[�HOME�|�中文主頁�|�經典�|�ENGLISH�|�SUTRA�|�CHỬ VI�̣T�|�KINH ĐI�̉N�|�GALLERY�|�CONTACTS�]

KINH ĐẠI B�T NIẾT B�N

Việt dịch: Tỳ Kheo Th�ch Tr� Tịnh

PHẨM CA DIẾP BỒ T�T�
THỨ HAI MƯƠI BỐN

Ca Diếp Bồ T�t bạch rằng : � Thế T�n ! Đức Như Lai thương x�t tất cả ch�ng sanh. C� thể điều phục kẻ chẳng điều phục, c� thể thanh tịnh kẻ chẳng thanh tịnh, c� thể quy y kẻ chẳng quy y, c� thể giải tho�t kẻ chưa giải tho�t, được t�m m�n tự tại l� bực đại Y Sư, đại Dược Vương.

Bạch Thế T�n ! Thiện Tinh Tỳ Kheo l� con trai của đức Phật l�c chưa xuất gia, sau khi l�m Tỳ Kheo, Thiện Tinh thọ tr� đọc tụng giải thuyết mười hai bộ kinh, ph� kiết sử c�i dục chứng được tứ thiền. Tại sao đức Như Lai n�i Thiện Tinh l� hạng� Nhứt Xiển Đề, l� người hạ tiện người kh�ng thể trị được phải ở nơi địa ngục cả kiếp. Cớ g� đức Như Lai chẳng trước diễn n�i ch�nh ph�p cho Thiện Tinh, để được l�m Bồ T�t. Nếu đức Thế T�n chẳng cứu được Thiện Tinh Tỳ Kheo, thời đ�u được gọi l� c� đại từ bi, c� đại phương tiện ?

Phật n�i : � Nầy Thiện Nam Tử ! V� như cha mẹ chỉ c� ba người con trai : Người trai thứ nhứt cung k�nh cha mẹ c� l�ng tin thuận, th�ng minh tr� huệ c� thể l�m xong được sự nghiệp trong đời ; người trai thứ hai kh�ng cung k�nh tin thuận cha mẹ, th�ng minh tr� huệ c� thể l�m xong sự nghiệp trong đời ; người trai thứ ba kh�ng cung k�nh tin thuận cha mẹ, ngu si v� tr�.

Nầy Thiện Nam Tử ! Nếu l�c cha mẹ muốn dạy bảo điều g�, thời n�n dạy đứa con n�o trước, th�n �i đứa con n�o trước, n�n bảo đứa n�o l�m sự nghiệp trước ?

_ Bạch Thế T�n ! Cha mẹ đ� n�n trước dạy bảo đứa con c� l�ng cung k�nh tin thuận th�ng minh tr� huệ hiểu biết sự nghiệp trong đời, kế đến dạy bảo đứa thứ hai, rồi sau mới đến đứa con thứ ba. Hai đứa sau dầu kh�ng l�ng cung k�nh tin tbhuận nhưng v� x�t thương n�n cũng lần lượt dạy bảo.

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Đức Như Lai cũng như vậy. Đứa con thứ nhứt dụ cho Bồ T�t, đứa giữa dụ cho h�ng Thanh Văn, đứa thứ ba dụ cho hạng Nhứt Xiển Đề.

Như trong khế kinh, những nghĩa l� vi tế ta đ� trước giảng n�i cho c�c vị Bồ T�t. Những nghĩa cạn cợt thời giảng n�i cho h�ng Thanh Văn. Những nghĩa thế gian thời giảng n�i cho hạng Nhứt Xiển Đề phạm tội ngũ nghịch, dầu trong đời hiện tại họ kh�ng được lợi �ch, nhưng cũng l�m chủng tử l�nh cho đời sau.

Nầy Thiện Nam Tử ! V� như ba hạng ruộng : Hạng thứ nhứt nước chảy lưu th�ng, kh�ng c� ng�i đ� gai gốc, trồng một th�u được trăm. Hạng thứ hai dầu kh�ng ng�i đ� gai gốc, nhưng đường nước kh�ng được lưu th�ng n�n hoa mầu k�m ruộng tr�n ph�n nửa. Hạng thứ ba đường nước kh� khăn lại nhiều ng�i đ� gai gốc cỏ mọc lan tr�n trồng một chỉ th�u được một.

Nầy Thiện Nam Tử ! Đến m�a gieo trồng thời n�ng phu n�n gieo trồng ruộng n�o trước ?

_ Bạch Thế T�n ! N�ng phu kia n�n gieo trồng ruộng thứ nhứt trước, kế đến ruộng thứ hai, sau rốt đến ruộng thứ ba.

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Ruộng thứ nhứt dụ cho Bồ T�t, ruộng thứ hai dụ cho Thanh Văn, ruộng thứ ba dụ cho hạng Nhứt Xiển Đề.

Nầy Thiện Nam Tử ! V� như ba c�i chậu : C�i thứ nhứt nguy�n vẹn, c�i thứ hai rịn chảy, c�i thứ ba bể. Nếu muốn đựng sữa, lạc, nước, t� thời trước n�n d�ng chậu n�o ?

_ Bạch Thế T�n ! N�n trước d�ng chậu l�nh, kế đến d�ng chậu nứt, sau rốt mới đến chậu bể.

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Chậu l�nh dụ cho Bồ T�t, chậu nứt dụ h�ng Thanh Văn, chậu bể dụ hạng Nhứt Xiển Đề.

Nầy Thiện Nam Tử ! Như c� ba người bịnh đồng đến y sĩ : Người thứ nhứt dễ trị, người thứ hai kh� trị, người thứ ba kh�ng thể trị. Y Sĩ n�n trước trị cho người n�o ?

_ Bạch Thế T�n ! N�n trị cho người dễ trước, kế đến người thứ hai, sau rốt đến người thứ ba, v� l� h�ng th�n thuộc.

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Người bịnh dễ trị dụ cho Bồ T�t, người bịnh kh� trị dụ cho Thanh Văn, người bịnh kh�ng thể trị dụ cho hạng Nhứt Xiển Đề. Dầu hạng sau rốt nầy đối với ch�nh ph�p kh�ng được quả l�nh trong đời hiện tại, nhưng v� x�t thương n�n đức Như Lai cũng gieo trồng chủng tử l�nh cho họ đời sau.

Nầy Thiện Nam Tử ! V� như nh� vua c� ba hạng ngựa : Hạng thứ nhứt điều thuận mạnh mẽ, hạng thứ hai kh�ng điều thuận nhưng mạnh mẽ, hạng thứ ba kh�ng điều thuận l� gi� yếu. L�c muốn cỡi, nh� vua n�n cỡi hạng ngựa n�o trước ?

_ Bạch Thế T�n ! Nh� vua n�n trước cỡi hạng ngựa điều thuận mạnh mẽ, kế đến hạng thứ hai, sau c�ng đến hạng thứ ba.

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Hạng điều thuận mạnh mẽ� dụ cho Bồ T�t, hạng thứ hai dụ cho Thanh Văn, hạng thứ ba dụ cho Nhứt Xiển Đề. Dầu hạng sau rốt nầykh�ng được lợi �ch trong đời hiện tại, nhưng v� x�t thương n�n đức Như Lai vun trồng chủng tử l�nh đời sau cho họ.

Nầy Thiện Nam Tử ! Như l�c bố th� lớn c� ba hạng người đến xin : Hạng thứ nhứt d�ng sang th�ng minh giữ giới hiền l�nh, hạng thứ hai d�ng trung lưu ngu tối nhưng cũng giữ giới hiền l�nh, hạng thứ ba, d�ng hạ tiện ngu tối ph� giới hung �c.

Nầy Thiện Nam Tử ! Th� chủ kia n�n bố th� cho hạng n�o trước ?

_ Bạch Thế T�n ! N�n trước bố th� cho hạng thứ nhứt, kế đến hạng thứ hai, sau rốt đến hạng thứ ba.

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Hạng thứ nhứt dụ cho Bồ T�t, hạng thứ hai dụ cho Thanh Văn, hạng thứ ba dụ cho Nhứt Xiển Đề.

Nầy Thiện Nam Tử ! Như đại sư tử l�c giết hương tượng thời d�ng hết sức lực, l�c giết thỏ cũng d�nh hết sức lực chẳng khinh thường. Chư Phật cũng như vậy, l�c thuyết ph�p cho chư vị Bồ T�t dụng c�ng cũng như l�c thuyết ph�p cho hạng Nhứt Xiển Đề.

Nầy Thiện Nam Tử ! Trước kia l�c ta ở th�nh Vương X�, Thiện Tinh Tỳ Kheo l�m thị giả. Đầu h�m n�i ph�p cho Thi�n Đế Th�ch. Theo ph�p của thị giả, phải đi nằm sau Thầy.

L�c đ� v� ta ngồi l�u n�n Thiện Tinh sanh niệm �c bạch với ta rằng mau đi v�o thiền thất quỉ Bạc C�u La đến kia k�a. Ta bảo Thiện Tinh, ngươi l� kẻ ngu si, ngươi chẳng biết rằng đức Như Lai l� bực v� sở �y ư !

Đế Th�ch hỏi ta rằng : Bạch Thế T�n ! Hạng người như vậym� cũng được v�o trong Phật ph�p ư ?

Ta n�i với Thi�n Đế : Hạng người ấy cũng đặng v�o trong Phật ph�p, họ cũng c� Phật t�nh sẽ chứng được v� thượng Bồ Đề.

Dầu ta v� Thiện Tinh m� thuyết ph�p, nhưng Thiện Tinh vẫn kh�ng c� l�ng tin.

Nầy Thiện Nam Tử ! Lại c� một l�c ta ở nước Ca Thi, th�nh Thi B� Ph� La, ta muốn v�o th�nh khất thực. V� lượng ch�ng sanh khao kh�t muốn thấy dấu chưn của ta. Thiện Tinh Tỳ Kheo theo hầu ph�a sau ch� bỏ dấu chưn của ta, nhưng kh�ng ch� mất được, lại l�m cho ch�ng sanh c� quan niệm chẳng l�nh.

Khi v�o th�nh rồi, thấy trong nh� cất rượu c� một Ni Kiền Tử ngồi xổm khum lưng ăn b� rượu.

Thiện Tinh bạch với ta rằng : Nếu trong đời c� bực A La H�n thời người đ� l� hơn tất cả, v� người đ� tuy�n bố rằng kh�ng nhơn kh�ng quả. Ta bảo Thiện Tinh : Ngươi l� người ngu si. Ngươi chẳng nghe rằng bực A La H�n chẳng uống rượu, chẳng hại người, chẳng khi dối, chẳng trộm cướp, chẳng d�m dật ư ! Ni Kiền Tử đ� giết hại cha mẹ, ăn b� rượu� sao ngươi n�i l� bực A La H�n. Người đ� sau khi chết quyết định đọa địa ngục A Tỳ. Bực A La H�n dứt hẳn ba đường �c, sao ngươi gọi người đ� l� A La H�n.

Thiện Tinh liền n�i : T�nh của tứ đại c�n c� thể chuyển đổi, quyết kh�ng c� lẽ người đ� đọa địa ngục A Tỳ.

Ta n�i : Ngươi l� người ngu si. Ngưoi chẳng thường nghe rằng chư Phật lu�n lu�n n�i lời th�nh thật ư ?

Dầu ta khuy�n dạy Thiện Tinh, nhưng Thiện Tinh tuyệt kh�ng c� l�ng tin.

Nầy Thiện Nam Tử ! C� một l�c kia ta c�ng Thiện Tinh ở th�nh Vương X�, trong th�nh c� một Ni Kiền Tử t�n l� Khổ Đắc. Người nầy thường tuy�n bố rằng : Ch�ng sanh phiền n�o kh�ng nhơn, kh�ng duy�n, ch�ng sanh giải tho�t cũng kh�ng nhơn kh�ng duy�n.

Thiện Tinh bạch với ta rằng : Nếu trong đời c� bực A La H�n thời �ng Khổ Đắc l� tr�n hết.

Ta n�i ngươi l� kẻ ngu si. Ni Kiền Tử Khổ Đắc thiệt chẳng phải A La H�n chẳng hiểu được đạo A La H�n.

Thiện Tinh n�i rằng : Tại sao bực A La H�n lại tật đố với A La H�n.

Ta n�i ngươi l� người ngu si. Ta chẳng sanh tật đố với A La H�n, ch�nh l� người tự sanh quan niệm �c t�. Nếu người n�i Khổ Đắc l� A La H�n, thời �ng n�n nghe đ�y, bảy ng�y sau Khổ Đắc sẽ bị tr�ng thực đau bụng m� chết, chết rồi sẽ sanh trong lo�i quỉ ăn đồ �i mửa khạc nhổ của người. Bạn đồng học sẽ mang th�y của Khổ Đắc bỏ trong rừng Tha Ma.

Thiện Tinh liền đem lời nầy thuật lại với Khổ Đắc rồi bảo Khổ Đắc rằng : Trưởng l�o n�n kh�o tư duy, tu tập phương tiện, l�m cho lời �ng C� Đ�m th�nh vọng ngữ.

Sau khi nghe Thiện Tinh n�i, Khổ Đắc liền đoạn thực, từ một ng�y đến ng�y thứ s�u, nhịn đ�i đủ bảy ng�y, Khổ Đắc b�n ăn đường đen, rồi uống nước l�, đau bụng m� chết. Bạn của Khổ Đắc liền mang thi h�i bỏ trong rừng Tha Ma, Khổ Đắc sanh l�m quỉ đ�i ăn đồ �i mửa, quanh quẩn ở b�n tử thi.

Thiện Tinh hay được việc nầy liền đến trong rừng Tha Ma, thấy Khổ Đắc thọ th�n quỉ đ�i, ở b�n tử thi ngồi xổm khum lưng. Thiện Tinh hỏi quỉ đ�i : Đại Đức đ� chết rồi ư ?

Khổ Đắc đ�p : T�i đ� chết.

_ Tại sao m� chết ?

_ V� đau bụng m� chết.

_ Ai mang th�y Đại Đức ra đ�y ?

_ Bạn học của t�i.

_ Mang th�y bỏ chỗ n�o ?

_ �ng l� người ngu ! �ng h� chẳng biết rằng đ�y l� rừng Tha Ma ư ?

_ Đại Đức thọ th�n g� ?

_ T�i mang lấy th�n quỉ ăn đồ �i mửa. �ng n�n nghe kỹ ! Lời n�i của đức Như Lai, l� lời l�nh, lời chơn thật, lời phải thời, lời đ�ng nghĩa, lời đ�ng ph�p. Sao �ng lại chẳng tin lời chơn thật của Như Lai. Nếu c� kẻ n�o chẳng tin lời n�i chơn thật của Như Lai thời kẻ đ� cũng phải thọ lấy th�n như t�i.

Thiện Tinh trở về bạch với ta rằng : Thế T�n ! Ni Kiền Tử Khổ Đắc sau khi chết được sanh l�n c�i trời Đao Lợi.

Ta n�i : Nầy người ngu ! Bực A La H�n l� bực v� sanh, sao ngươi lại n�i Khổ Đắc được sanh l�n c�i trời Đao Lợi ?

Thiện Tinh bạch rằng : Thế T�n ! Ni Kiền Tử Khổ Đắc thiệt chẳng sanh l�n c�i trời, hiện nay đương thọ th�n quỉ đ�i.

Ta n�i : Nầy người ngu ! Lời của chư Phật l� lời th�nh thật, kh�ng bao giờ n�i sai.

Thiện Tinh liền bạch rằng : Dầu l�c đ� đức Như Lai n�i như vậy, nhưng t�i trọn kh�ng c� l�ng tin.

Nầy Thiện Nam Tử ! Ta cũng thường thuyết ph�p cho Thiện Tinh Tỳ Kheo, m� Thiện Tinh tuyệtkh�ng c� l�ng tin thuận.

Nầy Thiện Nam Tử ! Dầu Thiện Tinh đọc tụng mười hai bộ kinh, chứng được tứ thiền, nhưng chẳng hiểu nghĩa một kệ một c�u nhẫn đến một chữ. V� gần gũi bạn �c n�n mất tứ thiền, sanh kiến chấp t� �c m� n�i rằng kh�ng Phật, kh�ng Ph�p, kh�ng c� Niết B�n. Sa M�n C� Đ�m giỏi tướng số n�n c� thể biết được t�m niệm của người.

Ta bảo Thiện Tinh : � Những ph�p của ta giảng n�i : Ban đầu,� chặn giữa, rốt sau, điều l�nh, lời kh�o, nghĩa ch�nh, kh�ng xen tạp, th�nh tựu đầy đủ phạm hạnh thanh tịnh.

Thiện Tinh lại n�i rằng : Dầu đức Như Lai v� t�i m� thuyết ph�p, nhưng t�i vẫn n�i quyết rằng kh�ng nhơn kh�ng quả.

Phật bảo Ca Diếp Bồ T�t : � Nầy Thiện Nam Tử ! Nếu �ng chẳng tin những việc như vậy, nay Thiện Tinh ở gần s�ng Ni Li�n Thiền, ta c�ng �ng c� thể đến đ� để hỏi.

Liền đ� đức Như Lai c�ng ca Diếp Bồ T�t đến chỗ Thiện Tinh tỳ Kheo.

Thiện Tinh thấy Phật từ xa đi đến liền sanh t�m t� �c. Do t�m �c nầy, hiện th�n đọa v�o địa ngục A Tỳ.

Phật bảo Ca Diếp Bồ T�t : � Nầy Thiện Nam Tử ! Thiện Tinh dầu v�o trong Phật ph�p v� lượng c�ng đức, nhưng trọn kh�ng đặng mảy m�n lợi �ch, đ� l� v� ph�ng dật, gần bạn �c.

V� như c� người d� v�o biển lớn thấy nhiều ch�u b�u, nhưng v� ph�ng dật n�n kh�ng được của b�u.

Lại như người v�o biển thấy ch�u b�u, hoặc tự giết m�nh chết, hoặc bị �c quỉ giết chết. Cũng vậy, Thiện Tinh dầu v�o trong Phật ph�p nhưng bị bạn �c giết hại.

Nầy Thiện Nam Tử ! Do đ�y n�n đức Như Lai x�t thương thường bảo rằng : Thiện Tinh ph�ng dật qu� nhiều.

Nầy Thiện Nam Tử ! Nếu l� người trước kia ngh�o c�ng, với người nầy dầu c� x�t thương nhưng l�ng thương kh�ng nhiều lắm. Nếu l� người trước kia gi�u lớn, về sau suy sụp ngh�o c�ng với người nầy, l�ng x�t thương s�u đậm hơn.

Thiện Tinh Tỳ Kheo cũng như vậy, đ� thọ tr� đọc tụng mười hai bộ kinh, chứng đặng tứ thiền, tồi để thối thất tất đ�ng x�t thương. Do đ�y n�n ta n�i Thiện Tinh ph�ng dật qu� nhiều n�n dứt mất những căn l�nh. H�ng đệ tử của ta người n�o nghe thấy việc nầy đều sanh l�ng x�t thương s�u đậm đối với Thiện Tinh Tỳ Kheo.

Từ nhiều năm ta thường c�ng Thiện Tinh Tỳ Kheo gần gũi nhau, m� Thiện Tinh tự sanh l�ng t� �c, chẳng bỏ �c kiến.

Nầy Thiện Nam Tử ! Từ xưa ta thấy Thiện Tinh c� ch�t �t căn l�nh như l�ng t�c, trọn chẳng huyền kỳ Thiện Tinh l� dứt tuyệt căn l�nh, l� hạng hạ tiện Nhứt Xiển Đề phải đọa địa ngục. Bởi Thiện Tinh tuy�n bố rằng kh�ng nhơn kh�ng quả, kh�ng c� tạo nghiệp, do đ�y n�n ta huyền k� Thiện Tinh l� hạng Nhứt Xiển Đề hạ tiện dứt hẳn căn l�nh phải đọa địa ngục cả kiếp.

Nầy Thiện Nam Tử ! Như c� người t� ch�m trong hầm phẩn, c� bạn l�nh đưa tay m� đ�, nếu� nắm đặng đầu t�c, b�n muốn k�o l�n, m� l�u chẳng được mới c� t�m niệm th�i vớt. Cũng vậy ta t�m ch�t �t căn� l�nh nơi Thiện Tinh để cứu vớt, nhưng trọn ng�y t�m cầu m� chẳng được mảy l�ng t�c căn l�nh , do đ�y n�n chẳng cứu được tội đọa địa ngục của Thiện Tinh.

Ca Diếp Bồ T�t bạch rằng : � Thế T�n ! Đức Như Lai cớ g� huyền k� Thiện Tinh sẽ đọa địa ngục A Tỳ�.

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Thiện tinh Tỳ Kheo c� quyến thuộc đ�ng, đều cho rằng Thiện Tinh đ� chứng được quả A La H�n. V� ta muốn ph� t�m niệm t� �c của họ n�n huyền k� Thiện Tinh do ph�ng dật phải đọa địa ngục.

Nầy Thiện Nam Tử ! �ng n�n biết rằng lời n�i của Như Lai l� lời chơn thật kh�ng sai . Nếu Phật huyền k� sẽ đọa địa ngục, thời chẳng bao giờ kh�ng đọa.

H�ng Thanh Văn Duy�n Gi�c huyền k� thời c� hai thứ hoặc đ�ng, hoặc chẳng đ�ng. Như Mục Kiền Li�n bảo người nước Ma Gi� Đ� sau bảy ng�y trời sẽ mưa, đến kỳ trời trọn chẳng mưa. C� l�c �ng dự k� b� c�i sẽ đẻ b� con trắng, đến l�c sanh sản lại đẻ b� con v�.� �ng ấy dự k� sanh trai, về sau lại sanh con g�i.

Nầy Thiện Nam Tử ! Thiện Tinh thường tuy�n bố với v� lượng ch�ng sanh rằng tất cả kh�ng c� quả l�nh quả dữ, do đ� dứt hẳn� tất cả căn l�nh kh�ng c�n mảy m�n như l�ng t�c.

Từ l�u ta biết r� Thiện Tinh sẽ dứt mất căn l�nh, ta vẫn cố � c�ng Thuiện Tinh ở chung cả hai mươi năm. V� nếu ta kh�ng ở gần Thiện Tinh, thời Thiện Tinh sẽ khuy�n bảo v� lượng ch�ng sanh tạo những nghiệp �c. Đ�y gọi l� tr� lực thứ năm của đức Như Lai.

Bạch Thế T�n ! Hạng Nhứt Xiển Đề do nhơn duy�n g� m� kh�ng c� ph�p l�nh ?

_ Nầy Thiện Nam Tử ! V� hạng Nhứt Xiển Đề dứt căn l�nh. Ch�ng sanh đều c� năm căn : t�n, tấn, niệm, định v� huệ, m� hạng Nhứt Xiển Đề dứt hẳn căn l�nh nầy. Do nghĩa đ�y n�n giết hại con kiến c�n mắc phải tội s�t sanh, nhưng giết hại hạng Nhứt Xiển Đề kh�ng mắc tội s�t sanh.

_ Bạch Thế T�n ! V� Nhứt Xiển Đề trọn kh�ng ph�p l�nh n�n gọi l� Nhứt Xiển Đề�
ư ?

_ Đ�ng như vậy !

_ Bạch Thế T�n ! Tất cả ch�ng sanh c� ba thứ ph�p l�nh : Qu� khứ , vị lai v� hiện tại. Hạng Nhứt Xiển Đề kh�ng thể dứt được ph�p l�nh đời vị lai, sao lại n�i rằng dứt hết ph�p l�nh gọi l� Nhứt Xiển Đề.

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Luận về sự dứt c� hai thứ : Một l� hiện tại dứt, hai l� hiện tại chướng ngại vị lai. Hạng Nhứt Xiển Đề đủ cả hai thứ nầy n�n ta n�i rằng Nhứt Xiển Đề dứt hết căn l�nh.

Nầy Thiện Nam Tử ! V� như c� người t� ch�m trong hầm phẩn, dầu c�n một sợi t�c chưa ch�m, nhưng một sợi t�c kh�ng thể k�o nổi to�n th�n. Hạng Nhứt Xiển Đề cũng như vậy dầu đời vị lai sẽ c� căn l�nh nhưng kh�ng thể cứu được khổ địa ngục. Đời vị lai dầu c� thể cứu khỏi, nhưng đời hiện tại kh�ng thể l�m sao được. Do đ�y n�n gọi l� kẻ kh�ng thể cứu vớt.

Do Phật t�nh l�m nhơn duy�n thời cứu vớt được, v� Phật t�nh chẳng phải qu� khứ chẳng phải vị lai chẳng phải hiện tại, n�n Phật t�nh kh�ng bị dứt mất. Như hột mục hư thời kh�ng thể mọc mọng, hạng Nhứt Xiển Đề cũng như vậy.

_ Bạch Thế T�n ! Hạng Nhứt Xiển Đề chẳng dứt Phật t�nh, Phật t�nh l� ph�p l�nh, tại sao n�i rằng dứt tất cả ph�p l�nh ?

Nầy Thiện Nam Tử ! Nếu ch�ng sanh n�o trong đời hiện tại c� Phật t�nh thời chẳng được gọi l� Nhứt Xiển Đề. Như ng� t�nh trong thế gian. Phật t�nh l� thường chẳng thuộc về ba đời. Nếu thuộc về ba đời thời gọi l� v� thường. V� đời vị lai sẽ thấy Phật t�nh, n�n n�i rằng ch�ng sanh đều c� Phật t�nh. Do nghĩa nầy n�n bực Thập Trụ Bồ T�t trang nghi�m đầy đủ c�ng hạnh mới thấy được phần �t.�

_� Bạch Thế T�n ! Phật t�nh l� thường dường như hư kh�ng, tại sao đức Như Lai n�i rằng vị lai ? Nếu đức Như Lai n�i rằng hạng Nhứt Xiển Đề kh�ng c� ph�p l�nh, lẽ đ�u hạng nầy kh�ng c� l�ng thương tưởng đối với bạn b�, cha mẹ, vợ con th�n quyến. Nếu họ c� l�ng thương tưởng thời l�ng thương nầy chẳng phải l� l�nh ư ?

_ L�nh thay ! L�nh thay ! Lời �ng hỏi rất hay Phật t�nh dường như hư kh�ng, chẳng phải qu� khứ, chẳng phải vị lai, chẳng phải hiện tại. Tất cả ch�ng sanh c� ba thứ th�n ; Th�n qu� khứ, th�n vị lai, th�n hiện tại. Đời vị lai ch�ng sanh trang nghi�m đầy đủ th�n thanh tịnh thấy được Phật t�nh, n�n ta n�i rằng Phật t�nh đời vị lai.

Nầy Thiện Nam Tử ! Ta v� ch�ng sanh c� l�c hoặc n�i nhơn l� quả, c� l�c hoặc n�i quả l� nhơn, do đ�y n�n trong kinh n�i rằng mạng căn l� ăn uống, thấy sắc l� chạm x�c. V� th�n đời vị lai thanh tịnh n�n n�i Phật t�nh.

_ Bạch Thế T�n ! Như � nghĩa của đức Phật n�i như vậy, sao lại n�i rằng tất cả ch�ng sanh đều c� Phật t�nh ?

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Dầu Phật t�nh hiện tại kh�ng, nhưng chẳng được n�i rằng ch�ng sanh kh�ng Phật t�nh. Như t�nh hư kh�ng kia, dầu kh�ng hiện tại m� chẳng được n�i l� kh�ng. Dầu tất cả ch�ng sanh l� v� thường, c�n Phật t�nh l� thường trụ kh�ng biến đổi, do đ�y n�n trong kinh ta n�i rằng Phật t�nh của ch�ng sanh chẳng phải trong chẳng phải ngo�i, dường như hư kh�ng. Nếu c� trong c� ngo�i thời chẳng� được gọi l� duy nhứt, l� thường trụ, cũng chẳng được gọi l� tất cả chỗ đều c�. Dầu hư kh�ng chẳng phải trong chẳng phải ngo�i nhưng tất cả ch�ng sanh đều c� Phật t�nh của ch�ng sanh cũng như vậy.

�ng n�i rằng hạng Nhứt Xiển Đề c� ph�p l�nh đ�, lời nầy kh�ng đ�ng nghĩa. V� hạng Nhứt Xiển Đề tất cả h�nh động n�i năng đều l� t� nghiệp, v� họ chẳng tin chẳng cầu nhơn quả. Như gốc, c�y, nh�nh, l�, b�ng, hột, tr�i A L� Lặc đều đắng, tất cả h�nh nghiệp của Nhứt Xiển Đề cũng như vậy.

Nầy Thiện Nam Tử ! Đức Như Lai th�nh tựu đầy đủ tri chư căn tr� lực, do đ�y n�n biết r� căn t�nh thượng trung hạ của tất cả ch�ng sanh : Biết r� rằng người nầy từ bực hạ l�n bực trung, biết r� rằng người nầy từ bực trung l�n bực thượng, biết r� rằng người nầy từ bực thượng th�nh bục trung, biết r� rằng người nầy từ bực trung th�nh bực hạ. Do đ�y n�n biết rằng căn t�nh của ch�ng sanh kh�ng quyết định, v� kh�ng quyết định n�n hoặc đ� dứt căn l�nh rồi trở lại sanh căn l�nh. Nếu căn t�nh của ch�ng sanh l� quyế định thời trọn kh�ng c� đ� dứt m� lại sanh, cũng chẳng n�n n�i rằng hạng Nhứt Xiển Đề đọa địa ngục một kiếp. Nầy Thiện Nam tử ! Do đ�y n�n đức Như Lai n�i rằng tất cả ph�p kh�ng c� tướng quyết định.

_ Bạch Thế T�n ! Đức Như Lai đầy đủ tri chư căn tr� lực, biết chắc rằng Thiện Tinh sẽ dứt mất căn l�nh, tại sao lại cho Thiện Tinh xuất gia ?

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Thuở ta mới xuất gia, em ta l� Nan Đ�, em họ l� A Nan� v� Đề B� Đạt Đa, con trai ta l� La Hầu La, những người đ� đều theo ta xuất gia tu h�nh. Nếu ta chẳng cho Thiện Tinh xuất gia, thời Thiện Tinh sẽ nối ng�i vua c� quyền thế sẽ ph� hoại Phật ph�p, do đ� n�n ta cho Thiện Tinh xuất gia.

Nầy Thiện Nam Tử ! Nếu Thiện Tinh chẳng xuất gia cũng dứt mất căn l�nh trong v� lượng đời đều kh�ng lợi �ch. Nay đ� xuất gia dầu mất căn l�nh, nhưng c� thể tr� giới cung k�nh c�ng dường bực đức hạnh, tu tập sơ thiền nhẫn đến tứ thiền những điều n�y gọi l� nhơn l�nh, nhơn l�nh nầy c� thể sanh ph�p l�nh, ph�p l�nh đ� sanh thời c� thể tu tập đạo hạnh, đ� c� thể tu tập đạo hạnh thời c� thể được v� thượng Bồ Đề, do đ�y n�n ta cho Thiện Tinh xuất gia.�

Nếu ta chẳng cho Thiện Tinh xuất gia thọ giới thời ta chẳng được gọi l� Như Lai Thế T�n đầy đủ mười tr� lực.

Nầy Thiện nam Tử ! Đức Phật qu�n s�t ch�ng sanh đủ cả ph�p l�nh v� ph�p chẳng l�nh. Người nầy dầu đủ hai ph�p như vậy, nhưng chẳng bao l�u sẽ dứt mất tất cả căn l�nh m� đủ cả ph�p chẳng l�nh. V� những ch�ng sanh nầy chẳng gần gũi bạn l�nh, chẳng nghe ch�nh ph�p, chẳng kh�o tư duy, chẳng thật h�nh đ�ng ph�p, do đ�y n�n sẽ dứt mất căn l�nh.

Đức Như Lai lại biết người nầy hiện đời hoặc đời vị lai, l�c trẻ hoặc l�c gi�, sẽ gần gũi bạn l�nh được nghe ch�nh ph�p, thời c� thể sanh căn l�nh trở lại.

V� như c� khe suối gần x�m l�ng, nước suối ngọt ngon đủ t�m c�ng đức. C� người n�ng nảy kh�t nước muốn đến khe suối, người tr� quyết định biết rằng người kh�t nầy sẽ đến b�n nước, v� kh�ng c�n con đường n�o kh�c. Đức Như Lai qu�n s�t ch�ng sanh cũng như vậy. Do đ�y n�n Như Lai gọi l� c� đũ tri chư căn tr� lực.

Đức Thế T�n lấy ch�t đất để tr�n m�ng tay rồi bảo Ca Diếp Bồ T�t rằng : Đất nầy nhiều hay đất nơi mười phương thế giới nhiều ?

_ Bạch Thế T�n ! Đất d�nh tr�n m�ng tay đ�u c� thể s�nh với đất trong mười phương thế giới !

_ Nầy Thiện Nam Tử ! C� người đ� chết trở lại được th�n người, bỏ th�n trong ba đường �c m� được th�n người, căn th�n đầy đủ, sanh nơi trung quốc, c� đủ ch�nh t�n, c� thể tu tập đạo hạnh, c� thể tu tập ch�nh đạo, c� thể được giải tho�t, c� thể nhập Đại Niết B�n. Được những điều tr�n đ�y thật l� hy hữu như số lượng đất tr�n m�ng tay.

Bỏ th�n người mang th�n ba đường �c, bỏ th�n ba đường �c trở lại thọ th�n ba đường �c, th�n căn chẳng đầy đủ, sanh nơi bi�n địa, t� kiến đi�n đảo, thật h�nh đạo t�, chẳng được giải tho�t, chẳng được Niết B�n, những hạng nầy đ�ng nhiều như số lượng� đất trong muời phương thế giới.

Nầy Thiện Nam Tử ! Người hộ tr� cấm giới tinh tấn chẳng biến trể, chẳng phạm bốn tội trọng, chẳng g�y năm tội nghịch, chẳng lạm dụng vật của Tăng, chẳng dứt căn l�nh, chẳng l�m Nhứt Xiển Đề, tin thọ kinh điển Đại Niết b�n nầy, những người đ�y tất hy hữu như lượng số đất tr�n m�ng tay.

Người lười biếng ph� giới, phạm bốn tội trọng, g�y năm tội nghịch, lạm d�ng của Tăng, l�m Nhứt Xiển Đề dứt mất căn l�nh, chẳng tin kinh Niết B�n nầy, số lượng đ�ng nhiều như đất trong mười phương thế giới.

Nầy Thiện Nam Tử ! Đức Như Lai biết r� căn t�nh thượng trung hạ của ch�ng sanh như vậy n�n gọi l� đầy đủ tri chư căn tr� lực.

Bạch Thế T�n ! Đức Như Lai c� đủ tri chư căn tr� lực như vậy, n�n biết r� căn t�nh thượng trung hạ của tất cả ch�ng sanh, biết r� căn t�nh của ch�ng sanh đời hiện tại, cũng biết r� căn t�nh của ch�ng sanh đời vị lai, biết r� những ch�ng sanh nầy sau khi Phật nhập diệt sẽ n�i rằng đức Như Lai rốt r�o nhập Niết B�n hoặc n�i rằng đức Như Lai kh�ng rốt r�o nhập Niết B�n, hoặc n�i c� ng�, hoặc n�i kh�ng ng�, hoặc cho rằng c� trung ấm, hoặc kh�ng trung ấm, hoặc n�i c� thối thất, hoặc kh�ng thối thất, hoặc n�i th�n Như Lai l� hữu vihoặc n�i l� v� vi, hoặc c� kẻ n�i mười hai nhơn duy�n l� ph�p hữu vi, hoặc n�i l� ph�p v� vi, hoặc n�i t�m l� thường trụ, hoặc n�i t�m l� v� thường, hoặc c� người n�i hưởng vui ngũ dục thời hay chướng th�nh đạo, hoặc n�i chẳng chướng ngại, hoặc c� kẻ n�i thế đệ nhứt� chỉ thuộc về c�i dục hoặc n�i thuộc về cả ba c�i, hoặc n�i bố th� chỉ thuộc nơi � nghiệp, hoặc n�i bố th� thuộc nơi ngũ ấm, hoặc n�i c� ba ph�p v� vi, hoặc n�i kh�ng ba ph�p v� vi, hoặc n�i c� tạo sắc, hoặc n�i kh�ng tạo sắc, hoặc n�i c� v� t�c sắc, hoặc n�i kh�ng v� t�c sắc, hoặc n�i c� t�m sở, hoặc n�i kh�ng t�m sở ; hoặc n�i c� năm đại chủng, hoặc n�i c� s�u đại chủng ; hoặc n�i giới Ưu B� Tắc thọ đầy đủ b�t quan trai, hoặc n�i chẳng thọ được đầy đủ ; hoặc n�i Tỳ Kheo đ� phạm tội tứ trọng m� giới Tỳ Kheo vẫn c�n, hoặc n�i chẳng c�n ; hoặc n�i bực Tu Đ� Ho�n, Tư Đ� H�m, A Na H�m, A La H�n, đều được th�nh Phật, hoặc n�i chẳng được th�nh : Hoặc n�i ch�nh nơi ch�ng sanh c� Phật t�nh, hoặc n�i rời ch�ng sanh c� Phật t�nh ; hoặc n�i hạng Nhứt Xiển Đề phạm bốn tội trọng năm tội nghịch đều c� Phật t�nh, hoặc n�i kh�ng c� Phật t�nh ; hoặc n�i c� chư Phật mười phương, hoặc n�i kh�ng c� chư Phật mười phương.

Đức Như Lai th�nh tựu đầy đủ tri chư căn tr� lực như vậy, tại sao h�m nay chẳng n�i quyết định ?�

Nầy Thiện Nam Tử ! Những nghĩa như vậy chẳng phải l� nh�n thức biết được nhẫn đến chẳng phải l� � thức biết được, đ�y l� chỗ biết của tr� huệ. Nếu với người c� tr� huệ, thời ta trọn chẳng n�i ph�n hai, người tr� nầy cũng cho rằng Phật chẳng n�i ph�n hai. Với người v� tr� thời ta n�i bất định người v� tr� nầy cũng cho rằng Phật n�i bất địng.

Nầy Thiện Nam Tử ! Tất cả c�ng hạnh l�nh của Như Lai đều v� điều phục ch�ng sanh. Như tất cả phương thuốc của lương y đều để chữa trị những bịnh khổ.

Nầy Thiện Nam Tử ! V� quốc độ, v� thời tiết, v� ng�n ngữ của người, v� độ người, v� căn t�nh sai kh�c, n�n đức Như Lai ở trong một ph�p m� n�i ph�n hai, nơi một danh từ n�i th�nh v� lượng danh từ, nơi trong một nghĩa n�i th�nh v� lượng, nơi trong v� lượng nghĩa n�i th�nh v� lượng.

Thế n�o l� một danh từ n�i th�nh v� lượng danh từ ? Như Niết B�n, cũng gọi l� Niết B�n, l� v� sanh, l� v� xuất, l� v� t�c, l� v� vi, l� quy y, l� nh� cửa, l� giải tho�t, l� quang minh, l� đ�n s�ng, l� bờ kia, l� v� �y, l� bất thối, l� chỗ an ổn, l� tịch tịnh, l� v� tưởng, l� bất nhị, l� nhứt hạnh, l� thanh lương, l� kh�ng tối tăm, l� kh�ng chướng ngại, l� v� tr�nh, l� v� trược, l� quảng đại, l� cam lộ, l� c�t tường.

Thế n�o l� một nghĩa n�i th�nh v� lượng ? Như Đế Th�ch : Cũng gọi l� Đế Th�ch, cũng gọi l� Kiều Thi Ca, l� B� Ta B�, l� Ph� Lan Đ� La, l� Ma Ph�p B�, l� Nhơn Đ� La, l� Thi�n Nh�n, l� X� Chỉ Thi�n, l� Kim Cang, l� Bửu Đảnh, l� Bửu Tr�ng.

Thế n�o l� nơi v� lượng nghĩa n�i th�nh v� lượng ? Như Phật Như Lai cũng gọi l� Như Lai, v� nghĩa kh�c n�n t�n cũng kh�c, gọi l� A La Ha, cũng gọi l� Tam Miệu Tam Phật Đ�, cũng gọi l� Thuyền Sư, cũng gọi l� Đạo Sư, l� Ch�nh Gi�c, l� Minh Hạnh T�c, l� Sư Tử Vương, l� Sa M�n, l� B� La M�n, l� Tịch Tịnh, l� Th� Chủ, l� Đ�o Bĩ Ngạn, l� Đại Y Vương, l� Đại Tượng Vương, l� Đại Long Vương, l� Th� Nh�n, l� Đại Lực Sĩ, l� Đại V�� U�y, l� Bửu Tựu, l� Thương Chủ, l� Đắc Tho�t, l� Đại Trượng Phu, l� Thi�n Nhơn Sư, l� Đại V�n Đ� Lợi, l� V� Đẳng Lữ , l� Đại Phước Điền, l� Tr� Huệ Hải, l� V� Tướng, l� B�t Tr�.

Lại c� một nghĩa m� n�i th�nh v� lượng danh từ, như ấm : Cũng gọi l� ấm, cũng gọi l� đi�n đảo, l� đế, l� tứ niệm xứ, l� tứ thực, l� chỗ ở của tứ thức, l� hữu, l� đạo, l� thời, l� ch�ng sanh, l� thế, l� đệ nhứt nghĩa, l� ba ph�p tu : Th�n, giới v� t�m, l� nhơn quả, l� phiền n�o, l� giải tho�t, l� mười hai nhơn duy�n, l� Thanh Văn, l� B�ch Chi Phật, l� Phật, l� địa ngục, ngạ quỉ, s�c sanh, nhơn, thi�n, l� qu� khứ, hiện tại, vị lai.

Nầy Thiện Nam Tử ! Đức Như Lai v� ch�ng sanh n�n trong rộng m� n�i lược, trong lược m� n�i rộng, nơi đệ nhứt nghĩa đế n�i th�nh thế đế, nơi thế đế n�i th�nh đệ nhứt nghĩa đế.

Thế n�o trong rộng m� n�i lược ? Như ta bảo c�c Tỳ Kheo : H�m nay ta giảng n�i mười hai nhơn duy�n. Thế n�o gọi l� mười hai nhơn duy�n ?

Ch�nh l� nhơn quả.

Thế n�o gọi l� trong lược m� n�i rộng ? Như ta bảo c�c Tỳ Kheo : H�m nay ta giảng n�i khổ tập diệt đạo. Khổ l� v� lượng sự khổ, tập l� v� lượng phiền n�o, diệt l� v� lượng giải tho�t, đạo l� v� lượng phương tiện.

Thế n�o gọi l� nơi đệ nhứt nghĩa đế n�i l� thế đế ? Như ta bảo c�c Tỳ Kheo. Th�n� của ta đ�y c� gi� bịnh chết.

Thế n�o gọi l� nơi thế đế n�i l� đệ nhứt nghĩa đế ? Như ta bảo Kiều Trần Như : V� �ng đắc ph�p n�n gọi l� A Nh� Kiều Trần Như.

Do v� t�y theo người t�y theo �, t�y theo thời như vậy, n�n gọi đức Như Lai c� đủ tri chư căn tr� lực.

Nầy Thiện Nam Tử ! Đối với những nghĩa như vậy nếu ta n�i quyết định thời ta chẳng được gọi l� đức Như Lai c� đủ tri chư căn tr� lực. Người c� tr� biết rằng chỗ mang chở của hương tượng chẳng phải lừa ngựa mang nổi. Tất cả ch�ng sanh c� v� lượng h�nh nghiệp, n�n đức Như Lai v� họ m� n�i v� lượng ph�p, đ� l� do v� ch�ng sanh c� v� lượng phiền n�o. Nếu đức Như Lai n�i một hạnh một ph�p thời chẳng gọi l� đức Như Lai c� đủ tri chư căn tr� lực. Do đ�y n�n trong c�c kinh kh�c ta n�i rằng c� năm hạng ch�ng sanh chẳng n�n v� họ n�i năm thứ ph�p : V� người chẳng c� l�ng tin thời chẳng t�n th�n ch�nh t�n, v� người ph� giới cấm thời chẳng t�n th�n tr� giới, v� người xan tham thời chẳng t�n th�n bố th�, v� người giải đ�i thời chẳng t�n th�n đa văn v� người ngu si thời chẳng t�n th�n tr� huệ. Nếu người tr� v� năm hạng n�y m� n�i năm việc tr�n đ�y, thời n�n biết rằng người thuyết ph�p nầy chẳng c� đủ tri chư căn tr� lực, cũng chẳng được gọi l� thương x�t ch�ng sanh. V� năm hạng nầy nếu nghe giảng n�i năm điều tr�n đ�y thời họ sẽ sanh l�ng nghi, l�ng �c, l�ng s�n hận, m� phải chịu quả b�o khổ trong v� lượng đời. Do đ�y n�n trước kia trong c�c kinh kh�c ta bảo X� Lợi Phất rằng : �ng phải cẩn thận chớ v� người lợi căn m� rộng thuyết ph�p, chớ v� người độn căn m� lược thuyết ph�p. X� Lợi Phất bạch rằng t�i chỉ v� thương x�t m� thuyết ph�p, chẳng phải l� c� đủ tri chư căn tr� lực m� thuyết ph�p.

Nầy Thiện Nam Tử ! Thuyết ph�p hoặc rộng hoặc lược l� cảnh giới của Phật, chẳng phải h�ng Thanh Văn v� Duy�n Gi�c biết được.

Nầy Thiện Nam Tử ! Như �ng n�i rằng sau khi Phật nhập Niết B�n h�ng đệ tử đều n�i kh�c nhau, những người đ� đều v� đi�n đảo n�n chẳng được ch�nh kiến, chẳng thể lợi m�nh lợi người.

Nầy Thiện Nam Tử ! Ch�ng sanh chẳng phải chỉ c� một t�nh một hạnh , một căn, một quốc độ, một thiện tri thức. Do đ�y n�n đức Như Lai v� ch�ng sanh m� tuy�n n�i nhiều ph�p yếu. Do nhơn duy�n nầy n�n chư Phật trong mười phương ba đời v� ch�ng sanh m� khai thị diễn thuyết mười hai bộ kinh.

Nầy Thiện Nam Tử ! Đức Như Lai n�i mười hai bộ kinh đ�y chẳng phải để lợi cho m�nh m� chỉ v� lợi �ch cho người, n�n tr� lực thứ năm của Như Lai gọi l� giải lực. Do hai tr� lực nầy n�n đức Như Lai biết r� người nầy hiện tại c� thể dứt căn l�nh người nầy đời sau c� thể dứt căn l�nh, người nầy hiện tại c� thể được giải tho�t, người nầy đời sau� c� thể được giải tho�t, do đ�y n�n đức Như Lai được l� v� thượng lực sĩ.

Nầy Thiện Nam Tử ! Nếu n�i rằng đức Như Lai rốt r�o nhập Niết B�n, hoặc n�i chẳng rốt r�o nhập Niết B�n, những người nầy chẳng hiểu � của Như Lai n�n n�i những lời như vậy.

Nầy Thiện Nam Tử ! Trong n�i Hương Sơn c� năm mươi ba ng�n vị ti�n nhơn, những vị nầy đ� tu tập c�ng đức nơi đức Phật Ca Diếp thuở qu� khứ, họ chưa được ch�nh đạo, chưa được gần gũi Phật để nghe ch�nh ph�p. V� muốn độ những vị ti�n nhơn nầy n�n đức Như Lai bảo A Nan rằng ba th�ng sau ta sẽ nhập Niết B�n. Chư thi�n truyền lời nầy đến n�i Hương Sơn. C�c vị ti�n nhơn nghe tin Phật sắp nhập Niết B�n b�n sanh l�ng hối hận� m� bảo nhau rằng tại sao ch�ng ta được� sanh trong nhơn đạo m� chẳng được gần gũi Phật. Chư Phật ra đời rất kh� gặp như hoa Ưu Đ�m. Nay ch�ng ta n�n đến ra mắt đức Thế T�n để được nghe ch�nh ph�p.

Nầy Thiện Nam Tử ! L�c đ� năm mươi ba ng�n ti�n nhơn liền đến ra mắt ta. Ta b�n theo cơ của họ m� thuyết ph�p : Nầy c�c đại sĩ ! Sắc l� v� thường, v� nhơn duy�n của sắc l� v� thường. Đ� từ nhơn v� thường m� sanh thời sắc đ�u phải l� thường trụ. Như sắc, thọ, tưởng, h�nh, thức cũng như vậy.

C�c ti�n nhơn sau khi nghe ph�p yếu tr�n đ�y tất cả đều chứng được quả A La H�n.

Nầy Thiện Nam Tử ! Trong th�nh C�u Thi Na Kiệt c� ba mươi mu�n lực sĩ tự thị sức mạnh của m�nh ngạo nghễ kh�ng chịu� t�ng phục ai.

V� muốn điều phục c�c lực sĩ nầy n�n ta bảo Mục Li�n đến điều phục c�c lực sĩ� ấy. L�c đ� Mục� Kiền Li�n tu�n lịnh ta, trọn năm năm gi�o h�a nhiều c�ch, nhưng chẳng thể điều phục được một lực sĩ. Do đ�y n�n ta bảo A Nan rằng sau ba th�ng đức Phật sẽ nhập Niết B�n. C�c lực sĩ nghe được tin nầy b�n họp nhau sửa sang đường s�.

Đến ng�y ta từ nước Tỳ X� Ly đến th�nh C�u Thi Na. Giữa đường thấy c�c lực sĩ, ta liền h�a th�n l�m vị Sa M�n hỏi c�c lực sĩ rằng : Bọn đồng tử kia l�m việc g� thế ?� C�c lực sĩ đều nổi giận n�i rằng : Nầy Sa M�n ! Tại sao �ng gọi ch�ng ta l� đồng tử ?

Ta bảo c�c lực sĩ bọn ngươi đến ba mươi mu�n người m� kh�ng đủ sức dời nổi h�n đ� nhỏ nh�t nầy, n�n ta gọi l� đồng tử đ�u phải lời qu� đ�ng.

C�c lực sĩ n�i nếu �ng gọi ch�ng ta l� đồng tử, thời �ng phải l� bực đại nhơn.

Nầy Thiện Nam Tử ! L�c đ� ta d�ng hai ng�n chơn hất văng h�n đ� ấy. C�c lực sĩ thấy như vậy liền hết khinh ngạo m� n�i rằng : Nầy Sa M�n ! Nay �ng c� thể dời h�n đ� nầy ra khỏi đường chăng ? _ Ta n�i nầy c�c đồng tử ! Do nhơn duy�n g� m� c�c người sửa sang con đường nầy ? _ C�c lực sĩ n�i nầy Sa M�n ! Đức Th�ch Ca Như Lai sẽ do con đường nầy đi đến rừng Ta La m� nhập Niết B�n, n�n ch�ng ta họp nhau lại sửa sang. Ta khen rằng : L�nh thay ! C�c đồng tử đ� ph�t t�m tốt như vậy, ta sẽ dời h�n đ� nầy cho c�c �ng.

N�i xong ta liền lấy tay bưng h�n đ� dồi l�n giữa hư kh�ng. C�c lực sĩ kinh hải muốn chạy tr�nh. Ta liền bảo họ rằng : C�c ngươi chẳng n�n kinh sợ ! Rồi ta lấy tay hứng bắt h�n đ� để tr�n b�n tay mặt.

C�c lực sĩ đều vui mừng khen ngợi hỏi rằng : Nầy Sa M�n ! H�n đ� ấy l� thường hay v� thường ?

Ta liền d�ng miệng thổi h�n đ� tan n�t ra như c�t bụi.

C�c lực sĩ thấy như vậy đồng cất tiếng xướng rằng h�n đ� ấy l� v� thường ! Họ sanh l�ng hổ thẹn kh�ng c�n c� t�m niệm ki�u mạn.

Ta liền hiện lại h�nh Phật m� v� họ thuyết ph�p. Ba mươi mu�n lực sĩ đều ph�t t�m v� thượng Bồ Đề.

Nầy Thiện Nam Tử ! Nơi th�nh C�u Thi Na c� người thợ t�n� Thuần Đ�. Người nầy nơi thời kỳ đức Phật Ca Diếp đ� ph�t nguyện rằng : L�c Th�ch Ca Như Lai nhập Niết B�n ta sẽ l� người c�ng dường bữa ăn cuối c�ng cho Phật. Do đ�y n�n ta ở nước Tỳ X� Ly bảo Tỳ Kheo Ưu B� Ma Na rằng sau ba th�ng ta sẽ nhập Niết B�n nơi rừng Ta La trong th�nh C�u Thi Na, �ng n�n qua cho Thuần Đ� hay !

Nầy Thiện Nam Tử ! Trong th�nh Vương X� c� vị Ngũ Th�ng Ti�n Nhơn t�n l� Tu� Bạt Đ� La được một trăm hai mươi tuổi. Ti�n nhơn nầy thường tự xưng l� bực nhứt thiết tr� sanh l�ng ki�u mạn. Ti�n nhơn nầy đ� vun trồng căn� l�nh nơi v� lượng chư Phật thuở qu� khứ.

V� muốn điều phục Ti�n nhơn nầy n�n ta bảo A Nan rằng sau ba th�ng ta sẽ nhập Niết B�n ! Tu Bạt� Đ� La nghe tin nầy sẽ sanh l�ng k�nh tin m� đến ra mắt ta. Ta sẽ độ �ng chứng quả A La h�n.

Nầy Thiện Nam Tử ! Nơi th�nh La Duyệt Kỳ, Th�i Tử Thiện Kiến muốn hại vua cha l� Tần B� Ta La, m� chưa c� dịp hại được. L�c đ� Đề B� Đạt Đa cũng muốn hại ta, b�n tu tập chứng được ngũ th�ng, l�m bạn th�n với Th�i Tử Thiện Kiến. V� Th�i Tử m� hiện thần th�ng. Th�i Tử rất k�nh mến c�ng dường trọng hậu.

Một l�c kia Th�i Tử thưa với Đề B� Đạt Đa rằng : Bạch Đại Sư Th�nh nhơn, nay t�i muốn thấy hoa Mạn Đ� La.

Đề B� Đạt Đa liền đến cung trời Đao Lợi, xin b�ng Mạn Đ� La, v� phước đ� hết n�n kh�ng vị trời n�o chịu cho. Xin kh�ng được b�ng, Đề B� Đạt Đa suy nghĩ rằng : C�y Mạn Đ� La vốn kh�ng ng�, kh�ng ng� sở, nếu ta tự lấy b�ng n�o c� tội g�. Nghĩ xong Đề B� Đạt Đa đến b�n c�y muốn lấy b�ng, liền mất thần th�ng, trở lại thấy th�n m�nh ở nơi th�nh Vương X�, sanh l�ng hổ thẹn chẳng d�m đến gặp Th�i Tử Thiện Kiến. Đề B� Đạt Đa lại nghĩ rằng nay ta n�n đến chỗ Phật đ�i đại ch�ng. Nếu Phật cho ta sẽ t�y � sai bảo X� Lợi Phất v.v�

Đề B� Đạt Đa liền đến chỗ Phật m� bạch rằng : Ngưỡng mong đức Như Lai đem đại ch�ng nầy giao ph� cho t�i, t�i sẽ thuyết ph�p gi�o h�a họ.

Phật n�i : Người ngu si ! X� Lợi Phất v.v� l� bực th�ng minh đại tr� mọi người tin phục, m� ta c�n chẳng đem đại ch�ng giao ph�, huống ngươi l� người ngu si ăn nước miếng của kẻ kh�c ư !

L�c đ� Đề B� Đạt Đa c�ng sanh �c t�m n�i rằng : Nầy C� Đ�m. Nay dầu �ng điều phục đại ch�ng, nhưng thế cũng chẳng được l�u sẽ phải bị ti�u diệt ! Vừa n�i xong đất liền r�ng động, Đề B� Đạt Đa t� xuống đất,� b�n th�n �ng ấy ph�t ra luồng gi� mạnh thổi bụi đất lấm dơ cả m�nh.

Đề B� Đạt Đa thấy tướng xấu nầy lại n�i rằng :� Nếu th�n ta hiện đời phải đọa A Tỳ địa ngục, ta phải b�o sự o�n th� lớn nầy.

Đề B� Đạt Đa liền đến chỗ Th�i Tử� Thiện Kiến.

Th�i Tử : Hỏi Đại sư Th�nh nhơn cớ sao dung nhan� tiều tụy sắc diện lo buồn ?

Đề B� Đạt Đa n�i : Ta lu�n lu�n như vậy m� Th�i Tử chẳng biết ư ?

Th�i Tử hỏi : C� nhơn duy�n g� như vậy ? Xin Đại Sư dạy r� .

Đề B� Đạt Đa n�i : Nay ta c�ng Th�i Tử th�n mến nhau. Người ngo�i mắng nhiếc Th�i Tử, lẽ đ�u ta chẳng lo buồn.

Th�i Tử hỏi : Người ta mắng nhiếc t�i như thế n�o ?

Đề B� Đạt Đa n�i : Mọi người mắng Th�i Tử l� vị sanh o�n.

Th�i Tử hỏi : Sao lại gọi t�i l� vị sanh o�n ? Ai đặt ra danh từ nầy ?

Đề B� Đạt Đa n�i : L�c chưa sanh Th�i Tử, tất cả tướng sư đều bảo rằng l�c đứa trẻ nầy lớn l�n sẽ giết cha do đ� người ngo�i đều gọi Th�i Tử l� vị sanh o�n. Người trong cung v� muốn Th�i Tử vui l�ng n�n đặt l� Thiện Kiến.

Vi Đề Hy phu nhơn nghe lời tướng sư, l�c sanh Th�i Tử từ tr�n lầu cao n�m xuống đất, l�m g�y mất một ng�n tay của Th�i Tử. Do cớ nầy n�n mọi người lại gọi t�n Th�i Tử l� Chiết Chỉ. Ta nghe những việc nầy trong l�ng lo buồn, nhưng lại chẳng d�m n�i với Th�i Tử.

Đề B� Đạt Đa đem những việc �c như vậy x�i Th�i Tử giết vua cha m� bảo rằng : Nếu Th�i Tử giết vua cha, thời ta cũng c� thể giết Sa M�n C� Đ�m.

Th�i Tử hỏi đại thần V� H�nh. Đại thần thuật sự t�ch đặt t�n đ�ng như lời của Đề B� Đạt Đa.

Th�i Tử nghe xong liền c�ng đại thần bắt vua cha giam ở ngo�i th�nh sai bốn đội binh giữ g�n nghi�m ngặt. Phu nhơn Vi Đề Hy đến thăm vua. Người giữ cửa nh� giam chẳng cho v�o. Phu nhơn cả giận b�n quở mắng. Người giữ cửa đem việc nầy thưa với Th�i Tử. Th�i Tử Thiện Kiến giận dữ v�o cung nắm t�c mẹ r�t gươm muốn ch�m.

Kỳ B� liền đến can rằng : T�u Đại Vương ! Từ khi lập quốc đến nay, dầu tội rất nặng cũng chẳng xử đến người nữ, huống l� mẹ đẻ.

Th�i Tử v� nể Kỳ B� n�n kh�ng giết phu nhơn. Dứt hẳn sự uống ăn thuốc men của vua cha. Qu� bảy ng�y vua cha chết. Thiện Kiến Th�i Tử mới sanh l�ng hối hận.

Đại Thần V� H�nh t�u rằng : Tất cả h�nh nghiệp đều kh�ng c� tội, sao Đại Vương lại sanh l�ng hối hận buồn rầu.

Kỳ B� t�u rằng : Đại Vương n�n biết rằng việc l�m của Đại Vương gồm hai tội nặng : một l� tội giết cha, hai l� tội giết Tu Đ� Ho�n. Tội nặng như vậy trừ Phật kh�ng ai c� thể l�m cho tội đ� được trừ diệt.

Vua n�i Đức Như Lai thanh tịnh ta l� người tội nhơ uế l�m sao d�m đến thấy Phật.

Nầy Thiện Nam Tử ! Ta biết việc nầy n�n bảo A Nan rằng sau ba th�ng ta sẽ nhập Niết� B�n.�

Th�i Tử Thiện Kiến nghe tin nầy liền đến ra mắt ta. Ta v� Thiện Kiến m� thuyết ph�p, do đ�y tội nặng được bớt nhẹ, Thiện Kiến được v� căn t�n.

Nầy Thiện Nam Tử ! H�ng đệ tử của ta nghe những lời nầy chẳng hiểu � của ta, n�n cho rằng đức Như Lai quyết định n�i rốt r�o nhập Niết B�n.�

Phật bảo Ca Diếp Bồ T�t : Nầy Thiện Nam Tử ! Bồ T�t c� hai hạng : Một l� thật nghĩa, hai l� giả danh.

Giả danh Bồ T�t nghe tin Phật sau ba th�ng sẽ nhập Niết B�n, đều sanh l�ng thối thất m� n�i rằng : Đức Như Lai c�n l� v� thường, tại sao ch�ng ta lại v� sự v� thường m� lại cần khổ trong v� lượng đời. Đức Như Lai th�nh tựu đầy đủ v� lượng c�ng đức m� c�n kh�ng thể ph� hoại được tử ma, huống l� bọn ta.

Nầy Thiện Nam Tử ! Ta v� hạng Bồ T�t nầy m� n�i rằng Như Lai thường trụ kh�ng c� biến đổi.

C�c đệ tử của ta nghe lời tr�n đ�y chẳng hiểu � của ta b�n xướng rằng đức Như Lai trọn chẳng rốt r�o nhập Niết B�n.

Nầy Thiện Nam Tử ! C� những ch�ng sanh chấp đoạn kiến bảo rằng tất cả ch�ng sanh sau khi th�n thể chết mất, những nghiệp thiện, nghiệp �c kh�ng c� người l�nh thọ. Ta v� những người nầy m� n�i rằng quả b�o l�nh cũng như quả b�o �c thiệt c� người l�nh thọ. Do đ�u biết rằng c� ?

Như thuở qu� khứ nơi th�nh C�u Thi Na c� Thiện Kiến Vương : L�c l�m đồng tử trải qua t�m mu�n bốn ng�n tuổi, thời kỳ l�m Th�i tử trải qua t�m mu�n bốn ng�n tuổi, đến l�c l�n ng�i vua cũng trải qua t�m mu�n bốn ng�n tuổi. Thiện Kiến Vương ngồi ri�ng một m�nh suy nghĩ rằng : Ch�ng sanh phước mỏng tuổi thọ ngắn ngủi, thường c� bốn thứ oan gia theo dỏi m� ch�ng sanh chẳng hay biết, m�i ph�ng dật. Ta n�n xuất gia tu h�nh dứt tuyệt bốn thứ oan gia sanh, gi�, bịnh, chết. Nh� vua sai quan x�y nh� thất bảo ở ngo�i th�nh rồi bảo quần thần, hậu phi,� c�c vương tử c�ng tất cả quyến thuộc :Nay ta muốn xuất gia c�c người c� bằng l�ng kh�ng ? C�c đại thần c�ng quyến thuộc đều bằng l�ng. Thiện Kiến Vương đem theo một người hầu hạ qua ở nơi nh� thất bảo tu tập từ t�m trải qua t�m mu�n bốn ng�n năm. Do sự tu tập từ t�m nầy n�n sau đ� trải qua t�m mu�n bốn ng�n đời thường l�m Chuyển Lu�n Th�nh Vương, ba mươi đời l�m Th�ch Đề Ho�n Nhơn, v� lượng đời l�m tiểu quốc vương.

Nầy Thiện Nam Tử ! Thiện Kiến Vương thuở xưa đ� ch�nh l� tiền th�n của ta. C�c đệ tử của ta nghe những lời tr�n đ�y chẳng hiểu được � của ta b�n n�i rằng : Đức Như Lai quyết định n�i c� ng� v� c� ng� sở.

Lại một thời kỳ kia ta v� ch�ng sanh m� n�i rằng ng� ch�nh l� t�nh, nghĩa l� những nhơn duy�n trong th�n ngo�i cảnh, mười hai nhơn duy�n, ngũ ấm, t�m, giới, c�ng đức, h�nh nghiệp, tự tại thi�n ch�nh đ�y gọi l� ng�. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n cho rằng đức Như Lai quyết định n�i c� ng�.

Nầy Thiện Nam Tử ! Ng�y kia c� một Tỳ Kheo đến bạch rằng : Thế T�n ! Thế n�o gọi l� ng�, ai l� ng� ? Duy�n g� m� c� ng� ? Ta bảo Tỳ Kheo đ� rằng : Nầy Tỳ Kheo kh�ng c� ng� kh�ng c� ng� sở. Ng� đ� ch�nh l� trước kh�ng m� nay c�, c� rồi trở lại kh�ng. L�c n� sanh kh�ng từ đ�u lại, l�c n� diệt cũng kh�ng đến đ�u. Dầu c� nghiệp quả m� kh�ng c� t�c giả, kh�ng c� ai rời bỏ ngũ ấm cũng như kh�ng c� ai thọ lấy ngũ ấm. Như lời �ng hỏi thế n�o l� ng� ?� Ng� đ� ch�nh l� thời kỳ vậy. Ai l� ng� ? Ch�nh l� nghiệp vậy.� Duy�n g� m� c� ng� ? Ch�nh l� �i vậy. Nầy Tỳ Kheo ! Như hai tay vổ nhau trong đ� ph�t ra tiếng. Ng� cũng như vậy, ch�ng sanh, nghiệp, �i, do ba nhơn duy�n nầy m� gọi đ� l� ng�. Nầy Tỳ Kheo ! Nơi tất cả ch�ng sanh, sắc chẳng phải l� ng�, trong ng� kh�ng c� sắc, trong sắc kh�ng c� ng�,thọ tưởng h�nh thức cũng như vậy. Nầy Tỳ Kheo ! C�c ngoại đạo dầu n�i l� c� ng� nhưng trọn chẳng l�a ngũ ấm. Kh�ng bao giờ c� thể n�i rằng ri�ng c� ng� rời ngo�i ngũ ấm. Tất cả ch�ng sanh, h�nh nghiệp như huyễn h�a như dương diệm. Nầy Tỳ Kheo ! Ngũ ấm đều l� v� thường, v� lạc, v� ng�, v� tịnh.

Nầy Thiện Nam Tử ! L�c ta giảng dạy những lời tr�n đ�y, c� v� lượng Tỳ Kheo qu�n ngũ ấm l� v� ng�, l� kh�ng ng� sở, m� chứng đặng quả A La H�n.

Nầy Thiện Nam Tử ! C�c đệ tử của ta nghe lời n�i tr�n đ�y chẳng hiểu được � của ta cho rằng đức Như Lai quyết định n�i v� ng�.

Nầy Thiện Nam Tử ! Trong khế kinh ta lại n�i rằng do ba sự h�a hiệp m� c� th�n : Cha mẹ, trung ấm. Hoặc c� l�c ta n�i bực A Na H�m nơi hiện th�n nhập Niết B�n, hoặc n�i nơi th�n trung ấm nhập Niết B�n. Hoặc n�i rằng th�n căn của trung ấm minh mẫn s�ng suốt đều do nơi hạnh nghiệp đời trước, như đề hồ trong sạch.�

Nầy Thiện Nam Tử ! C� l�c ta n�i rằng ch�ng sanh tệ �c thọ th�n trung ấm xấu x� như vải bố th�. Ch�ng sanh thuần thiện thọ th�n trung ấm tốt đẹp như lụa trắng. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i c� th�n trung ấm.

Nầy Thiện Nam Tử ! Ta lại v� những ch�ng sanh phạm tội nghịch m� n�i rằng kẻ tạo tội ngũ nghịch sau khi chết chẳng v�o địa ngục A Tỳ.

Ta lại n�i rằng Tỳ Kheo Đ�m Ma Lưu Chi, sau khi chết chẳng v�o địa ngục A Tỳ, nơi khỏang giữa kh�ng chỗ dừng ở.

Ta lại bảo Phạm Ch� Độc Tử : Nầy Phạm Ch� ! Nếu c� th�n trung ấm thời c� s�u sự c�. Ta lại n�i c� ch�ng sanh c�i v� sắc kh�ng c� th�n trung ấm. C�c đệ tử của ta nghe lời tr�n đ�y chẳng hiểu được � của ta b�n n�i rằng đức Phật quyết định n�i kh�ng th�n trung ấm.

Nầy Thiện Nam Tử ! Trong khế kinh ta lại n�i c� thối thất. Nhơn nơi v� lượng sự giải đ�i biếng trể, c�c Tỳ Kheo chẳng tu h�nh đạo hạnh n�n n�i c� năm điều thối thất : Một l� th�ch nhiều việc, hai l� th�ch n�i việc đời, ba l� ưa ngủ nghỉ, bốn l� ưa gần người tại gia, năm l� ưa thường dạo đi, do năm nhơn duy�n nầy l�m cho Tỳ Kheo thối thất.�

Nhơn duy�n thối thất lại c� hai thứ : Một l� nội nhơn, hai l� ngoại nhơn, bực A La H�n dầu rời khỏi nội nhơn chẳng l�a ngoại nhơn. Do nhơn duy�n ngo�i n�n sanh phiền n�o. V� sanh phiền n�o thời thối thất.

C� Tỳ Kheo t�n l� C� Đ�m , s�u phen thối thất, sanh l�ng hổ thẹn lại tiến tu lần thứ bảy b�n được, được rồi sợ thối thất lấy dao tự đ�m m�nh m� chết.

Ta lại n�i c� l�c giải tho�t, hoặc n�i s�u hạng A La H�n. C�c đệ tử của ta nghe những lời nầy chẳng hiểu được � của ta b�n cho rằng đức Như lai quyết định n�i c� thối thất.

Nầy Thiện Nam Tử ! Trong kinh lại n�i như đ� ch�y th�nh than thời chẳng c�n trở lại l�m c�y gỗ. Như b�nh đ� bể thời kh�ng c�n c�ng dụng của b�nh. Phiền n�o cũng như vậy, A La H�n đ� dứt thời trọn chẳng c� lại nữa.

Ta cũng n�i ch�ng sanh nhơn duy�n c� phiền n�o do ba điều : Một l� chưa dứt phiền n�o, hai l� chẳng dứt nhơn duy�n, ba l� chẳng kh�o suy nghĩ. Bực A La H�n kh�ng c� hai điều : Nghĩa l� đ� dứt phiền n�o v� đ� kh�o suy nghĩ. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy , chẳng hiểu được � của ta b�n cho rằng đức Như Lai quyết định n�i kh�ng thối thất.

Trong khế kinh ta n�i th�n của Như Lai c� hai thứ : Một l� sanh th�n, hai l� ph�p th�n. Sanh th�n l� th�n phương tiện ứng h�a. Th�n nầy c� thể n�i l� sanh gi� bịnh chết, cao thấp đen trắng, l� đ�y l� kia l� học l� v� học. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu được � của ta b�n cho rằng đức Như Lai quyết định n�i th�n Phật l� ph�p hữu vi. Ph�p th�n l� thường lạc ng� tịnh, l�a hẳn tất cả sanh gi� bịnh chết, chẳng phải trắng đen, chẳng phải cao thấp, chẳng phải đ�y kia, chẳng phải học v� học, Phật ra đời hoặc chẳng ra đời vẫn thường trụ chẳng động kh�ng biến đổi. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu được � của ta, b�n cho rằng đức Như lai quyết định n�i th�n Phật l� ph�p v� vi.

Nầy Thiện Nam Tử ! Trong khế kinh ta n�i mười hai nhơn duy�n : Từ v� minh sanh ra h�nh, từ h�nh sanh ra thức, từ thức sanh ra danh sắc, từ danh sắc sanh ra lục nhập, từ lục nhập sanh ra x�c, từ x�c sanh ra thọ, từ thọ sanh ra �i, từ �i sanh ra thủ, từ thủ sanh ra hữu, từ hữu sanh ra sanh, từ sanh thời c� gi� chết buồn khổ. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu được � của ta b�n n�i rằng đức Như Lai n�i mười hai nhơn duy�n quyết định� l� hữu vi.

Lại một ng�y kia ta bảo c�c Tỳ Kheo rằng mười hai nhơn duy�n t�nh tướng l� thường trụ kh�ng luận c� Phật hay kh�ng Phật. C� mười hai duy�n chẳng từ duy�n sanh, c� từ duy�n sanh chẳng phải mười hai duy�n, c� từ duy�n sanh cũng l� mười hai duy�n, c� chẳng phải duy�n sanh m� cũng chẳng phải l� mười hai duy�n.

C� mười hai duy�n chẳng phải l� duy�n sanh, ch�nh l� mười hai chi đời vị lai. C� từ duy�n sanh m� chẳng phải l� mười hai ch�nh l� th�n ngũ ấm của A La H�n. C� từ duy�n sanh cũng l� mười hai duy�n ch�nh l� th�n ngũ ấm của ph�m phu. Mười hai nhơn duy�n chẳng phải l� duy�n sanh, chẳng phải mười hai duy�n ch�nh l� hư kh�ng Niết B�n.

C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu được � của ta, b�n cho rằng đức Như Lai n�i mười hai nhơn duy�n quyết định l� v� vi.

�Nầy Thiện Nam Tử ! Trong khế kinh ta n�i tất cả ch�ng sanh tạo nghiệp thiện �c, l�c chết, tứ đại nầy liền hư hoại. Người tạo nghiệp thuần thiện t�m thức liền đi l�n, người tạo nghiệp thuần �c t�m thức liền đi xuống. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng�
hiểu được � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i t�m quyết định l� thường trụ.

Nầy Thiện Nam Tử ! Một thuở kia ta n�i với vua Tần B� Ta La rằng : Nầy Đại vương ! Sắc l� v� thường v� từ nhơn v� thường m� sanh ra sắc. Nếu sắc đ� từ nhơn v� thường m� sanh, người tr� kh�ng bao giờ n�i sắc l� thường. Nếu sắc l� thường lẽ ra chẳng hoại diệt sanh c�c khổ n�o. Nay thấy sắc hoại diệt n�n biết rằng sắc l� v� thường. Như sắc, thọ tưởng h�nh thức cũng như vậy.

C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu được � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i t�m quyết định đoạn diệt.

Nầy Thiện Nam Tử ! Trong khế kinh ta n�i h�ng đệ tử l�nh thọ những hoa hương v�ng bạc vật b�u vợ con t�i tớ, t�m vật bất tịnh chứng được ch�nh đạo cũng chẳng rời bỏ những vật ấy. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu được � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i hưởng thọ ngũ dục chẳng chướng ngại th�nh đạo.

Lại c� l�c ta n�i người tại gia kh�ng thể chứng được ch�nh đạo. H�ng đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu được � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i hưởng thọ ngũ dục quyết định chướng ngại ch�nh đạo.

Trong khế kinh ta n�i xa l�a phiền n�o chưa được giải tho�t như c�i dục tu tập ph�p thế đệ nhứt. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu được � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i ph�p thế đệ nhứt chỉ l� c�i dục.

Trong khế kinh ta lại n�i no�n ph�p, đảnh ph�p, nhẫn ph�p, thế đệ nhứt ph�p thuộc nơi sơ thiền đến tứ thiền. Với c�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu được � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i bốn ph�p ấy thuộc nơi c�i sắc. Trong khế kinh ta lại n�i h�ng ngoại đạo đ� dứt được phiền n�o c�i tứ thiền tu tập no�n ph�p đảnh ph�p, nhẫn ph�p, thế đệ nhứt ph�p, qu�n tứ đế chứng quả A Na H�m. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu được � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i thế đệ nhứt ph�p thuộc nơi c�i v� sắc.

Trong khế kinh ta từng n�i trong bốn thứ bố th� c� ba điều trong sạch : Một l� th� chủ tin nhơn tin quả tin bố th�, người thọ chẳng tin nhơn, chẳng tin quả c�ng bố th�, hai l� th� chủ chẳng tin nhơn quả v� bố th�, người thọ tin nhơn quả v� bố th� ; ba l� th� chỉ v� người thọ cả hai đều c� l�ng tin ; bốn l� th� chủ v� người thọ cả hai đều chẳng tin. Bốn thứ bố th� tr�n đ�y ba hạng ban đầu l� trong sạch.� C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu được � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i bố th� chỉ thuộc nơi �.

C� một l�c kia ta lại n�i rằng người bố th� l�c bố th� đem năm việc ra bố th� : Một l� bố th� sắc, hai l� bố th� sức lực, ba l� bố th� an ổn, bốn l� bố th� mạng sống, năm l� bố th� biện t�i, do nhơn duy�n nầy n�n th� chủ trở lại được năm quả b�o. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu được � của ta b�n cho rằng đức Phật n�i bố th� tức l� năm ấm.

C� một l�c ta n�i rằng : Niết B�n tức l� viễn ly, phiền n�o dứt hẳn kh�ng c�n thừa s�t, như đ�n đ� tắt, kh�ng c�n ph�p g� sanh trở lại, Niết B�n cũng như vậy.

N�i hư kh�ng đ� tức l� kh�ng chỗ c�, như trong đời gọi chỗ kh�ng c� l� hư kh�ng, chẳng phải do tr� dứt mới kh�ng chỗ c�. Nếu hư kh�ng l� c� lẽ ra phải c� nhơn duy�n nếu đ� c� nhơn duy�n lẽ ra phải c� dứt diệt, bởi hư kh�ng vốn l� kh�ng n�n kh�ng c� dứt diệt.� C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu được � của ta b�n cho rằng đức Phật n�i kh�ng c� ba ph�p v� vi.

Một l�c kia ta bảo Mục Kiền Li�n rằng luận về Niết B�n tức l� chương c�, tức l� dấu vết, tức l� chỗ rốt r�o, l� chỗ v� sở �y, l� bực đại sư, l� đại quả, l� tr� rốt r�o, l� đại nhẫn, l� v� ngại tam muội, l� đại ph�p giới, l� cam lộ vị, l� kh� thấy biết. Nầy Mục Kiền Li�n ! Nếu n�i rằng kh�ng Niết B�n, tại sao c� người sanh l�ng hủy b�ng Niết B�n lại phải đọa địa ngục. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu được � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i c� Niết B�n.

Lại một l�c kia ta bảo Mục Kiền Li�n rằng nh�n căn chẳng bền chắc nhẫn đến th�n cũng chẳng bền chắc. V� chẳng bền� chắc n�n gọi l� hư kh�ng. Ăn nuốt xuống rồi xoay chuyển ti�u h�a. Tất cả �m thanh đều gọi l� hư kh�ng. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n cho rằng đức Như Lai quyết định n�i c� hư� kh�ng v� vi.

Ta lại bảo Mục Kiền Li�n c� người chưa được quả Tu Đ� Ho�n, l�c trụ nơi nhẫn ph�p, dứt v� lượng quả b�o trong ba đường dữ, n�n biết rằng chẳng phải trừ nơi tr� m� dứt diệt.� C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta, b�n cho rằng đức Như Lai quyết định n�i c� chẳng phải do tr� m� dứt diệt. Lại một l�c kia ta n�i với Tỳ Kheo Bạt Ba nếu Tỳ Kheo qu�n nơi sắc : Hoặc qu� khứ, vị lai, hiện tại, hoặc gần hoặc xa, hoặc th� hoặc tế, những sắc như vậy chẳng phải l� ng� chẳng phải ng� sở : Qu�n như vậy c� thể dứt được l�ng tham �i nơi sắc, _ Bạt Ba bạch rằng : Thế n�o gọi l� sắc ?�
_ Ta đ�p : Tứ đại gọi rằng sắc, thọ tưởng h�nh thức bốn ấm nầy gọi l� danh. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n cho rằng đức Như Lai quyết định n�i sắc l� tứ đại.

Nầy Thiện Nam Tử ! Ta lại n�i rằng như nhơn nơi mặt gương m� c� b�ng h�nh hiện ra, sắc cũng như vậy nhơn nơi tứ đại tạo th�nh. Ch�nh l� những thứ to, nhỏ, r�t, trơn, xanh, v�ng, đỏ, trắng, d�i, vắn, vu�ng, tr�n, cong , ngay, nhẹ, nặng, lạnh, n�ng, đ�i kh�t,� kh�i, m�y , bụi m�, đ�y gọi l� những sắc do tứ đại tạo th�nh dường như vang b�ng. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i c� tứ đại thời c� sắc do tứ đại tạo th�nh, hoặc n�i c� tứ đại m� kh�ng c� sắc.

Nầy Thiện Nam Tử ! Trước kia Phương Tử Bồ Đề n�i rằng nếu c� Tỳ Kheo tr� giới l�c ph�t t�m �c, n�n biết rằng l�c đ� mất giới Tỳ Kheo. Ta nghe lời nầy b�n bảo rằng : Nầy Phương Tử ! Giới c� bảy thứ từ nơi th�n v� miệng m� c� v� t�c biểu sắc. Do nhơn duy�n v� t�c biểu sắc nầy n�n dầu t�m của Tỳ Kheo ở trong �c v� k� nhưng chẳng gọi l� mất giới, vẫn c�n gọi l� tr� giới. C�c� đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n cho rằng đức Phật n�i c� v� t�c biểu sắc.

Nầy Thiện Nam Tử ! Trong c�c kinh kh�c ta c� n�i rằng giới ch�nh l� ngăn chế ph�p �c, nếu chẳng l�m �c đ�y gọi l� tr� giới. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n xướng rằng đức Như Lai quyết định n�i kh�ng c� v� t�c biểu sắc.

Nầy Thiện Nam Tử ! Trong khế kinh ta từng n�i sắc ấm của th�nh nhơn nhẫn đến thức ấm đều l� do v� minh sanh ra. Tất cả ph�m phu cũng như vậy, từ v� minh sanh ra �i, n�n biết rằng �i nầy ch�nh l� v� minh, từ �i sanh ra thủ, n�n biết rằng thủ nầy ch�nh l� v� minh �i. T� thủ sanh ra hữu, hữu nầy ch�nh l� v� minh �i thủ. Từ hữu sanh ra thọ, n�n biết rằng thọ nầy ch�nh l� h�nh hữu. Từ nơi thọ sanh ra danh sắc, v� minh �i, thủ, hữu, h�nh, thọ, x�c, thức, lục, nhập v.v� do đ�y n�n thọ ch�nh l� mười hai chi. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i kh�ng c� t�m sở.

Nầy Thiện Nam Tử ! Trong khế kinh ta từng n�i từ nơi nh�n, sắc, minh v� �c dục, do bốn thứ nầy l�m nhơn duy�n sanh ra nh�n thức. �c dục trong đ�y ch�nh l� v� minh, l�c dục cầu thời gọi l� �i, do �i m� c� thủ, thủ đ�y gọi l� nghiệp, nghiệp l�m duy�n cho thức, thức l�m duy�n cho danh sắc, danh sắc l�m duy�n cho lục nhập, lục nhập l�m duy�n cho x�c, x�c l�m duy�n cho tưởng thọ �i, t�n, tinh tấn định v� huệ, những ph�p nầy nhơn nơi x�c m� sanh nhưng chẳng phải l� x�c. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i c� t�m sở.

Nầy Thiện Nam Tử ! Hoặc c� l�c ta n�i chỉ c� một cỏi, hoặc n�i hai ba bốn năm s�u mười t�m ch�n nhẫn đến hai mươi lăm c�i. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i c� năm c�i, hoặc n�i c� s�u c�i.

Nầy Thiện Nam Tử ! Ng�y trước l�c� ở nơi rừng Ni C�u Đ� tại th�nh Ca Tỳ La Vệ, Th�ch Ma Nam bạch với ta rằng : Thế T�n sao gọi l� Ưu B� Tắc ? Ta n�i : Nếu c󠠠������������� Thiện nam tử hoặc Thiện nữ nhơn n�o căn th�n đầy đủ thọ ba ph�p quy y thời gọi l� Ưu B� Tắc. Th�ch Ma Nam lại hỏi : Thế T�n sao gọi l� nhứt phần Ưu B� Tắc ? Ta n�i : Nếu thọ ba ph�p quy y v� thọ một giới thời gọi l� nhứt phần Ưu B� Tắc. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i Ưu B� Tắc được thọ từ phần.���

Lại một l�c kia ta ở b�n s�ng Hằng, Ca Chi�n Di�n đến bạch với ta rằng : Thế T�n ! T�i gi�o ho� ch�ng sanh khiến họ thọ ph�p b�t quan trai : Hoặc một ng�y, hoặc một đ�m, hoặc một giờ, hoặc một niệm, những người nầy� được th�nh trai ph�p chăng ? Ta n�i : N�y Ca Chi�n Di�n, những người nầy chỉ được điều l�nh m� chẳng được gọi l� được trai ph�p. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n n�i rằng đức Như Lai n�i ph�p b�t quan trai thọ đủ mới được.

Trong khế kinh ta từng n�i rằng nếu c� Tỳ Kheo đ� phạm bốn tội trọng thời chẳng gọi l� Tỳ Kheo, gọi l� ph� Tỳ Kheo, hư mất Tỳ Kheo chẳng c�n c� thể sanh chủng tử ph�p l�nh, như hột giống đ� ch�y chẳng c�n mọc mầm sanh b�ng tr�i , như c�y đa la nếu ngọn đ� bị đứt thời chẳng c�n sanh tr�i. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i c�c Tỳ Kheo phạm giới trọng rồi b�n mất giới Tỳ Kheo.

Trong khế kinh , ta v� Thuần Đ� m� n�i bốn hạng Tỳ Kheo : Một l� hạng rốt r�o đến ch�nh đạo, hai l� hạng chỉ b�y ch�nh đạo, ba l� hạng l�nh thọ ch�nh đạo, bốn l� hạng nhiễm � ch�nh đạo. Người phạm bốn tội trọng l� hạng nhiễm � ch�nh đạo. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i c�c Tỳ Kheo đ� phạm bốn tội trọng chẳng mất giới.

Trong khế kinh ta bảo c�c Tỳ Kheo c� nhứt thừa, nhứt đạo, nhứt hạnh, nhứt duy�n, bốn ph�p nầy c� thể l�m cho ch�ng sanh được đại tịch tịnh, dứt hẳn tất cả sự r�ng buộc sầu khổ, khổ quả c�ng khổ nhơn, l�m cho tất cả ch�ng sanh đến nơi nhứt thừa. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i Tu Đ� Ho�n nhẫn đến A La H�n đều được Phật đạo.

Nầy Thiện Nam Tử ! Trong khế kinh ta n�i Tu Đ� Ho�n bảy lần sanh qua lại trong nhơn gian c�ng c�i trời, b�n chứng A La H�n nhập Niết B�n. Tư Đ� H�m một lần sanh trong nhơn gian v� c�i trời b�n nhập Niết B�n. A Na H�m ph�m c� năm hạng : Hoặc c� trung gian nhập Niết B�n nhẫn đến thượng lưu nhập Niết b�n. A La H�n ph�m c� hai hạng : Một l� hiện tại, hai l� vị lai, hiện tại cũng dứt phiền n�o ngũ ấm, vị lai cũng dứt phiền n�o ngũ ấm. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i Tu Đ� Ho�n đến A La H�n chẳng được Phật đạo.

Trong khế kinh ta từng n�i Phật t�nh đủ c� s�u điều : Một l� thường, hai l� thật, ba l� chơn, bốn l� thiện, năm l� tịnh, s�u l� c� thể thấy. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i Phật t�nh của ch�ng sanh rời ngo�i ch�ng sanh m� c�.

Ta lại n�i Phật t�nh của ch�ng sanh như hư kh�ng. Hư kh�ng chẳng phải qu� khứ vị lai hiện tại, chẳng phải nội ngoại, chẳng phải sắc thinh hương vị x�c, Phật t�nh cũng như vậy. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i Phật t�nh của ch�ng sanh rời ngo�i ch�ng sanh m� c�.

Ta lại n�i Phật t�nh của ch�ng sanh dường như kho ch�u b�u ẩn k�n trong nh� của bần nữ, như Kim Cang bảo ch�u ẩn tr�n tr�n của lực sĩ, như suối Cam Lộ của Chuyển Lu�n Th�nh Vương.� C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i Phật t�nh của ch�ng sanh rời ngo�i ch�ng sanh m� c�.

Ta lại n�i h�ng Nhứt Xiển Đề phạm bốn tội trọng, hủy b�ng kinh điển đại thừa, tạo tội ngũ nghịch đều c� Phật t�nh. Những ch�ng sanh nầy đều kh�ng c� ph�p l�nh. Phật t�nh l� l�nh. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n cho rằng đức Như Lai n�i Phật t�nh của ch�ng sanh rời ngo�i ch�ng sanh m� c�.

Ta lại n�i ch�ng sanh ch�nh l� Phật t�nh, v� nếu rời ch�ng sanh thời chẳng được v� thượng Bồ Đề. Do đ�y n�n ta v� vua Ba Tư Nặc m� n�i v� dụ rờ voi : Như bọn người m� n�i h�nh dạng của voi, dầu chẳng tr�ng nhưng đều chẳng rời ngo�i voi. Ch�ng sanh n�i sắc, n�i thọ tưởng h�nh thức l� Phật t�nh cũng như vậy, dầu chẳng phải l� Phật t�nh� nhưng chẳng phải rời Phật t�nh. Như ta v� vua Ba Tư Nặc m� n�i v� dụ ống kh�ng hầu Phật t�nh cũng như vậy. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n lập ra nhiều thuyết kh�c nhau, như người m� hỏi m�u của sữa, Phật t�nh cũng như vậy. Do cớ nầy, hoặc c� người n�i h�ng Nhứt Xiển Đề phạm bốn tội trọng hủy b�ng kinh Đại Thừa tạo tội ngũ nghịch đều c� Phật t�nh. Hoặc c� người n�i l� kh�ng c� Phật t�nh.

Trong khế kinh nhiều lần ta n�i rằng một người xuất thế thời nhiều� người được lợi �ch. Trong một c�i nước kh�ng c� hai vua Chuyển Lu�n. Trong một thế giới kh�ng c� hai đức Phật xuất thế. Một tứ thi�n hạ kh�ng c� t�m Tứ Thi�n Vương, nhẫn đến kh�ng c� hai Tha Ho� Tự Tại Thi�n. Ta n�i từ Di�m Ph� Đề, dưới đến địa ngục A Tỳ, tr�n đến trời Sắc Cứu c�nh. C�c đệ tử của ta nghe lời nầy chẳng hiểu � của ta b�n cho� rằng đức Như Lai n�i kh�ng c� Phật mười phương. Thật ra trong c�c kinh Đại Thừa ta n�i c� thập phương chư Phật.

Nầy Thiện Nam Tử ! Những điều tr�nh tụng như vậy l� cảnh giới của chư Phật chẳng phải h�ng Thanh Văn Duy�n Gi�c biết được. Nếu người n�o đối với những việc nầy sanh l�ng nghi c�n c� thể ph� hoại được v� lượng phiền n�o. Nếu người n�o ở trong những việc nầy sanh l�ng quyết định thời gọi l� chấp trước.

Ca Diếp Bồ T�t bạch Phật rằng : Thế n�o l� chấp trước ?

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Những người như vậy hoặc do người kh�c dạy bảo, hoặc nghe người kh�c n�i, hoặc tự t�m kinh điển, với những điều ham th�ch chẳng thể bu�ng bỏ đ�y gọi l� chấp trước.

_ Bạch Thế T�n ! Sự chấp trước nầy l� thiện hay l� bất thiện ?

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Sự chấp trước như vậy chẳng gọi l� thiện, v� kh�ng thể ph� hoại những lưới nghi.

_ Bạch Thế T�n ! Những người nầy vốn tự chẳng nghi, sao lại n�i rằng chẳng ph� hoại lưới nghi ?

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Luận về người chẳng nghi ch�nh l� nghi.

_ Bạch Thế T�n ! Nếu c� người n�i rằng bực Tu Đ� Ho�n chẳng đọa ba �c đạo. Người nầy cũng n�n gọi l� chấp trước, l� nghi.

_ Nầy Thiện Nam Tử ! N�n gọi l� quyết định, m� chẳng được gọi l� nghi. Tại sao vậy ? Nầy Thiện Nam Tử ! Như c� người trước kia thấy c�y thấy người, về sau đi ban đ�m từ xa thấy gốc c�y trụi, b�n nghi rằng đ� l� người hay l� c�y ? Như người trước thấy Tỳ Kheo v� Phạm Ch�, l�c sau đi đường từ xa thấy Tỳ Kheo b�n nghi rằng đ� l� Sa M�n hay l� Phạm Ch� ? Như người trước thấy b� v� tr�u, l�c sau từ xa thấy b�, b�n nghi rằng đ� l� b� hay tr�u ?

Nầy Thiện Nam Tử ! Tấ cả ch�ng sanh trước thấy hai vật về sau b�n sanh nghi, v� trong t�m họ chẳng nhận được r� r�ng.

Ta cũng chẳng n�i rằng bực tu Đ� Ho�n c� đọa ba đường �c hay chẳng đọa ba đường �c, cớ g� người nầy lại sanh l�ng nghi !

_ Bạch Thế T�n ! Như Phật n�i phải trước c� thấy rồi sau mới nghi. Nhưng c� người l�c chưa thấy hai vật cũng lại sanh nghi. Như đối với Niết B�n. Như c� người đi đường gặp d�ng nước đục, trước kia chưa từng thấy m� cũng sanh nghi rằng d�ng nước nầy s�u hay cạn.

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Luận về Niết B�n ch�nh l� dứt khổ, chẳng phải l� Niết B�n thời ch�nh l� khổ. Tất cả ch�ng sanh thấy c� khổ c�ng chẳng phải khổ. Như thấy đ�i kh�t, lạnh� n�ng, giận mừng, bịnh gầy, an ổn, trẻ, gi�, sống chết, tr�i buộc, cởi mở, �n �i biệt ly, o�n th� gặp gỡ, sau khi thấy những việc nầy, ch�ng sanh b�n nghi rằng sẽ c� những g� xa l�a vĩnh viễn những sự khổ n�o nầy chăng ? Do đ�y n�n ch�ng sanh đối với Niết B�n m� sanh nghi.

Nếu �ng cho rằng người đ� từ trước đến nay chưa từng thấy d�ng nước đục nầy sao lại sanh nghi. Lời n�i nầy kh�ng đ�ng nghĩa, v� người đ� ở nơi chỗ kh�c đ� từng thấy rồi, n�n ở nơi chỗ mới đến nầy m� sanh nghi.

_ Bạch Thế T�n ! Người đ� l�c trước thấy nước s�u cạn đ� chẳng� sanh nghi, nay cớ g� m� sanh nghi ?

_ Nầy Thiện Nam Tử ! V� trước kia chưa đi n�n sanh nghi. Do đ�y n�n ta n�i rằng v� trong t�m họ chẳng nhận được r� r�ng n�n sanh nghi.

_ Bạch Thế T�n ! Như lời Phật n�i nghi ch�nh l� chấp trước, chấp trước ch�nh l� nghi, đ�y l� ngườ n�o ?

_ Nầy Thiện Nam Tử ! L� người dứt căn l�nh.

_ Bạch Thế T�n ! Những hạng người n�o c� thể dứt căn l�nh.

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Người th�ng minh lanh lợi c� thể kh�o ph�n biệt, nếu xa l�a bạn l�nh chẳng nghe ch�nh ph�p, chẳng kh�o tư duy, chẳng thật h�nh đ�ng ph�p, người nầy c� thể dứt căn l�nh.

Người th�ng minh nầy v� thiếu bốn điều tr�n m� tự suy nghĩ rằng : Kh�ng c� vật bố th�, v� người th� l� rời bỏ của cải, nếu bố th� m� c� quả b�o, thời th� chủ phải thường ngh�o c�ng, v� nhơn c�ng quả giống nhau. Do suy nghĩ những việc như vậy n�n người nầy n�i rằng kh�ng nhơn kh�ng quả. Nếu n�i kh�ng nhơn kh�ng quả như vậy thời gọi l� dứt căn l�nh.

Người th�ng minh nầy lại suy nghĩ rằng : Th� chủ, người thọ v� t�i vật đều l� v� thường biến đổi, nếu kh�ng biến đổi sao lại n�i rằng đ�y l� th� chủ, đ�y l� người thọ, đ�y l� của cải, nếu kh�ng người thọ sao lại được quả b�o, do nghĩa nầy n�n biết rằng kh�ng nhơn kh�ng quả. Nếu n�i kh�ng nhơn kh�ng quả như vậy thời gọi l� dứt căn l�nh.

Người th�ng minh nầy lại suy nghĩ rằng : L�c th� chủ bố th� c� năm sự bố th� : Người thọ th� khi l�nh được của cải rồi hoặc l�m l�nh, hoặc l�m điều chẳng l�nh, m� th� chủ nầy cũng chẳng mắc phải quả b�o l�nh hay chẳng l�nh, như trong đời từ hột sanh ra tr�i, rồi từ tr�i trở lại c� hột. Nhơn ch�nh l� th� chủ, quả ch�nh l� người thọ, m� người thọ nầy kh�ng thể đem điều thiện, điều bất thiện của m�nh đ� l�m khiến cho th� chủ được quả b�o thiện c�ng bất thiện, do nghĩa nầy n�n kh�ng nhơn kh�ng quả. Nếu n�i kh�ng nhơn kh�ng quả như vậy, n�n biết người nầy c� thể dứt căn l�nh.

Người th�ng minh nầy lại suy nghĩ rằng : Kh�ng c� vật bố th�, v� vật bố th� l� v� k�, đ� l� v� k� thời đ�u c� quả b�o l�nh, kh�ng quả b�o l�nh tức l� v� k�, của vật nếu l� v� k� n�n biết rằng kh�ng c� quả b�o thiện �c, n�n kh�ng c� sự bố th� kh�ng nhơn kh�ng quả. Nếu n�i rằng kh�ng nhơn kh�ng quả như vậy phải biết người nầy c� thể dứt căn l�nh.

Người th�ng minh nầy lại suy nghĩ rằng : Người bố th� do nơi �, � nầy chẳng phải l� sắc ph�p, kh�ng thể thấy kh�ng đối tượng, đ� chẳng phải l� sắc ph�p thời đ�u c� thể bố th�, do đ�y n�n kh�ng c� sự bố th� kh�ng nhơn kh�ng quả. Nếu n�i kh�ng nhơn kh�ng quả như vậy, phải biết rằng người nầy c� thể dứt căn l�nh.

Người th�ng minh lại suy nghĩ rằng : Nếu th� chủ c�ng th� cho tượng Phật, tượng chư Thi�n cho cha mẹ đ� qua đời, như vậy l� c� người th� m� kh�ng người thọ, nếu kh�ng người thọ thời lẽ ra kh�ng quả b�o, nếu kh�ng quả b�o thời l� kh�ng nhơn, nếu đ� kh�ng nhơn thời l� kh�ng quả. Nếu n�i kh�ng nhơn quả như vậy, phải biết rằng người nầy c� thể dứt căn l�nh.

Người th�ng minh nầy lại suy nghĩ rằng : Kh�ng cha kh�ng mẹ. Nếu n�i cha mẹ l� nhơn sanh ra ch�ng sanh, đ�ng l� phải thường sanh kh�ng c� đoạn tuyệt, v� nhơn l� thường c�, nhưng chẳng thường sanh, do đ�y n�n biết rằng kh�ng c� cha mẹ. Người nầy lại nghĩ rằng : Kh�ng cha kh�ng mẹ. V� nếu th�n ch�ng sanh do cha mẹ m� c�, lẽ ra một người phải đủ cả hai căn nam nữ, nhưng sự thật kh�ng c� đủ, do đ�y biết rằng ch�ng sanh� chẳng phải do cha mẹ m� c�. Người nầy lại nghĩ rằng chẳng phải do cha mẹ m� c� ra ch�ng sanh, v� ch�nh mắt họ thấy ch�ng sanh chẳng giống với cha mẹ, nghĩa l� th�n h�nh diện mạo t�m t�nh đi đứng cử động chẳng giống với cha mẹ, n�n cha mẹ chẳng phải l� nhơn sanh ra ch�ng sanh. Người nầy lại nghĩ rằng trong đời c� bốn thứ kh�ng c� : Một l� chưa sanh gọi l� kh�ng c�, như l�c c�n l� vi�n đất s�t thời chưa c� c�ng dụng của c�i b�nh ; hai l� đ� diệt mất gọi l� kh�ng c�, như c�i b�nh đ� bể hư thời gọi l� kh�ng c� ; ba l� ri�ng kh�c nhau n�n lẫn kh�ng c�, như trong b� kh�ng c� ngựa trong ngựa kh�ng c� b� ; bốn l� rốt r�o gọi l� kh�ng c�, như sừng thỏ l�ng r�a. Cha mẹ cũng đồng như bốn thứ kh�ng c� nầy. Nếu n�i cha mẹ l� nhơn c� ra ch�ng sanh, l�c cha mẹ chết đứa con bất tất cũng chết, do đ�y n�n cha mẹ chẳng phải l� nhơn sanh ra ch�ng sanh. Người nầy lại nghĩ rằng : Nếu n�i cha mẹ l� nhơn sanh ra ch�ng sanh, lẽ ra nhơn nơi cha mẹ thường sanh ra ch�ng sanh, nhưng lại c� h�a sanh v� thấp sanh, do đ�y n�n biết chẳng phải nhơn nơi cha mẹ sanh ra ch�ng sanh. Người nầy lại nghĩ rằng : Tự c� ch�ng sanh chẳng phải nhơn nơi cha mẹ m� được sanh trưởng như chim c�ng nghe tiếng sấm nổ m� c� trứng, như chim thanh tước uống nước mắt của chim tước trống m� c� trứng, như chim cộng mạng thấy chim trống m�a b�n c� trứng. Người nầy l�c suy nghĩ những điều tr�n đ�y nếu chẳng gặp được bực thiện tri thức khai thị, phải biết rằng người nầy c� thể dứt căn l�nh.

Người th�ng minh nầy lại nghĩ rằng : Trong đời kh�ng c� quả thiện �c, v� c� những ch�ng sanh tu tập đủ mười điều l�nh, ưa thật h�nh bố th� si�ng l�m c�ng đức, m� những người nầy cũng lại bị c�c bịnh tật nh�m tr�n th�n, hoặc chết yểu, hoặc mất của, hoặc nhiều sự lo khổ. Cũng c� những người tạo đủ mười điều dữ, tham lam bỏn xẻn tật đố giải đ�i,� m� lại mạnh khỏe sống l�u, hoặc gi�u c� kh�ng sầu khổ, do đ�y n�n biết rằng kh�ng c� quả thiện �c. Người nầy lại nghĩ rằng : T�i cũng từng nghe c�c th�nh nhơn n�i c� người tu tập ph�p l�nh khi chết bị đọa trong ba đường dữ. C� người l�m điều �c khi chết sanh trong lo�i người tr�n trời, do đ�y n�n biết rằng kh�ng quả thiện �c. Người nầy lại nghĩ rằng : C�c th�nh nhơn n�i hai thuyết : Hoặc n�i s�t sanh được quả b�o� l�nh, hoặc n�i s�t sanh mắc quả b�o dữ. Th�nh nhơn c�n n�i bất định, tại sao t�i lại n�i quyết định, do đ�y n�n biết kh�ng c� quả thiện �c.

Người th�ng minh nầy lại nghĩ rằng : Trong đời kh�ng c� th�nh nhơn, v� nếu n�i l� th�nh nhơn thời phải chứng được th�nh đạo. Tất cả ch�ng sanh l�c c� đủ phiền n�o tu h�nh ch�nh đạo, n�n biết rằng người nầy đồng thời đủ c� phiền n�o v� ch�nh đạo. Nếu đồng thời c� thời ch�nh đạo chẳn g ph� được kiết sử. Nếu kh�ng phiền n�o m� tu h�nh ch�nh đạo, thời ch�nh đạo ấy d�ng l�m g� ? Do đ�y n�n người đủ phiền n�o thời ch�nh đạo chẳng thể ph� hoại được, người kh�ng phiền n�o thời ch�nh đạo lại v� dụng. Do đ�y n�n biết trong đời kh�ng c� bực th�nh nhơn.

Người th�ng minh nầy lại nghĩ rằng : V� minh l�m duy�n cho h�nh, nhẫn đến sanh� l�m duy�n cho l�o tử, mười hai nhơn duy�n nầy tất cả ch�ng sanh đồng c�.� T�m th�nh đạo t�nh n� b�nh đẳng cũng như vậy, l�c một người được, thời tất cả người lẽ ra cũng được, l�c một người tu h�nh lẽ ra tất cả khổ đều diệt, v� phiền n�o b�nh đẳng. M� nay chẳng đồng chứng đặng, do đ�y n�n biết rằng kh�ng c� ch�nh đạo.

Người th�ng minh nầy lại nghĩ rằng : C�c th�nh nhơn đều c� những ph�p đồng với ph�m phu, như l� uống ăn, đi đứng ngồi nằm, ngủ nghỉ, vui cười, đ�i kh�t, lạnh n�ng, lo buồn sợ sệt. Nếu đ� đồng với ph�m phu c� những việc như vậy, n�n biết rằng bực th�nh nhơn chẳng chứng được th�nh đạo, nếu đ� được th�nh đạo lẽ ra phải dứt hẳn những việc như vậy. Những việc như vậy nếu đ� chẳng dứt, do đ�y n�n biết rằng kh�ng th�nh đạo.

Người th�ng minh nầy lại nghĩ rằng : Th�nh nhơn c� th�n thọ vui ngũ dục, cũng mắng nhiếc đ�nh đập người, cũng tật đố ki�u mạn thọ những sự khổ vui, tạo nghiệp thiện �c, do đ�y n�n biết rằng kh�ng c� th�nh nhơn. Nếu c� ch�nh đạo lẽ ra đ� dứt những việc nầy, nếu những việc nầy chẳng dứt n�n biết rằng kh�ng ch�nh đạo.

Người th�ng minh nầy lại nghĩ rằng : Người nhiều l�ng từ mẫn gọi l� th�nh nhơn. Do nhơn duy�n g� gọi l� th�nh nhơn ? Nhơn nơi th�nh đạo m� gọi l� th�nh nhơn. Nếu t�nh của th�nh đạo l� từ mẫn, thời n�n thương x�t tất cả ch�ng sanh, chẳng cần chờ tu h�nh rồi mới đặng. Nếu như kh�ng từ mẫn cớ sao th�nh nhơn chứng được th�nh đạo lại hay từ mẫn, do đ�y n�n biết trong đời kh�ng c� th�nh đạo.

Người th�ng minh nầy lại nghĩ rằng : Tất cả tứ đại chẳng từ nhơn duy�n sanh. Ch�ng sanh đồng c� t�nh tứ đại nầy. Chẳng qu�n s�t ch�ng sanh đ�ng đến bờ nầy, chẳng đ�ng đến bờ kia, nếu l� c� th�nh đạo, thời t�nh của th�nh đạo lẽ ra cũng như vậy, nhưng nay chẳng phải như vậy, do đ�y n�n biết rằng trong đời kh�ng c� th�nh nhơn.

Người th�ng minh nầy lại nghĩ rằng : Nếu c�c bực th�nh nhơn c� một Niết B�n thời n�n biết rằng kh�ng c� th�nh nhơn. V� Niết B�n l� bất khả đắc. Ph�p thường trụ l� bất khả đắc chẳng thể lấy chẳng thể bỏ. Nếu c�c bực th�nh nhơn c� nhiều Niết B�n thời l� v� thường, v� l� ph�p c� thể đếm được. Niết B�n nếu l� một, l�c một người được thời lẽ ra tất cả đều được. Nếu Niết B�n l� nhiều thời l� c� chừng ngằn, nếu l� c� chừng ngằn thời đ�u được gọi l� thường trụ. Nếu n�i rằng thể của Niết B�n l� một, m� người giải tho�t l� nhiều, như một c�y lọng l� một m� cọng c�nh l� nhiều, lời n�i nầy chẳng đ�ng nghĩa, v� mỗi người chứng đặng chẳng phải tất cả người chứng đặng, bởi c� chừng ngằn lẽ ra l� v� thường nếu đ� l� v� thường thời đ�u được gọi l� Niết B�n. Nếu kh�ng c� Niết B�n thời ai l� bực th�nh nhơn ? Do đ�y n�n biết rằng kh�ng c� th�nh nhơn.

Người th�ng minh nầy lại nghĩ rằng : Ch�nh đạo của th�nh nhơn chẳng phải do nhơn duy�n m� được. Nếu ch�nh đạo của th�nh nhơn đ� chẳng phải do nhơn duy�n m� được, cớ sao tất cả ch�ng sanh chẳng l�m th�nh nhơn. Nếu tất cả người chẳng phải l� th�nh nhơn, thời biết rằng kh�ng c� th�nh nhơn v� kh�ng c� th�nh đạo.

Người th�ng minh lại nghĩ rằng : Th�nh nhơn n�i c� hai nhơn duy�n được ch�nh kiến : Một l� nghe người kh�c thuyết ph�p, hai l� tự m�nh tư duy. Hai nhơn duy�n nầy đ� từ duy�n sanh, thời duy�n nầy lại từ duy�n kh�c m� sanh, xoay vần m�i như vậy th�nh ra c� lỗi v� c�ng. Nếu hai nhơn duy�n nầy chẳng từ duy�n sanh, thời tất cả ch�ng sanh do cớ g� m� chẳng đều được.

L�c người th�ng minh nầy suy nghĩ những điều như tr�n thời c� thể dứt mất căn l�nh.

Nầy Thiện Nam Tử ! Nếu c� ch�ng sanh n�o chấp chặt những điều kh�ng nhơn kh�ng quả như vậy người nầy c� thể dứt mất năm căn : T�n, tấn, niệm, định v� huệ. Người dứt mất căn l�nh chẳng phải l� người hạ liệt, ngu độn, cũng chẳng phải chư thi�n, chẳng phải ba �c đạo. Người ph� Tăng cũng như vậy.

Ca Diếp Bồ T�t bạch Phật rằng : Thế T�n ! Người như vậy, l�c n�o sẽ c� thể sanh căn l�nh trở lại.

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Người nầy c� hai l�c sanh căn l�nh trở lại : L�c mới v�o địa ngục v� l�c ra khỏi địa ngục.

Nầy Thiện Nam Tử ! Căn l�nh c� ba thứ : Qu� khứ, hiện tại v� vị lai. Nếu l� qu� khứ thời t�nh n� tự diệt, dầu nhơn diệt nhưng quả b�o chưa thục n�n chẳng gọi l� dứt quả qu� khứ. V� dứt nhơn� l�nh ba đời n�n gọi l� dứt mất.

_ Bạch Thế T�n ! Nếu dứt nhơn l�nh ba đời m� gọi l� mất căn l�nh, người dứt căn l�nh vẫn c� Phật t�nh, Phật t�nh nầy l� qu� khứ, l� hiện tại, l� vị lai, hay l� khắp cả ba đời ? Nếu l� qu� khứ thế n�o gọi l� thường. Phật t�nh l� thường trụ n�n biết rằng kh�ng phải l� qu� khứ. Nếu l� vị lai thế n�o gọi l� thường ? Cớ sao Phật n�i rằng tất cả ch�ng sanh quyết định sẽ được ? Nếu quyết định được thời sao lại n�i rằng dứt mất ? Nếu l� hiện tại sao lại l� thường ? Cớ sao lại n�i rằng quyết định c� thể thấy ?

Đức Như Lai cũng n�i rằng Phật t�nh cũng c� s�u : Một l� thường, hai l� chơn, ba l� thật, bốn l� thiện, năm l� tịnh, s�u l� c� thể thấy. Nếu người dứt mất thiện căn m� c� Phật t�nh thời chẳng được gọi l� dứt mất căn l�nh. Nếu kh�ng c� Phật t�nh sao lại n�i rằng tất cả ch�ng sanh đều c� Phật t�nh. Nếu n�i rằng Phật t�nh cũng c�, cũng dứt, thế n�o đức Như Lai lại n�i Phật t�nh l� thường trụ ?

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Đức Như Lai v� ch�ng sanh n�n c� ba thứ giải đ�p : Một l� đ�p quyết định, hai l� ph�n biệt m� đ�p, ba l� theo lời hỏi m� đ�p, bốn l� y�n lặng m� đ�p.

Thế n�o l� quyết định đ�p ? Nếu c� ai hỏi rằng nghiệp �c cảm quả l�nh hay quả chẳng l�nh ?� Thời n�u quyết định đ�p rằng cảm quả chẳng l�nh. Hỏi thiện nghiệp cũng đ�p như vậy . Nếu hỏi đức Như Lai c� phải l� bực nhứt thiết tr� chăng ? Thời n�n quyết định đ�p rằng l� bực nhứt thiết tr�.� Nếu hỏi Phật ph�p l� thanh tịnh chăng ? Thời n�n quyết định đ�p rằng l� thanh tịnh. Nếu hỏi đệ tử của Phật c� ăn ở đ�ng như ph�p chăng ? Thời n�n quyết định đ�p rằng c� đ�ng như ph�p m� ở. Đ�y gọi l� quyết định đ�p.

Thế n�o l� ph�n biệt m� đ�p ? _ Như đức Phật giảng n�i bốn chơn đế. _ Thế n�o l� bốn ? _ L� khổ tập diệt đạo. _ Sao gọi rằng khổ đế ? _ V� c� t�m điều khổ n�n gọi l� khổ đế. _ Thế n�o l� tập đế ? _ V� l� nhơn của ngũ ấm n�n gọi l� tập đế. _ Thế n�o l� diệt đến ? _ V� đ� dứt hẳn tham s�n si n�n gọi l� diệt đế. _ Thế n�o l� đạo đế ? _ Ba mươi bảy ph�p trợ đạo gọi đ� l� đạo đế. Đ�y gọi l� ph�n biệt m� giải đ�p.

Thế n�o l� theo lời hỏi m� đ�p ? Hỏi rằng đức Thế T�n n�i những ph�p g� l� v� thường ? _ Đ�p rằng đức Như Lai n�i ph�p hữu vi l� v� thường.� V� ng� cũng như vậy. _ Hỏi rằng đức Thế T�n v� những ph�p g� m� n�i tất cả đốt ch�y ? _ Đ�p rằng đức Như Lai v� tham, s�n, si m� n�i tất cả đốt ch�y.

Nầy Thiện Nam Tử ! Đức Như Lai c� mười tr� lực, bốn v� sở �y, ba niệm xứ, Đại Từ Đại Bi,� Thủ Lăng Nghi�m v.v�t�m mu�n ức m�n Tam Muội, ba mươi hai tướng, t�m mươi vẻ đẹp, năm tr� ấn v.v� ba mu�n năm ng�n m�n Tam Muội, Kim Cang định v.v�bốn ng�n hai trăm m�n Tam Muội, v� lượng v� bi�n phương tiện Tam Muội, những c�ng đức tr�n đ�y l� Phật t�nh của Phật. Phật t�nh nầy c� bảy điều : Thường, lạc, ng�, tịnh, chơn, thật v� thiện. Đ�y gọi l� ph�n biệt m� giải đ�p.

Nầy Thiện Nam Tử� ! Phật t�nh của Bồ T�t th�n rốt sau c� s�u điều : Thường, tịnh, chơn, thật, thiện v� thiểu kiến. Đ�y gọi l� ph�n biệt m� giải đ�p.

Như trước kia �ng hỏi : Người dứt mất căn l�nh c� Phật t�nh. Người nầy cũng c� Phật t�nh của Như Lai, cũng c� Phật t�nh của Bồ T�t th�n rốt sau. Hai Phật t�nh nầy v� chướng ngại vị lai n�n được gọi l� kh�ng, v� rốt r�o sẽ được n�n gọi l� c�. Đ�y gọi l� ph�n biệt m� đ�p.

Phật t�nh của Như Lai chẳng phải qu� khứ, chẳng phải hiện tại, chẳng phải vị lai.

Phật t�nh của Bồ T�t th�n rốt sau l� hiện tại v� vị lai : V� c� thể thấy phần �t n�n gọi l� hiện tại, v� chưa thấy đầy đủ n�n gọi l� vị lai.

Đức Như Lai l�c chưa chứng được v� thượng Bồ Đề, về nhơn Phật t�nh cũng l� qu� khứ, hiện tại v� vị lai. Về quả Phật t�nh thời chẳng như vậy : C� l� ba đời, c� chẳng phải ba đời.

Phật t�nh của Bồ T�t th�n rốt sau về nhơn cũng l� ba đời, về quả cũng như vậy. Đ�y gọi l� ph�n biệt m� đ�p.

Phật t�nh của Cửu Trụ Bồ T�t c� s�u điều : Thường, thiện, chơn, thật, tịnh, khả kiến. Nhơn Phật t�nh cũng l� ba đời, quả cũng như vậy. Đ�y gọi l� ph�n biệt m� n�i.

B�t Trụ Bồ T�t xuống đến bực Lục Trụ, Phật t�nh c� năm điều : Chơn, thật, tịnh, thiện v� khả kiến. Nhơn Phật t�nh cũng l� ba đời, quả cũng như vậy. Đ�y gọi l� ph�n biệt m� đ�p.

Ngũ Trụ Bồ T�t xuống đến bực Sơ Trụ, Phật t�nh c� năm điều : Chơn, thật, tịnh, khả kiến v� thiện bất thiện.

Nầy Thiện Nam Tử ! Năm thứ Phật t�nh, s�u thứ Phật t�nh, bảy thứ Phật t�nh, người dứt mất căn l�nh quyết sẽ được n�n gọi l� c�, đ�y gọi l� ph�n biệt m� đ�p.

Nếu n�i rằng người dứt mất căn l�nh quyết định c� Phật t�nh quyết định kh�ng Phật t�nh. Đ�y gọi l� y�n lặng m� đ�p.

_ Bạch Thế T�n ! T�i nghe rằng chẳng đ�p mới gọi l� y�n lặng m� đ�p. Nay cớ g� đức Như Lai đ�p m� lại gọi l� y�n lặng đ�p ?

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Ta cũng chẳng n�i ra, để đ� chẳng giải đ�p n�n gọi l� y�n lặng m� đ�p.

Nầy Thiện Nam Tử ! Y�n lặng đ�p như vậy lại c� hai thứ : Một l� ngăn dứt, hai l� chẳng chấp trước. Do nghĩa nầy n�n được gọi l� y�n lặng đ�p.

_ Bạch Thế T�n ! Như lời Phật n�i, thế n�o gọi rằng nhơn Phật t�nh cũng l� ba đời, quả cũng l� ba đời, lại chẳng phải l� ba đời ?

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Ngũ ấm c� hai thứ : Một l� nhơn hai l� quả. Nhơn ngũ ấm nầy cũng l� ba đời, quả ngũ ấm nầy cũng l� ba đời m� cũng chẳng phải l� ba đời.

Nầy Thiện Nam Tử ! Tất cả những kiết sử v� minh phiền n�o đều l� Phật t�nh, v� l� nhơn của Phật t�nh. Từ v� minh, h�nh v� c�c phiền n�o m� được ngũ ấm l�nh, đ�y gọi l� Phật t�nh. Từ ngũ ấm l�nh nhẫn đến chứng đặng v� thượng Bồ Đề. Do đ�y n�n trong kinh ta n�i trước rằng Phật t�nh của ch�ng sanh như sữa lẫn lộn trong m�u. M�u l� n�i v� minh, h�nh v.v� tất cả những phiền n�o. Sữa l� n�i ngũ ấm l�nh. N�n ta n�i rằng do từ những phiền n�o v� ngũ ấm l�nh m� chứng được v� thượng Bồ Đề như th�n ch�ng sanh đều do từ tinh huyết m� được th�nh, Phật t�nh cũng như vậy.

Bực Tu Đ� Ho�n v� Tư Đ� H�m dứt phần �t phiền n�o, Phật t�nh của những bực nầy như sữa. Bực A Na H�m Phật t�nh như lạc. Bực A La H�n Phật t�nh như sanh t�. Từ bực B�ch Chi Phật đến Thập Trụ Bồ t�t, Phật t�nh như thục t�. Phật t�nh của đức Như Lai như đề hồ.

Nầy Thiện Nam Tử ! V� phiền n�o hiện tại chướng ngăn l�m cho ch�ng sanh chẳng thấy được Phật t�nh. Như trong n�i Hương Sơn c� cỏ nhẫn nhục chẳng phải tất cả b� đều c� thể được ăn. Phật t�nh cũng như vậy. Đ�y gọi l� ph�n biệt v� giải đ�p.

_ Bạch Thế T�n ! Năm thứ, s�u thứ, bảy thứ Phật t�nh, nếu l� đến vị lai sẽ c�, tại sao n�i rằng người dứt� căn l�nh c� Phật t�nh ?

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Như c�c ch�ng sanh c� nghiệp qu� khứ, do nghiệp nầy m� ch�ng sanh thọ lấy quả b�o hiện tại. C� nghiệp vị lai v� chưa sanh n�n trọn chẳng th�nh quả. Ch�ng sanh hiện tại c� phiền n�o, nếu kh�ng phiền n�o thời tất cả ch�ng sanh lẽ ra phải thấy r� Phật t�nh hiện tại. Do đ�y n�n người dứt căn l�nh do phiền n�o đời hiện tại n�n c� thể dứt căn l�nh, do năng lực Phật t�nh đời vị lai n�n căn l�nh sanh trở lại.

_ Bạch Thế T�n ! Đời vị lai thế n�o c� thể sanh căn l�nh ?

_Nầy Thiện Nam Tử ! Như ngọn đ�n v� mặt trời dầu lại l� vị lai mới s�ng nhưng cũng ph� tối tăm. T�nh vị lai c� thể sanh ra ch�ng sanh, Phật t�nh đời vị lai cũng như vậy. Đ�y gọi l� ph�n biệt m� giải đ�p.

_ Bạch Thế T�n ! Nếu n�i ngũ ấm l� Phật t�nh tại sao n�i rằng Phật t�nh của ch�ng sanh chẳng phải trong chẳng phải ngo�i.

Nầy Thiện Nam Tử ! Cớ sao qu�n mất như vậy. Trước kia ta chẳng n�i rằng Phật t�nh của ch�ng sanh l� trung đạo ư ?

_ Bạch Thế T�n ! Thiệt ra t�i chẳng qu�n lời Phật dạy. Chỉ v� ch�ng sanh chẳng hiểu được trung đạo nầy n�n bạch hỏi đức Phật như vậy.

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Chỗ m� ch�ng sanh chẳng hiểu được ch�nh đ� l� trung đạo. C� l�c hoặc c� hiểu hoặc c� người chẳng hiểu. Ta v� muốn l�m cho ch�ng sanh được hiểu r� n�n n�i Phật t�nh của ch�ng sanh chẳng phải trong chẳng phải ngo�i. V� kẻ ph�m phu cho rằng Phật t�nh ở trong ngũ ấm, như tr�i c�y đựng trong chậu. Cũng c� kẻ cho rằng rời ngo�i ngũ ấm m� c� Phật t�nh, như hư kh�ng. Do đ�y n�n đức Như Lai n�i nghĩa trung đạo : Phật t�nh của ch�ng sanh chẳng phải l� s�u căn ở trong, chẳng phải l� s�u trần ở ngo�i. V� hiệp trong v� ngo�i n�n gọi l� trung đạo. Do đ�y đức Như Lai n�i rằng : Phật t�nh chẳng phải trong chẳng phải ngo�i, n�n gọi l� trung đạo, đ�y l� ph�n biệt m� giải đ�p.

Nầy Thiện Nam Tử ! Thế n�o gọi l� chẳng phải trong chẳng phải ngo�i ?

Nầy Thiện Nam Tử ! C� người n�i rằng Phật t�nh ch�nh l� ngoại đạo, v� c�c bực đại Bồ� T�t trải qua v� lượng kiếp ở trong ngoại đạo, m� dứt phiền n�o điều phục t�m của m�nh, gi�o ho� v� lượng ch�ng sanh, rồi sau mới được v� thượng Bồ Đề.

Hoặc c� người cho rằng Phật t�nh ch�nh l� nội đạo. V� đại Bồ T�t dầu trong v� lượng kiếp tập học ngoại đạo, nhưng nếu rời nội đạo thời chẳng thể được v� thượng Bồ Đề.

Đức Như Lai v� ngăn hai thứ chấp trước nầy n�n n�i rằng Phật t�nh chẳng phải trong chẳng phải ngo�i, cũng gọi l� trong ngo�i, đ�y l� trung đạo.

C� người n�i Phật t�nh ch�nh l� Kim Cang của Như Lai : Ba mươi hai tướng tốt, t�m mươi vẻ đẹp. C� người n�i Phật t�nh ch�nh l� mười tr� lực, bốn m�n v� sở �y, đại từ đại bi, tam niệm xứ, Thủ Lăng Nghi�m v.v� tất cả m�n Tam Muội, v� do những Tam Muội nầy m� sanh ra th�n Kim Cang ba mươi hai tướng tốt, t�m mươi vẻ đẹp. Đức Như Lai v� ngăn hai sự chấp trước nầy n�n n�i rằng Phật t�nh chẳng phải trong, chẳng phải ngo�i cũng l� trong ngo�i, đ�y gọi l� trung đạo.

Nầy Thiện Nam Tử ! C� người cho rằng Phật t�nh ch�nh l� trong t�m kh�o tư duy, v� rời kh�o tư duy thời chẳng thể được v� thượng Bồ Đề. C� người n�i rằng Phật t�nh ch�nh l� do nghe ph�p với người kh�c, v� nghe ph�p với người kh�c thời c� thể trong t�m kh�o tư duy, nếu chẳng nghe ph�p thời kh�ng tư duy.

Do đ�y n�n Như Lai v� ngăn hai sự chấp trước nầy n�n n�i Phật t�nh chẳng phải trong chẳng phải ngo�i, cũng l� trong ngo�i, đ�y gọi l� trung đạo.

Lại c� người n�i Phật t�nh l� ngo�i nghĩa l� Đ�n Ba La Mật. Từ Đ�n Ba La Mật m� chứng được v� thượng Bồ Đề. C� người n�i Phật t�nh l� trong nghĩa l� năm m�n Ba La Mật, v� rời năm m�n nầy thời kh�ng c� nhơn quả Phật t�nh.

Do đ�y n�n Như Lai v� ngăn hai thứ chấp trước nầy m� n�i Phật t�nh chẳng phải trong chẳng phải ngo�i, đ�y gọi l� trung đạo.

Nầy Thiện Nam Tử ! C� người n�i Phật t�nh ở nơi trong, như vi�n bảo ch�u trt�n tr�n của lực sĩ, v� thường, lạc, ng�, tịnh như bảo ch�u. C� người n�i Phật t�nh ở nơi ngo�i như kho b�u của bần nữ, v� do phương tiện m� được thấy.

V� ngăn hai thứ chấp trước nầy n�n đức Như Lai n�i rằng Phật t�nh chẳng phải trong, chẳng phải ngo�i cũng l� trong ngo�i, đ�y gọi l� trung đạo.

Nầy Thiện Nam Tử ! Phật t�nh của ch�ng sanh chẳng phải c� chẳng phải kh�ng. V� Phật t�nh dầu l� c� nhưng chẳng phải như hư kh�ng. V� hư kh�ng của thế gian dầu d�ng v� lượng thiện xảo phương tiện cũng chẳng thể thấy được, c�n Phật t�nh thời c� thể thấy, do đ�y n�n Phật t�nh dầu l� c� nhưng chẳng phải như hư kh�ng.

Phật t�nh dầu l� kh�ng nhưng chẳng đồng như sừng thỏ. V� l�ng r�a, sừng thỏ dầu d�ng v� lượng thiện xảo phương tiện cũng chẳng thể sanh l�n được, c�n Phật t�nh thời c� thể sanh. Do đ�y n�n Phật t�nh chẳng phải c�, chẳng phải kh�ng, cũng l� c�, cũng l� kh�ng.

Thế n�o gọi l� c� ? Tất cả ch�ng sanh đều c� chẳng dứt chẳng diệt, dường như ngọn đ�n, m�i đến chứng đặng v� thượng Bồ Đề, n�n gọi l� c� Phật t�nh.�

Thế n�o gọi l� kh�ng ? Tất cả ch�ng sanh hiện tại chưa c� đủ tất cả Phật ph�p thường, lạc, ng�, tịnh n�n gọi l� kh�ng Phật t�nh.

V� c� v� kh�ng hiệp lại ch�nh l� trung đạo, n�n đức Như Lai n�i Phật t�nh ch�ng sanh chẳng phải c�, chẳng phải kh�ng.

Nầy Thiện Nam Tử ! Như c� người hỏi trong hột giống nầy c� tr�i hay kh�ng ? Tất phải đ�p rằng cũng c� cũng kh�ng. V� ngo�i hột giống thời kh�ng thể sanh ra tr�i n�n gọi l� c�, c�n hột giống chưa mọc mọng n�n gọi rằng kh�ng. Do nghĩa nầy n�n n�i cũng c� cũng kh�ng. V� thời tiết c� kh�c, nhưng thể chất của hột giống l� một. Phật t�nh của ch�ng sanh cũng như vậy. Nếu n�i rằng trong ch�ng sanh ri�ng c� Phật t�nh thời kh�ng đ�ng nghĩa. V� ch�ng sanh l� Phật t�nh, Phật t�nh l� ch�ng sanh, chỉ do thời gian c� tịnh v� bất tịnh sai kh�c.

_ Nầy Thiện Nam Tử ! Nếu c� người hỏi hột nầy c� thể sanh tr�i chăng, tr�i nầy c� thể sanh hột chăng ? Tất phải đ�p rằng� cũng sanh cũng chẳng sanh.

_ Bạch Thế T�n ! Như người đời n�i rằng trong sữa c� chất lạc, nghĩa nầy như thế�
n�o ?

_ Nầy Thiện Nam Tử� ! Nếu n�i trong sữa c� chất lạc thời l� chấp trước. Nếu n�i trong sữa kh�ng chất lạc thời l� hư vọng. Tất phải n�i rằng cũng c� cũng kh�ng. Từ sữa sanh ra chất lạc : Nhơn l� sữa, quả l� lạc, đ�y gọi l� c�. M�u sắc c�ng m�i vị đều kh�c nhau, ăn d�ng cũng chẳng đồng : Bịnh n�ng thời d�ng sữa, bịnh lạnh thời d�ng lạc, sữa sanh bịnh lạnh, lạc sanh bịnh n�ng.

Nếu n�i trong sữa c� t�nh của lạc, sữa l� lạc, lạc l� sữa, hai thứ đồng một t�nh, nhơn duy�n g� m� sữa lại c� trước, c�n lạc chẳng sanh ra trước ? Nếu c� nhơn duy�n tại sao tất cả người đời chẳng n�i ? Nếu kh�ng nhơn duy�n cớ sao lạc chẳng sanh ra trước ? Nếu lạc chẳng sanh ra trước thời ai l�mra c� thứ tự : Sữa, lạc, sanh, t�, thục t�, đề hồ ? Do đ�y n�n� biết rằng chất lạc trước kh�ng c� nay mới c�, nếu l� trước kh�ng nay c� thời l� ph�p v� thường.

Nầy Thiện Nam Tử ! Nếu n�i rằng trong sữa c� chất lạc c� thể sanh ra lạc, trong nước kh�ng c� chất lạc n�n chẳng� sanh ra lạc, lời nầy kh�ng đ�ng nghĩa. V� nước cỏ cũng c� t�nh chất của sữa v� lạc, v� do nước cỏ m� sanh ra sữa v� lạc. Nếu n�i trong sữa quyết định c� chất lạc, c�n nước cỏ kh�ng� chất lạc, lời nầy gọi l� hư vọng, v� t�m chẳng b�nh đẳng n�n gọi l� hư vọng.

Nầy Thiện nam Tử ! Nếu n�i trong sữa quyết định c� chất lạc, thời lẽ ra trong chất lạc cũng quyết định c� chất sữa. Cớ g� trong sữa sanh ra lạc m� trong lạc chẳng sanh ra sữa ? Nếu l� kh�ng duy�n cớ� thời n�n biết rằng chất lạc nầy trước kh�ng m� nay c�. Do đ�y n�n người tr� phải n�i rằng trong sữa chẳng phải c� chất lạc chẳng phải kh�ng chất lạc.

Nầy Thiện Nam Tử ! Do đ�y n�n đức Như Lai từng n�i trong khế kinh rằng :Nếu cho tất cả ch�ng sanh quyết định c� Phật t�nh thời gọi l� chấp trước, nếu cho kh�ng Phật t�nh thời gọi l� hư vọng. Người tr� n�n n�i rằng : Phật t�nh của ch�ng sanh cũng c� cũng kh�ng.

Nầy Thiện Nam Tử ! Do bốn ph�p h�a hiệp m� c� nh�n thức : Nh�n căn, sắc trần, �nh s�ng, t�c �. T�nh nh�n thức nầy chẳng phải l� nh�n căn, chẳng phải sắc trần, chẳng phải �nh s�ng, chẳng phải t�c �. Do bốn ph�p nầy h�a hiệp m� nh�n thức được sanh. Nh�n thức như vậy l� trước kh�ng m� nay c�, đ� c� trở lại kh�ng. Do đ�y n�n biết rằng nh�n thức vốn kh�ng c� t�nh. Chất lạc ở trong sữa cũng như vậy.

Nếu n�i rằng trong nước kh�ng chất lạc n�n chẳng xuất sanh ra lạc, c�n trong sữa sanh ra lạc, n�n trong sữa quyết định c� chất lạc. Lời n�i tr�n đ�y kh�ng đ�ng nghĩa. V� tất cả ph�p : Nhơn kh�c, quả kh�c, cũng chẳng phải một nhơn sanh tất cả quả, chẳng phải tất cả quả từ một nhơn sanh. Như do bốn ph�p sanh ra nh�n thức, chẳng n�n n�i rằng từ bốn ph�p nầy phải sanh ra nhĩ thức hay tỷ thức.

Nầy Thiện Nam Tử ! Rời c�c phương tiện thời kh�ng thể được chất lạc trong sữa, cũng kh�ng thể từ chất lạc sanh ra chất t�. Do đ�y n�n cần phải c� phương tiện. Người tr� chẳng n�n c� quan niệm rằng rời c�c phương tiện m� được chất lạc từ nơi sữa. Được sanh t� cũng như vậy.

Do đ� n�n trong khế kinh ta từng n�i : V� �nhơn� sanh n�n c� ph�p, v� � nhơn� diệt n�n kh�ng ph�p.

Nầy Thiện Nam Tử ! Như muối t�nh chất l� mặn c� thể l�m cho vật chẳng phải mặn th�nh mặn. Nếu vật chẳng phải mặn m� trước c� t�nh chất mặn, cớ sao người đời cho rằng chẳng phải l� muối ư ! Nếu trước kh�ng mặn thời n�n biết rằng trước kh�ng m� nay c�, do c�c duy�n kh�c m� th�nh mặn.

Nếu n�i rằng tất cả vật chẳng mặn đều c� t�nh chất mặn v� qu� �t n�n chẳng biết, do t�nh chất qu� �t nầy n�n muối c� thể l�m cho vật ấy th�nh mặn, nếu vốn kh�ng t�nh chất mặn thời� dầu c� muối cũng chẳng thể l�m th�nh mặn được. Như hột giống tự n� c� tứ đại, duy�n nhờ tứ đại ngo�i m� n� được tăng trưởng : Nẩy mầm, l�n c�y, đ�m chồi ra l�, t�nh chất của muối cũng vậy. Lời n�i tr�n đ�y kh�ng đ�ng nghĩa, v� vật chẳng mặn nếu trước đ� c� t�nh chất mặn, muối lẽ ra cũng c� t�nh chất ch�t �t chẳng mặn. Muối nầy nếu c� hai t�nh chất như vậy, duy�n cớ g� rời vật chẳng mặn n� kh�ng thể ri�ng d�ng ? Do đ�y n�n biết muối vốn kh�ng c� hai t�nh. Như muối kh�ng c� hai t�nh, tất cả vật chẳng mặn cũng kh�ng c� hai t�nh như vậy.

Nếu n�i rằng tứ đại ngo�i c� năng lực l�m tăng trưởng tứ đại trong. Lời n�i nầy kh�ng đ�ng nghĩa, v� l� theo thứ tự m� n�i chẳng phải từ phương tiện : Trong sữa được chất lạc, chất sanh t�, nhẫn đến tất cả ph�p đều cũng chẳng phải do phương tiện m� được, tứ đại cũng như vậy. Nếu n�i từ tứ đại trong tăng trưởng tứ đại ngo�i. Như tr�i Thi lợi sa, từ trước kh�ng h�nh chất, l�c gặp sao M�o mọc thời sanh tr�i lớn đủ năm tấc. Tr�i nầy thiệt chẳng do nơi tứ đại ngo�i m� tăng trưởng.

Nầy Thiện Nam Tử ! Như mười hai bộ kinh của ta n�i : Hoặc t�y tự � m� n�i, hoặc t�y tha � m� n�i, hoặc t�y tự tha � m� n�i.

Thế n�o gọi l� t�y tự � m� n�i ? Như năm trăm Tỳ Kheo hỏi X� Lợi Phất : Bạch Đại Đức ! Phật n�i nhơn của th�n l� những g� ? X� Lợi Phất n�i : Chư Đại Đức cũng đều được ch�nh giải tho�t tự m�nh n�n biết đ�, duy�n cớ g� m� hỏi như vậy ? C� Tỳ Kheo n�i : Bạch Đại Đức ! L�c t�i chưa được ch�nh giải tho�t, cho rằng v� minh l� nhơn của th�n, l�c qu�n s�t như vậy chứng được quả A La H�n.

Lại c� Tỳ Kheo n�i : Bạch Đại Đức ! L�c t�i chưa được ch�nh giải tho�t, cho rằng thọ v� v� minh l� nhơn của th�n, l�c qu�n s�t như vậy đặng quả A La H�n.

Hoặc c� Tỳ Kheo n�i : H�nh, thức, danh, sắc, lục nhập, x�c, thọ, �i, thủ, hữu, sanh, ẩm thực, ngũ dục l� nhơn của th�n.

L�c đ� năm trăm Tỳ Kheo mỗi người tự n�i chỗ hiểu biết của m�nh rồi, b�n c�ng nhau đến đảnh lễ chơn Phật, đi nhiễu ba v�ng rồi ngồi qua một b�n. Mỗi người tự đem chổ hiểu của m�nh như đ� n�i ở tr�n m� bạch với Phật. X� Lợi Phất bạch rằng : Thế T�n ! Những Tỳ Kheo nầy ai l� ch�nh thuyết, ai l� kh�ng ch�nh thuyết.

Phật n�i : L�nh thay ! L�nh thay ! Tất cả Tỳ Kheo đ�y đều l� ch�nh thuyết cả.�

X� Lợi Phất bạch rằng : Thế T�n ! ݠ của Đức Phật thế n�o ?

_ Nầy X� Lợi Phất ! Ta v� ch�ng sanh trong c�i dục m� n�i cha mẹ l� nhơn của th�n.
���������
Những kinh như vậy gọi l� t�y tự � m� n�i.

Thế n�o gọi l� t�y tha � m� n�i ? Như B� Tra La Trưởng giả đến hỏi ta rằng� : Thưa C� Đ�m ! Ng�i c� biết ảo thuật chăng ? Nếu biết ảo thuật thời ng�i l� nh� đại ảo thuật, c�n nếu kh�ng biết thời ng�i chẳng phải l� nhứt thiết tr�.

Phật n�i : Nầy Trưởng giả ! Người biết ảo thuật c� gọi l� người ảo thuật chăng ?

Trưởng giả n�i : Đ�ng vậy ! Đ�ng vậy ! Người biết ảo thuật ch�nh l� người ảo thuật.

Phật n�i : Nầy Trưởng giả ! Trong nước X� Vệ vua Ba Tư� Nặc c� g� Chi�n Đ� La t�n l� Kh� Hứ, �ng c� biết kh�ng ?

Trưởng giả thưa rằng : Từ l�u t�i đ� biết người ấy.

Phật n�i : Từ� l�u �ng đ� biết người ấy m� �ng c� thể ch�nh l� Chi�n Đ� La kh�ng ?

Trưởng giả thưa : T�i dầu biết g� Chi�n Đ� La ấy, nhưng th�n của t�i chẳng phải Chi�n Đ� La.�

Phật n�i : �ng biết được nghĩa ấy : Người biết Chi�n Đ� La chẳng phải l� Chi�n Đ� La. Nay cớ sao ta chẳng được biết ảo thuật m� chẳng phải l� ảo thuật ? Nầy Trưởng giả, thiệt ra ta biết ảo thuật, biết người ảo thuật, biết quả b�o ảo thuật, biết nghề ảo thuật. Ta biết s�t nghiệp, biết người s�t nghiệp, biết quả b�o s�t nghiệp, biết giải tho�t s�t nghiệp, nhẫn đến biết t� kiến, biết người t� kiến, biết quả b�o t� kiến, biết giải tho�t t� kiến.�

Nếu Trưởng giả n�i người chẳng phải ảo thuật gọi l� người ảo thuật, người chẳng phải t� kiến gọi l� người t� kiến, thời mắc v� lượng tội.

Trưởng giả n�i : Thưa C� Đ�m ! Cứ như lời của ng�i n�i thời t�i mắc tội rất lớn. Nay tất cả của cải của t�i, t�i đem d�ng cho ng�i tất cả. Mong ng�i chớ cho vua Ba Tư Nặc biết việc của t�i.

Phật n�i : Nầy Trưởng giả ! Tội của �ng bất tất mất của.� �ng sẽ do tội nầy m� phải bị đọa trong ba �c đạo.��

Trưởng giả nghe n�i đến ba �c đạo, kinh sợ bạch Phật rằng : Thưa Th�nh Nhơn ! Nay t�i v� qu�n s�t m� mắc lấy tội lớn. Th�nh nhơn l� bực nhứt thiết tr� tất l� biết r� con đường giải tho�t. Nay t�i phải thế n�o để tho�t khỏi địa ngục, ngạ quỉ v� s�c sanh ?

L�c đ� đức Phật giảng giải về bốn l� chơn đế. Nghe xong trưởng giả chứng được quả Tu Đ� Ho�n. Trong l�ng hổ thẹn hướng về đức Phật m� s�m hối : T�i vốn ngu si, đức Phật kh�ng phải người ảo m� n�i l� ảo. Ng�y nay t�i xin quy y Tam Bảo.

Đức Phật n�i : L�nh thay ! L�nh thay !

Đ�y gọi l� t�y tha � m� n�i.

Thế n�o gọi l� t�y tự tha � m� n�i ? Như ta từng n�i : Trong tất cả thế gian, người tr� n�i c� thời ta cũng n�i c�, người tr� n�i kh�ng thời ta cũng n�i kh�ng.

Người tr� trong đời n�i sự vui ngũ dục c� v� thường, khổ, v� ng�, đ�ng dứt diệt, thời ta cũng n�i l� c� như vậy.

Người tr� trong đời n�i kh�ng bao giờ c� vui ngũ dục, m� c� thường, lạc, ng�, tịnh, thời ta cũng n�i l� kh�ng bao giờ c�.

Đ�y gọi l� t�y tự tha � m� n�i.

Nầy Thiện Nam Tử ! Như ta n�i bực Thập Trụ Bồ T�t thấy Phật t�nh một phần �t. Đ�y gọi l� t�y tha � m� n�i.

Thế n�o gọi l� thấy phần �t ? Thập Trụ Bồ T�t được� ba ng�n m�n Thủ Lăng Nghi�m Tam Muội v.v�n�n biết r� m�nh sẽ được v� thượng Bồ Đề, m� chẳng thấy tất cả ch�ng sanh quyết định được v� thượng Bồ Đề, do đ�y n�n ta n�i bực Thập Trụ Bồ T�t thấy Phật t�nh phần �t.

Nầy Thiện Nam Tử ! Ta thường tuy�n n�i : Tất cả ch�ng sanh đều c� Phật t�nh. Đ�y gọi l� t�y tự � m� n�i.

Tất cả ch�ng sanh chẳng đoạn chẳng diệt m�i đến chứng được v� thượng Bồ Đề. Đ�y gọi l� t�y tự � m� n�i.

Tất cả ch�ng sanh đều c� Phật t�nh, v� phiền n�o che ngăn n�n chẳng thể thấy được. Ta n�i như vậy, �ng cũng n�i như vậy. Đ�y gọi l� t�y tự tha � m� n�i.

Nầy Thiện Nam Tử ! Đức Như Lai c� l�c v� một ph�p m� n�i v� lượng ph�p. Như trong khế kinh n�i : Tất cả phạm hạnh nhơn nơi thiện tri thức. Tất cả phạm hạnh dầu c� v� lượng nhơn, nhưng n�i thiện tri thức thời đ� nhiếp hết cả.

Như ta từng n�i : Tất cả �c hạnh nhơn nơi t� kiến. Tất cả �c hạnh dầu c� v� lượng nhơn nhưng n�i t� kiến thời đ� nhiếp hết cả.

Hoặc như ta n�i : T�n t�m l� nhơn của v� thượng Bồ Đề, dầu Bồ Đề c� v� lượng nhơn, nhưng n�i t�n t�m thời đ� nhiếp hết cả.

Nầy Thiện Nam Tử ! Dầu đức Như Lai n�i v� lượng ph�p l� Phật t�nh, nhưng chẳng rời ấm, nhập, giới.

Nầy Thiện Nam Tử ! V� ch�ng sanh n�n đức Như Lai thuyết ph�p c� bảy thứ từ ngữ : Một l� từ ngữ về nhơn, hai l� từ ngữ về quả, ba l� từ ngữ về nhơn quả, bốn l� từ ngữ về v� dụ, năm l� từ ngữ bất ưng thuyết, s�u l� từ ngữ về thế đế lưu bố, bảy l� từ ngữ như �.

Thế n�o gọi l� từ ngữ về Nhơn ?

Trng Nhơn hiện tại n�i quả b�o vị lai. Như ta từng bảo Tỳ Kheo : �ng xem ch�ng sanh ưa s�t hại nhẫn đến ưa t� kiến, phải biết đ� l� người địa ngục vậy. Nếu c� người chẳng ưa s�t hại nhẫn đến chẳng ưa t� kiến, phải biết đ� l� người c�i trời. Đ�y gọi l� từ ngữ về Nhơn.

Thế n�o l� từ ngữ về Quả ?

Trong quả b�o hiện tại n�i nhơn qu� khứ. Như trong khế kinh, ta bảo Tỳ Kheo : Như �ng thấy mấy người ngh�o kh�, h�nh dung xấu xa, kh�ng được thong thả, phải biết rằng những người ấy quyết định đời trước c� ph� giới, tật đố, s�n hận, kh�ng l�ng hổ thẹn. Nếu thấy người gi�u c�, l�nh mạnh, c� thế lực, phải biết rằng người nầy đời trước quyết định c� tr� giới, bố th�, tinh tấn, hổ thẹn, kh�ng l�ng tật đố, s�n hận. Đ�y gọi l� từ ngữ về Quả.

Thế n�o l� từ ngữ về Nhơn Quả ?

Như trong khế kinh ta bảo c�c Tỳ Kheo� ch�ng sanh hiện tại lục nhập, x�c l�m nhơn đ�y gọi l� nghiệp quả qu� khứ. Đức Như Lai cũng gọi đ� l� nghiệp, nghiệp nầy l�m nhơn duy�n sẽ c� quả vị lai. Đ�y gọi l� từ ngữ về nhơn quả.

Thế n�o l� từ ngữ về V� Dụ ?

Như n�i rằng Sư Tử Vương dụ cho th�n của Phật. Cũng n�i những v� dụ : Đại Tượng Vương, Đại Long Vương, c�y Ba Lợi Chất Đa La, đấng Thất Bảo, Đại Hải, n�i Tu Di, quả đất, mưa to, Thuyền Sư, Đạo Sư, Điều Ngự Trượng Phu, Đại Lực Sĩ, Ngưu Vương, B� La M�n, Sa M�n, Đại Th�nh, c�y Đa La, đ�y gọi l� từ ngữ về v� dụ.

Thế n�o l� từ ngữ Bất Ưng Thuyết ? Như trong kinh ta từng n�i : Trời đất c� thể hiệp, con s�ng chẳng chảy v�o biển. Như ta n�i với vua Ba Tư Nặc bốn ph�a n�i đồng đến. Như ta v� Lộc Mẫu Ưu B� Di n�i nếu c�y Ta La c� thể thọ giới B�t Quan Trai thời n� được hưởng thọ sự vui sướng c�i trời c�i người. Th� n�i Thập Trụ Bồ T�t c� t�m thối chuyển� chẳng n�n n�i đức Như Lai n�i hai lời. Th� n�i bực Tu Đ� Ho�n đọa ba �c đạo chẳng n�n n�i Thập Trụ Bồ T�t c� t�m thối chuyển. Đ�y gọi l� từ ngữ Bất Ưng Thuyết.

Thế n�o l� từ ngữ Thế Đế Lưu� Bố ? Như Phật n�i : Nam, nữ, lớn, nhỏ, đến, đi, nằm , ngồi, xe cộ, nh� cửa, b�nh, �o, ch�ng sanh, thường, lạc, ng�, tịnh, qu�n, rừng, th�nh , ấp, tăng, phường, hiệp, tan. Đ�y gọi l� từ ngữ về Thế Đế Lưu Bố.

Thế n�o l� từ ngữ� Như � ?� Như ta quở tr�ch người hủy phạm cấm giới khiến họ tự tr�ch hộ tr� cấm giới. Như ta khen ngợi bực Tu Đ� Ho�n, khiến h�ng ph�m phu sanh t�m l�nh. Ngợi khen Bồ T�t l�m cho ch�ng sanh ph�t t�m Bồ Đề, n�i những sự khổ n�o của ba �c đạo khiến ch�ng sanh tu tập c�c ph�p l�nh. Chỉ v� tất cả ph�p hữu vi m� n�i tất cả đều đốt ch�y, v� ng� cũng như vậy, n�i tất cả ch�ng sanh đều c� Phật t�nh khiến mọi người chẳng ph�ng dật. Đ�y gọi l� từ ngữ Như �.

Nầy Thiện Nam Tử ! Đức Như Lai lại c� từ ngữ t�y tự � : Như n�i Phật t�nh của Như Lai c� hai thứ : Một l� c�, hai l� kh�ng.

C�, l� Như Lai c� ba mươi hai tướng tốt,� t�m mươi vẻ đẹp, mười tr� lực, bốn v� sở �y, ba niệm xứ, đại từ, đại bi, Thủ Lăng Nghi�m v.v� V� lượng Tam Muội, Kim Cang v.v�V� lượng Tam Muội, phương tiện v.v� V� lượng Tam Muội, năm tr� ấn v.v� v� lượng Tam Muội.

Kh�ng, l� Như lai kh�ng c� c�c điều thiện, bất thiện, v� k�, nghiệp nhơn quả b�o, phiền n�o, ngũ ấm, mười hai nhơn duy�n.

Nầy Thiện Nam Tử ! Như c� v� kh�ng, thiện , bất thiện, hữu lậu, v� lậu, thế gian, phi thế gian, th�nh, phi th�nh, hữu vi, v� vi, thật, bất thật, tịch tịnh, phi tịch tịnh, tr�nh, phi tr�nh, giới, phi giới, phiền n�o, phi phiền n�o, thủ, phi thủ, thọ k�, phi thọ k�, hưũ, phi hữu, tam thế, phi tam thế, thời, phi thời, thường, v� thường, ng�, v� ng�, lạc, v� lạc, tịnh, v� tịnh, sắc, thọ, tưởng, h�nh, thức, phi sắc thọ tưởng h�nh thức, nội nhập, phi nội nhập, ngoại nhập, phi ngoại nhập, thập nhị nhơn duy�n, phi thập nhị nhơn duy�n. Đ�y l� Phật t�nh của Như Lai hai thứ c� v� kh�ng, nhẫn đến Nhứt Xiển Đề Phật t�nh hai thứ c� v� kh�ng cũng như vậy.

Nầy Thiện Nam Tử ! Dầu ta n�i rằng : Tất cả ch�ng sanh đều c� Phật t�nh, nhưng ch�ng sanh chẳng hiểu những từ ngữ t�y tự � của Phật như vậy. Những lời như vậy bực tối hậu th�n Bồ T�t c�n chẳng hiểu được huống l� những Bồ T�t kh�c v� h�ng nhị thừa.

Nầy Thiện Nam Tử ! Trước kia c� một l�c tại n�i Kỳ X� Quật, ta c�ng Di Lặc Bồ T�t luận về thế đế, m� X� Lợi Phất v.v� năm trăm vị Thanh Văn đều chẳng hiểu biết những việc ấy, huống l� việc xuất thế đệ nhứt nghĩa đế.

Nầy Thiện Nam Tử ! Hoặc c� Phật t�nh Nhứt Xiển Đề c� m� người thiện căn thời kh�ng. Hoặc c� Phật t�nh người thiện căn thời c� c�n Nhứt Xiển Đề thời kh�ng. Hoặc c� Phật t�nh cả hai đều c�, hoặc cả hai đều kh�ng. Nếu h�ng đệ tử của ta hiểu bốn nghĩa như vậy, chẳng n�n gạn rằng : Nhứt Xiển Đề quyết định c� Phật t�nh hay quyết định kh�ng Phật t�nh.

Như n�i ch�ng sanh đều c� Phật t�nh, đ�y l� từ ngữ t�y tự � của Như Lai. T� ngữ t�y tự � của Như� Lai như vậy, sao ch�ng sanh lại nhận hiểu quyết định một bề.

Nầy Thiện Nam Tử ! Như trong s�ng Hằng c� bảy hạng ch�ng sanh : Một l� ch�m lu�n, hai l� tạm nổi l�n lại ch�m, ba l� nổi l�n rồi thời dừng lại, bốn l� nổi l�n rồi xem khắp bốn phương, năm l� xem khắp rồi thời đi, s�u l� đi rồi lại đứng lại, bảy l� dưới nước tr�n bờ đều đi.

N�i ch�m lu�n , l� c� lớn mang nghiệp �c lớn th�n nặng ở s�u n�n ch�m lu�n.

N�i tạm thời nổi l�n rồi lại ch�m, l� c� lớn v� nghiệp �c th�n nặng ở chỗ cạn tạm thời thấy �nh s�ng, do �nh s�ng tạm thời nổi l�n, rồi v� th�n nặng m� lại ch�m xuống.

N�i nổi l�n rồi ở lại, l� c� Kỳ Di ở chỗ nước cạn th�ch thấy �nh s�ng n�n nổi l�n rồi ở lại.

N�i xem khắp bốn phương, l� c� T�ch v� kiếm ăn m� xem khắp bốn phương.

Xem khắp rồi đi, l� n�i c� T�ch ấy thấy vật đằng xa cho l� ăn được n�n mau lội đến.

Đi rồi lại đứng lại, l� c� nầy đi rồi đ� đặng đồ ăn b�n dừng lại.

N�i dưới nước tr�n bờ đều đi tức l� linh qui vậy.

Nầy Thiện Nam Tử ! Con s�ng Đại Niết B�n vi diệu nầy, trong đ� cũng c� bảy hạng ch�ng sanh : Từ hạng ban đầu thường ch�m, nhẫn đến hạng thứ bảy hoặc xuống nước hoặc l�n bờ.

N�i thường ch�m, l� như c� người nghe kinh Đại Niết B�n, n�i rằng đức Như Lai thường trụ kh�ng c� biến đổi, l� thường, lạc, ng�, tịnh, trọn chẳng nhập Niết B�n, tất cả ch�ng sanh đều c� Phật t�nh, đến hạng Nhứt Xiển Đề cũng ắt sẽ th�nh đạo Bồ Đề, Tu Đ� Ho�n, Tư Đ� H�m, A Na H�m, A La H�n, B�ch Chi Phật v.v.. ắt sẽ được th�nh v� thượng Bồ Đề. Người nầy nghe lời tr�n đ�y kh�ng tin m� nghĩ v� n�i rằng kinh điển Đại Niết B�n nầy l� s�ch ngoại đạo chẳng phải kinh Phật. L�c b�y giờ người nầy xa l�a bạn l�nh, chẳng nghe ch�nh ph�p, dầu c� l�c được nghe nhưng chẳng thể tư duy, dầu c� tư duy nhưng chẳng tư duy ph�p l�nh, v� chẳng tư duy ph�p l�nh n�n trụ nơi ph�p �c. Người trụ nơi ph�p �c c� s�u hạng : Một l� �c, hai l� v� thiện, ba l� � ph�p, bốn l� tăng hữu, năm l� n�o nhiệt, s�u l� thọ quả �c, do đ�y n�n gọi l� ch�m.

Cớ sao gọi l� ch�m ? V� kh�ng t�m l�nh m� thường l�m việc �c, v� chẳng tu tập ph�p đối trị n�n gọi l� ch�m.

N�i rằng �c l� v� th�nh nhơn quở tr�ch, v� t�m sợ sệt, v� xa l�a người l�nh, v� kh�ng lợi �ch ch�ngb sanh, n�n gọi l� �c.

N�i rằng v� thiện l� v� c� thể sanh v� lượng quả b�o �c, v� thường bị v� minh r�ng buộc, v� th�ch c�ng người �c l�m bạn, v� kh�ng tu tập những phương tiện l�nh, v� t�m họ đi�n đảo lu�n sai lầm.

N�i rằng � ph�p l� v� th�n khẩu thường nhiễm �,v� nhiễm � ch�ng sanh thanh tịnh, v� th�m lớn nghiệp chẳng l�nh, v� xa l�a ph�p l�nh, đ�y gọi l� � ph�p.

N�i tăng hữu l� ba người như tr�n thật h�nh những ph�p �c, c� thể th�m địa ngục, s�c sanh, ngạ quỷ, chẳng thể tu tập ph�p giải tho�t, th�n, khẩu, � chẳng nh�m c�c c�i, đ�y gọi l� tăng hữu.

N�i rằng n�o nhiệt l� những người nầy, l�m đủ bốn việc như tr�n c� thể khiến th�n t�m n�o nhiệt, xa l�a tịch tịnh thời gọi l� nhiệt, bị quả b�o địa ngục n�n gọi l� nhiệt, đốt ch�y c�c ch�ng sanh n�n gọi l� nhiệt, đốt ch�y c�c ph�p l�nh n�n gọi l� nhiệt, người nầy chẳng c� t�n t�m m�t mẻ n�n gọi l� nhiệt.

N�i rằng thọ lấy quả �c l� người nầy l�m đủ năm việc tr�n khi chết đọa địa ngục, ngạ quỉ, s�c sanh. C� ba việc �c n�n gọi l� quả �c : Một l� phiền n�o �c, hai l� nghiệp �c, ba l� b�o �c, đ�y gọi l�thọ lấy quả b�o �c. Người nầy c� đủ s�u việc như tr�n thời c� thể l�m dứt mất căn l�nh tạo tội ngũ nghịch, phạm bốn tội trọng, hủy b�ng Tam bảo, d�ng của vật của ch�ng Tăng, c� thể l�m những việc phi ph�p, do đ�y n�n ch�m đắm ở trong địa ngục A Tỳ, th�n h�nh rộng lớn t�m mu�n bốn ng�n do di�n, v� người nầy nghiệp �c nơi th�n, khẩu, � qu� nặng n�n kh�ng thể ra khỏi được, v� t�m họ chẳng thể sanh ph�p l�nh, dầu c� v� lượng chư Phật ra đời cũng chẳng được nghe được thấy, đ�y gọi l� thường ch�m. Như c� lớn trong s�ng Hằng.

�

[�HOME�|�中文主頁�|�經典�|�ENGLISH�|�SUTRA�|�CHỬ VI�̣T�|�KINH ĐI�̉N�|�GALLERY�|�CONTACTS�]