|
KINH ĐẠI BT NIẾT BN
Việt dịch: Tỳ Kheo Thch Tr Tịnh
PHẨM ĐIỂU DỤ THỨ MƯỜI BỐN
Phật bảo Ca-Diếp Bồ-Tt : Nầy Thiện-nam-tử ! C hai giống chim : Một tn l Ca-Ln-Đề, hai tn l Oan-Ương. Hai giống chim đ lc bay, lc ở đều cng chung chẳng xa rời nhau. Cc php khổ, v-thường, v-ng, chẳng rời nhau cũng như vậy.
Ca-Diếp Bồ-Tt bạch Phật : Thế-Tn ! Thế no l cc php khổ v thường v ng, như chim Oan-ương v Ca-ln-Đề kia.
Phật ni : : Nầy Thiện-nam-tử ! Php khổ khc, php lạc khc, php thường khc, php v thường khc, php ng khc, php v ng khc. V như la gạo khc với m bắp. M bắp lại khc với đậu ma. Cc thứ ấy từ mầm mộng của n, nhẫn đến trổ l, đơm bng đều l v thường. Đến lc thnh tri thnh hột kh chn, mọi người thọ dụng mới gọi l thường, v tnh chất chơn thật.
Ca-Diếp Bồ-Tt bạch Phật : Thế-Tn ! Những vật như vậy nếu l thường thời c đồng với Như-Lai chăng ?
Phật ni : Nầy Thiện-nam-tử ! Nay ng chẳng nn ni như vậy, v ni cho rằng Như-Lai như ni Tu-Di, lc kiếp-hoại ni Tu-Di lở sụp, thời đức Như-Lai h lại cũng đồng hư hoại ư !
Nầy Thiện-nam-tử ! ng chẳng nn giữ lấy những nghĩa ấy.
Tất cả cc php chỉ trừ Phật tnh v Niết-Bn, khng c một php no l thường cả. Ni tri v hột l thường, đ l ni theo thế gian thi.
Ca-Diếp Bồ-Tt bạch Phật : Thế-Tn ! Lnh thay ! Lnh thay ! Đng như lời Phật ni.
Phật bảo Ca-Diếp Bồ-Tt : Đng như vậy. Nầy Thiện-nam-tử ! Dầu tu tất cả khế kinh, cc mn thiền định, nhẫn đến chưa nghe php Đại-Niết-Bn thời đều ni tất cả l v thường. Nghe kinh nầy rồi dầu c phiền no m như khng phiền no, bn c thể lợi ch tất cả ci trời, ci người, v hiểu r thn mnh c Phật tnh, đy gọi l thường.
Nầy Thiện-nam-tử ! V như cy Am-la bng n mới trổ gọi l v thường, đến lc thnh tri c thể ăn dng mới gọi l thường.
Cũng thế, nầy Thiện-nam-tử ! Dầu tu tất cả khế kinh, cc mn thiền định lc chưa nghe kinh Đại-Niết-Bn nầy, đều cho rằng tất cả php đều l v thường. Lc nghe kinh nầy rồi, dầu c phiền no m như khng phiền no, bn c thể lợi ch ci trời, ci người. V hiểu r thn mnh c Phật tnh, đy gọi l thường.
Thiện-nam-tử ! V như lc nấu, lọc, quặng vng, l tướng v thường, lọc xong thnh vng rng, c nhiều lợi ch bn gọi rằng thường.
Cũng vậy, nầy Thiện-nam-tử ! Dầu tu tất cả khế kinh cc mn thiền định, lc chưa nghe kinh Đại-Niết-Bn nầy, đều cho rằng tất cả php đều l v thường. Lc nghe kinh nầy rồi, dầu c phiền no như khng phiền no, bn c thể lợi ch tất cả ci trời, ci người, v hiểu r thn mnh c Phật tnh, đy gọi l thường.
Nầy Thiện-nam-tử ! V như hột m lc chưa bị p, gọi l v thường. Lc p thnh dầu c nhiều lợi ch bn gọi rằng thường.
Nầy Thiện-nam-tử ! Dầu tu tất cả khế kinh, cc mn thiền định m chưa nghe kinh Đại-Niết-Bn nầy, đều cho rằng tất cả l v thường. Lc nghe kinh nầy rồi dầu c phiền no, như khng phiền no, đều c thể lợi ch ci người ci trời v hiểu r thn mnh c Phật tnh đy gọi rằng thường.
Nầy Thiện-nam-tử ! V như cc dng nước đều chảy về biển. Cũng vậy, tất cả khế kinh, cc mn thiền-định tam-muội đều quy về kinh Đại-thừa Đại-Niết- Bn, v kho ni c Phật tnh.
Nầy Thiện-nam-tử ! V thế nn ta ni ; php thường khc, php v thường khc ; nhẫn đến v ng cũng lại như vậy.
Ca-Diếp Bồ-Tt bạch Phật : Thế-Tn ! Đức Như-Lai đ la tn độc Ưu-bi, luận về c Ưu-bi gọi l trời. Đức Như-Lai chẳng phải trời. C Ưu-bi gọi l người, Như- Lai chẳng phải người, c Ưu-bi gọi l hai mươi lăm ci hữu-lậu, đức Như-Lai chẳng phải hai lăm ci hữu-lậu. V thế nn đức Như-Lai khng c Ưu-bi, cớ sao ni rằng đức Như-Lai Ưu-bi ?
Nầy Thiện-nam-tử ! V-tưởng-thin gọi l khng tưởng. Nếu khng tưởng thời khng thọ mạng, nếu khng thọ mạng, sao lại c ấm, nhập, cc giới. Do v nghĩa đ, nn thn thọ mạng của v-tưởng-thin, khng thể ni l c chỗ ở.
Nầy Thiện-nam-tử ! V như Thọ-thần nương theo cy m ở, chẳng thể quyết định ni nương nhnh, nương lng, nương thn, nương l.
Cũng vậy, dầu khng chỗ quyết định, nhưng khng thể ni l khng c thn thọ mạng của v-tưởng-thin.
Nầy Thiện-nam-tử ! Phật php cũng vậy, rất su kh hiểu. Đức Như-Lai thiệt khng ưu-bi khổ no, m ở nơi hng chng sanh khởi lng đại từ bi, thị hiện c ưu-bi, coi hng chng sanh như La-Hầu-La.
Nầy Thiện-nam-tử ! Trong v-tưởng-thin c bao nhiu thọ mạng, chỉ Phật biết được, chẳng phải người khc c thể biết. Nhẫn đến trời Phi-tưởng, Phi-Phi- tưởng cũng như
vậy.
Nầy Ca-Diếp, Như-Lai tnh thanh tịnh khng -nhiễm, dường như ho thn, chỗ no m c ưu-bi khổ no.
Nếu ni đức Như-Lai khng ưu-bi đ, thế no c thể lợi ch chng sanh, rộng hoằng Phật php. V nếu ni l khng ưu-bi, sao lại ni bnh đẳng xem chng sanh như La-Hầu-La, nếu chẳng bnh đẳng xem như La-Hầu-La, thời lời ni trn l hư vọng.
Nầy Thiện-nam-tử ! Do v nghĩa đ, Phật chẳng thể nghĩ bn, Php chẳng thể nghĩ bn, chng sanh Phật tnh chẳng thể nghĩ bn, thọ mạng v-tưởng- thin chẳng thể nghĩ bn. Đức Như-Lai c ưu-bi cng khng ưu-bi, l cảnh giới của Phật, chẳng phải hng Thanh-Văn, Duyn-Gic biết được.
Nầy Thiện-nam-tử ! Th như nh, cửa, bụi, đất, khng thể trụ giữa hư khng, nhưng nếu ni nh cửa chẳng cần hư khng m c thể trụ, thời khng đng. Do v nghĩa đ nn chẳng thể ni nh trụ nơi hư khng, hay chẳng trụ nơi hư khng. Kẻ phm phu dầu n i rằng nh trụ ở hư khng, m hư khng thiệt khng chỗ trụ, v tnh hư khng vốn l v-trụ.
Nầy Thiện-nam-tử ! Cũng vậy, khng thể ni rằng tm trụ nơi ấm, giới, nhập cng chẳng trụ. Thọ mạng v tưởng thin cũng như vậy. Đức Như-Lai ưu-bi cũng như vậy. Nếu khng ưu-bi, thế no ni rằng bnh đẳng xem chng sanh như La-Hầu-La. Nếu cho l c ưu-bi, thời sao lại ni Như-Lai tnh đồng với hư khng.
Nầy Thiện-nam-tử ! V như nh ảo thuật, dầu ho lm cc thứ cung điện st sanh nui dưỡng, bắt tri mở thả nhẫn đến ho lm cc vật bu vng bạc lưu ly, lm rừng, cy cối, v.v đều khng c tnh chất chơn thật.
Cũng vậy, Đức Như-Lai ty thuận theo thế gian, thị hiện ưu-bi m khng c chơn thật. Đức Như-Lai đ chứng nhập nơi Đại-Niết-Bn thế no lại c ưu-bi khổ no.
Nếu c kẻ cho rằng đức Như-Lai chứng nhập Niết-Bn l v thường, nn biết người nầy thời c ưu-bi. Nếu ni đức Như-Lai chẳng nhập Niết-Bn thường trụ chẳng biến đổi, nn biết người nầy khng c ưu-bi.
Đức Như-Lai c ưu-bi cng khng ưu-bi khng ai c thể biết được.
Nầy Thiện-nam-tử ! V như người bực hạ biết được php bực hạ, m chẳng biết bực trung, v bực thượng. Người bực trung, thời biết php bực trung m chẳng biết nơibực thượng. Người bực thượng thời biết bực thượng v biết cả bực trung bực hạ.
Cũng thế, hng Thanh-Văn, Duyn-Gic chỉ biết ngang chừng bực của mnh. Đức Như-Lai thời khng phải như vậy, đều biết r bực của mnh v cả những bực khc. V thế nn đức Như-Lai gọi l đấng v-ngại-tr, ty thuận theo thế gian m ho hiện. Kẻ phm phu nhục nhn cho l chơn thật, m muốn biết hết tr v- thượng v-ngại của Như-Lai, quan niệm nầy khng đng.
Đức Như-Lai c ưu-bi cng khng ưu-bi chỉ Phật biết được. Do nhơn duyn nầy, php c ng khc, php v ng khc. Đy gọi l điều dụ chim Oan- ương, chim La- ln-Đề.
Nầy Thiện-nam-tử ! Phật php dường như chim Oan-ương đồng nhau bay đi. Chim Ca-ln-Đề v chim Oan-ương nầy, ma thạnh hạ nườc dưng ln, lựa chọn g cao lm ổ cho con chng ở, rồi sau chng n mới trở về chốn cũ ưu-du an ổn.
Cũng vậy, Đức Như-Lai xuất thế gio hav lượng chng sanh, lm cho đều được trụ nơi chnh php. Như chim kia lựa g cao lt ổ cho con chng n ở.
Đức Như-Lai lm cho cc chng sanh đều được giải thot, chỗ lm đ xong, bn nhập Đại-Niết-Bn.
Nầy Thiện-nam-tử ! Đy gọi l php khổ khc, php vui khc. Những hnh php l khổ. Niết-Bn l vui vi-diệu thứ nhứt, v đ ph hoại cc hnh php.
Ca-Diếp bồ-tt bạch Phật : Thế-tn ! Thế no chng sanh chứng đặng Niết- Bn gọi l an-lạc đệ nhứt ?.
_ Nầy Thiện-nam-tử ! Như lời ta đ ni cc hnh php ha hiệp gọi đ l lo- tử.
Cẩn thận chẳng phng dật, Đy gọi l cam lộ. Phng dật chẳng cẩn thận, Đy gọi l tử-c. Nếu người chẳng phng dật, Thời đặng chỗ bất tử, Như kẻ phng dật kia, Thường đến nơi tử lộ.
Nếu phng dật gọi l Php hữu-vi. Php hưu-vi nầy l khổ đệ nhứt. Nếu chẳng phng dật thời gọi l Niết-Bn. Niết-Bn đ gọi l cam lộ an vui đệ nhứt. Nếu xu hướng cc hnh php, thời gọi l chổ chết thọ khổ đệ nhứt. Nếu đến Niết-Bn thời gọi l bất tử thọ vui vi-diệu. Nếu chẳng phng dật, dầu nhm họp cc hnh php, cũng gọi l thường lạc bất tử, thn chẳng ph hoại.
Thế no l phng dật, thế no l chẳng phng dật ? Hng phm phu chẳng phải Thnh thời gọi l phng dật, l php thường tử. Bực Thnh xuất thế l chẳng phng dật khng c lo tử, v chứng nhập nơi Niết-Bn thường lạc đệ nhứt.
Do nghĩa nầy nn php khổ khc, php lạc khc, php ng khc, php v ng khc.
Như người đứng dưới đất, ngước mặt nhn ln hư khng chẳng thấy dấu chim bay.
Nầy Thiện-nam-tử ! Chng sanh khng c thin nhn, ở trong phiền no m chẳng tự thấy c Như-Lai tnh. Cho nn ta ni gio php v ng b mật, v người khng c thin nhn, chẳng biết được chơn-ng, m vọng chấp nơi ng.
Do cc phiền no tạo nghiệp hữu-vi, chnh đ l v thường. Cho nn ta ni php thường khc, php v thường khc.
Người tinh tấn dng mnh. Hoặc ở nơi đảnh ni. Đất bằng cng đồng trống, Thường thấy những phm phu, Ln điện đại-tr-huệ. Đi V-thượng vi diệu. Đ tự trừ ưu-khổ. Cũng thấy khổ chng sanh.
Đức Như-Lai dứt hết v lượng phiền no ở ni tr huệ, thấy hng chng sanh thường ở trong v lượng phiền no.
Ca-Diếp Bồ-Tt bạch Phật : Thế-Tn ! nghĩa như bi kệ vừa ni khng đng.
V người nhập Niết-Bn khng ưu khng hỷ, thế no đặng ln điện đi tr huệ, v thế no ở nơi đảnh ni m thấy chng sanh ?
_ Nầy Thiện-nam-tử ! Điện tr huệ đ chnh l ni Niết-Bn, người khng ưu-khổ l ni đức Như-Lai vậy. Người c ưu sầu gọi l phm phu. Bởi phm phu ưu khổ, nn Như-Lai khng ưu khổ.
Đảnh ni Tu-Di l ni chnh giải thot. Người tinh tấn dng mnh như ni Tu-Di khng động chuyển. Đất l ni cng hạnh hữu vi. Hng phm phu nầy, đứng trn đất đy tạo tc những hnh nghiệp. Người tr huệ kia thời gọi l chnh gic, la hữu lậu, thường trụ, nn gọi l Như-Lai.
Đức Như-Lai thương xt v lượng chng sanh thường bị trng tn độc cc ci, nn ni rằng đức Như-Lai c ưu-bi.
Ca-Diếp Bồ-Tt bạch Phật : Thế-Tn ! Giả sử nếu Như-Lai c ưu-bi, thời chẳng đặng gọi l bực đẳng chnh gic .
_ Nầy thiện-nam-tử ! Đều c nhn duyn cả. Ty chỗ no c chng sanh đng được ha độ, thời đức Như-Lai thị hiện thọ sanh ở trong đ. Dầu thị hiện thọ sanh, nhưng thiệt khng c sanh, nn đức Như-Lai gọi l php thường trụ. Như chim Oan-ương, chim Ca-Ln-Đề vậy.
|
