẳng b�nh đẳng, dứt hết những động niệm tư tưởng t�m thức. Ph�p tướng như vậy gọi l� Đại Niết B�n, thấy r� được ph�p tướng nầy thời gọi l� giải tho�t, ph�m phu chẳng thấy biết thời gọi l� v� minh.

N�i xong Đức Phật lại nhập thiền định si�u việt xuất sơ thiền nhập tam thiền nhẫn đến nhập diệt tận định, xuất diệt tận định nhẫn đến nhập sơ thiền.

Nghịch thuận nhập thiền định si�u việt xong, Đức Thế T�n lại bảo đại ch�ng : � Ta d�ng Phật nh�n xem khắp ba c�i tất cả c�c ph�p, thể t�nh của v� minh vốn l� giải tho�t, t�m khắp mười phương trọn kh�ng thể được. V� cội gốc đ� kh�ng n�n nh�nh l� thảy đều giải tho�t. V� v� minh giải tho�t n�n h�nh đến l�o tử đều được giải tho�t. Do đ�y n�n ng�y nay ta an trụ thường tịnh diệt quang gọi l� Đại Niết B�n.

L�c đ� A Nan qu� sầu khổ bi ai t�m tr� cuồng loạn, như người qu� say kh�ng c�n biết những việc xung quanh, chẳng thấy đại ch�ng, cũng chẳng biết Như Lai đ� nhập Niết B�n hay chưa.

Đức Thế T�n nhập si�u thiền định thuận nghịch ba lần, xem khắp ph�p giới ba phen phổ c�o đại ch�ng, Đức Như Lai lần lượt nhập c�c thiền định hai mươi bảy lần như vậy.

V� chẳng biết, n�n khi Phật nhập một thiền định A Nan liền hỏi một lần, hai mươi bảy lần hỏi ng�i A N�u L�u Đ� : Phật nhập Niết B�n hay chưa ?

Ng�i A N�u L�u Fđ� r� biết Như Lai nhập c�c thiền định, hai mươi bảy lần đều trả lời với A Nan rằng Phật chưa nhập Niết B�n.

Sau khi ba lần thuận nghịch nhập c�c thiền định c�ng phổ c�o đại ch�ng, đức Thế T�n nằm nghi�ng b�n hữu tr�n giường thất bảo : Gối đầu phương bắc, chưn chỉ thẳng phương Nam, mặt hướng về phương T�y, lưng day qua phương Đ�ng.

Bốn ph�a giường, t�m c�y Ta La chia l�m bốn cặp : Một cặp phương T�y ở trước mặt Như Lai, một cặp phương Đ�ng che sau lưng Như Lai, một cặp phương Bắc che tr�n đầu Như Lai, một cặp phương Nam đứng ph�a chưn Như Lai.

L�c đ� đ�ng giữa đ�m Đức Như Lai nằm tr�n giừơng thất bảo trong rừng Ta La nhập tứ thiền y�n lặng m� B�t Niết B�n.

Liền đ� bốn cặp c�y Ta La : Cặp hướng Đ�ng, cặp hướng T�y ngọn bốn c�y hiệp l�m một t�ng, cặp hướng Nam, cặp hướng Bắc ngọn bốn c�y hiệp l�m một t�ng, che giừơng thất bảo tr�m tr�n th�n Như Lai. Những c�y Ta La đ�, tất cả l� biến th�nh sắc trắng như bạch hạc, nh�nh l� b�ng tr�i da v� th�n c�y thảy đều rụng rớt nức nẻ, lần lần kh� h�o g�y rớt.

Đồng thời trong l�c đ� v� lượng thế giới ở mười phương đều chấn động vang ra tiếng rằng : � Khổ thay ! Khổ thay ! Thế giới trống rỗng.�

Lại vang ra tiếng buồn than diễn n�i nghĩa v� thường, khổ, kh�ng.

T�t cả những n�i trong mười phương thế giới : N�i Mục Chơn L�n Đ�, n�i Đại Mục Chơn L�n Đ�, n�i Thiết Vi, n�i Đại Thiết Vi, Hắc Sơn, Hương Sơn, Kim Sơn, Bảo Sơn, n�i Tu Di đồng thời r�ng động vang ra tiếng lớn : Khổ thay ! Khổ thay ! Tại sao một mai m� thế gian bơ vơ, huệ nhựt tắt mất v�o n�i Đại Niết B�n, tất cả ch�ng sanh mất cha l�nh, mất chỗ chi�m ngưỡng.

Tất cả biển lớn trong mười phương thế giới đều đục ngầu, s�ng cuồn cuộn nổi l�n vang ra c�c thứ tiếng : Khổ thay ! Khổ thay ! Đấng v� thượng ch�nh gi�c đ� diệt, ch�ng sanh phải tội khổ� tr�i m�i trong biển lớn sanh tử, m� mất con đường chơn ch�nh kh�ng do đ�u để giải tho�t được.

Tất cả s�ng rạch khe suối, mương r�nh, giếng ao thảy đều nghi�ng ngữa kh� cạn.

Mười phương thế giới vắng lặng tối tăm. Sầu n�o tối tăm bao tr�m cả thế giới. L�c đ� bỗng c� gi� to thổi bay bụi c�t, khắp nơi đều mờ tối. Tất cả cỏ c�y tr�n mặt đất g�y ng� rơi rụng. T�t cả chư thi�n v�n� tập chật cả hư kh�ng, than thở k�u kh�c tiếng động cả c�i đại thi�n, rưới v� số trăm ng�n hoa trời hương trời c�ng dường Đức Như Lai, lại rải v� số thi�n tr�ng, thi�n phan, thi�n anh lạc, thi�n bảo c�i, thi�n bảo ch�u biến th�nh bửu đ�i giữa hư kh�ng để c�ng dường Đức Như Lai. Chư thi�n lại ở tr�n hư kh�ng tấu v� số thi�n nhạc xướng rằng : Khổ thay ! Khổ thay ! Đức Phật đ� nhập Niết B�n. Thế giới trống rỗng, ch�ng sanh đ� mất con mắt, quỉ La S�t phiền n�o lan tr�n khắp nơi, sự khổ nối lu�n xoay vần chẳng dứt.

L�c đ� A Nan m� muội, chẳng biết Đức Như Lai đ� nhập Niết B�n hay chưa nhập, chỉ nghe thấy những cảnh những tiếng lạ thường n�n lại hỏi .

Ng�i A N�u L�u Đ� đ�p rằng : � Đấng Đại Gi�c Thế T�n đ� nhập Niết B�n.�

Nghe lời nầy, A Nan t� xỉu xuống đất, mất thở như người chết.

Ng�i A N�u L�u Đ� lấy nước lạnh rải tr�n mặt A Nan đỡ dậy nhiều lời an ủi rằng : Thảm thay ! Thảm thay ! Rất đ�ng đau khổ. Nhưng �ng chớ qu� buồn rầu m� t�m tr� đi�n loạn. H�a duy�n của Đức Như Lai đ� ho�n tất, tất cả trời, người kh�ng ai cầm lại được. Khổ thay ! Biết l�m sao được ! N�o ngờ ng�y nay Đấng Thi�n Nhơn Sư việc l�m đ� rốt r�o kh�ng ai cầm lại được. �ng c�ng t�i phải đồng dằn sự buồn khổ. Đức Phật dầu nhập Niết b�n, nhưng c�n X� Lợi v� Ph�p Bảo v� thượng thường trụ nơi thế gian, c� thể l�m chỗ quy y cho ch�ng sanh. C�c �ng c�ng t�i phải tinh tấn đem Ph�p Bảo của Phật truyền lại cho ch�ng sanh, khiến họ tho�t khổ, d�ng đ�y để b�o �n đức của Như� Lai.

An Nan nghe lời an ủi tr�n, lần lần tỉnh ngộ nghẹn ng�o buồn kh�c.

Trong rừng Ta La nơi th�nh C�u Thi Na rộng mười hai do tuần, đại ch�ng trời người chật khắp trong đ�. Chỗ nhỏ bằng đầu mũi kim dung thọ v� lượng ch�ng, kh�ng một ch�t hở trống, dầu vậy nhưng chẳng trở ngại, chẳng che khuất nhau.

V� số ức Bồ T�t c�ng đại ch�ng nhơn thi�n đều m� muội loạn t�m, thấy thế giới biến động� kh�c thường v� nghe ng�i A N�u L�u Đ� bảo l� Đức Phật đ� nhập Niết B�n, c� nhiều người ngất xỉu t� xuống đất. Trong đ� c� người nhập diệt theo Phật, c� người mất tr�, c� người th�n t�m rung rẩy, c� người nghẹn ng�o nước mắt tu�n rơi, c� người đấm ngực k�u to, c� người c�o đầu bức t�c. Hoặc than khổ thay khổ thay, hoặc k�u sao Đức Như Lai nhập Niết B�n qu� mau, hoặc kh�c t�i đ� mất đấng t�n k�nh, hoặc than thế giơi� trống rỗng, con mắt ch�ng sanh đ� mất, hoặc than quỉ phiền n�o lan tr�n hoặc than mầm l�nh của ch�ng sanh đ� chết, hoặc n�i ma vương mừng rỡ cởi kh�i gi�p ra nghỉ, hoặc tự tr�ch th�n t�m suy gẫm v� thường hoặc ch�nh qu�n được giải tho�t, hoặc cảm thương mất chỗ quy y. C� người m�u ửng đỏ khắp th�n chảy lan ra đất. Tất cả đại ch�ng k�u kh�c tiếng động khắp thế giới .

L�c đ� Khi Th� Đại Phạm Thi�n Vương biết Phật đ� nhập Niết B�n, liền c�ng chư thi�n từ c�i sắc bay xuống kh�c to nghẹn ng�o xỉu t� trước Như Lai, gi�y l�u tỉnh lại buồn than n�i kệ rằng :

Thuở xưa Thế T�n c� lời nguyện, V� ch�ng t�i m� ở Ta B�,� Ẩn giấu� v� lượng sức tụ tại , Đem ph�p phương tiện độ ch�ng sanh, T�y theo cơ nghi m� thuyết ph�p,
Ch�ng sanh thọ ph�p được an lạc, D�u dắt ra khỏi ba c�i khổ, Rốt r�o đều đến đạo Niết B�n. Phật l� mẹ l�nh nu�i ch�ng sanh, Khắp cho uống sữa Đại Từ Bi, N�o ngờ nay lại sớm sả ly, Trời người bơ vơ mất nương cậy. Thương thay mầm l�nh của ch�ng sanh, Kh�ng c� cam lồ để tăng trưởng, Mầm l�nh lần lần h�o mất rồi, Tội nghiệp k�o nhau đọa �c đạo. Thế giới trống rỗng biết l�m sao, Huệ nh�n ch�ng sanh nay đ� tắt, Đi trong đường hắc �m v� minh, Đọa lạc ba c�i tr�i ch�m khổ. Ch�ng sanh tội �c kh�ng ai cứu, Nguyện nương X� Lợi cầu giải tho�t, Nhờ sức Đại Bi của Như Lai,
Cứu gi�p ch�ng t�i tho�t chốn khổ. Ngờ đ�u giữa c�i đời �c trược, Phật bỏ ch�ng t�i nhập Niết B�n.

L�c đ� Th�ch Đề Ho�n Nhơn c�ng chư thi�n từ hư kh�ng xuống than thở kh�c l�c ngất xỉu trước Như Lai, gi�y l�u tỉnh lại nghẹn ng�o rơi lệ qu� trước Phật n�i kệ than thở :

Như Lai nhiều kiếp tu khổ hạnh, V� lợi �ch quần sanh ch�ng t�i, Được th�nh đạo ch�nh gi�c v� thượng,� Đồng thương ch�ng sanh như con mật, Ban cho thuốc ph�p thuốc v� thượng, Y Sư trị bịnh l� Y Vương , M�y đại từ bi che ch�ng sanh, Mưa huệ cam lồ rưới tất cả.� �nh s�ng huệ nhựt soi v� minh, Ch�ng sanh v� minh thấy th�nh đạo, Từ quang th�nh nguyệt chiếu lục th�, Ba c�i được soi tho�t c�c khổ. N�o ngờ h�m nay bỏ đại bi, Đ� nhập Niết B�n chẳng c�n thấy, Bổn thệ Đại Bi nay ở đ�u,� Rời bỏ ch�ng sanh như mũi d�i. Tất cả h�ng ch�ng sanh ch�ng t�i,� Như ngh� mất mẹ ắt phải chết, Đại ch�ng cầm tay nhau k�u kh�c, Đấm ngực buồn than động Đại Thi�n.
Khổ thay mọi người trong ba c�i, cớ g� một mai đều c�i c�t, Ch�ng t�i hết phước rất l� khổ, Mầm l�nh ch�y kh�ng nước nhuần. Nguyện �nh s�ng ph�p bảo X� Lợi, Chiếu đến t�i tho�t khỏi ba c�i, Buồn thay khổ thay cho ch�ng t�i, Bao giờ lại được thấy Như Lai.��

L�c bấy giờ ng�i A N�u L�u Đ� buồn than rơi lệ qu� trước Phật n�i kệ than rằng :

Ch�nh ph�p Ph�p Vương nu�i ch�ng t�i, Cho uống Ph�p nhũ lớn khắp th�n, Ch�ng sanh Ph�p th�n chưa th�nh lập, Lại th�m huệ mạng thiếu tư lương, D�ng t�m phạm �m thường diễn thuyết. Đại ch�ng nghe rồi đều ngộ đạo, Thường ph�ng Đại Bi ngũ sắc quang, Đại ch�ng được soi đều giải tho�t. H�m nay sao lại nhập Niết B�n, Ch�ng sanh tội khổ nương về đ�u, Khổ thay Thế T�n bỏ Đại Bi, Ch�ng t�i c� c�ng ắt phải chết, Dầu biết Thế T�n hiện phương tiện, Ch�ng t�i kh�ng thể chẳng buồn thương, Đại ch�ng m� muội mất bổn t�m, Kh�c động trời đất r�ng ba c�i. Ri�ng m�nh Thế T�n ở an lạc, Ch�ng sanh qu� khổ sao bỏ đi, Thuở xưa Thế T�n v� ch�ng t�i, Bỏ đầu chặt tay trong nhiều kiếp. Được th�nh đạo ch�nh gi�c v� thương, Chẳng ở đời l�u vội Niết B�n, Đại ch�ng, ch�ng t�i ở v� minh, Ma vương mừng rỡ cởi kh�i gi�p, Nguyện sức từ bi của Thế T�n, X� Lợi ph�ng quang nhiếp ch�ng t�i, C�i xin Thế T�n thương tứ ch�ng, Ph�p bảo lưu truyền m�i chẳng c�ng, Ch�ng t�i kh�ng thể liều tự chết, Mạng sống thừa nầy được bao l�u, Khổ thay đau đớn kh� chịu nổi, Bao giờ lại thấy Đức Như Lai.

L�c bấy giờ A Nan ngất xỉu lần lần tỉnh lại giơ tay vỗ đầu đấm ngực nghẹn ng�o buồn kh�c rơi lệ qu� trước Phật n�i kệ buồn than :

Xưa t�i c�ng Phật đồng thệ nguyện, May mắn đồng sanh trong gi�ng Th�ch, Như Lai đặng th�nh đạo ch�nh gi�c, T�i l�m thị giả hai mư�i năm, Hết l�ng c�ng dường chưa thỏa l�ng, Nay Phật bỏ t�i v�o Niết B�n, Than �i, than �i sao qu� khổ, Từ đ�y m�i m�i l�ng đớn đau. Th�n t�i chưa tho�t lưới ba c�i, Vỏ trứng v� minh chưa ra khỏi, Mỏ huệ Thế T�n chưa mổ vỡ, Sao lại bỏ t�i vội Niết B�n. T�i như trẻ n�t vừa mới sanh, Mất mẹ chẳng l�u ắt phải chết, Cớ g� Thế T�n bỏ rơi t�i. Để ri�ng hưởng vui ngo�i ba c�i. Nay t�i s�m hối với Thế T�n, Hầu Phật đến nay hai mươi năm, Trong l�c đứng ngồi nhiều biếng trễ, Kh�ng được vui đẹp l�ng Thế T�n, Nguyện đấng ch�nh gi�c Đại Từ Bi, Ban ph�p cam lộ t�i an vui, T�i nguyện c�ng tận thuở vị lai, Thường gặp Thế T�n l�m thị giả. Ngưỡng mong Thế T�n đại từ quang, Tất cả thế giới� nhiếp thọ t�i, Than �i khổ thay n�i chẳng được, Ơn Phật nghẹn ng�o chẳng thể b�y.

L�c bấy giờ v� số hằng h� sa Bồ T�t tất cả đại ch�ng trời người buồn kh�c rơi lệ chẳng xiết than thở. Mọi người khuy�n nhủ nhau dằn bớt l�ng buồn khổ, lo sắm sửa v� số hương hoa vi diệu : Hoa mạn đ� la, hoa ma ha mạn đ� la, hoa mạn th� sa, hoa ma ha mạn th� sa, hương hải thử ngạn, chi�n đ�n, trầm thủy, h�a hương, hương thủy, hương n�, c�ng trăm ng�n mu�n thứ lọng b�u, tr�ng b�u, phan b�u, chuỗi ngọc, ch�n ch�u đem đến c�ng dường Như Lai.

Nhơn d�n nam nữ lớn nhỏ trong th�nh C�u Thi Na đều buồn kh�c rơi lệ, sắm sửa v� số hương hoa phan lọng tốt đẹp đem đến c�ng dường Như Lai.

Tứ Thi�n Vương c�ng thi�n ch�ng buồn than rơi lệ, sắm sửa v� số hương hoa phan lọng đem đến c�ng dường Như Lai.

Đao Lợi Thi�n Vương, Dạ Ma Thi�n Vương, Đ�u Suất Thi�n Vương, Ho� Lạc Thi�n Vương, Tha Ho� Thi�n Vương, Sắc Giới Thi�n Vương, V� Sắc Giới� Thi�n đều c�ng thi�n ch�ng buồn thươngthan thở mang v� số hoa hương phan lọng vi diệu đến c�ng dường Như Lai.