[�HOME�|�中文主頁�|�經典�|�ENGLISH�|�SUTRA�|�CHỬ VI�̣T�|�KINH ĐI�̉N�|�GALLERY�|�CONTACTS�]

�

KINH ĐẠI B�T NIẾT B�N

Việt dịch: Tỳ Kheo Th�ch Tr� Tịnh

TẬP II

PHẨM QUANG MINH BIẾN CHIẾU CAO QU� ĐỨC VƯƠNG BỒ T�T THỨ HAI MƯƠI HAI

L�c bấy giờ Đức Thế T�n bảo Quang Minh Biến Chiếu Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t : � Nầy Thiện nam tử ! Nếu c� Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n như vậy, thời đặng mười c�ng đức m� h�ng Thanh Văn B�ch Chi Phật chẳng c�. C�ng đức nầy chẳng thể nghĩ b�n, người nghe đến sẽ kinh sợ. C�ng đức nầy chẳng phải trong ngo�i, chẳng phải kh� dễ, chẳng phải tướng phi tướng, kh�ng c� tướng mạo, chẳng phải l� thế ph�p, trong thế gian kh�ng c�. Đ�y l� mười c�ng đức :

C�ng đức thứ nhứt c� năm điều : Một l� chỗ chẳng nghe c� thể đặng nghe, hai l� nghe rồi c� thể l�m lợi �ch, ba l� c� thể dứt t�m nghi hoặc, bốn l� tr� huệ ch�nh trực, năm l� c� thể biết tạng b� mật của Như� Lai.

Những g� l� chỗ chẳng nghe c� thể được nghe ? Ch�nh l� nghĩa vi mật rất s�u : Tất cả ch�ng sanh đều c� Phật t�nh, Phật v� Ph�p c�ng tăng kh�ng c� sai kh�c, t�nh tướng của Tam Bảo l� thường, lạc, ng�, tịnh, tất cả chư Phật kh�ng rốt r�o nhập Niết B�n l� thường trụ kh�ng biến đổi. Lại Niết B�n của Như Lai chẳng phải c� kh�ng, chẳng phải hữu vi v� vi, chẳng phải hữu lậu v� lậu, chẳng phải sắc phi sắc, chẳng phải danh phi danh, chẳng phải tướng phi tướng, chẳng phải hữu phi hữu, chẳng phải vật phi vật, chẳng phải nhơn quả, chẳng phải đ�i phi đ�i, chẳng phải minh �m, chẳng phải xuất phi xuất, chẳng phải thường phi thường, chẳng phải đoạn phi đoạn, chẳng phải thỉ chung, chẳng phải qu� khứ vị lai hiện tại, chẳng phải ấm phi ấm, chẳng phải nhập phi nhập, chẳng phải giới phi giới, chẳng phải thập nhị nhơn duy�n, chẳng phải phi nhơn duy�n. Những ph�p như vậy đều vi mật rất s�u, từ trước chỗ chẳng nghe m� c� thể được nghe. Lại c� chỗ chẳng nghe, như l� tất cả s�ch vỡ ngoại đạo : Tỳ Đ� Luận, Tỳ D� La Luận, Vệ Thế Sư Luận, Ca Tỳ La Luận, c�ng tất cả kỹ nghệ, ch� thuật, y dược, thi�n văn, địa l� v.v�, nay ở nơi kinh nầy m� đặng biết tất cả. Lại c� mười một bộ kinh trừ Tỳ Phật Lược, cũng kh�ng c� những nghĩa rất s�u như vậy, nay do kinh nầy m� đặng biết r� đ�. Đ�y gọi l� chỗ chẳng nghe m� c� thể được nghe.

Nghe rồi c� thể l�m lợi �ch, ch�nh l� nếu c� thể nghe v� l�nh thọ kinh Đại Niết B�n nầy, thời c� thể biết r� tất cả kinh điển Phương Đẳng Đại Thừa những nghĩa vị rất s�u. V� như đối với tấm gương s�ng sạch, người thấy r� r�ng sắc tượng của m�nh. Cũng vậy,� Bồ T�t cầm gương Đại Niết B�n thời đặng thấy r� tất cả nghĩa rất s�u của kinh điển Đại Thừa. Cũng như c� người ở trong nh� tối cầm ngọn đuốc lớn thời thấy r� c�c đồ vật. Cũng vậy Bồ T�t cầm đuốc Đại Niết B�n thời đặng thấy r� nghĩa rất s�u của Đại Thừa. Cũng như mặt trời mọc c� ng�n mu�n �nh s�ng soi r� chỗ u �m của c�c n�i, l�m cho mọi người thấy những vật rất xa. Cũng vậy, huệ nhựt thanh tịnh Đại Niết B�n nầy chiếu r� chỗ rất s�u của Đại Thừa, l�m cho h�ng nhị thừa xa thấy Phật đạo, v� c� thể nghe v� l�nh thọ kinh Đại Niết B�n vi diệu nầy .

Nầy Thiện nam tử ! Nếu c� Đại Bồ T�t nghe v� l�nh thọ kinh Đại Niết B�n nầy thời đặng biết danh tự của tất cả ph�p. Nếu c� thể bi�n ch�p đọc tụng th�ng thuộc v� người giảng thuyết, suy nghĩ � nghĩa thời r� biết nghĩa l� của tất cả ph�p.

Nầy Thiện nam tử ! Người nghe v� l�nh thọ thời chỉ biết danh tự m� chẳng biết � nghĩa. Nếu c� thể bi�n ch�p thọ tr� đọc tụng, v� người giảng thuyết suy nghĩ � nghĩa thời c� thể r� biết được nghĩa.

Nầy Thiện nam tử ! Người nghe kinh nầy, nghe c� Phật t�nh nhưng chưa c� thể thấy được. Nếu bi�n ch�p đọc tụng v� người giảng thuyết suy nghĩ � nghĩa thời thấy được Phật t�nh. Người nghe kinh nầy, nghe c� danh từ bố th� nhưng chưa c� thể thấy được Đ�n Ba La Mật, nếu bi�n ch�p đọc tụng v� người giảng thuyết suy nghĩ � nghĩa thời c� thể thấy được Đ�n Ba La Mật, nhẫn đến B�t Nh� Ba La Mật cũng vậy.

Nầy Thiện nam tử ! Đại Bồ T�t nếu c� thể nghe kinh Đại Niết b�n nầy thời biết ph�p biết nghĩa đủ cả hai đức v� ngại, đối h�ng Sa M�n, B� La M�n, hoặc chư thi�n, Ma Vương, Phạm Vương, trong tất cả thế gian đều đặng v� sở �y, v� đại ch�ng khai thị ph�n biệt mười hai bộ kinh, diễn thuyết � nghĩa kh�ng c� sai lầm, c� thể tự biết chẳng chờ học với người được gần v� thượng ch�nh đẳng ch�nh gi�c. Đ�y gọi l� nghe rồi c� thể l�m lợi �ch.

Nầy Thiện nam tử ! C� thể dứt t�m nghi lầm. Nghi c� hai thứ : Một l� nghi nơi danh từ, hai l� nghi � nghĩa. Người nghe kinh nầy, dứt t�m nghi danh từ, người suy nghĩ � nghĩa thời dứt t�m nghi � nghĩa.

Nghi lại c� năm thứ : Một l� nghi Phật quyết định nhập Niết B�n hay chăng ? Hai l� nghi Phật c� phải thường trụ chăng ? ? Ba l� nghi Phật c� phải chơn lạc chăng ? Bốn l� nghi Phật c� phải chơn tịnh chăng ? Năm l� nghi Phật c� phải chơn ng� chăng ? Người nghe kinh nầy thời dứt hẳn l�ng nghi Phật nhập Niết B�n. Bi�n ch�p đọc tụng v� người giảng thuyết� suy nghĩ � nghĩa thời dứt hẳn bốn điều nghi, thường, lạc, ng�, tịnh.

Nghi lại c� ba tbhứ : Một l� nghi Thanh Văn l� c� hay l� kh�ng ? Hai l� nghi Duy�n Gi�c l� c� hay l� kh�ng ? Ba l� nghi Phật thừa l� c� hay l� kh�ng ? Người nghe kinh nầy thời dứt hẳn ba điều nghi như vậy. C�n bi�n ch�p đọc tụng v� người giảng thuyết suy nghĩ � nghĩa thời c� thể r� biết tất cả ch�ng sanh đều c� Phật t�nh.

Nầy Thiện nam tử ! Nếu c� ch�ng sanh chẳng nghe kinh Đại Niết B�n nầy, thời t�m họ nhiều sự nghi ngờ. Như nghi hoặc thường hay v� thường, hoặc lạc hay chẳng lạc, hoặc tịnh hay chẳng tịnh, hoặc ng� hay v� ng�, hoặc mạng hay phi mạng, hoặc ch�ng sanh hay phi ch�ng sanh, hoặc rốt r�o hay chẳng rốt r�o, hoặc đời kh�c, hoặc đời đ� qua, hoặc c�, hoặc kh�ng, hoặc khổ, hoặc chẳng phải khổ, hoặc tập, hoặc chẳng phải tập, hoặc đạo hoặc chẳng phải đạo, hoặc diệt hoặc chẳng phải diệt, hoặc ph�p, hoặc phi ph�p, hoặc thiện hoặc bất thiện, hoặc kh�ng hoặc chẳng phải kh�ng. Người nghe kinh nầy thời dứt hẳn c�c điều nghi như vậy.

Thiện nam tử ! Nếu c� người chẳng nghe kinh nầy thời lại c� nhiều t�m nghi. Như nghi sắc uẩn l� ng� ư ? Thọ, tưởng, h�nh, thức, l� ng� ư ? Nh�n l� năng kiến ư ? Ng� l� năng kiến ư ? Thọ tưởng h�nh thức l� năng kiến ư ? Ng� l� năng kiến ư ? Sắc uẩn thọ b�o ư ? Ng� thọ b�o ư ? Thọ tưởng h�nh thức thọ b�o ư ? Ng� thọ b�o ư ? Sắc uẩn đến đời kh�c ư ? Ng� đến đời kh�c ư ? Thọ tưởng h�nh thức cũng như vậy. Những ph�p sanh tử l� c� thỉ c� chung ư ? hay l� v� thỉ v� chung ư ? Người nghe kinh nầy cũng dứt hẳn được những điều nghi như vậy. Lại c� người nghi nhứt xiển đề phạm bốn tội nặng tạo tội ngũ nghịch, hủy b�ng kinh Đại Thừa Phương Đẳng, hạng người nghe kinh nầy cũng dứt hẳn được những điều nghi như vậy.

Lại c� người nghi thế gian c� ngằn m� hay kh�ng c� ngằn m� ? C� thập phương thế giới hay kh�ng thập phương thế giới. Người nghe kinh nầy cũng dứt hẳn được những điều nghi như vậy. Đ�y gọi l� c� thể dứt t�m nghi lầm, c� tr� huệ ch�nh trực� kh�ng t� vạy. V� nếu t�m nghi thời chỗ nhận thấy chẳng ch�nh. Tất cả ph�m phu nếu chẳng đặng nghe kinh Đại Niết B�n nầy thời chỗ nhận thấy t� vạy. Nhẫn đến Thanh Văn Duy�n Gi�c chỗ thấy biết cũng vạy v�. V� ph�m phu ở trong hữu lậu m� thấy l� thường, lạc, ng�, tịnh nơi Như Lai lại thấy l� v� thường khổ, bất tịnh, v� ng�, thấy c� ch�ng sanh c� thọ mạng, c� tri kiến, chấp trời Phi Tưởng, Phi Phi Tưởng l� Niết B�n, thấy trời Tự Tại c� t�m th�nh đạo, chấp c�, chấp đoạn, c�c sự nhận thấy như vậy gọi l� t� vạy. Đại Bồ T�t nếu đặng nghe kinh Đại Niết B�n nầy tu h�nh th�nh hạnh thời dứt trừ được những điều t� vạy như vậy.

H�ng Thanh Văn Duy�n Gi�c thấy Bồ T�t từ trời Đ�u Suất ho� hiện ngự tr�n Bạch tượng gi�ng thần v�o thai mẹ tại th�nh Ca Tỳ La, cha hiệu Tịnh Phạn, mẹ t�n Ma Gia. Ở thai đủ mười th�ng sanh ra.� L�c sanh ra chưa đến đất, Thi�n Đế Th�ch đưa tay đở, Nan Đ� Long Vương v� Bạt Nan Đ� Long Vương phun nước tắm.

Đại Thần Vương Ma Ni Bạt� Đ� cầm lọng b�u đứng hầu ph�a sau. Địa thần ho� hoa sen� đở dưới ch�n. Bồ T�t đi qua bốn phương đều đủ bảy bước. L�c đến Thi�n Miếu c�c thi�n tượng đều đứng dậy tiếp nghinh. Ti�n A Tư Đ� hai tay bồng xem tướng, xem xong Ti�n nhơn buồn khổ thương phận m�nh sắp chết chẳng được thấy Bồ T�t th�nh Phật. Lớn l�n đến thầy học s�ch, học� to�n số, cỡi ngựa, bắn cung, đồ sắm, c�c nghề nghiệp. Ở trong th�m cung c�ng vui với s�u mu�n thể nữ. Ra ngo�i th�nh dạo chơi đến vườn Ca Tỳ La, dọc đường gặp người gi�, người bịnh, người chết, v� gặp thầy Sa M�n mặc ph�p phục đi tr�n đường, khi trở về cung, thấy c�c thể nữ h�nh mạo như xương kh�, xem cung điện kh�ng kh�c g� mả. Nh�m ch�n, nửa đ�m vượt th�nh xuất gia, đến chỗ c�c Đại Ti�n nhơn Uất Đ� D�, A La La v.v� nghe giảng n�i về Thức V� Bi�n Xứ� v� Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ. Nghe rồi quan s�t kỹ biết những xứ ấy l� v� thường, khổ, bất tịnh, v� ng�, b�n bỏ đi đến n�i Tuyết, dưới cội c�y tu khổ hạnh trọn s�u năm. Sau đ� biết khổ hạnh chẳng đặng th�nh v� thượng ch�nh gi�c, b�n đến tắm rửa trong s�ng A Nậu Bạt Đề. Tắm xong nhận lấy ch�o sữa của c� g�i chăn b� d�ng. Ăn xong lại đến ngồi dưới c�y Bồ Đề, ph� ma Ba Tuần đặng th�nh v� thượng ch�nh gi�c. Đến th�nh Ba La Nại chuyển ph�p lu�n lần đầu độ năm vị Tỳ Kheo, nhẫn đến ở rừng Ta La nơi th�nh C�u Thi Na nầy nhập Niết B�n . C�c điều nhận thấy như vậy gọi l� chỗ thấy biết vạy v� của Thanh Văn Duy�n Gi�c.

Nầy Thiện nam tử ! Đại Bồ T�t nghe v� l�nh thọ kinh Đại Niết B�n nầy, thời dứt trừ đặng những điều thấy biết như vậy. Nếu c� thể bi�n ch�p đọc tụng th�ng thuộc v� người diễn thuyết suy nghĩ � nghĩa, thời đặng tr� huệ ch�nh trực kh�ng t� vạy.

Nầy Thiện nam tử ! Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n, biết r� Bồ T�t từ v� lượng kiếp nhẫn lại chẳng từ trời Đ�u Suất gi�ng thần thai mẹ, nhẫn đến th�nh C�u ThiNa nhập Niết B�n. Đ�y gọi l� chỗ thấy biết ch�nh trực của Đại Bồ T�t.
�
C� thể biết nghĩa th�m mật của Như Lai, tức l� biết r� Đại Niết B�n, tất cả ch�ng sanh đều c� Phật t�nh, s�m trừ bốn giới trọng, trừ t�m hủy b�ng ch�nh ph�p, hết tội ngũ nghịch, dứt nhứt xiển đề, rồi sau đặng th�nh v� thượng ch�nh gi�c.

Lại nghĩa thậm th�m l� dầu biết ch�ng sanh thiệt kh�ng c� ng�, nhưng nghiệp quả đời vị lai chẳng mất ; dầu giết năm ấm hiện đ�y dứt hết, nhưng nghiệp thiện �c trọn chẳng hư mất ; dầu c� c�c h�nh nghiệp nhưng kh�ng c� t�c giả ; dầu c� chỗ đến nhưng kh�ng c� người đi; dầu c� tr�i buộc nhưng kh�ng người bị tr�i ; dầu c� Niết B�n nhưng kh�ng c� người diệt ; đ�y gọi l� nghĩa b� mật rất s�u.

Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t bạch Phật : � Thế T�n ! Như t�i hiểu nghĩa được nghe chỗ chưa từng nghe của Phật n�i thời nghĩa nầy chẳng phải. V� nếu ph�p l� c� lẽ ra quyết định c�, ph�p nếu l� kh�ng lẽ ra quyết định kh�ng. Nếu kh�ng thời lẽ ra chẳng sanh, nếu c� thời lẽ ra chẳng diệt, như nghe thời l� nghe, nếu chẳng nghe thời l� chẳng nghe, sao lại n�i rằng nghe chỗ chẳng nghe. Bạch Thế T�n ! Nếu chẳng nghe đ�y l� chẳng nghe, c�n nếu đ� nghe thời lại chẳng nghe, v� đ� đặng nghe. Sao lại n�i rằng nghe lại chẳng nghe ?

V� như người đi, nếu đ� đến thời chẳng đi c�n đi thời chẳng đến. Cũng như đ� sanh thời chẳng sanh, c�n chẳng sanh thời l� chẳng sanh. Đ� đặng thời chẳng đặng, c�n chẳng đặng� thời l� chẳng đặng. Nghe rồi thời chẳng nghe, c�n chẳng nghe thời l� chẳng nghe. Bạch Thế T�n ! Nếu chẳng nghe m� nghe đ�, thời tất cả ch�ng sanh chưa c� Bồ Đề lẽ ra cũng c� đ�, người chưa đặng Niết B�n lẽ ra cũng đặng đ�, người chưa thấy Phật t�nh lẽ ra cũng thấy Phật t�nh, sao lại n�i rằng bực Thập Trụ Bồ T�t dầu thấy Phật t�nh nhưng chưa đặng r� r�ng.

Bạch Thế T�n ! Nếu chẳng nghe m� nghe, thời đức Như Lai thuở xưa từ ai m� đặng nghe. Nếu n�i rằng đặng nghe, cớ sao trong kinh A H�m đức Như Lai lại n�i l� kh�ng c� thầy, nếu chẳng nghe thời l� chẳng nghe m� đức Như Lai đặng th�nh v� thượng ch�nh gi�c, thời tất cả ch�ng sanh chẳng nghe lẽ ra cũng đặng th�nh v� thượng ch�nh gi�c. Nếu đức Như lai chẳng nghe kinh Đại Niết B�n m� thấy Phật t�nh, thời tất cả ch�ng sanh chẳng nghe kinh nầy lẽ ra cũng được thấy Phật t�nh.���������������������

Bạch Thế T�n ! Ph�m l� sắc thời hoặc c� thể thấy, hoặc chẳng thấy được, tiếng cũng như vậy, hoặc l� c� thể nghe, hoặc chẳng được nghe. Đại Niết B�n nầy chẳng phải sắc chẳng phải tiếng , sao lại n�i rằng c� thể thấy nghe được.���������

Bạch Thế T�n ! Qu� khứ đ� diệt thời chẳng thể nghe, vị lai chưa đến cũng chẳng thể nghe, l�c hiện tại l�ng nghe thời chẳng gọi l� nghe, nghe rồi khiến dứt lại chẳng thể nghe. Kinh Đại Niết B�n nầy cũng chẳng phải qu� khứ vị lai hiện tại, nếu chẳng phải thời gian thời chẳng thể n�i, nếu chẳng thể n�i thời chẳng thể nghe, sao lại n�i rằng Bồ T�t tu kinh Đại Niết B�n nầy được nghe chỗ chẳng nghe.

Phật n�i : � L�nh thay ! L�nh thay ! Nầy Thiện nam tử ! Nay �ng kh�o biết tất cả ph�p như huyễn, như dương diệm, như th�nh C�n Th�t B�, như dấu vẽ trong nước, cũng như b�ng nước, bọt nước, c�y chuối rỗng kh�ng chẳng chắc thiệt, chẳng phải mạng, chẳng phải ng�, kh�ng c� khổ vui, như chỗ thấy biết của Thập Trụ Bồ T�t� .

L�c đ� trong đại ch�ng thoạt c� �nh s�ng lớn chiếu đến, �nh s�ng nầy chẳng phải xanh v�ng đỏ trắng, m� thấy l� xanh v�ng đỏ trắng, chẳng phải sắc, chẳng phải s�ng, m� thấy l� sắc l� s�ng, chẳng phải thấy m� thấy.

Đại ch�ng gặp �nh s�ng nầy th�n t�m vui th�ch như Tỳ Kheo nhập Sư tử�Vương Định

Văn Th� Sư Lợi Bồ T�t bạch Phật : � Thế T�n : Ai ph�ng �nh s�ng nầy ?�
��

Đức Như Lai y�n lặng chẳng đ�p.

Ca Diếp Bồ T�t lại hỏi Văn Th� Sư Lợi : Nhơn duy�n g� m� c� �nh s�ng nầy chiếu đến đại ch�ng ?�

Văn Th� Sư Lợi y�n lặng� chẳng đ�p.

V� Bi�n Th�n Bồ T�t lại hỏi Ca Diếp Bồ T�t : � Ai ph�ng �nh s�ng nầy ?��

Ca Diếp Bồ T�t y�n lặng chẳng đ�p.

Tịnh Trụ Vương Tử Bồ T�t lại hỏi V� Bi�n Th�n Bồ t�t : � Duy�n cớ g� trong đại ch�ng đ�y c� �nh s�ng nầy ?�

V� Bi�n Th�n Bồ T�t y�n lặng kh�ng đ�p.

Lần lượt đến năm trăm vị Bồ T�t xoay vần hỏi nhau , nhưng kh�ng ai giải đ�p.

Đức Thế T�n hỏi Văn Th� Sư Lợi : � Duy�n Cớ g� trong đại ch�ng đ�y c� �nh s�ng nầy ?

Văn Th� Sư Lợi đ�p : � Bạch Thế T�n !� �nh s�ng nầy gọi l� tr� huệ. Tr� huệ ch�nh l� thường trụ. Ph�p thường trụ kh�ng c� nhơn duy�n, sao đức Phật lại hỏi duy�n cớ g� c� �nh s�ng nầy .�

�nh s�ng nầy gọi l� Đại Niết B�n, Đại Niết B�n thời gọi l� thường trụ, ph�p thường trụ chẳng từ nhơn duy�n, sao đức Phật lại hỏi duy�n cớ g� c� �nh s�ng nầy.

�nh s�ng nầy ch�nh l� Như Lai, Như Lai ch�nh l� thường trụ, ph�p thường trụ chẳng từ nhơn duy�n, sao đức Phật lại hỏi duy�n cớ.

�nh s�ng nầy gọi l� Đại Từ Đại Bi, đại từ bi gọi l� thường trụ, ph�p thường trụ chẳng phải từ nhơn duy�n, sao đức Phật lại hỏi duy�n cớ.�

�nh s�ng nầy ch�nh l� niệm Phật, niệm Phật l� thường trụ, ph�p thường trụ chẳng từ nhơn duy�n, sao đức Phật lại hỏi duy�n cớ.

�ng s�ng nầy l� đạo bất cộng với tất cả Thanh Văn Duy�n Gi�c, đạo bất cộng l� thường trụ, ph�p thường trụ chẳng từ nhơn duy�n, sao đức Phật lại hỏi duy�n cớ, Đức Thế T�n cũng c� nhơn duy�n : Nhơn dứt v� minh chứng đặng v� thượng ch�nh đẳng ch�nh gi�c.

Phật n�i : � Nầy Văn Th� Sư Lợi ! nay �ng chớ nhập đệ nhứt nghĩa đế, n�n d�ng thế đế để giải đ�p.�

Văn Th� Sư Lợi n�i : � Bạch Thế T�n ! Từ đ�y qua phương đ�ng c�ch hai mươi hằng h� sa thế giới, c� cỏi bất động, chổ Phật ngự rộng một mu�n hai ng�n do di�n. C�i đ� to�n thất bảo kh�ng c� đất đ�, bằng thẳng �m dịu kh�ng c� hầm hố. C�y cối to�n bằng bốn chất v�ng, bạc lưu ly v� pha l�, tr�n c�y thường c� hoa tr�i. Nếu c� ch�ng sanh n�o được ngửi m�i thơm của hoa nầy thời th�n t�m an vui nhập đệ tam thiền. Khắp nơi c� hai ng�n s�ng lớn nước s�ng đủ t�m vị c�ng đức, nếu c� ch�ng sanh n�o tắm trontg nước đ� thời th�n t�m vui vẻ như nhập đệ nhị thiền. Trong s�ng c� nhiều thứ hoa đẹp : Những hoa sen xanh, v�ng, đỏ, trắng. Hai bờ s�ng cũng c� c�c thứ hoa thơm đẹp. Đ�y s�ng to�n trải c�t v�ng. C� những thềm bực bằng v�ng, bạc, lưu ly c�ng pha l� nhiều m�u, nhiều giống chim đẹp bay đậu tr�n đ�.� Lại c� v� lượng cọp, s�i, sư tử v.v� C�c cầm th� ấy xem nhau như con đẻ. Trong cỏi đ� kh�ng c� những tội �c c�ng hạng nhứt xiển đề. Kh� hậu điều h�a kh�ng c� lạnh n�ng đ�i kh�t khổ sở, kh�ng c� tham dục, s�n hận ph�ng dật tật đố. Kh�ng mặt trời mặt trăng thời tiết như c�i trời Đao Lợi.� Nh�n d�n c�i đ� đồng c� �nh s�ng, kh�ng c� t�m ki�u mạn. Tất cả đều l� Bồ T�t Đại Sĩ đầy đủ thần th�ng, c� c�ng đức lớn, t�n trọng ch�nh ph�p, mến tu Đại Thừa, c� đại từ bi thương x�t tất cả ch�ng sanh.

Đức Phật ở c�i đ� hiệu l� M�n Nguyệt Quang Minh Như Lai, đầy đủ mười hiệu. L�c đức Phật đ� thuyết ph�p, t�an thể ch�ng sanh trong c�i Bất Động đều được nghe. Đức Phật đ� v� Lưu Ly Quang Bồ T�t m� giảng thuyết kinh Đại Niết B�n đến đọan Bồ T�t tu h�nh kinh nầy thời đều đặng nghe chỗ chẳng đặng nghe. Lưu Ly Quang Bồ T�t gạn hỏi đức Phật M�n Nguyệt Quang Minh, như tại đ�y Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t vừa hỏi đức Như Lai giống nhau kh�ng kh�c. Đức Phật M�n Nguyệt Quang Minh bảo Lưu Ly Quang Bồ T�t rằng : Phương T�y của c�i Bất Động nầy c�ch hai mươi hằng h� sa Phật độ c� c�i Ta B�, c�i ấy đầy những đất đ� gai ch�ng hầm hố g� nỗng, thường c� những khổ về đ�i kh�t lạnh n�ng. Nhơn d�n c�i Ta B� chẳng biết cung k�nh Sa M�n, B� La M�n, cha mẹ Sư Trưởng, phần nhiều tham đắm phi ph�p, t� ph�p, chẳng tin ch�nh ph�p, thọ mạng của họ ngắn ngủi. Nhiều kẻ gian tr� bị ch�nh quyền trừng phạt. Dầu đ� c� nước để cai trị, nhưng vua quan chẳng biết vừa đủ sanh l�ng tham k�o binh đ�nh chiếm nước kh�c l�m cho những người v� tội bị chết oan. C�c nh� l�nh đạo thật h�nh những điều phi ph�p như vậy, n�n Tứ Thi�n Vương c�c Thi�n thần kh�ng hoan hỷ, thường gi�ng tai họa ; Hạn h�n, b�o lụt, mất m�a đ�i kh�t, nhơn d�n nhiều bịnh, v� lượng sự khổ n�o. C�i Ta B� đ� c� Phật hiệu Th�ch Ca Mưu Ni Như Lai mười hiệu đầy đủ, hiện ở th�nh C�u Thi Na trong rừng Ta La Song Thọ, v� đại ch�ng diễn thuyết kinh Đại Niết B�n, hiện c� Bồ T�t t�n Quang Minh Biến Chiếu CaoQu� Đức Vương đ� đem việc nầy hỏi đức Th�ch Ca M�u Ni, nay đức Phật đ� đương giải đ�p, �ng n�n mau qua c�i đ� sẽ được nghe.

Bạch Thế T�n ! Lưu Ly Quang Bồ T�t v�ng lời đức Phật M�n Nguyệt Quang Minh c�ng t�m mu�n bốn ng�n vị Đại Bồ T�t sắp đến đ�y. Do nhơn duy�n nầy n�n hiện điềm ph�ng �nh s�ng. Đ�y l� c� duy�n cớ m� c� �nh s�ng nầy.

L�c đ� Lưu Ly Quang Bồ T�t c�ng t�m mu�n bốn ng�n Đại Bồ T�t mang theo c�c thứ phan lọng, hương hoa, chuỗi ngọc nhiều thứ kỹ nhạc, đồng đến rừng Ta La nơi th�nh C�u Thi Na, đầu mặt lễ chưn Phật, đem đồ c�ng dường dưng l�n, cung k�nh đi nhiễu b�n hữu ba v�ng rồi ngồi qua một ph�a.

Đức Phật hỏi Lưu Ly Quang Bồ T�t : �ng v� đến m� lại, hay v� chẳng đến m�Lại ?

_ Bạch Thế T�n ! Đến cũng chẳng lại, chẳng đến cũng chẳng lại. T�i qu�n s�t nghĩa nầy đều kh�ng c� lại. C�c h�nh ph�p nếu l� thường cũng chẳng lại, nếu l� v� thường cũng kh�ng c� lại. Nếu người thấy c� ch�ng sanh t�nh thời c� lại, chẳng lại. Nay t�i chẳng thấy ch�ng sanh c� định t�nh, thời đ�u c� lại c�ng chẳng lại. Người c� ki�u mạn thời thấy c� đi, c� lại. Người kh�ng ki�u mạn thời kh�ng thấy c� đi, c� lại. Người c� chấp lấy tạo t�c thời thấy c� đi c� lại. Người kh�ng chấp lấy tạo t�c thời kh�ng thấy c� đi, c� lại.

Nếu thấy Như Lai rốt r�o nhập Niết B�n thời c� đi, c� lại. Người chẳng thấy Như Lai nhập Niết B�n thời kh�ng đi, kh�ng lại.

Người chẳng nghe Phật t�nh thời c� đi , c� lại. Người nghe Phật t�nh thời kh�ng đi kh�ng lại.

Nếu thấy h�ng Thanh Văn B�ch Chi Phật c� Niết B�n thời thấy c� đi c� lại. Người chẳng thấy h�ng Thanh Văn B�ch Chi Phật c� Niết B�n thời kh�ng đi, kh�ng lại.

Nếu người thấy h�ng Thanh Văn B�ch Chi Phật l� thường, lạc, ng�, tịnh, thời c� đi, c� đến. Nếu người kh�ng thấy thời kh�ng đi, kh�ng đến.

Nếu thấy Như Lai kh�ng c� thường, lạc, ng�, tịnh thời c� đi c� đến. Nếu thấy Như Lai l� thường lạc, ng�, tịnh thời kh�ng đi kh�ng đến.

Bạch Thế T�n ! Xin để việc đ� lại. Nay t�i c� chỗ muốn hỏi mong đức Phật thương x�t cho ph�p.

Phật n�i : � Nầy Thiện nam tử ! Giờ đ�y phải l�c t�y � �ng hỏi ta sẽ giải đ�p cho �ng. V� chư Phật kh� gặp như hoa Ưu Đ�m, ph�p cũng kh� được nghe, trong mười hai bộ kinh, bộ Phương Đẳng Đại thừa lại kh� hơn. V� thế n�n phải chuy�n t�m l�ng nghe v� l�nh thọ.

Lưu Ly Quang Bồ T�t bạch Phật : Thế T�n ! Thế n�o l� Đại Bồ T�t c� thể tu h�nh kinh Đại Niết B�n được nghe chỗ chẳng nghe.

Phật khen rằng : � L�nh thay ! L�nh thay ! Nầy Thiện nam tử ! Nay �ng muốn c�ng tận biển Đại Thừa Đại Niết B�n, lại gặp Phật c� thể kh�o giải thuyết. Phật l� lương y c� thể kh�o nhổ mũi t�n độc nghi ngờ của �ng. Phật c� đuốc huệ soi s�ng Phật t�nh cho �ng. �ng muốn qua khỏi s�ng lớn sanh tử Phật c� thể l�m thuyền sư cho �ng, �ng ở nơi Phật tưởng l� cha mẹ, Phật cũng ở nơi �ng tưởng l� một. L�ng �ng tham của b�u ch�nh ph�p, gặp Phật c� nhiều ph�p lại hay bố th�. �ng n�n l�ng nghe kh�o suy nghĩ đ�.

Nầy Thiện nam tử ! Khi nghe ph�p rồi phải sanh l�ng k�nh tin t�n trọng. Đối với ch�nh ph�p chớ t�m cầu chỗ lỗi, chớ nghĩ tham s�n si. Chớ nh�n xem d�ng họ tốt xấu của ph�p sư� . Sau khi nghe ph�p chớ sanh l�ng ki�u mạn, chớ g� cung k�nh, danh dự, lợi dưỡng , phải v� được lợi �ch ph�p vị cam lồ độ thế gian. Cũng chớ nghĩ rằng, t�i nghe ph�p rồi trước tự độ m�nh sau sẽ độ người, trước sẽ tự giải tho�t sau sẽ giải tho�t cho người, trước tự an th�n sau sẽ l�m cho người được an, trước tự được Niết B�n sau sẽ l�m cho người� được Niết B�n. N�n c� quan niệm b�nh đẳng đối với Phật, Ph�p, Tăng. Trong sanh tử phải c� quan niệm l� khổ oan lớn. Đối với Đại Niết B�n phải quan niệm l� thường, lạc, ng�, tịnh. Trước v� người sau sẽ v� m�nh. N�n v� Đại Thừa chớ v� Nhị Thừa. N�n kh�ng trụ trước đối với tất cả ph�p, cũng chớ chuy�n chấp tất cả ph�p tướng. Đối với c�c ph�p chớ c� l�ng tham, thường c� quan niệm biết ph�p, thấy ph�p.

Nầy Thiện nam tử ! �ng c� thể hết l�ng nghe ph�p như vậy, đ�y thời gọi l� được nghe chỗ chẳng nghe.

Nầy Thiện nam tử ! C� chẳng nghe m� nghe, c� chẳng nghe m� chẳng nghe, c� nghe m� chẳng nghe, c� nghe m� nghe.

Nầy thiện nam tử ! Như chẳng sanh m� sanh, chẳng sanh m� chẳng sanh, sanh m� chẳng sanh, sanh m� sanh.

Như chẳng đến m� đến, chẳng đến m� chẳng đến, đến m� chẳng đến, đến m� đến.��������

_ Bạch Thế T�n ! Thế n�o l� chẳng sanh m� sanh� ?

_ Nầy Thiện nam tử ! An trụ nơi thế đế, l�c mới xuất thai đ�y gọi l� chẳng sanh m� sanh.

_ Bạch Thế T�n ! Thế n�o l� chẳng sanh m� chẳng sanh ?

Nầy Thiện nam tử ! Đại Niết B�n đ�y kh�ng c� tướng sanh, đ�y gọi l� chẳng sanh m� chẳng sanh.

_ Bạch Thế T�n ! Thế n�o gọi l� sanh m� chẳng sanh ?

Nầy Thiện nam tử ! Cứ theo thế đế , l�c chết thời gọi l� sanh m� chẳng sanh.

_ Bạch Thế T�n ! Thế n�o l� sanh m� sanh ?

Nầy Thiện nam tử ! Tất cả ph�m phu thời gọi l� sanh m� sanh. V� ph�m phu sanh, sanh chẳng dứt, v� tất cả hữu lậu niệm niệm sanh lu�n, đ�y gọi l� sanh m� sanh. Bực tứ trụ Bồ T�t thời gọi l� sanh� m� chẳng sanh, v� sanh m� tự tại.

Nầy Thiện nam tử ! Tr�n đ� l� n�i về nội ph�p. C�n về ngoại ph�p cũng c� chưa sanh m� sanh, chưa sanh m� chưa sanh, sanh m� chưa sanh, sanh m� sanh. Như hột giống l�a chưa mọc mầm, được tứ đại h�a hiệp, c�ng người săn s�c, rồi sau mới mọc l�n đ�y gọi l� chưa sanh m� sanh. Như hột giống hư v� hột giống chưa gặp đủ duy�n, thời gọi l� chưa sanh m� chưa sanh. Như mầm đ� mọc m� chẳng lớn th�m, thời gọi l� sanh m� chưa sanh.� Như mầm lớn th�m thời gọi l� sanh m� sanh. Tất cả ngoại ph�p hữu lậu sanh m� sanh như vậy.

_ Bạch Thế T�n ! Ph�p hữu lậu nếu c� sanh, thời l� thường hay v� thường ?

Sanh nếu l� thường, thời ph�p hữu lậu kh�ng c� sanh, sanh nếu l� v� thường thời hữu lậu l� thường.

_ Bạch Thế T�n ! Nếu sanh c� thể tự sanh, thời sanh kh�ng tự t�nh.� Nếu c� thể sanh c�i kh�c duy�n cớ g� chẳng sanh v� lậu.

_ Bạch Thế T�n ! Nếu l�c chưa sanh m� c� sanh, sao lại đến nay mới gọi l� sanh. Nếu l�c chưa sanh l� kh�ng sanh, cớ sao chẳng n�i hư kh�ng l� sanh ?

Phật n�i : � L�nh thay ! L�nh thay ! Nầy Thiện nam tử !� Chẳng sanh m� sanh, kh�ng thể n�i được, cho đến sanh m� sanh cũng kh�ng thể n�i được, sanh c�ng bất sanh đều kh�ng thể n�i được. V� c� nhơn duy�n n�n cũng c� thể n�i được.

Thế n�o l� chẳng sanh m� sanh chẳng thể n�i được ? Chẳng sanh lại gọi l� sanh, l�m sao c� thể n�i được, v� n� sanh.

Thế n�o l� sanh m� sanh, chẳng thể n�i được ? V� sanh m� sanh n�n l� sanh, v� sanh m� sanh n�n l� chẳng sanh, cũng chẳng n�i được.

Thế n�o l� sanh m� chẳng sanh, chẳng thể n�i được ? Sanh thời gọi l� sanh, sanh chẳng tự sanh, n�n chẳng thể n�i được.

Thế n�o l� chẳng sanh m� chẳng sanh, chẳng thể n�i được ? Chẳng sanh gọi l� Niết B�n, v� Niết B�n chẳng sanh n�n chẳng thể n�i được, v� Niết B�n do tu m� chứng đặng.

Thế n�o l� sanh cũng chẳng thể n�i được ? V� sanh vốn l� kh�ng .

Thế n�o l� chẳng sanh kh�ng thể n�i được ? V� c� chứng đặng.

Thế n�o l� v� c� nhơn duy�n cũng c� thể n�i được ? Mười ph�p nhơn duy�n l�m sanh t�c nhơn do đ�y n�n cũng c� thể n�i được.

Nầy Thiện nam tử ! Nay �ng chớ nhập thậm th�m kh�ng định, v� đại ch�ng căn tr� chậm lụt.

Nầy Thiện nam tử ! Ph�p hữu vi sanh cũng l� thường, do trụ v� thường, n�n sanh cũng v� thường. Trụ cũng l� thường do sanh m� sanh n�n trụ cũng v� thường. Dị cũng l� thường, do ph�p v� thường n�n dị cũng v� thường. Hoại cũng l� thường, do trước kh�ng nay c� n�n hoại cũng v� thường.

Nầy Thiện nam tử ! V� cứ nơi t�nh, n�n sanh trụ dị hoại đều l� thường, v� niệm niệm diệt n�n kh�ng thể n�i l� thường, v� Đại Niết B�n nầy c� thể dứt diệt được, n�n lại gọi l� v� thường.

Nầy Thiện nam tử ! Ph�p hữu lậu l�c chưa sanh, đ� c� t�nh sanh, v� thế n�n sanh c� thể sanh được. Ph�p v� lậu vốn� kh�ng t�nh sanh, v� thế n�n sanh kh�ng thể sanh được. Như lửa c� t�nh sẵn gặp duy�n thời ph�t. Mắt c� t�nh thấy đủ duy�n thời thấy. Sanh ph�p của ch�ng sanh cũng như vậy, do t�nh sẵn c�, gặp nhơn duy�n của nghiệp, cha mẹ h�a hiệp thời b�n c� sanh. Lưu Ly Quang Bồ T�t c�ng t�m mu�n bốn ng�n Đại Bồ T�t nghe ph�p nầy rồi, vọt th�n l�n hư kh�ng cao bảy c�y Đa La, chắp tay cung k�nh bạch Phật : � Thế T�n ! T�i nhờ đức Như Lai �n cần dạy bảo, do Đại Niết B�n mới đặng tỏ ngộ � nghĩa nghe chỗ chẳng nghe, cũng l�m cho t�m mu�n bốn ng�n Bồ T�t nầy hiểu r� những nghĩa chẳng sanh m� sanh v.v� của c�c ph�p.
Bạch Thế T�n ! Nay t�i đ� tỏ ngộ dứt hết nghi ngờ, nhưng trong hội nầy c� một Bồ T�t hiệu l� V� �y lại muốn thưa hỏi mong đức Phật cho ph�p.

Phật bảo V� �y Bồ T�t : � Nầy Thiện nam tử ! T�y � �ng hỏi, ta sẽ v� �ng giải�n�i�.

V� �y Bồ T�t c�ng t�m mu�n bốn ng�n Bồ T�t đồng đứng dậy nghi�m chỉnh y phục, quỳ chắp tay bạch Phật : � Thế T�n ! Ch�ng sanh c�i Ta B� nầy phải thật h�nh hạnh nghiệp g� để được sanh về c�i Bất Động ? Bồ T�t c�i đ� thế n�o m� đặng đầy đủ tr� huệ, đầy đủ c�c c�ng hạnh, c� oai đức lớn, tr� huệ lanh lẹ, nghe liền hiểu r� ?�

Đức Phật liền n�i kệ rằng :

Chẳng hại mạng ch�ng sanh.�
Giữ g�n c�c cấm giới.�
Bẩm thọ ph�p của Phật.���������
Thời sanh c�i Bất Động.
Chẳng đoạt của người kh�c.���
Thường ban cho tất cả.
Tạo chi�u đề tăng phường.�����
Thời sanh c�i Bất� Động.
Chẳng phạm vợ con người,�����
Vợ nh� chẳng phi thời.
Th� tr� giới ngọa cụ,�����������������
Thời sanh c�i Bất Động.
Chẳng v� m�nh hoặc người,�����
Cầu lợi v� khủng bố.
Giữ lời chẳng vọng ngữ.����������
Thời sanh c�i Bất Động.
Chớ ph� thiện tri thức,�������������
Xa l�a quyến thuộc �c.
Thường n�i lời h�a hiệp,���������
Thời sanh c�i Bất Động.
Như� c�c bực Bồ T�t,���������������
Thường l�a lời �c khẩu.
N�i ra người th�ch nghe,����������
Thời sanh c�i Bất Động.
Nhẫn đến l�c giỡn cười,����������
Chẳng n�i lời phi thời.
Giữ g�n lời ch�nh ph�p,�����������
Thời sanh c�i Bất Động.
Thấy người đặng lợi dưỡng,����
Thường sanh l�ng vui mừng.
Chẳng sanh l�ng tật đố,�����������
Thời sanh c�i Bất Động.
Chẳng n�o hại ch�ng sanh,������
Thường sanh l�ng từ bi.
Chẳng l�m phương tiện �c,������
Thời sanh c�i Bất Động.
T� kiến b�c bố th�.������������������
�Kh�ng cha mẹ, khứ lai.
Chẳng c� t� kiến ấy.����������������
Thời sanh c�i Bất Động.
Đường xa l�m giếng tốt.����������
Trồng rừng rậm c�y tr�i.
Thường th� người khất thực.����
Thời sanh c�i Bất Động.
Đối với Phật, Ph�p, Tăng.������
�C�ng một đ�n một hương.
Nhẫn đến dưng một hoa,���������
Thời sanh c�i Bất Động.
Nếu v� cớ sợ sệt.����������������������
Lợi dưỡng c�ng phước đức.
Ch�p một kệ kinh nầy.������������
Thời sanh c�i Bất Động.
Nếu v� cầu phước lợi.��������������
Được ở trong một ng�y.
Đọc tụng kinh điển nầy.����������
Thời sanh c�i Bất Động.
Nếu v� đạo v� thượng,�����������
Trong một ng�y một đ�m.
Thọ tr� b�t quan trai.��������������
Thời sanh c�i bất động.
Chẳng c�ng người phạm tội.�
Người hủy b�ng Đại Thừa.
Đồng ở chung một chỗ.���������
Thời sanh c�i Bất Động.
Nếu th� cho người bịnh.���������
Nhẫn đến một tr�i c�y.
Vui mừng m� săn s�c.����������
�Thời sanh c�i Bất Động.
Chẳng lạm d�ng của Tăng.��
Kh�o giữ vật của Phật.
T� qu�t chỗ Phật Tăng.��������
Thời sanh c�i Bất Động.
Tạo tượng v� th�p Phật.�������
Chừng bằng ng�n tay c�i.
Thường sanh l�ng vui mừng.�
Thời sanh c�i Bất� Động.
Nếu v� kinh điển nầy.������������
Đem th�n c�ng của cải.
C�ng dường người thuyế ph�p.�
Thời sanh c�i Bất Động.
Nếu nghe v� bi�n ch�p.��������
Thọ tr� c�ng đọc tụng.
Tạng b� mật của Phật.�����������
Thời sanh c�i Bất Động.

V� �y Bồ T�t� Bạch Phật : � Thế T�n ! Nay t�i đ� biết những c�ng hạnh đặng sanh về� c�i nước Bất Động.

Thế T�n ! Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t nầy v� khắp x�t thương tất cả ch�ng sanh n�n trước kia c� chỗ thưa hỏi, nếu đức Như Lai giải thuyết thời c� thể lợi �ch an vui cho h�ng trời, người, b�t bộ.

Đức Phật bảo Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t : � L�nh thay ! L�nh thay� ! Nầy Thiện nam tử ! �ng n�n hết l�ng l�ng nghe, t�i sẽ v� �ng ph�n biệt giải thuyết.

V� c� nhơn duy�n n�n chưa đến chẳng đến. V� c� nhơn duy�n n�n chẳng đến m� đến, v� c� nhơn duy�n n�n đến m� chẳng đến. V� c� nhơn duy�n n�n đến m� đến.

Nầy Thiện nam tử ! X�t về chẳng đến gọi l� Đại Niết B�n. H�ng ph�m phu chưa đến bởi c� tham dục s�n khuể v� ngu si. V� hai nghiệp th�n v� khẩu chẳng thanh tịnh, c�ng l�nh thọ tất cả vật bất tịnh, phạm bốn trọng tội, hủy b�ng Phương Đẳng Đại thừa l� hạng nhứt xiển đề tạo tội ngũ nghịch, do nghĩa nầy n�n chưa đến chẳng đến.

Chẳng đến gọi l� chẳng đến Đại Niết B�n. Do nghĩa g� m� được đến ? V� dứt hẳn tham dục s�n khuể ngu si v� tội �c của th�n khẩu, chẳng thọ tất cả vật bất tịnh, chẳng phạm bốn tội trọng, chẳng hủy b�ng Phương Đẳng Đại Thừa, chẳng l�m hạng nhứt xiển đề, chẳng tạo tội ngũ nghịch. Do nghĩa nầy n�n gọi l� chẳng đến m� đến.��

Bực Tu Đ� Ho�n t�m mu�n kiếp th� đến, bực Tu Đ� H�m s�u mu�n kiếp th� đến, bực A Na H�m bốn mu�n kiếp th� đến, bực A La H�n hai mu�n kiếp th� đến, B�ch Chi Phật mười ng�n kiếp th� đến. Do nghĩa nầy n�n gọi l� chẳng đến m� đến.

Đến gọi l� hai mươi lăm c�i. Tất cả ch�ng sanh đều bị v� lượng phiền n�o che đậy, qua lại chẳng ngừng dường như b�nh xe lăn, đ�y gọi l� đến Thanh Văn Duy�n Gi�c� v� Bồ T�t v� đ� đặng l�a hẳn n�n gọi l� chẳng đến, lại ba bực nầy v� muốn ho� độ ch�ng sanh n�n thị hiện ở trong đ�, n�n cũng gọi l� đến.

Đến ch�nh l� hai mươi lăm c�i. Tất cả ph�m phu, Tu Đ� Ho�n nhẫn đến A Na H�m, v� phiền n�o n�n gọi l� đến m� đến.

Nầy Thiện nam tử ! Nghe chỗ chẳng nghe cũng như vậy. C� chẳng nghe m� nghe, chẳng nghe m� chẳng nghe, nghe m� chẳng nghe, nghe m� nghe.

Chẳng nghe l� Đại Niết B�n v� chẳng phải hữu vi, v� chẳng phải �m thanh, v� chẳng thể n�i. Thế n�o l� cũng nghe ?

V� đặng nghe danh từ : Thường, lạc, ng� v� tịnh. Do nghĩa nầy n�n gọi l� chẳng nghe m� nghe.

Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t bạch Phật : � Thế T�n ! Như Phật n�i Đại Niết B�n l� chẳng thể nghe được, sao lại n�i rằng thường, lạc, ng�, tịnh m� c� thể nghe được. V� người đoạn phiền n�o gọi l� đặng Niết B�n, nếu chưa đoạn gọi l� chẳng được. Do nghĩa nầy t�nh Niết B�n trước kh�ng m� nay c�. Nếu ph�p thế gian trước kh�ng m� nay c� thời gọi l� v� thường. V� như b�nh bồn v.v�Trước kh�ng m� nay c�, đ� c� ho�n kh�ng, n�n gọi l� v� thường. Niết B�n nếu như vậy, sao lại n�i rằng thường, lạc, ng� , tịnh.

Bạch Thế T�n ! Ph�m do trang nghi�m m� được th�nh đều gọi l� v� thường. Niết B�n nếu như vậy lẽ ra l� v� thường. Những g� trang nghi�m Niết B�n ? Ch�nh l� ba mươi bảy phẩm trợ đạo, s�u ph�p Ba La Mật, bốn t�m v� lượng, qu�n tướng xương trắng, a na ba na, lục niệm xứ, ph� t�ch s�u đại, do những ph�p đ� m� th�nh tựu Niết B�n n�n l� v� thường.

Bạch Thế T�n ! Ph�m l� c��, thời gọi l� v� thường. Nếu Niết B�n l� c� thời lẽ ra l� v� thường. Như ng�y trước trong kinh A H�m Phật n�i� : Thanh Văn Duy�n Gi�c, chư Phật đều c� Niết B�n, do nghĩa nầy n�n gọi l� v� thường.

Bạch Thế T�n ! Ph�p c� thể thấy thời gọi l� v� thường. Như� ng�y trước Đức Phật n�i : Người thấy Niết B�n thời dứt trừ được tất cả phiền n�o. V� như hư kh�ng chẳng c� chướng ngại n�n gọi l� thường. Giả sử Niết B�n l� thường v.v� , cớ sao ch�ng sanh lại c� người được, người chẳng được. Như vậy Niết B�n đối với ch�ng sanh chẳng b�nh đẳng lẻ ra chẳng gọi l� thường.

V� như trăm người chung c� một kẻ o�n th�, nếu hại được kẻ nầy thời nhiều người được an lạc. Giả sử Niết B�n l� ph�p b�nh đẳng, l�c� một người được, lẽ ra nhiều người cũng được, một người dứt kiết sử lẽ ra nhiều người cũng dứt, nếu chẳng như vậy sao lại gọi l� thường.

Như c� người cung k�nh c�ng dường t�n trọng t�n th�n quốc vương, vương tử, phụ mẫu, sư trưởng thời được lợi dưỡng, đ�y chẳng gọi l� thường. Niết B�n cũng vậy, như ng�y trước trong kinh A H�m đức Phật n�i với A Nan : Nếu c� người cung k�nh Niết B�n thời dứt được kiết sử hưởng thọ v� lượng an lạc do đ�y n�n chẳng gọi l� thường.

Bạch Thế T�n ! Nếu trong Niết B�n c� danh từ thường, lạc, ng�, tịnh thời chẳng gọi l� thường, như kh�ng c�, sao lại c� thể n�i ?

Đức Phật bảo Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t : � Thể Niết B�n chẳng phải trước kh�ng nay c�. Nếu thể Niết B�n trước kh�ng nay c� thời chẳng phải v� lậu. Ph�p thường trụ, nay c� Phật hay kh�ng Phật, t�nh tướng vẫn thường trụ. Bởi ch�ng sanh bị phiền n�o che đậy n�n chẳng thấy Niết B�n, b�n gọi l� kh�ng. Đại Bồ T�t d�ng giới định huệ si�ng tu t�m m�nh, dứt xong phiền n�o b�n đặng thấy Niết B�n. Phải biết Niết B�n l� ph�p thường trụ chẳng phải trước kh�ng nay c� n�n gọi l� thường.

Như dưới giếng trong nh� tối c� c�c thứ ch�u b�u, người cũng biết l� c� nhưng v� tối n�n kh�ng thấy. Người c� tr� thắp đ�n s�ng lớn cầm soi đ� thời thấy ch�u b�u r� r�ng. Người tr� nầy trọn chẳng nghĩ rằng : Nước giếng c�ng ch�u b�u, trước kh�ng m� nay c�.���������

Cũng vậy, Niết B�n trước vốn tự c�, chẳng phải nay mới c�, v� phiền n�o tối tăm n�n ch�ng sanh chẳng thấy. Đức Như Lai đại tr� thắp đ�n tr� huệ, l�m cho Bồ T�t đặng thấy Niết B�n, thường, lạc, ng� , tịnh. Do đ�y n�n người tr� chẳng n�n n�i rằng Niết B�n trước kh�ng m� nay c�.

Nầy Thiện nam tử ! Như �ng n�i do trang nghi�m n�n đặng th�nh Niết B�n lẽ ra l� v� thường , nghĩa nầy cũng kh�ng phải. V� thể của Niết B�n chẳng phải sanh, chẳng phải xuất, chẳng phải thiệt, chẳng phải hư, chẳng phải tạo t�c m� c�, chẳng phải l� ph�p hữu lậu hữu vi, chẳng phải nghe, chẳng phải thấy, chẳng phải đọa, chẳng phải chết, chẳng phải tướng biệt dị, cũng chẳng phải tướng đồng, chẳng phải qua, chẳng phải lại, chẳng phải qu� khứ, vị lai , hiện tại, chẳng phải một v� nhiều, chẳng phải d�i v� vắn, chẳng phải tr�n v� vu�ng, chẳng phải nhọn v� m�o, chẳng phải c� tướng v� kh�ng tướng, chẳng phải danh v� sắc, chẳng phải nhơn v� quả, chẳng phải ng� v� ng� sở. Do những nghĩa nầy n�n Niết B�n l� thường kh�ng biến đổi. Phải tu tập ph�p l�nh trong v� lượng kiếp để tự trang nghi�m rồi mới được thấy.

V� như duới đất c� mạch nước trong m�t ch�ng sanh chẳng thấy được, người tr� ra c�ng đ�o đất, thời đặng nước. Niết B�n cũng như vậy.

V� như người m� chẳng thấy mặt trời mặt trăng lương y điều trị thời đặng thấy. Mặt trời mặt trăng chẳng phải l� trước kh�ng m� nay c�. Niết B�n cũng như vậy từ trước đ� tự c�, chẳng phải mới c� ng�y nay.�

Như người c� tội bị tr�i nhốt trong kh�m, l�u ng�y m�n t� mới được thả ra, trở về nh� đặng thấy cha mẹ anh em vợ con quyến thuộc. Niết B�n cũng như vậy.

Nầy Thiện nam tử ! �ng n�i v� nhơn duy�n n�n ph�p Niết B�n lẽ ra v� thường, nghĩa nầy chẳng đ�ng.

Nầy Thiện nam tử ! X�t về nhơn c� năm thứ : Một l� sanh nhơn, hai l� h�a hiệp nhơn, ba l� trụ nhơn, bốn l� tăng trưởng nhơn, năm l� viễn nhơn. Sanh nhơn ch�nh l� nghiệp phiền n�o, cũng như hột giống của c�y cỏ.

H�a hiệp nhơn, như ph�p l�nh h�a hiệp với t�m l�nh, ph�p chẳng l�nh h�a hiệp với t�m chẳng l�nh, ph�p v� k� h�a hiệp c�ng t�m v� k�.

Trụ nhơn, như dưới c� cột thời n�c nh� chẳng sập, n�i, s�ng, c�y cối, nhơn mặt đất m� đặng đứng vững, cũng vậy, nhờ c� tứ đại c�ng v� lượng phiền n�o m� ch�ng sanh đặng an trụ. Tăng trưởng nhơn, do uống ăn y phục v.v� l�m cho ch�ng sanh Tăng trưởng. V� như lửa chẳng đốt, chim chẳng ăn thời hột giống của c�y cỏ được Tăng trưởng. Như h�ng Sa M�n, B� La M�n� nhờ thầy l�nh bạn tốt m� được Tăng trưởng. Như nhờ cha mẹ m� con được Tăng trưởng.

Viễn nhơn, như nhơn thần ch� m� quỉ chẳng hại được, độc chẳng tr�ng được, như nhờ quốc vương kh�ng c� trộm cướp, như nương đất nước m� mầm mọc l�n, như nước khuấy, c�ng người l� Viễn nhơn của chất t�. Như �nh s�ng m�u sắc v.v�l� Viễn nhơn của nh�n thức, tinh huyết của cha mẹ l� Viễn nhơn của ch�ng sanh. Như thời tiết v.v� đều gọi l� Viễn nhơn.

_ Nầy Thiện nam tử ! Thể Niết B�n chẳng phải do nhơn như vậy l�m th�nh, sao �ng lại n�i l� v� thường ?

_ Lại c� hai thứ nhơn : Một l� t�c nhơn, hai l� liễu nhơn. Như kh� cụ của thợ gốm thời gọi l� t�c nhơn, như đ�n đuốc v�n v�n soi vật trong tối thời gọi l� liễu nhơn.

_ Nầy Thiện nam tử ! Đại Niết B�n chẳng do t�c nhơn m� c�, chỉ do liễu nhơn. Ba mươi bảy phẩm trợ đạo, s�u ph�p Ba La Mật gọi l� liễu nhơn. Bố th� l� nhơn của Niết B�n, chẳng phải l� nhơn của Đại Niết B�n. Đ�n Ba La Mật mới được gọi l� nhơn của Đại Niết B�n. Ba mươi bảy phẩm trợ đạo l� nhơn của Niết B�n, chẳng phải nhơn của Đại Niết B�n. V� lượng v� số ph�p trợ Bồ Đề mới được gọi l� nhơn của Đại Niết B�n.

Quang Minh Biến Chiếu Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t bạch Phật : � Thế T�n ! Tại sao bố th� chẳng được gọi l� Đ�n Ba La Mật ? Bố th�� thế n�o mới được gọi l� Đ�n Ba La Mật, nhẫn đến B�t Nh� Ba La Mật ? Thế n�o gọi l� Niết B�n v� Đại Niết B�n ?

Phật n�i : � Nầy Thiện nam tử ! Đại Bồ T�t tu h�nh Đại Thừa Phương Đẳng Đại Niết B�n, chẳng nghe bố th� cũng chẳng thấy bố th�. Chẳng nghe Đ�n Ba La Mật cũng như chẳng thấy nhẫn đến chẳng nghe B�t Nh�, chẳng thấy B�t Nh�, cũng chẳng nghe chẳng thấy B�t Nh� Ba La Mật. Chẳng nghe chẳng thấy Niết B�n v� Đại Niết B�n.

Đại Bồ T�t tu Đại Niết B�n, biết v� thấy ph�p giới, hiểu r� thật tướng kh�ng c� tất cả tướng : Kh�ng c� tướng h�a hiệp gi�c tri. Đặng tướng v� lậu, tướng v� t�c, tướng như huyễn h�a, tướng �nh nắng, tướng th�nh C�n Th�t B�, tướng trống kh�ng. Bồ T�t thấy được những tướng như vậy thời kh�ng tham, s�n, si, chẳng nghe chẳng thấy. Đ�y gọi l� Đại Bồ T�t an trụ thật tướng.

Đại Bồ T�t tự biết đ�y l� bố th�, đ�y l� Đ�n Ba La Mật nhẫn đến đ�y l� B�t Nh�, đ�y l� B�t Nh� Ba La Mật, đ�y l� Niết B�n, đ�y l� Đại Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! Thế n�o l� bố th� m� chẳng phải Ba La mật ? Thấy c� người xin rồi sau mới cho, đ�y l� bố th� chẳng phải Ba La Mật. Nếu kh�ng người xin t�m tự th� xả, thời gọi l� Đ�n Ba La Mật. Nếu bố th� c� thời gian thời gọi l� bố th� chẳng phải Ba La Mật. Nếu thường thật h�nh bố th� thời gọi l� Đ�n Ba La Mật, nếu bố th� rồi trở lại sanh l�ng hối hận đ�y gọi l� bố th� chẳng phải Ba La Mật. Th� rồi chẳng ăn năn thời gọi l� Đ�n Ba La Mật.

Đại Bồ T�t đối với của cải c� bốn quan niệm lo sợ :� Một l� vua quan tịch th�u, hai l� trộm cướp, ba l� nước lụt, bốn l� lửa ch�y, do đ� n�n vui vẻ đem bố th�, đ�y gọi l� Đ�n Ba La Mật nếu mong được b�o đền m� bố th� thời chẳng phải Ba La Mật. Bố th� chẳng mong� b�o đền thời gọi l� Đ�n Ba La Mật.

Nếu v� kinh sợ, v� tiếng tăm lợi lộc, v� gia ph�p tương truyền, v� cầu vui c�i trời, v� ki�u mạn, v� hơn người, v� quen th�n, v� cầu b�o đền thời như l� bu�n b�n đổi ch�c. Như người trồng c�y để được b�ng m�t, được b�ng tr�i, hoặc để được c�y gỗ. Nếu người tu h�nh m� bố th� như vậy thời gọi l� bố th� chẳng phải Ba La Mật.

Đại Bồ T�t tu h�nh Phương Đẳng Đại Niết B�n, chẳng thấy người bố th� cũng như chẳng thấy kẻ l�nh thọ v� của cải, chẳng thấy thời tiết, chẳng thấy phước điền hay chẳng phải phước điền, chẳng thấy nhơn duy�n, quả b�o, chẳng thấy� người l�m kẻ thọ, chẳng thấy nhiều hay �t, tịnh hay bất tịnh, chẳng khinh người l�nh thọ cũng như chẳng khinh th�n m�nh hay của cải, chẳng để � người ng� thấy hay kh�ng ng� thấy, chẳng chấp m�nh c�ng người chỉ v� ph�p thường trụ Phương Đẳng Đại Niết B�n m� thật h�nh bố th� chỉ v� lợi �ch tất cả ch�ng sanh m� thật h�nh bố th�, v� dứt tất cả phiền n�o cho ch�ng sanh m� thật h�nh bố th�, chỉ v� ch�ng sanh n�n chẳng thấy người th� kẻ thọ c�ng của cải, m� thật h�nh bố th�.

V� như người t� xuống biển lớn, �m lấy tử thi m� được tho�t nạn., Đại Bồ T�t tu Đại Niết B�n l�c thật h�nh bố th� cũng như �m lấy tử thi để được v�o bờ.

V� như c� người bị nhốt trong ngục k�n, cửa nẻo đều đ�ng chặt, chỉ c� lỗ cầu x�, b�n do nơi đ� chui ra m� được thong thả, Đại Bồ T�t tu h�nh Đại Niết B�n l�c thật h�nh bố th� cũng như vậy.

V� như người sanh q�y phải nạn gấp kinh sợ kh�ng c� chỗ dựa nương, b�n nương nhờ chi�n đ� la. Đại Bồ T�t tu Đại Niết B�n thật h�nh bố th� cũng như vậy

V� như người bịnh nặng, v� muốn được l�nh mạnh n�n uống chất thuốc dơ. Đại Bồ T�t tu Đại Niết B�n thật h�nh bố th� cũng như vậy.

Như B� La M�n gặp l�c mất m�a đ�i kh�t v� mạng sống n�n ăn thịt ch�, Đại Bồ T�t tu Đại Niết B�n thật h�nh bố th� cũng như vậy.

Nầy Thiện nam tử ! Trong Đại Niết B�n những việc như vậy, từ v� lượng kiếp đến nay chẳng nghe m� được nghe giới luật c�ng Thi La Ba La Mật nhẫn đến B�t Nh� c�ng B�t Nh� Ba La Mật, như trong kinh Tạp Hoa đức Phật đ� giảng rộng.

Nầy Thiện nam tử ! Thế n�o l� Bồ T�t tu Đại Niết B�n chẳng nghe m� được nghe ? Mười hai bộ kinh nghĩa l� th�m th�y từ trước chẳng nghe, nay nhơn kinh nầy m� được nghe đầy đủ. Trước dầu được nghe nhưng chỉ nghe danh tự, nay ở kinh nầy mới đặng nghe nghĩa l�. Thanh Văn Duy�n Gi�c chỉ nghe danh tự của mười hai bộ kinh m� chẳng nghe nghĩa l�, nay ở kinh nầy được nghe đầy đủ. Đ�y gọi l� chẳng nghe m� được nghe.

Trong tất cả kinh của Thanh Văn Duy�n Gi�c chẳng nghe đức Phật c� thường, lạc, ng�, tịnh, chẳng rốt r�o nhập diệt, Tam Bảo v� Phật t�nh kh�ng c� tướng sai kh�c, người phạm bốn trọng tội, hủy b�ng kinh điển Đại Thừa, tạo tội ngũ ngịch v� nhứt xiển đề, tất cả đều c� Phật t�nh. Nay ở kinh nầy m� đặng nghe đ�. Đ�y gọi l� chẳng nghe m� được nghe.

Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t bạch Phật : � Thế T�n ! Nếu nhứt xiển đề v.v� m� c� Phật t�nh,� tại sao bọn họ lại đọa địa ngục ?

Bạch Thế T�n ! Giả sử bọn họ c� Phật t�nh, sao lại n�i l� kh�ng c� thường, lạc, ng�, tịnh ?

Nếu dứt căn l�nh gọi l� nhứt xiển đề, l�c dứt căn l�nh tại sao Phật t�nh lại chẳng dứt ? Phật t�nh nếu dứt sao lại n�i rằng thường, lạc, ng�, tịnh ? Như Phật t�nh chẳng dứt sao lại gọi l� nhứt xiển đế ?

Bạch Thế T�n ! Phạm bốn tội nặng gọi l� bất định, hủy b�ng kinh Đại Thừa, tạo tội ngũ nghịch c�ng nhứt xiển đề đều gọi l� bất định. Những hạng nầy nếu quyết định l�m sao đặng th�nh V� Thượng Bồ Đề, Tu Đ� Ho�n nhẫn đến B�ch Chi Phật cũng gọi l� bất định, v� nếu quyết định lẽ ra Tu Đ� Ho�n nhẫn đến B�ch Chi Phật đều chẳng được th�nh V� Thượng Bồ Đề.

Bạch Thế T�n ! Nếu phạm bốn tội nặng l� chẳng quyết định, thời Tu Đ� Ho�n nhẫn đến B�ch Chi Phật cũng l� chẳng quyết địnyh, chư Phật Như Lai cũng lại chẳng quyết định như thế thể t�nh Niết B�n cũng lại chẳng quyết định, tất cả ph�p cũng chẳng quyết định. Tại sao chẳng quyết định gọi l� nhứt xiển đề. Trừ nhứt xiển đề thời th�nh Phật đạo. Chư Phật Như Lai lẽ ra cũng như vậy, nhập Niết B�n rồi đ�ng lẽ cũng lại trở ra chẳng nhập Niết B�n. Nếu như vầy thời t�nh Niết B�n cũng l� chẳng nhứt định. V� chẳng nhứt định n�n biết chẳng c� thường, lạc, ng�, tịnh. Sao lại n�i rằng : Nhứt xiển đề v.v� sẽ đặng Niết B�n ?�

Đức Phật n�i : � L�nh thay ! L�nh thay ! �ng v� muốn lợi �ch an lạc ch�ng sanh, v� l�ng từ bi x�t thương thế gian, v� muốn s�ch tấn c�c Bồ T�t ph�t Bồ Đề t�m, n�n hỏi Phật những điều như vậy�

�ng đ� gần gũi v� lượng chư Phật qu� khứ trồng những căn l�nh, từ l�u đ� th�nh tựu c�ng đức Bồ Đề h�ng phục c�c lo�i ma, đ� gi�o h�a v� lượng v� bi�n ch�ng sanh đưa họ đến v� thượng ch�nh gi�c, từ l�u đ� th�ng đạt tạng th�m mật của Như Lai, đ� từng đem những nghĩa th�m mật như tr�n thưa hỏi hằng h� sa chư Phật thuở qu� khứ. Tất cả thế gian hoặc người hoặc trời hoặc Sa M�n hoặc B� La M�n hoặc Ma Vương, Phạm Vương, ta đều kh�ng thấy ai c� thể hỏi được như vậy. �ng n�n th�nh t�m l�ng nghe.

Nầy Thiện nam tử ! Nhứt xiển đề cũng chẳng nhứt định. V� nếu nhứt định thời nhứt xiển đề trọn kh�ng thể đặng th�nh v� thượng ch�nh gi�c. V� chẳng nhứt định n�n c� thể đặng th�nh.

Như �ng hỏi :� Phật t�nh chẳng dứt, sao nhứt xiển đề lại dứt căn l�nh ?

Nầy Thiện nam tử ! Căn l�nh c� hai thứ : Trong v� ngo�i. Phật t�nh chẳng phải trong chẳng phải ngo�i, n�n chẳng dứt.

Căn l�nh lại c� hai thứ : Hữu lậu v� v� lậu. Phật t�nh chẳng phải hữu lậu v� lậu n�n chẳng dứt.

Lại c� hai thứ căn l�nh : Thường v� v� thường. Phật t�nh chẳng phải thường , chẳng phải v� thường n�n chẳng dứt.

Nếu l� những thứ bị dứt, thời trở lại đặng. Nếu chẳng trở lại đặng thời gọi l� chẳng dứt. Nếu dứt rồi trở lại đặng thời gọi l� nhứt xiển đề. Phạm bốn tội nặng, hủy b�ng đại thừa, tạo tội ngũ nghịch cũng chẳng nhứt định như vậy. V� nếu nhứt định thời những hạng nầy trọn chẳng thể đặng v� thượng Bồ Đề.

Sắc c�ng tướng của sắc, hương, vị, x�c, sanh đến v� minh, ấm, nhập , giới, hai mươi lăm c�i, bốn lo�i sanh, tất cả ph�p cũng đều kh�ng c� tướng nhứt định.

V� như nh� ảo thuật ở trong đại ch�ng biến h�a l�m qu�n l�nh, chuỗi ngọc đồ trang sức, x�m l�ng, th�nh ấp, rừng c�y, suối, ao, s�ng, giếng. Trong đại ch�ng c� bọn trẻ thơ v� kh�ng đủ tr�, n�n l�c xem coi cho đ� l� thiệt. Người tr� biết đ� l� hư dối , do sức ảo thuật l�m lầm mắt người.

Tất cả ph�m phu nhẫn đến Thanh Văn� B�ch Chi Phật, đối với tất cả ph�p thấy c� tướng nhứt định. Chư Phật Bồ T�t đối với tất cả ph�p chẳng thấy tướng nhứt định.

V� như m�a hạ thấy �nh s�ng dợn, trẻ thơ cho l� nước. Người tr� trọn chẳng nhận l� nước thiệt, chỉ l� �nh nắng gợn l�m lầm mắt người.

Tất cả ph�m phu Thanh Văn Duy�n Gi�c thấy tất cả ph�p đều cho l� thật. Chư Phật Bồ T�t chẳng thấy c� tướng nhứt định.

V� như khe n�i, do tiếng m� c� vang. Trẻ thơ cho l� thiệt tiếng. Người tr� hiểu l� kh�ng thật, chỉ c� tướng tiếng� phỉnh dối nơi nhĩ thức.

Tất cả ph�m phu Thanh Văn Duy�n Gi�c đối với tất cả ph�p thấy c� tướng nhứt định. Chư Phật Bồ T�t hiểu r� đều kh�ng tướng nhứt định, thấy l� tướng v� thường, tướng kh�ng tịch, tướng kh�ng sanh diệt. Do nghĩa nầy, Đại Bồ T�t thấy tất cả ph�p l� tướng v� thường.

Nầy Thiện nam tử ! Cũng c� định tướng, ch�nh l� thường, lạc, ng�, tịnh nơi quả Đại Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! Quả Tu Đ� Ho�n cũng chẳng quyết định, v� chẳng quyết định n�n tr�i qua t�m mu�n kiếp đặng v� thượng ch�nh gi�c. Quả Tu Đ� H�m cũng chẳng quyết định, v� trải qua s�u mu�n kiếp đặng v� thượng ch�nh gi�c Quả A Na H�m cũng chẳng quyết định, v� trải qua bốn mu�n kiếp đặng v� thượng ch�nh gi�c. Quả A La H�n cũng chẳng quyết định, v� trải qua hai mu�n kiếp đặng v� thượng ch�nh gi�c.

B�ch Chi Phật cũng chẳng quyết định, v� trải qua mười ng�n kiếp đặng v� thượng ch�nh đẳng ch�nh gi�c.�

Nầy Thiện nam tử ! H�m nay Như lai ở trong rừng Ta La Song Thọ nơi th�nh C�u Thi Na, thị hiện nằm dựa tr�n giường sư tử sắp nhập Niết B�n, l�m cho ch�ng đệ tử chưa chứng quả A La H�n c�ng c�c lực sĩ rất lo rầu, cũng l�m cho trời, người, A Tu la, C�n Th�t B�, Ca L�u La, Khẩn Na La, Ma Hầu La Gi� v.v� trần thiết đồ c�ng dường. Muốn khiến mọi người d�ng ng�n bức vải l�ng vấn th�n Như Lai, bảy b�u l�m quan t�i, đựng đầy dầu thơm, chất những gỗ thơm để thi�u đ�. Chỉ trừ hai thứ chẳng thể ch�y được : Một l� y l�t m�nh, hai l� lớp vải vấn ph�a ngo�i hết. V� ch�ng sanh n�n ph�n chia x� lợi l�m t�m phần.

Tất cả h�ng Thanh Văn đệ tử đều cho rằng Đức Như Lai nhập Niết B�n. Phải biết Đức Như Lai cũng chẳng quyết định rốt r�o nhập Niết B�n, v� đức Như Lai thường trụ chẳng biến đổi. Do nghĩa nầy n�n Đức Như Lai nhập Niết B�n cũng chẳng nhứt định.

Nầy Thiện nam tử ! N�n biết Như Lai cũng chẳng quyết định. Như Lai chẳng phải Thi�n. C� bốn hạng thi�n : Một l� thế gian thi�n, hai l� sanh thi�n, ba l� tịnh thi�n, bốn l� nghĩa thi�n.

Thế gian thi�n, lệ như c�c vị Quốc vương. Từ Tứ Thi�n Vương nhẫn đến trời Phi Tưởng Phi Phi Tưởng gọi l� Sanh Thi�n. Từ Tu Đ� Ho�n đến B�ch Chi Phật gọi l� Tịnh Thi�n. Thập trụ Bồ T�t v.v� gọi l� Nghĩa Thi�n, v� c� thể hiểu r� nghĩa của c�c ph�p, ch�nh l� thấy nghĩa kh�ng của tất cả� ph�p.

Nầy Thiện nam tử ! Như Lai chẳng phải Quốc Vương, chẳng phải Tứ Thi�n Vương, nhẫn đến trời Phi Phi Tưởng, cũng chẳng phải Tu Đ� Ho�n, B�ch Chi Phật, Thập Trụ Bồ T�t. Do đ�y n�n Như Lai chẳng phải Thi�n. Mặc d� như vậy, nhưng ch�ng sanh cũng gọi Phật l� Thi�n Trung Thi�n. V� thế n�n Như Lai chẳng phải l� Thi�n cũng chẳng phải l� chẳng phải Thi�n, chẳng phải l� người cũng chẳng phải l� chẳng phải người, chẳng phải l� quỷ, cũng chẳng phải l� chẳng phải quỷ, chẳng phải l� địa ngục, s�c sanh, ngạ quỷ, chẳng phải l� ch�ng sanh cũng chẳng phải l� chẳng phải ch�ng sanh, chẳng phải l� ph�p cũng chẳng phải l� chẳng phải ph�p, chẳng phải l� sắc cũng chẳng phải l� chẳng phải sắc, chẳng phải l� d�i, vắn cũng chẳng phải l� chẳng phải d�i, vắn. Chẳng phải l� tướng cũng chẳng phải l� chẳng phải tướng, chẳng phải l� t�m cũng chẳng phải l� chẳng phải t�m, chẳng phải l� hữu lậu, chẳng phải l� v� lậu, chẳng phải l� hữu vi, chẳng phải l� v� vi, chẳng phải l� thường, chẳng phải l� v� thường, chẳng phải l� huyễn h�a cũng chẳng phải l� chẳng phải huyễn h�a, chẳng phải l� danh cũng chẳng phải l� chẳng phải danh, chẳng phải l� định cũng chẳng phải l� chẳng phải định, chẳng phải c� kh�ng cũng chẳng phải l� chẳng phải c� kh�ng, chẳng phải ng�n thuyết cũng chẳng phải l� chẳng phải ng�n thuyết, chẳng phải Như Lai cũng chẳng phải l� chẳng phải Như Lai. Do nghĩa nầy n�n Như Lai chẳng quyết định.

Nầy Thiện nam tử ! Cớ sao Như Lai chẳng gọi l� thế gian Thi�n ? Thế gian Thi�n ch�nh l� của vị Quốc Vương. Đức Như Lai từ v� lượng kiếp đ� bỏ ng�i Quốc Vương, cho n�n Như Lai chẳng phải l� Quốc Vương. Như Lai gi�ng sanh nơi nh� vua Tịnh Phạn tại th�nh Ca Tỳ La Vệ, n�n Như Lai chẳng phải l� chẳng phải Quốc Vương.

Như Lai từ l�u đ� l�a khỏi c�c c�i, n�n chẳng phải l� sanh thi�n. Như Lai l�n trời Đ�u Suất xuống Di�m Ph� Đề, n�n chẳng phải l� chẳng phải sanh Thi�n.

Như Lai chẳng phải Tu Đ� Ho�n nhẫn đến B�ch Chi Phật, n�n Như Lai chẳng phải l� Tịnh Thi�n.�

T�m ph�p trong đời chẳng � nhiễm được, dường như Li�n Hoa chẳng d�nh bụi, nước, n�n Như Lai chẳng phải l� chẳng phải Tịnh Thi�n.

Như Lai chẳng phải l� Thập Trụ Bồ T�t, n�n Như Lai chẳng phải l� Nghĩa Thi�n. Như Lai thường tu mười t�m nghĩa kh�ng, n�n Như Lai chẳng phải l� chẳng phải Nghĩa Thi�n.

Như Lai chẳng phải l� người v� Như Lai từ v� lượng kiếp đ� l�a quả b�o người. Như Lai gi�ng sinh th�nh Ca Tỳ La n�n chẳng phải l� chẳng phải người.

Như Lai chẳng phải l� quỷ v� chẳng hại tất cả ch�ng sanh. Như Lai cũng d�ng th�n quỷ để h�a độ ch�ng sanh n�n chẳng phải l� chẳng phải quỷ.

Như Lai chẳng phải l� địa ngục, s�c sanh, ngạ quỷ v� từ l�u đ� l�a �c nghiệp, cũng hiện thọ th�n trong �c đạo để gi�o h�a ch�ng sanh, n�n Như Lai cũng chẳng phải l� chẳng phải địa ngục, s�c sanh, ngạ quỷ,

Như Lai chẳng phải l� ch�ng sanh v� từ l�u đ� l�a t�nh ch�ng sanh.

C� l�c Như Lai diễn thuyết ch�ng sanh, n�n cũng chẳng phải l� chẳng phải ch�ng sanh.

C�c ph�p mỗi mỗi đều c� tướng sai kh�c. Như Lai chỉ c� một tướng, n�n chẳng phải l� ph�p. Như Lai l� ph�p giới n�n cũng chẳng phải l� chẳng phải ph�p.

Như Lai chẳng nhiếp trong mười sắc ph�p, n�n chẳng phải l� sắc.

Th�n Như Lai c� ba mươi hai tướng tốt t�m mươi vẻ đẹp, n�n chẳng phải l� chẳng phải sắc.

V� dứt tất cả sắc n�n Như Lai chẳng phải l� cao. Tất cả thế gian kh�ng ai thấy được đỉnh đầu của Như Lai, n�n chẳng phải l� chẳng phải cao.

Từ l�u, đ� xa l�a ki�u mạn, n�n Như Lai chẳng phải l� thấp. V� độ Trưởng Giả, C� Sư La, Như Lai hiện th�n ba thước, n�n chẳng phải l� chẳng phải thấp.

Từ l�u đ� xa l�a c�c h�nh tướng, n�n Như Lai chẳng phải l� tướng. Như Lai biết r�nh tất cả tướng, n�n chẳng phải l� chẳng phải tướng.

Như Lai rỗng rang như hư kh�ng, n�n chẳng phải l� t�m. V� Như Lai c� mười t�m tr� lực, cũng c� thể r� biết t�m của ch�ng sanh, n�n cũng chẳng phải l� chẳng phải t�m.

V� Như Lai l� thường, lạc, ng� , tịnh, n�n chẳng phải l� hữu vi. Như Lai thị hiện c� đến, đi, ngồi, nằm c�ng thị hiện Niết B�n n�n chẳng phải l� v� vi.

V� c� th�n phần đoạn n�n Như Lai chẳng phải l� thường.� Lại v� c� biết, v� c� n�i năng, v� c� họ t�n, v� c� cha mẹ, v� c� bốn oai nghi, v� c� nơi chỗ, do đ�y n�n Như Lai chẳng phải l� thường. Ph�m ph�p c� sanh gọi l� v� thường. Như Lai l� v� sanh n�n chẳng phải l� chẳng phải thường. Ph�m ph�p thường trụ thời khắp tất cả chỗ như hư kh�ng, kh�ng chỗ n�o kh�ng c�, Như Lai khắp tất cả chỗ cũng như vậy n�n l� thường. Những ph�p v� thường thời chỗ nầy c�, chỗ kia kh�ng, Như Lai chẳng như vậy n�n l� thường. Ph�p v� thường thời c� l�c c� l�c kh�ng, Như Lai chẳng như vậy n�n l� thường. Ph�p thường trụ kh�ng danh, sắc, kh�ng nhơn, kh�ng quả, Như Lai cũng như vậy n�n l� thường. Ph�p thường trụ chẳng nhiếp trong thời gian ba đời, Như Lai cũng như vậy n�n l� thường.

V� dứt tất cả t�m luống dối, n�n Như Lai chẳng phải l� huyễn h�a. Như Lai c� l�c chia một th�n l�m v� lượng th�n, v� lượng th�n hiệp l�m một th�n, đi thẳng qua n�i qua v�ch kh�ng bị chướng ngại, đi tr�n nước như đất, v�o trong đất như nước, đi tr�n hư kh�ng như đất bằng, th�n tu�n ra kh�i lửa, hực hở như đống lửa, hiện tiếng m�y sấm chấn động, hoặc hiện l�m th�nh ấp x�m l�ng nh� cửa n�i s�ng c�y cối, hoặc hiện th�n to lớn, hoặc th�n nhỏ, th�n nam, th�n nữ, th�n đồng nam, th�n đồng nữ, v� thế n�n Như Lai cũng chẳng phải l� chẳng phải huyễn h�a.

Trong rừng Ta La nơi th�nh C�u Thi Na, Như Lai thị hiện nhập Niết B�n v� thế n�n Như Lai chẳng phải quyết định. Do v� thường, lạc, ng� tịnh n�n Như Lai cũng chẳng phải l� chẳng quyết định.

V� đ� dứt ba thứ lậu : Một l� dục lậu tức l� tất cả phiền n�o ở dục giới trừ v� minh ; hai l� hữu lậu tức l� tất cả phiền n�o sắc giới v� v� sắc giới trừ v� minh ; ba l� v� minh lậu tức l� v� minh trong tam giới.

V� thế n�n Như Lai chẳng phải hữu lậu.
�

�Tất cả ph�m phu đối với đời vị lai đều c� t�m nghi : Trong đời vị lai sẽ c� th�n hay chẳng c� th�n ? Trong đời qua khứ th�n vốn c� hay l� vốn kh�ng ? Trong đời hiện tại th�n nầy c� hay th�n nầy kh�ng ? Nếu c� ng�, thời ng� ấy l� sắc hay l� chẳng phải sắc ? L� tưởng hay chẳng phải tưởng ? Th�n nầy thuộc về c�i kh�c hay chẳng thuộc ? L� c� mạng c� th�n hay c� th�n kh�ng mạng ? Th�n c�ng mạng l� thường hay v� thường ? Th�n c�ng mạng do Tự Tại Thi�n tạo ư ? Thời tiết tạo ư ? V� nhơn tạo ư ? Thế t�nh tạo ư ? Vi trần tạo ư ? Ph�p c�ng phi ph�p tạo ư ? Sĩ phu tạo ư ? Phiền n�o tạo ư ? Cha mẹ tạo ư ? Ng� ở nơi t�m hay ở nơi nh�n ? Ng� thắp đầy trong th�n ư ? Ng� từ đ�u đến, đi đến chỗ n�o ? Ai sanh ai chết ? Ng� thuở qu� khứ l� chủng t�nh n�o ? Đời vị lai sẽ thuộc chủng t�nh n�o ? Thuở qu� khứ, th�n nầy của ta l� nam hay nữ ? Nếu ta s�t sanh sẽ phải tội hay kh�ng tội ? Nhẫn đến uống rượu sẽ c� tội hay kh�ng tội ? Ta tự g�y tạo hay v� người m� g�y tạo ? Ng� thọ b�o hay th�n thọ b�o ?

V� lượng điều nghi chấp như vậy che đậy ch�ng sanh l�m cho t�m phiền muộn. Do những điều nghi chấp nầy sanh ra s�u thứ quan niệm : Một l� quyết định c� ng�, hai l� quyết định kh�ng ng�; ba l� ng� thấy l� ng�; bốn l� ng� thấy l� kh�ng ng�; năm kh�ng ng� thấy l� ng�; s�u l� ng� l�m ng� thọ ng� biết. Những quan niệm tr�n đ�y gọi l� t� kiến.

Như Lai đ� dứt hẳn v� lượng cội gốc t� kiến, hữu lậu như vậy, n�n Như Lai chẳng phải hữu lậu. Đại Bồ T�t tu th�nh hạnh Đại Niết B�n cũng dứt hẳn được những lậu như vậy. Chư Phật thường tu th�nh hạnh n�n l� v� lậu.

Nầy Thiện nam tử ! Ph�m phu chẳng thể kh�o nhiếp năm căn thời c� ba thứ lậu, bị nghiệp �c k�o dắt đến nơi chỗ chẳng l�nh. V� như ngựa dữ t�nh hung hăng, c� thể l�m cho người cỡi đến chỗ hiểm nạn. Người kh�ng kh�o nhiếp năm căn cũng như vậy, c� thể l�m cho người đ� xa l�a ph�p l�nh đến những chỗ �c.

V� như voi dữ chưa điều thuận, người cỡi n� chẳng thể t�y �, n� đưa người xal�a th�nh ấp đến nơi rừng s�u. Chẳng kh�o điều nhiếp năm căn n� sẽ dắt người xa l�a th�nh ấp Niết B�n đến nơi rừng rậm sanh tử. V� như t�i nịnh bảo vua l�m �c, như đứa con hư chẳng tu�n lời dạy của cha mẹ sư trưởng, chẳng kh�o nhiếp ngũ căn n� sẽ khiến người l�m �c chẳng thuận ph�p l�nh.

Ph�m phu chẳng nhiếp ngũ căn thường bị địa ngục s�c sanh ngạ quỉ t�n hại, như giặc cướp hại người l�nh.

Ph�m phu chẳng nhiếp ngũ căn chạy theo ngũ trần, như người chăn tr�u chẳng kh�o giữ g�n để tr�u l�m hại l�a mạ.

Ph�m phu chẳng nhiếp ngũ căn n�n thường ở trong ba c�i chịu nhiều sự khổ n�o. Đại Bồ T�t l�c tu Th�nh hạnh Đại Niết B�n, thường c� thể kh�o nhiếp ngũ căn, dứt trừ tham dục, s�n khuể, ngu si, ki�u mạn , tật đố, để được th�nh tựu tất cả ph�p l�nh.

Nếu người c� thể kh�o giữ g�n ngũ căn thời nhiếp được t�m,� nếu nhiếp được t�m thời nhiếp ngũ căn. V� như c� người ủng hộ Quốc Vương thời l� ủng hộ Quốc Gia, ủng hộ Quốc Gia thời l� ủng hộ Quốc Vương.

Đại Bồ T�t nếu đặng nghe kinh Đại Niết B�n nầy thời được tr� huệ v� được tr� huệ thời được chuy�n niệm. Nếu ngũ căn t�n loạn thời ch�nh niệm c� thể nhiếp dừng lại, v� l� niệm huệ vậy. Như người chăn giỏi, giả sử tr�u s�t d�y đi ăn l�a mạ của người thời liền bắt lại. Nhờ niệm huệ n�n Đại Bồ T�t th�u nhiếp ngũ căn chẳng cho t�n loạn. Nhờ c� niệm huệ n�n Đại Bồ T�t chẳng thấy ng� tướng, chẳng thấy tướng ng� sở, chẳng thấy ch�ng sanh� c�ng chỗ thọ dụng. Thấy tất cả ph�p đồng l� ph�p t�nh, sanh ra tướng đất đ� ng�i sạn. Như nh� cửa do nhiều duy�n hiệp lại th�nh kh�ng c� t�nh nhứt định. Thấy ch�ng sanh do tứ đại ngũ ấm hiệp th�nh kh�ng t�nh quyết định. V� kh�ng t�nh quyết định n�n Bồ T�t ở trong đ� chẳng sanh tham đắm. Tất cả ph�m phu v� thấy c� ch�ng sanh n�n khởi phiền n�o. Đại Bồ T�t tu Đại Niết B�n v� c� niệm huệ n�n đối với ch�ng sanh chẳng sanh tham trước.

Đại Bồ T�t tu kinh Đại Niết B�n chẳng chấp trước tướng ch�ng sanh m� hiện l�m ra những ph�p tướng. Như thợ vẽ d�ng c�c thứ m�u vẽ th�nh những h�nh tượng : Hoặc nam, hoặc nữ, hoặc tr�u, hoặc ngựa. Ph�m phu kh�ng tr� huệ thấy đ� thời cho rằng c� tướng nam nữ v.v� thợ vẽ r� biết kh�ng c� nam nữ. Cũng vậy v� c� niệm huệ n�n Đại Bồ T�t đối với tướng sai kh�c của c�c ph�p thấy l� một tướng, trọn chẳng thấy tướng ch�ng sanh.

Đại Bồ T�t tu kinh Đại Niết B�n v� kh�o qu�n s�t ph�p tướng n�n l�c thấy nam nữ đoan ch�nh trọn chẳng sanh l�ng tham trước.

Đại Bồ T�t biết ngũ dục kh�ng c� thiệt vui, chẳng tạm dừng, như ch� ngậm xương kh�, như người cầm lửa đi ngược gi�, như rắn độc đựng trong trấp, như trong chi�m bao lượm được tr�i c�y tr�n đường, như khối thịt bầy chim đuổi theo, như b�ng nước, như dấu vẽ trong nước, như dệt hết đường canh chỉ, như người t� dắt ra chợ, như vật mượn tạm. Bồ T�t quan s�t ngũ dục nhiều lỗi �c như vậy.

Đại Bồ T�t qu�n s�t ch�ng sanh v� sắc hương vị x�c, n�n từ v� lượng kiếp đến nay, chịu nhiều khổ n�o. Trong một kiếp, mỗi ch�ng sanh, xương nơi th�n chất như th�nh Vương x�, như n�i Tỳ Ph� La. Uống sửa mẹ nhiều như nước trong bốn biển. M�u trong th�n chảy ra nhiều hơn nước bốn biển. Nước mắt kh�oc người chết của cha mẹ, anh em, vợ con, quyến thuộc, nhiều hơn nước bốn biển. D�ng tất cả cỏ c�y tr�n mặt đất l�m thẻ d�i bốn tấc để đếm cha mẹ cũng kh�ng thể hết. Từ v� lượng kiếp, hoặc ở địa� ngục s�c sanh ngạ quỷ chẳng thể t�nh đếm. V� quả đất nầy bằng tr�i t�o c�n c� thể dễ hết, nhưng sanh tử rất kh� hết.��

Đại Bồ T�t qu�n s�t tất cả ch�ng sanh v� ngũ dục m� chịu v� lượng sự khổ như vậy, do đ�y Bồ T�t chẳng mất niệm huệ.

V� như trong đời c� nh�m người đ�ng đầy chật hai mươi lăm dặm. Vua truyền một quan chức cầm một ch�n dầu đầy đi qua giữa đ�m đ�ng ấy kh�ng được l�m đổ, nếu đổ rơi một giọt sẽ bị tội chết. Vua lại sai một người cầm gươm theo sau nếu thấy dầu đổ thời ch�m. V� sợ chết n�n quan chức ấy hết l�ng g�n giữ ch�n dầu, đi qua khỏi đ�m đ�ng chẳng l�m đổ một giọt.

Cũng vậy, Đại Bồ T�t ở trong sanh tử chẳng mất niệm huệ, n�n dầu thấy ngũ dục m� t�m kh�ng tham trước. L�c bấy giờ ngũ căn của Bồ T�t thanh tịnh, v� ngũ căn thanh tịnh n�n giữ g�n giới căn đầy đủ.

Tất cả ph�m phu ngũ căn chẳng thanh tịnh chẳng kh�o giữ g�n n�n gọi l� căn lậu. Bồ T�t đ� dứt hẳn n�n l� v� lậu. Như Lai đ� dứt hẳn cội gốc n�n chẳng phải l� lậu.

Nầy Thiện nam tử ! Lại c� ly lậu. Đại Bồ T�t v� muốn được quả Phật v� thượng cam lồ n�n l�a c�c �c lậu. Nếu c� thể tu h�nh kinh Đại Niết B�n, bi�n ch�p, thọ tr�, đọc tụng, giải thuyết, tư duy � nghĩa, đ�y gọi l� xa l�a.

Nầy Thiện nam tử ! Ta chẳng thấy trong mười hai bộ kinh c� kinh n�o l�a được c�c �c lậu như kinh Đại Thừa Đại Niết B�n nầy.

V� như �ng thầy giỏi dạy c�c đồ đệ, trong h�ng đồ đệ người thuận theo lời thầy dạy thời chẳng g�y tạo việc �c.

Cũng vậy Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n thời t�m chẳng g�y tạo nghiệp �c.

V� như trong đời c� người giỏi ch� thuật, nếu ai một lần nghe được ch� nầy trong bảy năm chẳng bị tr�ng độc, rắn độc chẳng cắn được, nếu c� người tụng thuộc ch� nầy thời trọn đời kh�ng c� những sự họa hại. Cũng vậy, nếu c� ch�ng sanh một lần nghe kinh Đại Niết B�n nầy thời trọn bảy kiếp chẳng bị đọa �c đạo. Nếu c� người bi�n ch�p, đọc tụng, giải thuyết, tư duy � nghĩa, thời quyết định thấy Phật t�nh đặng v� thượng Bồ Đề.

Kinh Đại Niết B�n nầy c� v� lượng c�ng đức như vậy. Nếu người n�o bi�n ch�p, đọc tụng, giải thuyết, tư duy � nghĩa của kinh nầy, thời thiệt l� đệ tử Phật, kh�o l�nh thọ gi�o ph�p của Phật, l� người m� Phật thường thấy thường nhớ, l� người biết r� Phật chẳng nhập Niết B�n. Người nầy ở tại chỗ n�o thời Phật cũng ở trong đ�, thường nhận sự c�ng dường của người nầy, hoặc hiện l�m Tỳ Kheo, Tỳ Kheo Ni, Ưu B� Tắc, Ưu B� Di, B� La M�n, Phạm Ch�, người ngh�o khổ ăn xin. Người nầy hoặc ở trong chi�m bao thấy tượng Phật, hoặc thấy Trời, thấy Sa M�n, Th�nh Vương, Quốc Vương, Sư Tử Vương, hoa sen, hoa Ưu Đ�m, hoặc thấy n�i cao, biển lớn, mặt trời, mặt trăng, hoặc thấy Bạch Tượng, bạch M�, hoặc thấy cha mẹ, đặng b�ng, đặng tr�i, v�ng bạc, lưu ly, pha l� những ch�u b�u, thấy sữa, lạc, t�, đề hồ v.v�, n�n biết ch�nh l� Như Lai nhận sự c�ng dường. Người nầy sau khi tỉnh giấc vui mừng liền đặng những đồ vật cần d�ng, t�m chẳng nghĩ điều �c, th�ch thật h�nh điều l�nh.

Nầy Thiện nam tử ! Kinh Đại Niết B�n c� v� lượng v� số c�ng đức chẳng thể nghĩ b�n như vậy, nay �ng phải tin lấy lời của Phật.

Nếu người n�o muốn thấy Phật, muốn cung k�nh Phật, muốn đồng ph�p t�nh m� thấy Phật, muốn đặng kh�ng định, muốn thấy thiệt tướng, muốn tu tập Thủ Lăng Nghi�m định, Sư Tử Vương định, muốn ph� t�m ma : Phiền n�o, ngũ ấm, tử ma, thi�n ma, v� thường, v� lạc, v� ng�, v� tịnh, muốn đặng hưởng vui trong lo�i người hay tr�n trời, thời phải qua gần gũi học hỏi c�ng dường cung k�nh t�n trọng t�n th�n người thọ tr� đọc tụng bi�n ch�p giải thuyết tư duy � nghĩa kinh Đại Niết B�n, rửa tay chưn cho người đ�, trải giừơng chiếu cung cấp đầy đủ tất cả đồ cần d�ng. Nếu người đ� từ xa đến, phải ra rước ngo�i mười do di�n. V� t�n trọng kinh Đại Niết B�n n�n đem tất cả vật nhu dụng dưng c�ng cho người đ�. Nếu kh�ng c�, phải tự b�n th�n m�nh để mua sắm. V� kinh nầy kh� được gặp hơn hoa Ưu Đ�m.

Nầy Thiện nam tử ! Ta nhớ thuở qu� khứ v� lượng v� bi�n na do tha kiếp, thuở đ� c� c�i nước hiệu l� Ta B�, Phật hiệu l� Th�ch Ca M�u Ni đầy đủ mười hiệu, v� h�ng đại ch�ng tuy�n n�i kinh Đại Niết B�n. Thuở đ� ta được nghe kinh nầy nơi c�c người bạn. L�ng ta vui mừng muốn sắm đồ c�ng dường, nhưng v� qu� ngh�o thiếu n�n kh�ng c� một vật chi đ�ng gi�. Ta tự đem th�n đi b�n, nhưng v� bạc phước n�n chẳng ai chịu mua. Buồn tủi trở về nh�, giữa đường ta gặp một người, b�n đem t�m sự b�y tỏ. Người ấy bảo ta : Nếu �ng bằng l�ng l�m theo nhu cầu của người thời người sẽ mua với gi� năm đồng tiền v�ng. Người ấy c� bịnh lạ y sĩ chế thuốc mỗi ng�y cần c� ba lượng thịt người. Ta vui mừng nhận lời y�u cầu. Người đ� trả tiền trước, sau bảy ng�y ta sẽ đến nh� người để theo đ�ng nhu cầu của người. Người ấy bằng l�ng nhưng chỉ cho một ng�y v� bịnh người phải gấp d�ng thuốc.

Sau khi l�nh tiền ta liền đến chỗ Phật đảnh lễ chơn Phật, rồi đem tất cả năm đồng tiền v�ng dưng l�n Phật. C�ng dường xong, ta ch� th�nh l�ng nghe Phật giảng kinh Đại Niết B�n. L�c đ� t�m tr� ta qu� tối, dầu đặng nghe kinh nhưng chỉ� thọ tr� được một b�i kệ :

Như Lai chứng Niết B�n . Dứt hẳn nơi sanh tử. Nếu người hết l�ng nghe thường được vui v� lượng.

Sau khi thọ tr� b�i kệ tr�n đ�y rồi, ta liền đến nh� người bịnh. Nhờ ta niệm tưởng b�i kệ, n�n dầu mỗi ng�y cắt lấy ba lượng thịt nơi th�n, nhưng ta chẳng lấy l�m đau khổ lắm. Trọn một th�ng, mỗi ng�y ta cắt lấy thịt cho người l�m thuốc, do đ� bịnh người được l�nh m� th�n của ta cũng được b�nh phục, ta liền ph�t t�m v� thượntg Bồ Đề, nguyện đời vị lai đặng th�nh Phật hiệu Th�ch Ca M�u Ni.

Nầy Thiện nam tử ! Do c�ng đức của một b�i kệ ấy l�m cho ta ng�y nay được th�nh Phật, ở trong đại ch�ng tuy�n n�i kinh Đại Niết B�n nầy.

Nầy Thiện nam tử ! Kinh Đại Niết B�n th�nh tựu v� lượng v� bi�n c�ng đức chẳng thể nghĩ b�n như vậy, đ�y l� tạng b� mật rất s�u của chư Phật. Do nghĩa nầy n�n người thọ tr� dứt l�a được những �c lậu. Ch�nh l� voi �c, ngựa �c, tr�u �c, ch� �c, rắn độc, chỗ đất nhiều gai, gộp cao, bờ biển, nước xo�y chảy xiết, người �c, nước �c, th�nh �c, nh� �c, bạn �c v.v� Những nơi đ� nếu l� nhơn �c lậu thời Bồ T�t liền xa l�a, nếu chẳng phải nhơn �c lậu thời Bồ T�t chẳng xa l�a. Nếu th�m hữu lậu thời xa l�a, nếu chẳng th�m thời chẳng xa l�a. Nếu l� ph�p �c thời b�n xa l�a, nếu c� thể l�m l�nh thời chẳng xa l�a. Xa l�a như thế n�o ? Chẳng cầm dao gậy, thường d�ng tr� huệ phương tiện m� xa l�a đ�, đ�y gọi l� ch�nh huệ viễn ly, v� muốn th�m lớn ph�p l�nh thời phải xa l�a ph�p �c.

ĐạiBồ T�t qu�n s�t th�n tướng của m�nh, xem như ghẻ, như nhọt như o�n th�, như t�n độc, l� chỗ khổ, l� cội gốc của tất cả thiện �c. Th�n nầy dầu bất tịnh như vậy, Bồ T�t vẫn săn s�c nu�i dưỡng, chẳng phải v� tham th�n, ch�nh l� v� ph�p l�nh ; chẳng phải v� sanh tử, ch�nh l� v� Niết B�n ; v� thường, lạc, ng�, tịnh ; v� đạo Bồ Đề ; v� nhứt thừa ; v� ba mươi hai tướng tốt, t�m mươi vẻ đẹp, v� ph�p vương. Đại Bồ T�t thường phải giữ g�n th�n thể cho được an t�an để bi�n ch�p, thọ tr�, đọc tụng, giải thuyết, tư duy � nghĩa kinh Đại Niết B�n nầy. V� thế n�n Bồ T�t phải kh�o giữ g�n th�n thể. Do nghĩa nầy n�n Bồ T�t đặng xa l�a tất cả �c lậu.

Như người muốn qua s�ng phải kh�o giữ g�n thuyền b�. Người đi đường xa kh�o giữ g�n ngựa hay. Như nh� trồng tỉa kh�o giữ g�n ph�n tro. Như v� chữa độc n�n kh�o giữ g�n rắn độc. Như người v� của cải n�n nu�i dưỡng Chi�n Đ� La. Như v� muốn ph� giặc n�n nu�i dưỡng dũng sĩ. Như người lạnh giữ g�n ngọn lửa. Như người bịnh hủi t�m cầu thuốc độc. Cũng vậy, Đại Bồ T�t dầu thấy th�n nầy đầy v� lượng nhớp nhơ, nhưng v� muốn thọ tr� kinh Đại Niết B�n n�n vẫn giữ g�n nu�i dưỡng.

Đại Bồ T�t xem voi �c c�ng bạn �c đồng nhau kh�ng kh�c,� v� đều l�m hại th�n. Đối với voi �c, Bồ T�t chẳng sợ bằng sợ bạn �c.V� voi �c chỉ hại th�n m� chẳng hại được t�m. Bạn �c thời hại cả hai thứ th�n v� t�m. Voi �c chỉ l�m hại một th�n. Bạn �c c� thể l�m hại v� lượng th�n l�nh v� lượng t�m l�nh. Voi �c chỉ c� thể ph� hoại th�n h�i nhơ. Bạn �c c� thể ph� hoại tịnh th�n c�ng tịnh t�m. Voi �c chỉ c� thể l�m hại nhục th�n. Bạn �c l�m hại đến ph�p th�n. Bị voi �c giết chẳng sa đến ba đường �c. Bị bạn �c giết tất sa đến ba đường �c. Voi �c chỉ l� kẻ o�n th� của th�n. Bạn �c l� kẻ o�n th� của ph�p l�nh. Do đ�y n�n Bồ T�t thường phải xa l�a bạn �c.

Những �c lậu như vậy, ph�m phu chẳng xa l�a n�n sanh �c lậu, Bồ T�t xa l�a thời chẳng sanh �c lậu. Bồ T�t c�n kh�ng c� �c lậu như vậy huống l� Như Lai.

Thế n�o l� gần gũi �c lậu ? Tất cả ph�m phu l�nh lấy y phục vật thực đồ nằm thuốc thang, họ v� sự đ�i hỏi của th�n t�m m� t�m cầu những vật như vậy, n�n g�y tạo nhiều tội �c, chẳng biết l� lỗi lầm, phải lu�n hồi trong ba đường �c, do đ�y n�n gọi l� �c lậu. Đại Bồ T�t thấy những lỗi như vậy thời b�n xa l�a.

L�c cầu y phục Bồ T�t b�n nhận lấy. Chẳng phải v� th�n mục đ�ch chỉ v� ph�p l�nh ; chẳng ki�u mạn, thường khi�m tốn, chẳng v� phục sức tốt đẹp, chỉ v� hổ thẹn, để che lạnh che nắng, che gi� mưa ngăn muỗi m�ng. Bồ T�t dầu l�nh thọ vật thực, nhưng l�ng chẳng tham đắm chẳng v� th�n chĩ v� ch�nh ph�p,� chẳng v� da thịt chỉ v� ch�ng sanh, để trị bịnh đ�i, dầu đặng m�n ăn ngon cũng vẫn kh�ng tham đắm.

Bồ T�t l�c nhận lấy ph�ng nh� cũng như vậy, chẳng để quan niệm tham đắm ở nơi l�ng, v� che mưa gi�, v� Bồ Đề m� nhận lấy ph�ng nh�.

L�c cầu thuốc thang l�ng Bồ T�t kh�ng tham đắm, chẳng phải v� mạng sống chỉ v� ch�nh ph�p, v� ph�p th�n huệ mạng. Như người bị ung nhọt, d�ng thuốc đắp l�n lấy vải b� đ�, như vậy l� chỉ v� để r�t m�u mủ cho bịnh được l�nh. V� tr�nh gi� độc n�n ở trong nh� k�n. Cũng vậy, Đại Bồ T�t xem th�n thể l� ung nhọt n�n lấy y phục che đậy, v� cửu khiếu m�u mủ m� t�m cầu m�n ăn vật uống, v� mưa gi� độc n�n nhận lấy ph�ng nh� v� bốn độc ph�t bịnh n�n t�m cầu thuốc thang. V� đạo Bồ Đề m� Bồ T�t l�nh lấy bốn thứ c�ng dường chẳng v� mạng sống. Bồ T�t suy nghĩ như vầy : Nếu t�i chẳng nhận lấy bốn thứ c�ng dường nầy, thời th�n thể phải chết mất, chẳng thể nhẫn thọ khổ nhọc ; nếu kh�ng kham sự khổ nhọc thời kh�ng thể tu tập ph�p l�nh ; nếu kham sự khổ nhọc thời c� thể tu tập v� lượng ph�p l�nh ; nếu t�i chẳng kham nhẫn c�c sự khổ, thời sẽ sanh l�ng giận hờn đối với việc nghịch tr�i, v� sẽ sanh l�ng tham đắm đối với cảnh thuận vui ; nếu t�m cầu sự vui m� chẳng đặng thời sanh lớn v� minh m� muội.

Do đ�y n�n ph�m phu sanh những �c lậu đối với bốn thứ cần d�ng. Bồ T�t v� c� thể quan s�t như vậy n�n chẳng sanh những �c lậu, do đ�y n�n gọi l� v� lậu. Bồ T�t c�n v� lậu như vậy huống l� Như Lai.� V� thế n�n Như Lai chẳng gọi l� hữu lậu.

Nầy Thiện nam tử ! Tất cả ph�m phu d� kh�o giữ g�n th�n t�m nhưng vẫn c�n sanh ba thứ �c gi�c, do cớ nầy n�n dầu phục trừ phiền n�o đặng sanh c�i trời phi phi tưởng, nhưng vẫn trở lại đọa trong ba đường dữ. V� như c� người đi qua biển lớn, sắp đến bờ m� bị chết đuối. Ph�m phu tr�n đ�y cũng vậy, sắp ra khỏi ba c�i trở lại đọa nơi tam đồ. Đ� l� do v� kh�ng c� thiện gi�c, ch�nh l� kh�ng c� s�u ch�nh niệm.

Ph�m phu t�m l�nh k�m yếu, t�m �c lại lẫy lừng. V� t�m l�nh k�m n�n tr� huệ cũng k�m. V� tr� huệ k�m n�n th�m lớn những �c lậu.

Bồ T�t nhờ huệ nh�n thanh tịnh thấy lỗi của ba thứ gi�c qu�n, biết ba thứ gi�c qu�n nầy c� những họa hoạn thường l�m o�n th� đối với ba thừa. Do ba thứ gi�c qu�n nầy l�m cho v� lượng ph�m phu chẳng thấy Phật t�nh, trong v� lượng kiếp đi�n đảo cho rằng Phật Thế T�n kh�ng c� thường, lạc, v� ng�, chỉ c� tịnh th�i ; lại cho rằng Như Lai rốt r�o nhập Niết B�n. Tất cả ch�ng sanh l� v� thường, v� lạc, v� ng�, v� tịnh, m� đi�n đảo cho l� c� thường, lạc, ng�, tịnh. Thiệt kh�ng c� tam thừa m� đi�n đảo cho l� thật c� tam thừa. Đạo nhứt thừa chơn thật m� đi�n đảo cho l� kh�ng c� nhứt thừa.

Ba thứ gi�c qu�n nầy thường bị chư Phật v� Bồ T�t quở tr�ch. Ba thứ gi�c qu�n nầy thường hại nơi m�nh cũng hại đến kẻ kh�c. C� ba thứ gi�c qu�n nầy thời sanh ra tất cả điều �c. Ba thứ gi�c qu�n nầy ch�nh l� ba sợi d�y tr�i liền ch�ng sanh trong sanh tử v� bi�n.

Bồ T�t thường qu�n s�t ba thứ gi�c qu�n nầy. Hoặc c� l�c v� nhơn duy�n đ�ng lẽ phải sanh dục gi�c Bồ T�t y�n lặng chẳng l�nh thọ. V� như người xinh đẹp sạch sẽ chẵng nhận l�nh tất cả phẩn nhơ, như ho�n sắt n�ng kh�ng ai cầm lấy, như d�ng B� La M�n chẳng nhận thịt b� ; như người no bụng chẳng nhận đồ ăn dở, như vua Chuyển Lu�n chẳng ngồi chung một giường� với Chi�n Đ� La, Bồ T�t khinh gh�t ba thứ �c gi�c chẳng nhận chẳng ham cũng như vậy. Bồ T�t thường suy nghĩ : Ch�ng sanh biết rằng ta l� ruộng phước tốt, ta đ�u n�n nhận ph�p �c ấy, nếu ta nhận ph�p �c thời chẳng đ�ng l� ruộng phước của ch�ng sanh. Dầu ta chẳng tự n�i m�nh l� ruộng phước tốt, nhưng ch�ng sanh thấy h�nh tướng b�n n�i ta l� ruộng phước. Nếu ta sanh �c gi�c như vậy thời l� khi dối tất cả ch�ng sanh. Thuở qu� khứ, v� khi dối n�n trong v� lượng kiếp đọa ba đường �c tr�i lăn trong sanh tử. Nếu ta c� �c t�m nhận của người c�ng th�, tất cả thi�n nhơn v� ngũ th�ng ti�n đều sẽ r� biết, sẽ bị quở tr�ch. Nếu ta c� �c gi�c nhận sự c�ng th� của người, sẽ l�m cho th� chủ được phước đức k�m �t, hoặc kh�ng phước đức, như thế ta l� kẻ th� �an của th� chủ. Tất cả th� chủ thường mến k�nh ta, sao ta lại khi dối họ m� cho l�m kẻ o�n th� của họ, v� ta l�m cho họ được �t phước đức, hoặc kh�ng phước đức.

Bồ T�t thường suy nghĩ : Ta thường tự xưng l� người xuất gia. Luận về người xuất gia chẳng sanh �c gi�c, nếu sanh �c gi�c thời chẳng phải xuất gia. Người xuất gia th�n c�ng miệng phải tương ưng, nếu chẳng tương ưng thời chẳng phải xuất gia. Ta bỏ cha mẹ anh em vợ con quyến thuộc bạn b� để xuất gia tu h�nh, ch�nh l� thời kỳ tu tập những thiện gi�c, chẳng phải l� thời gian sanh �c gi�c. V� như c� người v�o biển t�m ch�u b�u, chẳng lấy chơn ch�u m� lại lấy thủy tinh. Cũng như c� người bỏ �m nhạc hay m� đi chơi giỡn tr�n đống phẩn nhơ. Như bỏ bảo nữ m� giao th�ng với tớ g�i. Như bỏ bồn v�ng m� d�ng chậu s�nh. Như bỏ vị cam lộ m� uống thuốc độc. Như bỏ y sĩ th�n thiện t�i giỏi m� cầu thuốc với y sĩ o�n th� dở. Cũng vậy, ta bỏ l�a ph�p vị cam lồ của Đại Sư Như Lai Thế T�n, m� nhận lấy c�c thứ �c gi�c của ma o�n. Th�n người kh� đặng như hoa Ưu Đ�m m� ta đ� được. Như Lai kh� gặp như hoa Ưu Đ�m m� ta đ� gặp. Ph�p bửu thanh tịnh kh� được thấy nghe m� ta được nghe. Như con r�a đui gặp được bộng c�y nổi. Mạng người chẳng dừng qua mau hơn th�c nước đổ, ng�y nay dầu c�n kh� bảo đảm được ng�y mai, sao lại bu�ng lung ở nơi ph�p �c ? Thời tr�ng kiện chẳng dừng qua mau như ngựa chạy, sao lại tự thị sanh l�ng ki�u mạn . Bốn �c ma r�nh rập t�m cầu lỗi lầm của ta, sao lại để cho �c gi�c sanh khởi !� V� như nh� hư mục sắp sập, mạng sống của ta cũng vậy, đ�u n�n sanh việc �c. Ph�m Sa M�n gọi l� tỏ ngộ nơi thiện gi�c, ta l� Sa M�n sao lại sanh �c gi�c ? Người xuất gia phải tu đạo l�nh, nay ta l�m �c đ�u đ�ng gọi l� xuất gia. B� La M�n gọi l� người tu hạnh thanh tịnh, nay ta thật h�nh �c gi�c chẳng thanh tịnh đ�u gọi l� chơn thật B� La M�n. Nay ta cũng gọi l� d�ng S�t Đế Lợi. Luận về d�ng S�t Đế Lợi thời hay trừ được kẻ o�n địch, nay ta chẳng trừ được o�n địch �c gi�c, đ�u đ�ng gọi l� d�ng S�t Đế Lợi. Tỳ Kheo gọi l� ph� phiền n�o, nay ta chẳng ph� được �c gi�c phiền n�o đ�u đ�ng gọi l� Tỳ Kheo.

Trong đời c� s�u chỗ được gặp gỡ, nay ta đ� được, đ�u n�n để �c gi�c ở nơi l�ng. Những g� l� s�u chỗ kh� được ? _ Một l� Phật ra đời kh� gặp, hai l� ch�nh ph�p kh� nghe, ba l� t�m lo sợ kh� sanh, bốn l� kh� được ở trung quốc, năm l� kh� được th�n người, s�u l� năm căn kh� đầy đủ. S�u việc như vậy kh� được m� ta đ� được, v� thế n�n chẳng n�n sanh �c gi�c.

Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n nầy thường si�ng qu�n s�t những �c gi�c như vậy.

H�ng ph�m phu chẳng thấy lỗi họa của �c gi�c, n�n l�nh thọ ba thứ �c gi�c, gọi đ� l� l�nh thọ �c lậu.

Bồ T�t thấy như thế n�n chẳng l�nh chẳng ham, nương nơi t�m th�nh đạo để trừ bỏ đ�, để chặt đứt đ�. Do đ�y n�n Bồ T�t kh�ng thọ �c lậu. Sao lại n�i rằng Như Lai c� �c lậu ? Do nghĩa nầy n�n Như Lai chẳng phải l� hữu lậu.

Nầy Thiện nam tử ! Ph�m phu nếu gặp l�c th�n t�m khổ n�o thời sanh c�c sự �c. L�c bị th�n bịnh hay t�m bịnh, khiến th�n khẩu, � tạo những nghiệp �c. V� tạo nghiệp �c n�n lu�n hồi trong ba đường dữ thọ những sự khổ. Tại sao vậy ? V� ph�m phu kh�ng c� niệm huệ.

Bồ T�t thường tự suy x�t rằng : Ta từ v� số kiếp xưa đến nay, v� th�n t�m nầy m� g�y tạo những nghiệp �c, n�n phải lưu chuyển trong sanh tử đọa nơi �c đạo chịu đủ sự khổ, l�m cho ta xa l�a con đường chơn ch�nh ba thừa. Suy nghĩ như vậy rồi Bồ T�t rất sợ sệt đối với th�n t�m của m�nh, l�a bỏ việc �c m� thẳng đến đạo l�nh.

V� như c� Quốc Vương đem bốn con rắn độc đựng chung trong một c�i trấp, sai người nu�i dưỡng cho ăn , tắm rửa. Vua ra lịnh nếu để một con rắn giận dữ kh�ng vừa l�ng, thời ta sẽ xử tử nh� ngươi.

Người đ� nghe lịnh nghi�m khắc của Quốc Vương, sợ qu� bỏ trấp rắn chạy trốn . Vua liền sai năm Chi�n Đ� La cầm dao rượt theo. Người ấy ng� ngo�i lại thấy ph�a sau năm người rượt gấp b�n vội chạy đi. Năm người lập kế giấu dao, rồi b� mật sai một người giả dạng hiền l�nh đến khuy�n bảo người ấy trở lại. Người ấy chẳng tin chạy thẳng đến một tụ lạc kia để ẩn trốn. L�c đ� v�o trong tụ lạc, xem thấy những nh� cửa đều kh�ng c� người cũng kh�ng c� đồ vật, b�n ngồi tr�n đất. Thoạt nghe tr�n kh�ng c� tiếng n�i : Nầy nam tử ! Tụ lạc nầy hoang vắng kh�ng c� cư d�n, đ�m nay sẽ c� s�u t�n cướp đến. Nếu người gặp cướp thời kh� bảo tồn t�nh mạng. Người ấy nghe tiếng tr�n hư kh�ng bảo như vậy sợ h�i qu� b�n bỏ tụ lạc m� đi. Dọc đường gặp một con s�ng nước chảy gấp. T�m kh�ng c� thuyền b�, v� sợ n�n lấy c�c thứ cỏ c�y kết l�m b�. Tự nghĩ rằng : Nếu ta dừng ở nơi đ�y tất sẽ bị rắn độc, năm Chi�n Đ� La, một người dối hiền l�nh v� s�u t�n cướp l�m nguy hại. C�n nếu qua s�ng thời chiếc b� nầy kh�ng bảo đảm c� thể sẽ phải ch�m chết. Nhưng th� chết đuối, trọn chẳng để kẻ �c kia l�m hại. Suy nghĩ xong, k�o b� cỏ xuống nước, th�n nằm tr�n b�, tay �m b�, chưn đạp nước vượt d�ng nước chảy xiết m� qua s�ng.

L�c đ� được qua đến bờ b�n kia an ổn kh�ng họa hoạn, hết kinh sợ trong l�ng rất thơ thới� vui vẻ.�

Bồ T�t đặng nghe v� thọ tr� kinh Đại Niết B�n, suy x�t th�n nầy như c�i trấp, địa, thủy, hỏa, phong như bốn rắn độc : Kiến độc, X�c độc, Kh� độc, Nọc độc. Tất cả ch�ng sanh gặp bốn rắn độc nầy thời phải mất th�n mạng. Tứ đại cũng như vậy : Hoặc kiến chấp l�m độc, hoặc chạm x�c l�m độc, hoặc h� kh� l�m độc, hoặc cắn nọc l�m độc, do đ�y n�n xa l�a những điều l�nh.

Bồ T�t suy x�t bốn rắn độc c� bốn d�ng họ : D�ng S�t Đế� Lợi, d�ng B� La M�n, d�ng Tỳ X�, d�ng Thủ Đ�. Tứ đại cũng c� bốn chủng t�nh : T�nh cứng, t�nh ướt, t�nh n�ng, t�nh động. V� thế n�n Bồ T�t xem tứ đại đồng chủng t�nh với bốn rắn độc.�

Bồ T�t lại suy x�t bốn rắn độc nầy thường r�nh hại người : L�c n�o sẽ nh�n ng�, l�c n�o sẽ chạm x�c, l�c n�o sẽ h� hơi, l�c n�o sẽ cắn. Tứ đại cũng như vậy thường r�nh chờ dịp để hại ch�ng sanh.

Nếu bị bốn rắn độc hại chết chẳng đến nỗi phải đọa trong ba đường �c. Nếu bị tứ đại giết hại tất sa v�o ba đường �c. Bốn rắn độc nầy dầu săn s�c nu�i dưỡng n� nhưng n� cũng thường muốn giết người. Cũng vậy, dầu thường cung cấp, nhưng tứ đại cũng lu�n k�o dắt người tạo những nghiệp �c. Bốn rắn độc ấy nếu một con s�n giận thời sẽ giết người. T�nh tứ đại nếu một đại ph�t l�n cũng c� thể hại người. Bốn rắn độc ấy dầu ở chung một chỗ, nhưng t�m t�nh của n� đều ri�ng kh�c. Tứ đại dầu đồng ở một th�n m� t�nh của mỗi đại kh�c nhau. Bốn rắn độc ấy dầu c� cung k�nh n� cũng kh� c� thể gần gũi n�, tứ đại cũng như vậy. Bốn rắn độc ấy nếu l�c hại người, c� được ph� ch� thuốc men của Sa M�n hay B� La M�n thời c� thể chữa trị. Tứ đại giết người dầu c� Sa M�n hay B� La M�n d�ng thần ch� ph�p tắc cũng chẳng trị được. Như người tr� nghe hơi tanh của rắn độc liền tr�nh xa. Chư Phật Bồ T�t nghe hơi h�i của tứ đại cũng liền tr�nh xa.

Bồ T�t lại suy nghĩ tứ đại như rắn độc,� n�n rất sợ sệt chạy đi lo tu t�m th�nh đạo.

Năm Chi�n Đ� La d�ng lệ cho năm ấm. Bồ T�t qu�n s�t năm ấm như Chi�n Đ� La.

Chi�n Đ� La thường hay l�m cho người phải xa l�a �n �i m� hội họp với o�n th�. Cũng vậy, năm ấm khiến người tham gần ph�p �c m� xa l�a những ph�p l�nh.

Như Chi�n Đ� La v� trang để tự vệ : Hoặc dao, gậy, cung t�n hoặc thuẫn gi�p, họ c� thể hại người. Cũng vậy, năm ấm d�ng c�c thứ phiền n�o để tự v� trang, hại những người ngu si l�m cho sa v�o trong ba c�i.

Như Chi�n Đ� La bắt được người c� tội lỗi b�n giết hại. Cũng vậy, năm ấm c� những kiết sữ thường hay hại người.

Do nghĩa nầy n�n Bồ T�t qu�n s�t năm ấm như Chi�n Đ� La.

Lại như Chi�n Đ� La kh�ng t�m từ mẫn họ hại cả người th�n cũng như kẻ th�. Cũng vậy, năm ấm hại cả ph�p l�nh, ph�p �c, kh�ng l�ng từ mẫn.

Như Chi�n Đ� La n�o hại tất cả mọi người, ngũ ấm d�ng c�c thứ phiền n�o thường n�o hại tất cả ch�ng sanh trong d�ng sanh tử.

Chi�n Đ� La lu�n lu�n c� t�m niệm muốn giết hại, năm ấm cũng thường c� những kiết sử n�o hại.

Như người cụt ch�n lại kh�ng dao gậy kh�ng người hộ vệ, phải biết người nầy ắt bị Chi�n Đ� La giết hại. Cũng vậy, ch�ng sanh kh�ng ch�n, kh�ng dao, kh�ng hộ vệ, thời bị giặc năm ấm l�m hại. Ch�n lệ cho giới, dao lệ cho tr� huệ, người hộ vệ lệ cho thiện tri thức. Nếu kh�ng ba điều nầy tất bị năm ấm l�m hại. Do d�y n�n Bồ T�t xem năm ấm như Chi�n Đ� La.

Bồ T�t lại qu�n s�t năm ấm c�n hơn Chi�n Đ� La. V� người bị Chi�n Đ� La giết hại chẳng đọa địa ngục, c�n bị năm ấm giết hại thời đọa địa ngục. Do đ�y n�n Bồ T�t lập thệ rằng : T�i th� trọn đời gần Chi�n Đ� La, chớ chẳng gần năm ấm dầu chỉ tạm thời.

Chi�n Đ� La chỉ c� thể hại nơi người ngu si ở c�i dục. Giặc ngũ ấm hại khắp tất cả ph�m phu ch�ng sanh trong ba c�i.
�
Chi�n Đ� La chỉ c� thể giết hại người c� tội, năm ấm giết hại ch�ng sanh kh�ng luận c� tội hay kh�ng tội.

Chi�n Đ� La chẳng giết hại người gi� cả, phụ nữ v� trẻ thơ, năm ấm giết tất cả ch�ng sanh kh�ng luận gi� trẻ c�ng phụ nữ.

V� thế n�n Bồ T�t qu�n s�t năm ấm c�n hơn Chi�n Đ� La, lập thệ trọn đời th� ở gần Chi�n Đ� La chớ chẳng gần gũi năm ấm dầu chỉ tạm thời.

Chi�n Đ� La chỉ hại người kh�c kh�ng bao giờ tự hại m�nh, giặc năm ấm hại m�nh hại người hơn Chi�n Đ� La.

Chi�n Đ� La c� thể d�ng lời l�nh, tiền của, ch�u b�u lo l�t m� được tho�t khỏi. Năm ấm chẳng như vậy, kh�ng thể d�ng lời l�nh để khuyến dụ cũng kh�ng thể d�ng tiền của ch�u b�u lo l�t m� được tho�t khỏi.

Trong ng�y đ�m Chi�n Đ� La chẳng ắt lu�n lu�n giết hại, năm ấm thời niệm niệm thường giết hại ch�ng sanh.

Chi�n Đ� La chỉ ở một chỗ, c� thể trốn l�nh khỏi, năm ấm thời ở khắp tất cả chỗ n�n kh�ng thể trốn l�nh.

Chi�n Đ� La dầu hại người, l�c hại xong, thời chẳng theo nữa. Năm ấm khi đ� giết hại ch�ng sanh lại theo d�i lu�n chẳng rời.

Do đ�y n�n Bồ T�t lập thệ th� trọn đời ở gần Chi�n Đ� La, quyết kh�ng gần gũi năm ấm dầu chỉ tạm thời.

Người c� tr� huệ d�ng phương tiện l�nh kh�o tho�t khỏi đặng năm ấm. Ch�nh l� thật h�nh t�m th�nh đạo, s�u Ba La Mật, bốn v� lượng t�m m� được giải tho�t, th�n t�m chẳng bị năm ấm l�m hại. V� th�n như kim cương, t�m như hư kh�ng.

Do nghĩa nầy n�n Bồ T�t qu�n s�t năm ấm c� những điều chẳng l�nh, l�ng rất sợ sệt lo tu t�m th�nh đạo. Cũng như người kia sợ bốn rắn độc c�ng năm Chi�n Đ� La, kiếm đường chạy trốn kh�ng d�m ng� ngo�i lại.

Kẻ giả l�m bạn th�n ch�nh l� để lệ cho tham �i. Bồ T�t qu�n s�t kỹ tham �i như kẻ địch giả l�m người th�n. Nếu đ� biết đượcl� giả thời kh�ng bị hại, c�n nếu chẳng r� biết tất� sẽ bị hại. Cũng vậy, nếu biết được t�nh của tham �i thời n� chẳng thể l�m cho ch�ng sanh lu�n chuyển sanh tử, như kh�ng r�biết thời phải lu�n hồi trong s�u lo�i chịu đủ mọi sự khổ. V� tham �i l�m hại kh� bỏ l�a, như kẻ địch giả l�m người th�n n�n kh� xa l�a. Kẻ o�n địch giả l�m người th�n, lu�n r�nh chờ c� dịp để hại người, tham �i l�m cho người xa l�a tất cả ph�p l�nh gần gũi tất cả ph�p �c cũng như vậy. Bồ T�t qu�n s�t kỹ tham �i như kẻ địch giả người th�n, v� thấy m� chẳng thấy, v� nghe m� chẳng nghe, như người ph�m phu thấy lỗi sanh tử, dầu c� tr� huệ nhưng v� si m� che đậy n�n rồi lại chẳng thấy lỗi. H�ng Thanh Văn Duy�n G�ac cũng như vậy : Dầu thấy nhưng chẳng thấy, dầu nghe nhưng chẳng nghe. Do t�m tham �i n�n dầu thấy lỗi sanh tử m� kh�ng thể mau đến v� thượng Bồ Đề. Do nghĩa nầy n�n Bồ T�t xem tham �i như kẻ địch giả người th�n.

Như kẻ o�n địch chẳng th�n m� giả l� người thiệt th�n, chẳng thể gần gũi m� giả gần gũi, l� �c m� giả l� l�nh, chẳng th�n y�u m� giả l� th�n y�u, để lu�n lu�n chờ dịp hại người. Tham �i cũng như vậy.

Kẻ địch giả người th�n, chỉ thấy được th�n v� miệng của họ m� chẳng biết được t�m của họ, n�n họ c� thể phỉnh gạt. Tham �i hư dối kh� biết n�n n� c� thể l�m m� lầm tất cả ch�ng sanh.

Kẻ địch gỉa người th�n thời c� trước c� sau c� thể dễ xa l�a, tham �i kh�ng trước kh�ng sau n�n kh� xa l�a được.

Kẻ địch giả người th�n, ở xa thời kh� biết, gần gũi thời dễ biết. Tham �i gần gũi c�n kh� r� biết huống l� ở xa.

Tất cả ch�ng sanh v� tham �i m� xa Đại Niết B�n gần gũi sanh tử, xa thường, lạc, ng�, tịnh m� gần v� thường khổ v� ng� bất tịnh. Do đ�y n�n trong c�c kinh Phật n�i l� nhơ nhớp trong ba c�i. Nơi việc hiện tại v� v� minh n�n chẳng thấy lỗi họa chẳng xa l�a được. Kẻ địch giả người th�n trọn chẳng hại được người c� tr�. Do đ�y n�n Bồ T�t qu�n s�t kỹ tham �i nầy, l�ng rất sợ lo tu t�m th�nh đạo. Như người kia sợ bốn rắn độc, năm Chi�n Đ� La v� một kẻ giả người th�n n�n kiếm đường chạy trốn chẳng trở lại.

Tụ lạc trống rỗng kh�ng cư d�n ch�nh l� lệ cho lục nhập. Bồ T�t qu�n s�t nội lục nhập trống rỗng kh�ng chỗ c� như tụ lạc trống. Như người sợ chết kia đ� v�o tụ lạc nhẫn đến chẳng thấy c� một người ở, t�m khắp nơi cũng chẳng gặp được một m�n đồ. Cũng vậy, Bồ T�t qu�n s�t kỹ lục nhập trống rỗng kh�ng chỗ c�, chẳng thấy ch�ng sanh, chẳng thấy một vật thật c�.

Tụ lạc trống rỗng đ�, đảng cướp ở xa trọn chẳng tưởng l� trống rỗng. Ph�m phu cũng như vậy, đối với lục nhập chẳng nghĩ l� trống rỗng, do đ� n�n lu�n chuyển trong sanh tử thọ v� lượng sự khổ. Bồ T�t qu�n s�t lục nhập nầy lu�n nghĩ tưởng l� trống rỗng, n�n chẳng bị khổ lu�n hồi sanh tử. Bồ T�t đối với lục nhập thường kh�ng c� quan niệm đi�n đảo, n�n chẳng c�n lu�n hồi sanh tử. Như đảng cướp, l�c v�o tụ lạc trống rỗng nầy thời được an vui. Giặc phiền n�o cũng như vậy, l�c v�o trong lục nhập thời được an vui. Như đảng cướp v�o tụ lạc nầy thời kh�ng l�ng sợ sệt.

Giặc phiền n�o ở nơi lục nhập nầy cũng kh�ng� sợ sệt như vậy. Như tụ lạc trống rỗng l� chỗ ở của c�c lo�i �c th� : Sư tử, cọp, s�i. Lục nhập nầy cũng l� chỗ ở của tất cả phiền n�o �c.

Do đ�y n�n Bồ T�t qu�n s�t kỹ lục nhập trống rỗng kh�ng chỗ c� l� chỗ ở của tất cả việc �c. Tụ lạc nầy trống rỗng kh�ng vui, m� đảng cướp tưởng l� c� người c� vật l� an vui. Đối với lục nhập trống rỗng kh�ng chỗ c� m� người ngu tưởng l� c�, l� vui, chỉ c� người tr� mới biết được sự thật.

Tụ lạc kia l�c thời c� người, l�c thời kh�ng người. Lục nhập một mặt lu�n kh�ng người, v� t�nh n� vốn l� kh�ng, chỉ c� người tr� r� biết, chẳng phải l� mắt thấy được. Do đ�y n�n Bồ T�t qu�n s�t lục nhập nhiều sự o�n th� tai hại, lo tu t�m đạo th�nh chẳng th�i chẳng nghĩ. Như người kia sợ bốn rắn độc, năm Chi�n Đ� La. Một kẻ giả bạn th�n c�ng s�u t�n cướp vội v� l�n đường chạy thẳng.

S�u t�n cướp d�ng lệ cho s�u trần : Bồ T�t qu�n s�t s�u trần nầy như s�u t�n cướp hung dữ, v� ch�ng n� c� thể cướp tất cả những ph�p l�nh, như s�u t�n cướp c� thể cướp t�i vật của tất cả nhơn d�n.

Như s�u t�n cướp v�o nh� người thời c� thể cướp đoạt tất cả t�i sản hiện c� trong nh� chẳng chọn tốt xấu, l�m cho người gi�u to thoạt vậy ngh�o c�ng. Giặc s�u trần nầy l�c v�o nơi s�u căn thời n� c� thể cướp giựt tất cả ph�p l�nh của người, l�m cho người hết l�nh hết phước th�nh kẻ bần c�ng Nhứt Xiển Đề. V� thế n�n Bồ T�t qu�n s�t s�u trần như s�u t�n cướp.

Như s�u t�n cướp l�c muốn cướp nh� người phải nhờ người trong nh� l�m nội ứng, nếu kh�ng người nội ứng thời bọn cướp b�n trở lại. Giặc s�u trần nầy cũng như vậy, l�c muốn cướp ph�p l�nh cần phải do bề trong ch�ng sanh c� những tướng tri kiến : Thường, lạc, ng�, tịnh, bất kh�ng v.v� nếu kh�ng c� những tướng bề trong như vậy, thời giặc s�u trần chẳng thể cướp được ph�p l�nh.

Người tr� trong t�m kh�ng c� những tướng như vậy, ph�m phu thời c�, n�n s�u trần thường đến x�m đoạt ph�p l�nh của ph�m phu.

Người tr� c� thể kh�o d�ng tr� huệ đề ph�ng giữ g�n n�n chẳng bị cướp đoạt. Do đ�y n�n Bồ T�t qu�n s�t s�u trần nầy như s�u t�n cướp.

Như s�u t�n cướp c� thể l�m khổ n�o th�n t�m của nhơn d�n, giặc s�u trần thường l�m th�n t�m ch�ng sanh khổ n�o cũng như vậy.

S�u t�n cướp chỉ c� thể đoạt t�i sản hiện c� của người, giặc s�u trần thường cướp đoạt ph�p l�nh của ch�ng sanh cả ba đời.

S�u t�n cướp đến đ�m tối thời vui mừng, giặc s�u trần ở trong v� minh hắc �m thời n� vui th�ch. S�u t�n cướp chỉ c� nh� vua mới c� thể dẹp bắt, giặc s�u trần chỉ c� Phật Bồ T�t mới ngăn dứt được n�.

S�u t�n cướp nầy, l�c muốn cướp giựt, chẳng lựa chọn người xinh đẹp, th�ng minh, học rộng, gi�u sang hay ngh�o h�n. Giặc s�u trần l�c muốn cướp ph�p l�nh cũng chẳng lựa chọn người xinh đẹp nhẫn đến ngh�o h�n.

S�u t�n cướp nầy, dầu nh� vua bắt được, chặt tay chưn, nhưng vẫn kh�ng thể l�m cho t�m ch�ng n� hết hung �c. Giặc s�u trần cũng như vậy, dầu Tu Đ� Ho�n, Tư Đ� H�m, A Na H�m, chặt đứt n�, cũng chẳng thể l�m cho n� chẳng cướp ph�p l�nh. Như người dũng kiện mới c� thể dẹp hẳn s�u t�n cướp nầy. Cũng vậy, chư Phật v� Bồ T�t mới c� thể dẹp hẳn giặc s�u trần.

Như c� người quyến thuộc đ�ng, gi�ng họ lớn, b� con nhiều, thời chẳng bị s�u t�n cướp x�m đoạt t�i sản. Cũng vậy, ch�ng sanh nếu c� thiện tri thức thời chẳng bị giặc s�u trần cướp hại.

S�u t�n cướp nầy nếu thấy t�i vật của người, thời c� thể trộm cướp. Giặc s�u trần nếu thấy, nếu biết, nếu nghe, nếu ngửi, nếu chạm, nếu hay biết, thời đều c� thể cướp đoạt.

S�u t�n cướp chỉ c� thể cướp đoạt t�i sản của người, c�i dục, giặc s�u trần c� thể cướp đoạt tất cả của b�u ph�p l�nh ba c�i.

Do đ�y n�n Bồ T�t qu�n s�t kỹ s�u trần c�n hơn s�u t�n cướp kia, do đ�y n�n lo tu t�m th�nh đạo thẳng tiến chẳng trở lại. Như người kia sợ bốn rắn độc năm Chi�n Đ� La, một kẻ giả bạn th�n c�ng s�u t�n cướp rời bỏ tụ lạc� trống rỗng theo đường thẳng chạy đi.

Dọc đường gặp một con s�ng, ch�nh l� lệ cho phiền n�o.

Bồ T�t qu�n s�t phiền n�o nầy như s�ng lớn, nước s�ng chảy xiết c� thể l�m tr�i hương tượng. Phiền n�o cũng c� thể l�m tr�i bực Duy�n Gi�c.

S�u kh� đến đ�y n�n gọi l� �s�ng�, bờ xa kh� qua đến n�n gọi l� �lớn�. Giữa s�ng c� nhiều lo�i c� hung dữ. Phiền n�o cũng như vậy, chỉ c� Phật v� Bồ T�t mới c� thể c�ng tột n�n gọi l� rất s�u, chỉ c� Phật v� Bồ T�t mới qua đến bờ n�n gọi l� rộng lớn, thường hại tất cả ch�ng sanh si m� n�n gọi l� hung dữ. Do đ�y n�n Bồ T�t qu�n s�t phiền n�o nầy dường như s�ng lớn.

Như nước s�ng lớn c� thể sanh trưởng tất cả cỏ c�y l�m rừng, phiền n�o cũng c� thể sanh trưởng ch�ng sanh hai mươi lăm c�i. Như c� người t� xuống s�ng lớn m� kh�ng hổ thẹn, ch�ng sanh� sa v�o trong phiền n�o cũng kh�ng hổ thẹn như t� xuống s�ng ch�m chưa đến đ�y m� đ� chết, ch�ng sanh sa v�o phiền n�o lu�n hồi trong hai mươi lăm c�i vẫn chưa đến đ�y. Tr�n đ�y n�i đ�y s�ng l� lệ cho tướng kh�ng, nếu chẳng tu tướng kh�ng nầy,� thời chẳng đặng ra khỏi hai mươi lăm c�i. Tất cả ch�ng sanh v� chẳng thể kh�o tu tướng kh�ng n�n thường bị phiền n�o nhận ch�m : Do đ�y n�n Bồ T�t qu�n s�t phiền n�o nầy dường như s�ng lớn.

Như s�ng lớn kia chỉ c� thể l�m hại th�n mạng m� chẳng ph� được ph�p l�nh, phiền n�o thời c� thể ph� hoại tất cả ph�p l�nh của th�n t�m.

S�ng lớn kia chỉ c� thể l�m tr�i ch�m người trong c�i dục, phiền n�o thời c� thể hại tất cả nhơn thi�n trong ba c�i.

S�ng lớn trong đời nếu tay �m phao, vịn b�, chưn đạp, thời c� thể đến bờ b�n kia. Với phiền n�o thời chỉ c� Bồ T�t tu s�u ph�p Ba La Mật mới qua khỏi được.

Như s�ng lớn người kh� lội qua ch�ng sanh cũng kh� tho�t qua khỏi phiền n�o. Thế n�o gọi l� kh� ? Đến bực thập trụ Bồ T�t vẫn c�n chưa rốt r�o tho�t khỏi hẳn phiền n�o, chỉ c� chư Phật mới rốt r�o. Do đ�y n�n gọi l� kh� qua khỏi được.

Như c� người bị nước s�ng đẩy tr�i chẳng c� thể l�m được việc g�, ch�ng sanh bị phiền n�o l�i cuốn cũng kh�ng thể tu tập ph�p l�nh. Như người t� s�ng bị nước cuốn đi, người c� đủ sức thời cứu vớt được. Ch�ng sanh sa v�o phiền n�o l�m nhứt xiển đề, h�ng Thanh Văn Duy�n Gi�c, Bồ T�t, Chư Phật đều kh�ng cứu tế được. S�ng lớn trong đời phải kh� cạn l�c kiếp tận. Với phiền n�o h�ng Thanh Văn Duy�n Gi�c dầu tu thất gi�c chi vẫn c�n chẳng l�m kh� được. V� thế n�n Bồ T�t qu�n s�t c�c phiền n�o dường như s�ng lớn.

Như người kia sợ bốn rắn độc năm Chi�n Đ� La, một kẻ giả bạn th�n c�ng s�u t�n cướp m� bỏ tụ lạc trống rỗng thẳng đường chạy đi đến b�n s�ng lớn, rồi lấy cỏ kết l�m b�. Cũng vậy, Bồ T�t sợ tứ đại, ngũ ấm , tham �i, lục nhập, lục trần , đến s�ng phiền n�o, rồi tu giới, định huệ, giải tho�t, giải tho�t tri kiến, s�u m�n ba la mật, ba mươi bảy phẩm trợ đạo, d�ng đ�y l�m thuyền b� để vượt qua s�ng phiền n�o đến bờ Niết B�n : Thường, lạc, ng�, tịnh kia. Bồ T�t tu kinh Đại Niết B�n suy nghĩ như vầy : Nếu t�i kh�ng suy nghĩ nhận lấy sự khổ nơi th�n, sự khổ nơi t�m, thời kh�ng thể l�m cho tất cả ch�ng sanh qua khỏi s�ng phiền n�o. Nhờ suy nghĩ như vậy n�n dầu c� khổ n�o, Bồ T�t vẫn y�n lặng nhẫn thọ. V� nhẫn thọ thời chẳng sanh �c lậu. Bồ T�t c�n kh�ng c� những �c lậu, huống l� Như Lai. Do đ�y n�n chư Phật l� v� lậu. V� Như Lai thường đi trong hữu lậu, ch�nh l� hiện th�n trong hai mươi lăm c�i, n�n h�ng Thanh Văn c�ng kẻ ph�m phu cho rằng Phật l� hữu lậu. Thật ra chư Phật Như Lai chơn thật v� lậu. Do nhơn duy�n tr�n đ�y n�n chư Phật Như Lai kh�ng c� tướng quyết định. V� cũng do những cớ tr�n đ�y n�n người phạm bốn tội nặng, hủy b�ng kinh Đại Thừa v� nhứt xiển đề đều kh�ng quyết định.

Cao Q�y Đức Vương Bồ T�t n�i : � Phải lắm ! Phải lắm ! Đ�ng như lời đức Phật dạy, tất cả ph�p đều kh�ng quyết định, do đ�y n�n biết Như Lai cũng chẳng rốt r�o nhập Niết B�n.

Như vừa rồi đức Phật n�i trong đoạn Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n nghe chỗ chẳng nghe, c� n�i đến Niết B�n c�ng Đại Niết B�n. Bạch Thế
T�n ! Thế n�o l� Niết B�n ? Thế n�o l� Đại Niết B�n ?

Đức Phật khen : � L�nh thay ! L�nh thay ! Nầy Thiện nam tử ! Nếu Bồ T�t đặng niệm tổng tr�, mới c� thể thưa hỏi như �ng .

Nầy Thiện nam tử ! Như người đời n�i : C� biển, c� biển lớn ; c� s�ng, c� s�ng lớn ; c� n�i, c� n�i lớn ; c� th�nh, c� th�nh lớn ; c� ch�ng sinh, c� ch�ng sinh lớn ; c� vua, c� vua lớn ; c� người, c� người lớn ; c� trời, c� trời lớn ; c� đạo, c� đạo lớn ; Niết B�n cũng như vậy : C� Niết B�n v� c� Đại Niết B�n.

Thế n�o l� Niết B�n ?

Như người đ�i đặng ch�t �t cơm ăn thời gọi l� được an vui. Như người bịnh được l�nh thời gọi l� an vui. Như người kinh sợ đặng chỗ nương dựa thời được an vui. Như người ngh�o c�ng đặng ch�u b�u thời được an vui. Như người qu�n xương trắng chẳng sanh l�ng tham dục thời được an vui. Tất cả sự an vui tr�n đ�y cũng gọi l� Niết B�n, nhưng chẳng được gọi l� Đại Niết B�n, v� c�n trong phạm vi tương đối.

Nầy Thiện nam tử ! Nếu người ph�m phu nhẫn đến h�ng Thanh Văn, hoặc nhơn thế tục, hoặc nhơn th�nh đạo, m� dứt được kiết sử, c�i dục thời được an vui. C� thể dứt kiết sử c�i sơ thiền nhẫn đến c� thể dứt kiết sử c�i Phi Phi Tưởng thời được an vui. Những sự an vui nầy cũng gọi l� Niết B�n, nhưng chẳng được gọi l� Đại Niết B�n, v� c�n c� tập kh� phiền n�o.

Thế n�o gọi l� tập kh� phiền n�o ?

H�ng Thanh Văn Duy�n Gi�c c�n c� tập kh� phiền n�o, ch�nh l� những quan niệm : Th�n t�i, �o t�i, t�i đi, t�i đến, t�i n�i, t�i nghe, chư Phật Như Lai nhập Niết B�n, bổn t�nh Niết B�n kh�ng ng�, kh�ng lạc, chỉ c� thường v� tịnh, Phật, Ph�p v� Tăng c� tướng sai kh�c, Như Lai rốt r�o nhập Niết B�n, chỗ chứng đặng Niết B�n của Thanh Văn, Duy�n Gi�c c�ng chư Phật đồng nhau kh�ng sai kh�c, những quan niệm tr�n đ�y l� tập kh� phiền n�o. V� thế n�n chỗ chứng đặng của h�ng nhị thừa chẳng phải l� Đại Niết B�n, v� kh�ng c� thường, lạc, ng�, tịnh. C� thường, lạc, ng�, tịnh mới được gọi l� Đại Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! V� như v�ng n�o c� thể chứa đựng tất cả những d�ng nước thời gọi l� biển lớn. Chỗ n�o Thanh Văn, Duy�n Gi�c, Bồ T�t v� Chư Phật chứng nhập thời gọi l� Đại Niết B�n. Tứ Thiền, ba m�n tam muội, t�m ph�p bội xả, t�m ph�p thắng xứ, mười ph�p nhứt thiết xứ, vị n�o c� thể nhiếp thủ v� lượng ph�p l�nh như vậy thời gọi l� Đại Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! V� như c� con s�ng, hương tượng lớn nhứt lội kh�ng đến đ�y thời gọi l� s�ng lớn. H�ng Thanh Văn , Duy�n Gi�c nhẫn đến thập trụ Bồ T�t chẳng thấy Phật t�nh thời gọi l� Niết B�n, chẳng phải Đại Niết B�n. Nếu c� thể thấy r� Phật t�nh thời được gọi l� Đại Niết B�n.

Chỉ c� đại tượng vương mới c� thể tột đến đ�y s�ng lớn Đại Niết B�n. Đại tượng vương đ�y l� lệ cho chư Phật.

Nầy Thiện nam tử ! Nếu c�c đại lực sĩ trải qua nhiều thời gian kh�ng thể leo l�n được, mới gọi l� n�i lớn. H�ng Thanh Văn Duy�n Gi�c v� Bồ T�t kh�ng thể thấy được mới gọi l� Đại Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! Nơi trấn giữ của c�c vị tiểu vương thời gọi l� th�nh nhỏ, chỗ của vua Chuyển Lu�n Vương trấn đ�ng mới gọi l� th�nh lớn. Chỗ chứng nhập của Thanh Văn Duy�n Gi�c : T�m mu�n, s�u mu�n, bốn mu�n, hai mu�n, một mu�n kiếp, thời gọi l� Niết B�n. Chỗ chứng nhập của Như Lai v� thượng ph�p vương mới được gọi l� Đại Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! V� như c� người thấy bốn đội binh l�ng chẳng sợ sệt, n�n biết người nầy gọi l� đại ch�ng sanh. Nếu c� ch�ng sanh đối với �c đạo phiền n�o �c nghiệp m� chẳng sợ sệt, c� thể ở trong đ� m� rộng độ ch�ng sanh, n�n biết người nầy đặng Đại Niết B�n.

Nếu c� người c�ng dường cha mẹ, cung k�nh Sa M�n v� B� La M�n thật h�nh ph�p l�nh, lời n�i th�nh thật kh�ng c� khi dối, c� thể nhẫn những sự �c hại, lại hay bố th� cho kẻ ngh�o thiếu, thời gọi l� bực đại trượngphu. Cũng vậy, Bồ T�t c� đại từ bi thương x�t tất cả, xem ch�ng sanh như cha mẹ, đưa ch�ng sanh qua khỏi s�ng sanh tử, đem đạo nhứt thừa chơn thật chỉ dạy cho ch�ng sanh, đ�y gọi l� Đại Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! Chữ đại l� n�i chẳng thể nghĩ b�n, nếu chẳng thể nghĩ b�n m� ch�ng sanh chẳng thể tin được, thời gọi l� Đại Niết B�n, chỉ c� Phật v� Bồ T�t thấy được. Lại do v� lượng nhơn duy�n rồi sau mới c� thể được n�n gọi l� đại. V� c� đại ng� n�n gọi l� Đại Niết B�n. V� Niết B�n kh�ng c� đại ng� l� tự tại n�n gọi l� đại ng�. Đại tự tại l� v� c� t�m điều tự tại : Một l� c� thể thị hiện một th�n l�m nhiều th�n, số th�n lớn nhỏ nhiều như vi trần đầy khắp mười phương v� lượng thế giới. Th�n Như Lai thiệt chẳng phải vi trần v� sức đại tự tại m� thị hiện vi trần th�n. Tự tại như vậy thời gọi l� đại ng�.

Hai l� thị hiện một th�n vi trần đầy khắp c�i đại thi�n, thiệt ra th�n Như Lai chẳng đầy nơi c�i đại thi�n, v� l� v� bi�n, do sức tự tại n�n thị hiện đầy khắp c�i đại thi�n. Tự tại như vậy gọi l� đại ng�.

Ba l� c� thể đem th�n khắp c�i đại thi�n nầy bay tr�n hư kh�ng nhẹ nh�ng đến nơi hai mươi hằng h� sa thế giới m� kh�ng chướng ngại. Thiệt ra th�n Như Lai kh�ng c� nặng nhẹ, do sức tự tại n�n l�m c� nhẹ c� nặng, đ�y gọi l� đại ng�.

Bốn l� Như Lai chỉ c� nhứt t�m an trụ chẳng động, do sức tự tại, v� lượng th�n h�nh h�a hiện ra đều l�m cho c� t�m. Cũng do sức tự tại, c� l�c Như Lai l�m một việc m� khiến cho tất cả ch�ng sanh đều được th�nh tựu. Do sức tự tại th�n Như Lai thường ở một c�i m� l�m cho tất cả ch�ng sanh ở c�i kh�c đều thấy. Tự tại như vậy gọi l� đại ng�.

Năm l� căn tự tại, với một căn Như Lai c� thể thấy sắc, nghe tiếng, ngửi m�i, nếm vị, cảm x�c, hay biết. S�u căn của Như Lai thật ra chẳng thấy, nghe, ngửi, nếm, cảm, biết, do sức tự tại n�n l�m cho s�u căn đều tự tại, do đ�y gọi l� đại ng�.

S�u l� v� tự tại n�n chứng đặng tất cả ph�p, thật ra t�m Như Lai kh�ng c� quan niệm chứng đặng, v� l� v� sở đắc. Nếu ph�p l� c� thời c� thể gọi l� chứng đắc, ph�p vẫn kh�ng thật c�, đ�u được gọi l� chứng đắc. Giả sử Như Lai c� quan niệm chứng đắc thời chư Phật chẳng được Niết B�n. Do v� kh�ng chứng đắc n�n gọi l� được Niết B�n. Do tự tại m� chứng được tất cả ph�p n�n gọi l� đại ng�.

Bảy l� diễn thuyết tự tại. Như Lai diễn thuyết nghĩa một b�i kệ tr�i qua v� lượng kiếp cũng chẳng hết như n�i về giới, định, th� , huệ v.v� Đức Như Lai chẳng c� quan niệm rằng ta n�i người nghe, cũng chẳng nghĩ l� một b�i kệ. Người đời d�ng bốn c�u l�m một b�i kệ, Như Lai thuận theo thế tục n�n cũng n�i l� b�i kệ. Tất cả ph�p t�nh cũng kh�ng c� ng�n thuyết, do sức tự tại n�n Như Lai diễn thuyết, v� diễn thuyết n�n gọi l� đại ng�.

T�m l� Như Lai khắp đầy tất cả chỗ như hư kh�ng. T�nh hư kh�ng chẳng thể thấy được. Như Lai thiệt cũng chẳng thể thấy được, v� tự tại n�n l�m cho ch�ng sanh được thấy. Tự tại như vậy gọi l� đại ng�.

Do nghĩa tự tại nầy n�n gọi l� Đại Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! Như kho b�u chứa nhiều thứ ch�u b�u lạ kỳ n�n gọi l� đại tạng. Cũng vậy, tạng ph�p rất s�u, rất diệu của Như Lai chứa đầy những ph�p kỳ lạ chẳng thể nghĩ b�n, n�n gọi l� Đại Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! Phật nhiều v� bi�n mới gọi l� đại, Niết B�n v� bi�n, v� lượng n�n gọi l� đại. Nầy Thiện nam tử ! Lại v� c� đại lạc n�n gọi l� đại Niết B�n, Niết B�n vốn kh�ng sự vui, do v� bốn điều vui n�n gọi l� đại Niết B�n. Một l� v� dứt những sự vui, chẳng dứt sự vui thời gọi l� khổ, nếu c� khổ thời chẳng gọi l� thiệt vui. V� dứt sự vui n�n kh�ng c� khổ, kh�ng khổ kh�ng vui mới gọi l� đại lạc. T�nh Niết B�n kh�ng khổ kh�ng vui n�n Niết B�n gọi l� đại lạc. Do nghĩa nầy m� gọi l� đại Niết B�n.

Vui c� hai thứ : Vui của ph�m phu v� vui của chư Phật. Vui của ph�m phu l� v� thường bại hoại, n�n kh�ng c� thiệt vui. Vui của chư Phật l� thường l� kh�ng biến đổi n�n gọi l� đại lạc. Lại c� ba thứ thọ : Một l� khổ thọ, hai l� lạc thọ, ba l� bất khổ bất lạc thọ. Bất khổ bất lạc đ�y cũng l� khổ. Niết B�n dầu cũng chẳng khổ, chẳng vui nhưng l� thật vui, do đ�y n�n gọi l� Đại Niết B�n.

Hai l� v� đại tịch tịnh gọi l� đại lạc. T�nh Niết B�n l� đại tịch tịnh, v� xa l�a tất cả sự ồn n�o, do đại tịch tịnh n�n gọi l� Đại Niết B�n.

Ba l� v� biết tất cả n�n gọi l� đại lạc. Như Lai biết tất cả n�n gọi l� Đại Niết B�n.

Bốn l� v� th�n chẳng hư� hoại n�n gọi l� đại lạc. Th�n Như Lai l� th�n kim cương kh�ng hư hoại, chẳng phải th�n phiền n�o, chẳng phải th�n v� thường, n�n gọi l� đại lạc, l� Đại Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! Danh tự của thế gian hoặc c� nhơn duy�n đặt ra hoặc kh�ng nhơn duy�n đặt ra. C� nhơn duy�n đặt ra như� X� Lợi Phất, v� b� mẹ t�n l� X� Lợi, nhơn t�n mẹ m� đặt t�n �ng l� X� Lợi Phất. Như Ma Vu La đạo nhơn, v� sanh qu�n tại nước Ma Vu La, nhơn t�n nước m� đặt t�n cho đạo nhơn. Như Mục Kiền Li�n, Mục Kiền Li�n ch�nh l� họ, nhơn họ đặt t�n gọi l� Mục Kiền Li�n. Như ta sanh trong d�ng C� Đ�m, nhơn d�ng họ đặt t�n gọi ta l� C� Đ�m. Như nh� th�ng th�i Tỳ X� Khư, Tỳ X� Khư ch�nh l� t�n một ng�i sao, nhơn ng�i sao nầy đặt t�n l� Tỳ X� Khư. Như� người c� s�u ng�n tay, nhơn đ�y gọi l� người s�u ng�n. Như danh từ Phật n�, Thi�n n�, nhơn nơi Phật, nhơn nơi Thi�n, m� gọi l� Phật n�, Thi�n n�. Như nhơn nơi ẩm ướt sanh ra n�n gọi l� lo�i thấp sanh. Như nhơn nơi tiến m� gọi l� Ca Ca La, gọi l� Cứu Cứu La. Những danh từ như vậy l� c� nhơn duy�n m� đặt t�n.

Kh�ng nhơn duy�n m� đặt ra, như hoa sen, như đất, nước, gi�, lửa , hư kh�ng. Như một danh từ mạn đ� b� chỉ cho hai vật : Điện đường v� uống nước, điện đường chẳng phải uống nước nhưng cũng đều được gọi l� mạn đ� b�. Như t�t b� sa� đa gọi l� x� c�i, thiệt chẳng phải l� x� c�i.� Như� tr�n đ�y gọi l� kh�ng nhơn m� lập danh tự.

Nầy Thiện nam tử ! Đại Niết B�n đ�y cũng kh�ng c� nhơn duy�n m� lập danh tự. Như hư kh�ng chẳng nhơn sự trống rỗng nhỏ m� gọi l� đại kh�ng, Niết B�n cũng chẳng nhơn� nơi tướng nhỏ m� gọi l� Đại Niết B�n. V� như c� một vật chẳng thể c�n lườntg chẳng thể nghĩ b�n thời gọi l� đại, Niết B�n cũng chẳng thể c�n lường chẳng thể nghĩ b�n n�n gọi l� Đại Niết B�n.

Do v� thuần thanh tịnh� n�n gọi l� Đại Niết B�n. Thanh tịnh c� bốn thứ : Một l� hai mươi lăm c�i gọi l� bất tịnh, v� c� thể dứt hẳn n�n gọi l� thanh tịnh. Thanh tịnh đ�y tức l� Niết B�n. Niết B�n nầy cũng đặng gọi l� c�. Nhưng thiệt ra Niết B�n chẳng phải l� c�, Như Lai thuận theo thế tục n�n n�i Niết B�n l� c�. V� như người đời chẳng phải cha gọi l� cha chẳng phải mẹ gọi l� mẹ, chẳng phải thiệt cha mẹ m� n�i l� cha mẹ. Cũng vậy, t�y thuận theo thế tục n�n n�i chư Phật c� Đại Niết B�n.

Hai l� v� nghiệp thanh tịnh. Tất cả ph�m phu v� nghiệp chẳng thanh tịnh n�n kh�ng c� Niết B�n. Như Lai v� nghiệp thanh tịnh n�n gọi l� đại tịnh, do đại tịnh n�n gọi l� Đại Niết B�n.

Ba l� v� th�n thanh tịnh. Th�n v� thường thời gọi l� chẳng thanh tịnh. Th�n Như Lai thường trụ kh�ng biến đổi n�n gọi l� đại tịnh, v� đại tịnh n�n gọi l� Đại Niết B�n.

Bốn l� v� t�m thanh tịnh. T�m nếu c� �c lậu thời gọi l� chẳng thanh tịnh. T�m của Phật v� lậu n�n gọi l� đại tịnh, v� đại tịnh n�n gọi l� Đại Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! Đ�y gọi l� nam tử nữ nhơn tu h�nh kinh Đại Niết B�n nầy th�nh tựu đầy đủ phần c�ng đức thứ nhứt.

Nầy Thiện nam tử ! Kế đ�y l� Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�nn th�nh tựu đầy đủ phần c�ng đức thứ hai.

Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n, xưa chỗ chẳng được m� nay được, xưa chỗ chẳng thấy m� nay được thấy, xưa chỗ chẳng nghe m� nay được nghe, xưa chỗ chẳng đến m� nay được đến, xưa chỗ chẳng biết m� nay được biết.

Thế n�o gọi l� xưa chẳng được m� nay được ? Ch�nh l� n�i về thần th�ng. Thần th�ng c� hai thứ : Một l� ngo�i, hai l� trong. Thần th�ng ngo�i thời c�ng ngoại đạo giống nhau. Thần th�ng trong lại c� hai thứ : Một l� của nhị thừa hai l� của Bồ T�t. Thần th�ng của Bồ T�t, h�ng Thanh Văn B�ch Chi Phật chẳng c� được. H�ng nhị thừa biến h�a một t�m hiện l�m một chẳng hiện được nhiều. Bồ T�t ở trong một t�m thời c� thể hiện đủ tất cả th�n trong lục đạo, do v� được thế lực của kinh Đại Niết B�n. Đ�y gọi l� xưa chỗ chẳng được m� nay được. Lại Bồ T�t được th�n tự tại, t�m tự tại. Tất cả ph�m phu th�n cũng như t�m đều chẳng tự tại hoặc t�m theo nơi th�n, hoặc th�n theo nơi t�m. V� như người say, rượu ở trong th�n, l�c bấy giờ th�n động t�m cũng động theo, cũng như th�n m�i mệt th� t�m cũng m�i mệt theo, đ�y thời gọi l� t�m theo nơi th�n. Lại như trẻ thơ, th�n n� nhỏ b�, t�m n� nhỏ theo, người lớn th�n lớn th� t�m cũng lớn theo. Lại như c� người th�n thể th� r�t, t�m họ thường nghĩ đến dầu mỡ muốn thoa cho được trơn nhuyễn, đ�y cũng gọi l� t�m theo nơi th�n.

Thế n�o gọi l� th�n theo nơi t�m ? Ch�nh l� đi, đến, ngồi, nằm, thật h�nh bố th�, tr� giới, nhẫn nhục, tinh tấn, người sầu n�o thời th�n gầy h�o, người vui mừng thời th�n tươi nở, người kinh sợ thời th�n run rẩy, chuy�n t�m th�nh ph�p thời th�n vui vẻ, người buồn kh�c thời nước mũi nước mắt chảy tu�n đ�y thời gọi l� th�n theo nơi t�m.

Bồ T�t thời chẳng như vậy th�n t�m đều được tự tại, Đại Bồ T�t hiện th�n tướng như vi trần, th�n vi trần nầy c� thể khắp đến v� lượng v� bi�n hằng h� sa thế giới kh�ng bị chướng ngại, m� t�m Bồ T�t thường định vẫn kh�ng di động, đ�y thời gọi l� t�m chẳng theo nơi th�n, v� cũng gọi l� xưa chỗ chẳng đến m� nay được đến, v� tất cả Thanh văn, B�ch Chi Phật chẳng thể đến được m� Bồ T�t đến được. Tất cả Thanh Văn, B�ch Chi Phật dầu d�ng thần th�ng chẳng c� thể biến th�n nhỏ như vi trần khắp đến v� lượng hằng h� sa thế giới. Thanh Văn, B�ch Chi Phật l�c th�n động thời t�m cũng động theo. Bồ T�t chẳng như vậy, t�m dầu chẳng động m� th�n đến khắp tất cả chỗ, đ�y gọi l� t�m chẳng theo nơi th�n. Lại Bồ T�t h�a th�n lớn bằng đại thi�n thế giới, đem th�n to lớn nầy chui v�o th�n nhỏ như vi trần, t�m của Bồ T�t cũng chẳng nhỏ theo. Thanh Văn, B�ch Chi Phật dầu c� thể h�a th�n to lớn như đại thi�n thế giới nhưng chẳng thể đem th�n to lớn nầy chui v�o th�n nhỏ như vi trần.

Trong việc nầy nhị thừa c�n chẳng l�m được huống l� c� thể khiến t�m chẳng động theo. Đ�y gọi l� Bồ T�t t�m chẳng theo nơi th�n.

Đại Bồ T�t d�ng một �m thanh c� thể l�m cho tất cả ch�ng sanh trong đại thi�n thế giới đều nghe trong t�m Bồ T�t trọn chẳng nghĩ rằng khiến �m thanh nầy khắp đến c�c thế giới l�m cho ch�ng sanh được nghe, Bồ T�t n�i rằng do t�i thuyết ph�p l�m cho ch�ng sanh được nghe n�n biết người nầy trọn chẳng thể đặng v� thượng ch�nh gi�c. V� t�m tưởng như tr�n đ�y l� t�m sanh tử, tất cả Đại Bồ T�t đ� hết t�m sanh tử nầy v� thế n�n th�n t�m của Bồ T�t chẳng theo d�i nhau.

Nầy Thiện nam tử ! Tất cả ph�m phu th�n t�m theo nhau. Bồ T�t chẳng như vậy, v� h�a độ ch�ng sanh n�n dầu hiện th�n nhỏ nhưng t�m chẳng b� nhỏ v� t�m t�nh của Bồ T�t lu�n rộng lớn. Dầu l�c hiện th�n lớn như đại thi�n thế giới, nhưng t�m cũng chẳng lớn. Do nghĩa nầy n�n t�m của Bồ T�t chẳng theo nơi th�n Đại Bồ T�t đ� từ v� lượntg, v� số kiếp xa l�a rượu chẳng uống, nhưng t�m cũng động, t�m kh�ng buồn khổ m� th�n cũng rơi lệ, thiệt kh�ng kinh sợ m� th�n cũng run rẩy, do đ�y n�n biết rằng Bồ T�t th�n t�m tự tại, chẳng theo d�i nhau. Đại Bồ T�t dầu hiện một th�n, m� c�c ch�ng sanh mỗi người tự thấy sai kh�c.

Thế n�o l� Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n, xưa chỗ chẳng nghe m� nay được nghe ? Đại Bồ T�t trước lấy tướng c�c thứ tiếng : Tiếng voi, tiếng ngựa, tiếng xe, tiếng người, tiếng ốc, tiếng trống, tiếng ống ti�u, tiếng ca, tiếng�
Cười v.v�

M� luyện tập đ�, do luyện tập n�n c� thể nghe tất cả tiếng của những địa ngục trong v� lượng đại thi�n thế giới, lại c�ng tu tập th�m n�n được nhĩ căn kh�c lạ, kh�c hơn thi�n nhĩ của Thanh Văn� B�ch Chi Phật. V� nhĩ căn thanh tịnh của nhị thừa nếu nương tứ đại tịnh diệu, của Sơ Thiền thời chỉ nghe tiếng c�i Sơ Thiền chẳng nghe được c�i Nhị Thiền, nhẫn đến Tứ Thiền cũng như vậy, dầu c� thể trong một l�c được nghe tất cả tiếng trong đại thi�n thế giới nhưng chẳng thể nghe được tiếng trong v� lượng v� bi�n trong hằng sa thế giới. Do nghĩa nầy n�n gọi l� BồT�t xưa chỗ chẳng nghe m� nay được nghe, Bồ T�t dầu nghe tiếng t�m m� trong l�ng vẫn kh�ng c� tướng nghe tiếng chẳng c� tướng thường, lạc, ng�, tịnh, tướng chủ, tướng y, tướng t�c, tướng nhơn, tướng định, tướng quả. Do nghĩa nầy n�n c�c vị Bồ T�t xưa chỗ chẳng nghe m� nay được nghe.

Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t� bạch rằng : � Thế T�n ! Như Phật n�i Bồ T�t chẳng thấy c� tướng định, kh�ng tướng quả thời kh�ng được đ�ng. V� trước kia Như Lai n�i : Nếu c� người nghe một chữ một c�u kinh Đại Niết B�n nầy quyết định được th�nh v� thượng Bồ Đề. Giờ đ�y sao Như Lai lại n�i l� kh�ng định kh�ng quả ? Nếu được v� thượng Bồ Đề thời ch�nh l� tướng quyết định, ch�nh l� tướng quả, sao lại n�i rằng kh�ng định kh�ng qua ? V� nghe tiếng �c thời sanh t�m �c v� sanh t�m �c thời đọa tam đồ, nếu đọa tam đồ thời l� định quả, sao lại n�i rằng kh�ng định kh�ng quả ?

Như Lai khen rằng� : � L�nh thay ! �ng c� thể thưa hỏi như vậy. Giả sử Chư Phật n�i c�c �m thanh l� c� tướng định quả, đ�y thời chẳng phải l� tướng của Chư Phật, m� l� tướng Ma vương, l� tướng sanh tử, l� tướng xa l�a Niết B�n. V� tất cả Chư Phật chỗ n�i ra kh�ng c� tướng định quả. V� như d�ng lưỡi dao s�ng soi mặt người ; dựng đứng thời thấy mặt d�i, để ngang thời thấy mặt rộng. Do nghĩa đ�y n�n Chư Phật ph�m n�i ra kh�ng c� tướng định quả. Đại Niết B�n thiệt chẳng phải kết quả của tiếng. Giả sử Niết B�n l� quả của tiếng thời Niết B�n chẳng phải l� ph�p thường trụ. V� như những ph�p trong đời theo nhơn m� sanh, c� nhơn thời c� quả, kh�ng nhơn thời kh�ng quả, v� nhơn v� thường n�n quả cũng v� thường, nhơn cũng l�m quả, quả cũng l�m nhơn, do nghĩa nầy n�n tất cả ph�p kh�ng c� tướng nhứt định. Giả sử Niết B�n từ nhơn m� sanh, v� nhơn v� thường n�n quả cũng v� thường. Nhưng Niết B�n chẳng từ nhơn m� sanh, thể Niết B�n chẳng phải l� quả, v� thế n�n Niết B�n l� thường trụ. Do nghĩa đ�y n�n thể của Niết B�n l� kh�ng định kh�ng quả.

Nầy Thiện nam tử ! Luận về Niết B�n, cũng c� thể n�i l� định, cũng c� thể n�i l� quả. Niết B�n của tất cả chư Phật l� thường, lạc, ng�, tịnh, n�n n�i l� định kh�ng sanh gi� hư hoại n�n n�i l� định. Nhứt Xiển Đề phạm bốn tội nặng, hủy b�ng Đại Thừa, tạo tội ngũ nghịch, rời bỏ bổn t�m, thời quyết định chứng đặng Niết B�n, n�n gọi l� định.

Nầy Thiện nam tử ! Như �ng vừa n�i : Nếu c� người nghe một chữ, một c�u kinh Đại Niết B�n, thời đặng v� thượng Bồ Đề. Đối với nghĩa nầy, �ng c�n chưa hiểu r�. �ng n�n l�ng nghe ! Nếu c� người nghe một c�u, một chữ kinh Đại Niết B�n, trong t�m chẳng c� quan niệm tướng chữ, tướng c�u, chẳng c� tướng nghe, tướng Phật, tướng n�i ph�p, đ�y gọi l� tướng, v� tướng. Do tướng v� tướng n�n đặng v� thượng Bồ Đề.

Nầy Thiện nam tử ! Như �ng vừa n�i v� nghe tiếng �c, m� đến tam đồ, nghĩa đ� kh�ng phải. V� chẳng phải tiếng �c m� đến tam đồ. Phải biết quả nầy l� do t�m �c. V� như c� người nghe tiếng �c m� t�m chẳng sanh �c, do đ�y n�n biết chẳng phải do tiếng �c m� đọa trong tam đồ. Nhưng ch�ng sanh do nơi phiền n�o �c t�m qu� nhiều m� phải sanh v�o ba đường �c, chẳng phải l� do nơi tiếng �c. Nếu tiếng c� tướng quyết định, những người nghe tiếng �c, lẽ ra tất cả đều sanh t�m �c. Nay nghe tiếng �c, m� c� người sanh t�m �c, c� người chẳng sanh t�m �c, n�n biết rằng tiếng kh�ng c� tướng quyết định. Do v� kh�ng tướng quyết định n�n dầu nghe tiếng �c m� chẳng sanh t�m �c.

_ Bạch Thế T�n ! Tiếng nếu kh�ng quyết định, cớ sao Bồ T�t nay đặng nghe chỗ xưa chẳng nghe ?

_ Nầy Thiện nam tử ! Tiếng kh�ng c� tướng quyết định n�n l�m cho Bồ T�t nay được nghe chỗ xưa chẳng nghe. Do nghĩa nầy n�n Như Lai n�i xưa chỗ chẳng nghe, m� nay được nghe.

Nầy Thiện nam tử ! Thế n�o l� chỗ xưa chẳng thấy m� nay được thấy ? Đại Bồ T�t tu kinh Đại Niết B�n, trước lấy tướng s�ng : Những �nh s�ng mặt trời, mặt trăng, tinh t�, đ�n đuốc, bảo ch�u, lửa. Do tu tập �nh s�ng m� đặng nh�n căn kh�c lạ, kh�c hơn Thi�n nh�n của Thanh Văn Duy�n Gi�c. Thi�n nh�n của Nhị thừa nếu nương nơi nh�n căn tứ đại c�i dục thời chẳng thấy sơ thiền, nếu nương nơi nh�n căn sơ thiền thời chẳng thấy c�i tr�n, cũng chẳng thấy nh�n căn của ch�nh m�nh, nhiều lắm l� thấy tột đến đại thi�n thế giới. Đại Bồ T�t chẳng tu thi�n nh�n, thấy sắc th�n tốt đẹp đều l� tướng xương trắng, dầu thấy sắc tướng trong hằng h� sa thế giới kh�c, nhưng chẳng tưởng l� sắc tướng, chẳng tưởng l� tướng thường, tướng c�, tướng vật, tướng danh tự, chẳng tưởng l� tướng thấy, cũng chẳng n�i nh�n căn nầy c� tướng thanh tịnh vi diệu, chỉ thấy l� tướng nhơn duy�n c�ng tướng chẳng phải nhơn duy�n. Thế n�o l� nhơn duy�n ? Sắc l� cảnh duy�n của nh�n căn. Giả sử sắc chẳng phải l� nhơn duy�n, thời tất cả ph�m phu lẽ ra chẳng thấy tướng sắc. Thế n�o l� chẳng phải nhơn duy�n ? Đại Bồ T�t dầu thấy sắc nhưng chẳng tường l� tướng sắc , do đ�y n�n chẳng phải l� duy�n. V� thế n�n thi�n nh�n thanh tịnh của Bồ T�t kh�c vơi thi�n nh�n của Thanh Văn Duy�n Gi�c. Trong một l�c, Bồ T�t thấy khắp chư Phật hiện tại ở mười phương thế giới. Cũng c� thể thấy vi trần. H�ng Thanh Văn Duy�n Gi�ac chẳng thấy được như thế. Bồ T�t dầu thấy nh�n căn của m�nh m� vẫn kh�ng c� tướng thấy, thấy tướng v� thường, thấy th�n của ph�m phu c� ba mươi s�u vật, chứa đầy những thứ bất tịnh, thấy r� như xem tr�i a ma lặc trong b�n tay. Nếu thấy sắc tướng của ch�ng sanh, Bồ T�t biết người nầy l� căn t�nh đại thừa hay tiểu thừa. Đụng chạm đến y phục của họ, Bồ T�t cũng biết người đ� c� những� căn l�nh hay căn chẳng l�nh. Do đ�y n�n gọi l� xưa chỗ chẳng thấy m� nay được thấy, cũng gọi l� xưa chỗ chẳng biết m� nay được biết. V� khi thấy thời biết chỗ xưa chẳng biết, do v� biết n�n thấy chỗ xưa chẳng thấy.

Nầy Thiện nam tử ! Thế n�o l� Bồ T�t xưa chỗ chẳng biết m� nay được biết ? Đại Bồ T�t dầu biết t�m tham, s�n, si của ph�m phu, nhưng vẫn chẳng tưởng l� t�m v� t�m sở, chẳng tưởng l� ch�ng sanh c�ng vật. Thường tu tướng rốt r�o kh�ng đệ nhứt nghĩa, do tu tập tướng kh�ng, n�n biết được chỗ xưa chẳng biết.

Biết như thế n�o ? Biết kh�ng c� ng� kh�ng c� ng� sở, biết tất cả ch�ng sanh đều c� Phật t�nh. V� c� Phật t�nh n�n h�ng Nhứt Xiển Đề rời bỏ được bổn t�m thời sẽ đặng v� thượng ch�nh gi�c. Những điều tr�n đ�y h�ng Thanh Văn Duy�n Gi�c chẳng biết được m� Bồ T�t c� thể biết. V� thế n�n gọi l� xưa chỗ chẳng biết m� nay được biết.

Đại Bồ T�t tu kinh Đại Niết B�n nhớ đời qu� khứ tất cả ch�ng sanh bao nhi�u những d�ngạo cha mẹ, anh em, vợ con, quyến thuộc, bạn th�n, kẻ th�. Trong một niệm Bồ T�t đặng tr� kh�c lạ, kh�c với tr� huệ của Thanh Văn, Duy�n Gi�c. Thế n�o l� kh�c ? Tr� huệ của Thanh Văn, Duy�n Gi�c nhớ đến d�ng họ cha mẹ v.v� Của ch�ng sanh đời qu� khứ m� c� tướng d�ng họ cha mẹ v.v� Bồ T�t dầu nghĩ nhớ d�ng họ cha mẹ thuở qu� khứ, nhưng trọn chẳng tưởng c� tướng d�ng họ cha mẹ v� M� thường thấy tướng kh�ng tịch. Đ�y gọi l� Bồ T�t xưa chỗ chẳng biết m� nay được biết.

Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n đặng tha t�m tr� kh�c với Thanh Văn, Duy�n Gi�c. Thế n�o l� kh�c ? H�ng Thanh Văn Duy�n Gi�c l�c d�ng một niệm tr� biết t�m của người, thời chẳng thể biết t�m của chư thi�n, ngạ quỉ, s�c sanh, địa ngục. Trong một niệm Bồ T�t biết khắp tất cả t�m của lục đạo ch�ng sanh. Đ�y gọi l� Bồ T�t xưa chỗ chẳng biết m� nay được biết. Bồ T�t lại ở nơi trong một t�m r� biết từ sơ t�m đến t�m thứ mười s�u của Tu Đ� H�an. Do đ�y n�n gọi l� xưa chỗ chẳng biết m� nay được biết. Đ�y l� Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n th�nh tựu đầy đủ phần c�ng đức thứ hai.

Nầy Thiện nam tử ! Thế n�o l� Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n th�nh tựu đầy đủ phần c�ng đức thứ ba ? Đại Bồ T�t bỏ l�ng từ� đặng l�ng từ, l�c đặng l�ng từ chẳng do nhơn duy�n. Thế n�o l� bỏ l�ng từ đặng l�ng từ ? Từ gọi l� thế đế. Đại Bồ T�t bỏ l�ng từ thế đế đặng l�ng từ đệ nhứt nghĩa. L�ng từ đệ nhứt nghĩa chẳng do nhơn duy�n. L�ng từ nếu l� c� thể bỏ thời gọi l� l�ng từ của ph�m phu, l�ng từ nếu c� thể được thời gọi l� l�ng từ v� duy�n của Bồ T�t, đặng l�ng từ l�n mẫn, đặng l�ng từ của Như Lai, l�ng từ nầy l� l�ng từ� kh�ng nhơn duy�n. Lại bỏ l�ng từ của ho�ng m�n, của người kh�ng căn, hai căn, nữ nhơn,� đồ tể thợ săn v.v� cũng bỏ l�ng từ của Thanh Văn, Duy�n Gi�c, đặng l�ng từ v� duy�n của Bồ T�t. Chẳng c�n thấy l�ng từ của m�nh cũng chẳng thấy l�ng từ của người, cũng chẳng thấy tr� giới, ph� giới. Dầu tự thấy l�ng bi nhưng chẳng thấy tướng ch�ng sanh. Dầu c� chịu khổ nhưng chẳng thấy người chịu khổ. V� Bồ T�t tu h�nh chơn thật kh�ng đệ nhứt nghĩa n�n th�nh tựu đầy đủ phần c�ng đức thứ ba như vậy. Nầy Thiện nam tử ! Thế n�o l� Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n th�nh tựu đầy đủ phần c�ng đức thứ tư ?� Nơi đ�y c� mười việc : Một l� căn l�nh s�u kh�ng bị lay động, hai l� đối với th�n m�nh c� quan niệm quyết định, ba l� chẳng thấy phước điền v� chẳng phải phước điền, bốn l� tu tập c�ng hạnh thanh tịnh Phật độ, năm l� diệt trừ ba thứ hữu dư, s�u l� dứt trừ nghiệp duy�n, bảy l� tu th�n thanh tịnh, t�m l� r� biết c�c duy�n, ch�n l� l�a những o�n địch, mười l� dứt trừ nhị bi�n.

Thế n�o l� căn l�nh s�u kh� lay động. Căn l�nh đ�y l� n�i chẳng ph�ng dật, chẳng ph�ng dật l� căn l�nh của v� thượng Bồ Đề. Cội gốc ph�p l�nh của tất cả chư Phật đều do chẳng ph�ng dật. V� chẳng ph�ng dật n�n những căn l�nh kh�c lần lần được tăng trưởng. Như trong c�c thứ dấu ch�n, dấu ch�n của voi l� hơn hết, ở trong c�c ph�p l�nh, chẳng ph�ng dật cũng l� hơn hết. Như trong c�c thứ �nh s�ng, �nh s�ng mặt trời l� hơn hết, chẳng ph�ng dật cũng l� hơn hết c�c ph�p l�nh kh�c. Như vua Chuyển Lu�n l� bực nhứt trong c�c vua�
ch�a, chẳng ph�ng dật cũng l� bực nhứt trong c�c ph�p l�nh. Như trong c�c d�ng nước, bốn s�ng l� hơn hết, chẳng ph�ng dật cũng l� hơn hết trong c�c ph�p l�nh, như n�i Tu Di l� bực nhứt trong c�c n�i, chẳng ph�ng dật cũng l� hạng bực nhứt trong c�c ph�p l�nh. Như hoa sen xanh hơn tất cả những hoa mọc trong nước, chẳng ph�ng dật cũng l� hơn hết trong c�c ph�p l�nh. Như hoa B� Lợi Sư Ca hơn tất cả thứ hoa mọc tr�n đất, chẳng ph�ng dật cũng hơn hết� c�c ph�p l�nh kh�c. Như trong c�c lo�i th�, Sư Tử l� hơn hết, chẳng ph�ng dật hơn những ph�p l�nh kh�c. Như trong c�c lo�i chim, kim s�y điểu l� bực nhứt, chẳng ph�ng dật cũng l� bực nhứt trong c�c ph�p l�nh. Như trong lo�i th�n to lớn, vua� A Tu La, La Hầu La, l� to hơn cả, chẳng ph�ng dật cũng l� hơn hết trong c�c ph�p l�nh. Như trong tất cả ch�ng sanh, đức Như Lai l� t�n qu� nhứt, chẳng ph�ng dật cũng l� bực nhứt trong c�c ph�p l�nh. Như trong c�c đo�n thể, chư Tăng l� hơn hết, chẳng ph�ng dật cũng hơn hết trong c�c ph�p l�nh. Như trong gi�o ph�p của Phật, kinh Đại Niết B�n l� hơn hết, chẳng ph�ng dật cũng l� hơn hết trong c�c ph�p l�nh. Do những nghĩa nầy n�n căn l�nh chẳng ph�ng dật s�u bền kh� lay động.

Thế n�o l� do chẳng ph�ng dật m� được th�m lớn c�c căn l�nh ? Những căn l�nh : T�n, Giới, Bố Th�, tr� huệ, nhẫn nhục, đa văn, tinh tấn, niệm định, thiện tri thức đều do chẳng ph�ng dật m� được th�m lớn.

Nầy Thiện nam tử ! Thế n�o l� đối với th�n m�nh Bồ T�t c� quan niệm quyết định ? Bồ T�t quyết định biết rằng th�n của ta đ�y quyết định sẽ l�m ph�p kh� v� thượng bồ đề ở đời vị lai, chẳng c� t�m hẹp nhỏ, chẳng c� t�m biến đổi, chẳng sanh t�m Thanh Văn, B�ch Chi Phật, chẳng sanh t�m ma, t�m tự hưởng vui, t�m sanh tử. Thường v� ch�ng sanh cầu t�m từ bi. Đ�y gọi l� Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n đối với th�n m�nh sanh l�ng quyết định.

Nầy Thiện nam tử ! Thế n�o l� Bồ T�t chẳng thấy phước điền v� chẳng phải phước điền ? Những g� l� phước điền ? Ngoại đạo tr� giới tr�n đến chư Phật đ�y gọi l� phước điền. Nếu c� người nghĩ rằng những bực nầy thuộc về phước điền n�n biết t�m niệm nầy hẹp k�m.

Đại Bồ T�t qu�n s�t tất cả ch�ng sanh kh�ng ai chẳng phải l� phước điền do v� Bồ T�t kh�o tu tập niệm xứ kh�c lạ, n�n qu�n s�t ch�ng sanh kh�ng thấy c� tr� giới c�ng hủy giới. Thường qu�n s�t bốn ph�p bố th� của Phật n�i ra đều đặng quả b�o thanh tịnh. Những g� l� bốn thứ bố th� ? Một l� th� chủ thanh tịnh, người thọ chẳng thanh tịnh. Hai l� th� chủ chẳng thanh tịnh, người thọ thanh tịnh, ba l� th� chủ c�ng người thọ đều thanh tịnh. Bốn l� th� chủ c�ng người thọ đều chẳng thanh tịnh.

Th� chủ c� đủ tr� giới đa văn tr� huệ r� biết nhơn c�ng quả bố th�, người thọ thời ph� giới t� kiến kh�ng tin bố th� c�ng quả b�o, đ�y gọi th� chủ thanh tịnh m� người thọ chẳng thanh tịnh.

Nếu th� chủ ph� giới t� kiến kh�ng tin bố th� c�ng quả b�o, người thọ thời tr� giới đa văn tr� huệ biết c� nhơn c�ng quả bố th�, đ�y gọi l� th� chủ chẳng thanh tịnh người thọ thời thanh tịnh.

Nếu người bố th� c�ng người thọ đều tr� giới đa văn tr� huệ biết c� bố th� c�ng quả b�o, đ�y gọi l� người th� người thọ đều thanh tịnh.

Nếu người th� người thọ đều ph� giới t� kiến kh�ng tin nhơn c�ng quả bố th�, đ�y gọi l� người th� kẻ thọ đều chẳng thanh tịnh.

_ Bạch Thế T�n ! Nếu như vậy tại sao lại n�i Bồ T�t được qủa b�o thanh� tịnh, v� kh�ng th�, kh�ng b�o n�n gọi l� thanh tịnh ?

_ Nầy Thiện nam tử ! Nếu c� người chẳng thấy bố th� c�ng quả b�o bố th�, n�n biết rằng, người nầy chẳng gọi l� ph� giới t� kiến.

Nầy Thiện nam tử ! Nếu y theo nhị thừa n�i rằng chẳng thấy bố th� c�ng quả b�o, đ�y gọi l� ph� giới t� kiến. Nếu nương kinh Đại Niết B�n nầy m� chẳng thấy bố th� c�ng quả b�o thời gọi l� tr� giới ch�nh kiến. Đại Bồ T�t c� niệm xứ kh�c lạ, do tu tập niệm xứ nầy n�n chẳng thấy ch�ng sanh tr� giới ph� giới người th� người thọ v� quả b�o bố th�, n�n được gọi l� tr� giới ch�nh kiến. V� những nghĩa tr�n đ�y n�n Đại Bồ T�t chẳng thấy phước điền v� chẳng phải phước điền.

Thế n�o gọi l� thanh tịnh c�i Phật ? Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n v� v� thượng Bồ Đề v� độ ch�ng sanh, n�n l�a t�m giết hại. Do căn l�nh nầy nguyện c�ng tất cả ch�ng sanh đồng th�nh Phật, nguyện ch�ng sanh đặng thọ mạng d�i l�u c� thế lực lớn được thần th�ng lớn. Do sức thệ nguyện nầy, n�n đời vị lai l�c Bồ T�t th�nh Phật, tất cả ch�ng sanh trong c�i nước được thọ mạng d�i l�u c� thế lực lớn v� thần th�ng lớn.

Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n, v� v� thượng Bồ Đề v� độ ch�ng sanh, n�n l�a t�m trộm cướp. Đem căn l�nh nầy nguyện c�ng tất cả ch�ng sanh, đồng th�nh Phật. Nguyện c�i nước thuần l� bảy b�u, ch�ng sanh đầy đủ vật cần d�ng t�y theo � muốn. Do sức thệ nguyện nầy, n�n đời vị lai l�c Bồ T�t th�nh Phật, c�i nước thuần l� bảy b�u, ch�ng sanh gi�u đủ t�y � tự tại.

Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n, v� v� thượng bồ dề, v� độ ch�ng sanh, n�n l�a t�m tham dục. Đem căn l�nh nầy nguyện c�ng ch�ng sanh đồng th�nh Phật. Nguyện tất cả ch�ng sanh kh�ng c� tham dục, s�n khuể, ngu si, cũng kh�ng c� người đ�i kh�t khổ n�o. Do sức thệ nguyện nầy, n�n đời vị lai l�c Bồ T�t th�nh Phật ch�ng sanh trong c�i nước xa l�a t�m tham dục s�n khuể, ngu si, kh�ng c� người đ�i kh�t khổ n�o.

Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n v� v� thượng Bồ Đề v� độ ch�ng sanh n�n l�a t�m vọng ngữ. Đem căn l�nh nầy nguyện tất cả ch�ng sanh c�ng th�nh Phật. Nguyện� c�c c�i nước thường c� c�y b�ng, c�y tr�i, c�y m�i thơm, ch�ng sanh đều được tiếng n�i tốt. Do sức thệ nguyện nầy n�n đời vị lai l�c Bồ T�t th�nh Phật, c�i nước thường c� c�y b�ng, c�y tr�i, c�y m�i thơm ch�ng sanh đều được tiếng n�i tốt thanh tịnh.

Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n v� v� thượng Bồ Đề v� độ ch�ng sanh n�n xa l�a t�m lưỡng thiệt. Đem căn l�nh nầy nguyện c�ng tất cả ch�ng sanh đồng th�nh Phật. Nguyện c�c c�i nước tất cả ch�ng sanh thường h�a hiệp nhau, c�ng nhau giảng n�i ch�nh ph�p. Do sức thệ nguyện nầy, n�n đời vị lai l�c Bồ T�t th�nh Phật, tất cả ch�ng sanh trong c�i nước đều h�a hiệp nhau c�ng nhau giảng luận ph�p yếu.

Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n, v� v� thượng Bồ Đề, v� độ ch�ng sanh n�n xa l�a t�m �c khẩu. Đem căn l�nh nầy nguyện c�ng tất cả ch�ng sanh đồng th�nh Phật, nguyện c�c c�i nước mặt đất bằng thẳng, kh�ng c� sạn sỏi gai g�c, ch�ng sanh đều c� t�m b�nh đẳng. Do sức thệ nguyện nầy, n�n đời vị lai l�c Bồ T�t th�nh Phật, c�i nước bằng thẳng kh�ng c� sạn sỏi gai g�c, t�m ch�ng sanh đều b�nh đẳng.

Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n v� v� thượng Bồ Đề, v� độ ch�ng sanh n�n l�a lời n�i v� nghĩa. Đem căn l�nh nầy nguyện c�ng tất cả ch�ng sanh đồng th�nh Phật. Nguyện ch�ng sanh kh�ng c� khổ n�o. Do sức thệ nguyện nầy, n�n đời vị lai l�c Bồ T�t th�nh Phật, tất cả ch�ng sanh trong c�i nước kh�ng c� khổ n�o.

Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n, v� v� thượng Bồ Đề v� độ ch�ng sanh n�n xa l�a t�m tham lam tật đố. Đem căn l�nh nầy nguyện c�ng tất cả ch�ng sanh đồng th�nh Phật. Nguyện ch�ng sanh kh�ng c� tham lam tật đố, n�o hại, t� kiến. Do sức thệ nguyện nầy, n�n đời vị lai l�c Bồ T�t th�nh Phật, ch�ng sanh trong c�i nước đều kh�ng c� t�m tham lam, tật đố, n�o hại, t� kiến.

Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n v� v� thượng Bồ Đề v� độ ch�ng sanh, n�n xa l�a t�m n�o hại. Đem căn l�nh nầy nguyện c�ng tất ca �ch�ng sanh đồng th�nh Phật. Nguyện ch�ng sanh đồng tu tập đại từ đại bi, đặng bực nhứt tử. Do sức thệ nguyện nầy n�n đời vị lai l�c Bồ T�t th�nh Phật, ch�ng sanh trong c�i nước đều tu tập đại từ đại bi, được bực nhứt tử.

Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n v� v� thượng Bồ Đề v� độ ch�ng sanh n�n xa l�a t� kiến đem căn l�nh nầy nguyện c�ng tất cả ch�ng sanh đồng th�nh Phật. Nguyện ch�ng sanh đều được Ma Ha B�t Nh� Ba La Mật. Do sức thệ nguyện nầy, n�n đời vị lai l�c Bồ T�t th�nh Phật, ch�ng sanh trong c�i nước đều được thọ tr� Ma Ha B�t Nh� Ba La Mật, đ�y gọi l� Bồ Tat tu h�nh thanh tịnh c�i Phật.

Thế n�o Đại Bồ T�t dứt trừ hữu dư ? Hữu dư c� ba thứ : Một l� phiền n�o dư b�o, hai l� dư nghiệp, ba l� dư hữu.

Nếu c� ch�ng sanh quen gần tham dục, b�o nầy th�nh thục phải đọa nơi địa ngục, ra khỏi địa ngục phải thọ th�n s�c sanh : Bồ c�u, se sẽ v.v� c�c lo�i chim, ca,� trạch c�ng khỉ, vượn cheo, nai v.v� Nếu được l�m người, thời phải thọ th�n ho�ng m�n, phụ nữ, hai căn, kh�ng căn, d�m nữ. Nếu được xuất gia thời phạm giới trọng ban đầu. Đ�y gọi l� dư b�o.

Nếu c� ch�ng sanh quen gần s�n,� khuể, b�o nầy th�nh thục phải đọa địa ngục. Ra khỏi địa ngục phải thọ th�n s�c sanh : Rắn độc, sư tử, cọp, s�i, beo, gấu, m�o, chồn , �, diều, v.v� Nếu được l�m người thời đủ cả mười s�u nghiệp �c. Nếu được xuất gia thời phạm giới trọng thứ ba. Đ�y gọi l� dư b�o.

Nếu c� ch�ng sanh quen gần ngu si, b�o nầy th�nh thục sẽ đọa địa ngục. Ra khỏi địa ngục phải thọ th�n s�c sanh : Voi, heo, b�, tr�u, d�, rận, rệp, muỗi, ruồi, kiến, mối v.v� Nếu được l�m người thời bị đui, điếc, c�m, ngọng, lưng g�, t�n tật, thời kh�ng thể học tập. Nếu được xuất gia thời ưa phạm giới trọng. Đ�y gọi l� dư b�o.

Nếu c� người quen gần ki�u mạn, b�o nầy th�nh thục sẽ đọa địa ngục. Ra khỏi địa ngục thọ th�n s�c sanh : Lạc đ�, lừa , ngựa, ch� v.v� Nếu được l�m người thọ th�n t�i tớ ngh�o c�ng ăn xin. Nếu được xuất gia thường bị ch�ng sanh khinh tiện, phạm giới thứ tư. Đ�y gọi l� dư b�o.

Như tr�n đ�y gọi l� phiền n�o dư b�o. Đại Bồ T�t do tu tập kinh Đại Niết B�n đều c� thể trừ diệt.

Thế n�o l� dư nghiệp ? Tất cả nghiệp của ph�m phu, nghiệp của Thanh Văn : Tu Đ� Ho�n c� nghiệp bảy lần thọ th�n, Tư Đ� H�m c� nghiệp hai lần thọ th�n, A Na H�m c� nghiệp thọ th�n c�i sắc, đ�y gọi l� dư nghiệp. Đại Bồ T�t tu tập kinh Đại Niết B�n đều c� thể dứt trừ những nghiệp dư nầy.

Thế n�o l� dư hữu ? A La H�n đặng quả A La H�n, B�ch Chi Phật� đặng quả B�ch Chi Phật, kh�ng nghiệp, kh�ng kiết sử, m� c�n hai quả, đ�y gọi l� dư hữu.

Đại Bồ T�t tu tập kinh Đại Niết B�n đều c� thể trừ ba thứ hữu dư tr�n đ�y, n�n gọi l� Đại Bồ T�t diệt trừ hữu dư.

Thế n�o l� Bồ T�t tu th�n thanh tịnh ? Đại Bồ T�t tu giới bất s�t c� năm thứ t�m : Hạ, trung, thượng, thượng thượng, thượng trung thượng, nhẫn đến ch�nh kiến cũng lại như vậy. Năm mươi t�m nầy gọi l� sơ ph�t t�m. Quyết định đầy đủ th�nh tựu năm mươi t�m nầy đ�y gọi l� vi�n m�n. Một trăm t�m như vậy gọi l� một trăm phước đức. Đầy đủ một trăm phước l�m th�nh một tướng tốt. Lần lượt đầy đủ th�nh tựu ba mươi hai tướng tốt, thời gọi l� th�n thanh tịnh. Sở dỉ lại tu t�m mươi vẻ đẹp, v� trong đời c� ch�ng sanh phụng thờ t�m mươi vị Thi�n Thần : Thập nhị nhựt Thần, mười hai vị Trời lớn, năm ng�i sao lớn, sao Bắc Đẩu, M� Thi�n , H�nh Đạo Thi�n, B� La Đọa Bạt X� Thi�n, C�ng Đức Thi�n,Nhị Thập B�t T�, Địa Thi�n, Phong Thi�n, Thủy Thi�n , Hỏa Thi�n, Phạm Thi�n , L�u Đ� Thi�n, Nhơn Đề Thi�n,, C�u Ma La Thi�n, B�t T� Thi�n, Ma H� Thủ La Thi�n, B�n X� La Thi�n, Qủi Tử Mẫu Thi�n, Tứ Thi�n Vương Thi�n, Tạo Thơ Thi�n, B� Tẩu Thi�n, đ�y gọi l� t�m mươi. V� những ch�ng sanh nầy m� Bồ T�t tu tập t�m mươi vẻ đẹp để trang nghi�m nơi th�n. Đ�y gọi l� Bồ T�t tu th�n thanh tịnh. V� t�m mươi thi�n thần nầy được ch�ng sanh k�nh trọng, n�n Bồ T�t tu tập t�m mươi vẻ đẹp, th�n thể kh�ng đổi dời, l�m cho ch�ng sanh t�y theo l�ng tin, đều được thấy, sanh l�ng t�n k�nh m� ph�t t�m v� thượng Bồ Đề.

V� như c� người muốn thỉnh Quốc Vương, thời phải sửa sang trần thiết nh� cửa cho thật sạch sẽ kh�o l�o, sắm đủ trăm thứ� thực phẩm thơm ngon rồi sau mới rước Quốc Vương ngự đến nh�. Cũng vậy, Đại Bồ T�t muốn thỉnh đấng Ph�p Vương V� Thượng Bồ Đề, thời phải trước tu th�n cho thật thanh tịnh, rồi sau Ph�p Vương mới đến ngự.

V� như c� người muốn uống chất cam lộ thời phải trước rửa th�n thật sạch. Cũng vậy, Đại Bồ T�t muốn uống Ph�p vị V� Thượng B�t Nh� Ba La Mật, trước phải tu t�m mươi vẻ đẹp để trang nghi�m nơi th�n.

V� như đem b�nh v�ng, chậu bạc đựng nuớc trong sạch thời cả trong lẫn ngo�i đều trong sạch. Cũng vậy, Đại Bồ T�t d�ng th�n thanh tịnh chứa V� Thượng Bồ Đề, thời trong ngo�i đều thanh tịnh.��

Như y trắng Ba La Nại dễ ăn m�u thuốc nhuộm, v� chất y vốn trắng sạch. Cũng vậy, Đại Bồ T�t do th�n thanh tịnh n�n mau th�nh V� Thượng Bồ Đề.

Do nghĩa nầy n�n Đại Bồ T�t tu th�n thanh tịnh, thế n�o l� Bồ T�t kh�o biết c�c duy�n ?

Đại Bồ T�t chẳng thấy sắc tướng, chẳng thấy sắc duy�n, chẳng thấy sắc thể, chẳng thấy sắc sanh, chẳng thấy sắc diệt, chẳng thấy một tướng, chẳng thấy nhiều tướng, chẳng thấy người thấy, chẳng thấy tướng mạo, chẳng thấy người thọ, v� đ� r� nhơn duy�n. Như đối với sắc, tất cả ph�p cũng như vậy. Đ�y gọi l� Bồ T�t r� biết c�c duy�n.

Thế n�o l� Bồ T�t l�a c�c th� địch ?

Bực Ngũ Trụ Bồ T�t chẳng xem phiền n�o l� o�n th�. V� do phiền n�o m� Bồ T�t c� thọ sanh, do thọ sanh n�n c� thể xoay vần gi�o ho� ch�ng sanh.

Những g� l� o�n th� đối với Bồ T�t ?

Ch�nh l� kẻ hủy b�ng kinh điển Đại Thừa. Bồ T�t thọ sanh kh�ng sợ địa ngục, s�c sanh, ngạ quỉ, chỉ sợ kẻ hủy b�ng kinh điển Đại Thừa. C� t�m thứ ma l� o�n th� của Bồ T�t, xa l�a được t�m thứ ma nầy thời gọi l� l�a th� địch.

Thế n�o l� Bồ t�t xa l�a hai b�n ?

Hai b�n l� hai mươi lăm c�i v� �i phiền n�o. Bồ T�t lu�n xa l�a hai mươi lăm c�i c�ng �i phiền n�o.

Đ�y gọi l� Đại Bồ t�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n th�nh tựu đầy đủ phần c�ng đức thứ tư.

Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t bạch Phật :� � Thế T�n ! Như lời đức Phật vừa�
n�i : Nếu Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n thời th�nh tựu mười c�ng đức� như vậy. Cớ sao Đức Như Lai chỉ tu c� ch�n điều m� kh�ng tu tịnh độ ?�

Phật n�i : � Nầy Thiện nam tử !� Từ xưa ta thường tu tập đủ cả mười điều. Tất cả Đại Bồ T�t c�ng tất cả Như Lai kh�ng c� ai l� chẳng tu tập trọn cả mười điều như vậy.

Giả sử thế giới đầy dẫy nhơ uế, kh�ng bao giờ Như Lai xuất hiện nơi ấy.

Nầy Thiện nam tử ! �ng chớ cho rằng chư Phật xuất hiện nơi thế giới nhơ uế. N�n biết rằng t�m tưởng như vậy l� k�m hẹp chẳng tốt. �ng n�n biết rằng thiệt ra ta kh�ng c� xuất hiện nơi Di�m Ph� Đề.

Như c� người n�i ri�ng c�i nầy c� mặt nhựt, mặt nguyệt, c�i kh�c kh�ng c�. Lời n�i nầy kh�ng c� nghĩa l�.

Nếu c� Bồ T�t n�i c�i nầy nhơ uế xấu xa, c�i kh�c thanh tịnh xinh đẹp đ�y cũng l� lời kh�ng c� nghĩa l�.

Nầy Thiện nam tử ! Về phương T�y, c�ch c�i Ta B� nầy bốn mươi hai hằng h� sa c�i Phật, c� thế giới t�n l� V� Thắng, những sự trang nghi�m xinh đẹp trong c�i đ� đều b�nh đẳng, như c�i Cực Lạc, như c�i M�n Nguyệt. Hiện tại ta xuất hiện trong c�i V� Thắng đ�. V� ho� độ ch�ng sanh n�n ta thị hiện chuyển ph�p lu�n nơi Di�m Ph� Đề nầy.

Chẳng phải ri�ng g� th�n ta thị hiện chuyển ph�p lu�n nơi c�i nầy, m� tất cả Chư Phật cũng chuyển ph�p lu�n trong c�i nầy.

Do nghĩa nầy n�n Chư Phật đều tu đủ cả mười điều như vậy.

Nầy Thiện nam tử ! Do thệ nguyện, n�n đời đương lai, Từ Thị Bồ T�t l�m cho c�i nầy trở th�nh thanh tịnh trang nghi�m.

Do nghĩa nầy n�n tất cả thế giới của chư Phật đều thanh tịnh trang nghi�m.

Nầy Thiện nam tử ! Thế n�o l� Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n, th�nh tựu đầy đủ phần c�ng đức thứ năm ? Nơi đ�y c� năm điều c�ng đức, một l� nơi th�n c�c căn� đều trọn vẹn ; hai l� chẳng sanh chốn bi�n địa, ba l� chư Thi�n Thần mến tưởng ; bốn l� thường được chư Thi�n, Ma Vương, Sa M�n, B� La M�n v.v� cung k�nh, năm l� được tr� t�c mạng. Do năng lực kinh Đại Niết B�n m� Bồ T�t đồng đủ năm c�ng đức như vậy.

Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t bạch Phật : � Thế T�n� ! Ng�y trước Phật dạy : Nếu c� người bố th� thời được năm c�ng đức. Sao nay Như Lai lại bảo nhơn kinh Đại Niết B�n m� đặng năm c�ng đức ?�

Phật n�i : � L�nh thay ! L�nh thay ! Nầy Thiện nam tử ! C�c c�ng đức ấy đều c� nghĩa sai kh�c. Nay ta sẽ v� �ng m� giảng n�i.

Năm điều c�ng đức do bố th� m� được l� kh�ng định, kh�ng thương, kh�ng tịnh, kh�ng thắng, kh�ng lạ, kh�ng phải v� lậu, kh�ng thể lợi �ch an lạc x�t thương tất cả ch�ng sanh.

Nếu l� năm điều c�ng đức do y theo kinh Đại Niết B�n m� được thời l� định, l� thường, l� tịnh, l� thắng, l� lạ, l� v� lậu, c� thể lợi �ch an lạc x�t thương tất cả ch�ng sanh.

Nầy Thiện nam tử ! X�t về người bố th� thời xa l�a đ�i kh�t.Kinh Đại Niết B�n c� thể l�m cho ch�ng sanh đều được xa l�a bịnh kh�t �i trong hai mươi lăm c�i. Do nơi bố th� l�m cho sanh tử nối lu�n, kinh Đại Niết B�n c� thể l�m cho sanh tử phải dứt. Nhơn bố th� n�n thọ lấy ph�p ph�m phu., nhơn kinh Đại Niết B�n m� được ph�p Bồ T�t. Do bố th� n�n dứt được sự ngh�o c�ng khổ n�o, kinh Đại Niết B�n c� thể dứt tất cả sự ngh�o thiếu về ph�p. Do bố th� m� c� phần, c� quả, do kinh Đại Niết B�n m� được v� thượng Bồ Đề kh�ng phần kh�ng quả.

Đ�y gọi l� Bồ T�t tu h�nh kinh� Đại Niết B�n th�nh tựu� đầy đủ phần c�ng đức thứ năm.

Thế n�o l� Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n th�nh tựu đầy đủ phần c�ng đức thứ s�u ?

Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n được Kim Cang Tam Muội. An trụ trong ch�nh định nầy thời ph� tan được tất cả ph�p. Thấy tất cả ph�p đều l� v� thường, đều l� tướng lay động, l� nhơn duy�n của sự khủng bố, bịnh khổ, cướp trộm, niệm niệm dứt hoại kh�ng chơn thiệt. Tất cả đều l� cảnh giới của ma, kh�ng c� tướng đ�ng thấy.

Đại Bồ T�t an trụ trong tam muội nầy, nhẫn đến kh�ng thấy một ch�ng sanh thiệt. V� ch�ng sanh m� Bồ T�t tinh cần tu tập Thi La Ba La Mật, nhẫn đến B�t Nh� Ba La Mật. Nếu Bồ T�t c�n thấy c� một ch�ng sanh thời kh�ng thể rốt r�o đầy đủ Đ�n Ba La Mật nhẫn đến B�t Nh� Ba La Mật.

Nầy Thiện nam tử ! V� như vật g� bị chất kim cang d�a đập thời đều bể tan, m� chất kim cang nầy kh�ng hề hư tổn. Cũng vậy, ph�p g� bị Kim cang tam muội chiếu đến thời đều n�t r�, m� tam muội nầy kh�ng hề hao tổn.

Trong c�c thứ ch�u b�u, chất kim cang l� hơn tất cả. Cũng vậy, trong c�c tam muội, Kim cang tam muội l� thứ nhứt. V� Bồ T�t tu tập tam muội nầy thời tất cả tam muội đều đến quy thuộc.

Như c�c vua ch�a nhỏ đều đến quy thuộc Chuyển Lu�n Th�nh Vương, tất cả ch�nh định đều đến quy thuộc Kim cang tam muội.�

V� như c� người l� kẻ th� địch của quốc gia mọi người đều nh�m gh�t, ai giết được người nầy thời cả nước đều ngợi khen c�ng lao. Cũng vậy, Bồ T�t tu tập Kim Cang tam muội c� thể ph� hoại o�n th� của tất cả ch�ng sanh, thế n�n thường được tất cả tam muội t�n k�nh.

V� như c� người mạnh mẽ kh�ng ai cự lại, nếu c� người thắng được người nầy thời được người đời khen tặng. Cũng vậy, Kim Cang tam muội c� sức ph� dẹp những ph�p kh� ph�, n�n được tất cả tam muội đến quy thuộc.

Như người đến tắm nơi biển lớn, phải biết rằng người nầy đ� d�ng nước của c�c s�ng ng�i suối ao. Cũng vậy, Bồ T�t tu tập Kim Cang tam muội, thời l� đ� tu tập tất cả tam muội kh�c.

Như trong Hương Sơn c� một suối nước t�n A Na B� Đạp Đa, người n�o được uống nước suối nầy thời kh�ng c� những bịnh hoạn, v� nước suối nầy đủ t�m vị. Cũng vậy, Kim Cang tam muội đủ t�m ch�nh đạo, Bồ T�t tu tập tam muội nầy thời dứt sạch những bịnh nặng phiền n�o tội lỗi.

Như người c�ng dường Trời Ma H� Thủ La, thời l� đ� c�ng dường tất cả Chư Thi�n. Cũng vậy, người tu tập Kim Cang tam muội thời l� đ� tu tập tất cả tam muội kh�c.

Nầy Thiện nam tử ! Nếu Bồ T�t an trụ trong Kim Cang tam muội thời thấy tất cả ph�p kh�ng bị chướng ngại, như xem tr�i A Ma Lặc trong b�n tay. Bồ T�t nầy dầu được thấy như vậy, nhưng trọn kh�ng c� quan niệm l� thấy tất cả ph�p.

Như c� người ngồi nơi ng� tư đường, thấy mọi người đi, đứng, ngồi, nằm. Cũng vậy, Bồ T�t an trụ Kim Cang tam muội thời thấy sự sanh diệt mọc lặn của tất cả ph�p.

Như người l�n n�i cao tr�ng xa thấy r� tất cả cảnh vật. Cũng vậy, Bồ T�t l�n n�i Kim Cang� ch�nh định thời thấy r� tất cả ph�p.

Như m�a xu�n, trời mưa l�y ph�y, giọt mưa li ti kh�ng c� chỗ hở trống, người mắt s�ng thời thấy r� r�ng. Cũng vậy, Bồ T�t� đặng mắt thanh tịnh Kim Cang tam muội, thấy r� những thế giới th�nh hoại ở mười phương, kh�ng chướng ngại.

Như do n�i C�n Đ�, bảy mặt trời đồng mọc, bao nhi�u c�y cối nơi n�i ấy đều ch�y cả. Cũng vậy, Bồ T�t tu tập Kim Cang tam muội thời bao nhi�u rừng rậm phiền n�o liền ti�u diệt.

Như chất kim cang dầu c� thể ph� n�t tất cả vật, nhưng trọn kh�ng c� quan niệm rằng ta hay ph� n�t. Cũng vậy, Bồ T�t tu tập Kim Cang tam muội c� thể ph� phiền n�o m� trọn chẳng c� quan niệm niệm rằng ta hay ph� hoại phiền n�o. Như quả đất c� thể giữ g�n mu�n vật nhưng trọn chẳng c� quan niệm rằng sức ta c� thể giữ g�n ;� lửa cũng chẳng nghĩ rằng ta hay đốt ch�y ; nước cũng chẳng nghĩ rằng ta hay thấm nhuần ; gi� cũng chẳng nghĩ rằng ta hay thổi động ; hư kh�ng cũng chẳng nghĩ rằng ta hay dung chứa ; Niết B�n cũng chẳng nghĩ rằng ta l�m cho ch�ng sanh đặng diệt độ. Cũng vậy, Kim Cang tam muội dầu c� thể diệt trừ tất cả phiền n�o, nhưng vẫn kh�ng nghĩ rằng ta hay diệt trừ.

Nếu c� Bồ T�t an trụ nơi Kim Cang tam muội nầy, trong khoảng một niệm biến v� lượng th�n như Phật, khắp cả hằng h� sa thế giới ở mười phương, dầu biến ho� như vậy nhưng Bồ T�t vẫn kh�ng c� l�ng ki�u mạn. V� Bồ T�t thường nghĩ rằng : Ai c� ch�nh định nầy v� biến ho� được như vậy ? Chỉ c� Bồ T�t an trụ Kim Cang tam muội nầy mới c� thể biến h�a như vậy. Bồ T�t nầy trong một niệmđi khắp hằng h� sa thế giới ở mười phương rồi trở về bổn xứ, dầu c� thần lực như vậy nhưng cũng chẳng nghĩ rằntg ta được thần lực ấy đ� l� do sức của Kim Cang tam muội. Bồ T�t nầy lại ở trong một niệm c� thể dứt những phiền n�o của ch�ng sanh trong hằng h� sa thế giới ở mười phương, m� vẫn� kh�ng c� quan niệm rằng ta hay dứt phiền n�o của ch�ng sanh, đ� l� do sức Kim Cang tam muội. Bồ T�t nầy d�ng một tiếng n�i để thuyết ph�p l�m cho tất cả ch�ng sanh ri�ng theo lo�i của m�nh m� đặng hiểu r�, lại thị hiện một sắc th�n m� l�m cho tất cả ch�ng sanh đều ri�ng thấy sắc th�n ri�ng kh�c. Bồ T�t ở an một chỗ th�n kh�ng dời đổi m� c� thể l�m cho ch�ng sanh theo chỗ ở của n� đều đặng thấy Bồ T�t diễn n�i một ph�p : Hoặc giới, hoặc nhập, m� tất cả ch�ng sanh đều ri�ng theo chỗ đ� hiểu biết m� đặng nghe đ�.

Bồ T�t an trụ Kim Cang tam muội dầu thấy ch�ng sanh m� vẫn kh�ng c� tướng ch�ng sanh, dầu thấy nam nữ nhưng kh�ng tướng nam nữ, dầu thấy sắc thọ vị nhưng kh�ng c� tướng sắc thọ vị, dầu thấy ng�y đ�m m� kh�ng c� tướng ng�y đ�m, dầu thấy tất cả ph�p nhưng kh�ng c� tướng tất cả ph�p, dầu thấy tất cả phiền n�o kiết sử cũng kh�ng c� tướng tất cả phiền n�o, dầu thấy t�m th�nh đạo m� kh�ng c� tướng t�m th�nh đạo, dầu thấy Bồ Đề thấy Niết B�n nhưng kh�ng c� tướng Bồ Đề, Niết B�n, v� tất cả ph�p vốn kh�ng c� tướng. Bồ T�t nầy do sức Kim Cang tam muội n�n thấy tất cả ph�p bổn lai kh�ng c� tướng.

Nầy Thiện nam tử ! Thế n�o gọi l� Kim Cang tam muội ? Như chất Kim cang nếu ở trong �nh nắng thời m�u sắc chẳng nhứt định. Cũng vậy, Kim Cang tam muội ở trong đại ch�ng cũng chẳng nhứt định, v� thế n�n gọi l� Kim Cang tam muội.

Như chất Kim cang tất cả người đời kh�ng thể b�nh luận gi� cả. Cũng vậy, Kim Cang tam muội c� bao nhi�u c�ng đức tất cả trời người kh�ng thể nghĩ lường được, do đ�y n�n lại gọi l� Kim Cang tam muội.

Như người ngh�o đặng b�u Kim cang thời hết ngh�o c�ng khốn khổ, lại khỏi �c quỉ t� độc. Cũng vậy, Đại Bồ T�t được tam muội nầy thời c� thể dứt hết phiền n�o khổ hoạn xa l�a c�c ma t� độc, do đ�y n�n gọi l� Kim Cang tam muội.

Đ�y gọi l� Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n th�nh tựu đầy đủ phần c�ng đức thứ s�u.

Thế n�o l� Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n th�nh tựu đầy đủ phần c�ng đức thứ bảy ?

Nầy Thiện nam tử ! Đại Bồ T�t nầy nghĩ rằng : Ph�p g� c� thể l�m nhơn duy�n gần với Đại Niết B�n ? Bồ T�t nầy liền biết c� bốn điều : L�m nhơn duy�n gần, nếu rời bốn ph�p nầy thời kh�ng thể được Đại Niết B�n : V� thế n�n n�i rằng si�ng tu tất cả khổ hạnh m� được Đại Niết B�n, thời kh�ng đ�ng.

Đ�y l� bốn điều : Một l� gần gũi bạn l�nh ; hai l� chuy�n t�m nghe ph�p ; ba l� nhiếp niệm tư duy ; bốn l� tu h�nh đ�ng ph�p.

Như c� người mang bịnh : Hoặc n�ng, hoặc lạnh, hư lao, c�c t� quỉ độc, người bịnh nầy, t�m đến lương y, lương y liền theo bịnh cho thuốc. Người bịnh nầy hết l�ng y theo lời chỉ dẫn của lương y, uống thuốc đ�ng c�ch, bịnh được l�nh, th�n được an.� Người bịnh dụ cho Bồ T�t. Lương y dụ cho thiện tri thức. Phương thuốc của lương y� n�i dụ cho kinh Đại Thừa. Y theo lời chỉ dẫn của lương y dụ cho kh�o suy nghĩ nghĩa l� của kinh Đại Thừa. Hiệp thuốc uống đ�ng c�ch dụ cho tu h�nh đ�ng ph�p. Bịnh l�nh dụ cho dứt hết phiền n�o. Th�n an dụ cho đặng Niết B�n thường, lạc, ng�, tịnh.

V� như c� Quốc Vương muốn cai trị đ�ng ph�p, l�m cho nhơn d�n được an vui, nh� vua hỏi c�ch cai trị nơi c�c quan. C�c quan b�n đem c�ch thức của Ti�n Vương t�u với Quốc Vương. Quốc Vương liền ch� t�m tin tưởng thật h�nh theo, đ�ng như ph�p cai trị nước nh�, l�m cho cả nước kh�ng giặc cướp, nhơn d�n an vui. Quốc Vương dụ cho Bồ T�t, c�c quan dụ cho bạn l�nh. C�ch thức cai trị của c�c quan t�u dụ cho mười hai bộ kinh. Quốc Vương hết l�ng tin tưởng thật h�nh dụ cho Bồ T�t nhiếp t�m tư duy nghĩa l� của mười hai bộ kinh. Quốc Vương cai trị đ�ng ph�p dụ cho Bồ T�t tu h�nh đ�ng theo s�u m�n Ba La Mật. Cả nước kh�ng giặc cướp dụ cho Bồ T�t đ� l�a phiền n�o kiết sử.� Nhơn d�n được an vui dụ cho Bồ T�t chứng được Đại Niết B�n thường, lạc, ng�, tịnh.

Như c� người bị bịnh phong hủi, c� tr� thức bảo rằng : Nếu �ng đến được b�n n�i Tu Di thời bịnh c� thể l�nh. V� nơi đ� c� vị thuốc hay như cam lộ, uống được thuốc đ� thời bịnh g� cũng l�nh. Người bịnh tin theo lời đi đến b�n n�i h�i lấy thuốc cam lồ m� uống, tật bịnh liền hết, th�n được an vui. Người bịnh dụ cho ph�m phu. Tr� thức dụ cho Đại Bồ T�t. Tin theo lời bảo dụ cho bốn t�m v� lượng. N�i Tu Di dụ t�m th�nh đạo. Vị thuốc cam lồ dụ cho Phật t�nh. Bịnh hủi được l�nh dụ l�a phiền n�o. Đặng an vui dụ đặng Niết B�n thường, lạc, ng�, tịnh.

V� như c� người nu�i những đệ tử th�ng minh tr� huệ, ng�y đ�m người nầy lu�n dạy dỗ chẳng biết m�i. Bồ T�t cũng như vậy, tất cả ch�ng sanh hoặc tin, hoặc chẳng tin, Bồ T�t lu�n gi�o h�a kh�ng biết nh�m m�i.

Nầy Thiện nam tử ! Thiện tri thức l� n�i chư Phật Bồ T�t v� h�ng Thanh Văn, B�ch Chi Phật, c�ng những người tin kinh Đại Thừa. Thế n�o gọi l� thiện tri thức ? H�ng thiện tri thức c� thể chỉ dạy cho ch�ng sanh� xa l�a mười điều �c, tu h�nh mười điều l�nh, do nghĩa nầy n�n gọi l� thiện tri thức. Lại h�ng thiện tri thức lời n�i đ�ng như ph�p thật h�nh đ�ng như lời n�i, ch�nh l� tự m�nh chẳng s�t sanh cũng bảo người chẳng s�t sanh, nhẫn đến tự m�nh c� ch�nh kiến, cũng đem ch�nh kiến dạy cho người.

Nều c� thể được như đ�y thời gọi l� chơn thiệt thiện tri thức. Tự m�nh tu tập Bồ Đề cũng c� thể dạy người tu h�nh Bồ Đề. Tự m�nh tu h�nh ch�nh t�n, tr� giới, bố th�, đa văn, tr� huệ, cũng c� thể dạy người như vậy, do đ�y n�n gọi l� thiện tri thức.

Nầy Thiện nam tử ! H�ng thiện tri thức c� thiện ph�p. Những g� l� thiện�
ph�p ? Những việc� của m�nh thật h�nh chẳng mong cầu tự vui, m� thường v� ch�ng sanh cầu an vui, thấy người kh�c c� lỗi kh�ng rao n�i, miệng thường tuy�n n�i những việc thuần thiện, do đ�y n�n gọi l� thiện tri thức.�

Nầy Thiện nam tử ! Như mặt trăng từ đ�m m�ng một đến đ�m rằm lần lần th�m lớn đầy đủ. Cũng vậy, thiện tri thức l�m cho những người học đạo lần lần xa l�a ph�p �c, th�m lớn ph�p l�nh. Nếu người gần gũi thiện tri thức, từ trước chưa c� giới định huệ giải tho�t, giải tho�t tri kiến nay b�n c� đ�, người chưa đầy đủ thời được th�m rộng, do v� gần gũi thiện tri thức. Sự gần gũi nầy l�m cho người lại được r� thấu nghĩa s�u của mười hai bộ kinh. Nếu c� thể chăm nghe nghĩa s�u của mười hai bộ kinh thời gọi l� th�nh ph�p. Nghe kinh Đại Thừa thời gọi l� chơn thật th�nh ph�p. Chơn thật th�nh ph�p ch�nh l� nghe kinh Đại Niết B�n, nghe c� Phật t�nh, Như Lai rốt r�o chẳng nhập Niết B�n, do đ�y n�n gọi l� chuy�n t�m th�nh ph�p. Chuy�n t�m th�nh ph�p gọi l� t�m th�nh đạo, do t�m th�nh đạo c� thể dứt tham dục, s�n khuể, ngu si, n�n gọi l� th�nh ph�p.� X�t về người th�nh ph�p gọi l� mười một ph�p kh�ng, do ph�p kh�ng nầy đối với tất cả ph�p chẳng thấy c� tướng mạo. X�t về người th�nh ph�p gọi l� sơ ph�t t�m nhẫn đến rốt r�o t�m v� thượng Bồ Đề, nhơn nơi sơ t�m m� đặng Đại Niết B�n, chẳng phải do nghe ph�p m� đặng Đại Niết B�n. Ch�nh l� do tu tập n�n chứng Đại Niết B�n. Như người bịnh dầu nghe lời chỉ dẫn của lương y c�ng t�n của m�n thuốc nhưng chẳng thể l�nh bịnh, phải do uống thuốc bịnh mới được l�nh. Dầu nghe mười hai nhơn duy�n nhưng chẳng thể dứt được tất cả� phiền n�o, cần phải nhiếp niệm kh�o tư duy mới dứt được phiền n�o. Đ�y gọi l� ph�p nhiếp niệm tư duy thứ ba. Lại do nghĩa g� gọi l� nhiếp niệm tư duy ? Đ�y l� n�i ba m�n tam muội : Kh�ng tam muội, v� tướng tam muội, v� t�c tam muội. Kh�ng l� đối với hai mươi lăm c�i chẳng thấy một c�i n�o l� c� thật. V� t�c l� đối với hai mươi lăm c�i chẳng mong cầu. V� tướng l� kh�ng c� mười tướng, ch�nh l� kh�ng c� sắc tướng, thinh tướng, hương tướng, vị tướng, x�c tướng, sanh tướng, trụ tướng, diệt tướntg, nam tướng, nữ tướng. Tu tập ba m�n tam muội như vậy thời gọi l� Bồ T�t nhiếp niệm tư duy.

Thế n�o gọi l� tu h�nh đ�ng ph�p ?� Ch�nh l� tu h�nh Đ�n Ba La Mật nhẫn đến B�t Nh� Ba La Mật, biết tướng chơn thật của ấm nhập giới, cũng biết Thanh Văn, Duy�n Gi�c chư Phật đồng một đạo m� nhập Niết B�n, ch�nh l� thường, lạc, ng�, tịnh, chẳng sanh gi�, bịnh, chết, chẳng đ�i kh�t, khổ n�o, chẳng thối chuyển chẳng hư mất.

Nầy Thiện nam tử ! Người hiểu nghĩa s�u của Đại Niết B�n, thời biết chư Phật trọn chẳng rốt r�o nhập Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! Bực thiện tri thức chơn thật thứ nhứt l� Bồ T�t v� chư Phật, v� bực nầy thường d�ng ba ph�p kh�o điều ngự : Một l� lời n�i ho�n to�n dịu h�a, hai l� ho�n to�n quở tr�ch, ba l� dịu h�a c�ng quở tr�ch. Do đ�y n�n Bồ T�t v� chư Phật l� bực thiện tri thức chơn thật. Phật v� Bồ t�t l� bực đại lương y n�n gọi l� thiện tri thức, v� biết bịnh, biết thuốc, cho thuốc đ�ng bịnh.

V� như lương y th�ng thạo t�m m�n trị bịnh xem bịnh c� ba tướng : Phong, nhiệt, h�n. Người bịnh phong cho uống thuốc dầu t�, người bịnh nhiệt cho uống thuốc thạch mật, người bịnh h�n cho uống nước gừng. Do biết gốc bịnh cho thuốc được l�nh n�n gọi l� lương y. Cũng vậy, Chư Phật v� Bồ T�t biết ph�m phu c� ba thứ bịnh :Tham dục, s�n khuể, ngu si. Người tham dục dạy qu�n tướng xương trắng, người s�n khuể dạy qu�n từ bi, người ngu si dạy qu�n mười hai nhơn duy�n. Do đ�y n�n chư Phật v� Bồ T�t gọi l� thiện tri thức.

Như thuyền chủ v� giỏi đưa người n�n gọi l� đại thuyền chủ. Cũng vậy, Chư Phật v� Bồ T�t đưa ch�ng sanh khỏi biển sanh tử n�n gọi l� thiện tri thức.

Nầy Thiện nam tử ! Do Phật v� Bồ T�t l�m cho ch�ng sanh được tu h�nh đầy đủ những căn l�nh. V� như n�i Tuyết l� nơi sản xuất những cội gốc thuốc hay vi diệu. Cũng vậy, chư Phật v� Bồ T�t l� chỗ xuất sanh tất cả căn l�nh, do đ�y n�n gọi l� thiện tri thức.

Trong n�i Tuyết c� vị hương dược t�n l� Ta Ha, người n�o thấy thuốc nầy thời được sống l�u, kh�ng c� bịnh khổ, bốn thứ độc kh�ng l�m hại được. Người n�o rờ đụng thuốc nầy thời sống l�u đủ một trăm hai mươi tuổi. Người n�o nhớ thuốc nầy thời được tr� t�c mạng. Đ� l� do thế lực của vị thuốc nầy. Cũng vậy, chư Phật v� Bồ T�t, nếu ai được thấy thời tất cả phiền n�o đều trừ, bốn ma chẳng nhiễu loạn được. Người n�o gần gũi chư Phật v� Bồ T�t, v� được nghe ph�p,� n�n được trường thọ chẳng bị sanh tử. Người n�o tưởng niệm chư Phật v� Bồ T�t thời được v� thượng Bồ Đề. Do đ�y n�n chư Phật v� Bồ T�t gọi l� thiện tri thức.

Như trong Hương Sơn c� ao A Na B� Đạp Đa, từ ao nầy th�nh nguồn bốn con s�ng lớn : S�ng Hằng, s�ng V�n Đầu, s�ng Tư Đ�, s�ng B�c Xoa. Người đời thường n�i rằng : Nếu người c� tội tắm nơi bốn con s�ng nầy thời tội đều ti�u diệt. N�n biết lời n�i nầy l� hư vọng chẳng thật. Chỉ c� chư Phật v� Bồ T�t mới l� chơn thật. V� người n�o được gần gũi thời tất cả tội chướng đều ti�u trừ. Do đ�y n�n chư Phật v� Bồ T�t gọi l� thiện tri thức.

V� như tr�n mặt đất c� bao nhi�u cỏ thuốc, rừng c�y, trăm giống l�a, m�a nho, c�c thứ b�ng tr�i. Gặp trời nắng hạn sắp kh� chết, Nan Đ� Long Vương v� x�t thương ch�ng sanh n�n ra khỏi biển lớn l�m mưa xối xuống, nhờ đ� tất cả cỏ c�y b�ng tr�i đều được tươi tốt. Cũng vậy, tất cả ch�ng sanh c� bao nhi�u căn l�nh sắp ti�u diệt, chư Phật v� Bồ T�t sanh l�ng đại bi từ biển tr� huệ rưới ph�p cam lồ, l�m cho ch�ng sanh được mười hai ph�p l�nh. Do đ�y n�n chư Phật v� Bồ T�t gọi l� thiện tri thức.

V� như lương y th�ng thạo t�m m�n trị bịnh, thấy những người bịnh thời lo chữa trị, kh�ng ng� đến d�ng họ, đẹp xấu cũng kh�ng nghĩ đến ch�u b�u, do đ�y n�n người đời xưng tặng l� đại lương y. Cũng vậy, chư Phật v� Bồ T�t thấy ch�ng sanh c� bịnh phiền n�o, liền sanh l�ng từ mẫn m� thuyết ph�p, kh�ng ng� đến d�ng họ đẹp xấu c�ng của cải, ch�ng sanh được nghe ph�p, phiền n�o liền trừ diệt. Do đ�y n�n chư Phật v� Bồ T�t gọi l� thiện tri thức. Do v� gần gũi thiện hữu n�n được gần Đại Niết B�n.

Thế n�o l� Bồ T�t nhờ nghe ph�p m� đặng gần với Đại Niết B�n ? tất cả ch�ng sanh do nghe ph�p m� c� t�n căn, v� c� t�n căn n�n th�ch thật h�nh bố th� , tr� giới, nhẫn nhục, tinh tấn , thiền định v� tr� huệ, được quả Tu Đ� Ho�n nhẫn đến quả Phật. Do đ�y n�n biết rằng được những ph�p l�nh đều l� thế lực của sự nghe ph�p.

V� như trưởng giả chỉ c� một con trai, �ng sai con đến nước kh�c bu�n b�n đổi ch�c. �ng chỉ r�nh đường s�, rồi lại dặn rằng : Nếu gặp d�m nữ thời con phải cẩn thận, chớ gần gũi, nếu thương y�u gần gũi thời mất tiền của v� th�n mạng cũng kh� bảo to�n, cũng chớ giao du với người tệ �c. Người con k�nh thuận theo lời dạy của cha, th�n t�m an ổn được nhiều của b�u mang về.

Đại Bồ T�t gi�o h�a ch�ng sanh cũng như vậy, chỉ r�nh đường đạo c�ng những ph�p chướng �c. Nhờ nghe ph�p m� ch�ng sanh xa l�a những điều �c, đầy đủ những ph�p l�nh đ�y l� do sự th�nh ph�p m� được gần với Đại Niết B�n.

V� như gương s�ng soi r� mặt người. Cũng vậy, người được nghe ph�p thời thấy r� ph�p l�nh, ph�p �c, do đ�y n�n được gần Đại Niết B�n.

V� như nh� t�m ch�u bảo chẳng biết đường s�, c� người hiểu biết chỉ đường, b�n đến được chỗ ch�u b�u. Cũng vậy, tất cả ch�ng sanh muốn đến chỗ l�nh để lấy ph�p bảo, chẳng biết phương ph�p tu h�nh, nhờ Bồ T�t chỉ dạy, ch�ng sanh tu�n theo m� được đến chỗ l�nh đặng ph�p bảo v� thượng Đại Niết B�n. Đ�y l� do nghe ph�p m� đặng gần với Đại Niết B�n.

V� như voi say hung dữ, c� nh� điều tượng d�ng m�c sắt m�c r�ch da đầu, voi say liền điều thuận hết t�m hung dữ. Cũng vậy, tất cả ch�ng sanh do tham, s�n , si n�n muốn g�y tạo nhiều tội �c, Bồ T�t v� họ thuyết ph�p, l�m cho họ dứt hết t�m �c, do đ�y n�n gần được Đại Niết B�n. V� thế n�n Như Lai ở trong c�c kinh bảo h�ng đệ tử phải nhiếp t�m l�ng nghe v� l�nh thọ mười hai bộ kinh, tu bảy gi�c chi, l�a năm thứ c�i chướng. Do tu tập bảy gi�c chi thời được gần Đại Niết B�n.

Do th�nh ph�p m� Tu Đ� Ho�n l�a những sự khủng bố :

Trưởng giả Tu Đạt Đa trước kia mang bịnh nặng, �ng rất lo rầu sợ sệt. Sau khi được nghe Xa Lợi Phất n�i bực Tu Đ� Ho�n c� bốn c�ng đức, d�ng mười thứ v� dụ để an ủi. Trưởng giả nghe rồi liền hết sợ sệt. Đ�y cũng l� do th�nh ph�p m� được gần Đại Niết B�n, v� được mở th�ng ph�p nh�n.

Trong đời c� ba người : Một l� kh�ng con mắt, hai l� một con mắt, ba l� đủ hai mắt. Người kh�ng con mắt dụ cho thường chẳng được nghe ph�p. Người một con mắt dụ cho được tạm thời nghe ph�p m� t�m kh�ng được an trụ. Người đủ hai con mắt dụ cho chuy�n t�m nghe ph�p l�nh thọ v� thực h�nh, do đ�y được gần Đại Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! Ng�y trước l�c ta ở th�nh C�u Thi Na, X� Lợi Phất đương bịnh khổ. Ta sai A Nan đến thuyết ph�p. L�c đ� X� Lợi Phất nghe A Nan thuyết ph�p, b�n bảo bốn người đệ tử khi�ng giường bịnh đến chỗ Phật để nghe ph�p. Do phước lực nghe Phật thuyết ph�p n�n X� Lơi� Phất được l�nh bịnh th�n thể an ổn. V� thế n�n nghe ch�nh ph�p thời được gần Đại Niết B�n.

Thế n�o l� Bồ T�t do tư duy m� được gần Đại Niết B�n ? Nhơn sự tư duy nầy m� t�m được giải tho�t. V� tất cả ch�ng sanh thường bị ngũ dục r�ng buộc, do tư duy n�n đều được giải tho�t.� Đ�y l� do tư duy m� được gần Đại Niết B�n.

Tất cả ch�ng sanh thường bị thường, lạc, ng�, tịnh l�m đi�n đảo. Do tư duy n�n được thấy c�c ph�p l� v� thường, v� lạc, v� ng�, v� tịnh. Nhờ sự thấy nầy m� hết đi�n đảo. Đ�y cũng l� do tư duy m� được gần Đại Niết B�n.

Tất cả ph�p c� bốn tướng : sanh tướng, l�o tướng, bịng tướng, diệt tướng. Do bốn tướng nầy l�m cho ph�m phu đến Tu Đ� Ho�n bị nhiều sự khổ n�o. Nếu người c� thể nhiếp niệm kh�o tư duy, dầu gặp bốn tướng nầy nhưng chẳng bị khổ n�o. Đ�y cũng l� do tư duy m� được gần Đại Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! Tất cả ph�p l�nh đều do tư� duy m� được. V� c� người dầu trải qua v� lượng v� bi�n v� số kiếp chuy�n t�m th�nh ph�p, nếu chẳn tư duy thời trọn kh�ng thể được v� thượng Bồ Đề. Đ�y� cũng l� do tư duy m� được gần Đại Niết B�n.

Nếu c� ch�ng sanh tin Phật, Ph�p, Tăng kh�ng biến đổi n�n sanh l�ng cung�� k�nh. N�n biết rằng đ�y l� do năng lực của sự nhiếp niệm tư duy mới được dứt trừ tất cả phiền n�o. Đ�y cũng l� do tư duy m� được gần Đại Niết B�n.

Thế n�o l� Bồ T�t tu h�nh đ�ng ch�nh ph�p ? Nầy Thiện nam tử ! Dứt những ph�p �c tu c�c ph�p l�nh thời gọi l� Bồ T�t tu h�nh đ�ng ph�p. Lại thấy tất cả ph�p trống rỗng kh�ng chỗ c�, kh�ng thường, kh�ng lạc,� kh�ng ng�, kh�ng tịnh, do sự thấy biết nầy n�n th� bỏ th�n mạng chẳng phạm cấm giới. Đ�y gọi l� Bồ T�t tu h�nh đ�ng ph�p.

Tu c� hai thứ : Chơn thật v� chẳng thật. Chẳng biết tướng của Niết B�n, Phật T�nh, Như Lai, Ph�p, Tăng, thật tướng, tướng hư kh�ng v.v� đ�y gọi l� chẳng thật. Nếu biết thời gọi l� chơn thật.

Thế n�o gọi l� biết tướng của Niết B�n ? Niết B�n c� t�m điều : Một l� sạch hết, hai l� t�nh l�nh, ba l� thật, bốn l� chơn, năm l� thường, s�u l� lạc, bảy l� ng�, t�m l� tịnh. Niết B�n lại c� t�m điều : Một l� giải tho�t, hai l� t�nh l�nh, ba l� chẳng thật, bốn l� chẳng chơn, năm l� v� thường, s�u l� v� lạc, bảy l� v� ng�, t�m l� v� tịnh.

Niết B�n lại c� s�u tướng : Một l� giải tho�t, hai l� t�nh l�nh, ba l� chẳng thật, bốn l� chẳng chơn, năm l� an� lạc, s�u l� thanh tịnh.

Nếu ch�ng sanh y theo đạo thế tục m� dứt phiền n�o, thời Niết B�n đ� c� t�m điều giải tho�t chẳng chơn thật, v� l� v� thường. V� v� thường n�n l� kh�ng thật,� v� kh�ng thật thời kh�ng chơn. Dầu dứt phiền n�o nhưng rồi sẽ khổ trở lại, do đ�y n�n kh�ng c� thường, lạc, ng�, tịnh, đ�y gọi l� Niết B�n c� t�m điều giải tho�t kh�ng thật.

Thanh Văn Duy�n Gi�c v� dứt phiến n�o n�n gọi l� giải tho�t nhưng chưa được v� thượng Bồ Đề, đ�y gọi l� chẳng thật v� chẳng thật n�n chẳng chơn. Đời vị lai sẽ được v� thượng Bồ Đề� n�n l� v� thường. V� được t�m th�nh đạo v� lậu n�n gọi l� thanh tịnh an lạc, đ�y gọi l� Niết B�n c� s�u tướng.

Nầy Thiện nam tử ! Nếu biết như vậy đ� l� biết Niết B�n, chẳng gọi l� biết Phật t�nh, Như Lai, Ph�p, Tăng, thật tướng, hư kh�ng.

Phật t�nh c� s�u điều : Một l� thường, hai l� tịnh, ba l� thật, bốn l� thiện, năm l� sẽ thấy, s�u l� chơn. Phật t�nh lại c� bảy điều : S�u điều như tr�n, bảy l� c� thể chứng, đ�y gọi l� Bồ T�t biết Phật t�nh.

Như Lai ch�nh l� tướng gi�c ngộ, tướng l�nh, l� thường, lạc, ng�, tịnh, l� giải tho�t chơn thật, dạy đạo c� thể thấy được, đ�y gọi l� Bồ T�t biết tướng Như Lai.

Ph�p l� hoặc l�nh chẳng l�nh, hoặc thường chẳng thường, hoặc lạc chẳng lạc, hoặc ng� chẳng ng�, hoặc tịnh chẳng tịnh, hoặc tri chẳng tri, hoặc giải chẳng giải, hoặc chơn chẳng chơn, hoặc tu chẳng tu, hoặc sư chẳng phải sư, hoặc thật chẳng thật, đ�y gọi l� Bồ T�t biết ph�p tướng.

Thế� n�o l� Bồ T�t biết Tăng tướng ?

Tăng l� thường, lạc, ng�, tịnh, l� tướng đệ tử, tướng c� thể thấy, l� thiện , l� chơn, chẳng thật, v� tất cả Thanh Văn sẽ được th�nh Phật, v� tỏ ngộ chơn t�nh n�n gọi l� chơn. Đ�y gọi l� Bồ T�t biết tướng của Tăng.

Thiệt tướng l� : Hoặc thường, v� thường, hoặc lạc, v� lạc, hoặc ng�, v� ng�, hoặc tịnh, v� tịnh, hoặc thiện, bất thiện, hoặc c�, hoặc kh�ng, hoặc Niết B�n, hoặc chẳng phải Niết B�n, hoặc giải tho�t, hoặc chẳng phải giải tho�t, hoặc tri, hoặc bất tri, hoặc đoạn, hoặc bất đoạn, hoặc chứng, hoặc chẳng chứng, hoặc tu, hoặc chẳng tu, hoặc thấy, hoặc chẳng thấy, đ�y gọi l� thiệt tướng, chẳng phải l� Niết B�n Phật t�nh, Như Lai, Ph�p, Tăng, hư kh�ng.

Đ�y gọi l� Bồ T�t nhơn tu kinh Đại Niết B�n nầy biết tướng sai kh�c của Niết B�n, Phật t�nh, Như Lai, Ph�p, Tăng, thiệt tướng, hư kh�ng.

Nầy Thiện nam tử ! Đại Bồ T�t tu kinh Đại Niết B�n chẳng thấy hư kh�ng, v� Phật v� Bồ T�t dầu c� ngũ nh�n nhưng chẳng thấy, chỉ c� huệ nh�n mới thấy được. Chỗ thấy của huệ nh�n l� kh�ng c� ph�p thấy được n�n gọi l� thấy. Nếu l� kh�ng c� vật gọi l� hư kh�ng, thời hư kh�ng ấy gọi l� thật, do v� thật thời gọi l� thường kh�ng, v� thường kh�ng n�n kh�ng c� lạc, ng� v� tịnh.

Nầy Thiện nam tử ! Trống kh�ng gọi l� kh�ng c� ph�p, kh�ng c� ph�p gọi l� trống kh�ng. Như trong đời chỗ kh�ng c� vật gọi l� trống kh�ng, t�nh hư kh�ng cũng như vậy, v� kh�ng chỗ c� n�n gọi l� hư kh�ng.

Nầy Thiện nam tử ! T�nh ch�ng sanh c�ng t�nh hư kh�ng đều kh�ng c� thiệt t�nh. Như c� người n�i rằng :Trừ dứt những vật c� rồi sau mới l� kh�ng. Nhưng hư kh�ng nầy thiệt chẳng thể l�m ra, v� l� kh�ng chỗ c�, đ� kh�ng� chỗ c� n�n biết l� kh�ng c� hư kh�ng. T�nh hư kh�ng nầy nếu c� thể l�m ra thời gọi l� v� thường, nếu l� v� thường thời chẳng gọi l� hư kh�ng.

Nầy Thiện nam tử ! Như người đời n�i rằng hư kh�ng l� kh�ng sắc chất, kh�ng c�ch ngại, l� thường chẳng biến đổi, do đ�y n�n trong đời gọi t�nh hư kh�ng l� đại chủng thứ năm. Nhưng hư kh�ng nầy thiệt ra kh�ng c� t�nh, do �nh s�ng n�n gọi l� hư kh�ng, thật ra kh�ng c� hư kh�ng. Như thế đế thiệt ra kh�ng c� t�nh v� thuận theo ch�ng sanh m� n�i l� c� thế đế.

Nầy Thiện nam tử ! Thể Niết B�n cũng kh�ng c� chỗ trụ, ch�nh nơi chư Phật dứt sạch phiền n�o m� gọi l� Niết B�n. Niết B�n ch�nh l� thường, lạc, ng�, tịnh. Niết B�n dầu l� lạc, nhưng chẳng phải l� thọ lạc, b�n l� sự vui tịch diệt vi diệu v� thượng. Chư Phật c� hai thứ vui : Một l� tịch diệt lạc, hai l� gi�c tri lạc. Thể thiệt tướng c� ba thứ vui : Một l� thọ lạc, hai l� tịnh diệt lạc, ba l� gi�c tri lạc. Phật t�nh c� một thứ vui, v� sẽ được thấy, l�c chứng v� thượng Bồ Đề thời gọi l� Bồ Đề lạc.

Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t bạch Phật : � Bạch Thế T�n ! Nếu chỗ phiền n�o dứt l� Niết B�n thời kh�ng phải. V� xưa kia l�c Đức Như Lai mới th�nh Phật, đi đến bờ s�ng Ni Li�n Thiền, Ma Vương c�ng quyến thuộc đến chỗ Phật thưa rằng : Thời kỳ Niết B�n đ� đến sao Thế T�n chẳng nhập ?�

Phật bảo Ma Vương : Nay ta chưa c� h�ng đa văn đệ tử giới hạnh tinh nghi�m��
Tr� huệ th�ng minh, c� thể gi�o ho� ch�ng sanh, n�n ta chẳng nhập Niết B�n.

Nếu n�i rằng chỗ phiền n�o dứt l� Niết b�n, Bồ T�t từ v� lượng kiếp đ� dứt phiền n�o, cớ sao chẳng đặng gọi l� Niết B�n ? Đều đồng dứt, cớ sao gọi ri�ng chư Phật c� Niết B�n, c�n Bồ T�t thời kh�ng ? Nếu dứt phiền n�o chẳng phải l� Niết B�n cớ sao ng�y trước đức Như Lai bảo �ng Sanh Danh : Ch�nh th�n của ta đ�y l� Niết B�n. ?

L�c Như Lai ở nước Tỳ X� Ly, Ma Vương lại đến thưa : Thế T�n ng�y trước n�i rằng v� chưa c� h�ng đệ tử đa văn tr� giới th�ng minh tr� huệ c� thể gi�o h�a ch�ng sanh, n�n Thế T�n chẳng nhập Niết b�n. Nay đ� đầy đủ cớ sao Thế T�n chẳng nhập ? Như Lai bảo Ma Vương : Sau đ�y ba th�ng ta sẽ nhập Niết B�n.

Bạch Thế T�n ! Giả sử diệt độ chẳng phải nhập Niết b�n, tại sao đức Như Lai lại hẹn ba th�ng sẽ nhập Niết B�n ?

Bạch Thế T�n ! Nếu dứt phiền n�o l� Niết B�n, ng�y trước l�c đức Như Lai ngồi nơi đạo tr�ng Bồ Đề dứt hết phiền n�o b�n l� Niết B�n, sao lại n�i với Ma Vương sau ba th�ng sẽ nhập Niết B�n ?

Bạch Thế T�n ! Nếu l��c đ� l� Niết B�n, tại sao lại tuy�n bố đến cuối đ�m sẽ nhập Niết B�n ?

Đức Như Lai l� đấng th�nh thiệt, cớ sao lại n�i những lời hư vọng như vậy ?

Phật bảo Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t : � Nầy Thiện nam tử ! Như Lai đ� đặng tướng lưỡi rộng d�i, phải biết rằng Như Lai từ v� lượng kiếp đ� l�a vọng ngữ. Tất cả chư Phật v� Bồ T�t ph�m c� n�i ra đều l� lời th�nh thật chắc chắn kh�ng hư dối.

Nầy Thiện nam tử ! Ng�y trước Ma Ba Tuần thỉnh Phật nhập Niết B�n, m� Ma Vương chẳng biết tướng Niết B�n. � Ma Vương cho rằng chẳng gi�o ho� ch�ng sanh y�n lặng bất động đ� l� Niết B�n. V� như người đời thấy c� ai chẳng n�i chẳng l�m, b�n cho rằng người nầy như chết.� � Ma Vương cũng như vậy.

Nầy Thiện nam tử ! Như Lai chẳng n�i Phật Ph�p v� ch�ng Tăng kh�ng c� tướng sai kh�c. Chỉ n�i thường trụ v� thanh tịnh hai ph�p nầy kh�ng sai kh�c. Phật cũng chẳng n�i Phật c�ng Phật t�nh v� Niết B�n kh�ng c� tướng sai kh�c, chỉ n�i thường hằng bất biến l� kh�ng sai kh�c, Phật cũng chẳng n�i Niết B�n v� thiệt tướng kh�ng c� tướng sai kh�c, chỉ n�i thường trụ v� thật chẳng biến đổi kh�ng c� sai kh�c.

Nầy Thiện nam tử ! C� l�c h�ng Thanh Văn đệ tử� của ta sanh sự tr�nh tụng, như c�c Tỳ Kheo ở nước C�u Di�m Vi tr�i lời dạy của Phật phạm nhiều cấm giới, chẳng k�nh trọng Phật, Ph�p, Tăng, giới luật h�a thượng. Những Tỳ Kheo �c nầy chẳng tin lời dạy của Phật. V� những người nầy m� ta bảo Ma Ba Tuần �ng chớ lo rằng chậm. Sau ba th�ng ta sẽ nhập Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! Nhơn v� c�c Tỳ Kheo �c nầy, khiến h�ng Thanh Văn chẳng thấy th�n của ta, chẳng nghe ta thuyết ph�p, b�n cho rằng Như Lai nhập Niết B�n. Chỉ h�ng Bồ T�t thấy được th�n ta,� thường nghe ta thuyết ph�p, n�n chẳng cho rằng Phật nhập Niết B�n.

Dầu h�ng Thanh Văn n�i rằng Như Lai nhập Niết B�n, nhưng thật ra ta chẳng nhập Niết B�n.

Nếu Thanh Văn đệ tử của ta n�i rằng Như Lai nhập Niết B�n, phải biết người nầy chẳng phải đệ tử của Phật, l� b� đảng của ma, l� người t� kiến chẳng phải ch�nh kiến. Nếu n�i Như Lai chẳng nhập Niết b�n, phải biết người nầy thiệt l� đệ tử Phật, l� người ch�nh kiến chẳng phải b� đảng của ma.

Nầy Thiện nam tử ! Ta chẳng thấy trong h�ng đệ tử c� người n�o cho rằng Như Lai chẳng gi�o h�a ch�ng sanh y�n lặng bất động gọi l� Niết b�n.

V� như trưởng giả c� đ�ng con c�i, đi đến xứ kh�c chưa trở về. Những người con đều cho rằng cha m�nh đ� chết. Như trưởng giả nầy thiệt chẳng chết, m� những người con đi�n đảo tưởng rằng chết. Cũng vậy, h�ng Thanh Văn đệ tử v� chẳng thấy Phật, b�n cho rằng Như Lai đ� nhập Niết B�n trong rừng Ta La nơi th�nh C�u Thi Na, nhưng thật ra ta chẳng nhập Niết B�n, m� h�ng Thanh Văn tưởng l� nhập Niết B�n.

V� như ngọn đ�n s�ng, c� người che k�n đ�, những kẻ kh�ng biết cho rằng đ�n đ� tắt, nhưng đ�n s�ng nầy thiệt chẳng tắt, v� kh�ng biết n�n cho l� tắt. Cũng vậy, h�ng Thanh Văn đệ tử dầu c� huệ nh�n nhưng bị phiền n�o che đậy l�m cho t�m đi�n đảo chẳng thấy được th�n chơn thật của Phật, b�n tưởng l� Phật diệt độ, nhưng thiệt ra ta chẳng diệt độ.

Như người sanh manh chẳng thấy mặt trời mặt trăng, chẳng biết ng�y đ�m s�ng tối, v� chẳng biết b�n n�i rằng kh�ng c� mặt trời mặt trăng thiệt, do v� kh�ng thấy n�n sanh tưởng đi�n đảo. Cũng vậy,� h�ng Thanh Văn đệ tử, v� chẳng thấy Như Lai b�n cho rằng Phật nhập Niết B�n. Nhưng thật ra Như Lai chẳng nhập Niết B�n.

V� như m�y m� che khuất mặt trời mặt trăng, kẻ ngu si cho rằng kh�ng c� mặt trời mặt trăng. Cũng vậy, V� c�c phiền n�o che đ�i mắt tr� huệ n�n h�ng Thanh Văn chẳng thấy Như Lai b�n cho rằng Như Lai nhập Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! Đ�y l� đức Như Lai thị hiện Anh Nhi Hạnh chớ chẳng phải diệt độ.

Nầy Thiện nam tử ! Như l�c mặt trời lặn, v� Hắc Sơn che khuất mặt trời, n�n ch�ng sanh Di�m Ph� Đề chẳng thấy, nhưng thật ra mặt trời kh�ng c� lặn, v� kh�ng thấy n�n ch�ng sanh tưởng l� lặn. Cũng vậy, h�ng Thanh Văn đệ tử bị phiền n�o che ngăn chẳng thấy th�n Phật, v� chẳng thấy n�n cho rằng Như Lai nhập Niết B�n,� nhưng thiệt ra Phật chẳng nhập Niết B�n.

Do đ�y n�n Phật ở nước Tỳ Da Ly bảo Ma Ba Tuần : Sau ba th�ng ta sẽ nhập Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! Như Lai thấy trước rằng Ca Diếp Bồ T�t sau ba th�ng căn l�nh sẽ th�nh thục, cũng thấy n�i Hương Sơn �ng Tu Bạt Đ� La an cư xong sẽ đến chỗ ta, n�n ta bảo Ma Ba Tuần sau ba th�ng sẽ nhập Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! C� năm trăm lực sĩ m�n ba th�ng cũng sẽ ph�t t�m v� thượng Bồ Đề, v� họ n�n ta bảo ma Ba Tuần sau ba th�ng Phật sẽ nhập Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! Bọn �ng Thuần Đ� năm trăm L� Xa tử, v� Am La nữ
Sau ba th�ng thời đạo t�m v� thượng sẽ th�nh thục, v� những người nầy n�n ta bảo ma Ba Tuần sau ba th�ng Như Lai sẽ nhập Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! �ng Tu Na S�t Đa theo h�ng ngoại đạo Ni Kiền Tử, ta v� �ng thuyết ph�p trọn mười hai năm, �ng chẳng tin chẳng thọ, chẳng bỏ t� kiến, ta biết �c t�m t� kiến của �ng sau ba th�ng quyết định c� thể dứt trừ, n�n ta bảo ma Ba Tuần sau ba th�ng Phật sẽ nhập Niết B�n.
�
�Nầy Thiện nam tử ! Do nhơn duy�n g� m� ng�y trước ở b�n s�ng Ni Li�n, ta bảo ma Ba Tuần v� chưa c� h�ng đệ tử đa văn tr� huệ n�n Phật chẳng nhập Niết B�n ?

L�c đ� ta muốn chuyển ph�p lu�n độ c�c �ng Kiều Trần Như v.v�, cũng muốn độ c�c �ng Da X�, muốn độ bọn �ng� �c D� trưởng giả, muốn độ vua Tần B� Ta La nước Ma D� Đ� c�ng v� lượng nhơn thi�n, muốn độ thầy tr� Ưu L�u Tần Loa Ca Diếp, Na Đề Ca Diếp, D� Da Ca Diếp, cũng muốn độ c�c �ng X� Lợi Phất, Mục Kiền Li�n v.v� V� thế n�n ta bảo ma Ba Tuần : Như Lai chẳng nhập Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! C� Niết B�n chẳng phải l� Đại Niết B�n. Chẳng thấy Phật t�nh m� dứt phiền n�o thời gọi l� Niết B�n chẳng phải Đại Niết B�n. Bởi chẳng thấy Phật t�nh n�n kh�ng c� thường, ng�, chỉ c� lạc v� tịnh, do đ�y n�n dầu dứt phiền n�o m� chẳng được gọi l� Đại Niết B�n. Nếu thấy Phật t�nh dứt phiền n�o thời gọi l� Đại Niết B�n, v� thấy Phật t�nh n�n được gọi l� thường, lạc, ng�, tịnh.

Nầy Thiện nam tử ! � Niết� nghĩa l� chẳng, � B�n� nghĩa l� dệt, nghĩa chẳng dệt gọi l� Niết B�n. �B�n� lại c� nghĩa l� che, chẳng bị che b�n gọi l� Niết B�n. B�n lại c� nghĩa l� đi đến, chẳng đi chẳng đến gọi l� Niết B�n. � B�n� lại c� nghĩa l� bất định, kh�ng bất định gọi l� Niết B�n. �B�n� lại c� nghĩa l� mới cũ, kh�ng mới cũ gọi l� Niết B�n. �B�n� lại c� nghĩa l� chướng ngại, kh�ng chướng ngại gọi l� Ni�t B�n.

Nầy Thiện nam tử ! C� h�ng đệ tử của ph�i Ưu L�u Khư, ph�i Ca Tỳ La n�i �B�n:� l� danh tướng, kh�ng danh tướng gọi l� Niết B�n. �B�n� lại c� nghĩa l� c�;� kh�ng c� thời gọi l� Niết B�n. �B�n� lại c� nghĩa l� h�a hiệp; kh�ng h�a hiệp gọi l� Niết B�n. �B�n� lại c� nghĩa l� khổ ; kh�ng khổ gọi l� Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! Người dứt phiền n�o chẳng gọi l� tu Niết B�n, chẳng sanh phiền n�o thời gọi l� Niết B�n. Chư Phật Như Lai vĩnh viễn chẳng khởi phiền n�o n�n gọi l� Niết B�n. C� tr� huệ ở nơi tất cả ph�p kh�ng c� chướng ngại thời gọi l� Như Lai. Như Lai chẳng phải ph�m phu, Thanh Văn, Duy�n Gi�c, Bồ T�t. Đ�y gọi l� Phật t�nh.

Th�n t�m tr� huệ của Như Lai khắp đầy v� lượng v� bi�n, v� số c�i, kh�ng bị chướng ngại, đ�y gọi l� hư kh�ng.

Như Lai thường trụ kh�ng c� biến đổi, đ�y gọi l� thật tướng.

Do nghĩa nầy n�n Như Lai thiệt chẳng rốt r�o nhập Niết B�n.

Đ�y gọi l� Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n th�nh tựu đầy đủ phần c�ng đức thứ bảy.

Thế n�o l� Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n th�nh tựu đầy đủ phần c�ng đức thứ t�m ?

Nầy Thiện nam tử ! Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n : Trừ dứt năm việc, xa l�a năm việc, th�nh tựu s�u việc, tu tập� năm việc, giữ g�n một việc, gần gũi bốn việc, tin thuận nhứt thật, t�m thiện giải tho�t, huệ thiện giải tho�t.

Trừ dứt năm việc, ch�nh l� trừ năm ấm : Sắc, thọ, tưởng, h�nh, thức : Năm thứ nầy hay l�m ch�ng sanh sống chết nối m�i, chẳng rời g�nh nặng chia l�a tụ họp, buộc r�ng trong ba đời, kh�ng thể cầu t�m cho ra nghĩa l� ; do những lẽ nầy n�n gọi l� �ẤM�.

Đại Bồ T�t dầu thấy sắc ấm, nhưng chẳng thấy tướng của n�, v� trong mười m�n sắc suy t�m t�nh của n� trọn kh�ng thể được, v� thuận theo thế tục m� gọi l� �ẤM�.

C� một trăm lẻ t�m thứ thọ, Bồ T�t dầu thấy thọ ấm, nhưng vẫn kh�ng thấy tướng của thọ. V� thọ dầu c� một trăm lẻ t�m, nhưng tất cả kh�ng c� nghĩa l� quyết định thật.

Như sắc v� thọ, tưởng, h�nh v� thức cũng như vậy.

V� thấy r� năm ấm l� cội gốc sanh ra phiền n�o, n�n Đại Bồ T�t d�ng phương tiện l�m cho dứt.

Đại Bồ T�t xa l�a năm việc, ch�nh l� xa l�a năm kiến chấp : Th�n kiến, bi�n kiến, t� kiến, kiến thủ, giới thủ. Do năm kiến chấp nầy sanh ra s�u mươi hai thứ kiến chấp. V� những thứ kiến chấp nầy m� sanh tử nối m�i chẳng dứt, n�n Bồ T�t ngăn ngừa kh�ng gần gũi.

Đại Bồ T�t th�nh tựu s�u việc, ch�nh l� th�nh tựu s�u ch�nh niệm : Niệm Phật, niệm Ph�p, niệm Tăng, niện Thi�n, niệm Th�, niệm Giới.

Đại Bồ T�t tu tập năm việc, ch�nh l� tu tập năm định : Tri định, tịch định, th�n t�m thọ kh�ai lạc định,� v� lạc định, Thủ Lăng Nghi�m định. Tu tập năm thứ định t�m nầy thời gần với Đại Niết B�n, v� thế n�n Đại Bồ T�t chuy�n cần tu tập.

Bồ T�t giữ g�n một việc, ch�nh l� giữ g�n t�m Bồ Đề. Đại Bồ T�t lu�n si�ng năng g�n giữ t�m Bồ Đề, như người đời săn s�c đứa con một, như người chột mắt giữ g�n một mắt c�n lại, như đi giữa rừng hoang vắng giữ g�n người dẫn đường. Do g�n giữ t�m Bồ Đề m� được v� thượng Bổ Đề, do được v� thượng Bồ Đề n�n c� đủ thường, lạc, ng� v� tịnh, ch�nh l� Đại Niết B�n do đ�y n�n Bồ T�t g�n giữ một t�m Bồ Đề nầy.

Bồ T�t gần gũi bốn việc, ch�nh l� gần bốn t�m v� lượng : Đại từ, đại bi, đại hỉ, đại xả : Do bốn t�m nầy c� thể l�m cho v� lượng ch�ng sanh ph�t t�m Bồ Đề, n�n Bồ T�t lu�n gần gũi.

Bồ T�t tin thuận nhứt thật, ch�nh l� r� biết tất cả ch�ng sanh đều về nơi đạo duy nhứt, đạo duy nhứt nầy l� Đại Thừa : Nơi Đại Thừa nầy, chư Phật v� Bồ T�t chia ra l�m ba thừa để dụ dẫn ch�ng sanh.

Bồ T�t t�m thiện giải tho�t ch�nh l� đ� dứt hẳn tham, s�n, si.

Bồ T�t huệ thiện giải tho�t, ch�nh l� Đại Bồ T�t r� biết tất cả ph�p kh�ng chướng ngại. Do huệ giải tho�t n�n những ph�p từ xưa chưa nghe m� nay được nghe, từ xưa chưa thấy m� nay được thấy, từ xưa chưa đến m� nay được đến.

Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t bạch Phật : � Thế T�n ! Như lời Phật n�i : � T�m giải tho�t�, x�t ra kh�ng đ�ng nghĩa. V� t�m vốn kh�ng hệ phược. Bổn t�nh của t�m kh�ng bị tham, s�n, si, hệ phược.� Đ� l� vốn kh�ng hệ phược, sao lại n�i l� giải tho�t ?

Thế T�n ! Nếu bổn t�nh của t�m chẳng bị tham kiết hệ phược, do nhơn duy�n g� m� c� thể hệ phược được t�m ? V� như vắt sừng, v� vốn kh�ng sữa n�n dầu tốn nhiều c�ng lực vẫn kh�ng do đ�u c� sữa chảy ra. Nếu vắt v� b�, tốn c�ng �t m� được nhiều sữa. Cũng vậy, t�m vốn kh�ng tham, sao nay lại c�. Nếu trước vốn kh�ng m� sau mới c�, thời chư Phật v� Bồ T�t vốn kh�ng tham, nay đ�ng lẽ đều c�.

Thế T�n ! Như thạch nữ vốn kh�ng con, dầu tốn nhiều c�ng lực, nhiều nhơn duy�n vẫn kh�ng thể c� con. Cũng vậy, t�m vốn kh�ng tham, dầu g�y tạo nhiều duy�n, cũng kh�ng do đ�u sanh được tham.

Thế T�n ! Như d�i c�y ướt kh�ng thể được lửa. Cũng vậy, dầu d�i t�m nơi t�m vẫn kh�ng thể c� tham. Tại sao tham kiết hệ phược được t�m .

Thế T�n ! V� như �p c�t kh�ng thể c� dầu. Cũng vậy,� dầu �p nơi t�m vẫn kh�ng c� tham. Phải biết rằng tham c�ng t�m, l� nghĩa của hai thứ ri�ng kh�c nhau. Thiết sử c� tham, đ�u nhiễm � được t�m.

Thế T�n ! V� như đem nọc cắm giữa hư kh�ng trọn kh�ng thể đứng cứng được. Cũng vậy, đem tham cắm v�o t�m, trọn kh�ng thể hệ phược được t�m, dầu d�ng nhiều nhơn duy�n.

Thế T�n ! Nếu t�m vốn kh�ng tham m� lại gọi l� giải tho�t, thời chư Phật v� Bồ T�t sao chẳng nhổ gai trong hư kh�ng ?

Thế T�n ! T�m qu� khứ kh�ng gọi l� giải tho�t. T�m vị lai cũng kh�ng giải tho�t ; t�m hiện tại chẳng c�ng chung với đạo ; thế thời t�m n�o gọi l� được giải tho�t ?

Thế T�n ! Như ngọn đ�n qu� khứ kh�ng thể diệt tối ; ngọn đ�n vị lai cũng kh�ng thể diệt tối ; ngọn đ�n hiện tại lại kh�ng thể diệt tối ; v� s�ng c�ng tối, hai thứ ấy kh�ng đồng thời c�. T�m cũng như vậy, sao lại n�i rằng t�m được giải tho�t ?

Thế T�n ! Tham cũng l� c�. Nếu tham l� kh�ng, thời l�c thấy người nữ lẽ ra chẳng sanh tham. Nếu do người nữ m� sanh tham, thời tham l� c� thật. V� c� tham n�n đọa ba đường �c.

Thế T�n ! Như c� kẻ thấy tượng vẽ người nữ cũng sanh tham, v� sanh tham n�n th�nh c� nhiều tội lỗi. Nếu vốn kh�ng tham, tại sao thấy tướng vẽ lại sanh tham ? Nếu t�m kh�ng tham, tại sao Như Lai n�i Bồ T�t t�m được giải tho�t ? Nếu t�m c� tham, sao lại phải chờ thấy người nữ rồi sau mới sanh. Người kh�ng thấy thời kh�ng sanh ? Hiện tại t�i thấy c� quả b�o �c do tham g�y ra, n�n biết tham l� c� s�n v� si cũng như vậy.

Thế T�n ! Như ch�ng sanh c� th�n kh�ng ng�, m� ph�m phu chấp c� ng� ; dầu chấp c� ng� nhưng kh�ng v� thế m� đọa ba �c đạo. Tại sao người tham đối với kh�ng tướng nữ sanh tưởng l� nữ m� phải đọa ba �c đạo ?

Thế T�n ! V� như d�i c�y sanh lửa, nhưng t�nh lửa nầy trong c�c duy�n đều kh�ng c�, cớ g� m� được sanh ra lửa ?

Thế T�n ! Cũng vậy , trong sắc kh�ng c� tham, trong thinh, hương, vị, x�c, ph�p cũng đều kh�ng c� tham, tại sao nơi sắc v.v� lại sanh ra tham ? Nếu trong c�c duy�n đều kh�ng c� tham, tại sao ri�ng ch�ng sanh c� tham, m� chư Phật v� Bồ T�t kh�ng sanh tham ?

Thế T�n ! T�m cũng l� bất định. Nếu t�m l� nhứt định thời kh�ng c� tham s�n si. Nếu t�m đ� l� bất định, sao lại n�i rằng t�m được giải tho�t ? Tham cũng l� bất định, nếu đ� l� bất định, tại sao lại nhơn nơi tham m� sanh ra ba �c đạo ? Kẻ tham c�ng cảnh giới, cả hai đều bất định. V� đồng chung duy�n một cảnh sắc, hoặc sanh tham, hoặc sanh s�n, hoặc sanh si. Nếu cả hai đều bất định, tại sao đức Như Lai n�i rằng Bồ T�t tu Đại Niết B�n thời t�m được giải tho�t ?

Phật bảo Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t : L�nh thay ! L�nh thay ! Nầy Thiện nam tử ! T�m cũng chẳng bị tham kiết hệ phược, cũng chẳng phải chẳng bị hệ phược ; chẳng phải giải tho�t, cũng chẳng phải giải tho�t ; chẳng phải c� ; chẳng phải kh�ng ; chẳng phải hiện tại, chẳng phải qu� khứ chẳng phải vị lai.

V� tất cả ph�p đều kh�ng tự t�nh.

Nầy Thiện nam tử ! C� c�c nh� ngoại đạo cho rằng : Nhơn duy�n h�a hiệp thời c� quả sanh ra.

Nếu trong c�c duy�n vốn kh�ng t�nh sanh m� c� thể sanh ra, thời hư kh�ng vốn chẳng sanh lẽ ra cũng sanh được quả. Nhưng hư kh�ng vẫn chẳng sanh v� chẳng phải l� nhơn.

Do v� trong c�c duy�n vốn c� t�nh của quả, n�n h�a hiệp thời sanh được quả.

Như người đời khi muốn x�y v�ch thời d�ng b�n đất kh� d�ng cọ m�u, l�c muốn vẽ vời thời d�ng cọ m�u m� chẳng d�ng cỏ c�y, may �o thời d�ng kim chỉ m� chẳng d�ng c�y b�n, cất nh� thời d�ng b�n c�y m� chẳng d�ng kim chỉ. Người d�ng đến vật đ� l� v� n� c� thể sanh ra quả, v� sanh được quả n�n biết trong c�c nhơn tất đ� c� t�nh. Nếu l� kh�ng t�nh, thời trong một vật lẽ ra phải xuất sanh tất cả vật.

Nếu l� đ�ng lấy, đ�ng l�m, đ�ng đem ra, n�n biết rằng trong đ� tất cả trước c� t�nh của quả. Nếu l� kh�ng c� t�nh của quả thời người chẳng lấy, chẳng l�m, chẳng đem ra. Chỉ c� hư kh�ng l� chẳng lấy, chẳng l�m n�n c� thể xuất sanh tất cả mu�n vật, do v� c� nhơn.

Như hột ni c�u đ� mọc l�n c�y ni c�u đ� ; trong sửa c� t�nh chất đề hồ ; trong sợi chỉ c� t�nh của vải ; trong đất s�t c� t�nh của c�i b�nh.

Nầy Thiện nam tử ! Tất cả ph�m phu bị v� minh l�m m� l�a n�n b�y ra định thuyết : Sắc c� nghĩa tham luyến, t�m c� t�nh tham. Họ lại cho rằng : T�m ph�m phu c� t�nh tham, cũng c� t�nh giải tho�t gặp duy�n tham thời t�m sanh tham, nếu gặp được duy�n giải tho�t thời t�m giải tho�t.

Những thuyết nầy đều kh�ng đ�ng nghĩa.

C� hạng ph�m phu lại cho rằng : Trong tất cả nhơn đều kh�ng c� quả; nhơn c� hai thứ : Vi tế v� th� đại ; tế thời l� thường, th� thời v� thường. Từ nhơn vi tế chuyển th�nh nhơn th�, từ nhơn th� nầy lại chuyển th�nh quả. V� nhơn th� v� thường n�n quả cũng v� thường.

C� hạng ph�m phu lại cho rằng : T�m kh�ng c� nhơn, tham cũngkh�ng c� nhơn, do thời tiết thời sanh t�m tham.

V� kh�ng biết được t�m nhơn duy�n, n�n những hạng nầy lu�n hồi trong s�u đường, chịu đủ mọi sự sanh tử.

V� như con ch� bị xiềng, trọn ng�y đi quanh cột kh�ng thể tho�t l�a. Cũng vậy, tất cả ph�m phu bị xiềng v� minh cột v�o cột sanh tử, cứ v�ng quanh m�i ở hai mươi lăm c�i kh�ng tho�t ly được.

V� như c� kẻ sa v�o hầm x�, đ� được ra khỏi rồi lại� t� v�o hầm. Như người bịnh được l�nh trở lại l�m nhơn cho bịnh. Như người đi đường xa gặp chỗ hoang vắng, đ� đi qua được rồi trở lại nữa. Như đ� tắm rửa sạch sẽ trở lại lấy b�n đất tr�t v�o. Cũng vậy, tất cả ph�m phu đ� được tho�t khỏi c�i V� Sở Hữu, chỉ chưa tho�t khỏi c�i Phi Phi Tưởng, trở lại sa v�o đến ba �c đạo. V� tất cả ph�m phu chỉ biết qu�n s�t nơi quả, m� chẳng suy gẫm nhơn duy�n.

Như con ch� đuổi theo cục đất chẳng chạy theo người. Cũng vậy, hạng ph�m phu chỉ nh�n nơi quả m� chẳng nh�n nơi nhơn duy�n. Do chẳng thấy biết nhơn duy�n n�n từ c�i Phi Phi Tưởng sa đến ba �c đạo.

Nầy Thiện nam tử ! Chư Phật v� Bồ T�t trọn kh�ng bảo nhứt định rằng : Trong nhơn c� quả, trong nhơn kh�ng quả, trong nhơn cũng c� cũng kh�ng quả, trong nhơn chẳng phải c� chẳng phải kh�ng quả.

Nếu kẻ n�o cho rằng trong nhơn quyết định c� quả,� kh�ng quả, cũng c� cũng kh�ng quả, chẳng phải c� chỗ phải kh�ng quả, n�n biết rằng đ�y l� b� lũ của ma, l� thuộc về lo�i ma l� người tham �i, chẳng thể dứt hẳn sự hệ phược của sanh tử, người nầy chẳng r� biết t�m tướng v� tham tướng.

Nầy Thiện nam tử ! Chư Phật v� Bồ T�t hiển b�y l� trung đạo : Dầu n�i c�c ph�p l� chẳng phải c�, chẳng phải kh�ng, nhưng chẳng quyết định.� V� nhơn nơi nh�n, sắc, minh, t�m v� niệm m� c� thức sanh ra. Thức nầy quyết định chẳng ở trong nh�n, chẳng ở trong sắc, chẳng ở trong minh, chẳng ở trong t�m, chẳng ở trong niệm, cũng chẳng ở chặn giữa, chẳng phải c� chẳng phải kh�ng.�
V� từ c�c duy�n sanh ra n�n gọi l� c�. V� kh�ng tự t�nh n�n gọi l� kh�ng. Do đ�y n�n Như Lai n�i c�c ph�p l� chẳng phải c� chẳng phải kh�ng.

Nầy Thiện nam tử ! Chư Phật v� Bồ T�t trọn kh�ng quyết định n�i t�m c� t�nh thanh tịnh v� t�nh chẳng thanh tịnh, t�nh tịnh c�ng bất tịnh, v� t�m vốn v� trụ.

Do từ nơi duy�n sanh ra n�n n�i l� chẳng phải kh�ng, lại v� vốn kh�ng c� t�nh tham n�n n�i l� chẳng phải c�.

Nầy Thiện nam tử ! Do từ nơi nhơn duy�n m� t�m sanh ra tham, do từ nơi nhơn duy�n m� t�m được giải tho�t. Nhơn duy�n c� hai thứ : Một l� theo sanh tử, hai l� theo Đại Niết B�n.

Nầy Thiện nam tử ! V� c� nhơn duy�n m� t�m c�ng với tham sanh ra, chung với tham c�ng diệt, c� nhơn duy�n t�m c�ng với tham sanh m� chẳng chung với tham c�ng diệt. C� nhơn duy�n t�m chẳng c�ng với tham sanh m� chung với tham c�ng diệt. C� nhơn duy�n t�m chẳng c�ng với tham sanh cũng chẳng c�ng với tham diệt.

Nầy Thiện nam tử ! C� hạng ph�m phu chưa dứt t�m tham, hu�n tập t�m tham, những kẻ nầy, t�m của họ chung với tham c�ng sanh c�ng diệt.

Như ch�ng sanh c�i dục, tất cả đều c� kh� vị sơ thiền, hoặc tu hay chẳng tu, gặp nhơn duy�n thời b�n được ; nơi đ�y n�i nhơn duy�n ch�nh l� cho hỏa tai. Cũng vậy, tất cả ph�m phu hoặc hu�n tập hay kh�ng hu�n tập, t�m của họ chung với tham c�ng sanh, chung với tham c�ng diệt, v� họ chẳng dứt tham vậy.

H�ng Thanh Văn v� c� nhơn duy�n n�n sanh t�m tham,� v� sợ t�m tham n�n tu tập qu�n bạch cốt, đ�y gọi l� t�m c�ng tham sanh m� chẳng c�ng tham diệt. Lại h�ng Thanh Văn chưa chứng quả A La H�n v� c� nhơn duy�n n�n sanh t�m tham, l�c đ� chứng A La H�n thời tham liền diệt, đ�y cũng gọi l� t�m c�ng tham sanh m� chẳng chung với tham c�ng diệt. Đại Bồ T�t l�c chứng bực Bất Động cũng như vậy.

Thế n�o l� t�m chẳng c�ng tham sanh m� chung với tham c�ng diệt ?

Đại Bồ T�t đ� dứt t�m tham, v� độ ch�ng sanh m� thị hiện c� tham, v� thị hiện n�n c� thể l�m cho v� lượng ch�ng sanh học tập th�nh tựu ph�p l�nh. Đ�y gọi l� t�m chẳng c�ng tham sanh m� với tham c�ng diệt.

A LA H�n, Duy�n Gi�c, Chư Phật, Chư Bồ T�t trừ Bất Động Địa, gọi l� t�m chẳng chung với tham c�ng sanh c�ng diệt.

Do những nghĩa tr�n đ�y, n�n chư Phật v� Bồ T�t chẳng quyết định n�i t�m t�nh vốn thanh tịnh, t�m t�nh vốn kh�ng thanh tịnh.

Nầy Thiện nam tử ! T�m nầy chẳng c�ng với tham h�a hiệp, cũng chẳng c�ng với s�n, si h�a hiệp.

Như mặt trời, mặt trăng, dầu bị kh�i bụi m�y m� v� La Hầu A Tu� La che chướng, l�m cho ch�ng sanh kh�ng thấy, nhưng t�nh mặt trời mặt trăng trọn chẳng c�ng h�a hiệp với năm thứ ấy.

Cũng vậy, dầu do nhơn duy�n m� t�m sanh tham,� nhưng thật ra t�m t�nh chẳng c�ng tham h�a hiệp.

Nếu l� t�m tham thời ch�nh l� t�nh tham. Nếu l� t�m chẳng tham thời ch�nh l� t�nh chẳng tham. T�m chẳng tham kh�ng thể l�m tham. T�m tham kh�ng thể chẳng tham.

Do nghĩa tr�n đ�y n�n kiết sử tham dục kh�ng thể l�m nhiễm � được t�m.

Chư Phật v� Bồ T�t đ� ph� hẳn tham kiết, n�n gọi l� t�m được giải tho�t.

Tất cả ch�ng sanh v� do nhơn duy�n m� sanh tham kiết, v� do nhơn duy�n m� được giải tho�t.

Nầy Thiện nam tử ! Như n�i Tuyết, chỗ cao v�t. Người c�ng khỉ vượn đều kh�ng đi được, hoặc c� chỗ vượn đi được m� người kh�ng đi được,� hoặc c� chỗ vượn� c�ng người đều đi được.

Chỗ m� người c�ng vượn đều đi được đ�, như thợ săn d�ng keo nhựa b�y tr�n b�n để bắt vượn. V� ngu si, vượn đến lấy b�n tay rờ b�c, tay d�nh v�o nhựa. Muốn gỡ tay, vượn d�ng chơn đạp, lại d�nh lu�n chơn. Muốn gỡ chơn, vượn d�ng miệng cạp, lại d�nh cả miệng. Hai tay, hai chưn c�ng miệng của vượn đều d�nh khắn v�o nhựa kh�ng thể tho�t được. Bấy giờ thợ lấy gậy xỏ vượn mang về nh�.

Chỗ cao v�t của n�i Tuyết d�ng dụ cho ch�nh đạo của Phật v� Bồ T�t chứng. Khỉ vượn dụ cho ph�m phu. Thợ săn dụ cho ma Ba Tuần. Keo nhựa dụ cho tham dục.

Người c�ng khỉ vượn đều kh�ng thể đi l� dụ cho ph�m phu v� Ma Vương Ba Tuần đều kh�ng thể đi đến.

Khỉ vượn đi được m� người thời kh�ng, dụ h�ng ngoại đạo, c� tr� huệ, c�c �c ma d� c� d�ng ngũ dục cũng kh�ng hệ phược được họ.

Người c�ng khỉ vượn đều đi được l� dụ cho tất cả ph�m phu c�ng ma Ba Tuần lu�n ở trong sanh tử kh�ng thể tu h�nh. H�ng ph�m phu bị ngũ dục hệ phược n�n ma Ba Tuần tha hồ mang đi. Như thợ săn kia bắt khỉ vượn mang về nh�.

Nầy Thiện nam tử ! Như Quốc Vương ở trong nước m�nh thời th�n t�m an lạc, nếu qua đến nươc kh�c thời tất phải gặp nhiều sự khổ n�o. Cũng vậy, tất cả ch�ng sanh nếu c� thể tự trụ nơi cảnh giới của m�nh thời được an lạc, nếu đến cảnh giới kh�c tất gặp �c ma bị những khổ n�o.

Tự cảnh giới l� chỉ tứ niệm xứ. Cảnh giới kh�c l� n�i ngũ dục.

Thế n�o gọi l� hệ thuộc nơi ma ? C� những ch�ng sanh nơi v� thường thấy l� thường, nơi thường lại thấy l� v� thường ; nơi khổ thấy l� lạc, nơi lạc lại thấy l� khổ ; nơi bất tịnh thấy l� tịnh , nơi tịnh lại thấy l� bất tịnh ; nơi v� ng� thấy l� ng�, nơi ng� lại thấy l� v� ng� . Nơi chẳng phải giải tho�t thấy l� giải tho�t nơi thiệt giải tho�t lại thấy l� chẳng giải tho�t. Nơi chẳng phải thừa thấy l� thừa, nơi thừa lại thấy l� chẳng phải thừa. Những hạng nầy gọi l� kẻ hệ thuộc nơi ma. Ph�m kẻ hệ thuộc nơi ma thời t�m họ kh�ng thanh tịnh.

Nầy Thiện nam tử ! Nếu thấy c�c ph�p thiệt c� tướng nhứt định l� tổng l� biệt, n�n biết rằng người nầy l�c thấy sắc liền chấp tướng sắc, nhẫn đến l�c thấy thức cũng chấp tướng thức. L�c thấy nam nữ, nhựt , nguyệt, ấm, nhập, giới v.v�liền chấp tướng nam, tướng nữ nhẫn đến tướng nhập, tướng giới. Kẻ c� kiến chấp nầy gọi l� hệ thuộc nơi ma. Kẻ hệ thuộc nơi ma thời t�m họ kh�ng thanh tịnh.

Nầy Thiện nam tử ! Nếu thấy ng� l� sắc, trong sắc c� ng�, trong ng� c� sắc, sắc thuộc nơi ng� ; nhẫn đến thấy ng� l� thức, trong thức c� ng�, trong ng� c� thức, thức thuộc nơi ng�. Kiến chấp nầy hệ thuộc nơi ma, người nầy kh�ng phải đệ tử Phật.

Nầy Thiện nam tử ! H�ng Thanh Văn đệ tử của ta xa l�a mười hai bộ kinh của Như Lai, m� tu tập theo s�ch vở của những ngoại đạo, chẳng tu c�ng hạnh tịch diệt xuất gia, thuần kinh doanh sự vụ tại gia thế tục. Những g� l� sự vụ tại gia thế tục ? Nhận chứa tất cả vật bất tịnh, t�i tớ, ruộng, nh�, voi, ngựa, xe cộ, đ�, lừa, g�, ch�, khỉ, vượn , heo, d�, c�c thứ l�a bắp ; xa l�a sư trưởng, ch�ng Tăng, gần gũi cư sĩ bạch y, tr�i phản Th�nh gi�o. Bảo h�ng bạch y rằng : Đức Phật cho ph�p Tỳ Kheo nhận chứa những vật bất tịnh. Đ�y gọi l� sự vụ tại gia.

C� c�c đệ tử chẳng v� Niết B�n, chỉ v� lợi dưỡng m� nghe thọ mười hai bộ kinh, ăn d�ng của thường trụ như của ri�ng m�nh,� tham tiếc nh� người c�ng danh tiếng, gần gũi Quốc Vương v� c�c Vương Tử, b�i xủ l�nh dữ, suy t�nh đầy vơi, b�i bạc, th�n thiện Tỳ Kheo Ni c�ng c�c xử nữ, chứa hai hạng sa di, thường đến nh� h�ng thịt, thợ săn, qu�n rượu, v� chổ ở của Chi�n Đ� La, bu�n b�n c�c loại, tự tay l�m đồ ăn, nhận đi xứ l�n quốc, l�nh lịnh đi thơ. N�n biết rằng người như tr�n đ�y l� quyến thuộc của ma, kh�ng phải đệ tử Pohật. Do nhơn duy�n nầy m� t�m c�ng tham chung sanh, chung diệt. S�n v� si cũng như vậy.

Nầy Thiện nam tử ! Do đ�y n�n t�m t�nh chẳng phải tịnh, cũng chẳng phải bất tịnh. V� thế n�n ta n�i rằng t�m được giải tho�t.

Nếu c� người kh�ng nhận, kh�ng chứa tất cả vật bất tịnh, v� Đại Niết B�n m� thọ tr� đọc tụng mười hai bộ kinh, bi�n ch�p giải thuyết. N�n biết rằng người nầy thật l� đệ tử Phật. Người nầy kh�ng đi nơi cảnh giới của �c ma Ba Tuần. Người nầy ch�nh l� tu tập ba mươi bảy phẩm trợ đạo. V� tu tập n�n chẳng c�ng tham m� sanh, cũng chẳng c�ng� với tham m� diệt.

Đ�y gọi l� Đại Bồ T�t tu h�nh kinh Đại Niết B�n th�nh tựu đầy đủ phần c�ng đức thứ t�m.�

Thế n�o l� th�nh tựu đầy đủ phần c�ng đức thứ ch�n ?

Nầy Thiện nam tử ! Đại Bồ T�t tu tập kinh Đại Niết B�n, đầu ti�n ph�t năm điều thời được th�nh tựu phần c�ng đức nầy : Một l� t�n t�m ; hai l� trực t�m ; ba l� giới ; bốn l� gần gũi bạn l�nh, năm l� học rộng nghe nhiều.

Thế n�o l� t�n t�m ?

Bồ t�t tin nơi TAM BẢO, bố th� c�ng dường thời c� quả b�o. Tin nơi hai đế l�, đạo nhứt thừa kh�ng c� nẻo n�o kh�c, v� muốn� ch�ng sanh mau được giải tho�t m� chư Phật v� Bồ t�t ph�n biệt l�m ba thừa. Tin đế l� đệ nhứt nghĩa. Tin thiện phương tiện : Đ�y gọi l� tin.

Người c� l�ng tin như tr�n đ�y, kh�ng ai ph� hoại được. Do đức tin nầy m� được t�nh th�nh nhơn. Người nầy tu h�nh bố th� kh�ng luận �t nhiều đều được gần nơi Đại Niết B�n, chẳng đọa nơi sanh tử. Như bố th�, tr� giới , đa văn v� tr� huệ cũng vậy. Dầu c� t�n t�m nầy nhưng cũng chẳng chấp. Đ�y l� Bồ T�t tu Đại Niết B�n th�nh tựu điều ban đầu.

Thế n�o l� trực t�m ?

Đại Bồ T�t đối với ch�ng sanh, c� l�ng chất trực.

Tất cả ch�ng sanh , nếu gặp nhơn duy�n thời m�ng l�ng dua vạy. Bồ T�t thời kh�ng như vậy, v� hiểu r� c�c ph�p đều l� nhơn duy�n. Bồ T�t dầu thấy ch�ng sanh c� những lỗi lầm, m� trọn kh�ng n�i đến, v� sợ sanh phiền n�o, nếu sanh phiền n�o thời phải đọa �c th�.

Bồ T�t nầy nếu thấy ch�ng sanh c� ch�t �t điều l�nh liền t�n th�n đ�. G� l� l�nh ? Ch�nh l� Phật t�nh. Do Bồ T�t t�n th�n Phật t�nh n�n ch�ng sanh ph�t t�m Bồ Đề.

Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t bạch Phật : � Thế T�n ! Như đức Phật vừa n�i : Bồ T�t t�n th�n Phật t�nh l�m cho ch�ng sanh ph�t t�m Bồ Đề. Lời đ�y kh�ng đ�ng nghĩa. V� đức Như Lai l�c mới khai kinh� Niết B�n n�i c� ba hạng : Một l� nếu c� người bịnh gặp được thầy giỏi thuốc hay, người kh�n bịnh kh�o thời được l�nh mạnh, nếu kh�ng đuợc như tr�n thời bịnh kh�ng l�nh ; hai l� được gặp hay kh�ng được gặp đều kh�ng được l�nh ; ba l� được gặp hay kh�ng được gặp bịnh đều l�nh.

Tất cả ch�ng sanh cũng c� ba hạng như vậy : Một l� hạng gặp bạn l�nh, gặp Phật, Bồ T�t, nghe n�i diệu ph�p thời được ph�t t�m Bồ Đề, nếu kh�ng gặp thời kh�ng ph�t, đ�y l� chỉ cho c�c bực Tu Đ� Ho�n, Tư Đ� H�m, A Na h�m, A La H�n v� B�ch Chi Phật.

Hai l� hạng dầu được gặp bạn l�nh, gặp Phật, Bồ T�t, được nghe diệu ph�p cũng chẳng ph�t t�m Bồ Đề, đ�y l� n�i hạng Nhứt Xiển Đề.

Ba l� hạng hoặc gặp hay chẳng gặp, tất cả đều c� thể ph�t t�m Bồ Đề, đ�y l� n�i Bồ T�t.

Nếu đ� n�i rằng gặp c�ng chẳng gặp tất cả đều ph�t t�m v� thượng Bồ Đề, giờ đ�y tại sao đức Như Lai lại n�i : Do t�n th�n Phật t�nh l�m cho ch�ng sanh ph�t t�m v� thượng Bồ Đề ?

Thế T�n ! Nếu n�i rằng gặp c�ng chẳng gặp đều kh�ng thể ph�t t�m Bồ Đề cả, lời nầy cũng kh�ng đ�ng nghĩa, v� hạng nầy sẽ được v� thượng Bồ Đề. Hạng Nhứt Xiển Đề do v� c� Phật t�nh, n�n hoặc được gặp hay kh�ng được gặp, cũng đều sẽ được v� thượng Bổ Đề.

Thế T�n ! Như đức Phật định nghĩa Nhứt Xiển Đề l� dứt thiện căn, cũng kh�ng đ�ng. V� hạng nầy kh�ng dứt Phật t�nh. Cứ l� thời Phật t�nh kh�ng thể dứt, sao đức Phật n�i l� dứt thiện căn ?

Như trong mười hai bộ kinh của Phật n�i ng�y trước, c� hai thứ thiện căn : Thường v� v� thường. Thiện căn thường thời kh�ng dứt, c�n v� thường thời dứt.

Thiện căn v� thường c� thể dứt n�n đọa địa ngục. C�n thường chẳng thể dứt, cớ sao đức Phật chẳng c� lời ngăn ?

Chẳng dứt Phật t�nh chẳng phải nhứt xiển đề, cớ sao đức Phật lại n�i l� nhứt xiển đề ?

Thế T�n ! Nếu nhơn Phật t�nh m� ph�t t�m v� thượng Bồ Đề, cớ sao Như Lai lại v� ch�ng sanh n�i rộng mười hai bộ kinh ?

Thế T�n ! Như bốn con s�ng lớn từ ao A Na B� Đạp Đa chảy ra, nếu c� trời, người, c�ng chư Phật cũng kh�ng thể bảo rằng nước s�ng lớn nầy kh�ng chảy v�o biển cả sẽ trở lại nguồn.

Cũng vậy, người c� Phật t�nh, kh�ng luận nghe ph�p hay kh�ng nghe, c� giới hay kh�ng giới, c� bố th� hay kh�ng bố th�, c� tu hay kh�ng tu, c� tr� hay kh�ng tr�, tất cả lẽ ra đều được v� thượng Bồ Đề.

Thế T�n ! Như từ n�i A Đ� Di�n, mặt trời mọc l�n đến hướng ch�nh nam, kh�ng bao giờ mặt trời c� thể nghĩ rằng ta kh�ng đến hướng T�y, ta trở lại phương Đ�ng. Cũng vậy, đ� c� Phật t�nh kh�ng c� lẽ chẳng được v� thượng Bồ Đề mặc dầu kh�ng nghe ph�p, kh�ng tr� giới, kh�ng bố th�, kh�ng tu, kh�ng tr� huệ.

Thế T�n ! Như Lai n�i t�nh nhơn quả l� chẳng phải c� chẳng phải kh�ng. Nghĩa nầy cũng chẳng đ�ng.

V� như trong sữa kh�ng c� t�nh của chất lạc, thời tất kh�ng c� lạc. Như hột ni c�u đ� kh�ng c� t�nh c�y năm trượng cao, thời tất kh�ng mọc l�n c�y cao năm trượng. Nếu trong Phật t�nh kh�ng c� cội v� thượng Bồ Đế, sao lại c� thể sanh cội Bồ Đề v� thượng. Cứ như nghĩa nầy, thời l�m sao hiệp với nghĩa nhơn quả chẳng phải c� chẳng phải kh�ng của Phật đ� n�i ?

Đức Thế T�n t�n th�n rằng : � L�nh thay ! L�nh thay ! Nầy Thiện nam tử ! Trong đời c� hai hạng người rất l� hi hữu như hoa Ưu Đ�m : Một l� người kh�ng phạm tội �c ; hai l� người c� tội biết hối cải.

Lại c� hai hạng người rất hi hữu : Một l� l�m ơn ; hai l� nhớ ơn.

Lại c� hai hạng người rất hi hữu : Một l� học hỏi điều mới ; hai l� �n nhuần điều học cũ kh�ng qu�n.

Lại c� hai hạng người rất hi hữu : Một l� tạo ra mới, hai l� tu sửa chỗ cũ.

Lại c� hai hạng người rất hi hữu : Một l� th�ch nghe ph�p ; hai l� th�ch thuyết ph�p.

Lại c� hai hạng người rất hi hữu : Một l� kh�o gạn hỏi ; hai l� kh�o giải đ�p.

Người kh�o gạn hỏi ch�nh l� �ng vậy. Người kh�o giải đ�p ch�nh l� Như Lai vậy.

Nầy Thiện nam tử ! Do nơi kh�o gạn hỏi b�n chuyển được ph�p lu�n v� thượng, c� thể l�m kh� c�y do mười hai nhơn duy�n, c� thể qua khỏi s�ng lớn sanh tử v� bi�n, c� thể chiến đấu với ma vương Ba Tuần, c� thể x� ng� thắng tr�ng của Ba Tuần dựng.

Nầy Thiện nam tử ! Như trước kia Phật n�i ba hạng bịnh nhơn, hạng gặp thầy giỏi, thuốc hay, kh�n bịnh kh�o, c�ng kh�ng gặp đều được l�nh mạnh, đ� l� v� thọ mạng quyết định, do v� người nầy trong v� lượng đời đ� tu ba thứ thiện căn : Thượng, Trung v� Hạ, n�n được thọ mạng quyết định. Như người Uất Đơn Việt tuổi thọ ng�n năm, nếu mắc phải bịnh , dầu gặp thầy gặp thuốc được săn s�c kỹ, c�ng kh�ng gặp đều sẽ được l�nh mạnh cả, v� họ đ� được tuổi thọ quyết định.

Hạng bịnh nhơn nếu gặp thầy giỏi thuốc hay, kh�n bịnh kh�o thời được l�nh, bằng kh�ng gặp thời chẳng l�nh, đ�y l� những người thọ mạng kh�ng quyết định. Hạng người nầy dầu thọ mạng chưa hết, song c� ch�n nhơn duy�n c� thể l�m họ chết yểu : Một l� biết ăn sẽ kh�ng an m� cứ ăn, hai l� ăn qu� nhiều ;l ba l� ăn chưa ti�u m� lại ăn nữa ; bốn l� đại tiều kh�ng điều h�a ; năm l� l�c bịnh kh�ng nghe theo lời chỉ dẫn của y sĩ ; s�u l� chẳng nghe lời dặn bảo của người kh�n bịnh ; bảy l� cố n�n nhẫn kh�ng chịu �i ; t�m l� đi đ�m, v� đi đ�m sẽ bị �c quỷ, �c tr�ng l�m hại ; ch�n l� ph�ng thất qu� độ. Do đ�y n�n Phật n�i hạng bịnh nhơn nầy gặp thầy gặp thuốc thời l�nh, nếu kh�ng gặp thời kh�ng l�nh.

Hạng bịnh nhơn gặp thầy gặp thuốc hay kh�ng gặp đều kh�ng được l�nh mạnh, đ�y l� những người tuổi thọ đ� hết.

Ch�ng sanh cũng như vậy. Người ph�t t�m Bồ Đề, nếu gặp bạn l�nh, chư Phật, Bồ T�t, được học hỏi ph�p cao s�u, hoặc kh�ng được gặp được học, tất cả đều sẽ được th�nh, v� người nầy đ� c� thể ph�t t�m v� thượng Bồ Đề. Như người Uất Đơn Việt c� thọ mạng quyết định.

H�ng nhị thừa từ Tu� Đ� Ho�n đến B�ch Chi Phật, nếu được nghe thiện hữu, Chư Phật, Bồ T�t giảng n�i ph�p Đại Thừa thời c� thể ph�t t�m Bồ Đề, nếu kh�ng gặp kh�ng nghe thời kh�ng thể ph�t t�m Bồ Đề v� thượng. Như người thọ mạng kh�ng quyết định, do ch�n duy�n l�m cho họ phải yểu thọ, nếu gặp Thầy gặp thuốc thời l�nh, kh�ng gặp thời bịnh kh�ng l�nh.

Hạng nhứt xiển đề, dầu c� gặp thiện hữu, chư Phật, Bồ T�t, c� nghe ph�p cao s�u, hay kh�ng nghe kh�ng gặp, đều kh�ng thể l�a t�m nhứt xiển đề, v� họ đ� dứt thiện căn. Hạng nhứt xiển đề cũng được th�nh v� thượng Bồ Đề, v� nếu c� thể ph�t t�m Bồ Đề v� thượng thời chẳng c�n gọi l� nhứt xiển đề.

Nầy Thiện nam tử ! tại sao n�i hạng nhứt xiển đề được v� thượng Bồ Đề� ?

Hạng nhứt xiển đề, thật ra kh�ng thể được v� thượng Bồ Đề, như người tuổi thọ đ� hết, dầu gặp thầy gặp thuốc, cũng kh�ng l�nh bịnh được.

Nầy Thiện nam tử ! � Nhứt Xiển� gọi �T�n�, �Đề� l� bất cụ, bất cụ t�n gọi l� nhứt xiển đề.

Phật t�nh chẳng phải l� t�n ; ch�ng sanh chẳng phải l� cụ ; bởi bất cụ n�n thế n�o dứt được.

�Nhứt Xiển� gọi l� thiện phương tiện ;� �Đề� l� bất cụ, v� tu thiện phương tiện chẳng đầy đủ n�n gọi l� nhứt xiển đề.

Phật t�nh chẳng phải� l� tu thiện phương tiện ; ch�ng sanh chẳng phải l� cụ ;l bởi bất cụ n�n thế n�o dứt được.

�Nhứt xiển� gọi l� tiến : �Đề� l� bất cụ ; v� tinh tiến chẳng đầy đủ n�n gọi l� nhứt xiển đề.

Phật t�nh chẳng phải l� tiến ; ch�ng sanh chẳng phải l� cụ ; v� bất cụ n�n thế n�o dứt được.

�Nhứt Xiển�gọi l� niệm ; :�Đề� l� bất cụ ; v� niệm chẳng đầy đủ n�n gọi l� nhứt xiển đề.

Phật t�nh chẳng phải l� niệm, ch�ng sanh chẳng phải l� cụ ; v� bất cụ n�n thế n�o dứt được.

�Nhứt Xiển� gọi l� định, �Đề� l� bất cụ ; v� định chẳng đầy đủ n�n gọi l� nhứt xiển đề.

Phật t�nh chẳng phải l� định ; ch�ng sanh chẳng phải l� cụ ; v� bất cụ n�n thế n�o dứt được.

�Nhứt Xiển� gọi l� huệ ; �Đề� l� bất cụ ; v� huệ chẳng đầy đủ n�n gọi l� nhứt xiển đề.

Phật t�nh chẳng phải l� huệ ; ch�ng sanh chẳng phải l� cụ ; v� bất cụ n�n thế n�o dứt được.

�Nhứt Xiển� gọi l� v� thường thiện ; ��Đề� l� bất cụ ; v� v� thường thiện chẳng đủ n�n gọi l� nhứt xiển đề.

Phật t�nh l� thường, chẳng phải thiện, chẳng phải bất thiện. V� thiện ph�p l� từ phương tiện m� được, m� Phật t�nh chẳng phải từ phương tiện� được, n�n gọi l� chẳng phải thiện.

Do Phật t�nh c� thể được thiện quả v� thượng Bồ Đề, n�n n�i l� chẳng phải bất thiện.

Lại v� thiện ph�p sanh rồi m� được, c�n Phật t�nh kh�ng phải sanh rồi m� được n�n n�i l� chẳng phải thiện.

Bởi dứt cả thiện ph�p sanh v� được, n�n gọi l� nhứt xiển đề.

Nầy Thiện nam tử ! Như �ng gạn hỏi nếu nhứt xiển đề c� Phật t�nh, tại sao kh�ng ngăn tội địa ngục ?

Nầy Thiện nam tử ! Trong nhứt xiển đề kh�ng c� Phật t�nh.

V� như nh� vua nghe tiến đờn v�o von th�nh th�t, qu� th�ch th� say sưa, b�n bảo đại thần : Tiếng qu� hay như thế từ đ�u m� c� ?

Đại thần t�u l� từ c�y đờn ph�t ra tiếng ấy.

Nh� vua truyền đem đờn đến trước mặt, rồi bảo c�y đờn k�u đi ! K�u đi ! C�y đờn vẫn kh�ng k�u. Nh� vua b�n bứt d�y, rọc da, chẻ c�y, t�m m�i vẫn kh�ng c� tiếng. Nh� vua nổi giận tr�ch đại thần l� t�u dối.

Đại thần ph�n trần : Nếu muốn cho đờn k�u ra tiếng thời phải kh�o khảy đ�nh, chớ kh�ng phải l�m c�ch như vậy.

Phật t�nh của ch�ng sanh cũng như vậy, vốn kh�ng chỗ trụ. D�ng phương tiện kh�o thời thấy được. V� được thấy n�n được v� thượng Bồ Đề.

Hạng nhứt xiển đề kh�ng thấy Phật t�nh, l�m thế n�o ngăn được tội ba
�c đạo !

Nầy Thiện nam tử ! Nếu nhứt xiển đề tin c� Phật t�nh, n�n biết rằng người nầy kh�ng bị sa v�o ba �c đạo, cũng chẳng c�n gọi l� nhứt xiển đề.

Nầy Thiện nam tử ! Như lời �ng gạn, nếu trong sữa kh�ng c� t�nh của chất lạc thời lẽ ra chẳng c� lạc ; nếu trong hột Ni C�u Đ� kh�ng c� t�nh cao năm trượng thời lẽ ra kh�ng mọc l�n c�y cao năm trượng ?

Kẻ ngu si mới n�i như thế, người tr� kh�ng bao giờ n�i như thế, v� l� kh�ng c� t�nh vậy.

Nầy thiện nam tử ! Nếu trong sữa c� t�nh của chất lạc lẽ ra chẳng cần nhờ c�ng lực c�c duy�n. Như nước v� sữa trộn lộn, rồi nằm chờ đến m�n th�ng trọn kh�ng th�nh lạc. Nếu d�ng một giọt sữa rồi t�m nước c�y nhễu v�o b�n th�nh lạc. Nếu vốn đ� c� lạc sao lại phải nhờ duy�n.

Phật t�nh của ch�ng sanh cũng như vậy, nhờ c�c duy�n thời được thấy, nhờ c�c nhơn duy�n th�nh v� thượng Bồ Đề. Nếu phải chờ c�c nhơn duy�n rồi sau mới th�nh thời ch�nh l� v� t�nh vậy. Do v� t�nh n�n c� thể th�nh v� thượng Bồ Đề.

Nầy Thiện nam tử ! Do cớ tr�n đ�y n�n Đại Bồ T�t thường t�n th�n điều l�nh của người, chẳng rao n�i lỗi xấu của kẻ kh�c, đ�y gọi l� chất trực t�m.

Lại thế n�o l� Bồ T�t c� t�m chất trực ? Bồ T�t thường kh�ng phạm lỗi �c. Thiết sử c� lầm lỗi thời liền s�m hối với thầy, với bạn đồng học, trọn chẳng che giấu. Tự hổ thẹn, tự tr�ch, chẳng d�m t�i phạm. Nơi tội khinh xem dường rất nặng. Nếu người gạn hỏi liền đ�p rằng thiệt c� phạm, l� chẳng tốt, l� chẳng l�nh, tội nầy l� quả �c, l� ch�nh t�i g�y tạo đ�y l� do phiền n�o cấu tập. Do trực t�m n�n tin c� Phật t�nh, v� tin Phật t�nh n�n kh�ng gọi l� nhứt xiển đề. Do trực t�m n�n gọi l� đệ tử Phật. Nếu l�nh thọ đồ c�ng� dường của người, dầu mỗi thứ cả ng�n mu�n cũng chẳng đủ l�m nhiều.

Đ�y gọi l� Bồ T�t t�m chất trực.

Thế n�o l� Bồ T�t tu tr� giới luật ?

Bồ T�t tu tr� cấm giới, chẳng cầu sanh thi�n, chẳng v� khủng bố, nhẫn đến chẳng thọ cẩu giới, k� giới, ngưu giới, trĩ giới. Chẳng thật h�nh ph� giới, giới khuyết điểm, giới tỳ vết, giới tạp, giới Thanh Văn, m� thọ tr� giới Đại Bồ T�t, thọ tr� giới Thi La Ba La Mật được giới đầy đủ chẳng sanh ki�u mạn.

Đ�y gọi l� Bồ T�t tu Đại Niết B�n trọn n�n c�ng hạnh thứ ba l� giới.

Thế n�o l� Bồ T�t gần gũi thiện hữu ?

Đại Bồ T�t thường v� ch�ng sanh n�i thiện đạo chẳng n�i �c đạo. N�i �c đạo chẳng phải quả b�o l�nh tốt.

Nầy Thiện nam tử ! Th�n của Phật đ�y l� chơn thiện tri thức của tất cả ch�ng sanh, v� thế n�n c� thể dứt t� kiến của B� La M�n Ph� D� La. Nếu c� ch�ng sanh n�o gần gũi Phật, dầu c� tội địa ngục cũng liền được sanh thi�n, như g� Tu Na S�t Đa La v.v� đ�ng lẽ đọa địa ngục, do gặp được Phật tội liền ti�u tr� m� sanh l�n trời c�i sắc.

Dầu c� c�c �ng X� Lợi Phất, Mục Kiền Li�n v.v�, nhưng chẳng gọi l� chơn thiện tri thức của ch�ng sanh, v� c�c �ng ấy l� nhơn duy�n sanh t�m nhứt xiển đề vậy.

Nầy Thiện nam tử ! Ng�y trước l�c Phật ở nước Ba La Nại, �ng X� Lợi Ph�t c� dạy hai đệ tử� : Một người tu bạch cốt qu�n, một người tu sổ tức qu�n. Trải qua nhiều năm tu tập, cả hai người đều kh�ng được ch�nh định b�n sanh t� kiến cho rằng kh�ng Niết B�n v� lậu, giả sử c� thời ch�ng t�i đ� được, v� ch�ng t�i kh�o tr� giới, tinh tấn tu.

Phật r� việc nầy b�n gọi X� Lợi Phất m� quở rằng : �ng kh�ng kh�o dạy dổ. Sao �ng thuyết ph�p đi�n đảo cho hai đệ tử như vậy. Hai đệ tử của �ng đ�, căn t�nh đều kh�c nhau : Một người vốn l� thợ giặt, một người vốn l� thợ kim ho�n. Thợ kim ho�n n�n truyền ph�p sổ tức qu�n, người thợ giặt phải dạy bạch cốt qu�n. V� �ng dạy lầm n�n l�m cho cả hai sanh t� kiến.

Quở xong, Phật chỉ dạy cho hai người đệ tử tu qu�n như đ� bảo với �ng X� Lợi Phất. Sau đ� hai người đều chứng quả A La H�n. V� thế n�n Phật l� chơn thiện tri thức của tất cả ch�ng sanh.

Giả sử c� ch�ng sanh n�o kiết sử cực trọng m� được gặp Phật, Phật liền d�ng phương tiện dứt trừ được cả.

Như em Phật, �ng Nan Đ�, c� dục vọng rất nặng, Phật d�ng phương tiện kh�o l�m cho Nan Đ� hết dục vọng.

Như g� Ươn Quật Ma La c� l�ng s�n rất nặng, do gặp Phật m� hết s�n.

Vua A X� Thế c� ngu si d�y, đến ra mắt Phật liền hết ngu si.

Như trưởng giả B� Hi D� từ v� lượng kiếp quen tập phiền n�o rất nặng, quy y với Phật liền sạch phiền n�o.�

Giả sử c� kẻ tệ �c h�n hạ, được gần gũi Phật l�m đệ tử, thời tất cả trời người đều cung k�nh mến tưởng.

�ng Thi Hội C�c Đa t� kiến rất nặng, nhơn gặp Phật m� hết t� kiến.

Do gặp Phật n�n ti�u tội địa ngục th�nh duy�n sanh thiện, như g� chi�n đ� la Kh�� Hứ.

Do gặp Phật, n�n l�c sắp chết trở lại được sống l�u, như Thi�n Đế Kiều Thi Ca.

Do gặp Phật, n�n hết đi�n cuồng, như Sấu C� Đ�m Di.

Do gặp Phật, n�n bỏ nghề giết thịt, như Tỳ Kheo Xiển Đề.

Do gặp Phật, n�n th� chết chớ kh�ng phạm cấm giới, như c�c Tỳ Kheo bị tr�i bằng d�y cỏ tươi.

Do nghĩa tr�n đ�y, n�n A Nan n�i nửa phần� phạm hạnh l� thiện tri thức, Phật bảo l� kh�ng phải. Đầy đủ phạm hạnh mới gọi l� thiện tri thức.

Đ�y l� Bồ T�t tu Đại Niết B�n trọn n�n điều thứ tư l� gần gũi thiện tri thức.

Thế n�o l� Bồ T�t đầy đủ đa văn ?

Đại Bồ T�t v� Đại Niết B�n, mười hai bộ kinh m� bi�n ch�p, đọc tụng, giải thuyết, thời gọi l� Bồ T�t đầy đủ đa văn.

Trừ mười một bộ kinh, chỉ thọ tr� , đọc tụng, bi�n ch�p, giải thuyết bộ Tỳ Phật Lược, cũng gọi l� Bồ T�t đầy đủ đa văn.

Trừ cả mười hai bộ kinh, nếu c� thể thọ tr�, đọc tụng, bi�n ch�p, giải thuyết kinh điển vi diệu Đại Niết B�n nầy thời gọi l� Bồ T�t đầy đủ đa văn.

Kh�ng đợi thọ tr� to�n bộ kinh nầy, chỉ thọ tr� một b�i kệ bốn c�u, hoặc chỉ c� thể thọ tr� c�u Như Lai thường trụ t�nh kh�ng biến đổi ; đ�y gọi l� Bồ T�t đầy đủ đa văn.

Kh�ng đợi như tr�n, hoặc chỉ biết rằng Như Lai thường kh�ng thuyết ph�p, cũng gọi l� Bồ T�t đầy đủ đa văn, v� ph�p vốn v� t�nh. Như Lai dầu giảng n�i tất cả ph�p nhưng thường kh�ng chỗ n �i.

Đ�y gọi l� Bồ T�t tu tập Đại Niết B�n trọn n�n điều thứ năm l� đầy đủ đa văn.

Nầy Thiện nam tử ! Nếu c� nam tử c�ng nữ nhơn n�o v� Đại Niết B�n m� trọn n�n năm điều như tr�n thời l�m được việc kh� l�m, nhẫn được việc kh� nhẫn, th� được việc kh� th�.

Thế n�o Bồ T�t l�m được việc kh� l�m ?

Nếu nghe c� người mỗi ng�y ăn một hột m� m� được th�nh v� thượng Bồ Đề, v� tin theo đ�y, Bồ T�t c� thể trong v� lượng v� số kiếp, mỗi ng�y thường ăn một hột n�.

Nếu nghe rằng v�o lửa m� được th�nh v� thượng Bồ Đề, Bồ T�t c� thể trong v� lượng kiếp v�o trong lửa dữ ở ngục A Tỳ.

Thế n�o l� Bồ T�t nhẫn được việc kh� nhẫn ?

Nếu nghe rằng chịu những đau khổ : Tay đ�nh gậy đập, đ� n�m, dao ch�m m� được Đại Niết B�n, Bồ T�t c� thể chịu đủ tất cả sự khổ ấy trong v� lượng kiếp m� kh�ng thấy l� đau khổ.

Thế n�o l� Bồ T�t th� được việc kh� th� ?

Nếu nghe rằng đem vợ con, nh� nước, đầu mắt tủy n�o bố th� cho người thời được th�nh v� thượng Bồ Đề, Bồ T�t liền ở trong v� lượng v� số kiếp đem những thứ ấy bố th� cho người, kh�ng một niệm hối tiếc.

Bồ T�t dầu l�m, dầu nhẫn, dầu bố th� như vậy, song trọn kh�ng c� quan niệm rằng t�i l�m, t�i nhẫn, t�i bố th�.

V� như cha mẹ chỉ c� một con trai, rất mến y�u con, cho con ăn ngon mặc đẹp. Nếu bị con khinh khi mắng hỗn, cha mẹ cũng kh�ng hờn giận, cũng chẳng nghĩ c�ng nu�i dưỡng.

Cũng vậy, Bồ T�t xem ch�ng sanh như con một.

Nếu con phải bịnh, thời cha mẹ cũng bịnh, lo t�m thầy chạy thuốc ; khi con đ� được l�nh mạnh, cha mẹ cũng chẳng nghĩ rằng ta lo chạy chữa cho con.

Cũng vậy, Bồ T�t thấy ch�ng sanh bị mắc bịnh phiền n�o, thương x�t đem ch�nh ph�p dạy cho. Nhờ nghe ch�nh ph�p m� ch�ng sanh dứt được phiền n�o. Bồ T�t trọn kh�ng nghĩ rằng ta l�m cho ch�ng sanh hết phiền n�o. Nếu c� quan niệm ch�ng sanh được độ thời kh�ng thể th�nh v� thượng Bồ Đề. Chỉ c� quan niệm rằng kh�ng c� một ch�ng sanh n�o được nghe ta thuyết ph�p m� dứt phiền n�o.

Bồ T�t đối với ch�ng sanh kh�ng c� l�ng s�n hận, kh�ng c� l�ng hỷ lạc, v� Bồ T�t kh�o tu tập kh�ng tam muội. Nếu l� tu tập kh�ng tam muội, thời Bồ T�t c�n sanh s�n, sanh hỷ đối với ai ?

V� như cụm rừng kia bị người chặt đốn, bị lửa ch�y, bị nước ngập, cụm rừng sẽ sanh s�n hỷ với ai ? Cũng vậy, đối với ch�ng sanh Bồ t�t kh�ng c� l�ng s�n hỷ , v� đ� kh�o tu tập kh�ng tam muội vậy .�

Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t bạch Phật : �Thế T�n ! tất cả c�c ph�p l� t�nh n� tự kh�ng, hay l� v� kh�ng, kh�ng n�n kh�ng ?

Nếu t�nh n� tự kh�ng thời chẳng n�n tu kh�ng rồi sau mới thấy được kh�ng. Tại sao đức Như Lai n�i do tu kh�ng m� được thấy kh�ng ?

Nếu t�nh n� tự chẳng kh�ng , thời dầu c� tu kh�ng, cũng chẳng thể l�m cho n� th�nh kh�ng� ?

Phật bảo : � Nầy Thiện nam tử ! Tất cả c�c ph�p t�nh của n� tự kh�ng, v� t�nh của tất cả ph�p vốn l� bất khả đắc vậy .

Như sắc t�nh bất khả đắc. Thế n�o l� sắc t�nh ? X�t nơi sắc, chẳng phải l� địa, thủy , hỏa , phong, cũng chẳng rời ngo�i địa, thủy, hỏa, phong ; chẳng phải xanh, v�ng, đỏ, trắng, cũng chẳng rời ngo�i xanh, v�ng, đỏ, trắng ; chẳng phải c�, chẳng phải kh�ng, đ�u c� thể n�i l� sắc c� tự t�nh. V� t�nh bất khả đắc n�n gọi l� kh�ng.

Tất cả ph�p kh�c cũng như vậy.

Bởi tương tợ tương tục n�n ph�m phu theo kiến thức của m�nh m� cho l� c�c ph�p t�nh chẳng kh�ng tịch. C�n Đại Bồ T�t nhờ đầy đủ năm c�ng hạnh n�n thấy tất cả ph�p, t�nh vốn kh�ng tịch.

Nầy Thiện nam tử ! Nếu c� Sa M�n hay B� La M�n n�o thấy tất cả ph�p, t�nh chẳng kh�ng, phải biết rằng người đ� kh�ng phải l� Sa M�n, B� La M�n, người đ� kh�ng tu tập B�t Nh� Ba La Mật, chẳng được v�o Đại Niết B�n, chẳng được hiện tiền thấy Phật, Bồ T�t ; người đ� l� quyến thuộc của ma.

Nầy Thiện nam tử ! tất cả c�c ph�p t�nh n� vốn tự kh�ng, cũng do Bồ T�t tu tập kh�ng m� thấy c�c ph�p l� kh�ng.

Nầy Thiện nam tử ! Như tất cả ph�p v� t�nh n� v� thường n�n diệt c� thể diệt được. Nếu chẳng phải l� v� thường thời diệt chẳng thể diệt được.

Ph�p hữu vi, v� c� sanh tướng n�n sanh c� thể sanh n�, v� c� diệt tướng n�n diệt c� thể diệt n�. C�c ph�p v� c� tướng khổ n�n khổ c� thể l�m cho khổ ?

Như t�nh muối l� mặn n�n c� thể ướp mặn vật kh�c. V� t�nh mật l� ngọt n�n c� thể ướp ngọt vật kh�c. V� t�nh giấm l� chua n�n c� thể ướp chua vật kh�c. V� t�nh gừng l� cay n�n c� thể ướp cay vật kh�c. V� A L� Lặc đắng n�n c� thể ướp đắng vật kh�c. V� tr�i Am La lạt n�n c� thể ướp lạt vật kh�c. T�nh chất độc c� thể l�m hại, n�n ướp vật kh�c th�nh độc c� thể l�m hại. T�nh cam lộ l�m cho người kh�ng chết, nếu đem hiệp với vật kh�c cũng c� thể th�nh vị bất tử ?

Bồ T�t tu kh�ng cũng như vậy. V� tu kh�ng n�n thấy tất cả ph�p, t�nh của n� đều kh�ng tịch.

Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t lại bạch : � Thế T�n !� Nếu như muối c� thể l�m cho vật kh�ng phải mặn th�nh ra mặn. Tu kh�ng tam muội cũng như vậy, thời ch�nh định nầy kh�ng l�nh, kh�ng diệu, t�nh c�ch đi�n đảo. Nếu kh�ng tam muội chỉ thấy kh�ng, kh�ng l� kh�ng c� ph�p thời l� thấy những g� ?�

Phật bảo : � Nầy Thiện nam tử ! Kh�ng tam muội nầy thấy nơi ph�p chẳng phải kh�ng, m� c� thể l�m th�nh kh�ng tịch, nhưng vẫn chẳng phải l� đi�n đảo. Như muối l�m vật kh�ng mặn th�nh mặn. Cũng vậy, kh�ng tam muội l�m ph�p� chẳng kh�ng th�nh kh�ng.

Nầy Thiện nam tử ! Tham l� t�nh c� chẳng phải t�nh kh�ng. Nếu tham l� t�nh kh�ng thời lẽ ra ch�ng sanh chẳng v� tham m� phải đọa địa ngục. Nếu bị đọa địa ngục, thời tham t�nh đ�u phải l� kh�ng !

Nầy Thiện nam tử ! Sắc t�nh l� c�. G� l� sắc t�nh ? Ch�nh l� đi�n đảo. Do đi�n đảo n�n ch�ng sanh tham đắm. Nếu sắc t�nh chẳng phải đi�n đảo thời đ�u c� thể l�m cho ch�ng sanh tham đắm ! V� sanh tham n�n biết rằng sắc t�nh chẳng phải l� kh�ng c�. Do cớ tr�n đ�y n�n tu kh�ng tam muội chẳng phải l� đi�n đảo vậy.

Nầy Thiện nam tử ! Tất cả ph�m phu nếu thấy người nữ liền sanh tướng nữ.

Bồ T�t thời kh�ng như vậy, dầu thấy người nữ nhưng kh�ng sanh tướng nữ, v� kh�ng sanh tướng nữ n�n kh�ng sanh tham ; tham kh�ng sanh chẳng phải l� đi�n đảo vậy.

V� người đời thấy c� người nữ, n�n Bồ T�t t�y thuận n�i c� người nữ. Nếu l�c thấy người nam m� n�i l� nữ, thời l� đi�n đảo.

Do đ�y n�n Phật bảo Xa Đề rằng : Nầy B� La M�n ! Nếu cho ng�y l� đ�m, thời l� đi�n đảo. Cho đ�m l� ng�y cũng l� đi�n đảo.

Nầy Thiện nam tử ! Tất cả Bồ T�t trụ bực cửu địa thấy ph�p c� t�nh, do đ�y n�n kh�ng thấy Phật t�nh, nếu đ� thấy Phật t�nh thời chẳng c�n thấy t�nh tất cả ph�p. Do tu tập kh�ng tam muội n�n chẳng thấy ph�p t�nh. V� kh�ng thấy
Ph�p t�nh n�n thấy Phật t�nh.

Chư Phật v� Bồ T�t c� hai thuyết : Một l� c� t�nh, hai l� kh�ng� t�nh.

V� ch�ng sanh n�n n�i c� Ph�p t�nh, v� c�c bực hiền th�nh n�n n�i kh�ng Ph�p t�nh.

V� muốn người kh�ng thấy được ph�p kh�ng, n�n tu kh�ng tam muội khiến thấy được kh�ng. Người kh�ng thấy ph�p t�nh cũng do tu kh�ng n�n kh�ng. Do nghĩa nầy n�n tu kh�ng thời thấy được kh�ng.

Nầy Thiện nam tử ! �ng gạn rằng : Người thấy kh�ng đ�, kh�ng l� kh�ng c� ph�p thời thấy những g� ?

Nầy Thiện nam tử ! Đ�ng như vậy, Đại Bồ T�t thiệt kh�ng chỗ thấy, kh�ng chỗ thấy ch�nh l� kh�ng chỗ c�, kh�ng chỗ c� ch�nh l� tất cả ph�p. Đại Bồ t�t tu Đại Niết B�n nơi tất cả ph�p đều kh�ng chỗ thấy. Nếu c� chỗ thấy thời kh�ng thấy Phật t�nh, kh�ng thể tu tập B�t Nh� Ba La Mật. Chẳng được v�o nơi Đại Niết B�n. V� thế n�n Bồ T�t thấy tất cả ph�p, t�nh v� sở đắc.�

Nầy Thiện nam tử ! Bồ T�t chẳng những nhơn tu tam muội m� thấy kh�ng, B�t Nh� Ba La Mật cũng kh�ng, thiền Ba La Mật cũng kh�ng, Tỳ L� Gia Ba La Mật cũng kh�ng, Sằn Đề Ba La Mật cũng kh�ng, Thi La Ba La Mật cũng kh�ng, Đ�n Ba La Mật cũng kh�ng, sắc cũng kh�ng, nh�n cũng kh�ng, thức cũng kh�ng, Như Lai cũng kh�ng, Đại Niết B�n cũng kh�ng. V� thế n�n Bồ T�t thấy tất cả ph�p đều l� kh�ng.

Do đ�y n�n l�c ở th�nh Ca Tỳ La, Phật bảo A Nan : �ng chớ sầu n�o kh�c�
l�c ! _ A Nan bạch : Thế T�n ! Nay quyến thuộc của t�i đều bị giết chết cả, l�m sao t�i kh�ng sầu n�o kh�c l�c được ! Như Lai c�ng t�i đồng sanh trưởng tại th�nh nầy, đồng l� th�n th�ch của d�ng Th�ch Ca, tại sao chỉ ri�ng c� Như Lai l� kh�ng sầu n�o, dung nhan lại tươi s�ng như vậy ?

_ Nầy A Nan ! �ng thấy th�nh Ca Tỳ La l� c� thật, c�n Phật thời thấy l� kh�ng tịch trọn kh�ng chỗ c�. �ng thấy d�ng Th�ch Ca l� th�n th�ch, c�n Phật v� tu kh�ng n�n đều kh�ng chỗ thấy. V� thế n�n �ng sanh l�ng sầu khổ, c�n dung nhan của Phật c�ng th�m tươi s�ng.

Nầy Thiện nam tử ! V� chư Phật v� Bồ T�t tu tập kh�ng tam muội như vậy n�n chẳng sanh sầu n�o.

Đ�y gọi l� Bồ T�t tu tập kinh Đại Niết B�n, th�nh tựu đầy đủ phần c�ng đức thứ ch�n.

Nầy Thiện nam tử ! Thế n�o l� Bồ T�t tu tập kinh Đại Niết B�n, th�nh tựu đầy đủ phần c�ng đức thứ mười rốt sau cả ?

Bồ T�t tu tập ba mươi bảy phần trợ đạo v�o Đại Niết B�n thường, lạc, ng�, tịnh. V� c�c ch�ng sanh ph�n biệt gỉai thuyết kinh Đại Niết B�n hiển thị Phật t�nh.

Nếu Tu Đ� Ho�n, Tư Đ� H�m, A Na H�m, A La H�n, B�ch Chi Phật, Bồ T�t tin lời tr�n đ�y thời được v�o Đại Niết B�n. Nếu người kh�ng tin thời lu�n hồi sanh tử .

Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t bạch Phật : � Thế T�n ! Những ch�ng sanh n�o ở trong kinh nầy chẳng sanh l�ng cung k�nh ?

Phật bảo : � Nầy Thiện nam tử ! Sau khi ta nhập Niết B�n c� h�ng Thanh Văn đệ tử ngu si ph� giới ưa sanh sự đấu tranh, bỏ mười hai bộ kinh, m� đi đọc tụng văn kệ s�ch vở của ngoại đạo, nhận chứa tất cả vật bất tịnh, n�i rằng Phật cho ph�p. Những người ngu si nầy đem chi�n đ�n tốt đổi lấy gỗ tạp, đem v�ng đổi lấy thau, đem bạc đổi lấy nh�m, h�ng lụa đổi lấy bố gai, đem vị cam lộ đổi lấy chất độc.

Thế n�o l� chi�n đ�n đổi lấy gỗ tạp ?

�Như c�c đệ tử v� c�ng dường m� thuyết kinh ph�p cho h�ng bạch y. H�ng bạch y ph�ng dật kh�ng th�ch nghe ph�p. Bạch y ngồi cao, Tỳ Kheo ngồi thấp. Nhẫn đến đem những đồ ăn uống ngon để cung cấp m� họ vẫn chẳng bằng l�ng nghe. Đ�y gọi l� đem chi�n đ�n đổi lấy gỗ tạp.

Thế n�o l� đem v�ng đổi lấy thau ?

Thau l� dụ cho sắc thinh, hương, vị, x�c năm dục trần, v�ng l� dụ cho giới. Đệ tử của ta v� sắc m� ph� giới đ� thọ. Đ�y l� đem v�ng đổi lấy thau.

Thế n�o l� đem bạc đổi lấy nh�m ?

Bạc dụ cho thập thiện, nh�m dụ cho thập �c. Đệ tử của ta vất bỏ mười hạnh l�nh m� l�m mười điều �c. Đ�y gọi l� đem bạc đổi lấy nh�m vậy ?

Thế n�o l� đem lụa đổi gai bố ?

Gai bố dụ cho v� t�m v� qu�. Lụa dụ cho t�m qu�. Đệ tử của ta bỏ t�m qu� quen tập v� t�m v� qu�. Đ�y l� đem lụa đổi gai vậy ?

Thế n�o l� vị cam lồ đổi chất độc ?

Chất độc dụ cho c�c thứ lợi dưỡng. Cam lồ dụ cho ph�p v� lậu. Đệ tử của ta v� lợi dưỡng m� tự khen tự khoe với h�ng bạch y rằng m�nh được v� lậu. Đ�y l� cam lồ đổi chất độc.

Sau nầy kinh Đại Niết B�n lưu h�nh ở Di�m Ph� Đề, c� c�c đệ tử Phật thọ tr�, đọc tụng, bi�n ch�p, diễn thuyết sẽ bị c�c �c Tỳ Kheo đ�y giết hại.

L�c đ� c�c �c Tỳ Kheo nh�m họp nhau lập chế ước nghiệm rằng : Vị n�o đọc tụng thọ tr� bi�n ch�p diễn thuyết kinh Đại Niết B�n, đều chẳng được c�ng ở, c�ng ngồi, c�ng đ�m luận chuyện tr�. V� kinh Đại Niết B�n chẳng phải của Phật n�i, do người t� kiến tạo ra. Người t� kiến l� lục sư, kinh điển của lục sư chẳng phải kinh điển của Phật. V� tất cả chư Phật đều n�i c�c ph�p l� v� thường, v� lạc, v� ng�, v� tịnh. Nếu n�i c�c ph�p l� thường, lạc, ng�, tịnh thời đ�u phải l� kinh do Phật n�i.

Chư Phật cho c�c đệ tử chứa c�c thứ vật, c�n lục sư chẳng cho c�c đệ tử cất chứa tất cả vật. Nếu cấm chứa thời thế n�o lại l� lời của Phật ?

Chư Phật chẳng cấm đệ tử dứt hẳn năm vị sữa b� v� ăn thịt. C�n lục sư chẳng cho ăn năm thứ muối, năm thứ vị sữa b� v� huyết mỡ. Nếu cấm những thứ nầy thời đ�u phải l� kinh điển ch�nh của Phật !

Chư Phật n�i ba thừa, m� kinh nầy thuần n�i nhứt thừa v� Đại Niết B�n, thời đ�u gọi l� kinh điển ch�nh của Phật được !

Chư Phật rốt r�o nhập Niết B�n, c�n kinh nầy n�i Phật l� thường, lạc, ng�, tịnh, chẳng nhập Niết B�n.

Kinh nầy kh�ng ở trong số mười hai bộ, ch�nh l� ma thuyết, chẳng phải Phật thuyết.

Nầy Thiện nam tử ! Người như tr�n đ�y dầu l� đệ tử Phật m� chẳng thể tin thuận kinh Đại Niết B�n nầy.

Nầy Thiện nam tử ! Trong thời kỳ như vậy, nếu c� ch�ng sanh tin kinh điển nầy nhẫn đến nửa c�u, phải biết rằng người nầy thiệt l� đệ tử của Phật, do sự tin nầy m� thấy Phật t�nh nhập Đại Niết B�n.

Cao Qu� Đức Vương Bồ T�t n�i : � L�nh thay ! L�nh thay ! Ng�y nay đức Như Lai kh�o khai thị kinh Đại Niết B�n.

Thế T�n ! T�i nhơn việc nầy b�n được giải ngộ kinh Đại Niết B�n một c�u nửa c�u. Do hiểu một c�u đến nửa c�u n�n thấy ch�t phần Phật t�nh. Cứ như lời Phật n�i, t�i cũng sẽ được v�o Đại Ni�t N�n.

Đ�y gọi l� Bồ T�t tu tập kinh Đại Niết B�n th�nh tựu đầy đủ phần c�ng đức thứ mười.

�

[�HOME�|�中文主頁�|�經典�|�ENGLISH�|�SUTRA�|�CHỬ VI�̣T�|�KINH ĐI�̉N�|�GALLERY�|�CONTACTS�]

�

�